| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੩. ਪਚ੍ਚਯવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
3. Paccayavāravaṇṇanā
੨੪੩. ਪਚ੍ਚਯવਾਰੇ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਯਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਮਿਨਾવੁਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। વਤ੍ਥੁਂ ਪਚ੍ਚਯਾ વਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਇਦਂ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪੁਰੇਜਾਤਂ વਤ੍ਥੁ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਪਟਿਚ੍ਚਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਨ ਸਹਜਾਤਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਏਸ ਨਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਸਹਜਾਤਮੇવ વਤ੍ਥੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘વਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
243. Paccayavāre kusalaṃ dhammaṃ paccayāti kusaladhamme patiṭṭhito hutvā kusalaṃ dhammaṃ nissayaṭṭhena paccayaṃ katvāti attho. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ paccayāti kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ nissayapaccayaṃ katvā tayo khandhā uppajjanti hetupaccayāti vuttaṃ hoti. Imināvupāyena sabbapadesu attho veditabbo. Vatthuṃ paccayā vipākābyākatā kiriyābyākatā khandhāti idaṃ pañcavokāre pavattivasena vuttaṃ. Pañcavokāre pavattiyañhi khandhānaṃ purejātaṃ vatthu nissayapaccayo hoti. Paṭiccaṭṭhassa pana sahajātaṭṭhattā paṭiccavāre esa nayo na labbhatīti paṭisandhiyaṃ sahajātameva vatthuṃ sandhāya ‘‘vatthuṃ paṭicca khandhā’’ti vuttaṃ. Kusalaṃ ekaṃ khandhañca vatthuñca paccayā tayo khandhātiādīsupi imināva nayena attho veditabbo.
ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਸਲੋ ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ ਚਾਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਸਲਾ ਖਨ੍ਧਾ, ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਮਹਾਭੂਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਇਤਿ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸ ਨਾਨਤ੍ਤੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏવਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏવਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਸਹਜਾਤਞ੍ਚ ਪੁਰੇਜਾਤਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਯਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਰਸ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾ ਚੇવ ਭੂਤਾ ਚ ਸਹਜਾਤવਸੇਨ, વਤ੍ਥੁ ਸਹਜਾਤਪੁਰੇਜਾਤવਸੇਨ ਗਹਿਤਂ। ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਪਨ ਸਹਜਾਤવਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਨવੇવ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ। ਯੇ ਪਨੇਤੇ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਰਸ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ, ਤੇਸੁ ਏਕਾਦਿਕੇ ਏਕਾવਸਾਨੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਕੁਸਲਾਦੀਸੁ ਏਕਪਚ੍ਚਯਤੋ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਏਕਾਦਿਕੇ ਦੁਕਾવਸਾਨੇ ਏਕਪਚ੍ਚਯਤੋ ਨਾਨਾਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਦੁਕਾਦਿਕੇ ਏਕਾવਸਾਨੇ ਨਾਨਾਪਚ੍ਚਯਤੋ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਦੁਕਾਦਿਕੇ ਦੁਕਾવਸਾਨੇ ਨਾਨਾਪਚ੍ਚਯਤੋ ਨਾਨਾਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ।
Abyākataṃdhammaṃ paccayā kusalo ca abyākato cāti kusalābyākatānaṃ hetupaccayavasena ekato uppattiṃ sandhāya vuttaṃ. Kusaluppattikkhaṇasmiñhi vatthuṃ nissāya kusalā khandhā, cittasamuṭṭhāne ca mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpaṃ hetupaccayavasena ekato uppajjati. Iti paccayabhūtassa abyākatassa nānattepi paccayuppannānaṃ hetupaccayavasena ekato uppattiṃ sandhāyetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Aññesupi evarūpesu ṭhānesu eseva nayo. Evaṃ imasmiṃ hetupaccaye sahajātañca purejātañca nissayaṭṭhena paccayaṃ katvā sattarasa pañhā vissajjitā. Tattha khandhā ceva bhūtā ca sahajātavasena, vatthu sahajātapurejātavasena gahitaṃ. Paṭiccavāre pana sahajātavasena paccayo labbhati, tasmā tattha naveva pañhā vissajjitā. Ye panete ettha sattarasa pañhā vissajjitā, tesu ekādike ekāvasāne vissajjane kusalādīsu ekapaccayato eko paccayuppanno. Ekādike dukāvasāne ekapaccayato nānāpaccayuppanno. Dukādike ekāvasāne nānāpaccayato eko paccayuppanno. Dukādike dukāvasāne nānāpaccayato nānāpaccayuppanno.
੨੪੮-੨੫੨. ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਾਦੀਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾવੁਪਾਯੇਨ ਪਞ੍ਹਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪ੍ਪਭੇਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇ વਤ੍ਥੁਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਖਨ੍ਧਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ વਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇਯੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਪੁਨ વਤ੍ਥੁਂ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਪવਤ੍ਤੇ વਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏવਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇ ਸਹਜਾਤਞ੍ਚ ਪੁਰੇਜਾਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾ ਸਹਜਾਤવਸੇਨ, વਤ੍ਥੁ ਸਹਜਾਤਪੁਰੇਜਾਤવਸੇਨ, ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਪੁਰੇਜਾਤવਸੇਨੇવ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਪਨ ਸਹਜਾਤવਸੇਨੇવ ਪਚ੍ਚਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਯੋવ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ।
248-252. Ārammaṇapaccayādīsupi imināvupāyena pañhāvissajjanappabhedo veditabbo. Yaṃ panetaṃ ārammaṇapaccaye vatthuṃ paccayā khandhāti vuttaṃ, taṃ paṭisandhikkhaṇe vipākakkhandheyeva sandhāya vuttaṃ. Cakkhuviññāṇādīni abyākataṃ nissāya ārammaṇapaccayena uppajjantānaṃ pabhedadassanatthaṃ vuttāni. Puna vatthuṃ paccayāti pavatte vipākakiriyābyākatānaṃ uppattidassanatthaṃ vuttaṃ. Sesaṃ purimanayeneva veditabbaṃ. Evaṃ imasmiṃ ārammaṇapaccaye sahajātañca purejātañca paccayaṃ katvā satta pañhā vissajjitā. Tattha khandhā sahajātavasena, vatthu sahajātapurejātavasena, cakkhāyatanādīni purejātavaseneva gahitāni. Paṭiccavāre pana sahajātavaseneva paccayo labbhati. Tasmā tattha tayova pañhā vissajjitā.
੨੫੩-੨੫੪. ਅਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯੇ વਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਰੂਪਾਭਾવੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸਦਿਸਾ। ਪਰਤੋ ਆਸੇવਨਨਤ੍ਥਿવਿਗਤੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
253-254. Adhipatipaccaye vipākābyākataṃ lokuttarameva veditabbaṃ. Anantarasamanantarā rūpābhāvena ārammaṇasadisā. Parato āsevananatthivigatesupi eseva nayo.
੨੫੫. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਾਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਂ। ਇਦਂ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇવ ਰੂਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ।
255. Sahajātapaccaye kaṭattārūpaṃ upādārūpanti upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpaṃ. Idaṃ asaññasattānaññeva rūpaṃ sandhāya vuttaṃ. Cakkhāyatanādīni pañcavokāravasena vuttāni.
੨੫੬-੨੫੭. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯੇ ਚ ਯਥਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਾ ਏવਨ੍ਤਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸਮਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਪਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ।
256-257. Aññamaññapaccaye ca yathā ārammaṇapaccayā evanti vissajjanasamataṃ sandhāya vuttaṃ. Paccayuppannesu pana nānattaṃ atthi.
੨੫੮. ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਭਾવਤੋਪਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸਮਤਾਯਪਿ વੁਤ੍ਤਂ।
258. Upanissayapaccaye ārammaṇapaccayasadisanti rūpābhāvatopi vissajjanasamatāyapi vuttaṃ.
੨੫੯-੨੬੦. વਤ੍ਥੁਂ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾਤਿਆਦੀਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।
259-260. Vatthuṃ purejātapaccayātiādīnaṃ paṭiccavāre vuttanayenevattho gahetabbo.
੨੬੧-੨੬੬. ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯੇ ਤੀਣੀਤਿ ਕੁਸਲਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਸਲੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤੋ ਚਾਤਿ ਏવਂ ਤੀਣਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਅਕੁਸਲੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
261-266. Kammapaccaye tīṇīti kusalaṃ paccayā kusalo abyākato kusalābyākato cāti evaṃ tīṇi veditabbāni. Akusalepi eseva nayo.
੨੬੭-੨੬੮. વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯੇ ਖਨ੍ਧੇ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਨ੍ਧਾ વਤ੍ਥੁਂ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
267-268. Vippayuttapaccaye khandhe vippayuttapaccayāti khandhe nissāya vippayuttapaccayā uppajjantīti attho. Khandhā vatthuṃ vippayuttapaccayāti khandhā vatthuṃ nissāya vippayuttapaccayā uppajjantīti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
੨੬੯-੨੭੬. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਲਦ੍ਧਾਨਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ ਗਣਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਹੇਤੁਯਾ ਸਤ੍ਤਰਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁਯਾ ਸਤ੍ਤਰਸਾਤਿ ਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਂ, ਕੁਸਲੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕੁਸਲવਸੇਨ ਏਕਾਦਿਕਾਨਿ ਏਕਾવਸਾਨਾਨਿ ਦ੍વੇ, ਦੁਕਾવਸਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਕੁਸਲવਸੇਨ। ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਤੇਨੇવ ਕੁਸਲਂ, ਅਕੁਸਲਂ, ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਅਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਞ੍ਚ; ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤੇਹਿ ਕੁਸਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਂ; ਅਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤੇਹਿ ਅਕੁਸਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਅਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਤ੍ਤਰਸ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ।
269-276. Idāni yathāladdhāni vissajjanāni gaṇanavasena dassetuṃ hetuyā sattarasātiādimāha. Tattha hetuyā sattarasāti kusalena kusalaṃ, kusalena abyākataṃ, kusalena kusalābyākatanti evaṃ kusalavasena ekādikāni ekāvasānāni dve, dukāvasānaṃ ekanti tīṇi vuttāni honti, tathā akusalavasena. Abyākatena abyākataṃ, teneva kusalaṃ, akusalaṃ, kusalābyākataṃ akusalābyākatañca; kusalābyākatehi kusalaṃ, abyākataṃ, kusalābyākataṃ; akusalābyākatehi akusalaṃ, abyākataṃ, akusalābyākatanti evaṃ sattarasa veditabbāni.
ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਂ; ਅਕੁਸਲੇਨ ਅਕੁਸਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕੁਸਲਂ, ਅਕੁਸਲਂ; ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਕੁਸਲਂ; ਅਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਤ੍ਤ।
Ārammaṇesattāti kusalena kusalaṃ; akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākataṃ, kusalaṃ, akusalaṃ; kusalābyākatena kusalaṃ; akusalābyākatena akusalanti evaṃ satta.
વਿਪਾਕੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇવ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਰਸ, ਸਤ੍ਤ, ਏਕਨ੍ਤਿ ਤਯੋ વਾਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਦ੍વਾਦਸ ਸਤ੍ਤਰਸਕਾ, ਦਸ ਸਤ੍ਤਕਾ, ਏਕਂ ਏਕਕਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਾਧੁਕਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਪਰਤੋ ਦੁਕਤਿਕਾਦਿવਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਊਨਤਰਗਣਨਸ੍ਸ વਸੇਨ ਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਕ੍ਕਾ ਹਿ ਇਮਾਯ ਗਣਨਾਯ ਦੁਕਮੂਲਾਦੀਸੁ વਾਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ‘‘ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ਗਣਨવਸੇਨੇવ વਾਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ।
Vipākeekanti abyākatena abyākatameva. Evamettha sattarasa, satta, ekanti tayo vāraparicchedā honti. Tesu dvādasa sattarasakā, dasa sattakā, ekaṃ ekakanti te sabbe sādhukaṃ sallakkhetvā parato dukatikādivasena paccayasaṃsandane ūnataragaṇanassa vasena gaṇanā veditabbā. Sakkā hi imāya gaṇanāya dukamūlādīsu vāraparicchede jānitunti puna ‘‘kusalaṃ dhammaṃ paccayā kusalo dhammo’’ti anāmasitvā gaṇanavaseneva vāraparicchedaṃ dassetuṃ hetupaccayā ārammaṇe sattātiādi āraddhaṃ.
ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਾ। ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਲਦ੍ਧવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਅਯਂ ਤਾવ ਅਨੁਲੋਮੇ ਨਯੋ।
Tattha kusalaṃ dhammaṃ paccayā kusalo dhammo uppajjati hetupaccayā ārammaṇapaccayā. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ paccayā tayo khandhāti iminā nayena ārammaṇe laddhavissajjanāni vitthāretabbāni. Ayaṃ tāva anulome nayo.
੨੭੭-੨੮੫. ਪਚ੍ਚਨੀਯੇ ਪਨ ਕੁਸਲਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਕੁਸਲਮੇવ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਂ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਮੇવ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ। ਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨੀਯੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ।
277-285. Paccanīye pana kusalaṃ na labbhatīti akusalaṃ dhammaṃ paccayāti akusalameva ādiṃ katvā vissajjanaṃ āraddhaṃ. Taṃ yathāpāḷimeva niyyāti. Yañhettha vattabbaṃ siyā, taṃ paṭiccavārassa paccanīye vuttameva.
੨੮੬-੨੮੭. ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਪਚ੍ਚਨੀਯੇ ਲਦ੍ਧવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਗਣਨਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨਹੇਤੁਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਸਤ੍ਤਰਸ, ਸਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਚ, ਤੀਣਿ, ਏਕਨ੍ਤਿ ਛ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ। ਤੇਸਂ વਸੇਨ ਦੁਕਤਿਕਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯੋ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਤ੍ਤਰਸ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਦਿਸਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਸਤ੍ਤਰਸ, ਊਨਤਰਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਸੇਸਾ ਛਪਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਅਧਿਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਮਸਮਾ ਊਨਤਰਾ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ।
286-287. Yaṃ panetaṃ paccanīye laddhavissajjanaparicchedaṃ gaṇanato dassetuṃ nahetuyā cattārītiādi vuttaṃ, tattha cattāri, sattarasa, satta, pañca, tīṇi, ekanti cha paricchedā. Tesaṃ vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane gaṇanā veditabbā. Yo hi paccayo sattarasa vissajjanāni labhati, tena saddhiṃ sadisasaṃsandane sattarasa, ūnatarasaṃsandane sesā chapi paricchedā labbhanti. Evaṃ sesesupi adhikaparicchedaṃ ṭhapetvā samasamā ūnatarā ca labbhantīti.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਧਿਕਤਰਾ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਨਿਯਮੋ। ਸਮਸਮਾ ਪਨ ਊਨਤਰਾ ਚ ਅਤ੍ਥਾ વਿਰੋਧੇ ਸਤਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਨਹੇਤੁਯਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਨਹੇਤੁવਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮੋ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲੋਤਿ ਤੀਣਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ ਪਰਿਹੀਨਾਨਿ। ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋਤਿ ਰੂਪવਸੇਨ ਏਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਿਰੁਦ੍ਧਾવਿਰੁਦ੍ਧਂ ਞਤ੍વਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਨਯਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ। ਨਾਧਿਪਤਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਨਹੇਤੁਯਾ ਲਦ੍ਧਾਨੇવ। ਸੇਸਚਤੁਕ੍ਕੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Ettha ca adhikatarā na labbhantīti ayamettha niyamo. Samasamā pana ūnatarā ca atthā virodhe sati labbhanti. Tenettha ‘‘nahetupaccayā nārammaṇe eka’’ntiādi vuttaṃ. Ettha hi nahetuyā catunnaṃ, nārammaṇe pañcannaṃ āgatattā nahetuvasena cattārīti vattabbaṃ siyā, nārammaṇena saddhiṃ ghaṭitattā pana ārammaṇadhammo virujjhatīti akusalaṃ dhammaṃ paccayā akusalo dhammo, abyākataṃ dhammaṃ paccayā akusalo, akusalañca abyākatañca dhammaṃ paccayā akusaloti tīṇi vissajjanāni parihīnāni. Abyākataṃ dhammaṃ paccayā abyākatoti rūpavasena ekameva vuttaṃ. Evaṃ sabbattha viruddhāviruddhaṃ ñatvā labbhamānaparicchedo veditabbo. Apicettha idaṃ nayamattadassanaṃ. Nādhipatiyā cattārīti nahetuyā laddhāneva. Sesacatukkesupi eseva nayo.
ਨਾਨਨ੍ਤਰੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਚੇવ ਸੇਸਰੂਪਸ੍ਸ ਚ વਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਏਕਕੇਸੁ ਯੁਜ੍ਜਮਾਨਕਰੂਪਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ। ਨਪੁਰੇਜਾਤੇ ਦ੍વੇਤਿ ਇਧਾਪਿ ਨਹੇਤੁવਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨਪੁਰੇਜਾਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲੋਤਿ વਤ੍ਥੁਪੁਰੇਜਾਤવਸੇਨ ਦ੍વੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ ਪਰਿਹੀਨਾਨਿ। ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਪਨ ਅਹੇਤੁਕਮੋਹਸ੍ਸ ਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ વਸੇਨ ਦ੍વੇ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਦ੍વੇਤਿ ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਅਹੇਤੁਕਾਕੁਸਲਕਿਰਿਯવਸੇਨ ਦ੍વੇ। ਨੋਨਤ੍ਥਿ ਨੋવਿਗਤੇਸੁ ਏਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤਿਕਾਦੀਸੁ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ।
Nānantare ekanti ahetukacittasamuṭṭhānassa ceva sesarūpassa ca vasena abyākatena abyākataṃ. Evaṃ sabbesu ekakesu yujjamānakarūpaṃ jānitabbaṃ. Napurejāte dveti idhāpi nahetuvasena cattārīti vattabbaṃ siyā, napurejātena saddhiṃ ghaṭitattā pana abyākataṃ dhammaṃ paccayā akusalo, akusalañca abyākatañca dhammaṃ paccayā akusaloti vatthupurejātavasena dve vissajjanāni parihīnāni. Āruppe pana ahetukamohassa ahetukakiriyassa ca vasena dve vuttāni. Navippayutte dveti āruppe ahetukākusalakiriyavasena dve. Nonatthi novigatesu ekanti sabbassa rūpassa vasena abyākatena abyākataṃ daṭṭhabbaṃ. Tikādīsu apubbaṃ natthi.
੨੮੮. ਨਾਰਮ੍ਮਣਮੂਲਕੇ ਪਨ ਨਅਧਿਪਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਲਦ੍ਧਾਨੇવ। ਨਕਮ੍ਮੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੇਸਰੂਪવਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
288. Nārammaṇamūlake pana naadhipatiyā pañcāti nārammaṇe laddhāneva. Nakamme ekanti ettha cittasamuṭṭhānañca kaṭattārūpañca aggahetvā sesarūpavasena abyākatena abyākataṃ veditabbaṃ.
੨੮੯-੨੯੬. ਨਾਧਿਪਤਿਮੂਲਕੇ ਨਪੁਰੇਜਾਤੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਨਪੁਰੇਜਾਤੇ ਲਦ੍ਧਾਨੇવ। ਨਪਚ੍ਛਾਜਾਤੇ ਸਤ੍ਤਰਸਾਤਿ ਇਮਾਨਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਸੇવ। ਨਾਨਨ੍ਤਰਨਸਮਨਨ੍ਤਰਨਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਉਪਨਿਸ੍ਸਯਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨੋਨਤ੍ਥਿਨੋવਿਗਤਮੂਲਕਾਨਿ ਨਾਰਮ੍ਮਣਮੂਲਕਸਦਿਸਾਨੇવ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਆਗਤਾਨਾਗਤਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਲਬ੍ਭਮਾਨਞ੍ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
289-296. Nādhipatimūlake napurejāte sattāti napurejāte laddhāneva. Napacchājāte sattarasāti imānipi tattha laddhāni sattaraseva. Nānantaranasamanantaranaaññamaññanaupanissayanasampayuttanonatthinovigatamūlakāni nārammaṇamūlakasadisāneva. Imināva nayamattadassanena sabbattha āgatānāgataṃ labbhamānālabbhamānañca veditabbanti.
ਪਚ੍ਚਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paccanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
੨੯੭-੩੨੮. ਇਮਿਨਾਯੇવ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਨੁਲੋਮਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਅਨੁਲੋਮਪਚ੍ਚਨੀਯੇ ਪਚ੍ਚਨੀਯਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਨੀਯਾਨੁਲੋਮੇ ਚ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਆਗਤਾਨਾਗਤਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਲਬ੍ਭਮਾਨਞ੍ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
297-328. Imināyeva pana lakkhaṇena anulomaṃ purato katvā anulomapaccanīye paccanīyaṃ purato katvā paccanīyānulome ca gaṇanaparicchedo āgatānāgataṃ labbhamānālabbhamānañca veditabbanti.
ਪਚ੍ਚਯવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / ੧. ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਂ • 1. Kusalattikaṃ
