| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Apadānapāḷi |
੨. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਅਪਦਾਨਂ
2. Paccekabuddhaapadānaṃ
ਅਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਦਾਨਂ ਸੁਣਾਥ –
Atha paccekabuddhāpadānaṃ suṇātha –
੮੩.
83.
‘‘ਤਥਾਗਤਂ ਜੇਤવਨੇ વਸਨ੍ਤਂ, ਅਪੁਚ੍ਛਿ વੇਦੇਹਮੁਨੀ ਨਤਙ੍ਗੋ।
‘‘Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, apucchi vedehamunī nataṅgo;
‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਕਿਰ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਭવਨ੍ਤਿ ਤੇ ਹੇਤੁਭਿ ਕੇਹਿ વੀਰ’ 1॥
‘Paccekabuddhā kira nāma honti, bhavanti te hetubhi kehi vīra’ 2.
੮੪.
84.
‘‘ਤਦਾਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁવਰੋ ਮਹੇਸੀ, ਆਨਨ੍ਦਭਦ੍ਦਂ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ।
‘‘Tadāha sabbaññuvaro mahesī, ānandabhaddaṃ madhurassarena;
‘ਯੇ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਸੁ 3 ਕਤਾਧਿਕਾਰਾ, ਅਲਦ੍ਧਮੋਕ੍ਖਾ ਜਿਨਸਾਸਨੇਸੁ॥
‘Ye pubbabuddhesu 4 katādhikārā, aladdhamokkhā jinasāsanesu.
੮੫.
85.
‘‘‘ਤੇਨੇવ ਸਂવੇਗਮੁਖੇਨ ਧੀਰਾ, વਿਨਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸੁਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ।
‘‘‘Teneva saṃvegamukhena dhīrā, vināpi buddhehi sutikkhapaññā;
ਆਰਮ੍ਮਣੇਨਾਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇਨ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਨੁਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ॥
Ārammaṇenāpi parittakena, paccekabodhiṃ anupāpuṇanti.
੮੬.
86.
‘‘‘ਸਬ੍ਬਮ੍ਹਿ ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਮਮਂ ਠਪੇਤ੍વਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਮੋવ ਨਤ੍ਥਿ।
‘‘‘Sabbamhi lokamhi mamaṃ ṭhapetvā, paccekabuddhehi samova natthi;
ਤੇਸਂ ਇਮਂ વਣ੍ਣਪਦੇਸਮਤ੍ਤਂ, વਕ੍ਖਾਮਹਂ ਸਾਧੁ ਮਹਾਮੁਨੀਨਂ॥
Tesaṃ imaṃ vaṇṇapadesamattaṃ, vakkhāmahaṃ sādhu mahāmunīnaṃ.
੮੭.
87.
‘‘‘ਸਯਮੇવ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਇਸੀਨਂ, ਸਾਧੂਨਿ વਾਕ੍ਯਾਨਿ ਮਧੂવ 5 ਖੁਦ੍ਦਂ।
‘‘‘Sayameva buddhānaṃ mahāisīnaṃ, sādhūni vākyāni madhūva 6 khuddaṃ;
ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਭੇਸਜਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਾ, ਸੁਣਾਥ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ॥
Anuttaraṃ bhesajaṃ patthayantā, suṇātha sabbesu pasannacittā.
੮੮.
88.
‘‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਾਗਤਾਨਂ, ਪਰਮ੍ਪਰਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ ਯਾਨਿ।
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ samāgatānaṃ, paramparaṃ byākaraṇāni yāni;
ਆਦੀਨવੋ ਯਞ੍ਚ વਿਰਾਗવਤ੍ਥੁਂ, ਯਥਾ ਚ ਬੋਧਿਂ ਅਨੁਪਾਪੁਣਿਂਸੁ॥
Ādīnavo yañca virāgavatthuṃ, yathā ca bodhiṃ anupāpuṇiṃsu.
੮੯.
89.
