| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཉྩཔཀརཎ-ཨནུཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
༣. པཙྩཡཝཱརཝཎྞནཱ
3. Paccayavāravaṇṇanā
༢༤༣. པཏི-སདྡོ པཏིཊྛཏྠཾ དཱིཔེཏི ‘‘སཱརེ པཏིཊྛིཏོ’’ཏིཨཱདཱིསུ, ཨཡ-སདྡོ གཏིཾ དཱིཔེཏི ‘‘ཨེཏི ཨེཏྠཱཏི ཨཡོ’’ཏི།
243. Pati-saddo patiṭṭhatthaṃ dīpeti ‘‘sāre patiṭṭhito’’tiādīsu, aya-saddo gatiṃ dīpeti ‘‘eti etthāti ayo’’ti.
བྷཱུཏུཔཱདཱརཱུཔཱནི སཧ སངྒཎྷིཏྭཱ ཝུཏྟཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནཾ ཝིཡ བྷཱུཏརཱུཔཱནི ནིསྶཡོ ཧོཏཱིཏི ཀཏྭཱ། ཡདི ཨེཝཾ ཀསྨཱ ཨཊྛཀཐཱཡཾ ‘‘མཧཱབྷཱུཏེ ནིསྶཱཡ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔ’’ནྟི ཨུཔཱདཱརཱུཔཾཡེཝ དསྶིཏནྟི ཨཱཧ ‘‘ཨཊྛཀཐཱཡཾ པནཱ’’ཏིཨཱདི།
Bhūtupādārūpāni saha saṅgaṇhitvā vuttaṃ upādārūpānaṃ viya bhūtarūpāni nissayo hotīti katvā. Yadi evaṃ kasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpa’’nti upādārūpaṃyeva dassitanti āha ‘‘aṭṭhakathāyaṃ panā’’tiādi.
༢༥༥. པཊིཙྩཝཱརེ སཧཛཱཏེཏི པཊིཙྩཝཱརེ སཧཛཱཏཔཙྩཡཝཎྞནཱཡཾ, ཀམྨཨུཏུཛཱནནྟི ཀམྨཛཱནཾ ཨུཏུཛཱནཉྩ ཝསེན ཨཏྠོ ཝུཏྟོཏི ཡོཛནཱ། ཏཐཱ ཧི ཏཏྠ ཝུཏྟཾ ‘‘དྭིསནྟཏིསམུཊྛཱནབྷཱུཏཝསེན ཝུཏྟ’’ནྟི (པཊྛཱ॰ ཨཊྛ॰ ༡.༥༧)། ཀམྨེ ཙཱཏི ཀམྨེ ཛནཀཀམྨཔཙྩཡེ གཧིཏེ། ཨེཀནྟཱནེཀནྟཀམྨཛཱནནྟི ཨེཀནྟེན ཀམྨཛཱནཾ ན ཨེཀནྟཀམྨཛཱནཉྩ། ཏཏྠ ཨསཉྙབྷཝེ ཨེཀནྟཀམྨཛཾ ནཱམ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ, ཨིཏརཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔཾ བྷཱུཏརཱུཔཉྩ ན ཨེཀནྟཀམྨཛཾ, ཏདུབྷཡམྤི ཏཏྠ ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཀཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ‘‘མཧཱབྷཱུཏེ པཊིཙྩ ཀཊཏྟཱརཱུཔ’’ནྟི ཨིདཾ པན ཀམྨསམུཊྛཱནཝསེནེཝ ཝུཏྟནྟི། སོ ནཱདྷིཔྤེཏོཏི ཡོ ཡཐཱདསྶིཏོ པཊིཙྩཝཱརེ སཧཛཱཏཔཙྩཡེ ཨཏྠོ ཝུཏྟོ, སོ ཨིདྷ ན ཨདྷིཔྤེཏོ། ཀསྨཱཏི ཙེ, ཨཱཧ ‘‘ཀཊཏྟཱ…པེ॰… གཧིཏཏྟཱ’’ཏི། ཏཾ པཧཱཡཱཏི ཏཾ པཊིཙྩཝཱརེ ཝུཏྟམཏྠཾ པཧཱཡ ཨགྒཧེཏྭཱ། ཡཐཱགཧིཏསྶཱཏི ‘‘ཨསཉྙ…པེ॰… ཀཊཏྟཱརཱུཔཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔ’’ནྟི པཱལི༹ཡཾ ཨེཝ གཧིཏསྶ། པཊིཙྩ པཙྩཡཱཏི ཨིདཾ དྭིནྣཾ ཝཱརཱནཾ ཨུཔལཀྑཎཾ། པཊིཙྩཝཱརེ ཨཱགཏནཡེན མཧཱབྷཱུཏེ པཊིཙྩ, པཙྩཡཝཱརེ ཨཱགཏནཡེན མཧཱབྷཱུཏེ པཙྩཡཱ མཧཱབྷཱུཏཱནཾ ཨུཔྤཏྟི ན ནིཝཱརེཏབྦཱ, ཏསྨཱ ‘‘ཨུཔཱདཱརཱུཔསངྑཱཏཾ ཀཊཏྟཱརཱུཔ’’ནྟི ཨེཝཾ ཨུཔཱདཱརཱུཔགྒཧཎེན ཀཊཏྟཱརཱུཔཾ ཨཝིསེསེཏྭཱ ཨུཔཱདཱརཱུཔཱནཾ ནིཝཏྟེཏབྦཱནཾ ཨུཏུཙིཏྟཱཧཱརསམུཊྛཱནཱནཾ ཨཏྠིཏཱཡ ཀཊཏྟཱ…པེ॰… ཝིསེསནཾ དཊྛབྦནྟི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ།
255. Paṭiccavāre sahajāteti paṭiccavāre sahajātapaccayavaṇṇanāyaṃ, kammautujānanti kammajānaṃ utujānañca vasena attho vuttoti yojanā. Tathā hi tattha vuttaṃ ‘‘dvisantatisamuṭṭhānabhūtavasena vutta’’nti (paṭṭhā. aṭṭha. 1.57). Kamme cāti kamme janakakammapaccaye gahite. Ekantānekantakammajānanti ekantena kammajānaṃ na ekantakammajānañca. Tattha asaññabhave ekantakammajaṃ nāma jīvitindriyaṃ, itaraṃ upādārūpaṃ bhūtarūpañca na ekantakammajaṃ, tadubhayampi tattha ekajjhaṃ katvā vuttaṃ, ‘‘mahābhūte paṭicca kaṭattārūpa’’nti idaṃ pana kammasamuṭṭhānavaseneva vuttanti. So nādhippetoti yo yathādassito paṭiccavāre sahajātapaccaye attho vutto, so idha na adhippeto. Kasmāti ce, āha ‘‘kaṭattā…pe… gahitattā’’ti. Taṃ pahāyāti taṃ paṭiccavāre vuttamatthaṃ pahāya aggahetvā. Yathāgahitassāti ‘‘asañña…pe… kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti pāḷiyaṃ eva gahitassa. Paṭicca paccayāti idaṃ dvinnaṃ vārānaṃ upalakkhaṇaṃ. Paṭiccavāre āgatanayena mahābhūte paṭicca, paccayavāre āgatanayena mahābhūte paccayā mahābhūtānaṃ uppatti na nivāretabbā, tasmā ‘‘upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpa’’nti evaṃ upādārūpaggahaṇena kaṭattārūpaṃ avisesetvā upādārūpānaṃ nivattetabbānaṃ utucittāhārasamuṭṭhānānaṃ atthitāya kaṭattā…pe… visesanaṃ daṭṭhabbanti evamettha yojanā veditabbā.
༢༨༦-༢༨༧. ཨེཀཙྩསྶ རཱུཔསྶཱཏི ཨཧེཏུཀཙིཏྟསམུཊྛཱནསྶ། ཨིཏོ པརེསུཔི ཨེཀཙྩརཱུཔགྒཧཎེ ཨེསེཝ ནཡོ། ཙཀྑཱདིདྷམྨཝསེནཱཏི ཙཀྑཱཡཏནཱདིརཱུཔདྷམྨཝསེན། ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱདིཀོཊྛཱསཝསེནཱཏི ཙིཏྟཛཱདིརཱུཔདྷམྨབྷཱགཝསེན། སབྦཾ ལབྦྷཏཱིཏི སཏིཔི ཨིམསྶ ནཡསྶ ནཧེཏུམཱུལཀཏྟེ ནོནཏྠིནོཝིགཏེསུ ཨེཀནྟི གཎནཾ སབྦཾ རཱུཔཾ སབྦསྶ རཱུཔསྶ ཝསེན གཎནཱ ལབྦྷཏི ཙཏུསནྟཏིཝསེན ཝཏྟམཱནེསུ པཉྩཝཱིསཏིཡཱ རཱུཔདྷམྨེསུ ཝཛྫིཏབྦསྶ ཨབྷཱཝཱ།
286-287. Ekaccassa rūpassāti ahetukacittasamuṭṭhānassa. Ito paresupi ekaccarūpaggahaṇe eseva nayo. Cakkhādidhammavasenāti cakkhāyatanādirūpadhammavasena. Cittasamuṭṭhānādikoṭṭhāsavasenāti cittajādirūpadhammabhāgavasena. Sabbaṃ labbhatīti satipi imassa nayassa nahetumūlakatte nonatthinovigatesu ekanti gaṇanaṃ sabbaṃ rūpaṃ sabbassa rūpassa vasena gaṇanā labbhati catusantativasena vattamānesu pañcavīsatiyā rūpadhammesu vajjitabbassa abhāvā.
པཙྩཡཝཱརཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ • Abhidhammapiṭaka / པཊྛཱནཔཱལི༹ • Paṭṭhānapāḷi / ༡. ཀུསལཏྟིཀཾ • 1. Kusalattikaṃ
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / པཉྩཔཀརཎ-མཱུལཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ༣. པཙྩཡཝཱརཝཎྞནཱ • 3. Paccayavāravaṇṇanā
