Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
2. පච්චයපච්චනීයවණ්ණනා
2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā
42-44. තෙවීසතිමූලකන්ති ඉදඤ්චෙත්ථ දුමූලකංයෙව සන්ධාය වුත්තන්ති ඉදං දුකමූලකෙ පුච්ඡානං මූලභූතා තෙවීසති දුකා සම්භවන්තීති තස්ස ‘‘තෙවීසතිමූලක’’න්ති නාමං කත්වා යාව යත්තකො පභෙදො අත්ථි, තාව තත්තකං තෙවීසතිමූලකං යථානුලොමෙ විත්ථාරිතං. එවං පච්චනීයෙපි විත්ථාරෙතබ්බන්ති දුකමූලකෙන තිකමූලකාදීසු නයං දස්සෙතීති ඉමිනා අධිප්පායෙන වුත්තං සියා. යදි පන යාව තෙවීසතිමං මූලං යථා විත්ථාරිතන්ති අයමත්ථො අධිප්පෙතො, ‘‘යාව තෙවීසතිමං මූල’’න්ත්වෙව පාඨෙන භවිතබ්බං සියා. න හි ‘‘තෙවීසතිමූලක’’න්ති එතස්ස බ්යඤ්ජනස්ස තෙවීසතිමං මූලකන්ති අයමත්ථො සම්භවති. යථා අනුලොමෙ ‘‘එකෙකපදස්සා’’තිආදිනා පන එකමූලාදිසබ්බමූලකපරියොසානං තත්ථ නයදස්සනවසෙන දස්සිතං එකෙකස්ස පදස්ස විත්ථාරං දස්සෙතීති සබ්බමූලකමෙව චෙත්ථ ‘‘තෙවීසතිමූලක’’න්ති වුත්තන්ති වෙදිතබ්බං. තඤ්හි තෙවීසතියා පච්චයානං අවසෙසස්ස පච්චයස්ස මූලභාවතො ‘‘තෙවීසතිමූලක’’න්ති ච තතො පරං මූලස්ස අඤ්ඤස්ස අභාවතො ‘‘සබ්බමූලක’’න්ති ච වුච්චති.
42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.
පච්චයපච්චනීයවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / 3. පුච්ඡාවාරො • 3. Pucchāvāro
ටීකා • Tīkā / අභිධම්මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 2. පච්චයපච්චනීයවණ්ණනා • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā