| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๙. ปจฺจุปฎฺฐานสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา
9. Paccupaṭṭhānasaññakattheraapadānavaṇṇanā
อตฺถทสฺสิมฺหิ สุคเตติอาทิกํ อายสฺมโต ปจฺจุปฎฺฐานสญฺญกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล ยกฺขโยนิยํ นิพฺพโตฺต ภควติ ธรมาเน ทสฺสนสฺส อลทฺธตฺตา ปจฺฉา ปรินิพฺพุเต มหาโสกปฺปโตฺต วิหาสิฯ ตทา หิสฺส ภควโต สาคโต นาม อคฺคสาวโก อนุสาสโนฺต ภควโต สารีริกธาตุปูชา ภควติ ธรมาเน กตปูชา วิย จิตฺตปฺปสาทวสา มหปฺผลํ ภวตี’’ติ วตฺวา ‘‘ถูปํ กโรหี’’ติ นิโยชิโต ถูปํ กาเรสิ, ตํ ปูเชตฺวา ตโต จุโต เทวมนุเสฺสสุ สกฺกจกฺกวตฺติสมฺปตฺติมนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Atthadassimhi sugatetiādikaṃ āyasmato paccupaṭṭhānasaññakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto atthadassissa bhagavato kāle yakkhayoniyaṃ nibbatto bhagavati dharamāne dassanassa aladdhattā pacchā parinibbute mahāsokappatto vihāsi. Tadā hissa bhagavato sāgato nāma aggasāvako anusāsanto bhagavato sārīrikadhātupūjā bhagavati dharamāne katapūjā viya cittappasādavasā mahapphalaṃ bhavatī’’ti vatvā ‘‘thūpaṃ karohī’’ti niyojito thūpaṃ kāresi, taṃ pūjetvā tato cuto devamanussesu sakkacakkavattisampattimanubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto satthari pasīditvā pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๗๒. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุญฺญกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อตฺถทสฺสิมฺหิ สุคเตติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตเมวฯ ยกฺขโยนิํ อุปปชฺชินฺติ เอตฺถ ปน อตฺตโน สกาสํ สมฺปตฺตสมฺปเตฺต ขาทนฺตา ยนฺติ คจฺฉนฺตีติ ยกฺขา, ยกฺขานํ โยนิ ชาตีติ ยกฺขโยนิ, ยกฺขโยนิยํ นิพฺพโตฺตติ อโตฺถฯ
72. So aparabhāge attano puññakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento atthadassimhi sugatetiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttameva. Yakkhayoniṃ upapajjinti ettha pana attano sakāsaṃ sampattasampatte khādantā yanti gacchantīti yakkhā, yakkhānaṃ yoni jātīti yakkhayoni, yakkhayoniyaṃ nibbattoti attho.
๗๓. ทุลฺลทฺธํ วต เม อาสีติ เม มยา ลทฺธยสํ ทุลฺลทฺธํ, พุทฺธภูตสฺส สตฺถุโน สกฺการํ อกตตฺตา วิราเธตฺวา ลทฺธนฺติ อโตฺถฯ ทุปฺปภาตนฺติ ทุฎฺฐุ ปภาตํ รตฺติยา ปภาตกรณํ, มยฺหํ น สุฎฺฐุํ ปภาตนฺติ อโตฺถฯ ทุรุฎฺฐิตนฺติ ทุอุฎฺฐิตํ, สูริยสฺส อุคฺคมนํ มยฺหํ ทุอุคฺคมนนฺติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
73.Dulladdhaṃvata me āsīti me mayā laddhayasaṃ dulladdhaṃ, buddhabhūtassa satthuno sakkāraṃ akatattā virādhetvā laddhanti attho. Duppabhātanti duṭṭhu pabhātaṃ rattiyā pabhātakaraṇaṃ, mayhaṃ na suṭṭhuṃ pabhātanti attho. Duruṭṭhitanti duuṭṭhitaṃ, sūriyassa uggamanaṃ mayhaṃ duuggamananti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ปจฺจุปฎฺฐานสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Paccupaṭṭhānasaññakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๙. ปจฺจุปฎฺฐานสญฺญกเตฺถรอปทานํ • 9. Paccupaṭṭhānasaññakattheraapadānaṃ
