| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
൩. പച്ചയവാരവണ്ണനാ
3. Paccayavāravaṇṇanā
൨൪൩. പച്ചയാതി ഏത്ഥ പതി അയോ പച്ചയോ. പതി-സദ്ദോ പതിട്ഠത്ഥം ദീപേതി, അയ-സദ്ദോ ഗതിം, പതിട്ഠാഭൂതാ ഗതി നിസ്സയോ പച്ചയോതി വുത്തം ഹോതി, തതോ പച്ചയാ, പച്ചയകരണതോ തദായത്തഭാവഗമനതോ വാതി അത്ഥോ.
243. Paccayāti ettha pati ayo paccayo. Pati-saddo patiṭṭhatthaṃ dīpeti, aya-saddo gatiṃ, patiṭṭhābhūtā gati nissayo paccayoti vuttaṃ hoti, tato paccayā, paccayakaraṇato tadāyattabhāvagamanato vāti attho.
‘‘മഹാഭൂതേ പച്ചയാ ചിത്തസമുട്ഠാനം രൂപ’’ന്തി (പട്ഠാ॰ ൧.൧.൨൪൫) ഭൂതുപാദാരൂപാനി സഹ സങ്ഗണ്ഹിത്വാ വുത്തം. അട്ഠകഥായം പന ചിത്തസമുട്ഠാനേ ച മഹാഭൂതേ നിസ്സായ ചിത്തസമുട്ഠാനം ഉപാദാരൂപന്തി സയം നിസ്സയോ അഹുത്വാ നിസ്സയേ ഉപ്പജ്ജമാനേന ഉപാദാരൂപേന നിദസ്സനം കതന്തി ദട്ഠബ്ബം.
‘‘Mahābhūte paccayā cittasamuṭṭhānaṃ rūpa’’nti (paṭṭhā. 1.1.245) bhūtupādārūpāni saha saṅgaṇhitvā vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana cittasamuṭṭhāne ca mahābhūte nissāya cittasamuṭṭhānaṃ upādārūpanti sayaṃ nissayo ahutvā nissaye uppajjamānena upādārūpena nidassanaṃ katanti daṭṭhabbaṃ.
൨൫൫. അസഞ്ഞ…പേ॰… കടത്താരൂപം ഉപാദാരൂപന്തി ഏത്ഥ യോ പടിച്ചവാരേ സഹജാതേ കമ്മഉതുജാനം, കമ്മേ ച ഏകന്താനേകന്തകമ്മജാനം വസേന അത്ഥോ വുത്തോ, സോ നാധിപ്പേതോ ഏവ ‘‘കടത്താരൂപ’’ന്തി കമ്മസമുട്ഠാനരൂപസ്സേവ സബ്ബസ്സ ച ഗഹിതത്താതി തം പഹായ യഥാഗഹിതസ്സ കടത്താരൂപസ്സ വിസേസനവസേന ‘‘ഉപാദാരൂപസങ്ഖാതം കടത്താരൂപ’’ന്തി അത്ഥമാഹ. മഹാഭൂതേ പന പടിച്ച പച്ചയാ ച മഹാഭൂതാനം ഉപ്പത്തി ന നിവാരേതബ്ബാതി ഉപാദാരൂപഗ്ഗഹണേന കടത്താരൂപഗ്ഗഹണം അവിസേസേത്വാ ഉപാദാരൂപാനം നിവത്തേതബ്ബാനം അത്ഥിതായ കടത്താരൂപഗ്ഗഹണേനേവ ഉപാദാരൂപഗ്ഗഹണസ്സ വിസേസനം ദട്ഠബ്ബം.
255. Asañña…pe… kaṭattārūpaṃ upādārūpanti ettha yo paṭiccavāre sahajāte kammautujānaṃ, kamme ca ekantānekantakammajānaṃ vasena attho vutto, so nādhippeto eva ‘‘kaṭattārūpa’’nti kammasamuṭṭhānarūpasseva sabbassa ca gahitattāti taṃ pahāya yathāgahitassa kaṭattārūpassa visesanavasena ‘‘upādārūpasaṅkhātaṃ kaṭattārūpa’’nti atthamāha. Mahābhūte pana paṭicca paccayā ca mahābhūtānaṃ uppatti na nivāretabbāti upādārūpaggahaṇena kaṭattārūpaggahaṇaṃ avisesetvā upādārūpānaṃ nivattetabbānaṃ atthitāya kaṭattārūpaggahaṇeneva upādārūpaggahaṇassa visesanaṃ daṭṭhabbaṃ.
൨൬൯-൨൭൬. ‘‘അബ്യാകതേന അബ്യാകതം, കുസലം, അകുസല’’ന്തി വത്തബ്ബേ ‘‘അബ്യാകതേന കുസലം, അകുസലം, അബ്യാകത’’ന്തി, ‘‘കുസലം ധമ്മം പടിച്ച കുസലോ ച അകുസലോ ച ധമ്മാ കുസലസ്സാതി അനാമസിത്വാ’’തി ച പുരിമപാഠേ പമാദലേഖാ ദട്ഠബ്ബാ.
269-276. ‘‘Abyākatena abyākataṃ, kusalaṃ, akusala’’nti vattabbe ‘‘abyākatena kusalaṃ, akusalaṃ, abyākata’’nti, ‘‘kusalaṃ dhammaṃ paṭicca kusalo ca akusalo ca dhammā kusalassāti anāmasitvā’’ti ca purimapāṭhe pamādalekhā daṭṭhabbā.
൨൮൬-൨൮൭. നഹേതുപച്ചയാ നപുരേജാതേ ദ്വേതി ഏത്ഥ അട്ഠകഥായം ‘‘ആരുപ്പേ പന അഹേതുകമോഹസ്സ അഹേതുകകിരിയസ്സ ച വസേന ദ്വേതി വുത്താ, നവിപ്പയുത്തേ ദ്വേതി ആരുപ്പേ അഹേതുകാകുസലകിരിയവസേനാ’’തി വുത്തം, തം ലബ്ഭമാനേസു ഏകദേസേന നിദസ്സനവസേന വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം. ആരുപ്പേ പന അഹേതുകമോഹസ്സ അഹേതുകകിരിയായ അഹേതുകപടിസന്ധിയാ ഏകച്ചസ്സ ച രൂപസ്സ വസേന ദ്വേ വുത്താതി, നവിപ്പയുത്തേ ദ്വേതി ആരുപ്പേ അഹേതുകാകുസലകിരിയാഏകച്ചരൂപാനം വസേനാതി വുത്തന്തി. ‘‘നോനത്ഥിനോവിഗതേസു ഏകന്തി സബ്ബരൂപസ്സ വസേനാ’’തി വുത്തം, നഹേതുമൂലകത്താ ഇമസ്സ നയസ്സ ഹേതുപച്ചയം ലഭന്തം ന ലബ്ഭതീതി ‘‘ഏകച്ചസ്സ രൂപസ്സ വസേനാ’’തി ഭവിതബ്ബം. ചക്ഖാദിധമ്മവസേന പന ചിത്തസമുട്ഠാനാദികോട്ഠാസവസേന വാ സബ്ബം ലബ്ഭതീതി ‘‘സബ്ബരൂപസ്സാ’’തി വുത്തം സിയാ.
286-287. Nahetupaccayā napurejāte dveti ettha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘āruppe pana ahetukamohassa ahetukakiriyassa ca vasena dveti vuttā, navippayutte dveti āruppe ahetukākusalakiriyavasenā’’ti vuttaṃ, taṃ labbhamānesu ekadesena nidassanavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Āruppe pana ahetukamohassa ahetukakiriyāya ahetukapaṭisandhiyā ekaccassa ca rūpassa vasena dve vuttāti, navippayutte dveti āruppe ahetukākusalakiriyāekaccarūpānaṃ vasenāti vuttanti. ‘‘Nonatthinovigatesu ekanti sabbarūpassa vasenā’’ti vuttaṃ, nahetumūlakattā imassa nayassa hetupaccayaṃ labhantaṃ na labbhatīti ‘‘ekaccassa rūpassa vasenā’’ti bhavitabbaṃ. Cakkhādidhammavasena pana cittasamuṭṭhānādikoṭṭhāsavasena vā sabbaṃ labbhatīti ‘‘sabbarūpassā’’ti vuttaṃ siyā.
൨൮൯-൨൯൬. ആഗതാനാഗതന്തി പഞ്ഹവസേന വുത്തം, ലബ്ഭമാനാലബ്ഭമാനന്തി ആഗതേ ച പഞ്ഹേ ലബ്ഭമാനാലബ്ഭമാനധമ്മവസേന.
289-296. Āgatānāgatanti pañhavasena vuttaṃ, labbhamānālabbhamānanti āgate ca pañhe labbhamānālabbhamānadhammavasena.
പച്ചയവാരവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paccayavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / ൧. കുസലത്തികം • 1. Kusalattikaṃ
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൩. പച്ചയവാരവണ്ണനാ • 3. Paccayavāravaṇṇanā
