Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౭-౧౨. పచ్చనీయపట్ఠానవణ్ణనా
7-12. Paccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā
౧. ఇదాని కుసలాదీనం పదానం పటిక్ఖేపవసేన ధమ్మానం పచ్చనీయతాయ లద్ధనామం పచ్చనీయపట్ఠానం దస్సేతుం నకుసలం ధమ్మం పటిచ్చ నకుసలో ధమ్మో ఉప్పజ్జతి హేతుపచ్చయాతిఆది ఆరద్ధం. తత్థ నకుసలం ధమ్మం పటిచ్చాతి కుసలస్స పచ్చయభావం వారేతి. నకుసలో ధమ్మో ఉప్పజ్జతీతి కుసలస్స ఉప్పత్తిం వారేతి, తస్మా ‘‘అకుసలాబ్యాకతం ఏకం ఖన్ధం పటిచ్చ అకుసలాబ్యాకతా తయో ఖన్ధా చిత్తసముట్ఠానఞ్చ రూప’’న్తి ఏవమాదినా నయేనేత్థ పఞ్హం విస్సజ్జితబ్బం. తస్మిం తస్మిం పచ్చయే లద్ధగణనా పన పాళియం వుత్తాయేవ. యేపి వారా సదిసవిస్సజ్జనా, తేపి తత్థేవ దస్సితా. తస్మా సబ్బమేత్థ హేట్ఠా వుత్తనయానుసారేన పాళిం ఉపపరిక్ఖిత్వా వేదితబ్బం. యథా చేత్థ, ఏవం దుకపట్ఠానే, దుకతికపట్ఠానే, తికదుకపట్ఠానే తికతికపట్ఠానే, దుకదుకపట్ఠానే చ.
1. Idāni kusalādīnaṃ padānaṃ paṭikkhepavasena dhammānaṃ paccanīyatāya laddhanāmaṃ paccanīyapaṭṭhānaṃ dassetuṃ nakusalaṃ dhammaṃ paṭicca nakusalo dhammo uppajjati hetupaccayātiādi āraddhaṃ. Tattha nakusalaṃ dhammaṃ paṭiccāti kusalassa paccayabhāvaṃ vāreti. Nakusalo dhammo uppajjatīti kusalassa uppattiṃ vāreti, tasmā ‘‘akusalābyākataṃ ekaṃ khandhaṃ paṭicca akusalābyākatā tayo khandhā cittasamuṭṭhānañca rūpa’’nti evamādinā nayenettha pañhaṃ vissajjitabbaṃ. Tasmiṃ tasmiṃ paccaye laddhagaṇanā pana pāḷiyaṃ vuttāyeva. Yepi vārā sadisavissajjanā, tepi tattheva dassitā. Tasmā sabbamettha heṭṭhā vuttanayānusārena pāḷiṃ upaparikkhitvā veditabbaṃ. Yathā cettha, evaṃ dukapaṭṭhāne, dukatikapaṭṭhāne, tikadukapaṭṭhāne tikatikapaṭṭhāne, dukadukapaṭṭhāne ca.
ఏత్తావతా –
Ettāvatā –
తికఞ్చ పట్ఠానవరం దుకుత్తమం,
Tikañca paṭṭhānavaraṃ dukuttamaṃ,
దుకం తికఞ్చేవ తికం దుకఞ్చ;
Dukaṃ tikañceva tikaṃ dukañca;
తికం తికఞ్చేవ, దుకం దుకఞ్చ,
Tikaṃ tikañceva, dukaṃ dukañca,
ఛ పచ్చనీయమ్హి నయా సుగమ్భీరాతి. –
Cha paccanīyamhi nayā sugambhīrāti. –
అట్ఠకథాయం వుత్తగాథాయ దీపితా. ధమ్మపచ్చనీయపట్ఠానే ఛ నయా నిద్దిట్ఠా హోన్తి. పచ్చయవసేన పనేత్థ ఏకేకస్మిం పట్ఠానే అనులోమాదయో చత్తారో చత్తారో నయాతి ఏకేన పరియాయేన చతువీసతినయపటిమణ్డితం పచ్చనీయపట్ఠానఞ్ఞేవ వేదితబ్బం.
Aṭṭhakathāyaṃ vuttagāthāya dīpitā. Dhammapaccanīyapaṭṭhāne cha nayā niddiṭṭhā honti. Paccayavasena panettha ekekasmiṃ paṭṭhāne anulomādayo cattāro cattāro nayāti ekena pariyāyena catuvīsatinayapaṭimaṇḍitaṃ paccanīyapaṭṭhānaññeva veditabbaṃ.
పచ్చనీయపట్ఠానవణ్ణనా.
Paccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā.