| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೩. ಪಚ್ಚಯವಾರವಣ್ಣನಾ
3. Paccayavāravaṇṇanā
೨೪೩. ಪತಿ-ಸದ್ದೋ ಪತಿಟ್ಠತ್ಥಂ ದೀಪೇತಿ ‘‘ಸಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ’’ತಿಆದೀಸು, ಅಯ-ಸದ್ದೋ ಗತಿಂ ದೀಪೇತಿ ‘‘ಏತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಯೋ’’ತಿ।
243. Pati-saddo patiṭṭhatthaṃ dīpeti ‘‘sāre patiṭṭhito’’tiādīsu, aya-saddo gatiṃ dīpeti ‘‘eti etthāti ayo’’ti.
ಭೂತುಪಾದಾರೂಪಾನಿ ಸಹ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ಉಪಾದಾರೂಪಾನಂ ವಿಯ ಭೂತರೂಪಾನಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ। ಯದಿ ಏವಂ ಕಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಮಹಾಭೂತೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಉಪಾದಾರೂಪ’’ನ್ತಿ ಉಪಾದಾರೂಪಂಯೇವ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ।
Bhūtupādārūpāni saha saṅgaṇhitvā vuttaṃ upādārūpānaṃ viya bhūtarūpāni nissayo hotīti katvā. Yadi evaṃ kasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpa’’nti upādārūpaṃyeva dassitanti āha ‘‘aṭṭhakathāyaṃ panā’’tiādi.
೨೫೫. ಪಟಿಚ್ಚವಾರೇ ಸಹಜಾತೇತಿ ಪಟಿಚ್ಚವಾರೇ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯವಣ್ಣನಾಯಂ, ಕಮ್ಮಉತುಜಾನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಜಾನಂ ಉತುಜಾನಞ್ಚ ವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತಥಾ ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ ‘‘ದ್ವಿಸನ್ತತಿಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತವಸೇನ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಟ್ಠಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೫೭)। ಕಮ್ಮೇ ಚಾತಿ ಕಮ್ಮೇ ಜನಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇ ಗಹಿತೇ। ಏಕನ್ತಾನೇಕನ್ತಕಮ್ಮಜಾನನ್ತಿ ಏಕನ್ತೇನ ಕಮ್ಮಜಾನಂ ನ ಏಕನ್ತಕಮ್ಮಜಾನಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಅಸಞ್ಞಭವೇ ಏಕನ್ತಕಮ್ಮಜಂ ನಾಮ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಇತರಂ ಉಪಾದಾರೂಪಂ ಭೂತರೂಪಞ್ಚ ನ ಏಕನ್ತಕಮ್ಮಜಂ, ತದುಭಯಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ಏಕಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಮಹಾಭೂತೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಟತ್ತಾರೂಪ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನವಸೇನೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ। ಸೋ ನಾಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಯೋ ಯಥಾದಸ್ಸಿತೋ ಪಟಿಚ್ಚವಾರೇ ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೇ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಇಧ ನ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ, ಆಹ ‘‘ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಗಹಿತತ್ತಾ’’ತಿ। ತಂ ಪಹಾಯಾತಿ ತಂ ಪಟಿಚ್ಚವಾರೇ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಪಹಾಯ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ। ಯಥಾಗಹಿತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಅಸಞ್ಞ…ಪೇ॰… ಕಟತ್ತಾರೂಪಂ ಉಪಾದಾರೂಪ’’ನ್ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಏವ ಗಹಿತಸ್ಸ। ಪಟಿಚ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಇದಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾರಾನಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಪಟಿಚ್ಚವಾರೇ ಆಗತನಯೇನ ಮಹಾಭೂತೇ ಪಟಿಚ್ಚ, ಪಚ್ಚಯವಾರೇ ಆಗತನಯೇನ ಮಹಾಭೂತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ನ ನಿವಾರೇತಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಉಪಾದಾರೂಪಸಙ್ಖಾತಂ ಕಟತ್ತಾರೂಪ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಉಪಾದಾರೂಪಗ್ಗಹಣೇನ ಕಟತ್ತಾರೂಪಂ ಅವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ಉಪಾದಾರೂಪಾನಂ ನಿವತ್ತೇತಬ್ಬಾನಂ ಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ವಿಸೇಸನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
255. Paṭiccavāre sahajāteti paṭiccavāre sahajātapaccayavaṇṇanāyaṃ, kammautujānanti kammajānaṃ utujānañca vasena attho vuttoti yojanā. Tathā hi tattha vuttaṃ ‘‘dvisantatisamuṭṭhānabhūtavasena vutta’’nti (paṭṭhā. aṭṭha. 1.57). Kamme cāti kamme janakakammapaccaye gahite. Ekantānekantakammajānanti ekantena kammajānaṃ na ekantakammajānañca. Tattha asaññabhave ekantakammajaṃ nāma jīvitindriyaṃ, itaraṃ upādārūpaṃ bhūtarūpañca na ekantakammajaṃ, tadubhayampi tattha ekajjhaṃ katvā vuttaṃ, ‘‘mahābhūte paṭicca kaṭattārūpa’’nti idaṃ pana kammasamuṭṭhānavaseneva vuttanti. So nādhippetoti yo yathādassito paṭiccavāre sahajātapaccaye attho vutto, so idha na adhippeto. Kasmāti ce, āha ‘‘kaṭattā…pe… gahitattā’’ti. Taṃ pahāyāti taṃ paṭiccavāre vuttamatthaṃ pahāya aggahetvā. Yathāgahitassāti ‘‘asañña…pe… kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti pāḷiyaṃ eva gahitassa. Paṭicca paccayāti idaṃ dvinnaṃ vārānaṃ upalakkhaṇaṃ. Paṭiccavāre āgatanayena mahābhūte paṭicca, paccayavāre āgatanayena mahābhūte paccayā mahābhūtānaṃ uppatti na nivāretabbā, tasmā ‘‘upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpa’’nti evaṃ upādārūpaggahaṇena kaṭattārūpaṃ avisesetvā upādārūpānaṃ nivattetabbānaṃ utucittāhārasamuṭṭhānānaṃ atthitāya kaṭattā…pe… visesanaṃ daṭṭhabbanti evamettha yojanā veditabbā.
೨೮೬-೨೮೭. ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸಾತಿ ಅಹೇತುಕಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಸ್ಸ। ಇತೋ ಪರೇಸುಪಿ ಏಕಚ್ಚರೂಪಗ್ಗಹಣೇ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಚಕ್ಖಾದಿಧಮ್ಮವಸೇನಾತಿ ಚಕ್ಖಾಯತನಾದಿರೂಪಧಮ್ಮವಸೇನ। ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿಕೋಟ್ಠಾಸವಸೇನಾತಿ ಚಿತ್ತಜಾದಿರೂಪಧಮ್ಮಭಾಗವಸೇನ। ಸಬ್ಬಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಸತಿಪಿ ಇಮಸ್ಸ ನಯಸ್ಸ ನಹೇತುಮೂಲಕತ್ತೇ ನೋನತ್ಥಿನೋವಿಗತೇಸು ಏಕನ್ತಿ ಗಣನಂ ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ವಸೇನ ಗಣನಾ ಲಬ್ಭತಿ ಚತುಸನ್ತತಿವಸೇನ ವತ್ತಮಾನೇಸು ಪಞ್ಚವೀಸತಿಯಾ ರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ವಜ್ಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಭಾವಾ।
286-287. Ekaccassa rūpassāti ahetukacittasamuṭṭhānassa. Ito paresupi ekaccarūpaggahaṇe eseva nayo. Cakkhādidhammavasenāti cakkhāyatanādirūpadhammavasena. Cittasamuṭṭhānādikoṭṭhāsavasenāti cittajādirūpadhammabhāgavasena. Sabbaṃ labbhatīti satipi imassa nayassa nahetumūlakatte nonatthinovigatesu ekanti gaṇanaṃ sabbaṃ rūpaṃ sabbassa rūpassa vasena gaṇanā labbhati catusantativasena vattamānesu pañcavīsatiyā rūpadhammesu vajjitabbassa abhāvā.
ಪಚ್ಚಯವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / ೧. ಕುಸಲತ್ತಿಕಂ • 1. Kusalattikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೩. ಪಚ್ಚಯವಾರವಣ್ಣನಾ • 3. Paccayavāravaṇṇanā
