Pācittiyakathā

889.

Sampajānamusāvāde , pācittiyamudīritaṃ;

Davā ravā bhaṇantassa, na dosummattakādino.

890.

Aññatthāpattiyo pañca, musāvādassa kāraṇā;

Samuṭṭhānādayo sabbe, adinnādānatulyakā.

Sampajānamusāvādakathā.

891.

Jātiādīsu vuttesu, dasasvakkosavatthusu;

Bhūtena vā abhūtena, yena kenaci vatthunā.

892.

Yāya kāyaci bhāsāya, hatthamuddāya vā pana;

Pārājikamanāpannaṃ, bhikkhumāpannameva vā.

893.

Aññatraññāpadesena, omasantassa bhikkhuno;

Tattha pācittiyāpatti, sambuddhena pakāsitā.

894.

Tehevaññāpadesena , pāḷimuttapadehipi;

Sabbatthānupasampannaṃ, akkosantassa dukkaṭaṃ.

895.

Anakkositukāmassa, kevalaṃ davakamyatā;

Vadato pana sabbattha, dubbhāsitamudīritaṃ.

896.

Paviṭṭhānupasampanna-ṭṭhāne idha ca bhikkhunī;

Anāpatti purakkhatvā, atthadhammānusāsaniṃ.

897.

Vadato pana bhikkhussa, samuṭṭhānādayo nayā;

Anantarasamā vuttā, dukkhā hotettha vedanā.

Omasavādakathā.

898.

Āpatti bhikkhupesuññe, duvidhākārato siyā;

Attano piyakāmassa, parabhedatthinopi vā.

899.

Akkosantassa pariyāya-pāḷimuttanayehi ca;

Vacanassupasaṃhāre, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

900.

Tathā anupasampanna-akkosaṃ haratopi ca;

Ṭhitā anupasampanna-ṭṭhāne idha ca bhikkhunī.

901.

Na ceva piyakāmassa, na ca bhedatthinopi vā;

Pāpānaṃ garahatthāya, vadantassa ca bhikkhuno.

902.

Tathā ummattakādīnaṃ, anāpattīti dīpitā;

Samuṭṭhānādayo sabbe, adinnādānasādisā.

Pesuññakathā.

903.

Ṭhapetvā bhikkhuniṃ bhikkhuṃ, aññena piṭakattayaṃ;

Dhammaṃ saha bhaṇantassa, tassa pācittiyaṃ siyā.

904.

Rājovādādayo vuttā, mahāpaccariyādisu;

Anāruḷhesu saṅgītiṃ, āpattijanakāti hi.

905.

Dukkaṭaṃ hoti bhikkhusmiṃ, tathā bhikkhuniyāpi ca;

Bhikkhussānupasampanna-saññino vimatissa vā.

906.

Ekato uddisāpeti, sajjhāyaṃ vā karoti yo;

Bhaṇantaṃ paguṇaṃ ganthaṃ, opāteti ca yo pana.

907.

Tassa cānupasampanna-santike gaṇhatopi ca;

Uddesaṃ tu anāpatti, bhaṇane tena ekato.

908.

Vācato ca samuṭṭhāti, vācācittadvayāpi ca;

Samuṭṭhānamidaṃ vuttaṃ, padasodhammasaññitaṃ.

Padasodhammakathā.

909.

Sabbacchannaparicchanne, nipajjeyya sace pana;

Yebhuyyena paricchanne, channe senāsanepi vā.

910.

Tissannaṃ pana rattīnaṃ, uddhaṃ yo pana rattiyaṃ;

Ṭhapetvā bhikkhuṃ aññena, tassa pācittiyaṃ siyā.

911.

Vatthuṃ yaṃ pana niddiṭṭhaṃ, methunassa pahonakaṃ;

Āpatyantamaso tena, tiracchānagatenapi.

912.

Nipanne upasampanne, itaro ce nipajjati;

Itarasmiṃ nipanne vā, sace bhikkhu nipajjati.

913.

Ubhinnaṃ uṭṭhahitvā vā, nipajjanapayogato;

Āpattānupasampanna-gaṇanāyapi vā siyā.

914.

Sace pidhāya vā gabbhaṃ, nipajjatipidhāya vā;

Āpattatthaṅgate sūriye, catutthadivase siyā.

915.

Diyaḍḍhahatthubbedhena , pākāracayanādinā;

Parikkhittampi taṃ sabbaṃ, parikkhittanti vuccati.

916.

Bhikkhussantamaso dussa-kuṭiyaṃ vasatopi ca;

Sahaseyyāya āpatti, hotīti paridīpito.

917.

Sabbacchannaparicchanna-yebhuyyādippabhedato;

Satta pācittiyānettha, daṭṭhabbāni subuddhinā.

918.

Aḍḍhacchannaparicchanne, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ;

Sabbacūḷaparicchanna-channādīhipi pañcadhā.

919.

Anāpatti dirattaṃ vā, tirattaṃ vasato saha;

Aruṇassa pureyeva, tatiyāya ca rattiyā.

920.

Nikkhamitvā vasantassa, puna saddhiñca bhikkhuno;

Tathā sabbaparicchanna-sabbacchannādikepi ca.

921.

Evaṃ anupasampanne, nipannepi nisīdato;

Sesā eḷakalomena, samuṭṭhānādayo samā.

Sahaseyyakathā.

922.

Sace tadahujātāya, api yo mānusitthiyā;

Sahaseyyaṃ pakappeyya, tassa pācittiyaṃ siyā.

923.

Dissamānakarūpāya, yakkhiyā petiyā saha;

Rattiyaṃ yo nipajjeyya, deviyā paṇḍakena vā.

924.

Methunavatthubhūtāya, tiracchānagatitthiyā;

Vatthūnaṃ gaṇanāyassa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

925.

Idhekadivaseneva , āpatti paridīpitā;

Seso anantare vutta-sadisova vinicchayo.

Dutiyasahaseyyakathā.

926.

Uddhaṃ chappañcavācāhi, viññuṃ purisaviggahaṃ;

Vinā dhammaṃ bhaṇantassa, hoti pācitti itthiyā.

927.

Gāthāpādo panekova, ekavācāti saññito;

Padasodhammaṃ niddiṭṭhaṃ, dhammamaṭṭhakathampi vā.

928.

Channaṃ upari vācānaṃ, padādīnaṃ vasā pana;

Desentassa siyāpatti, padādigaṇanāya ca.

929.

Nimminitvā ṭhitenāpi, saddhiṃ purisaviggahaṃ;

Yakkhenapi ca petena, tiracchānagatenapi.

930.

Ṭhitassa mātugāmassa, dhammaṃ yo pana bhāsati;

Channaṃ upari vācānaṃ, tassa pācittiyaṃ siyā.

931.

Purise itthisaññissa, vimatissa ca paṇḍake;

Uttari chahi vācāhi, vadato hoti dukkaṭaṃ.

932.

Itthirūpaṃ gahetvāna, ṭhitānaṃ bhāsatopi ca;

Dukkaṭaṃ yakkhipetīnaṃ, tiracchānagatitthiyā.

933.

Purise sati viññusmiṃ, sayaṃ uṭṭhāya vā puna;

Desentassa nisīditvā, mātugāmassa vā tathā.

934.

Aññissā puna aññissā, itthiyā bhaṇatopi ca;

Chahi pañcahi vācāhi, anāpatti pakāsitā.

935.

Padasodhammatulyāva, samuṭṭhānādayo matā;

Ayameva visesoti, kriyākriyamidaṃ pana.

Dhammadesanākathā.

936.

Mahaggataṃ paṇītaṃ vā, ārocentassa bhikkhuno;

Ṭhapetvā bhikkhuniṃ bhikkhuṃ, bhūte pācittiyaṃ siyā.

937.

No ce jānāti so vuttaṃ, ārocentassa bhikkhuno;

Pariyāyavacane cassa, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

938.

Anāpatti tathārūpe, kāraṇe sati bhāsato;

Sabbassapi ca sīlādiṃ, vadato ādikammino.

939.

Ummattakapadaṃ ettha, na vuttaṃ tadasambhavā;

Bhūtārocanakaṃ nāma, samuṭṭhānamidaṃ mataṃ.

940.

Kāyato vācato kāya-vācato ca tidhā siyā;

Kusalābyākateheva, dvicittañca dvivedanaṃ.

Bhūtārocanakathā.

941.

Āpattiṃ pana duṭṭhullaṃ, ārocentassa bhikkhuno;

Āpattānupasampanne, ṭhapetvā bhikkhusammutiṃ.

942.

Saṅghādisesamāpanno, mocetvā asuciṃ ayaṃ;

Ghaṭetvā vatthunāpattiṃ, vadantasseva vajjatā.

943.

Idha saṅghādisesāva, duṭṭhullāpattiyo matā;

Tasmā suddhassa duṭṭhullaṃ, vadaṃ pācittiyaṃ phuse.

944.

Aduṭṭhullāya duṭṭhulla-saññino vimatissa vā;

Āpattiyopi vā sesā, ārocentassa dukkaṭaṃ.

945.

Tathā anupasampanne, duṭṭhullaṃ pañcadhā mataṃ;

Ajjhācāramaduṭṭhullaṃ, ārocetuṃ na vaṭṭati.

946.

Vatthuṃ vā pana āpattiṃ, ārocentassa kevalaṃ;

Anāpattīti ñātabbaṃ, bhikkhusammutiyā tathā.

947.

Evamummattakādīnaṃ, samuṭṭhānādayo nayā;

Adinnādānatulyāva, vedanā dukkhavedanā.

Duṭṭhullārocanakathā.

948.

Khaṇeyya vā khaṇāpeyya, pathaviṃ yo akappiyaṃ;

Bhedāpeyya ca bhindeyya, tassa pācittiyaṃ siyā.

949.

Sayameva khaṇantassa, pathaviṃ pana bhikkhuno;

Pahārasmiṃ pahārasmiṃ, pācittiyamudīritaṃ.

950.

Āṇāpentassa ekāva, divasaṃ khaṇatopi ca;

Punappunāṇāpentassa, vācato vācato siyā.

951.

‘‘Khaṇa pokkharaṇiṃ vāpiṃ, āvāṭaṃ khaṇa kūpakaṃ’’;

Iccevaṃ tu vadantassa, koci doso na vijjati.

952.

‘‘Imaṃ khaṇa ca okāsaṃ, idha pokkharaṇiṃ khaṇa;

Imasmiṃ khaṇa okāse’’, vattumevaṃ na vaṭṭati.

953.

‘‘Kandaṃ khaṇa kurundaṃ vā, thūṇaṃ khaṇa ca khāṇukaṃ;

Mūlaṃ khaṇa ca tālaṃ vā’’, evaṃ vadati vaṭṭati.

954.

‘‘Imaṃ mūlaṃ imaṃ valliṃ, imaṃ tālaṃ imaṃ naḷaṃ;

Khaṇā’’ti niyametvāna, vattuṃ pana na vaṭṭati.

955.

Ussiñcituṃ sace sakkā, ghaṭehi tanukaddamo;

Bhikkhunā apanetabbo, bahalaṃ na ca vaṭṭati.

956.

Bhijjitvā nadiyādīnaṃ, patitaṃ toyasantike;

Taṭaṃ vaṭṭhaṃ vikopetuṃ, cātumāsampi vaṭṭati.

957.

Sace patati toyasmiṃ, deve vuṭṭhepi vaṭṭati;

Cātumāsamatikkante, toye devo hi vassati.

958.

Pāsāṇapiṭṭhiyaṃ soṇḍiṃ, khaṇanti yadi tattha tu;

Rajaṃ patati ce pubbaṃ, pacchā devobhivassati.

959.

Sodhetuṃ bhindituṃ anto-cātumāsaṃ tu vaṭṭati;

Cātumāsakato uddhaṃ, vikopetuṃ na vaṭṭati.

960.

Vārinā paṭhamaṃ puṇṇe, pacchā patati ce rajaṃ;

Taṃ vaṭṭati vikopetuṃ, toye devo hi vassati.

961.

Allīyati phusāyante, piṭṭhipāsāṇake rajaṃ;

Cātumāsaccaye tampi, vikopetuṃ na vaṭṭati.

962.

Sace akatapabbhāre, vammiko pana uṭṭhito;

Yathāsukhaṃ vikopeyya, cātumāsaccayepi ca.

963.

Abbhokāse sace vaṭṭho, cātumāsaṃ tu vaṭṭati;

Rukkhe upacikādīnaṃ, mattikāyapi so nayo.

964.

Mūsikukkara gokaṇṭa-gaṇḍuppādamalesupi;

Ayameva nayo vutto, asambaddhesu bhūmiyā.

965.

Teheva sadisā honti, kasinaṅgalamattikā;

Acchinnā bhūmisambandhā, sā jātapathavī siyā.

966.

Senāsanampi acchannaṃ, vinaṭṭhachadanampi vā;

Cātumāsakato uddhaṃ, ovaṭṭhaṃ na vikopaye.

967.

Tato ‘‘gopānasiṃ bhittiṃ, thambhaṃ vā padarattharaṃ;

Gaṇhissāmī’’ti saññāya, gahetuṃ pana vaṭṭati.

968.

Gaṇhantassiṭṭhakādīni, sace patati mattikā;

Anāpatti siyāpatti, mattikaṃ yadi gaṇhati.

969.

Atinto mattikāpuñjo, antogehe sace siyā;

Anovaṭṭho ca bhikkhūnaṃ, sabbadā hoti kappiyo.

970.

Vuṭṭhe puna ca gehasmiṃ, gehaṃ chādenti taṃ sace;

Cātumāsaccaye sabbo, tinto hoti akappiyo.

971.

Yattakaṃ tattha tintaṃ tu, tattakaṃ hotyakappiyaṃ;

Atintaṃ tattha yaṃ yaṃ tu, taṃ taṃ hoti hi kappiyaṃ.

972.

Temito vārinā so ce, ekābaddhova bhūmiyā;

Pathavī ceva sā jātā, na vaṭṭati tato paraṃ.

973.

Abbhokāse ca pākāro, ovaṭṭho mattikāmayo;

Cātumāsaccaye ‘‘jātā, pathavī’’ti pavuccati.

974.

Tattha laggaṃ rajaṃ saṇhaṃ, aghaṃsantova mattaso;

Chupitvā allahatthena, sace gaṇhāti vaṭṭati.

975.

Sace iṭṭhakapākāro, yebhuyyakathale pana;

Ṭhāne tiṭṭhati so tasmā, vikopeyya yathāsukhaṃ.

976.

Abbhokāse ṭhitaṃ thambhaṃ, cāletvā panito cito;

Pathaviṃ tu vikopetvā, gahetuṃ na ca vaṭṭati.

977.

Aññampi sukkharukkhaṃ vā, khāṇukaṃ vāpi gaṇhato;

Ayameva nayo doso, ujumuddharato na ca.

978.

Pāsāṇaṃ yadi vā rukkhaṃ, uccāletvā pavaṭṭati;

Na doso suddhacittassa, sace pathavi bhijjati.

979.

Phālentānampi dārūni, sākhādīni ca kaḍḍhato;

Ayameva nayo vutto, bhūmiyaṃ suddhacetaso.

980.

Kaṇṭakaṃ sūcimaṭṭhiṃ vā, khilaṃ vā bhūmiyaṃ pana;

Ākoṭetuṃ pavesetuṃ, bhikkhuno na ca vaṭṭati.

981.

‘‘Ahaṃ passāvadhārāya, bhindissāmī’’ti mediniṃ;

Bhikkhussa pana passāva-mevaṃ kātuṃ na vaṭṭati.

982.

Anāpatti karontassa, sace bhijjati medinī;

Samajjato samaṃ kātuṃ, ghaṃsituṃ na ca vaṭṭati.

983.

Pādaṅguṭṭhena vā bhūmiṃ, likhitumpi na vaṭṭati;

Bhindantena ca pādehi, tathā caṅkamitumpi vā.

984.

Pathaviṃ allahatthena, chupitvā sukhumaṃ rajaṃ;

Aghaṃsanto gahetvā ce, hatthaṃ dhovati vaṭṭati.

985.

Sayaṃ dahati ce bhūmiṃ, dahāpeti parehi vā;

Āpattantamaso pattaṃ, dahantassāpi bhikkhuno.

986.

Ṭhānesu yattakesvaggiṃ, deti dāpeti vā pana;

Tattakāneva bhikkhussa, honti pācittiyānipi.

987.

Ṭhapetuṃ bhikkhuno aggiṃ, bhūmiyaṃ na ca vaṭṭati;

Kapāle pattapacane, ṭhapetuṃ pana vaṭṭati.

988.

Aggiṃ upari dārūnaṃ, ṭhapetuṃ na ca vaṭṭati;

Dahanto tāni gantvā so, bhūmiṃ dahati ce pana.

989.

Eseva ca nayo vutto, iṭṭhakāvāsakādisu;

Ṭhapetuṃ iṭṭhakādīnaṃ, matthakesveva vaṭṭati.

990.

Kasmā panāti ce? Tesa-manupādānabhāvato;

Khāṇuke sukkharukkhe vā, aggiṃ dātuṃ na vaṭṭati.

991.

Anāpatti tiṇukkaṃ tu, gahetvā pana gacchato;

Ḍayhamāne tu hatthasmiṃ, sace pāteti bhūmiyaṃ.

992.

Puna taṃ patitaṭṭhāne, datvā tassa panindhanaṃ;

Aggiṃ vaṭṭati kātunti, mahāpaccariyaṃ rutaṃ.

993.

Tassāpathaviyaṃyeva, pathavīti ca saññino;

Vimatissubhayatthāpi, dukkaṭaṃ pariyāputaṃ.

994.

Anāpatti ‘‘imaṃ jāna, imamāhara dehi’’ti;

Vadantassa, sacittañca, tisamuṭṭhānameva ca.

Pathavīkhaṇanakathā.

Musāvādavaggo paṭhamo.

995.

Bhavantassa ca bhūtassa, bhūtagāmassa bhikkhuno;

Pātabyatānimittaṃ tu, pācittiyamudīritaṃ.

996.

Udakaṭṭho thalaṭṭhoti, duvidho hoti so pana;

Tilabījādiko tattha, sapaṇṇopi apaṇṇako.

997.

Udakaṭṭhoti viññeyyo, sabbo sevālajātiko;

Vikopentassa taṃ sabbaṃ, tassa pācittiyaṃ siyā.

998.

Viyūhitvā tu hatthena, nhāyituṃ pana vaṭṭati;

Hoti tassa ca sabbampi, ṭhānañhi sakalaṃ jalaṃ.

999.

Udakena vinā cecca, taṃ panuddharituṃ jalā;

Na ca vaṭṭati bhikkhussa, ṭhānasaṅkamanañhi taṃ.

1000.

Udakenukkhipitvā taṃ, pakkhipantassa vārisu;

Vaṭṭatīti ca niddiṭṭhaṃ, sabbaaṭṭhakathāsupi.

1001.

Jale vallitiṇādīni, uddharantassa toyato;

Vikopentassa vā tattha, hoti pācitti bhikkhuno.

1002.

Parehuppāṭitānettha, vikopentassa dukkaṭaṃ;

Gacchanti hi yato tāni, bījagāmena saṅgahaṃ.

1003.

Thalaṭṭhe chinnarukkhānaṃ, ṭhito haritakhāṇuko;

Uddhaṃ vaḍḍhanako tassa, bhūtagāmena saṅgaho.

1004.

Nāḷikerādikānampi, khāṇu uddhaṃ na vaḍḍhati;

Tasmā tassa kato hoti, bījagāmena saṅgaho.

1005.

Tathā kadaliyā khāṇu, phalitāya pakāsito;

Aphalitāya yo khāṇu, bhūtagāmena so mato.

1006.

Phalitā kadalī yāva, nīlapaṇṇā ca tāva sā;

Naḷaveḷutiṇādīna-mayameva vinicchayo.

1007.

Aggato pana paṭṭhāya, yadāyaṃ veḷu sussati;

Tadā saṅgahito hoti, bījagāmena nāmaso.

1008.

Indasālādirukkhānaṃ, bījagāmena saṅgaho;

Chinditvā ṭhapitānaṃ tu, viññeyyo vinayaññunā.

1009.

Maṇḍapādīnamatthāya, nikkhaṇanti ca te sace;

Niggate mūlapaṇṇasmiṃ, bhūtagāmena saṅgaho.

1010.

Mūlamattepi vā yesaṃ, paṇṇamattepi vā pana;

Niggatepi kato tesaṃ, bījagāmena saṅgaho.

1011.

Sakandā pana tālaṭṭhi, bījagāmoti vuccati;

Pattavaṭṭi yadā nīlā, niggacchati tadā na ca.

1012.

Nāḷikeratacaṃ bhitvā, dantasūcīva aṅkuro;

Niggacchati tadā sopi, bījagāmoti vuccati.

1013.

Migasiṅgasamānāya, satiyā pattavaṭṭiyā;

Aniggatepi mūlasmiṃ, bhūtagāmoti vuccati.

1014.

Na honti haritā yāva, vīhiādīnamaṅkurā;

Niggatesupi paṇṇesu, bījagāmena saṅgaho.

Cattāro bhāṇavārā niṭṭhitā.

1015.

Ambajambuṭṭhikādīna-meseva ca vinicchayo;

Vandākā vāpi aññaṃ vā, rukkhe jāyati yaṃ pana.

1016.

Rukkhovassa siyā ṭhānaṃ, vikopetuṃ na vaṭṭati;

Amūlavalliādīna-mayameva vinicchayo.

1017.

Pākārādīsu sevālo, aggabījanti vuccati;

Yāva dve tīṇi pattāni, na sañjāyanti tāva so.

1018.

Pattesu pana jātesu, vatthu pācittiyassa so;

Ghaṃsitvā pana taṃ tasmā, apanetuṃ na vaṭṭati.

1019.

Sevāle bahi pānīya-ghaṭādīnaṃ tu dukkaṭaṃ;

Abbohārova so anto, pūvādīsupi kaṇṇakaṃ.

1020.

Pāsāṇadaddusevāla-seleyyappabhutīni ca;

Honti dukkaṭavatthūni, apattānīti niddise.

1021.

Pupphitaṃ tu ahicchattaṃ, abbohārikataṃ gataṃ;

Sace taṃ makuḷaṃ hoti, hoti dukkaṭavatthukaṃ.

1022.

Rukkhe tacaṃ vikopetvā, tathā pappaṭikampi ca;

Niyyāsampi panallasmiṃ, gahetuṃ na ca vaṭṭati.

1023.

Nuhiādīsu rukkhesu, tālapaṇṇādikesu vā;

Likhato tatthajātesu, pācittiyamudīraye.

1024.

Pupphaṃ paṇḍupalāsaṃ vā, phalaṃ vā pakkameva vā;

Pātentassa ca cāletvā, pācittiyamudīritaṃ.

1025.

Nāmetvā phaliniṃ sākhaṃ, dātuṃ vaṭṭati gaṇhato;

Sayaṃ khāditukāmo ce, dātumevaṃ na vaṭṭati.

1026.

Ukkhipitvā paraṃ kañci, gāhāpetumpi vaṭṭati;

Pupphāni ocinantesu, ayameva vinicchayo.

1027.

Yesaṃ ruhati rukkhānaṃ, sākhā tesampi sākhinaṃ;

Kappiyaṃ tamakāretvā, vikopentassa dukkaṭaṃ.

1028.

Ayameva nayo alla-siṅgiverādikesupi;

Dukkaṭaṃ bījagāmesu, niddiṭṭhattā mahesinā.

1029.

‘‘Rukkhaṃ chinda lataṃ chinda, kandaṃ mūlampi uddhara;

Uppāṭehī’’ti vattumpi, vaṭṭatevāniyāmato.

1030.

‘‘Ambaṃ jambumpi nimbaṃ vā, chinda bhinduddharā’’ti vā;

Gahetvā pana nāmampi, vaṭṭatevāniyāmato.

1031.

‘‘Imaṃ rukkhaṃ imaṃ valliṃ, imaṃ challiṃ imaṃ lataṃ;

Chinda bhindā’’ti vā vattuṃ, niyametvā na vaṭṭati.

1032.

Pūretvā ucchukhaṇḍānaṃ, pacchiyo āharanti ce;

Sabbameva kataṃ hoti, ekasmiṃ kappiye kate.

1033.

Ekato pana baddhāni, ucchudārūni honti ce;

Kappiyaṃ karonto pana, dāruṃ vijjhati vaṭṭati.

1034.

Valliyā rajjuyā vāpi, yāya baddhāni tāni hi;

Bhājanena samānattā, taṃ vijjhati na vaṭṭati.

1035.

Bhattaṃ maricapakkehi, missetvā āharanti ce;

Ekasitthepi bhattassa, sace vijjhati vaṭṭati.

1036.

Ayameva nayo vutto, tilataṇḍulakādisu;

Ekābaddhe kapitthepi, kaṭāhe kappiyaṃ kare.

1037.

Kaṭāhaṃ yadi muñcitvā, anto carati miñjakaṃ;

Bhindāpetvā kapitthaṃ taṃ, kāretabbaṃ tu kappiyaṃ.

1038.

Abhūtagāmabījesu, bhūtagāmādisaññino;

Tattha vematikassāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1039.

Atathāsaññino tattha, asañciccāsatissa ca;

Ummattakādikānañca, anāpatti pakāsitā.

1040.

Idañca tisamuṭṭhānaṃ, kriyaṃ saññāvimokkhakaṃ;

Kāyakammaṃ vacīkammaṃ, ticittañca tivedanaṃ.

Bhūtagāmakathā.

1041.

Kate saṅghena kammasmiṃ, aññavādavihesake;

Tathā puna karontassa, hoti pācittiyadvayaṃ.

1042.

Tikapācittiyaṃ dhamme, adhamme tikadukkaṭaṃ;

Kamme aropite cevaṃ, vadantassa ca dukkaṭaṃ.

1043.

Āpattiṃ vāpi āpannaṃ, ajānantassa, ‘‘bhaṇḍanaṃ;

Bhavissatī’’ti saññissa, gilānassa na dosatā.

1044.

Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā;

Kriyākriyamidaṃ vuttaṃ, vedanā dukkhavedanā.

Aññavādakathā.

1045.

Ayasaṃ kattukāmova, sammatassa hi bhikkhuno;

Vadanto upasampanne, ujjhāpeti ca khīyati.

1046.

Tasmiṃ vatthudvaye tassa, hoti pācittiyadvayaṃ;

Tikapācittiyaṃ dhamme, adhamme tikadukkaṭaṃ.

1047.

Avaṇṇaṃnupasampanna-santike pana bhikkhuno;

Asammatassa bhikkhussa, bhāsato yassa kassaci.

1048.

Sāmaṇerassa vā vaṇṇaṃ, sammatāsammatassapi;

Vadato dukkaṭaṃ hoti, yassa kassaci santike.

1049.

Chandādīnaṃ vaseneva, karontaṃ bhaṇato pana;

Anāpatti kriyāsesa-manantarasamaṃ mataṃ.

Ujjhāpanakathā.

1050.

Ajjhokāse tu mañcādiṃ, attano vā parassa vā;

Atthāya santharāpetvā, santharitvāpi vā pana.

1051.

Nevuddhareyya saṅghassa, uddharāpeyya vā na taṃ;

Pakkamanto sace tassa, hoti pācitti bhikkhuno.

1052.

Vassike caturo māse, sace devo na vassati;

Ajjhokāse tathā cāpi, ṭhapetuṃ na ca vaṭṭati.

1053.

Yattha vassati hemante, cattāro aparepi ca;

Ṭhapetuṃ tattha mañcādiṃ, aṭṭha māse na vaṭṭati.

1054.

Kākādīnaṃ nivāsasmiṃ, rukkhamūle kadācipi;

Mañcādiṃ pana saṅghassa, ṭhapetuṃ na ca vaṭṭati.

1055.

Aññassatthāya yaṃ kiñci, santhataṃ yadi saṅghikaṃ;

Yattha katthaci vā ṭhāne, yena kenaci bhikkhunā.

1056.

Yāva so na nisīdeyya, ‘‘gacchā’’ti na vadeyya vā;

Tāva santhārakasseva, bhāro tanti pavuccati.

1057.

Sace taṃ sāmaṇerena, santharāpeti santhataṃ;

Santharāpitabhikkhussa, palibodhoti dīpito.

1058.

Santhataṃ bhikkhunā taṃ ce, bhāro tasseva tāva taṃ;

Yāva āṇāpako tattha, āgantvā na nisīdati.

1059.

Bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā, ārāmikamupāsakaṃ;

Anāpucchā niyyātetvā, saṅghikaṃ sayanāsanaṃ.

1060.

Leḍḍuppātamatikkamma, gacchato paṭhame pade;

Dukkaṭaṃ, dutiye vāre, pācittiyamudīritaṃ.

1061.

Ṭhatvā bhojanasālāyaṃ, vatvā yo sāmaṇerakaṃ;

Asukasmiṃ divāṭṭhāne, paññāpehīti mañcakaṃ.

1062.

Nikkhamitvā sace tasmā, ṭhānā aññattha gacchati;

Pāduddhārena so bhikkhu, kāretabboti dīpito.

1063.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, tikātītena satthunā;

Tathā puggalike tena, dīpitaṃ tikadukkaṭaṃ.

1064.

Cimiliṃ taṭṭikaṃ cammaṃ, phalakaṃ pādapuñchaniṃ;

Bhūmattharaṇakaṃ vāpi, uttarattharaṇampi vā.

1065.

Dārumattikabhaṇḍāni , pattādhārakameva vā;

Abbhokāse ṭhapetvā taṃ, gacchato hoti dukkaṭaṃ.

1066.

Sace āraññakenāpi, anovasse ca no sati;

Laggetvā pana rukkhasmiṃ, gantabbaṃ tu yathāsukhaṃ.

1067.

Yathā upacikādīhi, na khajjati na lujjati;

Tathā katvāpi taṃ sabbaṃ, gantuṃ pana ca vaṭṭati.

1068.

Anāpattuddharāpetvā, āpucchitvāpi gacchato;

Attano santake ruddhe, āpadāsupi bhikkhuno.

1069.

Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā;

Kriyākriyamidaṃ vutta-mayameva visesatā.

Paṭhamasenāsanakathā.

1070.

Bhisicimilikā bhūma-ttharaṇaṃ uttarattharaṃ;

Taṭṭikā cammakhaṇḍo ca, paccattharanisīdanaṃ.

1071.

Santhāro tiṇapaṇṇānaṃ, seyyā dasavidhā siyā;

Sabbacchannaparicchanne, vihāre bhikkhu yo pana.

1072.

Etaṃ dasavidhaṃ seyyaṃ, santharitvāpi vā sayaṃ;

Anuddharitvānāpucchā, atikkamati taṃ sace.

1073.

Ārāmassūpacāraṃ vā, parikkhepaṃ panassa vā;

Paṭhame dukkaṭaṃ pāde, pācitti dutiye siyā.

1074.

Senāsanassa seyyāya, ubhayesaṃ vināsato;

Gacchato santharitvanto-gabbhe pācitti vaṇṇitā.

1075.

Upacāre vihārassa, dukkaṭaṃ maṇḍapādike;

Gacchato santharitvā vā, seyyāmattaṃ vināsato.

1076.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, saṅghike dasavatthuke;

Tathā puggalike tassa, dīpitaṃ tikadukkaṭaṃ.

1077.

Anāpattuddharitvā vā, āpucchaṃ vāpi gacchato;

Palibuddhepi vāññena, attano santakepi vā.

1078.

Sāpekkhova ca gantvā taṃ, tattha ṭhatvāpi pucchati;

Samuṭṭhānādayo sabbe, anantarasamā matā.

Dutiyasenāsanakathā.

1079.

Yo pubbupagataṃ bhikkhuṃ, jānaṃ anupakhajja ca;

Kappeyya saṅghikāvāse, seyyaṃ pācittiyassa ce.

1080.

Pādadhovanapāsāṇā, pavisantassa bhikkhuno;

Yāva taṃ mañcapīṭhaṃ vā, nikkhamantassa vā pana.

1081.

Mañcapīṭhakato yāva, passāvaṭṭhānameva tu;

Etthantare idaṃ ṭhānaṃ, upacāroti vuccati.

1082.

Tattha bādhetukāmassa, upacāre tu bhikkhuno;

Dasasvaññataraṃ seyyaṃ, santharantassa dukkaṭaṃ.

1083.

Nisīdantassa vā tattha, nipajjantassa vā pana;

Tathā dvepi karontassa, hoti pācittiyadvayaṃ.

1084.

Punappunaṃ karontassa, payogagaṇanāvasā;

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, puggale tikadukkaṭaṃ.

1085.

Vuttūpacāraṃ muñcitvā, seyyaṃ santharatopi vā;

Vihārassūpacāre vā, ajjhokāsepi vā pana.

1086.

Santharāpayato vāpi, tattha tassa nisīdato;

Sabbattha dukkaṭaṃ vuttaṃ, nivāso ca nivārito.

1087.

Anāpatti gilānassa, sītāduppīḷitassa vā;

Āpadāsupi bhikkhussa, tathā ummattakādino.

1088.

Samuṭṭhānādayo sabbe, paṭhamantimavatthunā;

Sadisāti ca viññeyyā, hotīdaṃ dukkhavedanaṃ.

Anupakhajjakathā.

1089.

Vihārā saṅghikā bhikkhuṃ, nikkaḍḍheyya sace pana;

Nikkaḍḍhāpeyya vā kuddho, tassa pācittiyaṃ siyā.

1090.

Bahubhūmāpi pāsādā, payogenekakena yo;

Nikkaḍḍheti sace tassa, ekā pācitti dīpitā.

1091.

Ṭhapetvā ca ṭhapetvā ca, nikkaḍḍhantassa antarā;

Dvārānaṃ gaṇanāyassa, honti pācittiyo pana.

1092.

‘‘Nikkhamā’’ti vadantassa, vācāyapi ayaṃ nayo;

Āṇattiyā khaṇeyeva, āṇāpentassa dukkaṭaṃ.

1093.

Sace so sakimāṇatto, dvārepi bahuke pana;

Atikkāmeti ekāva, bahukāni bahūni ce.

1094.

Tassūpaṭṭhānasālādi-vihārassūpacārato ;

Kāyenapi ca vācāya, tathā nikkaḍḍhanepi ca.

1095.

Vihārassūpacārā vā, vihārā vāpi cetaraṃ;

Nikkaḍḍhantassa sabbesaṃ, parikkhārampi dukkaṭaṃ.

1096.

Asambaddhesu bhikkhussa, parikkhāresu paṇḍito;

Vatthūnaṃ gaṇanāyassa, dukkaṭaṃ paridīpaye.

1097.

Antevāsimalajjiṃ vā, tathā saddhivihārikaṃ;

Nikkaḍḍhantassa ummattaṃ, sayaṃ ummattakassa ca.

1098.

Attano vasanaṭṭhānā, tathā vissāsikassa vā;

Parikkhārañca vā tesaṃ, anāpatti pakāsitā.

1099.

Saṅghārāmāpi sabbasmā, tathā kalahakārakaṃ;

Idaṃ tu tisamuṭṭhānaṃ, vedanā dukkhavedanā.

Nikkaḍḍhanakathā.

1100.

Majjhimāsīsaghaṭṭāya, vehāsakuṭiyūpari;

Āhaccapādake mañce, pīṭhe vā pana bhikkhuno.

1101.

Nisīdantassa vā tasmiṃ, nipajjantassa vā pana;

Payogagaṇanāyeva, tassa pācittiyo siyuṃ.

1102.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, puggale tikadukkaṭaṃ;

Heṭṭhā aparibhoge vā, sīsaghaṭṭāya vā pana.

1103.

Avehāsavihāre vā, attano santakepi vā;

Vissāsikavihāre vā, na dosummattakādino.

1104.

Yattha paṭāṇi vā dinnā, tattha ṭhatvā lageti vā;

Idameḷakalomena, samuṭṭhānaṃ samaṃ mataṃ.

Vehāsakuṭikathā.

1105.

Yāva dvārassa kosamhā, aggaḷaṭṭhapanāya tu;

Bhikkhunā limpitabbaṃ vā, lepāpetabbameva vā.

1106.

Ñeyyo ālokasandhīnaṃ, parikammepyayaṃ nayo;

Chadanassa dvattipariyāyaṃ, ṭhitena harite pana.

1107.

Adhiṭṭheyyaṃ tato uddhaṃ, adhiṭṭheti sace pana;

Tassa pācittiyaṃ hoti, dukkaṭaṃ tattha tiṭṭhato.

1108.

Piṭṭhivaṃse ṭhito koci, chadanassa mukhavaṭṭiyā;

Yasmiṃ ṭhāne ṭhitaṃ bhikkhuṃ, olokento na passati.

1109.

Tasmiṃ ṭhāne pana ṭhātuṃ, neva bhikkhussa vaṭṭati;

Vihārassa patantassa, patanokāsato hi taṃ.

1110.

Ūnakadvattipariyāye, atirekoti saññino;

Tattha vematikassāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1111.

Na doso dvattipariyāye, leṇe tiṇakuṭīsu vā;

Samuṭṭhānādayo sabbe, sañcarittasamā matā.

Dvattipariyāyakathā.

1112.

Jānaṃ sappāṇakaṃ toyaṃ, tiṇaṃ vā mattikampi vā;

Yadi siñceyya pācitti, siñcāpeyya parehi vā.

1113.

Acchinditvā sace dhāraṃ, mattikaṃ siñcato pana;

Ekasmimpi ghaṭe ekā, pācitti paridīpitā.

1114.

Vicchindati sace dhāraṃ, payogagaṇanāvasā;

Sammukhampi karontassa, mātikaṃ sandamānakaṃ.

1115.

Ekāva ce siyāpatti, divasampi ca sandatu;

Bandhato tattha tatthassa, payogagaṇanā siyā.

1116.

Sace sakaṭapuṇṇampi, mattikaṃ tiṇameva vā;

Udake pakkhipantassa, ekā pācitti ekato.

1117.

Ekekaṃ pakkhipantassa, payogagaṇanāya ce;

Khayaṃ vā āvilattaṃ vā, jalaṃ gacchati tādise.

1118.

‘‘Siñcāhī’’ti vadantassa, hoti āpatti dukkaṭaṃ;

Ekāyāṇattiyā ekā, divasampi ca siñcato.

1119.

Appāṇe udake suddhe, sappāṇamiti saññino;

Sabbattha vimatissāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1120.

Sabbatthāpāṇasaññissa, asañciccāsatissa vā;

Ajānato anāpatti, tathā ummattakādino.

1121.

Sappāṇakattaṃ toyassa, sappāṇanti vijānanaṃ;

Vinā vadhakacittena, tiṇādīnaṃ nisecanaṃ.

1122.

Cattārevassa aṅgāni, niddiṭṭhāni mahesinā;

Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.

1123.

Idaṃ paṇṇattivajjañca, ticittañcāti dīpitaṃ;

Idamevettha niddiṭṭhaṃ, tassa cassa visesanaṃ.

Sappāṇakakathā.

Senāsanavaggo dutiyo.

1124.

Bhikkhussāṭṭhaṅgayuttassa, bhikkhunovādasammuti;

Idha ñatticatutthena, anuññātā mahesinā.

1125.

Yo tāyāsammato bhikkhu, garudhammehi aṭṭhahi;

Ekaṃ sambahulā vāpi, bhikkhunisaṅghameva vā.

1126.

Osārentova te dhamme, ovadeyya sace pana;

Ovādapariyosāne, tassa pācittiyaṃ siyā.

1127.

Aññena pana dhammena, ovadantassa dukkaṭaṃ;

Ekatoupasampannaṃ, garudhammehi vā tathā.

1128.

Bhikkhūnaṃ santikeyeva, upasampannabhikkhuniṃ;

Tathā, liṅgavipallāse, pācitteva pakāsitā.

1129.

Sammatassāpi bhikkhussa, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;

Ovādaṃ aniyādetvā, dhammenaññena bhāsato.

1130.

‘‘Samaggamhā’’ti vuttepi, aññenovadato tathā;

‘‘Vaggamhā’’ti ca vuttepi, garudhammehi dukkaṭaṃ.

1131.

Agaṇhantassa ovādaṃ, apaccāharatopi taṃ;

Ṭhapetvā dukkaṭaṃ bālaṃ, gilānaṃ gamikaṃ siyā.

1132.

Adhamme pana kammasmiṃ, adhammanti ca saññino;

Vagge bhikkhunisaṅghasmiṃ, tikapācittiyaṃ siyā.

1133.

Tathā vematikassāpi, dhammakammanti saññino;

Nava pācittiyo vuttā, samaggepi ca tattakā.

1134.

Navakānaṃ vasā dvinnaṃ, aṭṭhārasa bhavanti tā;

Dukkaṭaṃ dhammakammepi, sattarasavidhaṃ siyā.

1135.

‘‘Osārehī’’ti vutto vā, pañhaṃ puṭṭho katheti vā;

Sikkhamānāya vā neva, doso ummattakādino.

1136.

Vācuggatāva kātabbā, paguṇā dvepi mātikā;

Suttantato ca cattāro, bhāṇavārā pakāsitā.

1137.

Eko parikathatthāya, kathāmaggo pakāsito;

Maṅgalāmaṅgalatthāya, tissoyevānumodanā.

1138.

Uposathādiatthāya, kammākammavinicchayo;

Kammaṭṭhānaṃ tathā ekaṃ, uttamatthassa pāpakaṃ.

1139.

Ettakaṃ uggahetvāna, pañcavasso bahussuto;

Muñcitvā nissayaṃ kāmaṃ, vasituṃ labhatissaro.

1140.

Vācuggatā vibhaṅgā dve, paguṇā byañjanādito;

Catūsvapi nikāyesu, eko vā potthakopi ca.

1141.

Kammākammañca vattāni, uggahetabbamettakaṃ;

Sabbantimaparicchedo, dasavasso sace pana.

1142.

Bahussuto disāmokkho, yenakāmaṃgamo siyā;

Parisaṃ labhate kāmaṃ, upaṭṭhāpetumissaro.

1143.

Yassa sāṭṭhakathaṃ sabbaṃ, vācuggaṃ piṭakattayaṃ;

Soyaṃ bahussuto nāma, bhikkhunovādako siyā.

1144.

Assāsammatatādīni , tīṇi aṅgāni dīpaye;

Padasodhammatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.

Ovādakathā.

1145.

Pācitti garudhammehi, dhammenaññena vā pana;

Hotyatthaṅgate sūriye, ovadantassa bhikkhuniṃ.

1146.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, sammatassāpi bhikkhuno;

Ekatoupasampannaṃ, ovadantassa dukkaṭaṃ.

1147.

Tathānatthaṅgate sūriye, gate atthanti saññino;

Tattha vematikassāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1148.

Uddesādinayenassa, anāpatti pakāsitā;

Anantarasamā sesā, samuṭṭhānādayo nayā.

Atthaṅgatasūriyakathā.

1149.

Bhikkhuniṃ ovadantassa, gantvā bhikkhunupassayaṃ;

Garudhammehi aññatra, kālā pācittiyaṃ siyā.

1150.

Sace asammato hoti, hoti pācittiyadvayaṃ;

Atthaṅgate ca sūriye, sace vadati tīṇipi.

1151.

Aññena pana dhammena, vadato dukkaṭadvayaṃ;

Ekaṃ pācittiyaṃ hoti, bhikkhuno rattihetukaṃ.

1152.

Sammatassāpi bhikkhussa, hoti pācittiyadvayaṃ;

Garudhammanidānassa, sammatattā abhāvato.

1153.

Tassevaññena dhammena, ovadantassa dukkaṭaṃ;

Sammatattā anāpatti, ekā pācitti rattiyaṃ.

1154.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, dukkaṭaṃ itaradvaye;

Ekatoupasampannaṃ, ovadantassa dukkaṭaṃ.

1155.

Tathā aññena dhammena, gantvā bhikkhunupassayaṃ;

Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.

Bhikkhunupassayakathā.

1156.

Cīvarādīnamatthāya , ovadantīti bhikkhuniṃ;

Vadato sammate bhikkhu, tassa pācittiyaṃ siyā.

1157.

Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, tatheva tikadukkaṭaṃ;

Saṅghenāsammataṃ bhikkhuṃ, vadantassa ca dukkaṭaṃ.

1158.

Tathevānupasampannaṃ, sammataṃ vā asammataṃ;

Na doso āmisatthāya, ovadantassa bhāsato.

1159.

Tathā ummattakādīnaṃ, anāpatti pakāsitā;

Idañhi tisamuṭṭhānaṃ, vedanā dukkhavedanā.

Āmisakathā.

1160.

Sace bhikkhuniyā bhikkhu, dadeyya pana cīvaraṃ;

Aññātikāya pācitti, ṭhapetvā pārivattakaṃ.

1161.

Cīvarassa paṭiggāha-sikkhāpadasamo nayo;

Avaseso mato saddhiṃ, samuṭṭhānādinā pana.

1162.

Tattha bhikkhuniyā dinnaṃ, cīvaraṃ idha bhikkhunā;

Tattha nissaggiyaṃ suddha-pācitti idha sūcitā.

Cīvaradānakathā.

1163.

Cīvaraṃ yo hi sibbeyya, sibbāpeyya parena vā;

Aññātikāya pācitti, hoti bhikkhuniyā pana.

1164.

Yaṃ vā nivāsituṃ sakkā, yaṃ vā pārupanūpagaṃ;

Cīvaranti adhippeto, idamettha mahesinā.

1165.

Sayaṃ sūciṃ pavesetvā, sibbantassa ca bhikkhuno;

Sūcinīharaṇe tassa, pācittiyamudīritaṃ.

1166.

Satakkhattumpi vijjhitvā, sakiṃ nīharato pana;

Ekaṃ pācittiyaṃ vuttaṃ, payogassa vasā bahū.

1167.

‘‘Sibbā’’ti pana āṇatto, avisesena bhikkhunā;

Niṭṭhāpeti sace sabbaṃ, ekaṃ pācittiyaṃ siyā.

1168.

‘‘Yamettha cīvare kammaṃ, bhāro sabbaṃ tavā’’ti hi;

Āṇatto bhikkhunā sabbaṃ, niṭṭhāpeti sace pana.

1169.

Bhikkhussāṇāpakasseva, ekāyāṇattiyā pana;

Honti pācittiyāpatti, anekārāpathe pathe.

1170.

Punappunāṇāpentassa, anekāṇattiyaṃ pana;

Kā hi nāma kathā atthi? Tikapācittiyaṃ siyā.

1171.

Ñātikāya ca aññāti-saññissa vimatissa vā;

Ekatoupasampanna-cīvare dukkaṭaṃ siyā.

1172.

Ṭhapetvā cīvaraṃ aññaṃ, parikkhārañca sibbato;

Anāpatti viniddiṭṭhā, sikkhamānādikāyapi.

1173.

Sañcarittasamuṭṭhānaṃ, kriyaṃ paṇṇattivajjakaṃ;

Kāyakammaṃ vacīkammaṃ, ticittañca tivedanaṃ.

Cīvarasibbanakathā.

1174.

Bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ, saṃvidhāya panekato;

Paṭipajjeyya maggaṃ ce, aññatra samayā idha.

1175.

Gāmantarokkame vāpi, addhayojanatikkame;

Agāmake araññe vā, hoti āpatti bhikkhuno.

1176.

Etthākappiyabhūmaṭṭho, saṃvidhānaṃ karoti yo;

Saṃvidhānanimittaṃ tu, dukkaṭaṃ tassa dīpitaṃ.

1177.

Saṃvidhānaṃ karontassa, ṭhatvā kappiyabhūmiyaṃ;

Saṃvidhānanimittaṃ tu, na vadantassa dukkaṭaṃ.

1178.

Ubhayatthāpi pācitti, gacchantasseva bhikkhuno;

Anantarassa gāmassa, upacārokkame siyā.

1179.

Tatrāpi paṭhame pāde, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;

Dutiye padavārasmiṃ, pācittiyamudīritaṃ.

1180.

Antarā saṃvidhānepi, bhikkhuno dukkaṭaṃ siyā;

Dvāramaggavisaṅkete, sati cāpatti vuccati.

1181.

Asaṃvidahite kāle, vidahitoti saññino;

Bhikkhusseva vidhānasmiṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1182.

Samaye vidahitvā vā, visaṅketena gacchato;

Āpadāsu anāpatti, tathā ummattakādino.

1183.

Idaṃ catusamuṭṭhānaṃ, kāyato kāyavācato;

Kāyacittā samuṭṭhāti, kāyavācādikattayā.

Saṃvidhānakathā.

1184.

Ekamujjavaniṃ nāvaṃ, tathā ojavanimpi vā;

Abhirūheyya pācitti, saddhiṃ bhikkhuniyā sace.

1185.

Sagāmatīrapassena , gāmantaravasena vā;

Agāmatīrapassena, gamane addhayojane.

1186.

Tathā yojanavitthiṇṇa-nadīmajjhena gacchato;

Addhayojanasaṅkhāya, honti pācittiyo pana.

1187.

Yathāsukhaṃ samuddasmiṃ, sabbaaṭṭhakathāsu hi;

Nadiyaṃyeva āpatti, na samudde vicāritā.

1188.

Titthasampādanatthāya, uddhaṃ vā nadiyā adho;

Sace haranti taṃyuttā, anāpatti pakāsitā.

1189.

Tathā saṃvidahitvā vā, tiriyaṃ taraṇāya vā;

Āpadāsu viseso hi, anantarasamo mato.

Nāvābhiruhanakathā.

1190.

Ñatvā bhikkhuniyā bhattaṃ, bhuñjato paripācitaṃ;

Hitvā gihisamārambhaṃ, hoti pācitti bhikkhuno.

1191.

Bhojanaṃ pañcadhā vuttaṃ, gahaṇe tassa dukkaṭaṃ;

Ajjhohāresu sabbesu, tassa pācittiyo siyuṃ.

1192.

Santakaṃ ñātakādīnaṃ, gihisampāditampi vā;

Vinā bhikkhuniyā doso, bhuñjato paripācitaṃ.

1193.

Paripācitasaññissa , bhikkhussāparipācite;

Ubhosu vimatissāpi, hoti sabbattha dukkaṭaṃ.

1194.

Ekatoupasampanna-paripācitabhojanaṃ;

Ajjhohāravaseneva, dukkaṭaṃ paribhuñjato.

1195.

Aññaṃ vā pana yaṃ kiñci, ṭhapetvā pañcabhojanaṃ;

Bhuñjantassa anāpatti, yāgukhajjaphalādikaṃ.

1196.

Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā;

Idaṃ paṇṇattivajjaṃ tu, ticittañca tivedanaṃ.

Paripācitakathā.

1197.

Dutiyāniyateneva, dasamaṃ sadisaṃ mataṃ;

Idaṃ sikkhāpadaṃ sabbaṃ, samuṭṭhānanayādinā.

Rahonisajjakathā.

Bhikkhunivaggo tatiyo.

1198.

Eko āvasatho piṇḍo, agilānena bhikkhunā;

Bhuñjitabbo tato uddhaṃ, pācitti paribhuñjato.

1199.

Anodisseva paññatte, yāvadattheva bhikkhunā;

Bhuñjitabbaṃ sakiṃ tattha, tato uddhaṃ na vaṭṭati.

1200.

Dutiye divase tattha, gahaṇe dukkaṭaṃ mataṃ;

Ajjhohāresu sabbesu, tassa pācittiyo matā.

1201.

Kulenekena paññatte, saha nānākulehi vā;

Nānekaṭṭhānabhedesu, ekabhāgova vaṭṭati.

1202.

Nānāṭṭhānesu paññatto, yo ca, nānākulehi vā;

Bhuñjato pana sabbattha, na doso paṭipāṭiyā.

1203.

Paṭipāṭimasesena, khepetvā puna bhuñjato;

Ādito pana paṭṭhāya, na ca kappati bhikkhuno.

1204.

Anāpatti gilānassa, āgacchantassa gacchato;

Odissapi ca paññatte, paritte bhuñjato sakiṃ.

1205.

Yāguādīni niccampi, bhuñjituṃ pana vaṭṭati;

Sesameḷakalomena, samuṭṭhānādikaṃ samaṃ.

Āvasathakathā.

1206.

Aññatra samayā vuttā, pācitti gaṇabhojane;

Gaṇoti pana niddiṭṭhā, cattāro vā tatuttariṃ.

1207.

Yaṃ nimantanato vāpi, laddhaṃ viññattitopi vā;

Bhojanaṃ pana pañcannaṃ, hoti aññataraṃ idha.

1208.

Bhojanānampi pañcannaṃ, gahetvā nāmameva tu;

Nimanteti sace bhikkhū, cattāro bahukepi vā.

1209.

‘‘Odanaṃ bhojanaṃ bhattaṃ, sampaṭicchatha gaṇhatha’’;

Iti vevacaneheva, atha bhāsantarena vā.

1210.

Tato tassa ca te bhikkhū, sādiyitvā nimantanaṃ;

Ekato nānato vā ce, gantvā gaṇhanti ekato.

1211.

Sabbesaṃ hoti pācitti, gaṇabhojanakāraṇā;

Ekato gahaṇaṃ ettha, gaṇabhojanakāraṇaṃ.

1212.

Ekato nānato vāpi, gamanaṃ bhojanampi vā;

Kāraṇanti na taṃ viññū, bhaṇanti gaṇabhojane.

1213.

Sacepi odanādīnaṃ, gahetvā nāmameva vā;

Ekato nānato vāpi, viññāpetvā manussake.

1214.

Nānato vekato gantvā, sace gaṇhanti ekato;

Evampi pana hotīti, vaṇṇitaṃ gaṇabhojanaṃ.

1215.

Duvidhassāpi etassa, paṭiggahaṇakāraṇā;

Dukkaṭaṃ hoti pācitti, ajjhohāresu dīpitā.

1216.

Samayesu anāpatti, sattasvapi pakāsitā;

Gahetvā ekato dvinnaṃ, tiṇṇaṃ vā bhuñjataṃ tathā.

1217.

Muninānupasampanna-cāripattānimantitā ;

Catutthe ekato katvāpi, gaṇabhedo pakāsito.

1218.

Neva samayaladdhānaṃ, vasenapi hi sabbaso;

Gaṇabhedo panāpatti, veditabbā vibhāvinā.

1219.

Bhojanānañca pañcannaṃ, vasena gaṇabhojane;

Nattheva ca visaṅketaṃ, yāguādīsu taṃ siyā.

1220.

Gaṇabhojanasaññissa, bhikkhussāgaṇabhojane;

Tattha vematikassāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1221.

Bhojanāni ca pañceva, ṭhapetvā yāguādisu;

Anāpattīti ñātabbā, niccabhattādikesupi.

1222.

Tathā ummattakādīnaṃ, samuṭṭhānādinā pana;

Idaṃ eḷakalomena, sadisanti pakāsitaṃ.

Gaṇabhojanakathā.

1223.

Bahūhi yo bhikkhu manussakehi;

Nimantito pañcahi bhojanehi;

Hitvā sace pubbanimantanāya;

Vikappanaṃ pañcasu yassa kassa.

1224.

Pacchā nimantitaṃ bhattaṃ, tathā uppaṭipāṭiyā;

Bhuñjato ekasitthampi, tassa pācittiyaṃ siyā.

1225.

Bhojanānaṃ tu pañcannaṃ, yena kena nimantito;

Taṃ ṭhapetvā sace aññaṃ, bhojanaṃ paribhuñjati.

1226.

Tesameva ca pañcannaṃ, bhojanānaṃ mahesinā;

Etaṃ paramparaṃ nāma, bhojanaṃ paridīpitaṃ.

1227.

Yattha khīraṃ rasaṃ vāpi, ākiranti sace pana;

Yena ajjhotthaṭaṃ bhattaṃ, sabbamekarasaṃ siyā.

1228.

Koṭito pana paṭṭhāya, saṃsaṭṭhaṃ paribhuñjato;

Anāpattīti niddiṭṭhaṃ, mahāpaccariyaṃ pana.

1229.

Paramparanti saññāya, aparamparabhojane;

Tattha vematikassāpi, dukkaṭaṃ paribhuñjato.

1230.

Sakalenapi gāmena, pūgena nigamena vā;

Nimantitassa vā nicca-bhatte doso na vijjati.

1231.

Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinenādinā samā;

Kriyākriyamidaṃ vuttaṃ, bhojanañcāvikappanaṃ.

Paramparabhojanakathā.

1232.

Pūvā paheṇakatthāya, paṭiyattā sace pana;

Pātheyyatthāya manthā vā, ye hi tattha ca bhikkhunā.

1233.

Dvattipattā gahetabbā, pūrā pūvehi sattuhi;

Tato ce uttariṃ tassa, hoti pācitti gaṇhato.

1234.

Gahetvā nikkhamantena, ‘‘dvattipattā mayā idha;

Gahitā pana pūvā’’ti, bhikkhuṃ disvā vade budho.

1235.

‘‘Mā kho tvaṃ paṭigaṇhā’’ti, avadantassa dukkaṭaṃ;

Gaṇhatopi ca taṃ sutvā, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

1236.

Ūnakadvattipattesu, atirekoti saññino;

Tattha vematikassāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.