Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    २. पच्‍चयपच्‍चनीयवण्णना

    2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā

    ४२-४४. तेवीसतिमूलकन्ति इदञ्‍चेत्थ दुमूलकंयेव सन्धाय वुत्तन्ति इदं दुकमूलके पुच्छानं मूलभूता तेवीसति दुका सम्भवन्तीति तस्स ‘‘तेवीसतिमूलक’’न्ति नामं कत्वा याव यत्तको पभेदो अत्थि, ताव तत्तकं तेवीसतिमूलकं यथानुलोमे वित्थारितं। एवं पच्‍चनीयेपि वित्थारेतब्बन्ति दुकमूलकेन तिकमूलकादीसु नयं दस्सेतीति इमिना अधिप्पायेन वुत्तं सिया। यदि पन याव तेवीसतिमं मूलं यथा वित्थारितन्ति अयमत्थो अधिप्पेतो, ‘‘याव तेवीसतिमं मूल’’न्त्वेव पाठेन भवितब्बं सिया। न हि ‘‘तेवीसतिमूलक’’न्ति एतस्स ब्यञ्‍जनस्स तेवीसतिमं मूलकन्ति अयमत्थो सम्भवति। यथा अनुलोमे ‘‘एकेकपदस्सा’’तिआदिना पन एकमूलादिसब्बमूलकपरियोसानं तत्थ नयदस्सनवसेन दस्सितं एकेकस्स पदस्स वित्थारं दस्सेतीति सब्बमूलकमेव चेत्थ ‘‘तेवीसतिमूलक’’न्ति वुत्तन्ति वेदितब्बं। तञ्हि तेवीसतिया पच्‍चयानं अवसेसस्स पच्‍चयस्स मूलभावतो ‘‘तेवीसतिमूलक’’न्ति च ततो परं मूलस्स अञ्‍ञस्स अभावतो ‘‘सब्बमूलक’’न्ति च वुच्‍चति।

    42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.

    पच्‍चयपच्‍चनीयवण्णना निट्ठिता।

    Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / ३. पुच्छावारो • 3. Pucchāvāro

    टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / २. पच्‍चयपच्‍चनीयवण्णना • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact