| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๑๔. ปจฺจเวกฺขณญาณนิเทฺทโส
14. Paccavekkhaṇañāṇaniddeso
๖๕. กถํ ตทา สมุทาคเต ธเมฺม ปสฺสเน ปญฺญา ปจฺจเวกฺขเณ ญาณํ? โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิ ตทา สมุทาคตาฯ อภินิโรปนเฎฺฐน สมฺมาสงฺกโปฺป ตทา สมุทาคโตฯ ปริคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวาจา ตทา สมุทาคตาฯ สมุฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมากมฺมโนฺต ตทา สมุทาคโตฯ โวทานเฎฺฐน สมฺมาอาชีโว ตทา สมุทาคโตฯ ปคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวายาโม ตทา สมุทาคโตฯ อุปฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมาสติ ตทา สมุทาคตาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมฺมาสมาธิ ตทา สมุทาคโตฯ
65. Kathaṃ tadā samudāgate dhamme passane paññā paccavekkhaṇe ñāṇaṃ? Sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi tadā samudāgatā. Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo tadā samudāgato. Pariggahaṭṭhena sammāvācā tadā samudāgatā. Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto tadā samudāgato. Vodānaṭṭhena sammāājīvo tadā samudāgato. Paggahaṭṭhena sammāvāyāmo tadā samudāgato. Upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati tadā samudāgatā. Avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi tadā samudāgato.
อุปฎฺฐานเฎฺฐน สติสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ ปวิจยเฎฺฐน ธมฺมวิจยสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ ปคฺคหเฎฺฐน วีริยสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ ผรณเฎฺฐน ปีติสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ อุปสมเฎฺฐน ปสฺสทฺธิสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธิสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ ปฎิสงฺขานเฎฺฐน อุเปกฺขาสโมฺพชฺฌโงฺค ตทา สมุทาคโตฯ
Upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅgo tadā samudāgato. Pavicayaṭṭhena dhammavicayasambojjhaṅgo tadā samudāgato. Paggahaṭṭhena vīriyasambojjhaṅgo tadā samudāgato. Pharaṇaṭṭhena pītisambojjhaṅgo tadā samudāgato. Upasamaṭṭhena passaddhisambojjhaṅgo tadā samudāgato. Avikkhepaṭṭhena samādhisambojjhaṅgo tadā samudāgato. Paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgo tadā samudāgato.
อสฺสทฺธิเย อกมฺปิยเฎฺฐน สทฺธาพลํ ตทา สมุทาคตํฯ โกสเชฺช อกมฺปิยเฎฺฐน วีริยพลํ ตทา สมุทาคตํฯ ปมาเท อกมฺปิยเฎฺฐน สติพลํ ตทา สมุทาคตํฯ อุทฺธเจฺจ อกมฺปิยเฎฺฐน สมาธิพลํ ตทา สมุทาคตํฯ อวิชฺชาย อกมฺปิยเฎฺฐน ปญฺญาพลํ ตทา สมุทาคตํฯ
Assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ tadā samudāgataṃ. Kosajje akampiyaṭṭhena vīriyabalaṃ tadā samudāgataṃ. Pamāde akampiyaṭṭhena satibalaṃ tadā samudāgataṃ. Uddhacce akampiyaṭṭhena samādhibalaṃ tadā samudāgataṃ. Avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ tadā samudāgataṃ.
อธิโมกฺขเฎฺฐน สทฺธินฺทฺริยํ ตทา สมุทาคตํฯ ปคฺคหเฎฺฐน วีริยินฺทฺริยํ ตทา สมุทาคตํฯ อุปฎฺฐานเฎฺฐน สตินฺทฺริยํ ตทา สมุทาคตํฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธินฺทฺริยํ ตทา สมุทาคตํฯ ทสฺสนเฎฺฐน ปญฺญินฺทฺริยํ ตทา สมุทาคตํฯ
Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ tadā samudāgataṃ. Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ tadā samudāgataṃ. Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ tadā samudāgataṃ. Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ tadā samudāgataṃ. Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ tadā samudāgataṃ.
อาธิปเตยฺยเฎฺฐน อินฺทฺริยา ตทา สมุทาคตาฯ อกมฺปิยเฎฺฐน พลา ตทา สมุทาคตาฯ นิยฺยานเฎฺฐน สโมฺพชฺฌงฺคา ตทา สมุทาคตาฯ เหตุเฎฺฐน มโคฺค ตทา สมุทาคโตฯ อุปฎฺฐานเฎฺฐน สติปฎฺฐานา ตทา สมุทาคตาฯ ปทหนเฎฺฐน สมฺมปฺปธานา ตทา สมุทาคตาฯ อิชฺฌนเฎฺฐน อิทฺธิปาทา ตทา สมุทาคตาฯ ตถเฎฺฐน สจฺจา ตทา สมุทาคตาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมโถ ตทา สมุทาคโตฯ อนุปสฺสนเฎฺฐน วิปสฺสนา ตทา สมุทาคตาฯ เอกรสเฎฺฐน สมถวิปสฺสนา ตทา สมุทาคตาฯ อนติวตฺตนเฎฺฐน ยุคนทฺธํ ตทา สมุทาคตํฯ สํวรเฎฺฐน สีลวิสุทฺธิ ตทา สมุทาคตาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน จิตฺตวิสุทฺธิ ตทา สมุทาคตาฯ ทสฺสนเฎฺฐน ทิฎฺฐิวิสุทฺธิ ตทา สมุทาคตาฯ วิมุตฺตเฎฺฐน วิโมโกฺข ตทา สมุทาคโตฯ ปฎิเวธเฎฺฐน วิชฺชา ตทา สมุทาคตาฯ ปริจฺจาคเฎฺฐน วิมุตฺติ ตทา สมุทาคตาฯ สมุเจฺฉทเฎฺฐน ขเย ญาณํ ตทา สมุทาคตํฯ
Ādhipateyyaṭṭhena indriyā tadā samudāgatā. Akampiyaṭṭhena balā tadā samudāgatā. Niyyānaṭṭhena sambojjhaṅgā tadā samudāgatā. Hetuṭṭhena maggo tadā samudāgato. Upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā tadā samudāgatā. Padahanaṭṭhena sammappadhānā tadā samudāgatā. Ijjhanaṭṭhena iddhipādā tadā samudāgatā. Tathaṭṭhena saccā tadā samudāgatā. Avikkhepaṭṭhena samatho tadā samudāgato. Anupassanaṭṭhena vipassanā tadā samudāgatā. Ekarasaṭṭhena samathavipassanā tadā samudāgatā. Anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ tadā samudāgataṃ. Saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi tadā samudāgatā. Avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi tadā samudāgatā. Dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi tadā samudāgatā. Vimuttaṭṭhena vimokkho tadā samudāgato. Paṭivedhaṭṭhena vijjā tadā samudāgatā. Pariccāgaṭṭhena vimutti tadā samudāgatā. Samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ tadā samudāgataṃ.
ฉโนฺท มูลเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ มนสิกาโร สมุฎฺฐานเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ ผโสฺส สโมธานเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ เวทนา สโมสรณเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ สมาธิ ปมุขเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ สติ อาธิปเตยฺยเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ ปญฺญา ตทุตฺตรเฎฺฐน ตทา สมุทาคตา ฯ วิมุตฺติ สารเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ตทา สมุทาคตํฯ วุฎฺฐหิตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อิเม ธมฺมา ตทา สมุทาคตาฯ
Chando mūlaṭṭhena tadā samudāgato. Manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena tadā samudāgato. Phasso samodhānaṭṭhena tadā samudāgato. Vedanā samosaraṇaṭṭhena tadā samudāgatā. Samādhi pamukhaṭṭhena tadā samudāgato. Sati ādhipateyyaṭṭhena tadā samudāgatā. Paññā taduttaraṭṭhena tadā samudāgatā . Vimutti sāraṭṭhena tadā samudāgatā. Amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena tadā samudāgataṃ. Vuṭṭhahitvā paccavekkhati, ime dhammā tadā samudāgatā.
โสตาปตฺติผลกฺขเณ ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิ ตทา สมุทาคตาฯ อภินิโรปนเฎฺฐน สมฺมาสงฺกโปฺป ตทา สมุทาคโต…เป.… ปฎิปฺปสฺสทฺธเฎฺฐน อนุปฺปาเท ญาณํ ตทา สมุทาคตํฯ ฉโนฺท มูลเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ มนสิกาโร สมุฎฺฐานเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ ผโสฺส สโมธานเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ เวทนา สโมสรณเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ สมาธิ ปมุขเฎฺฐน ตทา สมุทาคโตฯ สติ อาธิปเตยฺยเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ ปญฺญา ตทุตฺตรเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ วิมุตฺติ สารเฎฺฐน ตทา สมุทาคตาฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ตทา สมุทาคตํฯ วุฎฺฐหิตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อิเม ธมฺมา ตทา สมุทาคตาฯ
Sotāpattiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi tadā samudāgatā. Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo tadā samudāgato…pe… paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ tadā samudāgataṃ. Chando mūlaṭṭhena tadā samudāgato. Manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena tadā samudāgato. Phasso samodhānaṭṭhena tadā samudāgato. Vedanā samosaraṇaṭṭhena tadā samudāgatā. Samādhi pamukhaṭṭhena tadā samudāgato. Sati ādhipateyyaṭṭhena tadā samudāgatā. Paññā taduttaraṭṭhena tadā samudāgatā. Vimutti sāraṭṭhena tadā samudāgatā. Amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena tadā samudāgataṃ. Vuṭṭhahitvā paccavekkhati, ime dhammā tadā samudāgatā.
สกทาคามิมคฺคกฺขเณ…เป.… สกทาคามิผลกฺขเณ…เป.… อนาคามิมคฺคกฺขเณ…เป.… อนาคามิผลกฺขเณ…เป.… อรหตฺตมคฺคกฺขเณ ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิ ตทา สมุทาคตา…เป.… สมุเจฺฉทเฎฺฐน ขเย ญาณํ ตทา สมุทาคตํฯ ฉโนฺท มูลเฎฺฐน ตทา สมุทาคโต…เป.… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ตทา สมุทาคตํฯ วุฎฺฐหิตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อิเม ธมฺมา ตทา สมุทาคตาฯ
Sakadāgāmimaggakkhaṇe…pe… sakadāgāmiphalakkhaṇe…pe… anāgāmimaggakkhaṇe…pe… anāgāmiphalakkhaṇe…pe… arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi tadā samudāgatā…pe… samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ tadā samudāgataṃ. Chando mūlaṭṭhena tadā samudāgato…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena tadā samudāgataṃ. Vuṭṭhahitvā paccavekkhati, ime dhammā tadā samudāgatā.
อรหตฺตผลกฺขเณ ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิ ตทา สมุทาคตา …เป.… ปฎิปฺปสฺสทฺธเฎฺฐน อนุปฺปาเท ญาณํ ตทา สมุทาคตํฯ ฉโนฺท มูลเฎฺฐน ตทา สมุทาคโต …เป.… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ตทา สมุทาคตํฯ วุฎฺฐหิตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, อิเม ธมฺมา ตทา สมุทาคตาฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘ตทา สมุทาคเต ธเมฺม ปสฺสเน ปญฺญา ปจฺจเวกฺขเณ ญาณํ’’ฯ
Arahattaphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi tadā samudāgatā …pe… paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ tadā samudāgataṃ. Chando mūlaṭṭhena tadā samudāgato …pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena tadā samudāgataṃ. Vuṭṭhahitvā paccavekkhati, ime dhammā tadā samudāgatā. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘tadā samudāgate dhamme passane paññā paccavekkhaṇe ñāṇaṃ’’.
ปจฺจเวกฺขณญาณนิเทฺทโส จุทฺทสโมฯ
Paccavekkhaṇañāṇaniddeso cuddasamo.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๑๔. ปจฺจเวกฺขณญาณนิเทฺทสวณฺณนา • 14. Paccavekkhaṇañāṇaniddesavaṇṇanā
