Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੨. ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā
੪੨-੪੪. ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕਨ੍ਤਿ ਇਦਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਦੁਮੂਲਕਂਯੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦੁਕਮੂਲਕੇ ਪੁਚ੍ਛਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਤੇવੀਸਤਿ ਦੁਕਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਯਤ੍ਤਕੋ ਪਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾવ ਤਤ੍ਤਕਂ ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕਂ ਯਥਾਨੁਲੋਮੇ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ। ਏવਂ ਪਚ੍ਚਨੀਯੇਪਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੁਕਮੂਲਕੇਨ ਤਿਕਮੂਲਕਾਦੀਸੁ ਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ। ਯਦਿ ਪਨ ਯਾવ ਤੇવੀਸਤਿਮਂ ਮੂਲਂ ਯਥਾ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ‘‘ਯਾવ ਤੇવੀਸਤਿਮਂ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤ੍વੇવ ਪਾਠੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ। ਨ ਹਿ ‘‘ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤੇવੀਸਤਿਮਂ ਮੂਲਕਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭવਤਿ। ਯਥਾ ਅਨੁਲੋਮੇ ‘‘ਏਕੇਕਪਦਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਏਕਮੂਲਾਦਿਸਬ੍ਬਮੂਲਕਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਨਯਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ વਿਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਮੂਲਕਮੇવ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਤੇવੀਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅવਸੇਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਮੂਲਭਾવਤੋ ‘‘ਤੇવੀਸਤਿਮੂਲਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਤਤੋ ਪਰਂ ਮੂਲਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਮੂਲਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਤਿ।
42-44. Tevīsatimūlakanti idañcettha dumūlakaṃyeva sandhāya vuttanti idaṃ dukamūlake pucchānaṃ mūlabhūtā tevīsati dukā sambhavantīti tassa ‘‘tevīsatimūlaka’’nti nāmaṃ katvā yāva yattako pabhedo atthi, tāva tattakaṃ tevīsatimūlakaṃ yathānulome vitthāritaṃ. Evaṃ paccanīyepi vitthāretabbanti dukamūlakena tikamūlakādīsu nayaṃ dassetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā. Yadi pana yāva tevīsatimaṃ mūlaṃ yathā vitthāritanti ayamattho adhippeto, ‘‘yāva tevīsatimaṃ mūla’’ntveva pāṭhena bhavitabbaṃ siyā. Na hi ‘‘tevīsatimūlaka’’nti etassa byañjanassa tevīsatimaṃ mūlakanti ayamattho sambhavati. Yathā anulome ‘‘ekekapadassā’’tiādinā pana ekamūlādisabbamūlakapariyosānaṃ tattha nayadassanavasena dassitaṃ ekekassa padassa vitthāraṃ dassetīti sabbamūlakameva cettha ‘‘tevīsatimūlaka’’nti vuttanti veditabbaṃ. Tañhi tevīsatiyā paccayānaṃ avasesassa paccayassa mūlabhāvato ‘‘tevīsatimūlaka’’nti ca tato paraṃ mūlassa aññassa abhāvato ‘‘sabbamūlaka’’nti ca vuccati.
ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paccayapaccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / ੩. ਪੁਚ੍ਛਾવਾਰੋ • 3. Pucchāvāro
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੨. ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 2. Paccayapaccanīyavaṇṇanā