| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೪. ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮವಣ್ಣನಾ
4. Paccanīyānulomavaṇṇanā
೪೯-೫೨. ಇದಾನಿ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ಹೋತಿ। ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಿಯಾ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕುಸಲೋ ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಾತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಅನುಲೋಮಪಚ್ಚನೀಯಪುಚ್ಛಾಹಿ ಸಮಪ್ಪಮಾಣೋ ಏವ ಪುಚ್ಛಾಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಏಕಮೂಲಕಾದೀಸು ಚೇತ್ಥ ಯಾ ಪುಚ್ಛಾ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾ, ಯಾ ಚ ನ ಆಗತಾ, ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
49-52. Idāni paccanīyānulomaṃ hoti. Taṃ dassetuṃ siyā kusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo dhammo uppajjeyya nahetupaccayā ārammaṇapaccayātiādi āraddhaṃ. Tattha anulomapaccanīyapucchāhi samappamāṇo eva pucchāparicchedo. Ekamūlakādīsu cettha yā pucchā pāḷiyaṃ āgatā, yā ca na āgatā, tā sabbā heṭṭhā vuttanayānusāreneva veditabbā.
ತಿಕಞ್ಚ ಪಟ್ಠಾನವರಂ…ಪೇ॰… ಛ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಮ್ಹಿ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾನುಲೋಮಾನಿ – ಧಮ್ಮಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಞ್ಚ। ತತ್ಥ ‘‘ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಮಾತಿಕಾಪದೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ‘‘ನಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕುಸಲೋ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮದೇಸನಾವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಧಮ್ಮಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ನಾಮ। ‘‘ನಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚತುವೀಸತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯೇಸು ಲಬ್ಭಮಾನಪದಾನಂ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮದೇಸನಾವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತಿಕಞ್ಚ ಪಟ್ಠಾನವರಂ…ಪೇ॰… ಛ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಮ್ಹಿ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾ’’ತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಧಮ್ಮಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಇಧ ಪನ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಧಮ್ಮಾನುಲೋಮೇಯೇವ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಛ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಮ್ಹಿ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಧಮ್ಮಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮೇ ತಿಕಪಟ್ಠಾನಾದಯೋ ಛ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನೋಕಾಸೇ ನಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಾತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತೇ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮೇ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾನುಲೋಮೇಯೇವ ತಿಕಪಟ್ಠಾನಾದಯೋ ಛ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Tikañca paṭṭhānavaraṃ…pe… cha paccanīyānulomamhi nayā sugambhīrāti etthāpi heṭṭhā vuttanayeneva dve paccayānulomāni – dhammapaccanīyānulomaṃ paccayapaccanīyānulomañca. Tattha ‘‘kusalā dhammā’’ti evaṃ abhidhammamātikāpadehi saṅgahitānaṃ dhammānaṃ ‘‘nakusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo dhammo’’ti paccanīyānulomadesanāvasena pavattaṃ dhammapaccanīyānulomaṃ nāma. ‘‘Nahetupaccayā ārammaṇapaccayā’’ti evaṃ catuvīsatiyā paccayesu labbhamānapadānaṃ paccayapaccanīyānulomadesanāvasena pavattaṃ paccayapaccanīyānulomaṃ nāma. Tattha heṭṭhā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tikañca paṭṭhānavaraṃ…pe… cha paccanīyānulomamhi nayā sugambhīrā’’ti ayaṃ gāthā dhammapaccanīyānulomaṃ sandhāya vuttā. Idha pana ayaṃ gāthā dhammānulomeyeva paccayapaccanīyānulomaṃ sandhāya vuttā. Tasmā ‘‘cha paccanīyānulomamhi nayā sugambhīrā’’ti aṭṭhakathāya dhammapaccanīyānulome tikapaṭṭhānādayo cha nayā sugambhīrāti evamattho veditabbo. Imasmiṃ panokāse nahetupaccayā ārammaṇapaccayāti evaṃ pavatte paccayapaccanīyānulome ete dhammānulomeyeva tikapaṭṭhānādayo cha nayā sugambhīrāti evamattho veditabbo.
ತೇಸು ಅನುಲೋಮತಿಕಪಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಕುಸಲತ್ತಿಕಮತ್ತಸ್ಸಪಿ ವಸೇನ ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಚ್ಚವಾರಸ್ಸ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಾರೇ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾಪಭೇದೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಸೇಸೇಸು ಪನ ತಿಕೇಸು ಸೇಸಪಟ್ಠಾನೇಸು ಚ ಏಕಾಪಿ ಪುಚ್ಛಾ ನ ದಸ್ಸಿತಾ। ತತೋ ಪರೇಸು ಪನ ಸಹಜಾತವಾರಾದೀಸು ಕುಸಲತ್ತಿಕಸ್ಸಪಿ ವಸೇನ ಪುಚ್ಛಂ ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಲಬ್ಭಮಾನಕವಸೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ‘‘ಛ ಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮಮ್ಹಿ ನಯಾ ಸುಗಮ್ಭೀರಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚನೀಯಾನುಲೋಮೇ ಛಪಿ ಏತೇ ಪಟ್ಠಾನನಯಾ ಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ। ಪಟ್ಠಾನಂ ವಣ್ಣಯನ್ತಾನಞ್ಹಿ ಆಚರಿಯಾನಂ ಭಾರೋ ಏಸೋತಿ।
Tesu anulomatikapaṭṭhāneyeva kusalattikamattassapi vasena ayaṃ imasmiṃ paṭiccavārassa paṇṇattivāre saṅkhipitvā pucchāpabhedo dassito. Sesesu pana tikesu sesapaṭṭhānesu ca ekāpi pucchā na dassitā. Tato paresu pana sahajātavārādīsu kusalattikassapi vasena pucchaṃ anuddharitvā labbhamānakavasena vissajjanameva dassitaṃ. ‘‘Cha paccanīyānulomamhi nayā sugambhīrā’’ti vacanato pana imasmiṃ paccayapaccanīyānulome chapi ete paṭṭhānanayā pucchāvasena uddharitvā dassetabbā. Paṭṭhānaṃ vaṇṇayantānañhi ācariyānaṃ bhāro esoti.
ಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pucchāvāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / ೩. ಪುಚ್ಛಾವಾರೋ • 3. Pucchāvāro
