Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    3. පච්‌චයවාරවණ්‌ණනා

    3. Paccayavāravaṇṇanā

    243. පච්‌චයවාරෙ කුසලං ධම්‌මං පච්‌චයාති කුසලධම්‌මෙ පතිට්‌ඨිතො හුත්‌වා කුසලං ධම්‌මං නිස්‌සයට්‌ඨෙන පච්‌චයං කත්‌වාති අත්‌ථො. කුසලං එකං ඛන්‌ධං පච්‌චයාති කුසලං එකං ඛන්‌ධං නිස්‌සයපච්‌චයං කත්‌වා තයො ඛන්‌ධා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති හෙතුපච්‌චයාති වුත්‌තං හොති. ඉමිනාවුපායෙන සබ්‌බපදෙසු අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. වත්‌ථුං පච්‌චයා විපාකාබ්‍යාකතා කිරියාබ්‍යාකතා ඛන්‌ධාති ඉදං පඤ්‌චවොකාරෙ පවත්‌තිවසෙන වුත්‌තං. පඤ්‌චවොකාරෙ පවත්‌තියඤ්‌හි ඛන්‌ධානං පුරෙජාතං වත්‌ථු නිස්‌සයපච්‌චයො හොති. පටිච්‌චට්‌ඨස්‌ස පන සහජාතට්‌ඨත්‌තා පටිච්‌චවාරෙ එස නයො න ලබ්‌භතීති පටිසන්‌ධියං සහජාතමෙව වත්‌ථුං සන්‌ධාය ‘‘වත්‌ථුං පටිච්‌ච ඛන්‌ධා’’ති වුත්‌තං. කුසලං එකං ඛන්‌ධඤ්‌ච වත්‌ථුඤ්‌ච පච්‌චයා තයො ඛන්‌ධාතිආදීසුපි ඉමිනාව නයෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.

    243. Paccayavāre kusalaṃ dhammaṃ paccayāti kusaladhamme patiṭṭhito hutvā kusalaṃ dhammaṃ nissayaṭṭhena paccayaṃ katvāti attho. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ paccayāti kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ nissayapaccayaṃ katvā tayo khandhā uppajjanti hetupaccayāti vuttaṃ hoti. Imināvupāyena sabbapadesu attho veditabbo. Vatthuṃ paccayā vipākābyākatā kiriyābyākatā khandhāti idaṃ pañcavokāre pavattivasena vuttaṃ. Pañcavokāre pavattiyañhi khandhānaṃ purejātaṃ vatthu nissayapaccayo hoti. Paṭiccaṭṭhassa pana sahajātaṭṭhattā paṭiccavāre esa nayo na labbhatīti paṭisandhiyaṃ sahajātameva vatthuṃ sandhāya ‘‘vatthuṃ paṭicca khandhā’’ti vuttaṃ. Kusalaṃ ekaṃ khandhañca vatthuñca paccayā tayo khandhātiādīsupi imināva nayena attho veditabbo.

    අබ්‍යාකතං ධම්‌මං පච්‌චයා කුසලො ච අබ්‍යාකතො චාති කුසලාබ්‍යාකතානං හෙතුපච්‌චයවසෙන එකතො උප්‌පත්‌තිං සන්‌ධාය වුත්‌තං. කුසලුප්‌පත්‌තික්‌ඛණස්‌මිඤ්‌හි වත්‌ථුං නිස්‌සාය කුසලා ඛන්‌ධා, චිත්‌තසමුට්‌ඨානෙ ච මහාභූතෙ නිස්‌සාය චිත්‌තසමුට්‌ඨානං උපාදාරූපං හෙතුපච්‌චයවසෙන එකතො උප්‌පජ්‌ජති. ඉති පච්‌චයභූතස්‌ස අබ්‍යාකතස්‌ස නානත්‌තෙපි පච්‌චයුප්‌පන්‌නානං හෙතුපච්‌චයවසෙන එකතො උප්‌පත්‌තිං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. අඤ්‌ඤෙසුපි එවරූපෙසු ඨානෙසු එසෙව නයො. එවං ඉමස්‌මිං හෙතුපච්‌චයෙ සහජාතඤ්‌ච පුරෙජාතඤ්‌ච නිස්‌සයට්‌ඨෙන පච්‌චයං කත්‌වා සත්‌තරස පඤ්‌හා විස්‌සජ්‌ජිතා. තත්‌ථ ඛන්‌ධා චෙව භූතා ච සහජාතවසෙන, වත්‌ථු සහජාතපුරෙජාතවසෙන ගහිතං. පටිච්‌චවාරෙ පන සහජාතවසෙන පච්‌චයො ලබ්‌භති, තස්‌මා තත්‌ථ නවෙව පඤ්‌හා විස්‌සජ්‌ජිතා. යෙ පනෙතෙ එත්‌ථ සත්‌තරස පඤ්‌හා විස්‌සජ්‌ජිතා, තෙසු එකාදිකෙ එකාවසානෙ විස්‌සජ්‌ජනෙ කුසලාදීසු එකපච්‌චයතො එකො පච්‌චයුප්‌පන්‌නො. එකාදිකෙ දුකාවසානෙ එකපච්‌චයතො නානාපච්‌චයුප්‌පන්‌නො. දුකාදිකෙ එකාවසානෙ නානාපච්‌චයතො එකො පච්‌චයුප්‌පන්‌නො. දුකාදිකෙ දුකාවසානෙ නානාපච්‌චයතො නානාපච්‌චයුප්‌පන්‌නො.

    Abyākataṃdhammaṃ paccayā kusalo ca abyākato cāti kusalābyākatānaṃ hetupaccayavasena ekato uppattiṃ sandhāya vuttaṃ. Kusaluppattikkhaṇasmiñhi vatthuṃ nissāya kusalā khandhā, cittasamuṭṭhāne ca mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpaṃ hetupaccayavasena ekato uppajjati. Iti paccayabhūtassa abyākatassa nānattepi paccayuppannānaṃ hetupaccayavasena ekato uppattiṃ sandhāyetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Aññesupi evarūpesu ṭhānesu eseva nayo. Evaṃ imasmiṃ hetupaccaye sahajātañca purejātañca nissayaṭṭhena paccayaṃ katvā sattarasa pañhā vissajjitā. Tattha khandhā ceva bhūtā ca sahajātavasena, vatthu sahajātapurejātavasena gahitaṃ. Paṭiccavāre pana sahajātavasena paccayo labbhati, tasmā tattha naveva pañhā vissajjitā. Ye panete ettha sattarasa pañhā vissajjitā, tesu ekādike ekāvasāne vissajjane kusalādīsu ekapaccayato eko paccayuppanno. Ekādike dukāvasāne ekapaccayato nānāpaccayuppanno. Dukādike ekāvasāne nānāpaccayato eko paccayuppanno. Dukādike dukāvasāne nānāpaccayato nānāpaccayuppanno.

    248-252. ආරම්‌මණපච්‌චයාදීසුපි ඉමිනාවුපායෙන පඤ්‌හාවිස්‌සජ්‌ජනප්‌පභෙදො වෙදිතබ්‌බො. යං පනෙතං ආරම්‌මණපච්‌චයෙ වත්‌ථුං පච්‌චයා ඛන්‌ධාති වුත්‌තං, තං පටිසන්‌ධික්‌ඛණෙ විපාකක්‌ඛන්‌ධෙයෙව සන්‌ධාය වුත්‌තං. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණාදීනි අබ්‍යාකතං නිස්‌සාය ආරම්‌මණපච්‌චයෙන උප්‌පජ්‌ජන්‌තානං පභෙදදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තානි. පුන වත්‌ථුං පච්‌චයාති පවත්‌තෙ විපාකකිරියාබ්‍යාකතානං උප්‌පත්‌තිදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. සෙසං පුරිමනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං. එවං ඉමස්‌මිං ආරම්‌මණපච්‌චයෙ සහජාතඤ්‌ච පුරෙජාතඤ්‌ච පච්‌චයං කත්‌වා සත්‌ත පඤ්‌හා විස්‌සජ්‌ජිතා. තත්‌ථ ඛන්‌ධා සහජාතවසෙන, වත්‌ථු සහජාතපුරෙජාතවසෙන, චක්‌ඛායතනාදීනි පුරෙජාතවසෙනෙව ගහිතානි. පටිච්‌චවාරෙ පන සහජාතවසෙනෙව පච්‌චයො ලබ්‌භති. තස්‌මා තත්‌ථ තයොව පඤ්‌හා විස්‌සජ්‌ජිතා.

    248-252. Ārammaṇapaccayādīsupi imināvupāyena pañhāvissajjanappabhedo veditabbo. Yaṃ panetaṃ ārammaṇapaccaye vatthuṃ paccayā khandhāti vuttaṃ, taṃ paṭisandhikkhaṇe vipākakkhandheyeva sandhāya vuttaṃ. Cakkhuviññāṇādīni abyākataṃ nissāya ārammaṇapaccayena uppajjantānaṃ pabhedadassanatthaṃ vuttāni. Puna vatthuṃ paccayāti pavatte vipākakiriyābyākatānaṃ uppattidassanatthaṃ vuttaṃ. Sesaṃ purimanayeneva veditabbaṃ. Evaṃ imasmiṃ ārammaṇapaccaye sahajātañca purejātañca paccayaṃ katvā satta pañhā vissajjitā. Tattha khandhā sahajātavasena, vatthu sahajātapurejātavasena, cakkhāyatanādīni purejātavaseneva gahitāni. Paṭiccavāre pana sahajātavaseneva paccayo labbhati. Tasmā tattha tayova pañhā vissajjitā.

    253-254. අධිපතිපච්‌චයෙ විපාකාබ්‍යාකතං ලොකුත්‌තරමෙව වෙදිතබ්‌බං. අනන්‌තරසමනන්‌තරා රූපාභාවෙන ආරම්‌මණසදිසා. පරතො ආසෙවනනත්‌ථිවිගතෙසුපි එසෙව නයො.

    253-254. Adhipatipaccaye vipākābyākataṃ lokuttarameva veditabbaṃ. Anantarasamanantarā rūpābhāvena ārammaṇasadisā. Parato āsevananatthivigatesupi eseva nayo.

    255. සහජාතපච්‌චයෙ කටත්‌තාරූපං උපාදාරූපන්‌ති උපාදාරූපසඞ්‌ඛාතං කටත්‌තාරූපං. ඉදං අසඤ්‌ඤසත්‌තානඤ්‌ඤෙව රූපං සන්‌ධාය වුත්‌තං. චක්‌ඛායතනාදීනි පඤ්‌චවොකාරවසෙන වුත්‌තානි.

    255. Sahajātapaccaye kaṭattārūpaṃ upādārūpanti upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpaṃ. Idaṃ asaññasattānaññeva rūpaṃ sandhāya vuttaṃ. Cakkhāyatanādīni pañcavokāravasena vuttāni.

    256-257. අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපච්‌චයෙ ච යථා ආරම්‌මණපච්‌චයා එවන්‌ති විස්‌සජ්‌ජනසමතං සන්‌ධාය වුත්‌තං. පච්‌චයුප්‌පන්‌නෙසු පන නානත්‌තං අත්‌ථි.

    256-257. Aññamaññapaccaye ca yathā ārammaṇapaccayā evanti vissajjanasamataṃ sandhāya vuttaṃ. Paccayuppannesu pana nānattaṃ atthi.

    258. උපනිස්‌සයපච්‌චයෙ ආරම්‌මණපච්‌චයසදිසන්‌ති රූපාභාවතොපි විස්‌සජ්‌ජනසමතායපි වුත්‌තං.

    258. Upanissayapaccaye ārammaṇapaccayasadisanti rūpābhāvatopi vissajjanasamatāyapi vuttaṃ.

    259-260. වත්‌ථුං පුරෙජාතපච්‌චයාතිආදීනං පටිච්‌චවාරෙ වුත්‌තනයෙනෙවත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො.

    259-260. Vatthuṃ purejātapaccayātiādīnaṃ paṭiccavāre vuttanayenevattho gahetabbo.

    261-266. කම්‌මපච්‌චයෙ තීණීති කුසලං පච්‌චයා කුසලො අබ්‍යාකතො කුසලාබ්‍යාකතො චාති එවං තීණි වෙදිතබ්‌බානි. අකුසලෙපි එසෙව නයො.

    261-266. Kammapaccaye tīṇīti kusalaṃ paccayā kusalo abyākato kusalābyākato cāti evaṃ tīṇi veditabbāni. Akusalepi eseva nayo.

    267-268. විප්‌පයුත්‌තපච්‌චයෙ ඛන්‌ධෙ විප්‌පයුත්‌තපච්‌චයාති ඛන්‌ධෙ නිස්‌සාය විප්‌පයුත්‌තපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති අත්‌ථො. ඛන්‌ධා වත්‌ථුං විප්‌පයුත්‌තපච්‌චයාති ඛන්‌ධා වත්‌ථුං නිස්‌සාය විප්‌පයුත්‌තපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති අත්‌ථො. සෙසං හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං.

    267-268. Vippayuttapaccaye khandhe vippayuttapaccayāti khandhe nissāya vippayuttapaccayā uppajjantīti attho. Khandhā vatthuṃ vippayuttapaccayāti khandhā vatthuṃ nissāya vippayuttapaccayā uppajjantīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.

    269-276. ඉදානි යථාලද්‌ධානි විස්‌සජ්‌ජනානි ගණනවසෙන දස්‌සෙතුං හෙතුයා සත්‌තරසාතිආදිමාහ. තත්‌ථ හෙතුයා සත්‌තරසාති කුසලෙන කුසලං, කුසලෙන අබ්‍යාකතං, කුසලෙන කුසලාබ්‍යාකතන්‌ති එවං කුසලවසෙන එකාදිකානි එකාවසානානි ද්‌වෙ, දුකාවසානං එකන්‌ති තීණි වුත්‌තානි හොන්‌ති, තථා අකුසලවසෙන. අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතං, තෙනෙව කුසලං, අකුසලං, කුසලාබ්‍යාකතං අකුසලාබ්‍යාකතඤ්‌ච; කුසලාබ්‍යාකතෙහි කුසලං, අබ්‍යාකතං, කුසලාබ්‍යාකතං; අකුසලාබ්‍යාකතෙහි අකුසලං, අබ්‍යාකතං, අකුසලාබ්‍යාකතන්‌ති එවං සත්‌තරස වෙදිතබ්‌බානි.

    269-276. Idāni yathāladdhāni vissajjanāni gaṇanavasena dassetuṃ hetuyā sattarasātiādimāha. Tattha hetuyā sattarasāti kusalena kusalaṃ, kusalena abyākataṃ, kusalena kusalābyākatanti evaṃ kusalavasena ekādikāni ekāvasānāni dve, dukāvasānaṃ ekanti tīṇi vuttāni honti, tathā akusalavasena. Abyākatena abyākataṃ, teneva kusalaṃ, akusalaṃ, kusalābyākataṃ akusalābyākatañca; kusalābyākatehi kusalaṃ, abyākataṃ, kusalābyākataṃ; akusalābyākatehi akusalaṃ, abyākataṃ, akusalābyākatanti evaṃ sattarasa veditabbāni.

    ආරම්‌මණෙ සත්‌තාති කුසලෙන කුසලං; අකුසලෙන අකුසලං, අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතං, කුසලං, අකුසලං; කුසලාබ්‍යාකතෙන කුසලං; අකුසලාබ්‍යාකතෙන අකුසලන්‌ති එවං සත්‌ත.

    Ārammaṇesattāti kusalena kusalaṃ; akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākataṃ, kusalaṃ, akusalaṃ; kusalābyākatena kusalaṃ; akusalābyākatena akusalanti evaṃ satta.

    විපාකෙ එකන්‌ති අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතමෙව. එවමෙත්‌ථ සත්‌තරස, සත්‌ත, එකන්‌ති තයො වාරපරිච්‌ඡෙදා හොන්‌ති. තෙසු ද්‌වාදස සත්‌තරසකා, දස සත්‌තකා, එකං එකකන්‌ති තෙ සබ්‌බෙ සාධුකං සල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා පරතො දුකතිකාදිවසෙන පච්‌චයසංසන්‌දනෙ ඌනතරගණනස්‌ස වසෙන ගණනා වෙදිතබ්‌බා. සක්‌කා හි ඉමාය ගණනාය දුකමූලාදීසු වාරපරිච්‌ඡෙදෙ ජානිතුන්‌ති පුන ‘‘කුසලං ධම්‌මං පච්‌චයා කුසලො ධම්‌මො’’ති අනාමසිත්‌වා ගණනවසෙනෙව වාරපරිච්‌ඡෙදං දස්‌සෙතුං හෙතුපච්‌චයා ආරම්‌මණෙ සත්‌තාතිආදි ආරද්‌ධං.

    Vipākeekanti abyākatena abyākatameva. Evamettha sattarasa, satta, ekanti tayo vāraparicchedā honti. Tesu dvādasa sattarasakā, dasa sattakā, ekaṃ ekakanti te sabbe sādhukaṃ sallakkhetvā parato dukatikādivasena paccayasaṃsandane ūnataragaṇanassa vasena gaṇanā veditabbā. Sakkā hi imāya gaṇanāya dukamūlādīsu vāraparicchede jānitunti puna ‘‘kusalaṃ dhammaṃ paccayā kusalo dhammo’’ti anāmasitvā gaṇanavaseneva vāraparicchedaṃ dassetuṃ hetupaccayā ārammaṇe sattātiādi āraddhaṃ.

    තත්‌ථ කුසලං ධම්‌මං පච්‌චයා කුසලො ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජති හෙතුපච්‌චයා ආරම්‌මණපච්‌චයා. කුසලං එකං ඛන්‌ධං පච්‌චයා තයො ඛන්‌ධාති ඉමිනා නයෙන ආරම්‌මණෙ ලද්‌ධවිස්‌සජ්‌ජනානි විත්‌ථාරෙතබ්‌බානි. අයං තාව අනුලොමෙ නයො.

    Tattha kusalaṃ dhammaṃ paccayā kusalo dhammo uppajjati hetupaccayā ārammaṇapaccayā. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ paccayā tayo khandhāti iminā nayena ārammaṇe laddhavissajjanāni vitthāretabbāni. Ayaṃ tāva anulome nayo.

    277-285. පච්‌චනීයෙ පන කුසලං න ලබ්‌භතීති අකුසලං ධම්‌මං පච්‌චයාති අකුසලමෙව ආදිං කත්‌වා විස්‌සජ්‌ජනං ආරද්‌ධං. තං යථාපාළිමෙව නිය්‍යාති. යඤ්‌හෙත්‌ථ වත්‌තබ්‌බං සියා, තං පටිච්‌චවාරස්‌ස පච්‌චනීයෙ වුත්‌තමෙව.

    277-285. Paccanīye pana kusalaṃ na labbhatīti akusalaṃ dhammaṃ paccayāti akusalameva ādiṃ katvā vissajjanaṃ āraddhaṃ. Taṃ yathāpāḷimeva niyyāti. Yañhettha vattabbaṃ siyā, taṃ paṭiccavārassa paccanīye vuttameva.

    286-287. යං පනෙතං පච්‌චනීයෙ ලද්‌ධවිස්‌සජ්‌ජනපරිච්‌ඡෙදං ගණනතො දස්‌සෙතුං නහෙතුයා චත්‌තාරීතිආදි වුත්‌තං, තත්‌ථ චත්‌තාරි, සත්‌තරස, සත්‌ත, පඤ්‌ච, තීණි, එකන්‌ති ඡ පරිච්‌ඡෙදා. තෙසං වසෙන දුකතිකාදීසු පච්‌චයසංසන්‌දනෙ ගණනා වෙදිතබ්‌බා. යො හි පච්‌චයො සත්‌තරස විස්‌සජ්‌ජනානි ලභති, තෙන සද්‌ධිං සදිසසංසන්‌දනෙ සත්‌තරස, ඌනතරසංසන්‌දනෙ සෙසා ඡපි පරිච්‌ඡෙදා ලබ්‌භන්‌ති. එවං සෙසෙසුපි අධිකපරිච්‌ඡෙදං ඨපෙත්‌වා සමසමා ඌනතරා ච ලබ්‌භන්‌තීති.

    286-287. Yaṃ panetaṃ paccanīye laddhavissajjanaparicchedaṃ gaṇanato dassetuṃ nahetuyā cattārītiādi vuttaṃ, tattha cattāri, sattarasa, satta, pañca, tīṇi, ekanti cha paricchedā. Tesaṃ vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane gaṇanā veditabbā. Yo hi paccayo sattarasa vissajjanāni labhati, tena saddhiṃ sadisasaṃsandane sattarasa, ūnatarasaṃsandane sesā chapi paricchedā labbhanti. Evaṃ sesesupi adhikaparicchedaṃ ṭhapetvā samasamā ūnatarā ca labbhantīti.

    එත්‌ථ ච අධිකතරා න ලබ්‌භන්‌තීති අයමෙත්‌ථ නියමො. සමසමා පන ඌනතරා ච අත්‌ථා විරොධෙ සති ලබ්‌භන්‌ති. තෙනෙත්‌ථ ‘‘නහෙතුපච්‌චයා නාරම්‌මණෙ එක’’න්‌තිආදි වුත්‌තං. එත්‌ථ හි නහෙතුයා චතුන්‌නං, නාරම්‌මණෙ පඤ්‌චන්‌නං ආගතත්‌තා නහෙතුවසෙන චත්‌තාරීති වත්‌තබ්‌බං සියා, නාරම්‌මණෙන සද්‌ධිං ඝටිතත්‌තා පන ආරම්‌මණධම්‌මො විරුජ්‌ඣතීති අකුසලං ධම්‌මං පච්‌චයා අකුසලො ධම්‌මො, අබ්‍යාකතං ධම්‌මං පච්‌චයා අකුසලො, අකුසලඤ්‌ච අබ්‍යාකතඤ්‌ච ධම්‌මං පච්‌චයා අකුසලොති තීණි විස්‌සජ්‌ජනානි පරිහීනානි. අබ්‍යාකතං ධම්‌මං පච්‌චයා අබ්‍යාකතොති රූපවසෙන එකමෙව වුත්‌තං. එවං සබ්‌බත්‌ථ විරුද්‌ධාවිරුද්‌ධං ඤත්‌වා ලබ්‌භමානපරිච්‌ඡෙදො වෙදිතබ්‌බො. අපිචෙත්‌ථ ඉදං නයමත්‌තදස්‌සනං. නාධිපතියා චත්‌තාරීති නහෙතුයා ලද්‌ධානෙව. සෙසචතුක්‌කෙසුපි එසෙව නයො.

    Ettha ca adhikatarā na labbhantīti ayamettha niyamo. Samasamā pana ūnatarā ca atthā virodhe sati labbhanti. Tenettha ‘‘nahetupaccayā nārammaṇe eka’’ntiādi vuttaṃ. Ettha hi nahetuyā catunnaṃ, nārammaṇe pañcannaṃ āgatattā nahetuvasena cattārīti vattabbaṃ siyā, nārammaṇena saddhiṃ ghaṭitattā pana ārammaṇadhammo virujjhatīti akusalaṃ dhammaṃ paccayā akusalo dhammo, abyākataṃ dhammaṃ paccayā akusalo, akusalañca abyākatañca dhammaṃ paccayā akusaloti tīṇi vissajjanāni parihīnāni. Abyākataṃ dhammaṃ paccayā abyākatoti rūpavasena ekameva vuttaṃ. Evaṃ sabbattha viruddhāviruddhaṃ ñatvā labbhamānaparicchedo veditabbo. Apicettha idaṃ nayamattadassanaṃ. Nādhipatiyā cattārīti nahetuyā laddhāneva. Sesacatukkesupi eseva nayo.

    නානන්‌තරෙ එකන්‌ති අහෙතුකචිත්‌තසමුට්‌ඨානස්‌ස චෙව සෙසරූපස්‌ස ච වසෙන අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතං. එවං සබ්‌බෙසු එකකෙසු යුජ්‌ජමානකරූපං ජානිතබ්‌බං. නපුරෙජාතෙ ද්‌වෙති ඉධාපි නහෙතුවසෙන චත්‌තාරීති වත්‌තබ්‌බං සියා, නපුරෙජාතෙන සද්‌ධිං ඝටිතත්‌තා පන අබ්‍යාකතං ධම්‌මං පච්‌චයා අකුසලො, අකුසලඤ්‌ච අබ්‍යාකතඤ්‌ච ධම්‌මං පච්‌චයා අකුසලොති වත්‌ථුපුරෙජාතවසෙන ද්‌වෙ විස්‌සජ්‌ජනානි පරිහීනානි. ආරුප්‌පෙ පන අහෙතුකමොහස්‌ස අහෙතුකකිරියස්‌ස ච වසෙන ද්‌වෙ වුත්‌තානි. නවිප්‌පයුත්‌තෙ ද්‌වෙති ආරුප්‌පෙ අහෙතුකාකුසලකිරියවසෙන ද්‌වෙ. නොනත්‌ථි නොවිගතෙසු එකන්‌ති සබ්‌බස්‌ස රූපස්‌ස වසෙන අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතං දට්‌ඨබ්‌බං. තිකාදීසු අපුබ්‌බං නත්‌ථි.

    Nānantare ekanti ahetukacittasamuṭṭhānassa ceva sesarūpassa ca vasena abyākatena abyākataṃ. Evaṃ sabbesu ekakesu yujjamānakarūpaṃ jānitabbaṃ. Napurejāte dveti idhāpi nahetuvasena cattārīti vattabbaṃ siyā, napurejātena saddhiṃ ghaṭitattā pana abyākataṃ dhammaṃ paccayā akusalo, akusalañca abyākatañca dhammaṃ paccayā akusaloti vatthupurejātavasena dve vissajjanāni parihīnāni. Āruppe pana ahetukamohassa ahetukakiriyassa ca vasena dve vuttāni. Navippayutte dveti āruppe ahetukākusalakiriyavasena dve. Nonatthi novigatesu ekanti sabbassa rūpassa vasena abyākatena abyākataṃ daṭṭhabbaṃ. Tikādīsu apubbaṃ natthi.

    288. නාරම්‌මණමූලකෙ පන නඅධිපතියා පඤ්‌චාති නාරම්‌මණෙ ලද්‌ධානෙව. නකම්‌මෙ එකන්‌ති එත්‌ථ චිත්‌තසමුට්‌ඨානඤ්‌ච කටත්‌තාරූපඤ්‌ච අග්‌ගහෙත්‌වා සෙසරූපවසෙන අබ්‍යාකතෙන අබ්‍යාකතං වෙදිතබ්‌බං.

    288. Nārammaṇamūlake pana naadhipatiyā pañcāti nārammaṇe laddhāneva. Nakamme ekanti ettha cittasamuṭṭhānañca kaṭattārūpañca aggahetvā sesarūpavasena abyākatena abyākataṃ veditabbaṃ.

    289-296. නාධිපතිමූලකෙ නපුරෙජාතෙ සත්‌තාති නපුරෙජාතෙ ලද්‌ධානෙව. නපච්‌ඡාජාතෙ සත්‌තරසාති ඉමානිපි තත්‌ථ ලද්‌ධානි සත්‌තරසෙව. නානන්‌තරනසමනන්‌තරනඅඤ්‌ඤමඤ්‌ඤනඋපනිස්‌සයනසම්‌පයුත්‌තනොනත්‌ථිනොවිගතමූලකානි නාරම්‌මණමූලකසදිසානෙව. ඉමිනාව නයමත්‌තදස්‌සනෙන සබ්‌බත්‌ථ ආගතානාගතං ලබ්‌භමානාලබ්‌භමානඤ්‌ච වෙදිතබ්‌බන්‌ති.

    289-296. Nādhipatimūlake napurejāte sattāti napurejāte laddhāneva. Napacchājāte sattarasāti imānipi tattha laddhāni sattaraseva. Nānantaranasamanantaranaaññamaññanaupanissayanasampayuttanonatthinovigatamūlakāni nārammaṇamūlakasadisāneva. Imināva nayamattadassanena sabbattha āgatānāgataṃ labbhamānālabbhamānañca veditabbanti.

    පච්‌චනීයවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Paccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    297-328. ඉමිනායෙව පන ලක්‌ඛණෙන අනුලොමං පුරතො කත්‌වා අනුලොමපච්‌චනීයෙ පච්‌චනීයං පුරතො කත්‌වා පච්‌චනීයානුලොමෙ ච ගණනපරිච්‌ඡෙදො ආගතානාගතං ලබ්‌භමානාලබ්‌භමානඤ්‌ච වෙදිතබ්‌බන්‌ති.

    297-328. Imināyeva pana lakkhaṇena anulomaṃ purato katvā anulomapaccanīye paccanīyaṃ purato katvā paccanīyānulome ca gaṇanaparicchedo āgatānāgataṃ labbhamānālabbhamānañca veditabbanti.

    පච්‌චයවාරවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / 1. කුසලත්‌තිකං • 1. Kusalattikaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact