Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ౧౪. పచ్చవేక్ఖణఞాణనిద్దేసవణ్ణనా

    14. Paccavekkhaṇañāṇaniddesavaṇṇanā

    ౬౫. పచ్చవేక్ఖణఞాణనిద్దేసే మగ్గక్ఖణేయేవ హేతుట్ఠేన పఠమం మగ్గఙ్గాని విసుం విసుం వత్వా పున మగ్గఙ్గభూతే చ అమగ్గఙ్గభూతే చ ధమ్మే ‘‘బుజ్ఝనట్ఠేన బోధీ’’తి లద్ధనామస్స అరియస్స అఙ్గభావేన బోజ్ఝఙ్గే విసుం దస్సేసి. సతిధమ్మవిచయవీరియసమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గా హి మగ్గఙ్గానేవ, పీతిపస్సద్ధిఉపేక్ఖాసమ్బోజ్ఝఙ్గా అమగ్గఙ్గాని. పున బలవసేన ఇన్ద్రియవసేన చ విసుం నిద్దిట్ఠేసు సద్ధా ఏవ అమగ్గఙ్గభూతా. పున మగ్గక్ఖణే జాతేయేవ ధమ్మే రాసివసేన దస్సేన్తో ఆధిపతేయ్యట్ఠేనాతిఆదిమాహ. తత్థ ఉపట్ఠానట్ఠేన సతిపట్ఠానాతి ఏకావ నిబ్బానారమ్మణా సతి కాయవేదనాచిత్తధమ్మేసు సుభసుఖనిచ్చఅత్తసఞ్ఞాపహానకిచ్చసాధనవసేన చత్తారో సతిపట్ఠానా నామ. నిబ్బానారమ్మణం ఏకమేవ వీరియం ఉప్పన్నానుప్పన్నానం అకుసలానం పహానానుప్పత్తికిచ్చస్స, అనుప్పన్నుప్పన్నానం కుసలానం ఉప్పాదట్ఠితికిచ్చస్స సాధనవసేన చత్తారో సమ్మప్పధానా నామ.

    65. Paccavekkhaṇañāṇaniddese maggakkhaṇeyeva hetuṭṭhena paṭhamaṃ maggaṅgāni visuṃ visuṃ vatvā puna maggaṅgabhūte ca amaggaṅgabhūte ca dhamme ‘‘bujjhanaṭṭhena bodhī’’ti laddhanāmassa ariyassa aṅgabhāvena bojjhaṅge visuṃ dassesi. Satidhammavicayavīriyasamādhisambojjhaṅgā hi maggaṅgāneva, pītipassaddhiupekkhāsambojjhaṅgā amaggaṅgāni. Puna balavasena indriyavasena ca visuṃ niddiṭṭhesu saddhā eva amaggaṅgabhūtā. Puna maggakkhaṇe jāteyeva dhamme rāsivasena dassento ādhipateyyaṭṭhenātiādimāha. Tattha upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānāti ekāva nibbānārammaṇā sati kāyavedanācittadhammesu subhasukhaniccaattasaññāpahānakiccasādhanavasena cattāro satipaṭṭhānā nāma. Nibbānārammaṇaṃ ekameva vīriyaṃ uppannānuppannānaṃ akusalānaṃ pahānānuppattikiccassa, anuppannuppannānaṃ kusalānaṃ uppādaṭṭhitikiccassa sādhanavasena cattāro sammappadhānā nāma.

