Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
២. បច្ចយបច្ចនីយវណ្ណនា
2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā
៤២-៤៤. តេវីសតិមូលកន្តិ ឥទញ្ចេត្ថ ទុមូលកំយេវ សន្ធាយ វុត្តន្តិ ឥទំ ទុកមូលកេ បុច្ឆានំ មូលភូតា តេវីសតិ ទុកា សម្ភវន្តីតិ តស្ស ‘‘តេវីសតិមូលក’’ន្តិ នាមំ កត្វា យាវ យត្តកោ បភេទោ អត្ថិ, តាវ តត្តកំ តេវីសតិមូលកំ យថានុលោមេ វិត្ថារិតំ។ ឯវំ បច្ចនីយេបិ វិត្ថារេតព្ពន្តិ ទុកមូលកេន តិកមូលកាទីសុ នយំ ទស្សេតីតិ ឥមិនា អធិប្បាយេន វុត្តំ សិយា។ យទិ បន យាវ តេវីសតិមំ មូលំ យថា វិត្ថារិតន្តិ អយមត្ថោ អធិប្បេតោ, ‘‘យាវ តេវីសតិមំ មូល’’ន្ត្វេវ បាឋេន ភវិតព្ពំ សិយា។ ន ហិ ‘‘តេវីសតិមូលក’’ន្តិ ឯតស្ស ព្យញ្ជនស្ស តេវីសតិមំ មូលកន្តិ អយមត្ថោ សម្ភវតិ។ យថា អនុលោមេ ‘‘ឯកេកបទស្សា’’តិអាទិនា បន ឯកមូលាទិសព្ពមូលកបរិយោសានំ តត្ថ នយទស្សនវសេន ទស្សិតំ ឯកេកស្ស បទស្ស វិត្ថារំ ទស្សេតីតិ សព្ពមូលកមេវ ចេត្ថ ‘‘តេវីសតិមូលក’’ន្តិ វុត្តន្តិ វេទិតព្ពំ។ តញ្ហិ តេវីសតិយា បច្ចយានំ អវសេសស្ស បច្ចយស្ស មូលភាវតោ ‘‘តេវីសតិមូលក’’ន្តិ ច តតោ បរំ មូលស្ស អញ្ញស្ស អភាវតោ ‘‘សព្ពមូលក’’ន្តិ ច វុច្ចតិ។
42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.
បច្ចយបច្ចនីយវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / ៣. បុច្ឆាវារោ • 3. Pucchāvāro
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ២. បច្ចយបច្ចនីយវណ្ណនា • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā