| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
੩. ਪਚ੍ਚਯવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
3. Paccayavāravaṇṇanā
੨੪੩. ਪਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਤਿਟ੍ਠਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ, ਅਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਗਤਿਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਏਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਯੋ’’ਤਿ।
243. Pati-saddo patiṭṭhatthaṃ dīpeti ‘‘sāre patiṭṭhito’’tiādīsu, aya-saddo gatiṃ dīpeti ‘‘eti etthāti ayo’’ti.
ਭੂਤੁਪਾਦਾਰੂਪਾਨਿ ਸਹ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ વਿਯ ਭੂਤਰੂਪਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਯਦਿ ਏવਂ ਕਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਮਹਾਭੂਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਾਰੂਪਂਯੇવ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Bhūtupādārūpāni saha saṅgaṇhitvā vuttaṃ upādārūpānaṃ viya bhūtarūpāni nissayo hotīti katvā. Yadi evaṃ kasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpa’’nti upādārūpaṃyeva dassitanti āha ‘‘aṭṭhakathāyaṃ panā’’tiādi.
੨੫੫. ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਸਹਜਾਤੇਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯવਣ੍ਣਨਾਯਂ, ਕਮ੍ਮਉਤੁਜਾਨਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਜਾਨਂ ਉਤੁਜਾਨਞ੍ਚ વਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦ੍વਿਸਨ੍ਤਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਭੂਤવਸੇਨ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੫੭)। ਕਮ੍ਮੇ ਚਾਤਿ ਕਮ੍ਮੇ ਜਨਕਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯੇ ਗਹਿਤੇ। ਏਕਨ੍ਤਾਨੇਕਨ੍ਤਕਮ੍ਮਜਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਜਾਨਂ ਨ ਏਕਨ੍ਤਕਮ੍ਮਜਾਨਞ੍ਚ। ਤਤ੍ਥ ਅਸਞ੍ਞਭવੇ ਏਕਨ੍ਤਕਮ੍ਮਜਂ ਨਾਮ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਇਤਰਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪਂ ਭੂਤਰੂਪਞ੍ਚ ਨ ਏਕਨ੍ਤਕਮ੍ਮਜਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਮਹਾਭੂਤੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਯੋ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤੋ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਇਧ ਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ, ਆਹ ‘‘ਕਟਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਤਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਹਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ। ਯਥਾਗਹਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਅਸਞ੍ਞ…ਪੇ॰… ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਏવ ਗਹਿਤਸ੍ਸ। ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ વਾਰਾਨਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਂ। ਪਟਿਚ੍ਚવਾਰੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਮਹਾਭੂਤੇ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਪਚ੍ਚਯવਾਰੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਮਹਾਭੂਤੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨ ਨਿવਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਾਦਾਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਉਪਾਦਾਰੂਪਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਂ ਅવਿਸੇਸੇਤ੍વਾ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਉਤੁਚਿਤ੍ਤਾਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਕਟਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… વਿਸੇਸਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
255. Paṭiccavāre sahajāteti paṭiccavāre sahajātapaccayavaṇṇanāyaṃ, kammautujānanti kammajānaṃ utujānañca vasena attho vuttoti yojanā. Tathā hi tattha vuttaṃ ‘‘dvisantatisamuṭṭhānabhūtavasena vutta’’nti (paṭṭhā. aṭṭha. 1.57). Kamme cāti kamme janakakammapaccaye gahite. Ekantānekantakammajānanti ekantena kammajānaṃ na ekantakammajānañca. Tattha asaññabhave ekantakammajaṃ nāma jīvitindriyaṃ, itaraṃ upādārūpaṃ bhūtarūpañca na ekantakammajaṃ, tadubhayampi tattha ekajjhaṃ katvā vuttaṃ, ‘‘mahābhūte paṭicca kaṭattārūpa’’nti idaṃ pana kammasamuṭṭhānavaseneva vuttanti. So nādhippetoti yo yathādassito paṭiccavāre sahajātapaccaye attho vutto, so idha na adhippeto. Kasmāti ce, āha ‘‘kaṭattā…pe… gahitattā’’ti. Taṃ pahāyāti taṃ paṭiccavāre vuttamatthaṃ pahāya aggahetvā. Yathāgahitassāti ‘‘asañña…pe… kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti pāḷiyaṃ eva gahitassa. Paṭicca paccayāti idaṃ dvinnaṃ vārānaṃ upalakkhaṇaṃ. Paṭiccavāre āgatanayena mahābhūte paṭicca, paccayavāre āgatanayena mahābhūte paccayā mahābhūtānaṃ uppatti na nivāretabbā, tasmā ‘‘upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpa’’nti evaṃ upādārūpaggahaṇena kaṭattārūpaṃ avisesetvā upādārūpānaṃ nivattetabbānaṃ utucittāhārasamuṭṭhānānaṃ atthitāya kaṭattā…pe… visesanaṃ daṭṭhabbanti evamettha yojanā veditabbā.
੨੮੬-੨੮੭. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ। ਇਤੋ ਪਰੇਸੁਪਿ ਏਕਚ੍ਚਰੂਪਗ੍ਗਹਣੇ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਚਕ੍ਖਾਦਿਧਮ੍ਮવਸੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦਿਰੂਪਧਮ੍ਮવਸੇਨ। ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸવਸੇਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਜਾਦਿਰੂਪਧਮ੍ਮਭਾਗવਸੇਨ। ਸਬ੍ਬਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਤਿਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਨਯਸ੍ਸ ਨਹੇਤੁਮੂਲਕਤ੍ਤੇ ਨੋਨਤ੍ਥਿਨੋવਿਗਤੇਸੁ ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ વਸੇਨ ਗਣਨਾ ਲਬ੍ਭਤਿ ਚਤੁਸਨ੍ਤਤਿવਸੇਨ વਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ વਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ।
286-287. Ekaccassa rūpassāti ahetukacittasamuṭṭhānassa. Ito paresupi ekaccarūpaggahaṇe eseva nayo. Cakkhādidhammavasenāti cakkhāyatanādirūpadhammavasena. Cittasamuṭṭhānādikoṭṭhāsavasenāti cittajādirūpadhammabhāgavasena. Sabbaṃ labbhatīti satipi imassa nayassa nahetumūlakatte nonatthinovigatesu ekanti gaṇanaṃ sabbaṃ rūpaṃ sabbassa rūpassa vasena gaṇanā labbhati catusantativasena vattamānesu pañcavīsatiyā rūpadhammesu vajjitabbassa abhāvā.
ਪਚ੍ਚਯવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / ੧. ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਂ • 1. Kusalattikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. ਪਚ੍ਚਯવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • 3. Paccayavāravaṇṇanā