    తథట్ఠేన సచ్చాతి దుక్ఖభావాదీసు అవిసంవాదకట్ఠేన చత్తారి అరియసచ్చాని. ఏతానేవ చేత్థ పటివేధట్ఠేన తదా సముదాగతాని, ‘‘అమతోగధం నిబ్బాన’’న్తి విసుం వుత్తం నిబ్బానఞ్చ, సేసా పన ధమ్మా పటిలాభట్ఠేన తదా సముదాగతా. ‘‘తథట్ఠేన సచ్చా తదా సముదాగతా’’తి వచనతో మగ్గఫలపరియోసానే అవస్సం చత్తారి సచ్చాని పచ్చవేక్ఖతీతి నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం. ‘‘కతం కరణీయం నాపరం ఇత్థత్తాయాతి పజానాతీ’’తి (దీ॰ ని॰ ౧.౨౪౮) వచనతో చ ‘‘దుక్ఖం మే పరిఞ్ఞాతం, సముదయో మే పహీనో, నిరోధో మే సచ్ఛికతో, మగ్గో చ మే భావితో’’తి పచ్చవేక్ఖణం వుత్తమేవ హోతి. తథా పచ్చవేక్ఖణం యుజ్జతి చ. సముదయోతి చేత్థ తంతంమగ్గవజ్ఝోయేవ వేదితబ్బో. ఏత్థ వుత్తసముదయపచ్చవేక్ఖణవసేనేవ అట్ఠకథాయం దువిధం కిలేసపచ్చవేక్ఖణం మగ్గఫలనిబ్బానపచ్చవేక్ఖణాని ఇధ సరూపేనేవ ఆగతానీతి వుత్తాని. కేవలం దుక్ఖపచ్చవేక్ఖణమేవ న వుత్తం. కిఞ్చాపి న వుత్తం, అథ ఖో పాఠసబ్భావతో యుత్తిసబ్భావతో చ గహేతబ్బమేవ. సచ్చపటివేధత్థఞ్హి పటిపన్నస్స నిట్ఠితే సచ్చపటివేధే సయం కతకిచ్చపచ్చవేక్ఖణం యుత్తమేవాతి. అవిక్ఖేపట్ఠేన సమథోతిఆది మగ్గసమ్పయుత్తే ఏవ సమథవిపస్సనాధమ్మే ఏకరసట్ఠేన అనతివత్తనట్ఠేన చ దస్సేతుం వుత్తం. సంవరట్ఠేన సీలవిసుద్ధీతి సమ్మావాచాకమ్మన్తాజీవా ఏవ. అవిక్ఖేపట్ఠేన చిత్తవిసుద్ధీతి సమ్మాసమాధి ఏవ. దస్సనట్ఠేన దిట్ఠివిసుద్ధీతి సమ్మాదిట్ఠియేవ. విముత్తట్ఠేనాతి సముచ్ఛేదవసేన మగ్గవజ్ఝకిలేసేహి ముచ్చనట్ఠేన, నిబ్బానారమ్మణే వా అధిముచ్చనట్ఠేన. విమోక్ఖోతి సముచ్ఛేదవిమోక్ఖో, అరియమగ్గోయేవ. పటివేధట్ఠేన విజ్జాతి సచ్చపటివేధట్ఠేన విజ్జా, సమ్మాదిట్ఠియేవ. పరిచ్చాగట్ఠేన విముత్తీతి మగ్గవజ్ఝకిలేసానం పజహనట్ఠేన తతో ముచ్చనతో విముత్తి, అరియమగ్గోయేవ. సముచ్ఛేదట్ఠేన ఖయే ఞాణన్తి కిలేససముచ్ఛిన్దనట్ఠేన కిలేసక్ఖయకరే అరియమగ్గే ఞాణం, సమ్మాదిట్ఠియేవ.

    Tathaṭṭhena saccāti dukkhabhāvādīsu avisaṃvādakaṭṭhena cattāri ariyasaccāni. Etāneva cettha paṭivedhaṭṭhena tadā samudāgatāni, ‘‘amatogadhaṃ nibbāna’’nti visuṃ vuttaṃ nibbānañca, sesā pana dhammā paṭilābhaṭṭhena tadā samudāgatā. ‘‘Tathaṭṭhena saccā tadā samudāgatā’’ti vacanato maggaphalapariyosāne avassaṃ cattāri saccāni paccavekkhatīti niṭṭhamettha gantabbaṃ. ‘‘Kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti (dī. ni. 1.248) vacanato ca ‘‘dukkhaṃ me pariññātaṃ, samudayo me pahīno, nirodho me sacchikato, maggo ca me bhāvito’’ti paccavekkhaṇaṃ vuttameva hoti. Tathā paccavekkhaṇaṃ yujjati ca. Samudayoti cettha taṃtaṃmaggavajjhoyeva veditabbo. Ettha vuttasamudayapaccavekkhaṇavaseneva aṭṭhakathāyaṃ duvidhaṃ kilesapaccavekkhaṇaṃ maggaphalanibbānapaccavekkhaṇāni idha sarūpeneva āgatānīti vuttāni. Kevalaṃ dukkhapaccavekkhaṇameva na vuttaṃ. Kiñcāpi na vuttaṃ, atha kho pāṭhasabbhāvato yuttisabbhāvato ca gahetabbameva. Saccapaṭivedhatthañhi paṭipannassa niṭṭhite saccapaṭivedhe sayaṃ katakiccapaccavekkhaṇaṃ yuttamevāti. Avikkhepaṭṭhena samathotiādi maggasampayutte eva samathavipassanādhamme ekarasaṭṭhena anativattanaṭṭhena ca dassetuṃ vuttaṃ. Saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhīti sammāvācākammantājīvā eva. Avikkhepaṭṭhena cittavisuddhīti sammāsamādhi eva. Dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhīti sammādiṭṭhiyeva. Vimuttaṭṭhenāti samucchedavasena maggavajjhakilesehi muccanaṭṭhena, nibbānārammaṇe vā adhimuccanaṭṭhena. Vimokkhoti samucchedavimokkho, ariyamaggoyeva. Paṭivedhaṭṭhena vijjāti saccapaṭivedhaṭṭhena vijjā, sammādiṭṭhiyeva. Pariccāgaṭṭhena vimuttīti maggavajjhakilesānaṃ pajahanaṭṭhena tato muccanato vimutti, ariyamaggoyeva. Samucchedaṭṭhena khaye ñāṇanti kilesasamucchindanaṭṭhena kilesakkhayakare ariyamagge ñāṇaṃ, sammādiṭṭhiyeva.

