| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
7-12. පච්‌චනීයපට්‌ඨානවණ්‌ණනා
7-12. Paccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā
1. ඉදානි කුසලාදීනං පදානං පටික්‌ඛෙපවසෙන ධම්‌මානං පච්‌චනීයතාය ලද්‌ධනාමං පච්‌චනීයපට්‌ඨානං දස්‌සෙතුං නකුසලං ධම්‌මං පටිච්‌ච නකුසලො ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජති හෙතුපච්‌චයාතිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ නකුසලං ධම්‌මං පටිච්‌චාති කුසලස්‌ස පච්‌චයභාවං වාරෙති. නකුසලො ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජතීති කුසලස්‌ස උප්‌පත්‌තිං වාරෙති, තස්‌මා ‘‘අකුසලාබ්‍යාකතං එකං ඛන්‌ධං පටිච්‌ච අකුසලාබ්‍යාකතා තයො ඛන්‌ධා චිත්‌තසමුට්‌ඨානඤ්‌ච රූප’’න්‌ති එවමාදිනා නයෙනෙත්‌ථ පඤ්‌හං විස්‌සජ්‌ජිතබ්‌බං. තස්‌මිං තස්‌මිං පච්‌චයෙ ලද්‌ධගණනා පන පාළියං වුත්‌තායෙව. යෙපි වාරා සදිසවිස්‌සජ්‌ජනා, තෙපි තත්‌ථෙව දස්‌සිතා. තස්‌මා සබ්‌බමෙත්‌ථ හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයානුසාරෙන පාළිං උපපරික්‌ඛිත්‌වා වෙදිතබ්‌බං. යථා චෙත්‌ථ, එවං දුකපට්‌ඨානෙ, දුකතිකපට්‌ඨානෙ, තිකදුකපට්‌ඨානෙ තිකතිකපට්‌ඨානෙ, දුකදුකපට්‌ඨානෙ ච.
1. Idāni kusalādīnaṃ padānaṃ paṭikkhepavasena dhammānaṃ paccanīyatāya laddhanāmaṃ paccanīyapaṭṭhānaṃ dassetuṃ nakusalaṃ dhammaṃ paṭicca nakusalo dhammo uppajjati hetupaccayātiādi āraddhaṃ. Tattha nakusalaṃ dhammaṃ paṭiccāti kusalassa paccayabhāvaṃ vāreti. Nakusalo dhammo uppajjatīti kusalassa uppattiṃ vāreti, tasmā ‘‘akusalābyākataṃ ekaṃ khandhaṃ paṭicca akusalābyākatā tayo khandhā cittasamuṭṭhānañca rūpa’’nti evamādinā nayenettha pañhaṃ vissajjitabbaṃ. Tasmiṃ tasmiṃ paccaye laddhagaṇanā pana pāḷiyaṃ vuttāyeva. Yepi vārā sadisavissajjanā, tepi tattheva dassitā. Tasmā sabbamettha heṭṭhā vuttanayānusārena pāḷiṃ upaparikkhitvā veditabbaṃ. Yathā cettha, evaṃ dukapaṭṭhāne, dukatikapaṭṭhāne, tikadukapaṭṭhāne tikatikapaṭṭhāne, dukadukapaṭṭhāne ca.
එත්‌තාවතා –
Ettāvatā –
තිකඤ්‌ච පට්‌ඨානවරං දුකුත්‌තමං,
Tikañca paṭṭhānavaraṃ dukuttamaṃ,
දුකං තිකඤ්‌චෙව තිකං දුකඤ්‌ච;
Dukaṃ tikañceva tikaṃ dukañca;
තිකං තිකඤ්‌චෙව, දුකං දුකඤ්‌ච,
Tikaṃ tikañceva, dukaṃ dukañca,
ඡ පච්‌චනීයම්‌හි නයා සුගම්‌භීරාති. –
Cha paccanīyamhi nayā sugambhīrāti. –
අට්‌ඨකථායං වුත්‌තගාථාය දීපිතා. ධම්‌මපච්‌චනීයපට්‌ඨානෙ ඡ නයා නිද්‌දිට්‌ඨා හොන්‌ති. පච්‌චයවසෙන පනෙත්‌ථ එකෙකස්‌මිං පට්‌ඨානෙ අනුලොමාදයො චත්‌තාරො චත්‌තාරො නයාති එකෙන පරියායෙන චතුවීසතිනයපටිමණ්‌ඩිතං පච්‌චනීයපට්‌ඨානඤ්‌ඤෙව වෙදිතබ්‌බං.
Aṭṭhakathāyaṃ vuttagāthāya dīpitā. Dhammapaccanīyapaṭṭhāne cha nayā niddiṭṭhā honti. Paccayavasena panettha ekekasmiṃ paṭṭhāne anulomādayo cattāro cattāro nayāti ekena pariyāyena catuvīsatinayapaṭimaṇḍitaṃ paccanīyapaṭṭhānaññeva veditabbaṃ.
පච්‌චනීයපට්‌ඨානවණ්‌ණනා.
Paccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā.