‘‘‘ਸਰਾਗવਤ੍ਥੂਸੁ વਿਰਾਗਸਞ੍ਞੀ, ਰਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਲੋਕਮ੍ਹਿ વਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ।
‘‘‘Sarāgavatthūsu virāgasaññī, rattamhi lokamhi virattacittā;
ਹਿਤ੍વਾ ਪਪਞ੍ਚੇ ਜਿਤਫਨ੍ਦਿਤਾਨਿ 7, ਤਥੇવ ਬੋਧਿਂ ਅਨੁਪਾਪੁਣਿਂਸੁ॥
Hitvā papañce jitaphanditāni 8, tatheva bodhiṃ anupāpuṇiṃsu.
੯੦.
90.
‘‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ, ਅવਿਹੇਠਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ।
‘‘‘Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
ਮੇਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Mettena cittena hitānukampī, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੧.
91.
‘‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ, ਅવਿਹੇਠਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ।
‘‘‘Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
ਨ ਪੁਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਤੋ ਸਹਾਯਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੨.
92.
‘‘‘ਸਂਸਗ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸ ਭવਨ੍ਤਿ ਸ੍ਨੇਹਾ, ਸ੍ਨੇਹਨ੍વਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪਹੋਤਿ।
‘‘‘Saṃsaggajātassa bhavanti snehā, snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti;
ਆਦੀਨવਂ ਸ੍ਨੇਹਜਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੩.
93.
‘‘‘ਮਿਤ੍ਤੇ ਸੁਹਜ੍ਜੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਹਾਪੇਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ।
‘‘‘Mitte suhajje anukampamāno, hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto;
ਏਤਂ ਭਯਂ ਸਨ੍ਥવੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Etaṃ bhayaṃ santhave pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੪.
94.
‘‘‘વਂਸੋ વਿਸਾਲੋવ ਯਥਾ વਿਸਤ੍ਤੋ, ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚ ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ।
‘‘‘Vaṃso visālova yathā visatto, puttesu dāresu ca yā apekkhā;
વਂਸੇ ਕਲ਼ੀਰੋવ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Vaṃse kaḷīrova asajjamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੫.
95.
‘‘‘ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹਿ ਯਥਾ ਅਬਦ੍ਧੋ, ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗੋਚਰਾਯ।
‘‘‘Migo araññamhi yathā abaddho, yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
વਿਞ੍ਞੂ ਨਰੋ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੬.
96.
‘‘‘ਆਮਨ੍ਤਨਾ ਹੋਤਿ ਸਹਾਯਮਜ੍ਝੇ, વਾਸੇ ਚ 9 ਠਾਨੇ ਗਮਨੇ ਚਾਰਿਕਾਯ।
‘‘‘Āmantanā hoti sahāyamajjhe, vāse ca 10 ṭhāne gamane cārikāya;
ਅਨਭਿਜ੍ਝਿਤਂ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੭.
97.
‘‘‘ਖਿਡ੍ਡਾ ਰਤੀ ਹੋਤਿ ਸਹਾਯਮਜ੍ਝੇ, ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪੇਮਂ વਿਪੁਲਞ੍ਚ ਹੋਤਿ।
‘‘‘Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe, puttesu pemaṃ vipulañca hoti;
ਪਿਯવਿਪ੍ਪਯੋਗਂ વਿਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Piyavippayogaṃ vijigucchamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੮.
98.
‘‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਇਤਰੀਤਰੇਨ।
‘‘‘Cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarena;
ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ ਅਛਮ੍ਭੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Parissayānaṃ sahitā achambhī, eko care khaggavisāṇakappo.
੯੯.
99.
‘‘‘ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਏਕੇ, ਅਥੋ ਗਹਟ੍ਠਾ ਘਰਮਾવਸਨ੍ਤਾ।
‘‘‘Dussaṅgahā pabbajitāpi eke, atho gahaṭṭhā gharamāvasantā;
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਪਰਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਹੁਤ੍વਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Appossukko paraputtesu hutvā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੦.
100.
‘‘‘ਓਰੋਪਯਿਤ੍વਾ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ, ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਕੋવਿਲ਼ਾਰੋ।
‘‘‘Oropayitvā gihibyañjanāni, sañchinnapatto yathā koviḷāro;
ਛੇਤ੍વਾਨ વੀਰੋ ਗਿਹਿਬਨ੍ਧਨਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Chetvāna vīro gihibandhanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੧.
101.
‘‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਂ ਸਾਧੁવਿਹਾਰਿਧੀਰਂ।
‘‘‘Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ, ਚਰੇਯ੍ਯ ਤੇਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤੀਮਾ॥
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
੧੦੨.
102.
‘‘‘ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਂ ਸਾਧੁવਿਹਾਰਿਧੀਰਂ।
‘‘‘No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
ਰਾਜਾવ ਰਟ੍ਠਂ વਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇવ ਨਾਗੋ॥
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
੧੦੩.
103.
‘‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਪਸਂਸਾਮ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਂ, ਸੇਟ੍ਠਾ ਸਮਾ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾ ਸਹਾਯਾ।
‘‘‘Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ, seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā;
ਏਤੇ ਅਲਦ੍ਧਾ ਅਨવਜ੍ਜਭੋਜੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Ete aladdhā anavajjabhojī, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੪.
104.
‘‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਭਸ੍ਸਰਾਨਿ, ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸੁਨਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ।
‘‘‘Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni, kammāraputtena suniṭṭhitāni;
ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਮਾਨਾਨਿ ਦੁવੇ ਭੁਜਸ੍ਮਿਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Saṅghaṭṭamānāni duve bhujasmiṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੫.
105.
‘‘‘ਏવਂ ਦੁਤੀਯੇਨ ਸਹਾ ਮਮਸ੍ਸ, વਾਚਾਭਿਲਾਪੋ ਅਭਿਸਜ੍ਜਨਾ વਾ।
‘‘‘Evaṃ dutīyena sahā mamassa, vācābhilāpo abhisajjanā vā;
ਏਤਂ ਭਯਂ ਆਯਤਿਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੬.
106.
‘‘‘ਕਾਮਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਰਾ ਮਧੁਰਾ ਮਨੋਰਮਾ, વਿਰੂਪਰੂਪੇਨ ਮਥੇਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
ਆਦੀਨવਂ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੭.
107.
‘‘‘ਈਤੀ ਚ ਗਣ੍ਡੋ ਚ ਉਪਦ੍ਦવੋ ਚ, ਰੋਗੋ ਚ ਸਲ੍ਲਞ੍ਚ ਭਯਞ੍ਚ ਮੇਤਂ।
‘‘‘Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca, rogo ca sallañca bhayañca metaṃ;
ਏਤਂ ਭਯਂ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੮.
108.
‘‘‘ਸੀਤਞ੍ਚ ਉਣ੍ਹਞ੍ਚ ਖੁਦਂ ਪਿਪਾਸਂ, વਾਤਾਤਪੇ ਡਂਸਸਰੀਸਪੇ 11 ਚ।
‘‘‘Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ, vātātape ḍaṃsasarīsape 12 ca;
ਸਬ੍ਬਾਨਿਪੇਤਾਨਿ ਅਭਿਬ੍ਭવਿਤ੍વਾ 13, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Sabbānipetāni abhibbhavitvā 14, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੦੯.
109.
‘‘‘ਨਾਗੋવ ਯੂਥਾਨਿ વਿવਜ੍ਜਯਿਤ੍વਾ, ਸਞ੍ਜਾਤਖਨ੍ਧੋ ਪਦੁਮੀ ਉਲ਼ਾਰੋ।
‘‘‘Nāgova yūthāni vivajjayitvā, sañjātakhandho padumī uḷāro;
ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਂ ਅਰਞ੍ਞੇ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Yathābhirantaṃ viharaṃ araññe, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੦.
110.
‘‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਤਂ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਤਸ੍ਸ, ਯਂ ਫਸ੍ਸਯੇ 15 ਸਾਮਯਿਕਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ।
‘‘‘Aṭṭhānataṃ saṅgaṇikāratassa, yaṃ phassaye 16 sāmayikaṃ vimuttiṃ;
ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਸ੍ਸ વਚੋ ਨਿਸਮ੍ਮ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Ādiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੧.
111.
‘‘‘ਦਿਟ੍ਠੀવਿਸੂਕਾਨਿ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤੋ, ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਯਾਮਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ।
‘‘‘Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;
ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞਾਣੋਮ੍ਹਿ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੨.
112.
‘‘‘ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪੋ ਨਿਕ੍ਕੁਹੋ ਨਿਪ੍ਪਿਪਾਸੋ, ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖ 17 ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਸਾવਮੋਹੋ।
‘‘‘Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkha 18 niddhantakasāvamoho;
ਨਿਰਾਸਯੋ 19 ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਭવਿਤ੍વਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Nirāsayo 20 sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੩.
113.
‘‘‘ਪਾਪਂ ਸਹਾਯਂ ਪਰਿવਜ੍ਜਯੇਥ, ਅਨਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ વਿਸਮੇ ਨਿવਿਟ੍ਠਂ।
‘‘‘Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;
ਸਯਂ ਨ ਸੇવੇ ਪਸੁਤਂ ਪਮਤ੍ਤਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੪.
114.
‘‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਧਰਂ ਭਜੇਥ, ਮਿਤ੍ਤਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪਟਿਭਾਨવਨ੍ਤਂ।
‘‘‘Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;
ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਾਨਿ વਿਨੇਯ੍ਯ ਕਙ੍ਖਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੫.
115.
‘‘‘ਖਿਡ੍ਡਂ ਰਤਿਂ ਕਾਮਸੁਖਞ੍ਚ ਲੋਕੇ, ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ।
‘‘‘Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;
વਿਭੂਸਟ੍ਠਾਨਾ વਿਰਤੋ ਸਚ੍ਚવਾਦੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Vibhūsaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੬.
116.
‘‘‘ਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਾਰਂ ਪਿਤਰਞ੍ਚ ਮਾਤਰਂ, ਧਨਾਨਿ ਧਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਬਨ੍ਧવਾਨਿ।
‘‘‘Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni;
ਹਿਤ੍વਾਨ ਕਾਮਾਨਿ ਯਥੋਧਿਕਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੭.
117.
‘‘‘ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸੋਖ੍ਯਂ, ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਮੇવੇਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ।
‘‘‘Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamevettha bhiyyo;
ਗਲ਼ੋ 21 ਏਸੋ ਇਤਿ ਞਤ੍વਾ ਮਤਿਮਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Gaḷo 22 eso iti ñatvā matimā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੮.
118.
‘‘‘ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍વਾਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਜਾਲਂવ ਭੇਤ੍વਾ ਸਲਿਲਮ੍ਬੁਚਾਰੀ।
‘‘‘Sandālayitvāna saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;
ਅਗ੍ਗੀવ ਦਡ੍ਢਂ ਅਨਿવਤ੍ਤਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੧੯.
119.
‘‘‘ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂ ਨ ਚ ਪਾਦਲੋਲੋ, ਗੁਤ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਰਕ੍ਖਿਤਮਾਨਸਾਨੋ।
‘‘‘Okkhittacakkhū na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;
ਅਨવਸ੍ਸੁਤੋ ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੦.
120.
‘‘‘ਓਹਾਰਯਿਤ੍વਾ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ, ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਪਾਰਿਛਤ੍ਤੋ।
‘‘‘Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto yathā pārichatto;
ਕਾਸਾਯવਤ੍ਥੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੧.
121.
‘‘‘ਰਸੇਸੁ ਗੇਧਂ ਅਕਰਂ ਅਲੋਲੋ, ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ ਸਪਦਾਨਚਾਰੀ।
‘‘‘Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
ਕੁਲੇ ਕੁਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Kule kule appaṭibaddhacitto, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੨.
122.
‘‘‘ਪਹਾਯ ਪਞ੍ਚਾવਰਣਾਨਿ ਚੇਤਸੋ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਬ੍ਯਪਨੁਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬੇ।
‘‘‘Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਛੇਜ੍ਜ ਸਿਨੇਹਦੋਸਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Anissito chejja sinehadosaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੩.
123.
‘‘‘વਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍વਾਨ ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਂ।
‘‘‘Vipiṭṭhikatvāna sukhañca dukkhaṃ, pubbeva somanassadomanassaṃ;
ਲਦ੍ਧਾਨੁਪੇਕ੍ਖਂ ਸਮਥਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੪.
124.
‘‘‘ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪਰਮਤ੍ਥਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਲੀਨਚਿਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸੀਤવੁਤ੍ਤਿ।
‘‘‘Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
ਦਲ਼੍ਹਨਿਕ੍ਕਮੋ ਥਾਮਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੫.
125.
‘‘‘ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਝਾਨਮਰਿਞ੍ਚਮਾਨੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ।
‘‘‘Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਮਸਿਤਾ ਭવੇਸੁ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੬.
126.
‘‘‘ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਥਯਮਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ ਸੁਤવਾ ਸਤੀਮਾ।
‘‘‘Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo sutavā satīmā;
ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਪਧਾਨવਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੭.
127.
‘‘‘ਸੀਹੋવ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੋ, વਾਤੋવ ਜਾਲਮ੍ਹਿ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ।
‘‘‘Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
ਪਦੁਮਂવ ਤੋਯੇਨ ਅਲਿਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Padumaṃva toyena alimpamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੮.
128.
‘‘‘ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਦਾਠਬਲੀ ਪਸਯ੍ਹ, ਰਾਜਾ ਮਿਗਾਨਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਚਾਰੀ।
‘‘‘Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
ਸੇવੇਥ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੨੯.
129.
‘‘‘ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੁਣਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ, ਆਸੇવਮਾਨੋ ਮੁਦਿਤਞ੍ਚ ਕਾਲੇ।
‘‘‘Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
ਸਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅવਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੩੦.
130.
‘‘‘ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਮੋਹਂ, ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍વਾਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ।
‘‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
ਅਸਨ੍ਤਸਂ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਯਮ੍ਹਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੩੧.
131.
‘‘‘ਭਜਨ੍ਤਿ ਸੇવਨ੍ਤਿ ਚ ਕਾਰਣਤ੍ਥਾ, ਨਿਕ੍ਕਾਰਣਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਅਜ੍ਜ ਮਿਤ੍ਤਾ।
‘‘‘Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾ ਅਸੁਚੀਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ॥
Attatthapaññā asucīmanussā, eko care khaggavisāṇakappo.
੧੩੨.
132.
‘‘‘વਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਪਞ੍ਞਾ, ਸਮਾਹਿਤਾ ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾ।
‘‘‘Visuddhasīlā suvisuddhapaññā, samāhitā jāgariyānuyuttā;
વਿਪਸ੍ਸਕਾ ਧਮ੍ਮવਿਸੇਸਦਸ੍ਸੀ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਗਤੇ વਿਜਞ੍ਞਾ॥
Vipassakā dhammavisesadassī, maggaṅgabojjhaṅgagate vijaññā.
੧੩੩.
133.
‘‘‘ਸੁਞ੍ਞਪ੍ਪਣਿਧਿਞ੍ਚ ਤਥਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ 23, ਆਸੇવਯਿਤ੍વਾ ਜਿਨਸਾਸਨਮ੍ਹਿ।
‘‘‘Suññappaṇidhiñca tathānimittaṃ 24, āsevayitvā jinasāsanamhi;
ਯੇ ਸਾવਕਤ੍ਤਂ ਨ વਜਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ, ਭવਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਜਿਨਾ ਸਯਮ੍ਭੂ॥
Ye sāvakattaṃ na vajanti dhīrā, bhavanti paccekajinā sayambhū.
੧੩੪.
134.
‘‘‘ਮਹਨ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਬਹੁਧਮ੍ਮਕਾਯਾ, ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਾ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖੋਘਤਿਣ੍ਣਾ।
‘‘‘Mahantadhammā bahudhammakāyā, cittissarā sabbadukkhoghatiṇṇā;
ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਪਰਮਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ, ਸੀਹੋਪਮਾ ਖਗ੍ਗવਿਸਾਣਕਪ੍ਪਾ॥
Udaggacittā paramatthadassī, sīhopamā khaggavisāṇakappā.
੧੩੫.
135.
‘‘‘ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਸਨ੍ਤਮਨਾ ਸਮਾਧੀ, ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਸਤ੍ਤੇਸੁ ਪਤਿਪ੍ਪਚਾਰਾ 25।
‘‘‘Santindriyā santamanā samādhī, paccantasattesu patippacārā 26;
ਦੀਪਾ ਪਰਤ੍ਥ ਇਧ વਿਜ੍ਜਲਨ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਤਤਂ ਹਿਤਾਮੇ॥
Dīpā parattha idha vijjalantā, paccekabuddhā satataṃ hitāme.
੧੩੬.
136.
‘‘‘ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਾવਰਣਾ ਜਨਿਨ੍ਦਾ, ਲੋਕਪ੍ਪਦੀਪਾ ਘਨਕਞ੍ਚਨਾਭਾ।
‘‘‘Pahīnasabbāvaraṇā janindā, lokappadīpā ghanakañcanābhā;
ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਲੋਕਸੁਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਤਤਪ੍ਪਿਤਾਮੇ॥
Nissaṃsayaṃ lokasudakkhiṇeyyā, paccekabuddhā satatappitāme.
੧੩੭.
137.
‘‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾਨਿ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਸਦੇવਕਮ੍ਹਿ।
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ subhāsitāni, caranti lokamhi sadevakamhi;
ਸੁਤ੍વਾ ਤਥਾ ਯੇ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਬਾਲਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤੇ॥
Sutvā tathā ye na karonti bālā, caranti dukkhesu punappunaṃ te.
੧੩੮.
138.
‘‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾਨਿ, ਮਧੁਂ ਯਥਾ ਖੁਦ੍ਦਮવਸ੍ਸવਨ੍ਤਂ।
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ subhāsitāni, madhuṃ yathā khuddamavassavantaṃ;
ਸੁਤ੍વਾ ਤਥਾ ਯੇ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਭવਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸਚ੍ਚਦਸਾ ਸਪਞ੍ਞਾ’॥
Sutvā tathā ye paṭipattiyuttā, bhavanti te saccadasā sapaññā’.
੧੩੯.
139.
‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਜਿਨੇਹਿ ਭਾਸਿਤਾ, ਕਥਾ 27 ਉਲ਼ਾਰਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ।
‘‘Paccekabuddhehi jinehi bhāsitā, kathā 28 uḷārā abhinikkhamitvā;
ਤਾ ਸਕ੍ਯਸੀਹੇਨ ਨਰੁਤ੍ਤਮੇਨ, ਪਕਾਸਿਤਾ ਧਮ੍ਮવਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ॥
Tā sakyasīhena naruttamena, pakāsitā dhammavijānanatthaṃ.
੧੪੦.
140.
‘‘ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਇਮਾਨਿ ਤੇਸਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨ વਿਕੁਬ੍ਬਿਤਾਨਿ।
‘‘Lokānukampāya imāni tesaṃ, paccekabuddhāna vikubbitāni;
ਸਂવੇਗਸਙ੍ਗਮਤਿવਡ੍ਢਨਤ੍ਥਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਸੀਹੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿ॥
Saṃvegasaṅgamativaḍḍhanatthaṃ, sayambhusīhena pakāsitānī’’ti.
ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਦਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਂ।
Paccekabuddhāpadānaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā / ੨.ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ • 2.Paccekabuddhaapadānavaṇṇanā