    ఛన్దాదయో హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బా. కేవలఞ్హేత్థ మగ్గక్ఖణేయేవ మగ్గస్స ఆదిమజ్ఝపరియోసానాకారేన దస్సితా. విముత్తీతి చేత్థ మగ్గవిముత్తియేవ. ‘‘తథట్ఠేన సచ్చా’’తి ఏత్థ గహితమ్పి చ నిబ్బానం ఇధ పరియోసానభావదస్సనత్థం పున వుత్తన్తి వేదితబ్బం. ఫలక్ఖణేపి ఏసేవ నయో. ఏత్థ పన హేతుట్ఠేన మగ్గోతి ఫలమగ్గభావేనేవ. సమ్మప్పధానాతి మగ్గక్ఖణే చతుకిచ్చసాధకస్స వీరియకిచ్చస్స ఫలస్స ఉప్పాదక్ఖణే సిద్ధత్తా వుత్తన్తి వేదితబ్బం. అఞ్ఞథా హి ఫలక్ఖణే సమ్మప్పధానా ఏవ న లబ్భన్తి. వుత్తఞ్హి మగ్గక్ఖణే సత్తతింస బోధిపక్ఖియధమ్మే ఉద్ధరన్తేన థేరేన ‘‘ఫలక్ఖణే ఠపేత్వా చత్తారో సమ్మప్పధానే అవసేసా తేత్తింస ధమ్మా లబ్భన్తీ’’తి. ఏవమేవ పటివేధకిచ్చాదిసిద్ధివసేన సచ్చాదీనిపి యథాయోగం వేదితబ్బాని. విమోక్ఖోతి చ ఫలవిమోక్ఖో. విముత్తీతి ఫలవిముత్తి. పటిప్పస్సద్ధట్ఠేన అనుప్పాదే ఞాణం వుత్తత్థమేవ. వుట్ఠహిత్వాతి అన్తరా వుట్ఠానాభావా ఫలావసానేన ఏవం వుత్తం. ఇమే ధమ్మా తదా సముదాగతాతి ఇమే వుత్తప్పకారా ధమ్మా మగ్గక్ఖణే ఫలక్ఖణే చ సముదాగతాతి పచ్చవేక్ఖతీతి ఇతి-సద్దం పాఠసేసం కత్వా సమ్బన్ధో వేదితబ్బో.

    Chandādayo heṭṭhā vuttanayeneva veditabbā. Kevalañhettha maggakkhaṇeyeva maggassa ādimajjhapariyosānākārena dassitā. Vimuttīti cettha maggavimuttiyeva. ‘‘Tathaṭṭhena saccā’’ti ettha gahitampi ca nibbānaṃ idha pariyosānabhāvadassanatthaṃ puna vuttanti veditabbaṃ. Phalakkhaṇepi eseva nayo. Ettha pana hetuṭṭhena maggoti phalamaggabhāveneva. Sammappadhānāti maggakkhaṇe catukiccasādhakassa vīriyakiccassa phalassa uppādakkhaṇe siddhattā vuttanti veditabbaṃ. Aññathā hi phalakkhaṇe sammappadhānā eva na labbhanti. Vuttañhi maggakkhaṇe sattatiṃsa bodhipakkhiyadhamme uddharantena therena ‘‘phalakkhaṇe ṭhapetvā cattāro sammappadhāne avasesā tettiṃsa dhammā labbhantī’’ti. Evameva paṭivedhakiccādisiddhivasena saccādīnipi yathāyogaṃ veditabbāni. Vimokkhoti ca phalavimokkho. Vimuttīti phalavimutti. Paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ vuttatthameva. Vuṭṭhahitvāti antarā vuṭṭhānābhāvā phalāvasānena evaṃ vuttaṃ. Ime dhammā tadā samudāgatāti ime vuttappakārā dhammā maggakkhaṇe phalakkhaṇe ca samudāgatāti paccavekkhatīti iti-saddaṃ pāṭhasesaṃ katvā sambandho veditabbo.

    పచ్చవేక్ఖణఞాణనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Paccavekkhaṇañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౧౪. పచ్చవేక్ఖణఞాణనిద్దేసో • 14. Paccavekkhaṇañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact