Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
၂. ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ
2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā
၄၂-၄၄. တေဝီသတိမူလကန္တိ ဣဒဉ္စေတ္ထ ဒုမူလကံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဣဒံ ဒုကမူလကေ ပုစ္ဆာနံ မူလဘူတာ တေဝီသတိ ဒုကာ သမ္ဘဝန္တီတိ တသ္သ ‘‘တေဝီသတိမူလက’’န္တိ နာမံ ကတ္ဝာ ယာဝ ယတ္တကော ပဘေဒော အတ္ထိ, တာဝ တတ္တကံ တေဝီသတိမူလကံ ယထာနုလောမေ ဝိတ္ထာရိတံ။ ဧဝံ ပစ္စနီယေပိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗန္တိ ဒုကမူလကေန တိကမူလကာဒီသု နယံ ဒသ္သေတီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ သိယာ။ ယဒိ ပန ယာဝ တေဝီသတိမံ မူလံ ယထာ ဝိတ္ထာရိတန္တိ အယမတ္ထော အဓိပ္ပေတော, ‘‘ယာဝ တေဝီသတိမံ မူလ’’န္တ္ဝေဝ ပာဌေန ဘဝိတဗ္ဗံ သိယာ။ န ဟိ ‘‘တေဝီသတိမူလက’’န္တိ ဧတသ္သ ဗ္ယဉ္ဇနသ္သ တေဝီသတိမံ မူလကန္တိ အယမတ္ထော သမ္ဘဝတိ။ ယထာ အနုလောမေ ‘‘ဧကေကပဒသ္သာ’’တိအာဒိနာ ပန ဧကမူလာဒိသဗ္ဗမူလကပရိယောသာနံ တတ္ထ နယဒသ္သနဝသေန ဒသ္သိတံ ဧကေကသ္သ ပဒသ္သ ဝိတ္ထာရံ ဒသ္သေတီတိ သဗ္ဗမူလကမေဝ စေတ္ထ ‘‘တေဝီသတိမူလက’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉ္ဟိ တေဝီသတိယာ ပစ္စယာနံ အဝသေသသ္သ ပစ္စယသ္သ မူလဘာဝတော ‘‘တေဝီသတိမူလက’’န္တိ စ တတော ပရံ မူလသ္သ အညသ္သ အဘာဝတော ‘‘သဗ္ဗမူလက’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ။
42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.
ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ပဋ္ဌာနပာဠိ • Paṭṭhānapāḷi / ၃. ပုစ္ဆာဝာရော • 3. Pucchāvāro
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၂. ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā