Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯ-ಟೀಕಾ • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ

    Pācittiyakathāvaṇṇanā

    ೮೮೯. ಏವಂ ನಾತಿವಿತ್ಥಾರಸಙ್ಖೇಪತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತದನನ್ತರಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇತಿ ಅತ್ತನೋ ವಚನಸ್ಸ ಮುಸಾಭಾವಂ ಞತ್ವಾ, ಅದಿಟ್ಠಂ ‘‘ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮುಸಾವಾದೇ ಸಮ್ಪಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾಭಣನೇತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಜಾನಿತ್ವಾ ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಚ ಮುಸಾಭಣನೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨)। ‘‘ಮುಸಾವಾದೇ’’ತಿ ಹಿ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ, ಮುಸಾವಾದನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    889. Evaṃ nātivitthārasaṅkhepato nissaggiyavinicchayaṃ dassetvā idāni tadanantaraṃ niddiṭṭhassa pācittiyakaṇḍassa vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘sampajānamusāvāde’’tiādi āraddhaṃ. Sampajānamusāvādeti attano vacanassa musābhāvaṃ ñatvā, adiṭṭhaṃ ‘‘diṭṭha’’ntiādinā nayena musāvāde sampajānantassa musābhaṇanetipi attho gahetabbo. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘jānitvā jānantassa ca musābhaṇane’’ti (pāci. aṭṭha. 2). ‘‘Musāvāde’’ti hi nimittatthe bhummaṃ, musāvādanimittanti attho.

    ದವಾ ಭಣನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನುಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ದಿಟ್ಠಮ್ಪಿ ‘‘ಅದಿಟ್ಠಂ ಮೇ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ದವಾ ಭಣತಿ ನಾಮ ಸಹಸಾ ಭಣತೀ’’ತಿ ಪದಭಾಜನೀಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಹಸಾ ಭಣತೀತಿ ಅವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಅನುಪಧಾರೇತ್ವಾ ವೇಗೇನ ದಿಟ್ಠಮ್ಪಿ ‘ಅದಿಟ್ಠಂ ಮೇ’ತಿ ಭಣತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧)। ರವಾ ಭಣನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಕಾಮಸ್ಸ ‘‘ಚೀರ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ ವಿಯ ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಭಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸ। ಯಥಾಹ ‘‘ರವಾ ಭಣತಿ ನಾಮ ‘ಅಞ್ಞಂ ಭಣಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಭಣತೀ’’ತಿ।

    Davā bhaṇantassāti yojanā. Anupaparikkhitvā vegena diṭṭhampi ‘‘adiṭṭhaṃ me’’ti vadantassāti attho. Yathāha ‘‘davā bhaṇati nāma sahasā bhaṇatī’’ti padabhājanīaṭṭhakathāyaṃ ‘‘sahasā bhaṇatīti avīmaṃsitvā anupadhāretvā vegena diṭṭhampi ‘adiṭṭhaṃ me’ti bhaṇatī’’ti (pāci. aṭṭha. 11). Ravā bhaṇantassāti ‘‘cīvara’’nti vattukāmassa ‘‘cīra’’nti vacanaṃ viya mandattā momūhattā ‘‘aññaṃ bhaṇissāmī’’ti aññaṃ bhaṇantassa. Yathāha ‘‘ravā bhaṇati nāma ‘aññaṃ bhaṇissāmī’ti aññaṃ bhaṇatī’’ti.

    ೮೯೦. ಅಞ್ಞತ್ಥಾತಿ ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕಾದೀಸು। ಅತ್ತನಾ ಅಲದ್ಧಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ‘‘ಲದ್ಧಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಮುಸಾ ಯಸ್ಸ ಭಣತಿ, ತೇನ ತಙ್ಖಣಮೇವ ಸುತ್ವಾ ತದತ್ಥೇ ಞಾತೇ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ, ಅಞ್ಞಾತೇ ಕಾಲನ್ತರೇನ ಞಾತೇ ಚ ಪರಿಯಾಯವಚನೇ ಚ ಞಾತೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ, ಪರಿಯಾಯವಚನೇ ಅವಿಞ್ಞಾತೇ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ, ದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅನಾಪನ್ನಸ್ಸ ‘‘ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ಮುಸಾಭಣನೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ, ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ದುಬ್ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಚ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ। ಇಮಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಛ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ।

    890.Aññatthāti catutthapārājikādīsu. Attanā aladdhaṃ uttarimanussadhammaṃ ‘‘laddhaṃ mayā’’ti musā yassa bhaṇati, tena taṅkhaṇameva sutvā tadatthe ñāte pārājikassa, aññāte kālantarena ñāte ca pariyāyavacane ca ñāte thullaccayassa, pariyāyavacane aviññāte dukkaṭassa, duṭṭhadosasikkhāpade pārājikaṃ anāpannassa ‘‘āpanno’’ti musābhaṇane saṅghādisesassa, omasavādasikkhāpade dubbhāsitassa ca vuttattā āha ‘‘musāvādassa kāraṇā pañca āpattiyo’’ti. Imāya pācittiyā saddhiṃ cha āpattikkhandhā honti.

    ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sampajānamusāvādakathāvaṇṇanā.

    ೮೯೧-೩. ವುತ್ತೇಸು ಜಾತಿಆದೀಸು ದಸಸು ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಸೂತಿ ಯೋಜನಾ, ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತೇಸು ಜಾತಿನಾಮಗೋತ್ತಕಮ್ಮಸಿಪ್ಪಆಬಾಧಲಿಙ್ಗಕಿಲೇಸಆಪತ್ತಿಅಕ್ಕೋಸಾನಂ ವಸೇನ ದಸಸು ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ । ತೇಸು ಕಿಲೇಸಂ ವಿನಾ ಸಬ್ಬೇತೇ ಹೀನುಕ್ಕಟ್ಠವಸೇನ ದ್ವಿಪ್ಪಕಾರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾಹ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಜಾತಿ ನಾಮ ದ್ವೇ ಜಾತಿಯೋ ಹೀನಾ ಚ ಜಾತಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾ ಚ ಜಾತೀ’’ತಿಆದಿ।

    891-3. Vuttesu jātiādīsu dasasu akkosavatthūsūti yojanā, padabhājane vuttesu jātināmagottakammasippaābādhaliṅgakilesaāpattiakkosānaṃ vasena dasasu akkosavatthūsūti attho . Tesu kilesaṃ vinā sabbete hīnukkaṭṭhavasena dvippakārā honti. Yathāha padabhājane ‘‘jāti nāma dve jātiyo hīnā ca jāti ukkaṭṭhā ca jātī’’tiādi.

    ತತ್ಥ ಚಣ್ಡಾಲಾದಿಜಾತಿ ಹೀನಾ, ಖತ್ತಿಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಜಾತಿಯೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾ। ನಾಮೇಸು ಅವಕಣ್ಣಕಜವಕಣ್ಣಕಾದಿನಾಮಾನಿ ದಾಸನಾಮತ್ತಾ ಹೀನಾನಿ, ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಾದಿನಾಮಾನಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾನಿ। ಕೋಸಿಯಾದಿಗೋತ್ತಂ ಹೀನಂ, ಗೋತಮಾದಿಗೋತ್ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಂ। ಕಮ್ಮೇಸು ವಡ್ಢಕಿಮಣಿಕಾರಾದಿಕಮ್ಮಾನಿ ಹೀನಾನಿ, ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾಗೋರಕ್ಖಕಮ್ಮಾನಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾನಿ। ಸಿಪ್ಪೇಸು ನಳಕಾರಕುಮ್ಭಕಾರಾದಿಸಿಪ್ಪಂ ಹೀನಂ, ಮುದ್ದಾಗಣನಾದಿಸಿಪ್ಪಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಂ। ಆಬಾಧೇಸು ಸಬ್ಬೇಪಿ ಆಬಾಧಾ ಹೀನಾ, ಅಪಿಚ ಮಧುಮೇಹೋ ಪೀಳಾಜನಕತ್ತಾಭಾವಾ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ। ಲಿಙ್ಗೇಸು ಅತಿದೀಘತಾದಯೋ ಹೀನಾ, ನಾತಿದೀಘತಾದಯೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾ। ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕಿಲೇಸಾ ಹೀನಾ। ಸಬ್ಬಾಪತ್ತಿಯೋಪಿ ಹೀನಾ, ಅಪಿಚ ಸೋತಾಪತ್ತಿಸಮಾಪತ್ತಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾ। ಅಕ್ಕೋಸೇಸು ‘‘ಓಟ್ಠೋಸಿ ಮೇಣ್ಡೋಸಿ ಗೋಣೋಸೀ’’ತಿಆದಿಕೋ ಹೀನೋ, ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋಸಿ ಬ್ಯತ್ತೋಸೀ’’ತಿಆದಿಕೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ।

    Tattha caṇḍālādijāti hīnā, khattiyabrāhmaṇajātiyo ukkaṭṭhā. Nāmesu avakaṇṇakajavakaṇṇakādināmāni dāsanāmattā hīnāni, buddharakkhitādināmāni ukkaṭṭhāni. Kosiyādigottaṃ hīnaṃ, gotamādigottaṃ ukkaṭṭhaṃ. Kammesu vaḍḍhakimaṇikārādikammāni hīnāni, kasivāṇijjāgorakkhakammāni ukkaṭṭhāni. Sippesu naḷakārakumbhakārādisippaṃ hīnaṃ, muddāgaṇanādisippaṃ ukkaṭṭhaṃ. Ābādhesu sabbepi ābādhā hīnā, apica madhumeho pīḷājanakattābhāvā ukkaṭṭho. Liṅgesu atidīghatādayo hīnā, nātidīghatādayo ukkaṭṭhā. Sabbepi kilesā hīnā. Sabbāpattiyopi hīnā, apica sotāpattisamāpatti ukkaṭṭhā. Akkosesu ‘‘oṭṭhosi meṇḍosi goṇosī’’tiādiko hīno, ‘‘paṇḍitosi byattosī’’tiādiko ukkaṭṭho.

    ಅಞ್ಞತ್ರಞ್ಞಾಪದೇಸೇನಾತಿ ಪರಿಯಾಯಕಥನೇನ ವಿನಾ। ಓಮಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವಚನಪತೋದೇನ ಓವಿಜ್ಝನ್ತಸ್ಸ। ಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ‘‘ಚಣ್ಡಾಲೋಸಿ ವೇನೋಸಿ ನೇಸಾದೋಸಿ ರಥಕಾರೋಸಿ ಪುಕ್ಕುಸೋಸೀ’ತಿ ಭಣತಿ, ಆಪತ್ತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸಾಮಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾವಬೋಧತೋ ‘‘ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ಪಞ್ಞಾತೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಾ।

    Aññatraññāpadesenāti pariyāyakathanena vinā. Omasantassāti vacanapatodena ovijjhantassa. Sambuddhena pakāsitāti ‘‘caṇḍālosi venosi nesādosi rathakārosi pukkusosī’ti bhaṇati, āpatti vācāya vācāya pācittiyassā’’ti sāmaṃ sabbadhammāvabodhato ‘‘sambuddho’’ti paññātena bhagavatā desitā.

    ೮೯೪. ತೇಹೇವಾತಿ ಜಾತಿಆದೀಹಿ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಹೇವ। ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಭೂತೇನ ವಾ…ಪೇ॰… ಆಪನ್ನಮೇವ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಕಾಸಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಧ ಭೂತಾಭೂತಪದಾನಿ ತೇಹೀತಿ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಬಹುವಚನನ್ತಾನಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ। ಏತೇನ ‘‘ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ’’ತಿಆದಿದುತಿಯವಾರತ್ಥಂ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬) ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ದುಕ್ಕಟಸಾಧನತ್ಥೇನ ತದೇಕಕಾರಿಯಂ ತತಿಯಂ ಯೇನೂನವಾರಞ್ಚ ಚತುತ್ಥಂ ನ ಮಯನ್ತಿಆದಿವಾರಞ್ಚ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ’ತಿ ವಾರೇ ಪನ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ವುತ್ತಭಾವೇನ ದುಕ್ಕಟಂ। ಏಸೇವ ನಯೋ ‘ಯೇನೂನ…ಪೇ॰… ನ ಮಯ’ನ್ತಿ ವಾರೇಸುಪೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬)।

    894.Tehevāti jātiādīhi akkosavatthūheva. Aññāpadesena bhūtena vā…pe… āpannameva vā anupasampannaṃ akkosantassa dukkaṭaṃ sambuddhena pakāsitanti sambandho. Idha bhūtābhūtapadāni tehīti apekkhitvā bahuvacanantāni yojetabbāni. Etena ‘‘santi idhekacce’’tiādidutiyavāratthaṃ (pāci. 26) dassentena dukkaṭasādhanatthena tadekakāriyaṃ tatiyaṃ yenūnavārañca catutthaṃ na mayantiādivārañca saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘santi idhekacce’ti vāre pana pariharitvā vuttabhāvena dukkaṭaṃ. Eseva nayo ‘yenūna…pe… na maya’nti vāresupī’’ti (pāci. aṭṭha. 26).

    ಪಾಳಿಮುತ್ತಪದೇಹಿಪೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ತಥೇವ ‘‘ಭೂತೇನ ವಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಪದಾನಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾನಿ। ‘‘ಚೋರೋಸಿ, ಗಣ್ಠಿಭೇದಕೋಸೀ’’ತಿಆದಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಪದಂ ನಾಮ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಚತೂಸು ವಾರೇಸು, ಪಾಳಿಮುತ್ತಪದೇಸು ಚ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಪನ ಚತೂಸುಪಿ ವಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ‘ಚೋರೋಸಿ, ಗಣ್ಠಿಭೇದಕೋಸೀ’ತಿಆದಿವಚನೇಹಿ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಮೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬)। ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಆದಯೋ ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ತೇನೇವೇತ್ಥಾಪಿ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಪವಿಟ್ಠಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಇಧ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ।

    Pāḷimuttapadehipīti etthāpi tatheva ‘‘bhūtena vā’’tiādīni padāni sambandhitabbāni. ‘‘Corosi, gaṇṭhibhedakosī’’tiādi pāḷimuttapadaṃ nāma. Sabbatthāti sabbesu catūsu vāresu, pāḷimuttapadesu ca. Vuttañhi ‘‘anupasampanne pana catūsupi vāresu dukkaṭameva. ‘Corosi, gaṇṭhibhedakosī’tiādivacanehi pana upasampannepi anupasampannepi sabbavāresu dukkaṭamevā’’ti (pāci. aṭṭha. 26). ‘‘Anupasampanna’’nti iminā ‘‘imasmiñca sikkhāpade ṭhapetvā bhikkhuṃ bhikkhuniādayo sabbe sattā anupasampannaṭṭhāne ṭhitā’’ti (pāci. aṭṭha. 26) aṭṭhakathāyaṃ vuttā anupasampannā saṅgahitā. Tenevetthāpi vakkhati ‘‘paviṭṭhānupasampannaṭṭhāne idha ca bhikkhunī’’ti.

    ೮೯೫. ದವಕಮ್ಯತಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೨, ೨೩, ೪೨೨; ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೫೮; ೯.೯; ಮಹಾನಿ॰ ೨೦೬; ವಿಭ॰ ೫೧೮) ವಿಯ ಯ-ಕಾರಲೋಪೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥೂಸು ಚ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥೂಸು ಚಾತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ। ದುಬ್ಭಾಸಿತಮುದೀರಿತನ್ತಿ ‘‘ಚಣ್ಡಾಲೋಸಿ…ಪೇ॰… ಪುಕ್ಕುಸೋಸೀ’ತಿ ಭಣತಿ, ಆಪತ್ತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಬ್ಭಾಸಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨) ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಮ್ಮುಖಾ ಪನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥೂಹಿ ಚ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥೂಹಿ ಚ ಅಕ್ಕೋಸನೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ತಥಾ ದವಕಮ್ಯತಾಯ ಪರಮ್ಮುಖಾ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಬ್ಭಾಸಿತಮೇವಾತಿ ಆಚರಿಯಾ ವದನ್ತಿ।

    895.Davakamyatāti ettha ‘‘paṭisaṅkhā yoniso’’tiādīsu (ma. ni. 1.22, 23, 422; a. ni. 6.58; 9.9; mahāni. 206; vibha. 518) viya ya-kāralopo. Sabbatthāti sabbesu vuttapācittiyavatthūsu ca dukkaṭavatthūsu cāti sabbattheva. Dubbhāsitamudīritanti ‘‘caṇḍālosi…pe… pukkusosī’ti bhaṇati, āpatti vācāya vācāya dubbhāsitassā’’ti (pāci. 32) vuttanti attho. Parammukhā pana pācittiyavatthūhi ca dukkaṭavatthūhi ca akkosane dukkaṭameva. Tathā davakamyatāya parammukhā vadantassāpi dubbhāsitamevāti ācariyā vadanti.

    ೮೯೬-೭. ಅತ್ಥಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವದತೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ‘‘ಚಣ್ಡಾಲೋಸೀ’’ತಿಆದಿಪಾಳಿಯೇವ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಾಳಿಂ ವಾಚೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮಪುರೇಕ್ಖಾರೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೫)। ಅನುಸಾಸನೀ ನಾಮ ‘‘ಇದಾನಿಪಿ ಚಣ್ಡಾಲೋಸಿ, ಮಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ, ಮಾ ತಮೋ ತಮಪರಾಯನೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೫) ನಯೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಸರೂಪಾಯೇವ ಅನುಸಾಸನೀಪುರೇಕ್ಖತಾಯ ಠತ್ವಾ ವದನ್ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲಹುಪರಿವತ್ತಿತಭಾವತೋ ಅನ್ತರಾ ಕೋಧೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    896-7. Atthaṃ purakkhatvā vadato bhikkhussa anāpattīti yojanā. Dhammo nāma ‘‘caṇḍālosī’’tiādipāḷiyeva. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pāḷiṃ vācento dhammapurekkhāro’’ti (pāci. aṭṭha. 35). Anusāsanī nāma ‘‘idānipi caṇḍālosi, mā pāpadhammaṃ akāsi, mā tamo tamaparāyano ahosī’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 35) nayena aṭṭhakathāyaṃ vuttasarūpāyeva anusāsanīpurekkhatāya ṭhatvā vadantassa cittassa lahuparivattitabhāvato antarā kodhe uppannepi anāpatti.

    ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಮಸವಾದಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಪಟಿಘಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತೇನೇವ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಮಾನಸಿಕದುಕ್ಖವೇದನಾವ ಹೋತಿ।

    Etthāti imasmiṃ omasavādasikkhāpade. Paṭighasampayuttacitteneva āpajjitabbattā mānasikadukkhavedanāva hoti.

    ಓಮಸವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Omasavādakathāvaṇṇanā.

    ೮೯೮. ದುವಿಧಾಕಾರತೋ ಭಿಕ್ಖುಪೇಸುಞ್ಞೇ ಆಪತ್ತಿ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಿಸತೀತಿ ಪಿಸುಣಾ, ವಾಚಾ , ಸಮಗ್ಗೇ ಸತ್ತೇ ಅವಯವಭೂತೇ ವಗ್ಗೇ ಭಿನ್ನೇ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಸುಣಾ ಏವ ಪೇಸುಞ್ಞಂ, ತಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಹಚರಿಯನಯೇನ ಪಿಸುಣೋ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪೇಸುಞ್ಞಂ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಪೇಸುಞ್ಞಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಪೇಸುಞ್ಞೇ। ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರತಿ ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ತಂ ‘ಚಣ್ಡಾಲೋ…ಪೇ॰… ಪುಕ್ಕುಸೋ’ತಿ ಭಣತೀ’ತಿ ಆಪತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೯) ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಯಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಜಾತಿಆದೀಸು ದಸಸು ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಅಞ್ಞಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಕ್ಖಮಾನಸರೂಪೇಸು ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಕಾಮತಾಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯಸಙ್ಖಾತೇಸು ದ್ವೀಸು ಕಾರಣೇಸು ಅಞ್ಞತರಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ‘‘ಅಸುಕೋ ತುಯ್ಹಂ ಏವಂ ವದತೀ’’ತಿ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಪೇಸುಞ್ಞಕಥನನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    898. Duvidhākārato bhikkhupesuññe āpatti siyāti yojanā. Pisatīti pisuṇā, vācā , samagge satte avayavabhūte vagge bhinne karotīti attho. Pisuṇā eva pesuññaṃ, tāya vācāya samannāgato puggalo sahacariyanayena pisuṇo, tassa kammaṃ pesuññaṃ, bhikkhūnaṃ pesuññaṃ bhikkhupesuññaṃ, tasmiṃ bhikkhupesuññe. Padabhājane ‘‘upasampanno upasampannassa sutvā upasampannassa pesuññaṃ upasaṃharati ‘itthannāmo taṃ ‘caṇḍālo…pe… pukkuso’ti bhaṇatī’ti āpatti…pe… pācittiyassā’’ti (pāci. 39) vuttattā sayaṃ upasampanno hutvā upasampannassa jātiādīsu dasasu akkosavatthūsu aññatarena aññaṃ upasampannaṃ parammukhā akkosantassa sutvā tassa santikaṃ gantvā vakkhamānasarūpesu attano piyakāmatābhedādhippāyasaṅkhātesu dvīsu kāraṇesu aññatarakāraṇaṃ paṭicca ‘‘asuko tuyhaṃ evaṃ vadatī’’ti pesuññaṃ harati, tassa pesuññakathananimittaṃ pācittiyaṃ hotīti attho.

    ದುವಿಧಾಕಾರತೋತಿ ಏತ್ಥ ಆಕಾರ-ಸದ್ದೋ ಕಾರಣಪರಿಯಾಯೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹೀತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮)। ಏತ್ಥ ಕಾರಣಂ ನಾಮ ಅಧಿಪ್ಪಾಯವಿಸೇಸೋ। ತಂ ಕಾರಣಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಮುಖೇನ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅತ್ತನೋ’’ತಿಆದಿ। ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಕಾಮಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಭಾವಕಾಮಸ್ಸ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸ, ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಭಾವಂ ಕಾಮಯನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ತಾದಿಸೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಏವಂ ಅಹಂ ಏತಸ್ಸ ಪಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಭಾವಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮)। ಪರಭೇದತ್ಥಿನೋಪಿ ವಾತಿ ಅಕ್ಕೋಸಕಸ್ಸ ಚ ಅತ್ತನೋ ಪೇಸುಞ್ಞವಚನಂ ಸುಣನ್ತಸ್ಸ ಚಾತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಭೇದಂ ಇಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪರಸ್ಸ ಪರೇನ ಭೇದಂ ಇಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮)।

    Duvidhākāratoti ettha ākāra-saddo kāraṇapariyāyo. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dvīhākārehīti dvīhi kāraṇehī’’ti (pāci. aṭṭha. 38). Ettha kāraṇaṃ nāma adhippāyaviseso. Taṃ kāraṇaṃ adhippāyamukhena dassetumāha ‘‘attano’’tiādi. Attano piyakāmassāti attano piyabhāvakāmassa pesuññaṃ bhaṇantassa, attano piyabhāvaṃ kāmayantassāti attho, tādisena adhippāyenāti vuttaṃ hoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘evaṃ ahaṃ etassa piyo bhavissāmī’’ti attano piyabhāvaṃ patthayamānassā’’ti (pāci. aṭṭha. 38). Parabhedatthinopi vāti akkosakassa ca attano pesuññavacanaṃ suṇantassa cāti ubhinnaṃ bhedaṃ icchantassāti attho, bhedādhippāyenāti vuttaṃ hoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘parassa parena bhedaṃ icchantassā’’ti (pāci. aṭṭha. 38).

    ೮೯೯. ಪರಿಯಾಯನಯೇನ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಪರಿಯಾಯಅಕ್ಕೋಸವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವದನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸನ್ತಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಚಣ್ಡಾಲಾ…ಪೇ॰… ಭಣತಿ, ನ ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಭಣತಿ, ತಂಯೇವ ಭಣತೀತಿ ಆಪತ್ತಿ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೧)। ಪಾಳಿಮುತ್ತನಯೇನ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತ್ಥ ‘‘ಚೋರೋಸಿ, ಗಣ್ಠಿಭೇದಕೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ದಸ್ಸಿತೋ ಪಾಳಿಮುತ್ತನಯೋ ನಾಮ।

    899. Pariyāyanayena akkosantassa vacanassa…pe… dukkaṭanti yojanā, pariyāyaakkosavacanaṃ sutvā parassa santikaṃ gantvā vadantassa bhikkhuno dukkaṭaṃ hotīti attho. Yathāha ‘‘itthannāmo santi idhekacce caṇḍālā…pe… bhaṇati, na so aññaṃ bhaṇati, taṃyeva bhaṇatīti āpatti vācāya vācāya dukkaṭassā’’tiādi (pāci. 41). Pāḷimuttanayena akkosantassa vacanassa…pe… dukkaṭanti yojanā. Ettha ‘‘corosi, gaṇṭhibhedakosī’’tiādinā dassito pāḷimuttanayo nāma.

    ೯೦೦. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಕ್ಕೋಸಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಹರತೋಪಿ ಚ ತಥಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಚ-ಸದ್ದೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಕ್ಕೋಸಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಹರತೋಪಿ ಚ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಕ್ಕೋಸಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಹರತೋಪಿ ಚ ತಥಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವಿಕಪ್ಪದ್ವಯಞ್ಚ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ। ‘‘ಇಧಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ।

    900. Anupasampannassa akkosaṃ upasampannaṃ haratopi ca tathā dukkaṭanti yojanā. Ca-saddena upasampannassa akkosaṃ anupasampannaṃ haratopi ca, anupasampannassa akkosaṃ anupasampannaṃ haratopi ca tathā dukkaṭanti vikappadvayañca samuccinoti. ‘‘Idhāpi bhikkhuniṃ ādiṃ katvā sabbe anupasampannā nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 38) aṭṭhakathāvacanato ‘‘bhikkhunī’’ti upalakkhaṇaṃ.

    ೯೦೧. ನ ಚೇವ ಪಿಯಕಾಮಸ್ಸಾತಿ ಪಿಯಭಾವಂ ಅಕಾಮಯನ್ತಸ್ಸ ಚ। ನ ಭೇದತ್ಥಿನೋಪಿ ಚಾತಿ ಭೇದಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಚ। ಪಾಪಾನಂ ಗರಹತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕೇವಲ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಏಕಂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಂ, ಏಕಞ್ಚ ಖಮನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘ಅಹೋ ನಿಲ್ಲಜ್ಜೋ, ಈದಿಸಮ್ಪಿ ನಾಮ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಏವಂ ಕೇವಲಂ ಪಾಪಗರಹಿತಾಯ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮)।

    901.Na ceva piyakāmassāti piyabhāvaṃ akāmayantassa ca. Na bhedatthinopi cāti bhedaṃ anicchantassa ca. Pāpānaṃ garahatthāyāti ettha ‘‘kevala’’nti seso. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘ekaṃ akkosantaṃ, ekañca khamantaṃ disvā ‘aho nillajjo, īdisampi nāma āyasmantaṃ puna vattabbaṃ maññissatī’ti evaṃ kevalaṃ pāpagarahitāya bhaṇantassa anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 38).

    ಪೇಸುಞ್ಞಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Pesuññakathāvaṇṇanā.

    ೯೦೩. ಅಞ್ಞೇನಾತಿ ಸಾಮಣೇರಾದಿನಾ। ‘‘ಯಞ್ಚ ಪದಂ ಯಞ್ಚ ಅನುಪದಂ ಯಞ್ಚ ಅನ್ವಕ್ಖರಂ ಯಞ್ಚ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಪದಸೋ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೬) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅವಯವೇ ಸಮುದಾಯೋಪಚಾರವಸೇನ ‘‘ಪಿಟಕತ್ತಯ’’ನ್ತಿ ತದೇಕದೇಸಪದಾದಿ ಏವ ವುತ್ತೋತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಏತ್ಥ ಪದಾದಿಸರೂಪಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ‘‘ಪದನ್ತಿ ಏಕೋ ಗಾಥಾಪಾದೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಅನುಪದನ್ತಿ ದುತಿಯೋ ಪಾದೋ। ಅನ್ವಕ್ಖರನ್ತಿ ಏಕೇಕಮಕ್ಖರಂ। ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ಪುರಿಮಬ್ಯಞ್ಜನೇನ ಸದಿಸಂ ಪಚ್ಛಾಬ್ಯಞ್ಜನ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೫)। ಇದಂ ಗಾಥಾಮಯದೇಸನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ ಏಕಮಕ್ಖರಂ ಅನ್ವಕ್ಖರಂ, ಅಕ್ಖರಸಮೂಹೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ಅಕ್ಖರಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಸಮೂಹೋ ಪದಂ, ಪಠಮಪದಂ ಪದಮೇವ, ದುತಿಯಂ ಅನುಪದನ್ತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ನಾನಾಕರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಪಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೫) ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಚುಣ್ಣಿಯದೇಸನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

    903.Aññenāti sāmaṇerādinā. ‘‘Yañca padaṃ yañca anupadaṃ yañca anvakkharaṃ yañca anubyañjanaṃ, sabbametaṃ padaso nāmā’’ti (pāci. 46) padabhājane vuttattā avayave samudāyopacāravasena ‘‘piṭakattaya’’nti tadekadesapadādi eva vuttoti gahetabbo. Ettha padādisarūpaṃ aṭṭhakathāya veditabbaṃ. Vuttañhi tattha ‘‘padanti eko gāthāpādo adhippeto. Anupadanti dutiyo pādo. Anvakkharanti ekekamakkharaṃ. Anubyañjananti purimabyañjanena sadisaṃ pacchābyañjana’’nti (pāci. aṭṭha. 45). Idaṃ gāthāmayadesanaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Yaṃ kiñci vā ekamakkharaṃ anvakkharaṃ, akkharasamūho anubyañjanaṃ, akkharānubyañjanasamūho padaṃ, paṭhamapadaṃ padameva, dutiyaṃ anupadanti evamettha nānākaraṇaṃ veditabba’’ntipi (pāci. aṭṭha. 45) vuttaṃ. Idaṃ cuṇṇiyadesanaṃ sandhāya vuttaṃ.

    ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಬುದ್ಧಭಾಸಿತಾದಿಪಾಳಿಧಮ್ಮಂ। ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯಞ್ಹಿ ಧಮ್ಮಪಞ್ಚಕೇ ಪಾಳಿಪಿ ಧಮ್ಮೋತಿ ವುತ್ತಾ। ಧಮ್ಮಪಞ್ಚಕಂ ನಾಮ ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ ಹೇತು, ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ, ಭಾಸಿತಂ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಚೇತಿ ಏತೇ ಧಮ್ಮಸಞ್ಞಿತಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಭಾಸಿತನ್ತಿ ಪಾಳಿ ವುತ್ತಾ। ಅಟ್ಠಕಥಾನಿಸ್ಸಿತೋಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಚ ಪುಬ್ಬೇ ಮಗಧಭಾಸಾಯ ಠಿತೋ ಸಙ್ಗೀತಿತ್ತಯಾರುಳ್ಹೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    Dhammanti buddhabhāsitādipāḷidhammaṃ. Paṭisambhidāyañhi dhammapañcake pāḷipi dhammoti vuttā. Dhammapañcakaṃ nāma phalanibbattako hetu, ariyamaggo, bhāsitaṃ, kusalākusalaṃ ceti ete dhammasaññitāti niddiṭṭhaṃ. Ettha hi bhāsitanti pāḷi vuttā. Aṭṭhakathānissitopi ettheva saṅgahaṃ gacchati. So ca pubbe magadhabhāsāya ṭhito saṅgītittayāruḷho gahetabbo.

    ‘‘ಸಹ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಏಕತೋ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ಓಸಾಪೇನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೪೬) ಪದಭಾಜನಾಗತನಯೇನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ಏಕತೋ ಉಚ್ಚಾರಣವಸೇನ ಪದಂ ವಾ ಅನುಪದಂ ವಾ ಅನ್ವಕ್ಖರಂ ವಾ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಾ ವದತೋ ಪದಾದಿಗಣನಾವಸೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    ‘‘Saha bhaṇantassa pācittiyaṃ siyā’’ti iminā ‘‘ekato paṭṭhapetvā ekato osāpentī’’tiādinā (pāci. 46) padabhājanāgatanayena anupasampannena saddhiṃ ārabhitvā ekato uccāraṇavasena padaṃ vā anupadaṃ vā anvakkharaṃ vā anubyañjanaṃ vā vadato padādigaṇanāvasena pācittiyanti vuttaṃ hoti.

    ೯೦೪. ಸಙ್ಗೀತಿಂ ಅನಾರುಳ್ಹೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ರಾಜೋವಾದಾದಯೋ ಸುತ್ತನ್ತಾ ಆಪತ್ತಿಜನಕಾಯೇವಾತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದಿಸು ವುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ರಾಜೋವಾದೋ ನಾಮ ಏಕೋ ಸುತ್ತನ್ತೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಾದಿಸುತ್ತನ್ತಾ ಗಹಿತಾ।

    904.Saṅgītiṃ anāruḷhesu dhammesu rājovādādayo suttantā āpattijanakāyevāti mahāpaccariyādisu vuttāti yojanā. Rājovādo nāma eko suttanto. Ādi-saddena tikkhindriyādisuttantā gahitā.

    ೯೦೫. ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾಪಿ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿನೋ, ವಿಮತಿಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ತಥಾ ಪದಸೋಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    905. Bhikkhusmimpi bhikkhuniyāpi ca anupasampannasaññino, vimatissa vā bhikkhussa tathā padasodhamme dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ೯೦೬-೭. ಏಕತೋ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತೀತಿ ಏಕತೋ ಉದ್ದೇಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇಹಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಉಚ್ಚಾರಣವಸೇನ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತಿ। ಸಜ್ಝಾಯಂ ವಾ ಕರೋತೀತಿ ತಥಾ ಏಕತೋ ಸಜ್ಝಾಯತಿ।

    906-7.Ekato uddisāpetīti ekato uddesaṃ gaṇhantehi anupasampannehi saddhiṃ uccāraṇavasena uddisāpeti. Sajjhāyaṃ vā karotīti tathā ekato sajjhāyati.

    ‘‘ಸಚೇ ಏಕಗಾಥಾಯ ಏಕೋ ಪಾದೋ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಗುಣಗನ್ಥೋ ನಾಮ। ಏಸ ನಯೋ ಸುತ್ತೇಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೮) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಪಗುಣಗನ್ಥನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಓಪಾತೇತೀತಿ ‘‘ಏವಂ ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ಏಕತೋ ಭಣತಿ। ಉದ್ದೇಸನ್ತಿ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ತೇನಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ।

    ‘‘Sace ekagāthāya eko pādo na āgacchati, sesaṃ āgacchati, ayaṃ yebhuyyena paguṇagantho nāma. Esa nayo suttepi veditabbotī’’ti (pāci. aṭṭha. 48) aṭṭhakathāvacanato paguṇaganthanti ettha ‘‘yebhuyyenā’’ti seso. Opātetīti ‘‘evaṃ bhaṇāhī’’ti ekato bhaṇati. Uddesanti uddisitabbaṃ. Tenāti anupasampannena.

    ೯೦೮. ಯಸ್ಮಾ ಇದಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ವಾಚತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ವಾಚಾಚಿತ್ತದ್ವಯಾಪಿ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಞ್ಞಿತನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    908. Yasmā idaṃ padasodhammasikkhāpadaṃ vācato ca samuṭṭhāti, vācācittadvayāpi ca samuṭṭhāti, tasmā idaṃ samuṭṭhānaṃ padasodhammasaññitanti vuttanti yojanā.

    ಪದಸೋಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Padasodhammakathāvaṇṇanā.

    ೯೦೯-೧೦. ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಸೇನಾಸನೇ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಪನ ರತ್ತೀನಂ ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ರತ್ತಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಞ್ಞೇನ ಸಚೇ ನಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಸಮತ್ಥಂ ಇಧ ಛದನಞ್ಚ ಪರಿಚ್ಛನ್ನಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಛದನಾರಹಂ ಇಟ್ಠಕಾಸಿಲಾಸುಧಾತಿಣಪಣ್ಣಾದೀನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಛಾದಿತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಂ। ‘‘ಭೂಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಛದನಂ ಆಹಚ್ಚ ಪಾಕಾರೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ವತ್ಥೇನಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಸೇನಾಸನಂ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ। ‘‘ಛದನಂ ಅನಾಹಚ್ಚ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ದಿಯಡ್ಢಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪಿ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಾಯೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ‘‘ದಿಯಡ್ಢಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖತಿ।

    909-10. Sabbacchannasabbaparicchanne senāsane tissannaṃ pana rattīnaṃ yo pana bhikkhu rattiyaṃ ṭhapetvā bhikkhuṃ aññena sace nipajjeyya, tassa pācittiyaṃ siyāti yojanā. ‘‘Yaṃ kiñci paṭicchādanasamatthaṃ idha chadanañca paricchannañca veditabba’’nti (pāci. aṭṭha. 51) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā chadanārahaṃ iṭṭhakāsilāsudhātiṇapaṇṇādīnaṃ yena kenaci sabbaso chāditaṃ senāsanaṃ sabbacchannaṃ. ‘‘Bhūmito paṭṭhāya yāva chadanaṃ āhacca pākārena vā aññena vā kenaci antamaso vatthenapi parikkhitta’’nti (pāci. aṭṭha. 51) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā yena kenaci parikkhipitvā paṭicchāditasenāsanaṃ sabbaparicchannaṃ. ‘‘Chadanaṃ anāhacca sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittāpi sabbaparicchannāyevā’’ti (pāci. aṭṭha. 51) kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ ‘‘diyaḍḍhā’’tiādinā vakkhati.

    ಏವಂ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸೇನಾಸನೇ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಸಮ್ಪನ್ನತೋ ಅಞ್ಞೇನ ಏಕೇನ ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ವಾ ತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥರತ್ತಿಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬರತ್ತೀಸು ಸೂರಿಯತ್ಥಙ್ಗಮತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಕಲರತ್ತಿಯಂ ಪಠಮಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಏಕಸೇನಾಸನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ದೇವಸಿಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ವಿಧಾನಂ ‘‘ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಏಕಾವಾಸಾದಿಕಮ್ಪಿ ಚತುಕ್ಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    Evaṃ sabbacchannasabbaparicchanne ekasmiṃ senāsane yo bhikkhu upasampannato aññena ekena vā anekehi vā tirattaṃ sahaseyyaṃ kappetvā catuttharattiṃ ādiṃ katvā sabbarattīsu sūriyatthaṅgamato paṭṭhāya sakalarattiyaṃ paṭhamaṃ vā pacchā vā apubbācarimaṃ vā piṭṭhiṃ pasāretvā sace ekasenāsane seyyaṃ kappeti, tassa devasikaṃ pācittiyaṃ hotīti idaṃ vidhānaṃ ‘‘apicettha ekāvāsādikampi catukkaṃ veditabba’’ntiādinā (pāci. aṭṭha. 51) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಛನ್ನೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಏವಮೇವ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ‘‘ಯಸ್ಸಾ ಪನ ಉಪರಿ ಬಹುತರಂ ಠಾನಂ ಛನ್ನಂ, ಅಪ್ಪಂ ಅಚ್ಛನ್ನಂ, ಸಮನ್ತತೋ ಚ ಬಹುತರಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅಪ್ಪಂ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅಯಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನಾ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತನಯೋಯೇವ। ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಂಸುಕಾ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬) ತೀಸು ದ್ವೇ ಯೇಭುಯ್ಯಂ ನಾಮ, ಇಧ ಪನ ಪದಸೋಧಮ್ಮೇ ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಗುಣಂ ಗನ್ಥ’’ನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೮) ‘‘ಏಕಗಾಥಾಯಾ’’ತಿಆದಿವಿವರಣೇ ವಿಯ ಚತೂಸು ತಯೋಪಿ ಭಾಗಾ ಯೇಭುಯ್ಯಂ ನಾಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    ‘‘Yebhuyyena paricchanne channe’’ti imināpi evameva yojetvā attho veditabbo. ‘‘Yassā pana upari bahutaraṃ ṭhānaṃ channaṃ, appaṃ acchannaṃ, samantato ca bahutaraṃ parikkhittaṃ, appaṃ aparikkhittaṃ, ayaṃ yebhuyyenachannā yebhuyyenaparicchannā nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 51) aṭṭhakathāyaṃ vuttanayena yebhuyyena channaparicchannaṃ veditabbaṃ. Attho vuttanayoyeva. ‘‘Yebhuyyena paṃsukā’’ti etassa aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 86) tīsu dve yebhuyyaṃ nāma, idha pana padasodhamme ‘‘yebhuyyena paguṇaṃ gantha’’nti etassa aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 48) ‘‘ekagāthāyā’’tiādivivaraṇe viya catūsu tayopi bhāgā yebhuyyaṃ nāmāti veditabbaṃ.

    ೯೧೧. ಮೇಥುನಸ್ಸ ಪಹೋನಕಂ ಯಂ ಪನ ವತ್ಥು ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಾಯ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನಪಿ, ತೇನ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುನಾ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಸಹ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    911. Methunassa pahonakaṃ yaṃ pana vatthu paṭhamapārājikāya niddiṭṭhaṃ antamaso tiracchānagatenapi, tena paṭhamapārājikavatthunā puggalena saha nipajjitvā āpatti sahaseyyāpatti hotīti yojanā.

    ೯೧೨-೩. ‘‘ಉಭೋ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪಸ್ಸ ಪಠಮಗಾಥಾದ್ವಯೇನೇವ ಅತ್ಥತೋ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯವಸೇನಪಿ ಸಮ್ಭವನ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೫೨-೫೪) ನಯೇನ ದಸ್ಸಿತಪಕ್ಖದ್ವಯಂ ನಿದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ನಿಪನ್ನೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ವಿಚ್ಛಾವಸೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗಣನಾಯಪಿ ವಾತಿ ಬಹೂಸು ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಸು ತೇಸಂ ಗಣನಾಯ ಚ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಸು ಬಹೂಸು ತೇಸಂ ಗಣನಾಯ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹೂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಏವಂ ದಸ್ಸನೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇಸು ಬಹೂಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸತಿ ತೇಸಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಬಹೂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಉಭೋಸುಪಿ ಬಹೂಸು ಏಕೇಕಸ್ಸೇವ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗಣನಾಯ ಬಹೂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಹೋನ್ತೀತಿಪಿ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ।

    912-3. ‘‘Ubho vā nipajjantī’’ti vikappassa paṭhamagāthādvayeneva atthato dassitattā pubbāpariyavasenapi sambhavantaṃ dassetuṃ ‘‘anupasampanne’’tiādinā (pāci. 52-54) nayena dassitapakkhadvayaṃ nidassetumāha ‘‘nipanne’’tiādi. ‘‘Uṭṭhahitvā’’ti idaṃ vicchāvasena gahetabbaṃ. Anupasampannagaṇanāyapi vāti bahūsu anupasampannesu tesaṃ gaṇanāya ca. Anupasampannesu bahūsu tesaṃ gaṇanāya ekassa bhikkhuno bahū āpattiyo hontīti evaṃ dassanena upasampannesu bahūsu ekasmiṃ anupasampanne sati tesañca tassa payogagaṇanāya āpajjitabbā bahū āpattiyo ca ubhosupi bahūsu ekekasseva upasampannassa anupasampannagaṇanāya bahū āpattiyo ca hontītipi dassitaṃ hoti.

    ೯೧೪. ಏಕೇನೇವ ದ್ವಾರೇನ ವಳಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಏಕೂಪಚಾರೇ ಸತಗಬ್ಭೇಪಿ ಸೇನಾಸನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವಸನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಸಯನಗಬ್ಭೇ ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪಿದಹಿತ್ವಾ ವಾ ಚತುತ್ಥರತ್ತಿಯಂ ಸಯತಿ ಚೇ, ಉಪರಿಮತಲೇ, ಅವಸೇಸಗಬ್ಭೇಸು ಚ ಸಯನ್ತೇಹಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಆಪತ್ತಿನಿಯಮೋಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ಸಚೇ ಪಿಧಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಗಬ್ಭದ್ವಾರಂ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ ‘‘ಗಬ್ಭ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸಹಾ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

    914. Ekeneva dvārena vaḷañjitabbato ekūpacāre satagabbhepi senāsane upasampanno ekasmiṃ gabbhe vasanto attanā sayanagabbhe dvāraṃ pidahitvā vā apidahitvā vā catuttharattiyaṃ sayati ce, uparimatale, avasesagabbhesu ca sayantehi anupasampannehi pubbe vuttaāpattiniyamoyevāti dassanatthamāha ‘‘sace pidhāyā’’tiādi. Gabbhadvāraṃ uttarapadalopena ‘‘gabbha’’nti vuttaṃ. Catutthadivase atthaṅgate sūriye nipajjati, āpatti siyāti yojanā. ‘‘Anupasampannena sahā’’ti pakaraṇato labbhati. Āpatti pācittiyaṃ.

    ೯೧೫. ದಿಯಡ್ಢಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನಾತಿ ವಡ್ಢಕಿರತನೇನ ದಿಯಡ್ಢರತನುಬ್ಬೇಧೇನ। ಪಾಕಾರೋ ನಾಮ ನಿಟ್ಠಿತೋ। ಚಯನಂ ನಾಮ ವಿಪ್ಪಕತಪಾಕಾರೋತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಚ ಆಳಿನ್ದಸ್ಸ ಅಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ‘‘ದಸಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧಾಪಿ ಜಗತಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೧) ಅಟ್ಠಕಥಾ ಪಮಾಣನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಜಗತೀತಿ ಆಳಿನ್ದಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಭಿತ್ತಿಪಣ್ಣಾವರಣಾದಿಗಹಣಂ।

    915.Diyaḍḍhahatthubbedhenāti vaḍḍhakiratanena diyaḍḍharatanubbedhena. Pākāro nāma niṭṭhito. Cayanaṃ nāma vippakatapākārotipi vadanti. Iminā ca āḷindassa aggahaṇatthaṃ ‘‘dasahatthubbedhāpi jagati parikkhepasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti (pāci. aṭṭha. 51) aṭṭhakathā pamāṇanti vadanti. Jagatīti āḷindaṃ. Ādi-saddena bhittipaṇṇāvaraṇādigahaṇaṃ.

    ೯೧೬. ದುಸ್ಸಕುಟಿಯನ್ತಿ ವತ್ಥಕುಟಿಯಂ।

    916.Dussakuṭiyanti vatthakuṭiyaṃ.

    ೯೧೭. ‘‘ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನಾದಿಪ್ಪಭೇದತೋ ಯೇಭುಯ್ಯಾದಿಪ್ಪಭೇದತೋ’’ತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೋ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಪಠಮೇನ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಯೇಭುಯ್ಯಪರಿಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಯೇಭುಯ್ಯಚ್ಛನ್ನ- ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಗಾಥಾಯ ಸರೂಪೇನ ವುತ್ತಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚ ಸೇನಾಸನಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ದುತಿಯೇನ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಯೇಭುಯ್ಯಚ್ಛನ್ನಯೇಭುಯ್ಯಪರಿಚ್ಛನ್ನ ಯೇಭುಯ್ಯಚ್ಛನ್ನಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನ ಯೇಭುಯ್ಯಪರಿಚ್ಛನ್ನಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನಸಙ್ಖಾತಾನಿ ತೀಣಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ವಿಕಪ್ಪಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸತ್ತ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ? ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ , ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೩)।

    917. ‘‘Sabbacchannaparicchannādippabhedato yebhuyyādippabhedato’’ti ādi-saddo paccekaṃ yojetabbo. Paṭhamena ādi-saddena sabbacchannayebhuyyaparicchannasabbacchannaupaḍḍhaparicchannasabbaparicchannayebhuyyacchanna- sabbaparicchannaupaḍḍhacchannasaṅkhātāni cattāri senāsanāni gahitāni. Gāthāya sarūpena vuttasabbacchannasabbaparicchannena saddhiṃ pañca senāsanāni dassitāni honti. Dutiyena ādi-saddena yebhuyyacchannayebhuyyaparicchanna yebhuyyacchannaupaḍḍhaparicchanna yebhuyyaparicchannaupaḍḍhacchannasaṅkhātāni tīṇi senāsanāni gahitāni. Ime aṭṭha vikappā labbhanti. Kasmā vuttaṃ ‘‘satta pācittiyānī’’ti? Mahāaṭṭhakathāya vuttattā. Yathāha ‘‘mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘sabbacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyaṃ, sabbacchanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenacchanne upaḍḍhaparicchanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne yebhuyyenacchanne pācittiyaṃ, sabbaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ , yebhuyyenaparicchanne upaḍḍhacchanne pācittiyaṃ, pāḷiyaṃ vuttapācittiyena saddhiṃ satta pācittiyānī’ti vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 53).

    ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅಟ್ಠ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ತಾ’’ತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಕತೋತಿ? ನಿಸ್ಸನ್ದೇಹೇ ತಾವ ‘‘ಸೇಯ್ಯಾ ನಾಮ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಾ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನಾ’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೨) ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇಸು ದ್ವೀಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ‘ಸತ್ತಾ’ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಪರಿಹಾರೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಞ್ಚ ‘‘ಸತ್ತ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯಂ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ಏಕತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ವಿಸುಂ ಪನ ಗಯ್ಹಮಾನೇ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಟ್ಠೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೫೩) ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋ।

    Kasmā pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘aṭṭha pācittiyānī’’ti vatvā ‘‘sattā’’ti gaṇanaparicchedo katoti? Nissandehe tāva ‘‘seyyā nāma sabbacchannā sabbaparicchannā, yebhuyyenacchannā yebhuyyenaparicchannā’ti (pāci. 52) pāḷiyaṃ āgatesu dvīsu vikappesu ekasmiṃ vuttapācittiyaṃ gahetvā pāḷiyaṃ vuttena pācittiyena ‘sattā’ti vutta’’nti parihāro dassito. Sāratthadīpaniyañca ‘‘satta pācittiyānī’ti pāḷiyaṃ vuttapācittiyadvayaṃ sāmaññato ekattena gahetvā vuttaṃ. Visuṃ pana gayhamāne sabbacchanne sabbaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiyanti aṭṭheva pācittiyāni hontī’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.53) parihāro vutto.

    ಸಬ್ಬಯೇಭುಯ್ಯಉಪಡ್ಢಪದೇಸು ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನಪದೇಹಿ ಯೋಜಿತೇಸು ನವ ವಿಕಪ್ಪಾ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ, ತೇಸು ನವಮೇ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನವಿಕಪ್ಪೇ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಪಾರಿಸೇಸತೋ ಇತರೇಸು ಅಟ್ಠಸು ಅಟ್ಠ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೇವ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಅಪ್ಪಕಂ ಊನಮಧಿಕಂ ವಾ ಗುಣನೂಪಗಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ತಾ‘‘ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ।

    Sabbayebhuyyaupaḍḍhapadesu channaparicchannapadehi yojitesu nava vikappā sambhavanti, tesu navame upaḍḍhacchannaupaḍḍhaparicchannavikappe dukkaṭassa dassitattā pārisesato itaresu aṭṭhasu aṭṭha pācittiyāneva sambhavanti. Aṭṭhakathāyaṃ pana appakaṃ ūnamadhikaṃ vā guṇanūpagaṃ na hotīti katvā ‘‘sattā‘‘ti vuttanti gahetabbaṃ. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade.

    ೯೧೮. ‘‘ಅಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಅಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮೇನ ಯೋಜನಾ। ಇಮಿನಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಗತೇಸು ಪಞ್ಚಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು ತತಿಯವಿಕಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಾದಯೋ ಸೇಸವಿಕಪ್ಪಾ ಗಹಿತಾ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತದುಕ್ಕಟೇನ ಸಹ ಪಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟಾನೀಹಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೩)। ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಗಾಥಾಯ ಆದಿಮ್ಹಿಯೇವ ವುತ್ತದುಕ್ಕಟಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೩)।

    918. ‘‘Aḍḍhacchanne aḍḍhaparicchanne’’ti yojanā. ‘‘Sabbaparicchanne cūḷacchanne’’ti yathākkamena yojanā. Iminā aṭṭhakathāgatesu pañcasu vikappesu tatiyavikappaṃ dassetvā ādi-saddena sabbacchannādayo sesavikappā gahitā. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sabbacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyenaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, pāḷiyaṃ āgatadukkaṭena saha pañca dukkaṭānīhi vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 53). Pāḷiyaṃ āgatadukkaṭaṃ nāma imissāyeva gāthāya ādimhiyeva vuttadukkaṭaṃ. Yathāha ‘‘upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 53).

    ಚೂಳಚ್ಛನ್ನಾದೀನಿ ಚೇತ್ಥ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ – ಯಸ್ಸ ಚತೂಸು ಭಾಗೇಸು ಏಕೋ ಛನ್ನೋ, ಸೇಸಾ ಅಚ್ಛನ್ನಾ, ಇದಂ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನಂ। ಯಸ್ಸ ತೀಸು ಭಾಗೇಸು ದ್ವೇ ಛನ್ನಾ, ಏಕೋ ಅಚ್ಛನ್ನೋ, ಇದಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಚ್ಛನ್ನಂ। ಯಸ್ಸ ದ್ವೀಸು ಭಾಗೇಸು ಏಕೋ ಛನ್ನೋ, ಏಕೋ ಅಚ್ಛನ್ನೋ, ಇದಂ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಂ। ಚೂಳಪರಿಚ್ಛನ್ನಾದೀನಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಛನ್ನಾದೀಹಿಪೀತಿ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬಚೂಳಪರಿಚ್ಛನ್ನಛನ್ನಾದೀಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ ಸಹ ಅಡ್ಢಚ್ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಞ್ಚಧಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಪರಿದೀಪಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    Cūḷacchannādīni cettha evaṃ veditabbāni – yassa catūsu bhāgesu eko channo, sesā acchannā, idaṃ cūḷakacchannaṃ. Yassa tīsu bhāgesu dve channā, eko acchanno, idaṃ yebhuyyenacchannaṃ. Yassa dvīsu bhāgesu eko channo, eko acchanno, idaṃ upaḍḍhacchannaṃ nāma senāsanaṃ. Cūḷaparicchannādīni iminā nayena veditabbāni. Channādīhipīti sahatthe karaṇavacanaṃ. Pi-saddo samuccayattho. Sabbacūḷaparicchannachannādīhi catūhipi saha aḍḍhacchannaparicchanne pañcadhā dukkaṭaṃ paridīpitanti yojanā.

    ೯೨೦. ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಾದಿಕೇತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಸಬ್ಬಅಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಅಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಅಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೪) ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರಸೇಸಾ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾ ‘‘ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ, ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ , ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫೩) ತಯೋ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರಾ ಚ ಗಹಿತಾ।

    920.Sabbacchannādiketi ettha ādi-saddena ‘‘sabbaparicchanne sabbaacchanne yebhuyyenaacchanne yebhuyyenaaparicchanne’’ti (pāci. 54) pāḷiyaṃ vuttā anāpattivārasesā ca aṭṭhakathāyaṃ vuttā ‘‘upaḍḍhacchanne cūḷakaparicchanne, upaḍḍhaparicchanne cūḷakacchanne , cūḷakacchanne cūḷakaparicchanne’’ti (pāci. aṭṭha. 53) tayo anāpattivārā ca gahitā.

    ೯೨೧. ನಿಪನ್ನೇಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ನಿಪನ್ನೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಿಸೀದತಿ, ಉಭೋ ವಾ ನಿಸೀದನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೪) ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಪಕಾರನ್ತರೇ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ।

    921.Nipannepīti ettha pi-saddena ‘‘bhikkhu nipanne anupasampanno nisīdati, ubho vā nisīdantī’’ti (pāci. 54) pāḷiyaṃ vuttapakārantare samuccinoti.

    ಸಹಸೇಯ್ಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sahaseyyakathāvaṇṇanā.

    ೯೨೨. ಅಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಗೇವ ಮಹತ್ತರಿಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಪಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಾದಿಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೂರಿಯತ್ಥಙ್ಗಮತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನೇವ ಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಸಾರಣಲಕ್ಖಣಂ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ।

    922.Api-saddena pageva mahattariyāti dasseti. Sahaseyyaṃ pakappeyyāti yathāvuttalakkhaṇaṃ sabbacchannasabbaparicchannādisenāsanaṃ pavisitvā sūriyatthaṅgamato paṭṭhāya pubbe vuttappakāreneva piṭṭhippasāraṇalakkhaṇaṃ seyyaṃ kappeyya.

    ೯೨೩-೪. ದೇವಿಯಾತಿ ದೇವಿತ್ಥಿಯಾ। ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಯಾತಿ ಗೋಧಾದಿಕಾಯ। ‘‘ಮೇಥುನವತ್ಥುಭೂತಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವತ್ಥುಭೂತಾಯ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಯ ದೋಸಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ವತ್ಥೂನಂ ಗಣನಾಯಾತಿ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಗಣನಾಯ ಚ ತಾಸಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಚ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಚ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ಮಾತುಗಾಮೇನ ತಯೋ ದಿವಸೇ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಯ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಯ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಏತ್ಥ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಭೂತಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ತತ್ಥೇವ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಯ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ರತ್ತಿಯಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಯ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬದುಕ್ಕಟೇನ ಸಹ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    923-4.Deviyāti devitthiyā. Tiracchānagatitthiyāti godhādikāya. ‘‘Methunavatthubhūtāyā’’ti iminā methunadhammassa avatthubhūtāya sahaseyyāya dosābhāvaṃ dasseti. Vatthūnaṃ gaṇanāyāti mātugāmassa gaṇanāya ca tāsañca attano ca payogagaṇanāya ca. Assāti bhikkhussa. Mātugāmena tayo divase sahaseyyāya iminā sikkhāpadena āpattiṃ āpajjitvā catutthadivase sahaseyyāya dvīhipi sikkhāpadehi āpattiṃ āpajjatīti ettha dukkaṭavatthubhūtāya itthiyā tattheva sahaseyyāya iminā sikkhāpadena dukkaṭaṃ āpajjitvā catutthadivase rattiyaṃ sahaseyyāya iminā sikkhāpadena āpajjitabbadukkaṭena saha purimasikkhāpadena pācittiyaṃ āpajjatīti veditabbaṃ.

    ದುತಿಯಸಹಸೇಯ್ಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dutiyasahaseyyakathāvaṇṇanā.

    ೯೨೬. ಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚಾಹಿ ಉದ್ಧಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ಧಮ್ಮಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇತ್ಥಿಯಾತಿ ‘‘ಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ನ ಯಕ್ಖೀ, ನ ಪೇತೀ, ನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ, ವಿಞ್ಞೂ ಪಟಿಬಲಾ ಹೋತಿ ಸುಭಾಸಿತದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಜಾನಿತು’’ನ್ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಯಾ। ಭಣನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವಕ್ಖಮಾನಲಕ್ಖಣಂ ಧಮ್ಮಂ ಛಹಿ ಪದೇಹಿ ಉತ್ತರಿ ಭಣನ್ತಸ್ಸ। ವಿಞ್ಞುಂ ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹಂ ವಿನಾತಿ ‘‘ವಿಞ್ಞೂ ನಾಮ ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹೋ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಸುಭಾಸಿತದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಜಾನಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೬೪) ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಸವನೂಪಚಾರಗತಮನುಸ್ಸಪುರಿಸಂ ವಿನಾ। ಧಮ್ಮನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನಪ್ಪಕಾರಸರೂಪಂ ದೇಸನಾಧಮ್ಮಂ।

    926. Chappañcavācāhi uddhaṃ itthiyā dhammaṃ bhaṇantassāti sambandho. Itthiyāti ‘‘mātugāmo nāma manussitthī, na yakkhī, na petī, na tiracchānagatā, viññū paṭibalā hoti subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānitu’’nti pāḷiyaṃ vuttamanussitthiyā. Bhaṇantassāti vakkhamānalakkhaṇaṃ dhammaṃ chahi padehi uttari bhaṇantassa. Viññuṃ purisaviggahaṃ vināti ‘‘viññū nāma purisaviggaho paṭibalo hoti subhāsitadubbhāsitaṃ duṭṭhullāduṭṭhullaṃ ājānitu’’nti (pāci. 64) pāḷiyaṃ vuttasavanūpacāragatamanussapurisaṃ vinā. Dhammanti vakkhamānappakārasarūpaṃ desanādhammaṃ.

    ೯೨೭. ಗಾಥಾಮಯಾ, ಚುಣ್ಣಿಯಗನ್ಥಮಯಾತಿ ದುವಿಧಾ ದೇಸನಾ, ತತ್ಥ ಗಾಥಾಮಯದೇಸನಾಯ ವಾಚಾ ನಾಮ ಗಾಥಾಪಾದಲಕ್ಖಣಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಗಾಥಾಪಾದೋ’’ತಿಆದಿ। ಚುಣ್ಣಿಯದೇಸನಾಯಂ ಪನ ವಾಚಾಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವಿಭತ್ಯನ್ತವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ‘‘ಏಕೋ ಗಾಥಾಪಾದೋ’ತಿ ಇದಂ ಗಾಥಾಬನ್ಧಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ವಿಭತ್ತಿಅನ್ತಪದಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಪದಸೋಧಮ್ಮಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪಿಟಕತ್ತಯಂ। ‘‘ಅಟ್ಠಕಥ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಙ್ಗೀತಿತ್ತಯಾರುಳ್ಹಂ ಪೋರಾಣಟ್ಠಕಥಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ತೇನೇವ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಂ ಧಮ್ಮಪದಜಾತಕಾದಿವತ್ಥುಞ್ಚಾ’’ತಿ। ಇಮಿನಾಪಿ ಪೋರಾಣಕಂ ಸಙ್ಗೀತಿಆರುಳ್ಹಮೇವ ಅಟ್ಠಕಥಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾದಿಪಾಠಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಮಿಳಾದಿಭಾಸನ್ತರೇನ ಯಥಾರುಚಿ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ।

    927. Gāthāmayā, cuṇṇiyaganthamayāti duvidhā desanā, tattha gāthāmayadesanāya vācā nāma gāthāpādalakkhaṇāti dassetumāha ‘‘gāthāpādo’’tiādi. Cuṇṇiyadesanāyaṃ pana vācāparicchedo vibhatyantavasena veditabbo. Tenāha gaṇṭhipade ‘‘eko gāthāpādo’ti idaṃ gāthābandhameva sandhāya vuttaṃ, aññattha pana vibhattiantapadameva gahetabba’’nti. Padasodhammaṃ niddiṭṭhaṃ dhammanti piṭakattayaṃ. ‘‘Aṭṭhakatha’’nti iminā saṅgītittayāruḷhaṃ porāṇaṭṭhakathaṃ gahetabbaṃ. Teneva gaṇṭhipade vuttaṃ ‘‘aṭṭhakathaṃ dhammapadajātakādivatthuñcā’’ti. Imināpi porāṇakaṃ saṅgītiāruḷhameva aṭṭhakathaṃ vuttanti vadanti. Aṭṭhakathādipāṭhaṃ ṭhapetvā damiḷādibhāsantarena yathāruci kathetuṃ vaṭṭatīti.

    ೯೨೮. ಪದಾದೀನಂ ವಸಾ ಛನ್ನಂ ವಾಚಾನಂ ಉಪರಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ। ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪದಸೋಧಮ್ಮೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಪದಾದಿಸರೂಪಾಹಿ ಛಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಉತ್ತರಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ। ಪದಾದಿಗಣನಾಯಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಲಕ್ಖಣಪದಅನುಪದಅನ್ವಕ್ಖರಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಗಣನಾಯ।

    928. Padādīnaṃ vasā channaṃ vācānaṃ upari dhammaṃ desentassāti yojanā. Desentassāti padasodhamme vuttalakkhaṇapadādisarūpāhi chahi vācāhi uttari dhammaṃ desentassa. Padādigaṇanāyāti yathāvuttalakkhaṇapadaanupadaanvakkharaanubyañjanagaṇanāya.

    ೯೨೯. ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಪುರಿಸವೇಸಂ। ಏತ್ಥ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ನಾಮ ವೇಸನಿಮ್ಮಾನಾರಹಾ ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾ ನಾಗಸುಪಣ್ಣಾ।

    929.Purisaviggahanti manussapurisavesaṃ. Ettha tiracchānagatā nāma vesanimmānārahā iddhimantā nāgasupaṇṇā.

    ೯೩೧. ವದತೋತಿ ಅಧಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತೋ।

    931.Vadatoti adhikaṃ dhammaṃ bhāsato.

    ೯೩೨. ಇತ್ಥಿರೂಪನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿವೇಸಂ। ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಯಾತಿ ವುತ್ತಸರೂಪಾಯ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಯಾ।

    932.Itthirūpanti manussitthivesaṃ. Tiracchānagatitthiyāti vuttasarūpāya tiracchānagatitthiyā.

    ೯೩೩. ಸಯಂ ಉಟ್ಠಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ತಥಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ ಉಟ್ಠಾಯ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಪುನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಉಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಇರಿಯಾಪಥಪರಿವತ್ತನದಸ್ಸನೇನ ನಾನಾಇರಿಯಾಪಥೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ದೀಪೇತಿ।

    933. Sayaṃ uṭṭhāya nisīditvā puna dhammaṃ desentassa anāpatti pakāsitāti sambandho. Mātugāmassa vā tathāti ettha ‘‘tathā’’ti iminā vuttappakārassa gahitattā uṭṭhāya nisinnassa mātugāmassa puna dhammaṃ desentassa anāpatti pakāsitāti vuttaṃ hoti. ‘‘Uṭṭhāyā’’tiādinā iriyāpathaparivattanadassanena nānāiriyāpathepi anāpattiṃ dīpeti.

    ೯೩೪. ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಪುನ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಗತಾಗತಾಯಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸಾತಿ ಏಕಿಸ್ಸಾ ದೇಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಗತಾಗತಾಯ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾಪಿ ದೇಸೇತೀತಿ ಏವಂ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಮಾತುಗಾಮಸತಸಹಸ್ಸನ್ನಮ್ಪಿ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೬೬)। ಅವುತ್ತಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೇನ ಚ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಕಥೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೬೬) ಇದಂ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ। ‘‘ದೀಘನಿಕಾಯೋ ಕಿಮತ್ಥಿಯೋ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತೋ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಸಬ್ಬಂ ದೀಘನಿಕಾಯಂ ವದತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಕಥೇತೀತಿ ಮಾತುಗಾಮೋ ‘ದೀಘನಿಕಾಯೋ ನಾಮ ಭನ್ತೇ ಕಿಮತ್ಥಂ ದೀಪೇತೀ’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ಏವಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಂ ಚೇಪಿ ದೀಘನಿಕಾಯಂ ಕಥೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೬೬)। ಏತ್ಥ ಚ ಸಬ್ಬಂ ಚೇಪಿ ದೀಘನಿಕಾಯಂ ಕಥೇತೀತಿ ಯಾವ ನ ನಿಟ್ಠಾತಿ, ತಾವ ಪುನದಿವಸೇಪಿ ಕಥೇತಿ।

    934.Aññissā puna aññissāti ettha ‘‘āgatāgatāyā’’ti seso. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘aññassa mātugāmassāti ekissā desetvā puna āgatāgatāya aññissāpi desetīti evaṃ ekāsane nisinno mātugāmasatasahassannampi desetīti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 66). Avuttasamuccayatthena ca-saddena ‘‘pañhaṃ puṭṭho kathetī’’ti (pāci. 66) idaṃ samuccinoti. ‘‘Dīghanikāyo kimatthiyo bhante’’ti pañhaṃ pucchato mātugāmassa sabbaṃ dīghanikāyaṃ vadatopi anāpatti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pañhaṃ pucchati, pañhaṃ puṭṭho kathetīti mātugāmo ‘dīghanikāyo nāma bhante kimatthaṃ dīpetī’ti pucchati, evaṃ pañhaṃ puṭṭho bhikkhu sabbaṃ cepi dīghanikāyaṃ katheti, anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 66). Ettha ca sabbaṃ cepi dīghanikāyaṃ kathetīti yāva na niṭṭhāti, tāva punadivasepi katheti.

    ೯೩೫. ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಸನಾಯ, ವಿಞ್ಞುಮನುಸ್ಸಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಸನ್ನಿಹಿತಕರಣೇನ ಚ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಂ।

    935. Dhammassa desanāya, viññumanussapurisassa asannihitakaraṇena ca āpajjitabbato kriyākriyaṃ.

    ಧಮ್ಮದೇಸನಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dhammadesanākathāvaṇṇanā.

    ೯೩೬. ಮಹಗ್ಗತಂ ರೂಪಾರೂಪಜ್ಝಾನಂ। ಪಣೀತಂ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ। ಪಧಾನಭಾವಂ ನೀತನ್ತಿ ಪಣೀತಂ। ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೨೦೧) ನಯೇನ ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವದನ್ತಸ್ಸ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ ಚ ಪುಟ್ಠಕಾಲೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಭೂತಂ ಆರೋಚೇತೀತಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ, ಹಿ ಅನ್ತರಾ ವಾ ಅತಿಕಡ್ಢಿಯಮಾನೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಭೂತಂ ಆರೋಚೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೭)। ಭೂತೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೇ ಆರೋಚಿತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ, ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಸಿದ್ಧಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಆರೋಚನನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    936.Mahaggataṃ rūpārūpajjhānaṃ. Paṇītaṃ lokuttaradhammaṃ. Padhānabhāvaṃ nītanti paṇītaṃ. Ārocentassāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’tiādinā (pārā. 201) nayena catutthapārājike vuttanayena vadantassa. Parinibbānakāle ca puṭṭhakāle ca bhikkhubhikkhunīnaṃ attanā laddhassa uttarimanussadhammassa ārocetabbattā ‘‘ṭhapetvā bhikkhuniṃ bhikkhu’’nti vuttaṃ. ‘‘Aññassā’’ti seso. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘upasampannassa bhūtaṃ ārocetīti uttarimanussadhammameva sandhāya vuttaṃ. Parinibbānakāle, hi antarā vā atikaḍḍhiyamānena upasampannassa bhūtaṃ ārocetuṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 77). Bhūteti ettha ‘‘uttarimanussadhamme ārocite’’ti vattabbaṃ, nimittatthe bhummaṃ, attano santāne imasmiṃ attabhāve siddhauttarimanussadhammassa ārocananimittanti attho.

    ೯೩೭. ನೋ ಚೇ ಜಾನಾತಿ ಸೋ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ, ಸೋ ಸಚೇ ಸುತಕ್ಖಣೇಯೇವ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ‘‘ಏಸ ಪಠಮಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ನೋ ಜಾನಾತಿ। ಪರಿಯಾಯವಚನೇತಿ ‘‘ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ, ಸೋ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಲಾಭೀ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಪರಿಯಾಯವಚನೇ। ಯಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಸೋ ಸಚೇ ಸುತಸಮನನ್ತರಂ ‘‘ಏಸ ಏವಂ ವದತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ನೋ ಜಾನಾತಿ, ತಾದಿಸಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಸ್ಸ ಭೂತಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯವಚನೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    937.Noce jānāti so vuttanti yassa āroceti, so sace sutakkhaṇeyeva vuttanayeneva ‘‘esa paṭhamajjhānassa lābhī’’tiādinā nayena vuttaṃ no jānāti. Pariyāyavacaneti ‘‘yo te vihāre vasati, so paṭhamassa jhānassa lābhī’’ti evamādipariyāyavacane. Yassa uttarimanussadhammaṃ āroceti, so sace sutasamanantaraṃ ‘‘esa evaṃ vadatī’’ti vuttaṃ no jānāti, tādisassa ārocentassa bhikkhuno hoti āpatti dukkaṭanti sambandho. Assa bhūtassa pariyāyavacane ca bhikkhuno āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ೯೩೮. ತಥಾರೂಪೇ ಕಾರಣೇ ಸತೀತಿ ಪರಸ್ಸ ಕಾರಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾಪಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಮೋಘಭಾವದಸ್ಸನಸಮುತ್ತೇಜನಸಮ್ಪಹಂಸನಾದಿಕರಸಙ್ಖಾತೇ ಕಾರಣೇ ಸತಿ। ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪೀತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ। ಸೀಲಾದಿನ್ತಿ ಸೀಲಸುತಪರಿಯತ್ತಿಗುಣಂ। ವದತೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    938.Tathārūpekāraṇe satīti parassa kāraṇabhāvaṃ ñatvāpi paṭipattiyā amoghabhāvadassanasamuttejanasampahaṃsanādikarasaṅkhāte kāraṇe sati. Sabbassāpīti upasampannānupasampannassa sabbassa. Sīlādinti sīlasutapariyattiguṇaṃ. Vadatoti ettha ‘‘bhikkhuno’’ti pakaraṇato labbhati.

    ೯೩೯. ತದಸಮ್ಭವಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಉಮ್ಮಾದಾದೀನಂ ಅಸಮ್ಭವಾ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಉಮ್ಮಾದಸ್ಸ ವಾ ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ವಾ ಅಭಾವಾತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ಹಿ ವಿಚಾರಿತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೭)। ಉಮ್ಮತ್ತಕಪದಸ್ಸ ಅವಚನೇ ಕಾರಣಂ ವದನ್ತೇನೇವ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾದಿಪದಾನಂ ಅವಚನೇ ಕಾರಣಞ್ಚ ಉಪಲಕ್ಖಣತೋ ದಸ್ಸಿತಮೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಗ್ಗಫಲದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾನಂ ಅರಿಯಾನಮೇವ ಹಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದಿಭಾವೋ ನತ್ಥಿ। ಝಾನಲಾಭಿನೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಅಭೂತಾರೋಚನಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ನ ಭೂತಾರೋಚನಪಚ್ಚಯಾ।

    939.Tadasambhavāti diṭṭhisampannassa ummādādīnaṃ asambhavā. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘diṭṭhisampannānaṃ ummādassa vā cittakkhepassa vā abhāvāti. Mahāpaccariyampi hi vicārita’’nti (pāci. aṭṭha. 77). Ummattakapadassa avacane kāraṇaṃ vadanteneva khittacittādipadānaṃ avacane kāraṇañca upalakkhaṇato dassitamevāti daṭṭhabbaṃ. Ettha ca maggaphaladiṭṭhiyā samannāgatānaṃ ariyānameva hi ummattakādibhāvo natthi. Jhānalābhino pana tasmiṃ sati jhānā parihāyanti, tasmā tesaṃ abhūtārocanapaccayā anāpatti vattabbā, na bhūtārocanapaccayā.

    ೯೪೦. ಇಮಿಸ್ಸಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಝಾನಮಗ್ಗಾದಿಲಾಭೀನಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಸಮ್ಭವಾ ‘‘ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತೇಹೇವ ದ್ವಿಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಞ್ಚ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೇಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಪನ ಝಾನಲಾಭೀ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ನಾನಾವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಲೋಭವಸೇನ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನಾಪಿ ನ ಆರೋಚೇನ್ತೀತಿ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಿಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಥಾಪಿ ಬಹುಲೇನ ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾನಮೇವ ಸಮ್ಭವೋತಿ ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ದ್ವಿವೇದನಂ ಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾವಸೇನ। ಇದಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿಅಜಾನನವಸೇನ ಅಚಿತ್ತಕಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ। ಅರಿಯಾ ಚೇತ್ಥ ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಜಾನನ್ತಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಪನ ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋನ್ತಿ। ತೇ ಚ ಸತ್ಥುನೋ ಆಣಾವೀತಿಕ್ಕಮಚೇತನಾಯ ಬಲವಅಕುಸಲಭಾವತೋ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।

    940. Imissāpattiyā aññatra jhānamaggādilābhīnaṃ aññassa asambhavā ‘‘kusalābyākateheva dvicitta’’nti vuttaṃ. Idañca ukkaṭṭhaparicchedena ariyapuggaleyeva sandhāya vuttaṃ. Paṇṇattiṃ ajānantā pana jhānalābhī puthujjanā nānāvatthumhi lobhavasena akusalacittenāpi na ārocentīti natthi, tasmā ‘‘ticitta’’nti vattabbaṃ siyā, tathāpi bahulena kusalābyākatānameva sambhavoti evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Dvivedanaṃ sukhopekkhāvasena. Idañca sikkhāpadaṃ paṇṇattiajānanavasena acittakasamuṭṭhānaṃ hoti. Ariyā cettha paṇṇattiṃ jānantā vītikkamaṃ na karonti, puthujjanā pana paṇṇattiṃ jānitvāpi vītikkamaṃ karonti. Te ca satthuno āṇāvītikkamacetanāya balavaakusalabhāvato jhānā parihāyantīti daṭṭhabbaṃ.

    ಭೂತಾರೋಚನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Bhūtārocanakathāvaṇṇanā.

    ೯೪೧. ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪತ್ತಿನ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ। ನನು ಚ ‘‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ತೇರಸ ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೭೯) ಪದಭಾಜನೇ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ದಸ್ಸಿತಾ, ಕಸ್ಮಾ ಇಧ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋವ ಗಹಿತೋತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಪಾರಾಜಿಕಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಇಧ ಪನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋಯೇವ ಭಗವತಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವಿಚಾರಿತಮೇತಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸದ್ದತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪನ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೮)। ವಕ್ಖತಿ ಚ ‘‘ಇಧ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾವ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಯೋ ಮತಾ’’ತಿ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೦) ಪದಭಾಜನೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    941. Bhikkhuno duṭṭhullaṃ āpattiṃ bhikkhusammutiṃ ṭhapetvā anupasampanne ārocentassa bhikkhuno āpattīti yojanā. Duṭṭhullaṃ āpattinti saṅghādiseso. Nanu ca ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā’’ti (pāci. 79) padabhājane pārājikasaṅghādisesā dassitā, kasmā idha saṅghādisesova gahitoti? Vuccate – pārājikaṃ duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttaṃ, idha pana saṅghādisesoyeva bhagavatā adhippetoti aṭṭhakathāyaṃ vicāritametaṃ. Vuttañhi tattha ‘‘pārājikāni duṭṭhullasaddatthadassanatthaṃ vuttāni, saṅghādisesaṃ pana idha adhippeta’’nti (pāci. aṭṭha. 78). Vakkhati ca ‘‘idha saṅghādisesāva, duṭṭhullāpattiyo matā’’ti. Anupasampanneti ‘‘bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā avaseso anupasampanno’’ti (pāci. 80) padabhājane niddiṭṭhaanupasampannassa ārocentassāti vuttaṃ hoti.

    ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿನ್ತಿ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿ ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಾ ನ ಕುಲಪರಿಯನ್ತಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೮೦) ಪದಭಾಜನೇ ದಸ್ಸಿತಂ ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಯತಿಂ ಸಂವರತ್ಥಂ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಜನನತ್ಥಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವಾ ಉಪಾಸಕಕುಲಾನಿ ವಾ ಉಭಯಮೇವ ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆರೋಚೇತುಂ ಸಙ್ಘೇನ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಕತಸಮ್ಮುತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ‘ಏವಮೇಸ ಪರೇಸು ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೇನಾಪಿ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹಿತೇಸಿತಾಯ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇನ ಕಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೦)।

    Ṭhapetvā bhikkhusammutinti ‘‘atthi bhikkhusammuti āpattipariyantā na kulapariyantā’’tiādinā (pāci. 80) padabhājane dassitaṃ abhiṇhāpattikassa bhikkhuno āyatiṃ saṃvaratthaṃ hirottappajananatthaṃ āpattiyo vā upāsakakulāni vā ubhayameva vā paricchinditvā vā aparicchinditvā vā āpattiyo ārocetuṃ saṅghena saṅghamajjhe tikkhattuṃ sāvetvā katasammutiṃ ṭhapetvāti vuttaṃ hoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘abhiṇhāpattikaṃ bhikkhuṃ disvā ‘evamesa paresu hirottappenāpi āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjissatī’ti tassa bhikkhuno hitesitāya tikkhattuṃ apaloketvā saṅghena kātabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 80).

    ೯೪೨. ಘಟೇತ್ವಾ ವದನ್ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಏವಕಾರೋ ಯಥಾಠಾನೇ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಏವಕಾರೇನ ಬ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಮತ್ಥಂ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ವತ್ಥು’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ‘‘ಅಸುಚಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುಮಾಹ, ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಆಪತ್ತಿಂ। ವಜ್ಜಮೇವ ವಜ್ಜತಾ। ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸಾಯಂ ಪರಿಯಾಯೋ। ‘‘ಅಯಂ ಅಸುಚಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವತ್ಥುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ವದನ್ತಸ್ಸ ವಜ್ಜತಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    942.Ghaṭetvā vadantassevāti evakāro yathāṭhāne yojetabbo. Evakārena byavacchinnamatthaṃ vakkhati ‘‘vatthu’’ntiādinā. ‘‘Asuciṃ mocetvā’’ti iminā vatthumāha, ‘‘saṅghādisesa’’nti iminā āpattiṃ. Vajjameva vajjatā. ‘‘Pācittiyāpattī’’ti imassāyaṃ pariyāyo. ‘‘Ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’ti vatthunā saddhiṃ ghaṭetvā āpattiṃ vadantassa vajjatā pācittiyāpatti hotīti yojanā.

    ೯೪೩. ಸುದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಮನಾಪನ್ನಸ್ಸ। ವದನ್ತಿ ವದನಹೇತು, ವತ್ಥುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ ಕಥನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    943.Suddhassāti pārājikamanāpannassa. Vadanti vadanahetu, vatthunā saddhiṃ saṅghādisesassa kathanatoti attho.

    ೯೪೪. ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯಾತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸತೋ ಅಞ್ಞಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸಞ್ಞಿನೋ। ಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋಪಿ ವಾತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ವಿನಾ ಸೇಸೇ ಛಳಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ।

    944.Aduṭṭhullāyāti saṅghādisesato aññāya āpattiyā. Duṭṭhullasaññinoti saṅghādisesasaññino. Sesā āpattiyopi vāti saṅghādisesaṃ vinā sese chaḷāpattikkhandhe.

    ೯೪೫. ತಥಾತಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಅತಿದಿಸತಿ। ಪಞ್ಚಧಾ ಮತಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ತಥಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪಞ್ಚಧಾ ಮತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರನ್ತಿ ಚ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮಾ ಗಹಿತಾ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಯೋ ಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಹಿ ದಸೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ। ತೇಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇಸುಯೇವ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದುಟ್ಠುಲ್ಲವಿಚಾರಣಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ನ ಚ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ವಿಸುಂ ತೇಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಅತ್ಥೀತಿ।

    945.Tathāti dukkaṭaṃ atidisati. Pañcadhā mataṃ anupasampannassa duṭṭhullaṃ ajjhācāraṃ ārocentassa tathā dukkaṭanti yojanā. Anupasampannassa pañcadhā mataṃ duṭṭhullaṃ ajjhācāranti ca pāṇātipātādipañcasikkhāpadavītikkamā gahitā. Keci pana ‘‘sukkavissaṭṭhiādayo pañcā’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. Pāṇātipātādīni hi daseva sikkhāpadāni sāmaṇerānaṃ paññattāni. Tesaṃ paññattesuyeva ca sikkhāpadesu duṭṭhullāduṭṭhullavicāraṇā kātabbā, na ca sukkavissaṭṭhiādīni visuṃ tesaṃ paññattāni atthīti.

    ಅಥ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಕಿಂ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ? ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ…ಪೇ॰… ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೨)। ಇಮಿನಾಪಿ ಚೇತಂ ಸಿದ್ಧಂ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಹಿ ವದನ್ತೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿ ಕೇವಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಪನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲೋ ನಾಮ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ, ಅಕತ್ತಬ್ಬರೂಪತ್ತಾ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದೀನಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಪಕ್ಖಂ ಭಜನ್ತಿ। ತಾನಿ ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಕಾಮತಾಯ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಇಧ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗ್ಗಹಣೇನ ಸಾಮಣೇರಸಾಮಣೇರಿಸಿಕ್ಖಮಾನಾನಂ ಗಹಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Atha bhikkhuno duṭṭhullasaṅkhātāni sukkavissaṭṭhiādīni anupasampannassa kiṃ nāma hontīti? Ajjhācāro nāma hontīti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sukkavissaṭṭhi…pe… ajjhācāro nāmāti vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 82). Imināpi cetaṃ siddhaṃ ‘‘anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi duṭṭhullaṃ nāma na hotī’’ti. ‘‘Ajjhācāro nāmā’’ti hi vadanto anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādi kevalaṃ ajjhācāro nāma hoti, na pana duṭṭhullo nāma ajjhācāroti dīpeti. ‘‘Ajjhācāro nāmā’’ti ca aṭṭhakathāyaṃ vuttattā, akattabbarūpattā ca anupasampannassa sukkavissaṭṭhiādīni daṇḍakammavatthupakkhaṃ bhajanti. Tāni ca aññassa anupasampannassa avaṇṇakāmatāya ārocento bhikkhu dukkaṭaṃ āpajjatīti vadanti. Idha pana anupasampannaggahaṇena sāmaṇerasāmaṇerisikkhamānānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ.

    ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಅಜ್ಝಾಹರಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿಂ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ವಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ವಾ ಅಜ್ಝಾಚಾರ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೨)।

    Aduṭṭhullaṃ ajjhācāranti yojanā. ‘‘Anupasampannassā’’ti ca ajjhāharitabbāni. Anupasampannassa yathāvuttehi pañcasikkhāpadehi aññaṃ vikālabhojanādiṃ aduṭṭhullaṃ ajjhācāraṃ vā. Yathāha ‘‘anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāra’’ntiādi (pāci. 82).

    ೯೪೬. ಕೇವಲಂ ವತ್ಥುಂ ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವತ್ಥುಮತ್ತಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ। ಕೇವಲಂ ಆಪತ್ತಿಂ ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಅಯಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆಪತ್ತಿಮತ್ತಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಚ। ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ವತ್ಥುನಾ ಘಟೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಏತಂ ಪರಾಮಸತಿ।

    946.Kevalaṃvatthuṃ vā ārocentassāti ‘‘ayaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthumattaṃ ārocentassa. Kevalaṃ āpattiṃ vā ārocentassāti ‘‘ayaṃ pārājikaṃ āpanno, ayaṃ saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena āpattimattaṃ ārocentassa ca. Bhikkhusammutiyāti ettha vatthunā ghaṭetvā āpattiṃ ārocentassāti gahetabbaṃ. ‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘anāpattī’’ti etaṃ parāmasati.

    ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾರೋಚನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Duṭṭhullārocanakathāvaṇṇanā.

    ೯೪೮. ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಥವಿನ್ತಿ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ದ್ವೇ ಪಥವಿಯೋ ಜಾತಾ ಚ ಪಥವೀ ಅಜಾತಾ ಚ ಪಥವೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬) ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ –

    948.Akappiyaṃ pathavinti padabhājane ‘‘dve pathaviyo jātā ca pathavī ajātā ca pathavī’’ti (pāci. 86) uddisitvā –

    ‘‘ಜಾತಾ ನಾಮ ಪಥವೀ ಸುದ್ಧಪಂಸು ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಾ ಅಪ್ಪಪಾಸಾಣಾ ಅಪ್ಪಸಕ್ಖರಾ ಅಪ್ಪಕಥಲಾ ಅಪ್ಪಮರುಮ್ಬಾ ಅಪ್ಪವಾಲಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮತ್ತಿಕಾ, ಅದಡ್ಢಾಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಜಾತಾ ಪಥವೀ। ಯೋಪಿ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬) ಚ,

    ‘‘Jātā nāma pathavī suddhapaṃsu suddhamattikā appapāsāṇā appasakkharā appakathalā appamarumbā appavālikā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenamattikā, adaḍḍhāpi vuccati jātā pathavī. Yopi paṃsupuñjo vā mattikāpuñjo vā atirekacātumāsaṃ ovaṭṭho, ayampi vuccati jātā pathavī’’ti (pāci. 86) ca,

    ‘‘ಅಜಾತಾ ನಾಮ ಪಥವೀ ಸುದ್ಧಪಾಸಾಣಾ ಸುದ್ಧಸಕ್ಖರಾ ಸುದ್ಧಕಥಲಾ ಸುದ್ಧಮರುಮ್ಬಾ ಸುದ್ಧವಾಲಿಕಾ ಅಪ್ಪಪಂಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಾಸಾಣಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಸಕ್ಖರಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಕಥಲಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮರುಮ್ಬಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನವಾಲಿಕಾ, ದಡ್ಢಾಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಅಜಾತಾ ಪಥವೀ। ಯೋಪಿ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಊನಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ಅಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬) ಚ –

    ‘‘Ajātā nāma pathavī suddhapāsāṇā suddhasakkharā suddhakathalā suddhamarumbā suddhavālikā appapaṃsu appamattikā yebhuyyenapāsāṇā yebhuyyenasakkharā yebhuyyenakathalā yebhuyyenamarumbā yebhuyyenavālikā, daḍḍhāpi vuccati ajātā pathavī. Yopi paṃsupuñjo vā mattikāpuñjo vā ūnacātumāsaṃ ovaṭṭho, ayampi vuccati ajātā pathavī’’ti (pāci. 86) ca –

    ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾಸು ದ್ವೀಸು ಪಥವೀಸು ಜಾತಪಥವಿಸಙ್ಖಾತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ।

    Niddiṭṭhāsu dvīsu pathavīsu jātapathavisaṅkhātaṃ akappiyapathaviṃ.

    ಏತ್ಥ ಪಾಸಾಣಾದೀನಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಮುಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣತೋ ಉಪರಿ ಪಾಸಾಣಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಮುಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಾ ಸಕ್ಖರಾ। ಕಥಲಾತಿ ಕಪಾಲಖಣ್ಡಾನಿ। ಮರುಮ್ಬಾತಿ ಕಟಸಕ್ಖರಾ। ವಾಲಿಕಾತಿ ವಾಲುಕಾಯೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾದೀನಂ ಲಕ್ಖಣಂ ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾತಿ ತೀಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಪಂಸು, ಏಕೋ ಪಾಸಾಣಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬) ಚ ‘‘ಅದಡ್ಢಾಪೀತಿ ಉದ್ಧನಪತ್ತಪಚನಕುಮ್ಭಕಾರಾವಾಪಾದಿವಸೇನ ತಥಾ ತಥಾ ಅದಡ್ಢಾ’’ತಿಆದಿ ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಅಪ್ಪಪಂಸುಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಾ’’ತಿ ದ್ವೀಸುಪಿ ಪದೇಸು ನಿದ್ದೇಸರೂಪೇನ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಾಸಾಣಾದಿಪದಪಞ್ಚಕಂ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥಾಪಿ ಅತ್ಥೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಪದಾದೀಸು ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತೇಸಂಯೇವ ಹಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಭೇದದಸ್ಸನಮೇತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೮೬)।

    Ettha pāsāṇādīnaṃ lakkhaṇaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘muṭṭhippamāṇato upari pāsāṇāti veditabbā, muṭṭhippamāṇā sakkharā. Kathalāti kapālakhaṇḍāni. Marumbāti kaṭasakkharā. Vālikāti vālukāyevā’’ti vuttanayeneva veditabbaṃ. Yebhuyyenapaṃsukādīnaṃ lakkhaṇaṃ ‘‘yebhuyyenapaṃsukāti tīsu koṭṭhāsesu dve koṭṭhāsā paṃsu, eko pāsāṇādīsu aññataro koṭṭhāso’’ti (pāci. aṭṭha. 86) ca ‘‘adaḍḍhāpīti uddhanapattapacanakumbhakārāvāpādivasena tathā tathā adaḍḍhā’’tiādi aṭṭhakathāto ca veditabbaṃ. ‘‘Appapaṃsuappamattikā’’ti dvīsupi padesu niddesarūpena yebhuyyenapāsāṇādipadapañcakaṃ vuttaṃ, tatthāpi attho yebhuyyenapaṃsupadādīsu vuttavipallāsena veditabbo. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tesaṃyeva hi dvinnaṃ pabhedadassanameta’’nti (pāci. 86).

    ಖಣೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಏವರೂಪಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಪದೇಸಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠೇನಾಪಿ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾಯಪಿ ಸಯಂ ವಾ ಖಣತಿ। ಖಣಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ‘‘ಇದಂ ಖಣಾಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಖಣಾಪೇಯ್ಯ। ಭೇದಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ತಥೇವ ಭೇದಾಪೇಯ್ಯ। ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಪಸ್ಸಾವಧಾರಾದೀಹಿಪಿ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ। ಅಧಿಕಾರವಸೇನ ವಾ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಸಬ್ಬಕಿರಿಯಾಪದೇಹಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಭೇದಾಪೇಯ್ಯ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೋ ಇಧ ಅವುತ್ತಸ್ಸ ‘‘ದಹತಿ ವಾ, ದಹಾಪೇತಿ ವಾ’’ತಿ ಪದದ್ವಯಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಚಯಕೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅನ್ತಮಸೋ ಪತ್ತಮ್ಪಿ ಪಚನ್ತೋ ಸಯಂ ವಾ ದಹತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ದಹಾಪೇತೀತಿಆದಿ ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ಅಟ್ಠಕಥಾವಸೇನ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೭) ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಖಣನ್ತಸ್ಸ, ಭಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಚ ಪಹಾರೇ ಪಹಾರೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

    Khaṇeyya vāti evarūpaṃ akappiyapathavipadesaṃ antamaso pādaṅguṭṭhenāpi sammuñjanisalākāyapi sayaṃ vā khaṇati. Khaṇāpeyya vāti aññena vā ‘‘idaṃ khaṇāhī’’tiādinā akappiyavohārena khaṇāpeyya. Bhedāpeyyāti tatheva bhedāpeyya. Bhindeyya vāti passāvadhārādīhipi bhindeyya. Adhikāravasena vā-saddassa sabbakiriyāpadehi sambandho labbhatīti bhedāpeyya cāti ettha ca-saddo idha avuttassa ‘‘dahati vā, dahāpeti vā’’ti padadvayassa samuccayakoti veditabbo. Antamaso pattampi pacanto sayaṃ vā dahati, aññena vā dahāpetītiādi imesaṃ padānaṃ aṭṭhakathāvasena (pāci. aṭṭha. 87) veditabbaṃ. Pācittiyaṃ siyāti khaṇantassa, bhindantassa ca pahāre pahāre pācittiyaṃ.

    ೯೪೯. ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಆಣತ್ತಿಗಣನಾಯ, ದಹನ್ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿಪಾತಗಣನಾಯ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ‘‘ಪಹಾರೇ ಪಹಾರೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿಆದಿಅಟ್ಠಕಥಾವಚನವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಇಮಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಯಮೇವಾ’’ತಿಆದಿ।

    949. Āṇāpentassa āṇattigaṇanāya, dahantassa aggipātagaṇanāya hotīti idaṃ ‘‘pahāre pahāre pācittiya’’ntiādiaṭṭhakathāvacanavasena veditabbaṃ, imameva dassetumāha ‘‘sayamevā’’tiādi.

    ೯೫೦. ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸಕಿಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ।

    950.Āṇāpentassāti sakiṃ āṇāpentassa.

    ೯೫೧. ‘‘ಖಣಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞವಚನಸ್ಸ ಅಪವಾದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಖಣ ಪೋಕ್ಖರಣಿ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪೋಕ್ಖರಣಿಆವಾಟಾದಿಸದ್ದಾನಂ ಪಥವಿಪರಿಯಾಯತ್ತಾಭಾವತೋ ಏವಂವಚನೇನ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    951. ‘‘Khaṇāpeyyā’’ti sāmaññavacanassa apavādadassanatthaṃ ‘‘khaṇa pokkharaṇi’’ntiādimāha. Koci doso na vijjatīti ettha pokkharaṇiāvāṭādisaddānaṃ pathavipariyāyattābhāvato evaṃvacanena anāpattīti adhippāyo.

    ೯೫೨. ‘‘ಇಮಂ ಇಧಾ’’ತಿಆದೀನಂ ಪದಾನಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಭೂತಾಧಿಪ್ಪೇತಭೂಮಿವಾಚಕತ್ತಾ ತೇಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವುತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಪಯೋಗಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಕರಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಇಮ’’ನ್ತಿಆದಿ।

    952. ‘‘Imaṃ idhā’’tiādīnaṃ padānaṃ paccakkhabhūtādhippetabhūmivācakattā tehi yojetvā vuttassa tasseva payogassa āpattikarabhāvaṃ dassetumāha ‘‘ima’’ntiādi.

    ೯೫೩. ಕನ್ದನ್ತಿ ತಾಲಾದಿಕನ್ದಂ। ಕುರುನ್ದನ್ತಿ ಕುಲಚೋಚರುಕ್ಖಂ। ಥೂಣನ್ತಿ ಥಮ್ಭಂ। ಖಾಣುಕನ್ತಿ ಸಾಖಾವಿಟಪರಹಿತಂ ರುಕ್ಖಾವಯವಂ। ಮೂಲನ್ತಿ ಪಥವಿಯಾ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಕರಂ ರುಕ್ಖಾವಯವಂ। ವಟ್ಟತೀತಿ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ವಚನೇನ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವತೋ ವಟ್ಟತಿ।

    953.Kandanti tālādikandaṃ. Kurundanti kulacocarukkhaṃ. Thūṇanti thambhaṃ. Khāṇukanti sākhāviṭaparahitaṃ rukkhāvayavaṃ. Mūlanti pathaviyā suppatiṭṭhitabhāvakaraṃ rukkhāvayavaṃ. Vaṭṭatīti aniyametvā vacanena anāpattibhāvato vaṭṭati.

    ೯೫೪. ಇಮನ್ತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಪರಾಮಾಸಪದೇನ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವಚನತೋ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಯಮೇತ್ವಾನ ವತ್ತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ।

    954.Imanti paccakkhaparāmāsapadena niyametvā vacanato āpatti hotīti āha ‘‘niyametvāna vattuṃ pana na vaṭṭatī’’ti.

    ೯೫೫. ಘಟೇಹಿ ಉಸ್ಸಿಞ್ಚಿತುನ್ತಿ ಘಟೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅವಸಿಞ್ಚಿತುಂ। ತನುಕದ್ದಮೋತಿ ಜಮ್ಬಾಲೋ। ಬಹಲಂ ಕದ್ದಮಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಪನೇತುಂ ನ ಚ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।

    955.Ghaṭehi ussiñcitunti ghaṭehi gahetvā avasiñcituṃ. Tanukaddamoti jambālo. Bahalaṃ kaddamaṃ bhikkhunā apanetuṃ na ca vaṭṭatīti yojetabbaṃ.

    ೯೫೬. ನದಿಯಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಗಙ್ಗಾಕನ್ದರಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ‘‘ತಟ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಟ್ಠನ್ತಿ ವುಟ್ಠೀಹಿ ಓವಟ್ಠಞ್ಚ। ಚಾತುಮಾಸನ್ತಿ ವಿಕೋಪನಕಿರಿಯಾಯ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಚಾತುಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    956.Nadiyādīnanti ettha ādi-saddena gaṅgākandarādīnaṃ gahaṇaṃ. ‘‘Taṭa’’nti iminā sambandho. Vaṭṭhanti vuṭṭhīhi ovaṭṭhañca. Cātumāsanti vikopanakiriyāya accantasaṃyoge upayogavacanaṃ, cātumāsabbhantare vikopetuṃ vaṭṭatīti attho.

    ೯೫೭. ಸಚೇ ತೋಯಸ್ಮಿಂ ಪತತಿ ತಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಸಚೇ ಕೂಲಂ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಉದಕೇ ಪತತೀತಿ। ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇಪೀತಿ ಪಜ್ಜುನ್ನದೇವೇ ವುಟ್ಠೇಪಿ। ವುಟ್ಠ-ಸದ್ದೋ ಕತ್ತುಸಾಧನೋ। ಚಾತುಮಾಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೇಪೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥ ಹೇತುದಸ್ಸನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ತೋಯೇ ದೇವೋ ಹಿ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

    957. Sace toyasmiṃ patati taṭanti yojanā, sace kūlaṃ bhijjitvā antoudake patatīti. Deve vuṭṭhepīti pajjunnadeve vuṭṭhepi. Vuṭṭha-saddo kattusādhano. Cātumāsamatikkantepīti yojanā. Tattha hetudassanatthamāha ‘‘toye devo hi vassatī’’ti.

    ೯೫೮. ಸೋಣ್ಡಿನ್ತಿ ಪಾಸಾಣಪೋಕ್ಖರಣಿಂ। ತತ್ಥ ತೂತಿ ಉದಕರಹಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸೋಣ್ಡಿಆವಾಟೇ।

    958.Soṇḍinti pāsāṇapokkharaṇiṃ. Tattha tūti udakarahite tasmiṃ soṇḍiāvāṭe.

    ೯೫೯. ಅನ್ತೋಚಾತುಮಾಸಂ ಸೋಧೇತುಂ ಭಿನ್ದಿತುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಸೋಧೇತುಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ವಿಕೋಪೇತು’’ನ್ತಿ ಕಿರಿಯಾಪದೇಹಿ ‘‘ರಜ’’ನ್ತಿ ಕಮ್ಮಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ತಂ ರಜೋರಾಸಿಂ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ ಪಚ್ಛಾ ಉದಕಸ್ಸ ಛಿನ್ನತ್ತಾ ಬಹಲಭೂಮಿಸುಕ್ಖಮ್ಪಿ ವುಟ್ಠಿಪಾತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೋಚಾತುಮಾಸೇ ಕೋಪೇತುಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    959. Antocātumāsaṃ sodhetuṃ bhinditunti yojanā. ‘‘Sodhetuṃ bhindituṃ vikopetu’’nti kiriyāpadehi ‘‘raja’’nti kammapadaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Taṃ rajorāsiṃ deve vuṭṭhe pacchā udakassa chinnattā bahalabhūmisukkhampi vuṭṭhipātadivasato paṭṭhāya antocātumāse kopetuṃ bhindituṃ vaṭṭatīti attho.

    ೯೬೦. ಪುಣ್ಣೇ ಸೋಣ್ಡಿಮ್ಹಿ ತಂ ರಜಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಚಾತುಮಾಸತೋ ಉದ್ಧನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    960.Puṇṇe soṇḍimhi taṃ rajaṃ vikopetuṃ vaṭṭati cātumāsato uddhanti yojanā.

    ೯೬೧. ‘‘ಫುಸಾಯನ್ತೇ’’ತಿ ಏತೇನ ‘‘ದೇವೋ’’ತಿ ಇದಂ ಭುಮ್ಮವಸೇನ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ‘‘ದೇವೇ ಫುಸಾಯನ್ತೇ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ಪಜ್ಜುನ್ನದೇವೇ ವುಟ್ಠಿಪಾತಂ ಕರೋನ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣಕೇತಿ ಪಾಸಾಣಪಿಟ್ಠೇ। ತಮ್ಪೀತಿ ತಥಾ ಪಾಸಾಣಪಿಟ್ಠೇ ಲಗ್ಗಂ ತಮ್ಪಿ ರಜಂ।

    961.‘‘Phusāyante’’ti etena ‘‘devo’’ti idaṃ bhummavasena vipariṇāmetvā ‘‘deve phusāyante’’ti yojetabbaṃ, pajjunnadeve vuṭṭhipātaṃ karonteti attho. Piṭṭhipāsāṇaketi pāsāṇapiṭṭhe. Tampīti tathā pāsāṇapiṭṭhe laggaṃ tampi rajaṃ.

    ೯೬೨. ಅಕತಪಬ್ಭಾರೋ ನಾಮ ಯಥಾ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗೋ ವುಟ್ಠಿಫುಸಿತೇಹಿ ನ ತೇಮೀಯತಿ, ತಥಾ ನಮಿತ್ವಾ ಠಿತಪಬ್ಬತಪ್ಪದೇಸೋ। ಇದಂ ಅನೋವಸ್ಸಕಟ್ಠಾನೇ ಉಟ್ಠಿತವಮ್ಮಿಕಾನಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ।

    962.Akatapabbhāro nāma yathā heṭṭhābhāgo vuṭṭhiphusitehi na temīyati, tathā namitvā ṭhitapabbatappadeso. Idaṃ anovassakaṭṭhāne uṭṭhitavammikānaṃ upalakkhaṇaṃ.

    ೯೬೩. ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವುಟ್ಠಿತೋ ವಮ್ಮಿಕೋ ಸಚೇ ಓವಟ್ಠೋ, ಕಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಚಾತುಮಾಸನ್ತಿ ವಿಕೋಪನಕಿರಿಯಾಯ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ರುಕ್ಖೇತಿ ಚ ಥಮ್ಭಪಾಸಾಣಾದೀನಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಉಪಚಿಕಾದೀನನ್ತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕಾಳಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ಸೋ ನಯೋತಿ ‘‘ಓವಟ್ಠದಿವಸತೋ ಉತ್ತರಿ ಚಾತುಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಯಥಾವುತ್ತೋ ನಯೋ।

    963. Abbhokāse vuṭṭhito vammiko sace ovaṭṭho, kaṃ cātumāsaṃ vikopetuṃ vaṭṭatīti sambandho. Cātumāsanti vikopanakiriyāya accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. Rukkheti ca thambhapāsāṇādīnaṃ upalakkhaṇaṃ. Upacikādīnanti ādi-saddena kāḷakipillikādīnaṃ gahaṇaṃ. So nayoti ‘‘ovaṭṭhadivasato uttari cātumāsabbhantare kopetuṃ vaṭṭatī’’ti yathāvutto nayo.

    ೯೬೪. ಮೂಸಿಕುಕ್ಕಿರಂ ನಾಮ ಮೂಸಿಕಾಹಿ ಉದ್ಧಟಪಂಸು। ಮೂಸಿಕಾನಂ ಉಕ್ಕಿರೋ ಮೂಸಿಕುಕ್ಕಿರೋತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಗೋಕಣ್ಟಕಂ ನಾಮ ಗುನ್ನಂ ಖುರಾನಂ ಉಟ್ಠಿತಮತ್ತಿಕಾ। ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದಮಲಂ ನಾಮ ಭೂಲತಾಯ ಮಲಮತ್ತಿಕಾ। ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಪನ ಪಕತಿಭೂಮಿಂ ಅಕೋಪೇನ್ತೇನ ಮತ್ಥಕತೋ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    964.Mūsikukkiraṃ nāma mūsikāhi uddhaṭapaṃsu. Mūsikānaṃ ukkiro mūsikukkiroti viggaho. Gokaṇṭakaṃ nāma gunnaṃ khurānaṃ uṭṭhitamattikā. Gaṇḍuppādamalaṃ nāma bhūlatāya malamattikā. Sambandhaṃ pana pakatibhūmiṃ akopentena matthakato gaṇhituṃ vaṭṭati.

    ೯೬೫. ಕಸೀತಿ ಕಸಿತಟ್ಠಾನಂ, ತತ್ಥ ನಙ್ಗಲೇನ ಉದ್ಧಟಮತ್ತಿಕಾ ಕಸಿನಙ್ಗಲಮತ್ತಿಕಾ। ‘‘ಅಚ್ಛಿನ್ನಾ’’ತಿಇಮಿನಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಆಯತಂ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಮತ್ತಿಕಾಪಟಲಮ್ಪಿ ಅಜಾತಪಥವೀ ಸಿಯಾತಿ ಆಸಙ್ಕಾನಿವತ್ತನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ಭೂಮಿಸಮ್ಬನ್ಧಾ’’ತಿ। ಸಾತಿ ಕಸಿನಙ್ಗಲಮತ್ತಿಕಾ।

    965.Kasīti kasitaṭṭhānaṃ, tattha naṅgalena uddhaṭamattikā kasinaṅgalamattikā. ‘‘Acchinnā’’tiiminā khaṇḍākhaṇḍikaṃ katvā āyataṃ hutvā ṭhitamattikāpaṭalampi ajātapathavī siyāti āsaṅkānivattanatthamāha ‘‘bhūmisambandhā’’ti. Sāti kasinaṅgalamattikā.

    ೯೬೬. ಸೇನಾಸನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪುರಾಣ’’ನ್ತಿ ಪಾಠಸೇಸೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಓವಟ್ಠಂ ಚಾತುಮಾಸತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ವಿಕೋಪಯೇತಿ ಯೋಜನಾ।

    966.Senāsananti ettha ‘‘purāṇa’’nti pāṭhaseso gahetabbo. Ovaṭṭhaṃ cātumāsato uddhaṃ na vikopayeti yojanā.

    ೯೬೭. ತತೋತಿ ಓವಟ್ಠದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚಾತುಮಾಸಾತಿಕ್ಕನ್ತಗೇಹತೋ। ‘‘ಗೋಪಾನಸಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಗೋಪಾನಸಿಮತ್ಥಕೇ ಠಿತಉಪಚಿಕಾಪಂಸುಮ್ಹಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ಭಿತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ತದೇಕದೇಸಂ ಭಿತ್ತಿಪಾದಾದಿದಾರುಮಾಹ। ಇದಮ್ಪಿ ಭಿತ್ತಿಮತ್ತಿಕಂ ಉಪಚಿಕಾಮತ್ತಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಥಮ್ಭ’’ನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ತಂಸಮ್ಬನ್ಧಪಾಕಾರಭೂಮಿಮತ್ತಿಕಾಉಪಚಿಕಾದಿಪಂಸುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪದರತ್ಥರನ್ತಿ ಅತ್ಥತಪದರಂ। ಇದಮ್ಪಿ ಪದರಾನಂ ಉಪರಿ ಮತ್ತಿಕಾಉಪಚಿಕಾಪಂಸುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಗೋಪಾನಸಿ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ಪದೇಹಿ ‘‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜನೀಯಂ। ‘‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿಕೋಪನಾಧಿಪ್ಪಾಯಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ।

    967.Tatoti ovaṭṭhadivasato paṭṭhāya cātumāsātikkantagehato. ‘‘Gopānasi’’nti iminā gopānasimatthake ṭhitaupacikāpaṃsumhi bhijjantepi anāpattibhāvaṃ dīpeti. ‘‘Bhitti’’nti iminā tadekadesaṃ bhittipādādidārumāha. Idampi bhittimattikaṃ upacikāmattikaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Thambha’’nti idampi taṃsambandhapākārabhūmimattikāupacikādipaṃsuṃ sandhāya vuttaṃ. Padarattharanti atthatapadaraṃ. Idampi padarānaṃ upari mattikāupacikāpaṃsuṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Gopānasi’’ntiādīhi padehi ‘‘gaṇhissāmī’’ti paccekaṃ yojanīyaṃ. ‘‘Gaṇhissāmī’’ti iminā vikopanādhippāyābhāvaṃ dīpeti.

    ೯೬೮. ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಅನಾದರೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ‘‘ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನಾ’’ತಿ ಪಾಠಸೇಸೋ। ಇಟ್ಠಕಾತಿ ಛದನಿಟ್ಠಕಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಾಸಾಣಸಮುದ್ದಫೇಣಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ಪತತೀತಿ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಸಚೇ ಮತ್ತಿಕಾ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪತತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮತ್ತಿಕನ್ತಿ ಭಿತ್ತಿಯಂ, ಛದನೇ ಚ ಚಾತುಮಾಸಾಧಿಕೋವಟ್ಠಮತ್ತಿಕಂ, ಅನೋವಟ್ಠಂ ಚೇ, ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಯಾ ಯಾ ಅತಿನ್ತಾ, ತಂ ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬)। ಯದಿ ಗಣ್ಹತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    968.Gaṇhantassāti ettha anādare sāmivacanaṃ, ‘‘suddhacittenā’’ti pāṭhaseso. Iṭṭhakāti chadaniṭṭhakā. Ādi-saddena pāsāṇasamuddapheṇādīnaṃ gahaṇaṃ. Patatīti suddhacittena gaṇhante sace mattikā chijjitvā patati, anāpattīti attho. Mattikanti bhittiyaṃ, chadane ca cātumāsādhikovaṭṭhamattikaṃ, anovaṭṭhaṃ ce, gaṇhituṃ vaṭṭatīti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace yā yā atintā, taṃ taṃ gaṇhāti, anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 86). Yadi gaṇhati, āpatti siyāti yojanā.

    ೯೬೯. ಅತಿನ್ತೋತಿ ವಸ್ಸೋದಕೇನ ಅತಿನ್ತೋ, ಇಮಿನಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತಬ್ಬವತ್ಥುಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋಗೇಹೇ ಚ ಬಹಿ ಚ ಸಮ್ಭವತೋ ಅನ್ತೋಗೇಹೇ ಠಿತಸ್ಸ ತಾವ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅನ್ತೋಗೇಹೇ ಸಚೇ ಸಿಯಾ’’ತಿ। ವಸ್ಸೋದಕೇನ ತಿನ್ತಾತಿನ್ತೇಸು ದ್ವೀಸು ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೇಸು ಅತಿನ್ತಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅನೋವಟ್ಠೋ ಚಾ’’ತಿ।

    969.Atintoti vassodakena atinto, iminā vinicchitabbavatthuṃ dasseti. Tassa antogehe ca bahi ca sambhavato antogehe ṭhitassa tāva vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘antogehe sace siyā’’ti. Vassodakena tintātintesu dvīsu mattikāpuñjesu atintaṃ tāva dassetumāha ‘‘anovaṭṭho cā’’ti.

    ೯೭೦. ವಸ್ಸೋದಕೇನ ತಿನ್ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ವುಟ್ಠೇ ಪುನ ಚಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ವುಟ್ಠೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ’’ತಿ ಪದಂ ಭುಮ್ಮವಸೇನ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠೇ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೇತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಏಕದಿವಸಮ್ಪೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಗೇಹಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಠಿತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಗೇಹಸ್ಮಿಂ ಠಿತೇ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೇ ವಸ್ಸೋದಕೇನ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ತಿನ್ತೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಕ್ಖಮಾನನಯೇನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಹರಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಿತೇನ ತೇನ ಅತೇಮಿತ್ವಾ ಉಜುಕಂ ಪತಿತೇಹಿ ವಸ್ಸಫುಸಿತೇಹಿ ತಿನ್ತೇತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಬ್ಬೋ ತಿನ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    970. Vassodakena tinte vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘vuṭṭhe puna cā’’tiādi. ‘‘Vuṭṭhe’’ti iminā ‘‘mattikāpuñjo’’ti padaṃ bhummavasena vipariṇāmetvā vuṭṭhe mattikāpuñjeti yojetabbaṃ, ‘‘ekadivasampī’’ti seso, gehasminti ettha ‘‘ṭhite’’ti vattabbaṃ, gehasmiṃ ṭhite mattikāpuñje vassodakena ekadivasampi tinteti vuttaṃ hoti. Vakkhamānanayena aññattha paharitvā uṭṭhitena tena atemitvā ujukaṃ patitehi vassaphusitehi tinteti gahetabbaṃ. Sace sabbo tinto hotīti yojanā. ‘‘Mattikāpuñjo’’ti iminā sambandho.

    ೯೭೧. ‘‘ಸಬ್ಬೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿಸೇಸನೇನ ಬ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಂ ಏಕದೇಸತಿನ್ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಯತ್ತಕ’’ನ್ತಿಆದಿ। ತು-ಸದ್ದೋ ಇಮಮೇವ ವಿಸೇಸಂ ಜೋತೇತಿ। ಯತ್ತಕನ್ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅನೋತರಿತ್ವಾ ಮತ್ಥಕತೋ, ಪರಿಯನ್ತಕತೋ ಚ ಯತ್ತಕಪ್ಪಮಾಣಂ। ತತ್ಥಾತಿ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೇ। ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ ‘‘ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನಾ’’ತಿ ಅನುವತ್ತತಿ। ‘‘ಅತಿನ್ತಂ…ಪೇ॰… ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹಿ ಕಪ್ಪಿಯವಚನೇನ ಹರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಅತಿನ್ತಂ ಠಾನಂ ಯಥಾಕಾಮಂ ವಳಞ್ಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬)।

    971. ‘‘Sabbo’’ti iminā visesanena byavacchinnaṃ ekadesatinte vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘yattaka’’ntiādi. Tu-saddo imameva visesaṃ joteti. Yattakanti heṭṭhā anotaritvā matthakato, pariyantakato ca yattakappamāṇaṃ. Tatthāti mattikāpuñje. ‘‘Akappiya’’nti etassa ‘‘cātumāsaccayenā’’ti anuvattati. ‘‘Atintaṃ…pe… kappiya’’nti iminā akappiyaṭṭhānaṃ pariharitvā vā kappiyakārakehi kappiyavacanena harāpetvā vā atintaṃ ṭhānaṃ yathākāmaṃ vaḷañjetabbanti ayamattho dassito hoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kappiyakārakehī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 86).

    ೯೭೨. ವಾರಿನಾತಿ ಉಜುಕಂ ಆಕಾಸತೋ ಪತಿತವಸ್ಸೋದಕೇನ। ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಹರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪತಿತ್ವಾ ತೇಮಿತೇ ವಟ್ಟತಿ। ಸೋ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ। ತತೋ ಪರನ್ತಿ ಏಕಾಬದ್ಧಕಾಲತೋ ಉತ್ತರಿಂ ಸೋ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾರಿನಾ ತೇಮಿತೋ ಭೂಮಿಯಾ ಏಕಾಬದ್ಧೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಸಾ ಜಾತಾ ಪಥವೀ ಏವ, ಕೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    972.Vārināti ujukaṃ ākāsato patitavassodakena. Aññattha paharitvā tattha patitvā temite vaṭṭati. So mattikāpuñjo. Tato paranti ekābaddhakālato uttariṃ so mattikāpuñjo vārinā temito bhūmiyā ekābaddho ce hoti, tato paraṃ sā jātā pathavī eva, kopetuṃ na vaṭṭatīti yojanā.

    ೯೭೩. ‘‘ಓವಟ್ಠೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅನೋವಟ್ಠಪಾಕಾರೋ ಕಪ್ಪಿಯೋತಿ ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಮತ್ತಿಕಾಮಯೋ’’ತಿ ವಿಸೇಸನೇನ ಇಟ್ಠಕಪಾಕಾರಾದಿಂ ಬ್ಯವಚ್ಛಿನ್ದತಿ। ತಸ್ಸ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಸಚೇ ಇಟ್ಠಕಪಾಕಾರೋ’’ತಿಆದಿನಾ। ‘‘ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತತೋ ಅನ್ತೋ ವಿಕೋಪನೀಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    973.‘‘Ovaṭṭho’’ti iminā anovaṭṭhapākāro kappiyoti byatirekavasena dasseti. ‘‘Mattikāmayo’’ti visesanena iṭṭhakapākārādiṃ byavacchindati. Tassa pana kappiyabhāvaṃ vakkhati ‘‘sace iṭṭhakapākāro’’tiādinā. ‘‘Cātumāsaccaye’’ti iminā tato anto vikopanīyabhāvaṃ dasseti.

    ೯೭೪. ತತ್ಥಾತಿ ಓವಟ್ಠೇ ಮತ್ತಿಕಪಾಕಾರೇ। ಅಘಂಸನ್ತೋವಾತಿ ಪಾಕಾರಮತ್ತಿಕಂ ಅಕೋಪೇನ್ತೋ। ಮತ್ತಸೋ ಛುಪಿತ್ವಾತಿ ಪಮಾಣತೋ ಮುದುಕಂ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥತಲಂ ಠಪೇತ್ವಾ। ಅಲ್ಲಹತ್ಥೇನಾತಿ ಉದಕತಿನ್ತೇನ ಹತ್ಥತಲೇನ। ಹತ್ಥೇಕದೇಸೋ ಹತ್ಥೋ ನಾಮ।

    974.Tatthāti ovaṭṭhe mattikapākāre. Aghaṃsantovāti pākāramattikaṃ akopento. Mattaso chupitvāti pamāṇato mudukaṃ katvā hatthatalaṃ ṭhapetvā. Allahatthenāti udakatintena hatthatalena. Hatthekadeso hattho nāma.

    ೯೭೫. ಯೇಭುಯ್ಯಕಥಲೇ ಠಾನೇತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಯಸ್ಸಾ ತೀಸು ಭಾಗೇಸು ದ್ವೇ ಭಾಗಾ ಕಥಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇ ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಟ್ಠಾನೇ।

    975.Yebhuyyakathaleṭhāneti pubbe vuttanayena yassā tīsu bhāgesu dve bhāgā kathalā honti, tādise kappiyapathaviṭṭhāne.

    ೯೭೬. ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಅನ್ತೋಗೇಹೇಪಿ ಥಮ್ಭಂ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಜಾತಪಥವಿಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ದ್ವೀಸುಪಿ ಠಾನೇಸು ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ನಿದ್ದೋಸಭಾವಂ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ‘‘ಥಮ್ಭಂ ವಾ ಪದರತ್ಥರಂ। ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ, ಗಹೇತುಂ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾಹ। ಪಥವಿನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ।

    976.Abbhokāseti upalakkhaṇattā antogehepi thambhaṃ cāletvā jātapathaviṃ vikopetuṃ na vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Dvīsupi ṭhānesu suddhacittena niddosabhāvaṃ yathāvuttena ‘‘thambhaṃ vā padarattharaṃ. Gaṇhissāmī’ti saññāya, gahetuṃ pana vaṭṭatī’’ti iminā nayenāha. Pathavinti akappiyapathaviṃ.

    ೯೭೭. ಉಜುಮುದ್ಧರತೋ ನ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    977. Ujumuddharato na dosoti yojanā.

    ೯೭೮. ಉಚ್ಚಾಲೇತ್ವಾತಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ। ಪವಟ್ಟತೀತಿ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ನೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಭೂಮಿ ಭಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಪಾಸಾಣಂ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತವತೋ।

    978.Uccāletvāti ukkhipitvā cāletvā parivattetvā. Pavaṭṭatīti pavaṭṭetvā pavaṭṭetvā netīti attho. Suddhacittassāti ‘‘bhūmi bhijjatī’’ti asallakkhetvā ‘‘pāsāṇaṃ pavaṭṭetvā pavaṭṭetvā harissāmī’’ti suddhacittavato.

    ೯೭೯. ಭೂಮಿಯಂ ದಾರೂನಿ ಫಾಲೇನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಭೂಮಿಯಂ ಸಾಖಾದೀನಿ ಕಡ್ಢತೋ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    979. Bhūmiyaṃ dārūni phālentānampi bhūmiyaṃ sākhādīni kaḍḍhato cāti yojanā.

    ೯೮೦. ಕಣ್ಟಕನ್ತಿ ರುಕ್ಖಕಣ್ಟಕಂ, ಮಚ್ಛಕಣ್ಟಕಞ್ಚ। ಸೂಚಿ ನಾಮ ಅಯೋಮಯದನ್ತಮಯತಮ್ಬಮಯಕಟ್ಠಮಯಾದಿಸೂಚೀನಂ ಅಞ್ಞತರಾ। ಅಟ್ಠಿಂ ವಾತಿ ಗೋಮಹಿಂಸಾದೀನಂ ಅಟ್ಠಿಂ ವಾ। ಹೀರಂ ವಾತಿ ನಾಳಿಕೇರಾದಿಹೀರಂ ವಾ। ಆಕೋಟೇತುನ್ತಿ ಯಥಾ ಏಕಕೋಟಿ ಭೂಮಿಂ ಪವಿಸತಿ, ತಥಾ ತಾಳೇತುಂ। ಪವೇಸೇತುನ್ತಿ ಭೂಮಿಂ ಗಮಯಿತುಂ।

    980.Kaṇṭakanti rukkhakaṇṭakaṃ, macchakaṇṭakañca. Sūci nāma ayomayadantamayatambamayakaṭṭhamayādisūcīnaṃ aññatarā. Aṭṭhiṃ vāti gomahiṃsādīnaṃ aṭṭhiṃ vā. Hīraṃ vāti nāḷikerādihīraṃ vā. Ākoṭetunti yathā ekakoṭi bhūmiṃ pavisati, tathā tāḷetuṃ. Pavesetunti bhūmiṃ gamayituṃ.

    ೯೮೧. ಪಸ್ಸಾವಂ ಮುತ್ತಂ। ಮೇದನಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಮಾಹ। ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    981.Passāvaṃ muttaṃ. Medaninti ettha akappiyapathavimāha. Bhindissāmīti ettha ‘‘evaṃ cintetvā’’ti seso.

    ೯೮೨. ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಪಸ್ಸಾವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜತೋ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೇನಾ’’ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ , ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಯಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಅನನ್ತರಂ ಮೇದನೀಪದಂ ಉಪಯೋಗವಸೇನ ‘‘ಮೇದನಿ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ವಿಸಮ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಸಮಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೇನ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ, ಆವಾಟಟ್ಠಾನಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಸಮಂ ಕಾತುಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಯಾ ಘಂಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ವಿಸಮಂ ಭೂಮಿಂ ಸಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಯಾ ಘಂಸಿತುಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೬)।

    982.Karontassāti suddhacittena passāvaṃ karontassātiyojetabbaṃ. ‘‘Sammajjato’’ti idaṃ ‘‘sammajjantenā’’ti gahetabbaṃ , ‘‘sammajjaniyā’’ti seso, anantaraṃ medanīpadaṃ upayogavasena ‘‘medani’’nti gahetabbaṃ, ‘‘visama’’nti seso, ‘‘samaṃ kātu’’nti iminā yojetabbaṃ, sammajjantena uccaṭṭhānaṃ madditvā, āvāṭaṭṭhānaṃ pavesetvā samaṃ kātuṃ sammajjaniyā ghaṃsetuṃ na vaṭṭatīti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘visamaṃ bhūmiṃ samaṃ karissāmīti sammajjaniyā ghaṃsitumpi na vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 86).

    ೯೮೩. ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೇನ ವಾ-ಸದ್ದೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಯಾ ಭೂಮಿಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಲಿಖಿತುಮ್ಪೀತಿ ರಾಜಿಂ ಕಾತುಮ್ಪಿ ಭೂಮಿಂ ಭಿನ್ದನ್ತೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಾದೇಹೀತಿ ಪಾದತಲೇಹಿ।

    983.Pādaṅguṭṭhena vāti ettha samuccayatthena vā-saddena aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘kattarayaṭṭhiyā bhūmiṃ koṭṭentī’’ti idaṃ saṅgaṇhāti. Likhitumpīti rājiṃ kātumpi bhūmiṃ bhindantenāti yojanā. Pādehīti pādatalehi.

    ೯೮೫. ಭೂಮಿನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಂ। ದಹತಿ ದಹಾಪೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೋ’’ತಿ ಚ ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಲಬ್ಭತಿ। ಪತ್ತಂ ದಹನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಛವಿಯಾ ಥಿರಭಾವತ್ಥಂ ಧೂಮಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಿಣುಕ್ಕಾದೀಹಿ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ।

    985.Bhūminti akappiyabhūmiṃ. Dahati dahāpetīti ettha ‘‘yo’’ti ca ‘‘tassā’’ti ca sambandhavasena labbhati. Pattaṃ dahantassāti chaviyā thirabhāvatthaṃ dhūmaṃ gāhāpetvā tiṇukkādīhi pattaṃ gaṇhantassa.

    ೯೮೬. ತತ್ತಕಾನೇವಾತಿ ಠಾನಪ್ಪಮಾಣಾನೇವ। ಇಧಾಪಿ ‘‘ಯೋ’’ತಿ ಚ ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ।

    986.Tattakānevāti ṭhānappamāṇāneva. Idhāpi ‘‘yo’’ti ca ‘‘tassā’’ti ca sāmatthiyā labbhati.

    ೯೮೭. ಭೂಮಿಯನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ। ಪತ್ತಂ ಪಚೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪತ್ತಪಚನಂ, ಕಪಾಲಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಕಪಾಲೇ।

    987.Bhūmiyanti akappiyabhūmiyaṃ. Pattaṃ pacīyati etthāti pattapacanaṃ, kapālaṃ, tasmiṃ kapāle.

    ೯೮೮. ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ತಾನಿ ದಾರೂನಿ ದಹನ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಚೇ ಏಕಂಸೇನ ಭೂಮಿಂ ದಹತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಾರೂನಂ ಉಪರಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    988.So aggi tāni dārūni dahanto gantvā ce ekaṃsena bhūmiṃ dahati, tasmā dārūnaṃ upari aggiṃ ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti yojanā.

    ೯೮೯. ಇಟ್ಠಕಾ ಆವಪೀಯನ್ತಿ ಪಚ್ಚನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಇಟ್ಠಕಾವಾಪೋ, ಸೋ ಏವ ಇಟ್ಠಕಾವಾಪಕೋ, ಇಟ್ಠಕಾಪಚನಟ್ಠಾನಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕುಮ್ಭಕಾರಾವಾಪಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।

    989. Iṭṭhakā āvapīyanti paccanti etthāti iṭṭhakāvāpo, so eva iṭṭhakāvāpako, iṭṭhakāpacanaṭṭhānaṃ. Ādi-saddena kumbhakārāvāpādiṃ saṅgaṇhāti.

    ೯೯೦. ಉಪಾದೀಯತೀತಿ ಉಪಾದಾನಂ, ಇನ್ಧನಂ, ನ ಉಪಾದಾನಂ ಅನುಪಾದಾನಂ, ಇನ್ಧನತೋ ಅಞ್ಞಂ, ತತೋ ಅನುಪಾದಾನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖಾಣುಕೇತಿ ಮತಖಾಣುಕೇ ಚ ಸುಕ್ಖರುಕ್ಖೇ ಚ ಭೂಮಿಗತಂ ಅದತ್ವಾ ‘‘ನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿದಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಾ ಉಸ್ಸಾಹೇ ಕತೇಪಿ ನ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ನ ದೋಸೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಭೂಮಿಂ ಅಪ್ಪತ್ತಮೇವಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೮೭)।

    990. Upādīyatīti upādānaṃ, indhanaṃ, na upādānaṃ anupādānaṃ, indhanato aññaṃ, tato anupādānatoti attho. Khāṇuketi matakhāṇuke ca sukkharukkhe ca bhūmigataṃ adatvā ‘‘nibbāpessāmī’’ti aggidānaṃ vaṭṭati. Pacchā ussāhe katepi na nibbāyati, na dosoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace pana bhūmiṃ appattamevā’’tiādi (pāci. aṭṭha. 87).

    ೯೯೧. ತಿಣುಕ್ಕನ್ತಿ ತಿಣೇನ ಬದ್ಧಉಕ್ಕಂ। ತಿಣುಕ್ಕನ್ತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ನಾಳಿಕೇರಪಣ್ಣಾದೀಹಿ ಬದ್ಧಾಪಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ।

    991.Tiṇukkanti tiṇena baddhaukkaṃ. Tiṇukkanti upalakkhaṇaṃ. Nāḷikerapaṇṇādīhi baddhāpi saṅgayhanti.

    ೯೯೨. ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಪತಿತಟ್ಠಾನೇ ಇನ್ಧನಂ ದತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ರುತಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    992.Tassa aggissa patitaṭṭhāne indhanaṃ datvā puna taṃ aggiṃ kātuṃ vaṭṭatīti mahāpaccariyaṃ rutaṃ kathitanti yojanā.

    ೯೯೩. ‘‘ತಸ್ಸ ಅಪಥವಿಯ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ವಿಮತಿಸ್ಸುಭಯತ್ಥಾಪೀತಿ ಪಥವಿಅಪಥವಿದ್ವಯೇಪಿ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ। ತತ್ಥ ಜಾತಾ ಪಥವೀ, ಇತರಾ ಅಪಥವೀ।

    993. ‘‘Tassa apathaviya’’nti padacchedo. Vimatissubhayatthāpīti pathaviapathavidvayepi vematikassa. Tattha jātā pathavī, itarā apathavī.

    ೯೯೪. ಇಮನ್ತಿ ಆವಾಟಂ, ಮತ್ತಿಕಂ, ಪಂಸುಂ ವಾ।

    994.Imanti āvāṭaṃ, mattikaṃ, paṃsuṃ vā.

    ಪಥವೀಖಣನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Pathavīkhaṇanakathāvaṇṇanā.

    ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ ಪಠಮೋ।

    Musāvādavaggo paṭhamo.

    ೯೯೫. ಭವನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಜಾಯನ್ತಸ್ಸ, ವಡ್ಢಮಾನಸ್ಸ ಚ। ಭೂತಸ್ಸಾತಿ ಜಾತಸ್ಸ, ವಡ್ಢಿತಸ್ಸ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಭವನ್ತಿ ಅಹುವುಞ್ಚಾತಿ ಭೂತಾ, ಜಾಯನ್ತಿ ವಡ್ಢನ್ತಿ, ಜಾತಾ ವಡ್ಢಿತಾ ಚಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೦)। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಭವನ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿರುಳ್ಹಮೂಲೇ ನೀಲಭಾವಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಡ್ಢಮಾನಕೇ ತರುಣಗಚ್ಛೇ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಅಹುವು’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಠಿತೇ ಮಹನ್ತೇ ರುಕ್ಖಗಚ್ಛಾದಿಕೇ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಭವನ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ವಿವರಣಂ ‘‘ಜಯನ್ತಿ ವಡ್ಢನ್ತೀ’’ತಿ, ‘‘ಅಹುವು’’ನ್ತಿ ಇಮಸ್ಸ ‘‘ಜಾತಾ ವಡ್ಢಿತಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಭೂತ-ಸದ್ದೋ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾತೀತವಿಸಯೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಭವನ್ತಸ್ಸ ಭೂತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದದ್ವಯೇನ ‘‘ಭೂತಗಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣತಾದಸ್ಸನೇನ ಗಾಮ-ಸದ್ದಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಗತವನನ್ತಾದಿಸದ್ದಾನಂ ದಿಟ್ಠಿವನಾದಿಸದ್ದತ್ಥೇ ವಿಯ ಭೂತಸದ್ದತ್ಥೇ ವುತ್ತಿಪಕ್ಖಮಾಹ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೦) ‘‘ಭೂತಾ ಏವ ವಾ ಗಾಮೋ ಭೂತಗಾಮೋ, ಪತಿಟ್ಠಿತಹರಿತತಿಣರುಕ್ಖಾದೀನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ। ಭೂತಾನಂ ದೇವತಾನಂ ಗಾಮೋ ನಿವಾಸೋತಿ ವಾ ಭೂತಗಾಮೋ। ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಹಿ ಹರಿತಭಾವಮಾಪನ್ನಾ ತಿಣರುಕ್ಖಗಚ್ಛಾದಯೋ ದೇವತಾಹಿ ಪರಿಗಯ್ಹನ್ತೀತಿ। ಜಾಯನ್ತಸ್ಸ ವಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತವುದ್ಧಿಮರಿಯಾದಸ್ಸ ವಾ ರುಕ್ಖಾದಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    995.Bhavantassāti jāyantassa, vaḍḍhamānassa ca. Bhūtassāti jātassa, vaḍḍhitassa cāti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhavanti ahuvuñcāti bhūtā, jāyanti vaḍḍhanti, jātā vaḍḍhitā cā’’ti (pāci. aṭṭha. 90). Ettha ca ‘‘bhavantī’’ti iminā viruḷhamūle nīlabhāvaṃ āpajjitvā vaḍḍhamānake taruṇagacche dasseti. ‘‘Ahuvu’’nti iminā pana vaḍḍhitvā ṭhite mahante rukkhagacchādike dasseti. ‘‘Bhavantī’’ti imassa vivaraṇaṃ ‘‘jayanti vaḍḍhantī’’ti, ‘‘ahuvu’’nti imassa ‘‘jātā vaḍḍhitā’’ti. Evaṃ bhūta-saddo paccuppannātītavisayoti dasseti. ‘‘Bhavantassa bhūtassā’’ti iminā padadvayena ‘‘bhūtagāmassā’’ti padassa tulyādhikaraṇatādassanena gāma-saddassa diṭṭhigatavanantādisaddānaṃ diṭṭhivanādisaddatthe viya bhūtasaddatthe vuttipakkhamāha. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 90) ‘‘bhūtā eva vā gāmo bhūtagāmo, patiṭṭhitaharitatiṇarukkhādīnametaṃ adhivacana’’nti. Bhūtānaṃ devatānaṃ gāmo nivāsoti vā bhūtagāmo. Bhūmiyaṃ patiṭṭhahitvā hi haritabhāvamāpannā tiṇarukkhagacchādayo devatāhi parigayhantīti. Jāyantassa vaḍḍhantassa vā sampattavuddhimariyādassa vā rukkhādinoti attho.

    ಪಾತಬ್ಯತಾನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಾತಬ್ಯಭಾವೋ ಪಾತಬ್ಯತಾ, ‘‘ಛೇದನಭೇದನಾದೀಹಿ ಯಥಾರುಚಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಪಾತಬ್ಯತಾ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತಾತಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಸಾ ನಿಮಿತ್ತಂ ಹೇತು ಯಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ತಂ ಪಾತಬ್ಯತಾನಿಮಿತ್ತಂ। ರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಛೇದನಫಾಲನಾದಿವಸೇನ ವಿಕೋಪನೀಯತಾಸಙ್ಖಾತಪಾತಬ್ಯತಾನಿಮಿತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತಾಹೇತು ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಉದೀರಿತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Pātabyatānimittanti ettha pātabyabhāvo pātabyatā, ‘‘chedanabhedanādīhi yathāruci paribhuñjitabbatāti attho’’ti aṭṭhakathāvacanato pātabyatā-saddassa paribhuñjitabbatāti attho veditabbo, sā nimittaṃ hetu yassa pācittiyassa taṃ pātabyatānimittaṃ. Rukkhādīnaṃ chedanaphālanādivasena vikopanīyatāsaṅkhātapātabyatānimittaṃ paribhuñjitabbatāhetu pācittiyaṃ udīritaṃ vuttanti attho.

    ೯೯೬-೭. ಸೋತಿ ಭೂತಗಾಮೋ। ತಿಲಬೀಜಾದಿಕೋತಿ ತಿಲಬೀಜಮೇತ್ಥ ಸುಖುಮಪಣ್ಣಸೇವಾಲಾದಿಕೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಚ ತಾದಿಸಾ ಇತರಾ ಸೇವಾಲಜಾತಿ ಗಹಿತಾ। ‘‘ಉಪರಿ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಪಣ್ಣಙ್ಕುರೋ, ಹೇಟ್ಠಾ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಮೂಲಙ್ಕುರೋ ಸೇವಾಲೋ ತಿಲಬೀಜಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತನ್ತಿ। ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಉದಕೇ ಜಾಯಮಾನಕಸೇವಾಲಾದಿಂ ಭೂಮಿಯಾ ಉಪ್ಪಾಟನಚ್ಛೇದನವಸೇನ ಜಲೇ ಏವ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಸುಖುಮಪಣ್ಣನೀಲಿಕಾದಿಂ ಉದಕತೋ ಉದ್ಧರಣಚ್ಛೇದನವಸೇನ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸೇವಾಲಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    996-7.Soti bhūtagāmo. Tilabījādikoti tilabījamettha sukhumapaṇṇasevālādiko. Ādi-saddena ca tādisā itarā sevālajāti gahitā. ‘‘Upari khuddānukhuddakapaṇṇaṅkuro, heṭṭhā khuddānukhuddakamūlaṅkuro sevālo tilabījaṃ nāmā’’ti gaṇṭhipade vuttanti. Vikopentassa taṃ sabbanti bhūmiyaṃ patiṭṭhāya udake jāyamānakasevālādiṃ bhūmiyā uppāṭanacchedanavasena jale eva patiṭṭhitaṃ sukhumapaṇṇanīlikādiṃ udakato uddharaṇacchedanavasena taṃ sabbaṃ sevālaṃ vikopentassāti attho.

    ೯೯೮. ಹತ್ಥೇನ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾತಿ ಜಲತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ದೂರತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ। ‘‘ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ತಸ್ಸ ಹೇತುಸನ್ದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಸಕಲಂ ಅನವಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಜಲಂ ತಸ್ಸ ಯಸ್ಮಾ ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    998.Hatthenaviyūhitvāti jalato amocetvā hatthena dūrato apanetvā. ‘‘Hotī’’tiādi tassa hetusandassanatthaṃ. Sakalaṃ anavasesaṃ sabbaṃ jalaṃ tassa yasmā ṭhānaṃ hoti, tasmāti attho.

    ೯೯೯. ಚೇಚ್ಚಾತಿ ಜಾನನ್ತೋ। ತಂ ಸೇವಾಲಜಾತಿಕಂ ಜಲಾ ಉದ್ಧರಿತುಂ ಉದಕೇನ ವಿನಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಠಾನಸಙ್ಕಮನಞ್ಹಿ ತನ್ತಿ ಹೇತುದಸ್ಸನಂ। ತಂ ತಥಾಕರಣಂ ಯಸ್ಮಾ ಠಾನಸಙ್ಕಮನಂ ಠಾನತೋ ಚಾವನಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    999.Ceccāti jānanto. Taṃ sevālajātikaṃ jalā uddharituṃ udakena vinā bhikkhussa na vaṭṭatīti yojanā. Ṭhānasaṅkamanañhi tanti hetudassanaṃ. Taṃ tathākaraṇaṃ yasmā ṭhānasaṅkamanaṃ ṭhānato cāvanaṃ, tasmā taṃ na vaṭṭatīti yojanā.

    ೧೦೦೦. ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯತಿರೇಕಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಉದಕೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಉದಕೇನಾತಿ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ತಂ ಸೇವಾಲಜಾತಿಕಂ। ವಾರಿಸೂತಿ ಏತ್ಥ ವಾಸಂ ವಾರಯನ್ತೀತಿ ವಾರೀ, ತೇಸು।

    1000. Yathāvuttassa byatirekaṃ dassetumāha ‘‘udakenā’’tiādi. Tattha udakenāti sahatthe karaṇavacanaṃ. Taṃ sevālajātikaṃ. Vārisūti ettha vāsaṃ vārayantīti vārī, tesu.

    ೧೦೦೧. ಜಲೇ ವಲ್ಲಿತಿಣಾದೀನೀತಿ ಜಲಮತ್ಥಕೇ ವಲ್ಲಿಞ್ಚ ಜಾಯಮಾನಕರವಲ್ಲಿತಿಣಾದೀನಿ ಚ। ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಭೂಮಿತೋ, ಉದಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಉದಕತೋ ಚ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ। ತತ್ಥ ಅನ್ತಪಕ್ಖಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ತೋಯತೋ’’ತಿ। ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಖಣ್ಡನಾದಿವಸೇನ ಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉದಕೇ, ಏವ-ಕಾರೋ ಲುತ್ತನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ‘‘ತತ್ಥೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೨) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ।

    1001.Jale vallitiṇādīnīti jalamatthake valliñca jāyamānakaravallitiṇādīni ca. Uddharantassāti bhūmiyaṃ patiṭṭhitaṃ bhūmito, udake patiṭṭhitaṃ udakato ca uddharantassa. Tattha antapakkhaṃ dassetumāha ‘‘toyato’’ti. Vikopentassāti khaṇḍanādivasena kopentassa. Tatthāti tasmiṃ udake, eva-kāro luttaniddiṭṭho ‘‘tatthevā’’ti (pāci. aṭṭha. 92) aṭṭhakathāvacanato.

    ೧೦೦೨. ಏತ್ಥಾತಿ ಉದಕೇ ಏವ। ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಛೇದನಾದಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ತಾನೀತಿ ತಥಾ ಪರೇಹಿ ಉಪ್ಪಾಟಿತತ್ತಾ ಭೂತಗಾಮಭಾವತೋ ಮುತ್ತಾನಿ ವಲ್ಲಿತಿಣಾದೀನಿ। ಬೀಜಗಾಮೇನಾತಿ ಮೂಲಬೀಜಗಾಮಾದಿವಸೇನ।

    1002.Etthāti udake eva. Vikopentassāti kappiyaṃ akārāpetvā chedanādiṃ karontassa. Tānīti tathā parehi uppāṭitattā bhūtagāmabhāvato muttāni vallitiṇādīni. Bījagāmenāti mūlabījagāmādivasena.

    ೧೦೦೩. ಏವಂ ಉದಕಟ್ಠೇ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಇತರತ್ರಾಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಥಲಟ್ಠೇ’’ತಿಆದಿ। ಹರಿತಖಾಣುಕೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೋ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಕಕುಧಕರಞ್ಜಾದೀನಂ ಛಿನ್ನಾವಸಿಟ್ಠಖಾಣುಕೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಭೂತಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತಂವಿಕೋಪನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ಏವಮುಪರಿಪಿ।

    1003. Evaṃ udakaṭṭhe saṅkhepato vinicchayaṃ dassetvā idāni itaratrāpi vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘thalaṭṭhe’’tiādi. Haritakhāṇukoti ettha ‘‘yo’’ti seso. ‘‘Tassā’’ti iminā sambandho, kakudhakarañjādīnaṃ chinnāvasiṭṭhakhāṇukoti vuttaṃ hoti. ‘‘Bhūtagāmena saṅgaho’’ti iminā taṃvikopane pācittiyabhāvaṃ dīpeti. Evamuparipi.

    ೧೦೦೪. ನಾಳಿಕೇರಾದಿಕಾನಂ ಖಾಣೂತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಉಪರಿಹರಿತೋ’’ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುತಮಾಹ। ಏವಮುಪರಿಪಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದೀನಂ ಖಾಣು ಉದ್ಧಂ ಅವಡ್ಢನಕೋ ಭೂತಗಾಮಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾಪಿ ಭೂತಗಾಮಸಙ್ಖಾತನಿಬ್ಬತ್ತಪಣ್ಣಮೂಲಬೀಜತೋ ಸಮ್ಭೂತತ್ತಾ ಭೂತಗಾಮತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ।

    1004.Nāḷikerādikānaṃkhāṇūti etthāpi ‘‘upariharito’’ti sāmatthiyā labbhati. ‘‘Bījagāmena saṅgaho’’ti iminā dukkaṭavatthutamāha. Evamuparipi. Kiñcāpi hi tālanāḷikerādīnaṃ khāṇu uddhaṃ avaḍḍhanako bhūtagāmassa kāraṇaṃ na hoti, tathāpi bhūtagāmasaṅkhātanibbattapaṇṇamūlabījato sambhūtattā bhūtagāmato uppanno nāma hotīti bījagāmena saṅgahaṃ gacchati.

    ೧೦೦೫. ತಥಾಪಕಾಸಿತೋತಿ ‘‘ಬೀಜಗಾಮೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ।

    1005.Tathāpakāsitoti ‘‘bījagāmo’’ti vutto.

    ೧೦೦೬. ಫಲಿತಾ ಕದಲೀ ಯಾವ ನೀಲಪಣ್ಣಾ, ತಾವ ಸಾ ಚ ಭೂತಗಾಮೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಕದಲೀ ಪನ ಫಲಿತಾ ಯಾವ ನೀಲಪಣ್ಣಾ, ತಾವ ಭೂತಗಾಮೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೨)। ನಳನ್ತಿ ಖುದ್ದಕವೇಳು। ವೇಳೂತಿ ಮಹಾವೇಳು। ತಿಣಾದೀನನ್ತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಸ್ಸಾದಯೋ ಗಹಿತಾ।

    1006. Phalitā kadalī yāva nīlapaṇṇā, tāva sā ca bhūtagāmoti pakāsitāti yojanā. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kadalī pana phalitā yāva nīlapaṇṇā, tāva bhūtagāmeneva saṅgahitā’’ti (pāci. aṭṭha. 92). Naḷanti khuddakaveḷu. Veḷūti mahāveḷu. Tiṇādīnanti ādi-saddena sassādayo gahitā.

    ೧೦೦೭. ಯೋ ಅಯಂ ಪನ ವೇಳು ಅಗ್ಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯದಾ ಸುಸ್ಸತಿ, ತದಾ ಸೋ ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಬೀಜಗಾಮೇನಾತಿ ಫಳುಬೀಜಗಾಮೇನ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಕತರಬೀಜಗಾಮೇನ? ಫಳುಬೀಜಗಾಮೇನಾ’’ತಿ।

    1007. Yo ayaṃ pana veḷu aggato paṭṭhāya yadā sussati, tadā so bījagāmena saṅgahito nāma hotīti yojanā. Bījagāmenāti phaḷubījagāmena. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘katarabījagāmena? Phaḷubījagāmenā’’ti.

    ೧೦೦೮. ಇನ್ದಸಾಲೋ ಸಲ್ಲಕೀ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸೋಭಞ್ಜನಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ತು-ಸದ್ದೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ರಾಸಿಕತದಣ್ಡಕೇಹಿ ರತನಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಸಾಖಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೨) ವುತ್ತವಿಸೇಸಂ ಜೋತೇತಿ। ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಪಿತದಣ್ಡಕೇಸು ರತನಮತ್ತಾಸುಪಿ ಸಾಖಾಸು ಉಟ್ಠಿತಾಸು ಭೂತಗಾಮಂ ಅಹುತ್ವಾ ಬೀಜಗಾಮಮೇವ ಹೋತಿ ಅವಿರುಳ್ಹಮೂಲಕತ್ತಾತಿ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ ಞಾತೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾನಮುಪಕಾರಾಯ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ’’ತಿ। ಇಮಮೇವತ್ಥಂ ‘‘ಮೂಲಮತ್ತೇಪಿ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖತಿ।

    1008.Indasālo sallakī. Ādi-saddena sobhañjanādīnaṃ saṅgaho. Tu-saddena aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kiñcāpi rāsikatadaṇḍakehi ratanappamāṇāpi sākhā nikkhamantī’’ti (pāci. aṭṭha. 92) vuttavisesaṃ joteti. Chinditvā ṭhapitadaṇḍakesu ratanamattāsupi sākhāsu uṭṭhitāsu bhūtagāmaṃ ahutvā bījagāmameva hoti aviruḷhamūlakattāti ayaṃ vinicchayo vinayaññunā ñāto kukkuccakānamupakārāya hotīti āha ‘‘viññeyyo vinayaññunā’’ti. Imamevatthaṃ ‘‘mūlamattepi vā’’tiādinā vakkhati.

    ೧೦೦೯. ಮಣ್ಡಪಾದೀನಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಮಣ್ಡಪವತಿಪಾಕಾರಾದೀನಮತ್ಥಾಯ। ಸಚೇ ತೇ ನಿಕ್ಖಣನ್ತೀತಿ ಯದಿ ತೇ ಇನ್ದಸಾಲಾದಿದಣ್ಡಕೇ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಖಣನ್ತಿ। ನಿಗ್ಗತೇ ಮೂಲಪಣ್ಣಸ್ಮಿನ್ತಿ ತಥಾ ನಿಖಾತದಣ್ಡತೋ ಮೂಲೇ ಚ ಪಣ್ಣೇ ಚ ಜಾತೇ। ಭೂತಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ತೇಸ’’ನ್ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ, ‘‘ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ।

    1009.Maṇḍapādīnamatthāyāti maṇḍapavatipākārādīnamatthāya. Sace te nikkhaṇantīti yadi te indasālādidaṇḍake bhūmiyaṃ nikhaṇanti. Niggate mūlapaṇṇasminti tathā nikhātadaṇḍato mūle ca paṇṇe ca jāte. Bhūtagāmena saṅgahoti ettha ‘‘tesa’’nti sāmatthiyā labbhati, ‘‘viññeyyo’’ti adhikāro.

    ೧೦೧೦. ನಿಗ್ಗತೇಪೀತಿ ತತಿಯೇನ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಅತಿಖುದ್ದಕತಂ ಸೂಚೇತಿ।

    1010.Niggatepīti tatiyena pi-saddena atikhuddakataṃ sūceti.

    ೧೦೧೧. ಸಕನ್ದಾ ತಾಲಟ್ಠೀತಿ ಸಕನ್ದತಾಲಬೀಜಂ। ಪತ್ತವಟ್ಟೀತಿ ಸೂಚಿಸಣ್ಠಾನಾ ಅಙ್ಕುರಪತ್ತವಟ್ಟಿ। ನ ಚ ಬೀಜಗಾಮೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಭೂತಗಾಮೋ’’ತಿ ಇದಂ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1011.Sakandā tālaṭṭhīti sakandatālabījaṃ. Pattavaṭṭīti sūcisaṇṭhānā aṅkurapattavaṭṭi. Na ca bījagāmoti vuccatīti yojanā. ‘‘Bhūtagāmo’’ti idaṃ yathāvuttassa byatirekavasena dasseti.

    ೧೦೧೨. ನಾಳಿಕೇರತಚನ್ತಿ ನಾಳಿಕೇರಫಲಛಲ್ಲಿಂ। ದನ್ತಸೂಚೀವಾತಿ ದನ್ತಮಯಸೂಚಿ ಇವ। ಸೋಪೀತಿ ನಾಳಿಕೇರೋಪಿ। ರುಕ್ಖತಚಸದ್ದಾನಂ ಫಲೇಸು ವತ್ತಮಾನಕಾಲೇಸುಪಿ ತಂಲಿಙ್ಗತಾ ನ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ‘‘ಸೋ’’ತಿ ಆಹಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    1012.Nāḷikeratacanti nāḷikeraphalachalliṃ. Dantasūcīvāti dantamayasūci iva. Sopīti nāḷikeropi. Rukkhatacasaddānaṃ phalesu vattamānakālesupi taṃliṅgatā na virujjhatīti ‘‘so’’ti āhāti viññāyati.

    ೧೦೧೩. ಮಿಗಸಿಙ್ಗಸಮಾನಾಯಾತಿ ಹರಿತವಿಸಾಣಸದಿಸಾಯ। ಪತ್ತವಟ್ಟಿಯಾತಿ ಅಙ್ಕುರಪತ್ತವಟ್ಟಿಯಾ। ಸತಿಯಾತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನಾಯ। ಭೂತಗಾಮೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅಮೂಲಕಭೂತಗಾಮೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇದಂ ನಾಳಿಕೇರಸ್ಸ ಆವೇಣಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।

    1013.Migasiṅgasamānāyāti haritavisāṇasadisāya. Pattavaṭṭiyāti aṅkurapattavaṭṭiyā. Satiyāti vijjamānāya. Bhūtagāmoti vuccatīti amūlakabhūtagāmoti vuccati. Idaṃ nāḷikerassa āveṇikaṃ katvā vuttaṃ.

    ಚತುಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Catubhāṇavāravaṇṇanā niṭṭhitā.

    ೧೦೧೫-೬. ಅಮ್ಬಟ್ಠೀತಿ ಅಮ್ಬಬೀಜಂ। ಜಮ್ಬುಟ್ಠೀತಿ ಜಮ್ಬುಬೀಜಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮಧುಕಪನಸಾದಿಬೀಜಾನಂ ಗಹಣಂ। ವನ್ದಾಕಾತಿ ರುಕ್ಖಾದನೀ। ಅಞ್ಞಂ ವಾತಿ ಭಣ್ಡಕದಲಿಮನೋರಹಂ ವಾ। ಅಸ್ಸಾತಿ ವನ್ದಾಕಾದಿನೋ। ಅಮೂಲವಲ್ಲೀತಿ ಏವಂನಾಮಿಕಾ ವಲ್ಲಿ।

    1015-6.Ambaṭṭhīti ambabījaṃ. Jambuṭṭhīti jambubījaṃ. Ādi-saddena madhukapanasādibījānaṃ gahaṇaṃ. Vandākāti rukkhādanī. Aññaṃ vāti bhaṇḍakadalimanorahaṃ vā. Assāti vandākādino. Amūlavallīti evaṃnāmikā valli.

    ೧೦೧೭. ಸೋ ಸೇವಾಲೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1017. So sevāloti yojanā.

    ೧೦೧೮. ಘಂಸಿತ್ವಾತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ। ತಂ ಸೇವಾಲಂ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ಪಾಕಾರಾ।

    1018.Ghaṃsitvāti yena kenaci ghaṃsitvā. Taṃ sevālaṃ. Tasmāti tasmā pākārā.

    ೧೦೧೯. ಸೇವಾಲೇ ಅಪನೀತೇ। ಅನ್ತೋತಿ ಪಾನೀಯಘಟಾದೀನಂ ಅನ್ತೋಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ। ಕಣ್ಣಕಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಾನೀಯಘಟಾದೀನಂ ಬಹಿ ಸೇವಾಲೋ ಉದಕೇ ಅಟ್ಠಿತತ್ತಾ, ಬೀಜಗಾಮಾನುಲೋಮತ್ತಾ ಚ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥೂತಿ ವದನ್ತಿ। ಕಣ್ಣಕಂ ನೀಲವಣ್ಣಮ್ಪಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಮೇವ।

    1019.Sevāle apanīte. Antoti pānīyaghaṭādīnaṃ antokucchimhi. Kaṇṇakaṃ abbohāranti yojanā. Pānīyaghaṭādīnaṃ bahi sevālo udake aṭṭhitattā, bījagāmānulomattā ca dukkaṭavatthūti vadanti. Kaṇṇakaṃ nīlavaṇṇampi abbohārikameva.

    ೧೦೨೦. ಪಾಸಾಣದದ್ದೂತಿ ಮನುಸ್ಸಸರೀರೇ ರೋಗಾಕಾರೇನ ಪಾಸಾಣೇ ಜಾಯಮಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸೇವಾಲನ್ತಿ ಪಾಸಾಣಸೇವಾಲಂ। ಸೇಲೇಯ್ಯಕಾ ನಾಮ ಸಿಲಾಯ ಸಮ್ಭೂತಾ ಏಕಾ ಸುಗನ್ಧಜಾತಿ। ಅಪತ್ತಾನೀತಿ ಪಣ್ಣರಹಿತಾನಿ।

    1020.Pāsāṇadaddūti manussasarīre rogākārena pāsāṇe jāyamānassetaṃ adhivacanaṃ. Sevālanti pāsāṇasevālaṃ. Seleyyakā nāma silāya sambhūtā ekā sugandhajāti. Apattānīti paṇṇarahitāni.

    ೧೦೨೧. ಪುಪ್ಫಿತನ್ತಿ ವಿಕಸಿತಂ। ತಂ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಂ। ಮಕುಲನ್ತಿ ಅವಿಕಸಿತಂ।

    1021.Pupphitanti vikasitaṃ. Taṃ ahicchattaṃ. Makulanti avikasitaṃ.

    ೧೦೨೨. ಅಲ್ಲಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ತಚಂ ವಿಕೋಪೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಪಪ್ಪಟಿಕಮ್ಪಿ ನಿಯ್ಯಾಸಮ್ಪಿ ವಿಕೋಪೇತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಪ್ಪಟಿಕಮ್ಪೀತಿ ಅಲ್ಲತಚಮತ್ಥಕೇ ಸುಕ್ಖತಚಪಟಲಮ್ಪಿ। ‘‘ಅಲ್ಲಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಬ್ಯತಿರೇಕೇನ ಮತರುಕ್ಖೇ ದೋಸಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ತಚಂ ವಿಕೋಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ರುಕ್ಖತಚಮ್ಪಿ ಪಪ್ಪಟಿಕಮ್ಪಿ ಸಾಲಕಪಿತ್ಥಾದಿನಿಯ್ಯಾಸಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖೇ ಅಲ್ಲತಚಂ ಅವಿಕೋಪೇತ್ವಾ ಮತ್ಥಕತೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    1022. Allasmiṃ rukkhe tacaṃ vikopetvā yathā gahetuṃ na vaṭṭati, tathā pappaṭikampi niyyāsampi vikopetvā gahetuṃ na vaṭṭatīti yojanā, pācittiyamevāti adhippāyo. Pappaṭikampīti allatacamatthake sukkhatacapaṭalampi. ‘‘Allasmi’’nti iminā byatirekena matarukkhe dosābhāvaṃ dīpeti. ‘‘Tacaṃ vikopetvā’’ti vacanato rukkhatacampi pappaṭikampi sālakapitthādiniyyāsampi rukkhe allatacaṃ avikopetvā matthakato chinditvā gahetuṃ vaṭṭati.

    ೧೦೨೩. ಅಕ್ಖರಚ್ಛಿನ್ದನಾರಹೇಸು ನುಹಿಕದಲಿಆದೀಸು ರುಕ್ಖೇಸು, ತತ್ಥಜಾತೇಸು ತಾಲಪಣ್ಣಾದಿಕೇಸು ವಾ ಅಕ್ಖರಂ ಲಿಖತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮುದೀರಯೇತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ತತ್ಥಜಾತೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ರುಕ್ಖತೋ ಅಪನೀತಪಣ್ಣೇಸು ಲಿಖಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದೀಪೇತಿ।

    1023. Akkharacchindanārahesu nuhikadaliādīsu rukkhesu, tatthajātesu tālapaṇṇādikesu vā akkharaṃ likhato pācittiyamudīrayeti yojanā. ‘‘Tatthajātesū’’ti iminā rukkhato apanītapaṇṇesu likhituṃ vaṭṭatīti byatirekato dīpeti.

    ೧೦೨೪. ‘‘ಪಕ್ಕಮೇವ ವಾ’’ತಿ ವಿಸುಂ ವಚನತೋ ‘‘ಫಲಂ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಪಕ್ಕಂ ಫಲಂ ಗಹಿತಂ।

    1024.‘‘Pakkameva vā’’ti visuṃ vacanato ‘‘phalaṃ vā’’ti iminā apakkaṃ phalaṃ gahitaṃ.

    ೧೦೨೫. ಫಲಿನಿಂಸಾಖನ್ತಿ ಖಾದನಾರಹಫಲವತಿಂ ಜಮ್ಬುಸಾಖಾದಿಕಂ ಸಾಖಂ। ಗಣ್ಹತೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಯಂ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಚೇತಿ ತಥಾ ಓನಮಿತ್ವಾ ಸಾಖತೋ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಫಲಂ ಸಚೇ ಸಯಂ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ದಾತುನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ನಾಮೇತ್ವಾ ದಾತುಂ।

    1025.Phaliniṃsākhanti khādanārahaphalavatiṃ jambusākhādikaṃ sākhaṃ. Gaṇhato anupasampannassāti gahetabbaṃ. Sayaṃ khāditukāmo ceti tathā onamitvā sākhato ocinitvā dinnaphalaṃ sace sayaṃ khāditukāmo hoti. Evaṃ dātunti yathāvuttappakāraṃ nāmetvā dātuṃ.

    ೧೦೨೬. ಪರಂ ಕಞ್ಚಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಚಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ। ಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನನ್ತೇಸೂತಿ ಕುಸುಮಾನಿ ಲುನನ್ತೇಸು। ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ಸಾಮಞ್ಞನಿದ್ದೇಸೇಪಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ನಾಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಸಾಖಾಯ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪಾನೀಯವಾಸತ್ಥಾಯ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತೇಹಿ ಪನ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪಾನೀಯಂ ನ ವಾಸೇತಬ್ಬಂ। ಪಾನೀಯವಾಸತ್ಥಿಕೇನ ಸಾಮಣೇರಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಚಿನಾಪೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೨)।

    1026.Paraṃ kañci ukkhipitvāti aññaṃ kañci anupasampannaṃ ukkhipitvā. Pupphāni ocinantesūti kusumāni lunantesu. Ayameva vinicchayoti sāmaññaniddesepi ettha attano nāmetvā dinnasākhāya pupphāni pānīyavāsatthāya na gahetabbāni. Anupasampannaṃ ukkhipitvā pupphāni ocināpetvā gahitapupphāni gahetabbānīti ayamettha viseso. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tehi pana pupphehi pānīyaṃ na vāsetabbaṃ. Pānīyavāsatthikena sāmaṇeraṃ ukkhipitvā ocināpetabbānī’’ti (pāci. aṭṭha. 92).

    ೧೦೨೭. ‘‘ಸಾಖಾ’’ತಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಮೋಚಿತಾ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಾಖೀನನ್ತಿ ರುಕ್ಖಾನಂ। ತನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತರುಕ್ಖತೋ ಮೋಚಿತಸಾಖಂ। ಯೇಸಂ ರುಕ್ಖಾನಂ ಸಾಖಾ ರುಹತಿ, ತೇಸಂ ಸಾಖೀನಂ ತಂ ಸಾಖಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಯೇಸಂ ರುಕ್ಖಾನಂ ಸಾಖಾ ರುಹತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಯೇಸಂ ಸಾಖಾ ನ ರುಹತಿ, ತೇಸಂ ತಸ್ಸಾ ಕಪ್ಪಿಯಕರಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ವದನ್ತಿ।

    1027.‘‘Sākhā’’ti bhinditvā vā chinditvā vā mocitā vuccati. Sākhīnanti rukkhānaṃ. Tanti yathāvuttarukkhato mocitasākhaṃ. Yesaṃ rukkhānaṃ sākhā ruhati, tesaṃ sākhīnaṃ taṃ sākhaṃ kappiyaṃ akārāpetvā vikopentassa dukkaṭanti yojanā. ‘‘Yesaṃ rukkhānaṃ sākhā ruhatī’’ti vuttattā yesaṃ sākhā na ruhati, tesaṃ tassā kappiyakaraṇakiccaṃ natthīti vadanti.

    ೧೦೨೮. ಅಲ್ಲಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದಿಕೇಸುಪೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ವಚಲಸುಣಾದೀನಂ ಗಹಣಂ।

    1028.Allasiṅgiverādikesupīti ādi-saddena vacalasuṇādīnaṃ gahaṇaṃ.

    ೧೦೨೯. ಅನಿಯಾಮತೋ ವಟ್ಟತೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ನಿಯಾಮಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇಮಂ ರುಕ್ಖ’’ನ್ತಿಆದಿವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಅನಿಯಾಮತೋತಿ ಸಾಮಞ್ಞನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಇಮ’’ನ್ತಿ ನಿಯಾಮವಚನಾಭಾವತೋತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    1029. Aniyāmato vaṭṭatevāti yojanā. Niyāmasarūpaṃ dassetuṃ ‘‘imaṃ rukkha’’ntiādivakkhamānattā aniyāmatoti sāmaññaniddese ‘‘ima’’nti niyāmavacanābhāvatoti gahetabbaṃ.

    ೧೦೩೨. ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಾನನ್ತಿ ಪೂರಣಯೋಗೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡೇಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಬ್ಬಮೇವಾತಿ ಪಚ್ಛಿಯಂ ಠಿತಂ ಸಬ್ಬಂ ಖಣ್ಡಂ। ಕತಂ ಹೋತೀತಿ ಕತಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಕತೇತಿ ಪಚ್ಛಿಯಂ ಸಬ್ಬಖಣ್ಡೇಸು ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಖಣ್ಡೇ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಕತೇ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಮಣಕಪ್ಪೇಹಿ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅಗ್ಗಿಪರಿಜಿತಂ ಸತ್ಥಪರಿಜಿತಂ ನಖಪರಿಜಿತಂ ಅಬೀಜಂ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಬೀಜಂಯೇವ ಪಞ್ಚಮ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೫೦) ಇತಿ ವುತ್ತೇಸು ಅಗ್ಗಿಸತ್ಥನಖೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ತತ್ತ ಅಯೋಖಣ್ಡೇನ ವಾ ಜಲಿತಗ್ಗಿನಾ ವಾ ಸೂಚಿಮುಖೇನ ವಾ ನಖಚ್ಛೇದನೇನ ವಾ ಸತ್ಥಕಧಾರಾಯ ವಾ ಮನುಸ್ಸಸೀಹಾದೀನಂ ಉಪ್ಪಾಟಿತಾನುಪ್ಪಾಟಿತಅಪೂತಿನಖೇನ ವಾ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಯೇವ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಪಠಮಂ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅಗ್ಗಿಪರಿಜಿತಾದಿ ಕಾಕಬ್ಬನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ವಕ್ಖತಿ ಚ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ…ಪೇ॰… ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ ಪನ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ವಾಚಾಯ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಪಠಮಂ ಅಗ್ಗಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಖಾದೀಹಿ ವಾ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ತಂ ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾವ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಉದ್ಧರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಕಾಮೋ ‘‘ಕಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಚೇ ವದತಿ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಕೇಚಿ।

    1032.Ucchukhaṇḍānanti pūraṇayoge sāmivacanaṃ, ucchukhaṇḍehīti vuttaṃ hoti. Sabbamevāti pacchiyaṃ ṭhitaṃ sabbaṃ khaṇḍaṃ. Kataṃ hotīti kataṃ kappiyaṃ hoti. Ekasmiṃ kappiye kateti pacchiyaṃ sabbakhaṇḍesu phusitvā ṭhitesu ekasmiṃ khaṇḍe kappiye kate. ‘‘Anujānāmi bhikkhave pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjituṃ aggiparijitaṃ satthaparijitaṃ nakhaparijitaṃ abījaṃ nibbaṭṭabījaṃyeva pañcama’’nti (cūḷava. 250) iti vuttesu aggisatthanakhesu aññatarena tatta ayokhaṇḍena vā jalitagginā vā sūcimukhena vā nakhacchedanena vā satthakadhārāya vā manussasīhādīnaṃ uppāṭitānuppāṭitaapūtinakhena vā vijjhitvā vā chinditvā vā kappiyaṃ kātabbaṃ. Karontena ca anupasampannena bhikkhunā ‘‘kappiyaṃ karohī’’ti vutteyeva ‘‘kappiya’’nti paṭhamaṃ vatvā pacchā aggiparijitādi kākabbanti gahetabbaṃ. Vakkhati ca ‘‘kappiyanti…pe… vaṭṭatī’’ti. ‘‘Kappiya’’nti vacanaṃ pana yāya kāyaci vācāya vattuṃ vaṭṭatīti vadanti. Paṭhamaṃ aggiṃ nikkhipitvā nakhādīhi vā vijjhitvā vā chinditvā vā kappiyaṃ kātabbaṃ. Karontena ca taṃ anuddharitvāva ‘‘kappiya’’nti vatvā pacchā uddharituṃ vaṭṭatīti vadanti, ‘‘kappiya’’nti vattukāmo ‘‘kappa’’nti ce vadati, vaṭṭatīti keci.

    ೧೦೩೩. ದಾರುನ್ತಿ ಉಚ್ಛೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋಬದ್ಧದಾರುಂ। ದಾರುಂ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಏತ್ಥ ಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ವಿಜ್ಝತಿ ವಾ ವಿಜ್ಝಾಪೇತಿ ವಾ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ‘‘ಏಕಸಿತ್ಥೇಪೀ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    1033.Dārunti ucchūhi saddhiṃ ekatobaddhadāruṃ. Dāruṃ vijjhatīti ettha jānitvāpi vijjhati vā vijjhāpeti vā, vaṭṭatiyeva. ‘‘Ekasitthepī’’ti etthāpi eseva nayo.

    ೧೦೩೪. ತಾನಿ ಉಚ್ಛುದಾರೂನಿ। ತನ್ತಿ ವಲ್ಲಿಂ, ರಜ್ಜುಂ ವಾ।

    1034.Tāni ucchudārūni. Tanti valliṃ, rajjuṃ vā.

    ೧೦೩೫. ಮರಿಚಪಕ್ಕೇಹೀತಿ ಪರಿಣತೇಹಿ ಮರಿಚಪಕ್ಕೇಹಿ। ಅಪರಿಣತಾನಂ ಪನ ಅಬೀಜತ್ತಾ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಇದಞ್ಚ ಸೇತಲಸುಣತಚಲಸುಣಾದೀಹಿ ಮಿಸ್ಸಭತ್ತಸ್ಸ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಭತ್ತಸಿತ್ಥಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಏಕಾಬದ್ಧತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ನ ಫಲಾದೀನಮೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ।

    1035.Maricapakkehīti pariṇatehi maricapakkehi. Apariṇatānaṃ pana abījattā kappiye akatepi vaṭṭati. Idañca setalasuṇatacalasuṇādīhi missabhattassa upalakkhaṇaṃ. Ettha ca bhattasitthasambandhavasena ekābaddhatā veditabbā, na phalādīnameva aññamaññasambandhavasena.

    ೧೦೩೬. ತಿಲತಣ್ಡುಲಕಾದಿಸೂತಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬತಿಲೇಹಿ ಮಿಸ್ಸತಣ್ಡುಲಾದೀಸು। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬವತ್ಥೂಹಿ ಮಿಸ್ಸಿತಾನಿ ಇತರವತ್ಥೂನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕಪಿತ್ಥೇಪೀತಿ ಕಟಾಹೇನ ಬದ್ಧಬೀಜೇ ಪರಿಣತಕಪಿತ್ಥಫಲೇಪಿ। ಕಟಾಹೇತಿ ಬದ್ಧಮಿಞ್ಜೇ ಕಪಾಲೇ।

    1036.Tilataṇḍulakādisūti kappiyaṃ kātabbatilehi missataṇḍulādīsu. Ādi-saddena kappiyaṃ kātabbavatthūhi missitāni itaravatthūni gahitāni. Ekābaddhe kapitthepīti kaṭāhena baddhabīje pariṇatakapitthaphalepi. Kaṭāheti baddhamiñje kapāle.

    ೧೦೩೭. ಕಟಾಹಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾತಿ ಸುಕ್ಖತ್ತಾ ಸಮನ್ತತೋ ಕಟಾಹಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ। ಮಿಞ್ಜಕನ್ತಿ ಪರಿಣತಕಪಿತ್ಥಫಲಮಿಞ್ಜಂ। ತಂ ಕಪಿತ್ಥಂ ಭಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾತಿ ಕಪಿತ್ಥಕಟಾಹಂ ಭಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ, ಇದಂ ಬೀಜತೋ ಮುತ್ತಸ್ಸ ಕಟಾಹಸ್ಸ ಭಾಜನಗತಿಕತ್ತಾ ವುತ್ತಂ।

    1037.Kaṭāhaṃ muñcitvāti sukkhattā samantato kaṭāhaṃ muñcitvā. Miñjakanti pariṇatakapitthaphalamiñjaṃ. Taṃ kapitthaṃ bhindāpetvāti kapitthakaṭāhaṃ bhindāpetvā, idaṃ bījato muttassa kaṭāhassa bhājanagatikattā vuttaṃ.

    ೧೦೩೮. ‘‘ಅಭೂತಗಾಮಅಬೀಜೇಸೂ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ, ಅಭೂತಗಾಮೇ ಚ ಅಬೀಜೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನನು ಚ ‘‘ಅಬೀಜೇ ಬೀಜಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೯೨) ಪಾಠಂ ವಿನಾ ‘‘ಅಭೂತಗಾಮೇ ಭೂತಗಾಮಸಞ್ಞೀ’’ತಿ ಪಾಠೋ ನತ್ಥೀತಿ ಅಭೂತಗಾಮಗ್ಗಹಣಂ ಕಸ್ಮಾ ಕತನ್ತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಠೇ ಬೀಜಂ ಭೂತಗಾಮಞ್ಚ ಬೀಜಗಾಮಂ ಬೀಜಞ್ಚ ಬೀಜಬೀಜನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಏಕಸೇಸನಯೇನ ‘‘ಬೀಜ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತನ್ತಿ ಉಭಯಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಅಭೂತಗಾಮಅಬೀಜಗಾಮದ್ವಯೇ। ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ‘‘ಅಭೂತಗಾಮೇ ಭೂತಗಾಮಸಞ್ಞಿನೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಬೀಜಗಾಮೇ ಬೀಜಗಾಮಸಞ್ಞಿನೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ತತ್ಥ ಅಭೂತಗಾಮನ್ತಿ ಬೀಜಗಾಮಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಬೀಜಗಾಮನ್ತಿ ನೋ ಬೀಜಂ।

    1038. ‘‘Abhūtagāmaabījesū’’ti padacchedo, abhūtagāme ca abīje cāti attho. Nanu ca ‘‘abīje bījasaññī, vematiko, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 92) pāṭhaṃ vinā ‘‘abhūtagāme bhūtagāmasaññī’’ti pāṭho natthīti abhūtagāmaggahaṇaṃ kasmā katanti? Vuccate – tasmiṃ pāṭhe bījaṃ bhūtagāmañca bījagāmaṃ bījañca bījabījanti vattabbe ekasesanayena ‘‘bīja’’nti gahetvā vinicchitanti ubhayaṃ vibhajitvā dassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha tasmiṃ abhūtagāmaabījagāmadvaye. Imissā gāthāya ‘‘abhūtagāme bhūtagāmasaññino dukkaṭaṃ, vematikassa dukkaṭaṃ, abījagāme bījagāmasaññino dukkaṭaṃ, vematikassa dukkaṭa’’nti cattāri dukkaṭāni dassitāni. Tattha abhūtagāmanti bījagāmaṃ gahetabbaṃ. Abījagāmanti no bījaṃ.

    ೧೦೩೯. ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಭೂತಗಾಮಬೀಜಗಾಮದ್ವಯೇ। ‘‘ಅತಥಾಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿಆದೀಸು ‘‘ಭೂತಗಾಮಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಅಭೂತಗಾಮಂ, ಅಬೀಜನ್ತಿ ವಾ ಸಞ್ಞಿನೋ ಭೂತಗಾಮಂ ಬೀಜಮ್ಪಿ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಯಥಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಬೀಜೇ ಅಬೀಜಸಞ್ಞೀ ಛಿನ್ದತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ।

    1039.Tattha tasmiṃ bhūtagāmabījagāmadvaye. ‘‘Atathāsaññino’’tiādīsu ‘‘bhūtagāmaṃ vikopentassā’’ti seso, anāpatti pakāsitāti sambandho, abhūtagāmaṃ, abījanti vā saññino bhūtagāmaṃ bījampi vikopentassa anāpatti pakāsitāti attho gahetabbo. Yathāha pāḷiyaṃ ‘‘bīje abījasaññī chindati vā…pe… anāpattī’’ti.

    ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಭೂತಗಾಮಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಮುಪರಿಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಆಲಮ್ಬಣಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಯಾ ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ತಿಣಾದೀಸು ಛಿಜ್ಜೇಸುಪಿ ‘‘ಇಮಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಮನಸಿಕತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಸತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಸತಿಸ್ಸ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕಥಯತೋ ವಾ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಾದೀಹಿ ತಿಣಾದೀನಿ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ। ಚ-ಕಾರೇನ ಇಧ ಅವುತ್ತಂ ‘‘ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಮುಚ್ಚಿತಂ। ‘‘ಇಮಂ ಭೂತಗಾಮ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ಪತಿತೇ ಇಮಂ ಡಯ್ಹತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇದಂ ಭಿಜ್ಜತಿ ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿಂ ವಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Asañcicca bhūtagāmaṃ vikopentassa anāpattīti yojanā. Evamuparipi yojetabbaṃ. Gacchantassa pādesu gahetvā vā ālambaṇakattarayaṭṭhiyā ghaṃsitvā vā tiṇādīsu chijjesupi ‘‘imaṃ chindissāmī’’ti amanasikatattā anāpattīti attho. Asatissāti aññavihitasatissa vā aññena kathayato vā pādaṅguṭṭhādīhi tiṇādīni chindantassa. Ca-kārena idha avuttaṃ ‘‘ajānantassā’’ti idaṃ samuccitaṃ. ‘‘Imaṃ bhūtagāma’’nti vā ‘‘imasmiṃ aggimhi patite imaṃ ḍayhatī’’ti vā ‘‘iminā idaṃ bhijjati chijjatī’’tiādiṃ vā ajānantassa anāpattīti attho.

    ೧೦೪೦. ಇದಂ ಚಾತಿ ಇದಂ ಭೂತಗಾಮಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ತಿಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತವಾಚಾಚಿತ್ತಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತವಸೇನ ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ। ಛೇದನಾದಿಕಿರಿಯಾಯ ಆಪಜ್ಜನತೋ ಕ್ರಿಯಂ। ತಿಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಾದೀಸು ತಿಣಗಹನಾದಿಕಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಕುಸಲಂ, ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ, ಫಲಪುಪ್ಫಾದಿಲೋಭೇನ ವಿಕೋಪೇನ್ತಾನಂ ಸೇಖಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಅಕುಸಲನ್ತಿ ತಿಚಿತ್ತಂ।

    1040.Idaṃcāti idaṃ bhūtagāmasikkhāpadañca. Tisamuṭṭhānanti kāyacittavācācittakāyavācācittavasena tisamuṭṭhānaṃ. Chedanādikiriyāya āpajjanato kriyaṃ. Ticittanti paṇṇattiṃ ajānitvā cetiyādīsu tiṇagahanādikaṃ karontassa akhīṇāsavassa kusalaṃ, khīṇāsavassa kiriyaṃ, phalapupphādilobhena vikopentānaṃ sekhaputhujjanānaṃ akusalanti ticittaṃ.

    ಭೂತಗಾಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Bhūtagāmakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೪೧. ಅಞ್ಞವಾದವಿಹೇಸಕೇ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕತೇತಿ ಯೋಜನಾ, ಅಞ್ಞವಾದಕವಿಹೇಸಕಾರೋಪನಕಮ್ಮೇ ಞತ್ತಿದುತಿಯಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಅಞ್ಞಂ ವದತೀತಿ ಅಞ್ಞವಾದಕಂ, ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಣಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ವಿಹೇಸೇತೀತಿ ವಿಹೇಸಕಂ, ತುಣ್ಹೀಭೂತಸ್ಸೇತಂ ನಾಮ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೮) ವಚನತೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ವತ್ಥುನಾ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಚೋದನಾಯ ಕತಾಯ ತಂ ಅವತ್ತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೯೪) ಪದಭಾಜನಾನುಕ್ಕಮೇನ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅವಚನಂ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಞ್ಞವಾದಕೋ। ಇಧ ಪನ ಭಾವಪ್ಪಧಾನವಸೇನ ಕಿರಿಯಾ ಗಹಿತಾ।

    1041. Aññavādavihesake kammasmiṃ saṅghena kateti yojanā, aññavādakavihesakāropanakamme ñattidutiyāya kammavācāya paccekaṃ saṅghena kateti attho. ‘‘Aññaṃ vadatīti aññavādakaṃ, aññenaññaṃ paṭicaraṇassetaṃ nāmaṃ. Vihesetīti vihesakaṃ, tuṇhībhūtassetaṃ nāma’’nti (pāci. aṭṭha. 98) vacanato saṅghamajjhe vatthunā, āpattiyā vā codanāya katāya taṃ avattukāmo hutvā ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno’’tiādinā (pāci. 94) padabhājanānukkamena pucchitaṃ ṭhapetvā aññassa avacanaṃ aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ, taṃ karonto aññavādako. Idha pana bhāvappadhānavasena kiriyā gahitā.

    ತಥೇವ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಅವತ್ತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಭೀರುಕತಾಯ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಣಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಂ ವಿಹೇಸೇತುಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ವಿಹೇಸಕೋ ನಾಮ। ಏತ್ಥಾಪಿ ಭಾವಪ್ಪಧಾನವಸೇನ ಕಿರಿಯಾವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಇಧ ಪನ ತಬ್ಭಾವಾರೋಪನಕಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಸಂಖೇಪೋ। ಪುನ ತಥಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪುನಪಿ ತೇನೇವ ಪಕಾರೇನ ಅಞ್ಞವಾದಕವಿಹೇಸಕಾನಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯಂ ಹೋತೀತಿ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ರೋಪಿತೇ ಅಞ್ಞವಾದಕೇ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೦) ನಯೇನ ಚ ‘‘ರೋಪಿತೇ ವಿಹೇಸಕೇ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೦) ನಯೇನ ಚ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಏಕೇಕಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಭವತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯಂ ಹೋತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Tatheva codiyamāno hutvā pucchitaṃ avattukāmo hutvā āpattibhīrukatāya aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ akatvā saṅghaṃ vihesetuṃ tuṇhībhūto vihesako nāma. Etthāpi bhāvappadhānavasena kiriyāva gahetabbā. Idha pana tabbhāvāropanakammaṃ vuccatīti saṃkhepo. Puna tathā karontassāti punapi teneva pakārena aññavādakavihesakāni visuṃ visuṃ karontassa. Pācittiyadvayaṃ hotīti padabhājane ‘‘ropite aññavādake’’tiādinā (pāci. 100) nayena ca ‘‘ropite vihesake’’tiādinā (pāci. 100) nayena ca visuṃ visuṃ pācittiyassa vuttattā ekekasmiṃ vatthumhi ekekāya āpattiyā sambhavato pācittiyadvayaṃ hotīti gahetabbaṃ.

    ೧೦೪೨. ಧಮ್ಮೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕಮ್ಮೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀತಿ ತೀಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು। ಅಧಮ್ಮೇತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಮ್ಮೇ ಅರೋಪಿತೇತಿ ಅಞ್ಞವಾದಕಕಮ್ಮಾರೋಪನೇ ಅಕತೇ। ಏವಂ ವದನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಸ್ಸ। ವದನ್ತಸ್ಸ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಚಕಾರೇನ ಕಮ್ಮೇ ಅರೋಪಿತೇ ಏವಂ ವಿಹೇಸನ್ತಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಕಮ್ಮೇ ಅರೋಪಿತೇತಿ ವಿಹೇಸಕಕಾಲಮಾಹ।

    1042.Dhammeti ettha ‘‘kamme’’ti seso. Dhammakamme dhammakammasaññī, vematiko, adhammakammasaññīti tīsu vikappesu. Adhammeti etthāpi eseva nayo. Kamme aropiteti aññavādakakammāropane akate. Evaṃ vadantassāti ‘‘ko āpanno’’tiādīni vadantassa. Vadantassa cāti ettha cakārena kamme aropite evaṃ vihesantassa ca dukkaṭanti samuccinoti. Imasmiṃ pakkhe kamme aropiteti vihesakakālamāha.

    ೧೦೪೩. ಆಪನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಆಪನ್ನಂ। ಭಣ್ಡನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಮಯಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡನಕಲಹಾದಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ತುಣ್ಹೀ ಭವನ್ತಸ್ಸ। ಗಿಲಾನಸ್ಸಾತಿ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಮುಖರೋಗಾದಿಯುತ್ತಸ್ಸ।

    1043.Āpannanti attanā āpannaṃ. Bhaṇḍanaṃ bhavissatīti saññissāti mayā imasmiṃ vutte saṅghassa bhaṇḍanakalahādayo hontīti saññāya tuṇhī bhavantassa. Gilānassāti vattuṃ asakkuṇeyyamukharogādiyuttassa.

    ೧೦೪೪. ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಪಟಿಚರಣಂ ಕ್ರಿಯಂ। ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ ಅಕ್ರಿಯಂ।

    1044.Kriyākriyanti aññenaññapaṭicaraṇaṃ kriyaṃ. Tuṇhībhāvo akriyaṃ.

    ಅಞ್ಞವಾದಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Aññavādakakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೪೫-೬. ಸಮ್ಮತಸ್ಸಾತಿ ಖನ್ಧಕಾಗತಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಸಮ್ಮುತಿಆದೀಸು ತೇರಸಸು ಸಮ್ಮುತೀಸು ಏಕಂ ವಾ ಕತಿಪಯಾ ವಾ ಸಬ್ಬಾ ವಾ ದಾತುಂ ಸಙ್ಘೇನ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನಸಮ್ಮುತಿಕಸ್ಸ। ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಸಮ್ಮತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೬) ವಚನತೋ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಮಾಹ, ಅಯಸಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವದನ್ತೋತಿ ‘‘ಛನ್ದೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಛನ್ದೇನ ಭತ್ತಾನಿ ಉದ್ದಿಸತೀ’’ತಿಆದಿಂ ಭಣನ್ತೋ। ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಉಜ್ಝಾಪೇತೀ’’ತಿ ಕಿರಿಯಮಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮನಿ ಉಪಯೋಗಬಹುವಚನಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಉಜ್ಝಾಪೇತಿ ಅವಞ್ಞಾಯ ಓಲೋಕಾಪೇತಿ, ಲಾಮಕತೋ ವಾ ಚಿನ್ತಾಪೇತಿ, ಖೀಯತೀತಿ ‘‘ಛನ್ದೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿಆದಿಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಪಕಾಸೇತೀತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಸಾಮಿಅತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಸೇನ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಕಾಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1045-6.Sammatassāti khandhakāgatasenāsanapaññāpakasammutiādīsu terasasu sammutīsu ekaṃ vā katipayā vā sabbā vā dātuṃ saṅghena ñattiṃ ṭhapetvā kammavācaṃ vatvā dinnasammutikassa. ‘‘Upasampannaṃ saṅghena sammata’’nti (pāci. 106) vacanato bhikkhunoti upasampannamāha, ayasaṃ kattukāmoti sambandho. Vadantoti ‘‘chandena itthannāmo senāsanaṃ paññāpeti, chandena bhattāni uddisatī’’tiādiṃ bhaṇanto. ‘‘Upasampanne’’ti idaṃ ‘‘ujjhāpetī’’ti kiriyamapekkhitvā kammani upayogabahuvacanaṃ. Ayañhettha attho – ujjhāpeti avaññāya olokāpeti, lāmakato vā cintāpeti, khīyatīti ‘‘chandena itthannāmo senāsanaṃ paññapetī’’tiādiṃ kathento pakāsetīti. Imasmiṃ pakkhe ‘‘upasampannāna’’nti vattabbe sāmiatthe upayogavasena ‘‘upasampanne’’ti vuttaṃ, upasampannānaṃ santike pakāsetīti attho.

    ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಉಜ್ಝಾಪನಕೇ ಖಿಯ್ಯನಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೦೫) ದ್ವಿನ್ನಂ ವತ್ಥೂನಂ ಏಕತೋ ವುತ್ತತ್ತಾ ಇಧಾಪಿ ಏಕತೋ ವುತ್ತಂ, ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಪನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಧಮ್ಮೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕಮ್ಮೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಮ್ಮತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೇನ ದಿನ್ನಸಮ್ಮುತಿಕಮ್ಮಂ ಸಚೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಧಮ್ಮೇತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    ‘‘Pācittiyadvayaṃ hotī’’ti idaṃ ‘‘ujjhāpanake khiyyanake pācittiya’’nti (pāci. 105) dvinnaṃ vatthūnaṃ ekato vuttattā idhāpi ekato vuttaṃ, visuṃ visuṃ pana gahetabbaṃ. Dhammeti ettha ‘‘kamme’’ti seso, upasampannassa sammatassa saṅghena dinnasammutikammaṃ sace dhammakammaṃ hotīti attho. Adhammeti etthāpi eseva nayo.

    ೧೦೪೭-೮. ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಸಮ್ಮತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ಅಸಮ್ಮತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಸಮ್ಮತಂ ಪಚ್ಛಾ ಸಾಮಣೇರಭಾವಂ ಉಪಗತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಸಮ್ಮತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅವಣ್ಣಂ ವದತೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1047-8.Bhikkhunoti sammatassa bhikkhuno. Asammatassa bhikkhussa avaṇṇaṃ bhāsatoti yojanā. Yassa kassacīti ettha ‘‘santike’’ti seso, upasampannassa ca anupasampannassa ca yassa kassaci santiketi attho. Upasampannakāle sammataṃ pacchā sāmaṇerabhāvaṃ upagataṃ sandhāya ‘‘sammatassa sāmaṇerassā’’ti vuttaṃ. Avaṇṇaṃ vadatoti yojanā.

    ೧೦೪೯. ಕರೋನ್ತಂ ಸಮ್ಮತಂ। ಭಣತೋತಿ ಉಜ್ಝಾಪಯತೋ, ಖೀಯತೋ। ಅತ್ಥೋ ಪನ ವುತ್ತನಯೋವ। ಉಜ್ಝಾಪನಖೀಯನಕಿರಿಯಾಹಿ ಆಪಜ್ಜನತೋ ಕ್ರಿಯಂ। ಯಸ್ಮಾ ಉಜ್ಝಾಪನಂ, ಖೀಯನಞ್ಚ ಮುಸಾವಾದವಸೇನೇವ ಪವತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಟ್ಠಾನೇ, ದುಕ್ಕಟಟ್ಠಾನೇ ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಉಜ್ಝಾಪೇನ್ತಸ್ಸ, ಖೀಯನ್ತಸ್ಸ ಚ ಏಕಕ್ಖಣೇ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಪನ್ನಂ।

    1049.Karontaṃ sammataṃ. Bhaṇatoti ujjhāpayato, khīyato. Attho pana vuttanayova. Ujjhāpanakhīyanakiriyāhi āpajjanato kriyaṃ. Yasmā ujjhāpanaṃ, khīyanañca musāvādavaseneva pavattaṃ, tasmā ‘‘ādikammikassa anāpattī’’ti pācittiyaṭṭhāne, dukkaṭaṭṭhāne ca iminā ca anāpattidassanatthaṃ vuttanti gahetabbaṃ. Evañca katvā ujjhāpentassa, khīyantassa ca ekakkhaṇe dve dve āpattiyo hontīti āpannaṃ.

    ಉಜ್ಝಾಪನಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ujjhāpanakakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೫೦. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಞ್ಚಾದಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಭಿಸಿಂ ವಾ ಕೋಚ್ಛಂ ವಾ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಂ ಮಞ್ಚಾದಿಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಞ್ಚೋ ನಾಮ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಮಞ್ಚಾ ಮಸಾರಕೋ ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋ ಕುಳೀರಪಾದಕೋ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೧೧) ಚ ದಸ್ಸಿತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಮಞ್ಚೋ। ತತ್ಥ ಮಸಾರಕೋ ನಾಮ ಮಞ್ಚಪಾದೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಟನಿಸಿಖಾಹಿ ಆವುಣಿತ್ವಾ ಕತಮಞ್ಚೋ। ಸೋ ಇದಾನಿ ವತ್ತಮಾನೋ ವೇತ್ತಮಞ್ಚೋ। ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋ ನಾಮ ಅಟನಿಸೀಸೇಸು ಬುನ್ದಿಕರನ್ತರತೋ ಮಞ್ಚಪಾದೇ ಡಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಕತೋ ವೇತ್ತಮಞ್ಚಪದರಮಞ್ಚೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಕುಳೀರಪಾದಕೋ ನಾಮ ಪಾದಬುನ್ದೇ ಅಸ್ಸಖುರಾದಿಆಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕಕ್ಕಟಪಾದೇಹಿ ವಿಯ ವಙ್ಕಪಾದೇಹಿ ಯೋಜಿತಮಞ್ಚೋ। ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋ ನಾಮ ಅಟನಿಯೋ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಟನಿಛಿದ್ದೇ ಪಾದಸೀಸೇ ಸಿಖಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಅಟನಿಯಾ ಉಪರಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಪಾದಸಿಖಾಮತ್ಥಕೇ ತಿರಿಯಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಆಣಿಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಕತಮಞ್ಚೋ।

    1050. Saṅghassa mañcādinti sambandho. ‘‘Saṅghikaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā bhisiṃ vā kocchaṃ vā’’ti pāḷiyaṃ dassitaṃ saṅghasantakaṃ mañcādiṃ. Ettha ca mañco nāma pāḷiyaṃ ‘‘cattāro mañcā masārako bundikābaddho kuḷīrapādako āhaccapādako’’ti (pāci. 111) ca dassito catubbidho mañco. Tattha masārako nāma mañcapāde vijjhitvā tattha aṭanisikhāhi āvuṇitvā katamañco. So idāni vattamāno vettamañco. Bundikābaddho nāma aṭanisīsesu bundikarantarato mañcapāde ḍaṃsāpetvā kato vettamañcapadaramañco daṭṭhabbo. Kuḷīrapādako nāma pādabunde assakhurādiākāraṃ dassetvā kakkaṭapādehi viya vaṅkapādehi yojitamañco. Āhaccapādako nāma aṭaniyo vijjhitvā aṭanichidde pādasīse sikhaṃ katvā taṃ pavesetvā aṭaniyā upari nikkhante pādasikhāmatthake tiriyaṃ vijjhitvā āṇiṃ pavesetvā katamañco.

    ಪೀಠಂ ನಾಮ ಏವಮೇವ ಕತಂ ತನ್ನಾಮಕಮೇವ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ।

    Pīṭhaṃ nāma evameva kataṃ tannāmakameva catubbidhaṃ;

    ಭಿಸಿ ನಾಮ ‘‘ಪಞ್ಚ ಭಿಸಿಯೋ ಉಣ್ಣಭಿಸಿ ಚೋಳಭಿಸಿ ವಾಕಭಿಸಿ ತಿಣಭಿಸಿ ಪಣ್ಣಭಿಸೀ’’ತಿ ಗಬ್ಭವಸೇನ ದಸ್ಸಿತಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಸಿಯೋ। ತತ್ಥ ಉಣ್ಣಾ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಲೋಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಲೋಮಾನಿ। ಚೋಳಾ ನಾಮ ಪಿಲೋತಿಕಾ। ವಾಕಂ ನಾಮ ಮಕಚಿವಾಕಾದಿಕಂ। ತಿಣಂ ನಾಮ ದಬ್ಬತಿಣಾದಿ। ಪಣ್ಣಂ ನಾಮ ತಮಾಲಪಣ್ಣಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಪಣ್ಣಂ।

    Bhisi nāma ‘‘pañca bhisiyo uṇṇabhisi coḷabhisi vākabhisi tiṇabhisi paṇṇabhisī’’ti gabbhavasena dassitā pañca bhisiyo. Tattha uṇṇā nāma manussalomaṃ ṭhapetvā avasesalomāni. Coḷā nāma pilotikā. Vākaṃ nāma makacivākādikaṃ. Tiṇaṃ nāma dabbatiṇādi. Paṇṇaṃ nāma tamālapaṇṇaṃ ṭhapetvā avasesapaṇṇaṃ.

    ಕೋಚ್ಛನ್ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಕೋಚ್ಛಂ ನಾಮ ವಾಕಮಯಂ ವಾ ಉಸೀರಮಯಂ ವಾ ಮುಞ್ಜಮಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಜಮಯಂ ವಾ ಅನ್ತೋ ಸಂವೇಠೇತ್ವಾ ಬದ್ಧಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೧೧) ದಸ್ಸಿತಂ ವಾಕಂ ವಾ ಉಸೀರಂ ವಾ ಮುಞ್ಜತಿಣಂ ವಾ ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ವಾ ಪಬ್ಬಜತಿಣಂ ವಾ ಆದಾಯ ಉಭೋಹಿ ಕೋಟೀಹಿ ವಿತ್ಥತಂ ಕತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಸಙ್ಕುಚಿತ್ವಾ ತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀಹಿ ವೇಠನಬನ್ಧನಾನಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಪಾದಪುಞ್ಛನೀ ವಿಯ ನಿಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಕತಂ ಆಸನನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ವಿತ್ಥತಂ, ಮಜ್ಝೇ ಸಂಖಿತ್ತಂ, ಪಣವಸಣ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಕಿರ ಮಜ್ಝೇ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಂ ನಾಮೇತ್ಥ ನತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೧)। ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ। ಏತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ವಕ್ಖತಿ। ಸನ್ಥರಿತ್ವಾತಿ ಸಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ।

    Kocchanti pāḷiyaṃ ‘‘kocchaṃ nāma vākamayaṃ vā usīramayaṃ vā muñjamayaṃ vā pabbajamayaṃ vā anto saṃveṭhetvā baddhaṃ hotī’’ti (pāci. 111) dassitaṃ vākaṃ vā usīraṃ vā muñjatiṇaṃ vā eḷakalomāni vā pabbajatiṇaṃ vā ādāya ubhohi koṭīhi vitthataṃ katvā majjhe pīḷetvā saṅkucitvā taṃ bandhitvā sīhacammādīhi veṭhanabandhanāni paṭicchādetvā pādapuñchanī viya nisajjatthāya kataṃ āsananti vadanti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘heṭṭhā ca upari ca vitthataṃ, majjhe saṃkhittaṃ, paṇavasaṇṭhānaṃ katvā baddhaṃ hoti, taṃ kira majjhe sīhabyagghacammaparikkhittampi karonti. Akappiyacammaṃ nāmettha natthī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 111). Santharāpetvāti upasampannena vā anupasampannena vā santharāpetvā. Ettha vinicchayaṃ vakkhati. Santharitvāti sayaṃ santharitvā vā.

    ೧೦೫೧. ನೇವುದ್ಧರೇಯ್ಯಾತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಟ್ಠಾನತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ನ ಪಟಿಸಾಮೇಯ್ಯ। ನ ಉದ್ಧರಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ತಥಾ ನ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ। ತನ್ತಿ ಮಞ್ಚಾದಿಂ। ಪಕ್ಕಮನ್ತೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ, ಮಞ್ಚಾದೀನಂ ಅತ್ಥತಟ್ಠಾನತೋ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಥಾಮಪ್ಪಮಾಣೇನ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಖಿತ್ತಪಾಸಾಣಸ್ಸ ಪತನಟ್ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಗಚ್ಛನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ।

    1051.Nevuddhareyyāti paññattaṭṭhānato uddharitvā na paṭisāmeyya. Na uddharāpeyya vāti aññena vā tathā na kārāpeyya. Tanti mañcādiṃ. Pakkamantoti ettha ‘‘yo bhikkhū’’ti labbhati, mañcādīnaṃ atthataṭṭhānato thāmamajjhimassa purisassa thāmappamāṇena hatthaṃ pasāretvā khittapāsāṇassa patanaṭṭhānaṃ atikkamma gacchantoti attho. Yathāha pāḷiyaṃ ‘‘majjhimassa purisassa leḍḍupātaṃ atikkamantassā’’ti.

    ೧೦೫೨. ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತುರೋ ಮಾಸೇತಿ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಚಾತುಮಾಸೇ। ಸಚೇ ದೇವೋ ನ ವಸ್ಸತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕತ್ಥಚಿ ಜನಪದೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ತೇನೇವ ‘‘ಸಚೇ’’ತಿ ಸಾಸಙ್ಕಮಾಹ। ‘‘ಯೇಸು ಜನಪದೇಸು ವಸ್ಸಕಾಲೇ ನ ವಸ್ಸತಿ, ತೇಸುಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೦) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಥಾ ಚಾಪೀತಿ ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಅವಸ್ಸನ್ತೇಪಿ।

    1052.Vassike caturo māseti antovassaṃ cātumāse. Sace devo na vassatīti ettha ‘‘katthaci janapade’’ti seso. Teneva ‘‘sace’’ti sāsaṅkamāha. ‘‘Yesu janapadesu vassakāle na vassati, tesupi cattāro māse nikkhipituṃ na vaṭṭatiyevā’’ti (pāci. aṭṭha. 110) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Tathā cāpīti te cattāro māse avassantepi.

    ೧೦೫೩. ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಲಙ್ಕಾದೀಪಸದಿಸೇ ದೇಸೇ। ಯತ್ಥ ಅಪರೇಪಿ ಹೇಮನ್ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ದೇವೋ ವಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಮಞ್ಚಾದಿಂ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಬಹಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1053.Yatthāti yasmiṃ laṅkādīpasadise dese. Yattha aparepi hemante cattāro māse devo vassati, tattha aṭṭha māse ajjhokāse mañcādiṃ ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Gimhāne pana cattāro māse bahi ṭhapetuṃ vaṭṭatīti byatirekato dasseti.

    ೧೦೫೪. ನಿವಾಸಸ್ಮಿನ್ತಿ ರುಕ್ಖೇ ಕುಲಾವಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿರನ್ತರವಾಸೇ ಸತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಧುವನಿವಾಸೇನ ಕುಲಾವಕೇ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೦)। ಕದಾಚಿಪೀತಿ ಅನೋವಸ್ಸಕಾಲೇಪಿ।

    1054.Nivāsasminti rukkhe kulāvakaṃ katvā nirantaravāse sati. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yasmiṃ pana dhuvanivāsena kulāvake katvā vasantī’’ti (pāci. aṭṭha. 110). Kadācipīti anovassakālepi.

    ೧೦೫೫-೬. ಸಙ್ಘಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಞ್ಚಾದೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸನ್ಥತಂ ಯದೀತಿ ಅನಾಣತ್ತೇನ ಯದಿ ಅತ್ಥತಂ, ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಾನೇತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಮಣ್ಡಪಅಬ್ಭೋಕಾಸಾದಿಮ್ಹಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಾನೇ। ಯೇನ ಕೇನಚೀತಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ। ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ। ಸೋತಿ ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು।

    1055-6. Saṅghikaṃ yaṃ kiñci mañcādīti yojanā. Santhataṃ yadīti anāṇattena yadi atthataṃ, paññattanti vuttaṃ hoti. Yattha katthaci ṭhāneti rukkhamūlamaṇḍapaabbhokāsādimhi yattha katthaci ṭhāne. Yena kenacīti saddhivihārikena vā antevāsikena vā aññena vā. Bhikkhunāti upasampannena. Soti yassatthāya paññattaṃ, so bhikkhu.

    ೧೦೫೭. ತನ್ತಿ ತಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವೇತ್ತಮಞ್ಚಾದಿಂ। ಸನ್ಥರಾಪಿತ-ಸದ್ದೋ ಕತ್ತುಸಾಧನೋ, ಸನ್ಥರಿತುಂ ನಿಯೋಜಕಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1057.Tanti taṃ saṅghikaṃ vettamañcādiṃ. Santharāpita-saddo kattusādhano, santharituṃ niyojakasseva bhikkhunoti attho.

    ೧೦೫೮. ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಣಾಪಕೋ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಆಣತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನಾತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಆಸನಪಞ್ಞಾಪಕಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ‘‘ನಿಸೀದತೀ’’ತಿ ವಚನಸ್ಸ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಥವಿಕಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಠಪೇತಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಮೇವ ಭಾರೋ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಪಞ್ಞಾಪಕೋ ಮುಚ್ಚತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    1058.Bhikkhunāti ettha ‘‘āṇāpako’’ti vakkhamānattā āṇattena bhikkhunā upasampannenāti labbhati. Tassevāti āṇattiyā āsanapaññāpakassa tasseva bhikkhuno. ‘‘Nisīdatī’’ti vacanassa upalakkhaṇattā āgantvā thavikaṃ vā cīvaraṃ vā yaṃ kiñcideva ṭhapeti, ‘‘mayhameva bhāro’’ti vā vadati, paññāpako muccatīti gahetabbo.

    ೧೦೫೯-೬೦. ಅನಾಪುಚ್ಛಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪಲಿಬೋಧಂ ವಿಯ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೩) ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತಸರೂಪಂ ಯಂ ಕಞ್ಚಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೩) ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಮಯಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನುಮತಿಗಹಣಂ ಆಪುಚ್ಛನಂ ನಾಮ, ತಂ ಅನಾಪತ್ತಿಯಾ ಕಥಂ ಅಙ್ಗಂ ಹೋತೀತಿ ಚೇ? ಗಮನಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಲದ್ಧತ್ತಾ। ‘‘ಕಪ್ಪಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಅನುಮತಿದಾಯಕೇನ ವತ್ತಾವತ್ತಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಲದ್ಧಕಪ್ಪತ್ತಾ ಏವಂ ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ವಟ್ಟತಿ। ಅನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾತಿ ನಿಯ್ಯಾತನಂ ಅಕತ್ವಾ ವತ್ತಾವತ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ, ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಾರೇತಿ ಪದವಾರೇ।

    1059-60.Anāpucchāti ettha ‘‘yo bhikkhu vā sāmaṇero vā ārāmiko vā lajjī hoti, attano palibodhaṃ viya maññatī’’ti (pāci. aṭṭha. 113) aṭṭhakathāya vuttasarūpaṃ yaṃ kañci anāpucchāti attho. ‘‘Bhikkhu vā sāmaṇero vā ārāmiko vā lajjī hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 113) vuttattā alajjiṃ āpucchitvā gantuṃ na vaṭṭatīti vadanti. ‘‘Mayaṃ gamissāmā’’ti vatvā anumatigahaṇaṃ āpucchanaṃ nāma, taṃ anāpattiyā kathaṃ aṅgaṃ hotīti ce? Gamanassa anumatiyā laddhattā. ‘‘Kappaṃ labhitvā gantabba’’nti vacanato anumatidāyakena vattāvattaṃ sampaṭicchitaṃ viya hotīti laddhakappattā evaṃ gacchati ce, vaṭṭati. Aniyyātetvāti niyyātanaṃ akatvā vattāvattaṃ appaṭiyādetvā, asampaṭicchāpetvāti vuttaṃ hoti. Vāreti padavāre.

    ೧೦೬೨. ತಸ್ಮಾ ಠಾನಾತಿ ಅತ್ತನಾ ಠತ್ವಾ ಆಣಾಪಿತಭೋಜನಸಾಲತೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಭೋಜನಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೧)।

    1062.Tasmā ṭhānāti attanā ṭhatvā āṇāpitabhojanasālato. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhojanasālato nikkhamitvā aññattha gacchatī’’ti (pāci. aṭṭha. 111).

    ೧೦೬೩. ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಿಕಾತೀತೇನಾತಿ ಅಕುಸಲಮೂಲತ್ತಿಕಾದಿತೋ ಸವಾಸನಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇನ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ‘‘ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೧೨) ವಚನತೋ ದುಕ್ಕಟತ್ತಯಂ ಹೋತಿ।

    1063. Saṅghike saṅghikasaññivematikapuggalikasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ. Tikātītenāti akusalamūlattikādito savāsanasamucchedappahānavasena atikkantena. Tikadukkaṭanti ‘‘puggalike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī aññassa puggalike āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 112) vacanato dukkaṭattayaṃ hoti.

    ೧೦೬೪-೫. ಚಿಮಿಲಿಕಂ ನಾಮ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಛವಿರಕ್ಖನತ್ಥಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಪಿಲೋತಿಕಂ। ತಟ್ಟಿಕಾ ನಾಮ ತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಹಿ ಕತತಟ್ಟಿಕಾ। ಚಮ್ಮಂ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದಿ। ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಚಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀನಂ ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೨)। ಇಮಸ್ಸ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಪಾಠಸ್ಸ ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಾ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೧೧೨) ಏವಂ ಅತ್ಥೋ ವಣ್ಣಿತೋ –

    1064-5.Cimilikaṃ nāma parikammakatāya bhūmiyā chavirakkhanatthaṃ attharitabbapilotikaṃ. Taṭṭikā nāma tālapaṇṇādīhi katataṭṭikā. Cammaṃ sīhacammādi. Senāsanaparikkhāre akappiyacammaṃ nāma natthi. Yathāha ‘‘aṭṭhakathāsu hi senāsanaparibhoge paṭikkhittacammaṃ nāma na dissati, tasmā sīhacammādīnaṃ pariharaṇeyeva paṭikkhepo veditabbo’’ti (pāci. aṭṭha. 112). Imassa ca aṭṭhakathāpāṭhassa sāratthadīpaniyā (sārattha. ṭī. pācittiya 3.112) evaṃ attho vaṇṇito –

    ‘‘ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀನಂ ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಮಹಾಚಮ್ಮಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ ಸೀಹಚಮ್ಮಂ ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಂ ದೀಪಿಚಮ್ಮಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾಯ ಖನ್ಧಕಪಾಳಿಯಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಿಭಾವೇತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅನ್ತೋಪಿ ಮಞ್ಚೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಬಹಿಪಿ ಮಞ್ಚೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೫೫) ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ ಮಞ್ಚಪೀಠೇಸು ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೋಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಭೂಮತ್ಥರಣವಸೇನ ಪರಿಭೋಗೋ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ’’ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತನ್ತಿ? ಯಥಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಸಾದಪರಿಭೋಗ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೨೦) ವಚನತೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇಪಿ ಸೇನಾಸನೇ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗವಸೇನ ನಿಯಮಿತಂ ಸುವಣ್ಣಘಟಾದಿಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟಮಾನಮ್ಪಿ ಕೇವಲಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಮಿದಂ ಭೂಮತ್ಥರಣವಸೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ತಂ ವಿಹಾರಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ।

    ‘‘Sīhacammādīnaṃ pariharaṇeyeva paṭikkhepo veditabbo’’ti iminā ‘‘na bhikkhave mahācammāni dhāretabbāni sīhacammaṃ byagghacammaṃ dīpicammaṃ, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti evaṃ vuttāya khandhakapāḷiyā adhippāyaṃ vibhāveti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘antopi mañce paññattāni honti, bahipi mañce paññattāni hontī’’ti (mahāva. 255) imasmiṃ vatthusmiṃ sikkhāpadassa paññattattā mañcapīṭhesu attharitvā paribhogoyeva paṭikkhitto, bhūmattharaṇavasena paribhogo pana appaṭikkhittoti. Yadi evaṃ ‘‘pariharaṇeyeva paṭikkhepo’’ti idaṃ kasmā vuttanti? Yathā ‘‘anujānāmi bhikkhave sabbaṃ pāsādaparibhoga’’nti (cūḷava. 320) vacanato puggalikepi senāsane senāsanaparibhogavasena niyamitaṃ suvaṇṇaghaṭādikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭamānampi kevalaṃ attano santakaṃ katvā paribhuñjituṃ na vaṭṭati, evamidaṃ bhūmattharaṇavasena paribhuñjiyamānampi attano santakaṃ katvā taṃ taṃ vihāraṃ haritvā paribhuñjituṃ na vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘pariharaṇeyeva paṭikkhepo veditabbo’’ti vuttanti.

    ‘‘ಫಲಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಠಾಗತಂ ಫಲಕಪೀಠಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಫಲಕಪೀಠಂ ನಾಮ ಫಲಕಮಯಂ ಪೀಠ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೨)। ಪಾದಪುಞ್ಛನಿನ್ತಿ ಕದಲಿವಾಕಾದೀಹಿ ಕತಂ ಪಾದಪುಞ್ಛನಿಕಂ। ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ನಾಮ ಚಿಮಿಲಿಕಾಯ ಸತಿ ತಸ್ಸಾ ಉಪರಿ, ಅಸತಿ ಸುದ್ಧಭೂಮಿಯಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಾ ಕಟಸಾರಕಾದಿವಿಕತಿ। ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ನಾಮ ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಂ ಉಪರಿ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ।

    ‘‘Phalaka’’nti iminā pāṭhāgataṃ phalakapīṭhameva dassitaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘phalakapīṭhaṃ nāma phalakamayaṃ pīṭha’’nti (pāci. aṭṭha. 112). Pādapuñchaninti kadalivākādīhi kataṃ pādapuñchanikaṃ. Bhūmattharaṇaṃ nāma cimilikāya sati tassā upari, asati suddhabhūmiyaṃ attharitabbā kaṭasārakādivikati. Uttarattharaṇaṃ nāma saṅghikamañcapīṭhādīnaṃ upari attharitabbapaccattharaṇaṃ.

    ಪತ್ತಾಧಾರಕನ್ತಿ ಪತ್ತವಲಯಾಧಾರಕಂ। ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಪರಿಕ್ಖಾರಂ। ಗಚ್ಛತೋತಿ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಗಚ್ಛತೋ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕೇಹಿ ದಾನಕಾಲೇಯೇವ ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಬಲಂ ‘‘ಪಾದಪುಞ್ಛನಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ, ತಥೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಮಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ ‘‘ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇಪಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಾಯಕೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ಚೇ, ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕಾಲೇ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ।

    Pattādhārakanti pattavalayādhārakaṃ. Taṃ yathāvuttaparikkhāraṃ. Gacchatoti leḍḍupātaṃ atikkamma gacchato. Sace pana dāyakehi dānakāleyeva sahassagghanakampi kambalaṃ ‘‘pādapuñchaniṃ katvā paribhuñjathā’’ti dinnaṃ, tatheva paribhuñjituṃ vaṭṭati. Tasmā imaṃ mañcapīṭhādisenāsanampi ‘‘abbhokāsepi yathāsukhaṃ paribhuñjathā’’ti dāyakehi dinnaṃ ce, sabbasmimpi kāle abbhokāse nikkhipituṃ vaṭṭatīti vadanti.

    ೧೦೬೬. ಆರಞ್ಞಕೇನಾಪಿ ಸಚೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಅನೋವಸ್ಸಕೇ ನೋಸತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಂ ರುಕ್ಖಸ್ಮಿಂ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಯಥಾಸುಖಂ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1066. Āraññakenāpi sace gantabbaṃ hoti, anovassake nosati mañcapīṭhādiṃ rukkhasmiṃ laggetvā yathāsukhaṃ gantabbanti yojanā.

    ೧೦೬೭. ಉಪಚಿಕಾದೀಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮೂಸಿಕಾ ಗಹಿತಾ। ನ ಲುಜ್ಜತೀತಿ ನ ನಸ್ಸತಿ। ತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಮಞ್ಚಾದಿಕಂ ಸಕಲಂ।

    1067.Upacikādīhīti ettha ādi-saddena mūsikā gahitā. Na lujjatīti na nassati. Taṃ sabbanti mañcādikaṃ sakalaṃ.

    ೧೦೬೮. ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಮಞ್ಚಾದಿವಿಸಯೇ। ರುದ್ಧೇತಿ ವುಡ್ಢಭಿಕ್ಖುನಾ ವಾ ಇಸ್ಸರಾದೀಹಿ ವಾ ಯಕ್ಖಸೀಹಾದೀಹಿ ವಾ ಮಞ್ಚಾದಿಕೇ ರುದ್ಧೇ ಅಜ್ಝಾವುತ್ಥೇ, ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಗಹಿತೇತಿ ಅತ್ಥೋ । ಆಪದಾಸುಪೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯಾದೀಸು ಚ ಸನ್ತೇಸು। ಗಚ್ಛತೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1068.Attano santaketi attano puggalike mañcādivisaye. Ruddheti vuḍḍhabhikkhunā vā issarādīhi vā yakkhasīhādīhi vā mañcādike ruddhe ajjhāvutthe, abhibhavitvā gahiteti attho . Āpadāsupīti brahmacariyantarāyādīsu ca santesu. Gacchato bhikkhuno anāpattīti yojanā.

    ೧೦೬೯. ಕಾಯವಾಚತೋ, ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ। ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಅನುದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ಹೋತಿ, ಅನಾಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಏವಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸಚಿತ್ತಕೇನ ತೇನೇವ ದ್ವಯೇನ ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೋ ಕ್ರಿಯಂ। ಮಞ್ಚಾದೀನಂ ಅನುದ್ಧರಣಾದಿ ಅಕ್ರಿಯಂ।

    1069. Kāyavācato, kāyavācācittato ca samuṭṭhānaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma. Paññattiṃ ajānitvā sayaṃ anuddharantassa kāyena hoti, anāpucchantassa vācāya hoti, paññattiṃ jānitvā evaṃ akarontassa sacittakena teneva dvayena samuṭṭhātīti veditabbaṃ. Leḍḍupātātikkamo kriyaṃ. Mañcādīnaṃ anuddharaṇādi akriyaṃ.

    ಪಠಮಸೇನಾಸನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Paṭhamasenāsanakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೭೦-೩. ಭಿಸೀತಿ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತಪಞ್ಚಪ್ಪಕಾರಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ‘‘ಮಞ್ಚಕಭಿಸಿ ವಾ ಪೀಠಕಭಿಸಿ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೬) ಏವಂ ದಸ್ಸಿತಭಿಸಿ ಚ। ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ನಾಮ ಪಾವಾರೋ ಕೋಜವೋ ವಾ। ‘‘ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಂ। ‘ಇದಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ತಥಾವುತ್ತಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ತಾದಿಸಂ ಮಞ್ಚಪೀಠೇಸು ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಮೇವಾ’ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೧೧೬) ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಾ ಲಿಖಿತಂ। ನಿಸೀದನನ್ತಿ ನಿಸೀದನಚೀವರಂ।

    1070-3.Bhisīti paṭhamasikkhāpade vuttapañcappakārā imissā aṭṭhakathāya ‘‘mañcakabhisi vā pīṭhakabhisi vā’’ti (pāci. aṭṭha. 116) evaṃ dassitabhisi ca. Paccattharaṇaṃ nāma pāvāro kojavo vā. ‘‘Ettakameva vuttanti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. ‘Idañca aṭṭhakathāsu tathāvuttabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, aññampi tādisaṃ mañcapīṭhesu attharitabbaṃ paccattharaṇamevā’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vutta’’nti (sārattha. aṭṭha. pācittiya 3.116) sāratthadīpaniyā likhitaṃ. Nisīdananti nisīdanacīvaraṃ.

    ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ ಏರಕಾದೀನಿ ತಿಣಾನಿ ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಠಾನೇಸು ಗೋಪೇತ್ವಾ ಕತಸನ್ಥಾರೋ। ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋ ನಾಮ ನಾಳಿಕೇರಾದಿಪಣ್ಣೇ ತಥೇವ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಕತಸನ್ಥಾರೋ। ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸೇಯ್ಯಾ। ‘‘ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ ಇದಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಕಥಾಯ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ।

    Tiṇasanthāro erakādīni tiṇāni dvīsu tīsu ṭhānesu gopetvā katasanthāro. Paṇṇasanthāro nāma nāḷikerādipaṇṇe tatheva gopetvā katasanthāro. Sayanti etthāti seyyā. ‘‘Sabbacchannaparicchanne’’ti idaṃ sahaseyyakathāya vuttatthameva.

    ದಸವಿಧಂ ಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ದಸವಿಧಾಸು ಸೇಯ್ಯಾಸು ಅಞ್ಞತರನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸನ್ಥರಿತ್ವಾಪಿ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ, ಸೋ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾಪೀತಿ ಇಮಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ವಾ-ಸದ್ದಂ ‘‘ಸಯಂ ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ’’ತಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ‘‘ಅನುದ್ಧರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ’’ತಿ ಅಯಂ ವಿಕಪ್ಪೋ ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ। ತಂ ಸೇಯ್ಯಂ।

    Dasavidhaṃ seyyanti dasavidhāsu seyyāsu aññataranti vuttaṃ hoti. Santharitvāpi vāti ettha pi-saddo sampiṇḍanattho, so santharāpetvāpīti imaṃ sampiṇḍeti. Vā-saddaṃ ‘‘sayaṃ anuddharitvā’’ti ettha ‘‘anuddharitvā vā’’ti yojetvā ‘‘anuddharāpetvā vā’’ti ayaṃ vikappo saṅgayhati. Taṃ seyyaṃ.

    ಆರಾಮಸ್ಸೂಪಚಾರನ್ತಿ ‘‘ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಚಾರೋ ನಾಮ ಸೇನಾಸನತೋ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ ಉಪಚಾರಮಾಹ। ಅಸ್ಸಾತಿ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ।

    Ārāmassūpacāranti ‘‘aparikkhittassa upacāro nāma senāsanato dve leḍḍupātā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ upacāramāha. Assāti vihārassa parikkhittassa.

    ೧೦೭೪. ಉಭಯೇಸನ್ತಿ ಸೇನಾಸನಸೇಯ್ಯಾನಂ। ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1074.Ubhayesanti senāsanaseyyānaṃ. Antogabbhe santharitvā gacchatoti sambandho.

    ೧೦೭೫. ಉಪಚಾರೇ ವಿಹಾರಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಾದಿಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಗುತ್ತಸೇನಾಸನಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ವಿಹಾರೋತಿ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೋ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ ಗುತ್ತಸೇನಾಸನಂ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೭)। ತತ್ಥ ಉಪಚಾರೋ ನಾಮ ತಂಸಮೀಪಂ ಠಾನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪಚಾರೇತಿ ತಸ್ಸ ಬಹಿ ಆಸನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ’’ತಿ। ಮಣ್ಡಪೋ ನಾಮ ಪರಿಚ್ಛನ್ನಾಪರಿಚ್ಛನ್ನಸನ್ನಿಪಾತಮಣ್ಡಪೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮಣ್ಡಪೇ ವಾತಿ ಅಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾಪಿ ಬಹೂನಂ ಸನ್ನಿಪಾತಮಣ್ಡಪೇ’’ತಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಿ। ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ನಾಮ ಅಗುತ್ತಾ ಭೋಜನಸಾಲಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ವಾತಿ ಭೋಜನಸಾಲಾಯಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೭)। ಅಗುತ್ತತಾ ಚ ‘‘ಠಾನಸ್ಸ ಅಗುತ್ತತಾಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೭) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ।

    1075.Upacāre vihārassāti ettha vihāro nāma antogabbhādisabbaparicchannaguttasenāsanaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘vihāroti antogabbho vā aññaṃ vā sabbaparicchannaṃ guttasenāsanaṃ veditabba’’nti (pāci. aṭṭha. 117). Tattha upacāro nāma taṃsamīpaṃ ṭhānaṃ. Yathāha ‘‘upacāreti tassa bahi āsanne okāse’’ti. Maṇḍapo nāma paricchannāparicchannasannipātamaṇḍapo. Yathāha ‘‘maṇḍape vāti aparicchanne paricchanne vāpi bahūnaṃ sannipātamaṇḍape’’ti. Ādi-saddena upaṭṭhānasālārukkhamūlāni saṅgahitāni. Upaṭṭhānasālā nāma aguttā bhojanasālā. Yathāha ‘‘upaṭṭhānasālāyaṃ vāti bhojanasālāyaṃ vā’’ti (pāci. aṭṭha. 117). Aguttatā ca ‘‘ṭhānassa aguttatāyā’’ti (pāci. aṭṭha. 117) aṭṭhakathāvacanato veditabbāti.

    ೧೦೭೬. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ’’ತಿ ವಾರತ್ತಯೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯತ್ತಯಂ ವುತ್ತಂ। ದಸವತ್ಥೂಸು ಭವಂ ತದನ್ತೋಗಧತ್ತಾತಿ ದಸವತ್ಥುಕಂ, ದಸನ್ನಂ ವಾ ವತ್ಥು ದಸವತ್ಥು, ತಂಯೇವ ದಸವತ್ಥುಕನ್ತಿ ಭಿಸಿಆದಿಕಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಸೇಯ್ಯಾಭಣ್ಡಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸನ್ಥಾರಕಸ್ಸ। ‘‘ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೧೭) ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ದೀಪಿತಂ।

    1076.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘saṅghike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī’’ti vārattaye pācittiyattayaṃ vuttaṃ. Dasavatthūsu bhavaṃ tadantogadhattāti dasavatthukaṃ, dasannaṃ vā vatthu dasavatthu, taṃyeva dasavatthukanti bhisiādikaṃ aññataraṃ seyyābhaṇḍaṃ. Tassāti santhārakassa. ‘‘Puggalike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī aññassa puggalike āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 117) tikadukkaṭaṃ dīpitaṃ.

    ೧೦೭೭. ಉದ್ಧರಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥತಸೇಯ್ಯಂ ಯಥಾ ಉಪಚಿಕಾಹಿ ನ ಖಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ, ‘‘ಗಚ್ಛತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಞ್ಞೇನ ವುದ್ಧಭಿಕ್ಖುಇಸ್ಸರಾದಿನಾ। ಪಲಿಬುದ್ಧೇತಿ ಸೇನಾಸನೇ ಪರಿಬುದ್ಧೇ ನಿವಾರಿತೇ।

    1077.Uddharitvāti atthataseyyaṃ yathā upacikāhi na khajjati, tathā paṭisāmetvā, ‘‘gacchato’’ti iminā sambandho. Aññena vuddhabhikkhuissarādinā. Palibuddheti senāsane paribuddhe nivārite.

    ೧೦೭೮. ಸಾಪೇಕ್ಖೋವ ಚ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಇದಂ ಪಟಿಸಾಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತೋವ ಗಾಮನ್ತರಾದಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಾಪೇಕ್ಖೋ ನದೀಪಾರಂ ವಾ ಗಾಮನ್ತರಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೮)। ತತ್ಥ ಠತ್ವಾತಿ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ, ತತೋ ಬಹಿ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯತ್ಥಸ್ಸ ಗಮನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತ್ಥೇವ ಠಿತೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೮)। ತಂ ಪುಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಂ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಞ್ಚಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕಞ್ಚಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೧೮)। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಮಞ್ಚಾದೀನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಟ್ಠಾನತೋ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತು ಬಹಿ ವಾ, ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇನ, ಇಧ ಉಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1078.Sāpekkhova ca gantvāti ‘‘ajjeva gantvā idaṃ paṭisāmessāmī’’ti apekkhāsahitova gāmantarādiṃ gantvā. Yathāha ‘‘ajjeva āgantvā paṭijaggissāmī’ti evaṃ sāpekkho nadīpāraṃ vā gāmantaraṃ vā gantvā’’ti (pāci. aṭṭha. 118). Tattha ṭhatvāti gataṭṭhāne ṭhatvā, tato bahi gacchāmīti citte uppanneti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘yatthassa gamanacittaṃ uppannaṃ, tattheva ṭhito’’ti (pāci. aṭṭha. 118). Taṃ pucchatīti sambandho. Taṃ seyyaṃ kañci pesetvā āpucchatīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘kañci pesetvā āpucchatī’’ti (pāci. aṭṭha. 118). Ettha ca purimasikkhāpade mañcādīnaṃ paññattaṭṭhānato antovihāre vā hotu bahi vā, leḍḍupātātikkamena, idha upacārātikkamena pācittiyanti ayaṃ viseso veditabbo.

    ಅಬ್ಭೋಕಾಸಮ್ಹಿ ಮಞ್ಚಾದಿಂ, ವಿಹಾರೇ ಸೇಯ್ಯಮತ್ತಕಂ।

    Abbhokāsamhi mañcādiṃ, vihāre seyyamattakaṃ;

    ಹಿತ್ವಾ ವಜನ್ತಸ್ಸ ದೋಸೋ, ಲೇಡ್ಡುಪಾತೂಪಚಾರತೋತಿ॥

    Hitvā vajantassa doso, leḍḍupātūpacāratoti.

    ದುತಿಯಸೇನಾಸನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dutiyasenāsanakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೭೯. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸೇ ಪುಬ್ಬುಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಜಾನಂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಚೇ, ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪುಬ್ಬುಪಗತೋ ನಾಮ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಾಪೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ। ಜಾನನ್ತಿ ‘‘ಅನುಟ್ಠಾಪನೀಯೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತೋ। ಅನುಟ್ಠಾಪನೀಯಾ ನಾಮ ವುದ್ಧಾದಯೋ। ಯಥಾಹ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಜಾನಾತಿ ನಾಮ ವುಡ್ಢೋತಿ, ಗಿಲಾನೋತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ದಿನ್ನೋತಿ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೧)। ಅನುಪಖಜ್ಜಾತಿ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ, ತಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಮಞ್ಚಾದೀನಂ ಆಸನ್ನತರಂ ವಕ್ಖಮಾನಲಕ್ಖಣಂ ಉಪಚಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ದಸವಿಧಾಸು ಸೇಯ್ಯಾಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸಯನಂ ಕರೇಯ್ಯ, ನಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಕ್ಖತಿ ಚ ‘‘ದಸಸ್ವಞ್ಞತರಂ ಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿಆದಿ। ‘‘ನಿಸಜ್ಜಂ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಅಭಿನಿಸೀದತಿ ವಾ ಅಭಿನಿಪಜ್ಜತಿ ವಾ’’ತಿ।

    1079.Yo bhikkhu saṅghikāvāse pubbupagataṃ bhikkhuṃ jānaṃ anupakhajja seyyaṃ kappeyya ce, assa bhikkhuno pācittiyaṃ siyāti yojanā. Pubbupagato nāma vassaggena pāpetvā dinnaṃ senāsanaṃ gahetvā vasanto. Jānanti ‘‘anuṭṭhāpanīyo aya’’nti jānanto. Anuṭṭhāpanīyā nāma vuddhādayo. Yathāha padabhājane ‘‘jānāti nāma vuḍḍhoti, gilānoti, saṅghena dinnoti jānātī’’ti (pāci. 121). Anupakhajjāti anupavisitvā, tassa paṭhamaṃ paññattaṃ mañcādīnaṃ āsannataraṃ vakkhamānalakkhaṇaṃ upacāraṃ pavisitvāti attho. Seyyaṃ kappeyyāti dasavidhāsu seyyāsu aññataraṃ attharitvā sayanaṃ kareyya, nipajjeyyāti vuttaṃ hoti. Vakkhati ca ‘‘dasasvaññataraṃ seyya’’ntiādi. ‘‘Nisajjaṃ vā’’ti seso. Yathāha padabhājane ‘‘abhinisīdati vā abhinipajjati vā’’ti.

    ೧೦೮೦-೨. ಉದ್ದಿಟ್ಠಮತ್ಥಂ ನಿದ್ದಿಸಿತುಕಾಮೋ ಪಠಮಂ ‘‘ಅನುಪಖಜ್ಜಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಪಾದಧೋವನಪಾಸಾಣಾ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾದಧೋವನಪಾಸಾಣಾ ಯಾವ ತಂ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠತೋ ಯಾವ ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ತು ಯಂ ಠಾನಂ, ಇದಮೇವ ಉಪಚಾರೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥ ಉಪಚಾರೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಬಾಧೇತುಕಾಮಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಬಾಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ।

    1080-2. Uddiṭṭhamatthaṃ niddisitukāmo paṭhamaṃ ‘‘anupakhajjaseyyaṃ kappeyyā’’ti ettha vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘pādadhovanapāsāṇā…pe… dukkaṭa’’nti. Senāsanaṃ pavisantassa bhikkhuno pādadhovanapāsāṇā yāva taṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā nikkhamantassa pana mañcapīṭhato yāva passāvaṭṭhānaṃ, etthantare tu yaṃ ṭhānaṃ, idameva upacāroti vuccatīti yojanā. Tattha upacāreti yojanā. Bādhetukāmassāti ‘‘yassa sambādho bhavissati, so pakkamissatī’’ti evaṃ uppannacittassa. Sayanti etthāti viggaho.

    ೧೯೮೩. ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಉದ್ದೇಸತೋ ವುತ್ತಂ ನಿದ್ದಿಸಿತುಮಾಹ ‘‘ನಿಸೀದನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಥಾ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಅತ್ಥತಾಯ ಸೇಯ್ಯಾಯ। ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ‘‘ದ್ವೇಪಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಂ ಪಚ್ಛಿಮವಿಕಪ್ಪಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಪುರಿಮವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇ ಪನ ‘‘ನಿಸೀದನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಕಪ್ಪತ್ತಯೇ ಪಚ್ಚೇಕಂ ‘‘ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ತಿಕದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಉಭಯಸ್ಸಾಪಿ ವತ್ತಬ್ಬತಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾ। ಕಥಂ? ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಏವಂ ಸೇಯ್ಯಾಯ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಉಭಯತ್ಥ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯನ್ತಿ ಏವಂ ವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇ ದ್ವಾದಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ, ಏವಂ ಸೇಯ್ಯಾಯ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ, ಉಭಯತ್ಥ ತಿಕದುಕ್ಕಟದ್ವಯನ್ತಿ ದ್ವಾದಸ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

    1983. ‘‘Pācittiyassā’’ti uddesato vuttaṃ niddisitumāha ‘‘nisīdantassā’’tiādi. Tatthāti tathā anupakhajja atthatāya seyyāya. ‘‘Pācittiyadvaya’’nti idaṃ ‘‘dvepi karontassā’’ti imaṃ pacchimavikappaṃ sandhāya vuttaṃ. Purimavikappadvaye pana ‘‘nisīdantassa vā pācittiyaṃ, nipajjantassa vā pācittiya’’nti vattabbaṃ. Imasmiṃ vikappattaye paccekaṃ ‘‘tikapācittiyaṃ tikadukkaṭa’’nti ubhayassāpi vattabbatā aṭṭhakathāyaṃ vuttā. Kathaṃ? Saṅghike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī nisajjaṃ kappeti, pācittiyanti nisajjāya tikapācittiyaṃ, evaṃ seyyāya tikapācittiyaṃ, ubhayattha tikapācittiyadvayanti evaṃ vikappadvaye dvādasa pācittiyāni. Puggalike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī aññassa puggalike nisajjaṃ kappeti, dukkaṭanti nisajjāya tikadukkaṭaṃ, evaṃ seyyāya tikadukkaṭaṃ, ubhayattha tikadukkaṭadvayanti dvādasa dukkaṭāni ca veditabbāni.

    ೧೦೮೪. ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ನಿಸೀದನಾದಿ’’ನ್ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪತ್ತಯೇ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೨) ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇಪಿ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪುಗ್ಗಲೇ ತಿಕದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಯಥಾವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಾನಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ತಿಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಏವಂ ವುತ್ತಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    1084.Karontassāti ettha ‘‘nisīdanādi’’nti pakaraṇato labbhati. Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘saṅghike saṅghikasaññī, vematiko, puggalikasaññī’’ti vikappattaye tikapācittiyaṃ pāḷiyaṃ (pāci. 122) vuttaṃ. Evaṃ puggalikepi tikadukkaṭaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘puggale tikadukkaṭa’’nti. Iminā yathāvuttapācittiyadukkaṭāni sāmaññena tike pakkhipitvā evaṃ vuttānīti veditabbaṃ.

    ೧೦೮೫-೬. ‘‘ವುತ್ತೂಪಚಾರ’’ನ್ತಿಆದಿಗಾಥಾದ್ವಯೇ ವಿಹಾರಸ್ಸ ವುತ್ತೂಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಉಪಚಾರೇ ವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇಪಿ ವಾ ಸನ್ಥರತೋಪಿ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪಯತೋಪಿ ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸೀದತೋ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ತಸ್ಸ ನಿವಾಸೋ ವಾರಿತೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥ ವಿಹಾರಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸೇನಾಸನಸ್ಸ। ಉಪಚಾರೇತಿ ಅವಿದೂರೇ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇತಿ ತಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ನಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ಅಙ್ಗಣಪ್ಪದೇಸೇ।

    1085-6.‘‘Vuttūpacāra’’ntiādigāthādvaye vihārassa vuttūpacāraṃ muñcitvā upacāre vā abbhokāsepi vā santharatopi vā santharāpayatopi vā tattha nisīdato vā dukkaṭaṃ vuttaṃ. Tattha sabbattheva tassa nivāso vāritoti yojanā. Tattha vihārassāti yathāvuttasenāsanassa. Upacāreti avidūre. Abbhokāseti tassa senāsanassa naccāsanne aṅgaṇappadese.

    ನಿಸೀದತೋ ವಾತಿ ವಾಗ್ಗಹಣೇನ ನಿಪಜ್ಜತೋ ವಾ ದ್ವೇಪಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವಾತಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಥಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಅಭಿನಿಸೀದತಿ ವಾ ಅಭಿನಿಪಜ್ಜತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೨)। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಬ್ಬೂಪಗತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಸೇನಾಸನೇ। ಸಬ್ಬತ್ಥೇವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತೂಪಚಾರತೋ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಅನ್ತಮಸೋ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇಪೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅನತ್ತಮನಸ್ಸ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪಯತೋ ತಸ್ಸ ವಿಸಭಾಗಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ। ನಿವಾಸೋ ವಾರಿತೋ ಪರವಿಹೇಠಕೇನ ಸಹವಾಸಸ್ಸ ಮಹಾನತ್ಥಕರತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಏವರೂಪೇನ ಹಿ ವಿಸಭಾಗಪುಗ್ಗಲೇನ ಏಕವಿಹಾರೇ ವಾ ಏಕಙ್ಗಣೇ ವಾ ವಸನ್ತೇನ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವಸ್ಸ ನಿವಾಸೋ ವಾರಿತೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೨)।

    Nisīdato vāti vāggahaṇena nipajjato vā dvepi karontassa vāti saṅgaṇhāti. Yathāha pāḷiyaṃ ‘‘abhinisīdati vā abhinipajjati vā, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 122). Tatthāti tasmiṃ pubbūpagatassa patte senāsane. Sabbatthevāti yathāvuttūpacārato anto ca bahi ca antamaso ajjhokāsepīti sabbattheva. Tassāti anattamanassa anupakhajja seyyaṃ kappayato tassa visabhāgapuggalassa. Nivāso vārito paraviheṭhakena sahavāsassa mahānatthakarattāti adhippāyo. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘evarūpena hi visabhāgapuggalena ekavihāre vā ekaṅgaṇe vā vasantena attho natthi, tasmā sabbatthevassa nivāso vārito’’ti (pāci. aṭṭha. 122).

    ೧೦೮೭. ‘‘ಸೀತಾದಿಉಪಪೀಳಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ, ಸೀತಾದೀಹಿ ಉಪಪೀಳಿತಸ್ಸ ಬಾಧಿತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಉಣ್ಹೇನ ವಾ’’ತಿಆದಿಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸೀತೇನ ವಾ ಉಣ್ಹೇನ ವಾ ಪೀಳಿತೋ ಪವಿಸತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಆಪದಾ ನಾಮ ಬಹಿ ಸಯನ್ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯಾಪಜ್ಜನಂ।

    1087. ‘‘Sītādiupapīḷitassā’’ti padacchedo, sītādīhi upapīḷitassa bādhitassāti attho. Ādi-saddena ‘‘uṇhena vā’’tiādikaṃ saṅgaṇhāti. Yathāha ‘‘sītena vā uṇhena vā pīḷito pavisatī’’ti. Ettha āpadā nāma bahi sayantassa jīvitabrahmacariyantarāyāpajjanaṃ.

    ೧೦೮೮. ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ದುಕ್ಖವೇದನಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1088.Idaṃ sikkhāpadaṃ dukkhavedanaṃ hotīti yojanā.

    ಅನುಪಖಜ್ಜಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Anupakhajjakathāvaṇṇanā.

    ೧೦೮೯. ನಿಕ್ಕಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ನೀಹರೇಯ್ಯ। ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ನೀಹರಾಪೇಯ್ಯ ವಾ।

    1089.Nikkaḍḍheyyāti nīhareyya. Nikkaḍḍhāpeyya vāti nīharāpeyya vā.

    ೧೯೯೦. ಬಹೂ ಭೂಮಿಯೋ ವಾಲಿಕಾತಲಸಙ್ಖಾತಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಬಹುಭೂಮೋ, ಪಾಸಾದೋ। ಸಮಾಸನ್ತವಿಧಿವಸೇನ ‘‘ಬಹುಭೂಮೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    1990. Bahū bhūmiyo vālikātalasaṅkhātā yassa so bahubhūmo, pāsādo. Samāsantavidhivasena ‘‘bahubhūmo’’ti vuccati.

    ೧೦೯೧. ಠಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಗತಿನಿವತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಕತ್ವಾ।

    1091.Ṭhapetvā ṭhapetvāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne gatinivattiṃ katvā katvā.

    ೧೦೯೨. ಅಯಂ ನಯೋತಿ ‘‘ನಿಕ್ಖಮಾ’ತಿ ಏಕವಚನೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಅನೇಕೇಪಿ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಏಕಾವ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಠತ್ವಾ ಠತ್ವಾ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಗಣನಾಯ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅಯಂ ನಯೋ। ಆಣತ್ತಿಯಾ ಖಣೇಯೇವಾತಿ ‘‘ಇಮಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’’ತಿ ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ।

    1092.Ayaṃ nayoti ‘‘nikkhamā’ti ekavacanena gacchante anekepi dvārakoṭṭhake atikkante āṇāpakassa ekāva āpatti hoti, ṭhitaṭṭhānato ṭhatvā ṭhatvā nīharantassa dvārakoṭṭhagaṇanāya hotī’’ti ayaṃ nayo. Āṇattiyā khaṇeyevāti ‘‘imaṃ nikkaḍḍhāhī’’ti āṇattikkhaṇeyeva.

    ೧೦೯೩. ಏಕಾವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಬಹುಕಾನಿ ಚೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ದ್ವಾರಾನೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಏತ್ತಕೇ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅತಿಕ್ಕಮಾಪೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಯಾವ ಪರಿಯನ್ತದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಬಹೂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’’ತಿ ಚ ಆಣತ್ತತ್ತಾ ಬಹೂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಸಚೇ ನಿಕ್ಕಡ್ಢತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಏತ್ತಕಾನಿ ದ್ವಾರಾನಿ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’ತಿ ವಾ ‘ಯಾವ ಮಹಾದ್ವಾರಂ, ತಾವ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’ತಿ ವಾ ಏವಂ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಆಣತ್ತೋ ಹೋತಿ, ದ್ವಾರಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೬)। ಬಹೂನಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1093.Ekāvāti ettha ‘‘pācitti hotī’’ti vattabbo. Bahukāni ceti ettha ‘‘dvārānī’’ti vattabbaṃ, atikkāmetīti sambandho. ‘‘Ettake dvārakoṭṭhake atikkamāpetvā nikkaḍḍhāhī’’ti ca ‘‘yāva pariyantadvārakoṭṭhakā nikkaḍḍhāhī’’ti ca ‘‘bahū dvārakoṭṭhake atikkāmetvā nikkaḍḍhāhī’’ti ca āṇattattā bahū dvārakoṭṭhake atikkāmetvā sace nikkaḍḍhatīti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace pana ettakāni dvārāni nikkaḍḍhāhī’ti vā ‘yāva mahādvāraṃ, tāva nikkaḍḍhāhī’ti vā evaṃ niyametvā āṇatto hoti, dvāragaṇanāya pācittiyānī’’ti (pāci. aṭṭha. 126). Bahūni pācittiyāni hontīti yojanā.

    ೧೦೯೪. ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದೀತಿ ಏತ್ಥ ನಿಸ್ಸಕ್ಕತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಉಪಚಾರತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣತ್ತಾ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದಿತೋ ಉಪಚಾರತೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ‘‘ಉಪಚಾರೋ ನಾಮ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದಿಮತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ। ಕಾಯೇನಪಿ ವಾಚಾಯಪಿ ತಥಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನೇ ಚ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನೇನ ಸಹ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮಣ್ಡಪಾದಯೋ ಗಹಿತಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ವಿಹಾರಸ್ಸ ಉಪಚಾರಾ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯ ವಾ ಮಣ್ಡಪಾ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾ ವಾ ಅಜ್ಝೋಕಾಸಾ ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢತಿ ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೭)। ‘‘ವಾಚಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ನಿಕ್ಖಮಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಇಮಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಹೀ’’ತಿ ಆಣಾಪನಞ್ಚ ಗಹಿತಂ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಏಕೇನ ಪಯೋಗೇನ ಏಕಾಪತ್ತಿ, ನಾನಾಪಯೋಗೇಸು ಪಯೋಗಗಣನಾಯ, ದ್ವಾರಗಣನಾಯ ವಾ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಮೇವ ಪಕಾರಂ ಉಪಸಂಹರತಿ।

    1094.Upaṭṭhānasālādīti ettha nissakkatthe paccattavacanato upaṭṭhānasālāditoti attho gahetabbo. ‘‘Upacārato’’ti iminā samānādhikaraṇattā vihārassa upaṭṭhānasālādito upacāratoti vuttaṃ hoti. Yathāha gaṇṭhipade ‘‘upacāro nāma upaṭṭhānasālādimattamevā’’ti. Kāyenapi vācāyapi tathā nikkaḍḍhane ca dukkaṭanti vakkhamānena saha yojanā. Tassāti upasampannassa. Ādi-saddena maṇḍapādayo gahitā. Yathāha ‘‘vihārassa upacārā vā upaṭṭhānasālāya vā maṇḍapā vā rukkhamūlā vā ajjhokāsā vā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 127). ‘‘Vācāyā’’ti iminā ‘‘nikkhamā’’ti ca ‘‘imaṃ nikkaḍḍhāhī’’ti āṇāpanañca gahitaṃ. ‘‘Tathā’’ti iminā ekena payogena ekāpatti, nānāpayogesu payogagaṇanāya, dvāragaṇanāya vā hotīti vuttameva pakāraṃ upasaṃharati.

    ೧೦೯೫. ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಇತರಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ವಿಹಾರೂಪಚಾರತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದಿತೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ, ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಿಹಾರತೋ ಚ ವಿಹಾರೂಪಚಾರತೋ ಚ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನಾದಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥಾ ವಿಹಾರಸ್ಸೂಪಚಾರಾ ವಾ ವಿಹಾರಾ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಬ್ಬೇಸನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ। ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ರಜನಛಲ್ಲಿಪಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ರಜನಛಲ್ಲಿಮ್ಪೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೬)।

    1095. ‘‘Tathā’’ti idaṃ ‘‘itaraṃ nikkaḍḍhantassa dukkaṭa’’nti imināpi yojetabbaṃ. Yathā vihārūpacārato upaṭṭhānasālādito upasampannaṃ nikkaḍḍhantassa, nikkaḍḍhāpentassa ca dukkaṭaṃ hoti, tathā anupasampannassa vihārato ca vihārūpacārato ca nikkaḍḍhanādiṃ karontassa bhikkhuno dukkaṭaṃ hotīti attho. Tathā vihārassūpacārā vā vihārā vā sabbesampi parikkhāraṃ nikkaḍḍhantassa dukkaṭanti yojanā. Sabbesanti upasampannānupasampannānaṃ. Parikkhāranti antamaso rajanachallipi saṅgayhati. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘antamaso rajanachallimpī’’ti (pāci. aṭṭha. 126).

    ೧೦೯೬. ‘‘ಅಸಮ್ಬದ್ಧೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಅಸಿಥಿಲಬದ್ಧೇಸು ಪರಿಕ್ಖಾರೇಸು ಏಕಿಸ್ಸಾಯೇವ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಭವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಗಾಳ್ಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೇಸು ಪನ ಏಕಾವ ಆಪತ್ತೀ’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೬)। ಸಿಥಿಲಬನ್ಧನಂ ಪನ ಸಮ್ಮಾ ಬನ್ಧನಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಸಮ್ಬದ್ಧವಚನೇನ ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವತ್ಥೂನಂ ಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ ಪರಿದೀಪಯೇತಿ ಯೋಜನಾ, ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸ, ನೀಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1096.‘‘Asambaddhesū’’ti iminā byatirekato asithilabaddhesu parikkhāresu ekissāyeva āpattiyā sambhavaṃ dasseti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘gāḷhaṃ bandhitvā ṭhapitesu pana ekāva āpattī’ti mahāpaccariyaṃ vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 126). Sithilabandhanaṃ pana sammā bandhanaṃ na hotīti asambaddhavacanena gahitanti daṭṭhabbaṃ. Assa bhikkhussa vatthūnaṃ gaṇanāya dukkaṭaṃ paridīpayeti yojanā, parikkhāraṃ nīharantassa, nīharāpentassa ca assa bhikkhunoti vuttaṃ hoti.

    ೧೦೯೭-೮. ಅನ್ತೇವಾಸಿನ್ತಿ ಚ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕನ್ತಿ ಚ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ‘‘ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ವಾ ನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತನ್ತಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೮)। ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಅಲಜ್ಜಿಂ ವಾ ತಥಾ ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ವಾ ಉಮ್ಮತ್ತಕಂ ವಾ ತೇಸಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಆದೀನಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಾ ವಾ ತಥಾ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಾ ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ, ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಸಯಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1097-8.Antevāsinti ca saddhivihārikanti ca ettha ‘‘asammāvattanta’’nti seso. Yathāha anāpattivāre ‘‘antevāsikaṃ vā saddhivihārikaṃ vā na sammā vattantaṃ nikkaḍḍhatī’’tiādi (pāci. 128). Nikkaḍḍhantassāti ettha ‘‘nikkaḍḍhāpentassā’’ti seso. Asammāvattantaṃ antevāsiṃ vā alajjiṃ vā tathā asammāvattantaṃ saddhivihārikaṃ vā ummattakaṃ vā tesaṃ antevāsiādīnaṃ parikkhāraṃ vā attano vasanaṭṭhānā vā tathā vissāsikassa vasanaṭṭhānā vā nikkaḍḍhantassa, nikkaḍḍhāpentassa vā upasampannaṃ vā anupasampannaṃ vā saṅghikavihārā nikkaḍḍhantassa sayaṃ ummattakassa vā anāpatti pakāsitāti yojanā.

    ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅಲಜ್ಜೀಆದಯೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನತೋಯೇವ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೮) ವುತ್ತಂ, ಪಾಳಿಯಞ್ಚ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೨೭) ವುತ್ತಂ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಾ’’ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಚೇ? ಇಮಸ್ಸೇವ ಪಾಠಸ್ಸ ಅನುಲೋಮತೋ ವುತ್ತಂ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕನ್ತಿಆದೀಸು ಪಠಮಂ ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನಾದಿಭಾವೇನ ‘‘ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಲಹುಪರಿವತ್ತಿತಾಯ ಕೋಪೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘alajjīādayo pana attano vasanaṭṭhānatoyeva nikkaḍḍhitabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 128) vuttaṃ, pāḷiyañca ‘‘attano puggalike anāpattī’’ti (pāci. 127) vuttaṃ, ‘‘attano vissāsikassa vasanaṭṭhānā’’ti idaṃ kasmā vuttanti ce? Imasseva pāṭhassa anulomato vuttaṃ. Antevāsikantiādīsu paṭhamaṃ asammāvattanādibhāvena ‘‘nikkaḍḍhissāmī’’ti cintetvā nikkaḍḍhantassa cittalahuparivattitāya kope uppannepi anāpatti.

    ೧೦೯೯. ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ನಿಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ತತ್ಥೇವ ಸೇಸಂ ‘‘ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೬) ಚ ‘‘ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ವಾ’’ತಿ ಚ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತಿ। ‘‘ಸಙ್ಘಾರಾಮಾಪಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಾ’’ತಿ ಇದಂ ಕಲಹಕಾರಕೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಭಣ್ಡನಕಾರಕಕಲಹಕಾರಕಮೇವ ಸಕಲಸಙ್ಘಾರಾಮತೋ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತುಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಹಿ ಪಕ್ಖಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಮ್ಪಿ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೨೮)। ಇದಂ ತೂತಿ ಏತ್ಥ ವಿಸೇಸತ್ಥಜೋತಕೇನ ತು-ಸದ್ದೇನ ವುತ್ತವಿಸೇಸನಂ ವಿನಾ ಅವಸೇಸವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಅನನ್ತರಸದಿಸೋಯೇವಾತಿ ದೀಪೇತಿ। ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯಚಿತ್ತವಾಚಾಚಿತ್ತಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಸಮುಟ್ಠಾನತೋತಿ।

    1099.‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘nikkaḍḍhantassā’’ti ca tattheva sesaṃ ‘‘nikkaḍḍhāpentassā’’ti (pāci. aṭṭha. 126) ca ‘‘tassa parikkhāraṃ vā’’ti ca yathāvuttaṃ upasaṃharati. ‘‘Saṅghārāmāpi sabbasmā’’ti idaṃ kalahakārakeneva yojetabbaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhaṇḍanakārakakalahakārakameva sakalasaṅghārāmato nikkaḍḍhituṃ labhati. So hi pakkhaṃ labhitvā saṅghampi bhindeyyā’’ti (pāci. aṭṭha. 128). Idaṃ tūti ettha visesatthajotakena tu-saddena vuttavisesanaṃ vinā avasesavinicchayo anantarasadisoyevāti dīpeti. Tisamuṭṭhānaṃ kāyacittavācācittakāyavācācittato samuṭṭhānatoti.

    ನಿಕ್ಕಡ್ಢನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Nikkaḍḍhanakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೦೦-೧. ಮಜ್ಝಿಮಾಸೀಸಘಟ್ಟಾಯಾತಿ ಸೀಸಂ ನ ಘಟ್ಟೇತೀತಿ ಅಸೀಸಘಟ್ಟಾ, ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಅಸೀಸಘಟ್ಟಾ ಮಜ್ಝಿಮಾಸೀಸಘಟ್ಟಾ, ತಾಯ, ಪಮಾಣಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸೀಸಾಘಟ್ಟನಪ್ಪಮಾಣುಬ್ಬೇಧಹೇಟ್ಠಿಮತಲಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೇಹಾಸಕುಟಿಯಾತಿ ಪದರಾದೀಹಿ ಉಪರಿ ಅಚ್ಛನ್ನತಲಾಯ ದ್ವಿಭೂಮಿಕಾದಿಭೇದಾಯ ಕುಟಿಯಾ। ಉಪರೀತಿ ಮತ್ಥಕೇ, ಅಕತಪದರಾದಿಅತ್ಥರಣಾಯ ತುಲಾಮತ್ತಯುತ್ತಾಯ ಉಪರಿಮತಲೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಯಾಹಿ ಕಾಹಿಚಿ ಉಪರಿ ಅಚ್ಛನ್ನತಲಾ ದ್ವಿಭೂಮಿಕಕುಟಿ ವಾ ತಿಭೂಮಿಕಾದಿಕುಟಿ ವಾ ‘ವೇಹಾಸಕುಟೀ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಇಧ ಪನ ಅಸೀಸಘಟ್ಟಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೧)। ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೇ ಮಞ್ಚೇತಿ ‘‘ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋ ನಾಮ ಮಞ್ಚೋ ಅಙ್ಗೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ದಸ್ಸಿತೇ ಅಟನಿಸೀಸಾನಿ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಾದಸಿಖಂ ಆವುಣಿತ್ವಾ ಉಪರಿಸಿಖಾಯ ಅನಾಕೋಟಿತಆಣಿಮ್ಹಿ ಠಿತಮಞ್ಚೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೇ ಪೀಠೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಆಹಚ್ಚಪಾದಕಂ ನಾಮ ಪೀಠಂ ಅಙ್ಗೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೧)। ಸೋಯೇವತ್ಥೋ।

    1100-1.Majjhimāsīsaghaṭṭāyāti sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā, majjhimassa asīsaghaṭṭā majjhimāsīsaghaṭṭā, tāya, pamāṇamajjhimassa purisassa sīsāghaṭṭanappamāṇubbedhaheṭṭhimatalāyāti attho. Vehāsakuṭiyāti padarādīhi upari acchannatalāya dvibhūmikādibhedāya kuṭiyā. Uparīti matthake, akatapadarādiattharaṇāya tulāmattayuttāya uparimataleti vuttaṃ hoti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yāhi kāhici upari acchannatalā dvibhūmikakuṭi vā tibhūmikādikuṭi vā ‘vehāsakuṭī’ti vuccati, idha pana asīsaghaṭṭā adhippetā’’ti (pāci. aṭṭha. 131). Āhaccapādakemañceti ‘‘āhaccapādako nāma mañco aṅge vijjhitvā ṭhito hotī’’ti pāḷiyaṃ dassite aṭanisīsāni vijjhitvā pādasikhaṃ āvuṇitvā uparisikhāya anākoṭitaāṇimhi ṭhitamañceti attho. Āhaccapādake pīṭheti sambandho. Yathāha pāḷiyaṃ ‘‘āhaccapādakaṃ nāma pīṭhaṃ aṅge vijjhitvā ṭhitaṃ hotī’’ti (pāci. 131). Soyevattho.

    ತಸ್ಮಿಂ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೇ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಸ್ಸ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ಸಿಯುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    Tasmiṃ āhaccapādake mañce vā pīṭhe vā nisīdantassa vā nipajjantassa vā tassa bhikkhuno payogagaṇanāya pācittiyo siyunti yojanā.

    ೧೧೦೨-೩. ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ವಿಹಾರೇ। ವೇಹಾಸಕುಟಿಯಾ…ಪೇ॰… ಗಣನಾಯೇವ ತಸ್ಸ ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಸಙ್ಘಿಕಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಿಕಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ।

    1102-3. Saṅghike saṅghikasaññivematikapuggalikasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ. Puggaleti puggalike vihāre. Vehāsakuṭiyā…pe… gaṇanāyeva tassa tikadukkaṭanti yojanā. Puggalike saṅghikasaññivematikaaññapuggalikasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ.

    ಹೇಟ್ಠಾ ಅಪರಿಭೋಗೇ ವಾತಿ ದಾರುಸಮ್ಭಾರಾದೀನಂ ವಸೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ಅವಲಞ್ಜೇ ವಾ। ಸೀಸಘಟ್ಟಾಯ ವಾತಿ ಸೀಸಘಟ್ಟನಪ್ಪಮಾಣತಲಾಯ ಕುಟಿಯಾ ವಾ। ಅವೇಹಾಸವಿಹಾರೇ ವಾತಿ ಅವೇಹಾಸಕುಟಿಯಾ ಭೂಮಿಯಂ ಕತಪಣ್ಣಸಾಲಾದೀಸು। ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ವಿಸ್ಸಾಸಿಕವಿಹಾರೇ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೨) ಇಮಸ್ಸ ಅನುಲೋಮನತೋ ವುತ್ತಂ।

    Heṭṭhā aparibhoge vāti dārusambhārādīnaṃ vasena heṭṭhimatale avalañje vā. Sīsaghaṭṭāya vāti sīsaghaṭṭanappamāṇatalāya kuṭiyā vā. Avehāsavihāre vāti avehāsakuṭiyā bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu. Etthāpi ‘‘vissāsikavihāre’’ti idaṃ ‘‘attano puggalike anāpattī’’ti (pāci. 132) imassa anulomanato vuttaṃ.

    ೧೧೦೪. ಯತ್ಥ ಪಟಾಣಿ ವಾ ದಿನ್ನಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಚೇ ಪಾದಸೀಸಾನಂ ಉಪರಿ ಅಟನಿಮತ್ಥಕತೋ ತಿರಿಯಂ ಆಣಿ ಪವೇಸಿತಾ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಅಭಿನಿಸೀದತೋ, ಅಭಿನಿಪಜ್ಜತೋ ವಾ ನ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಅಪವೇಸಿತಪಟಾಣಿಮ್ಹಿ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ। ‘‘ಠತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನಿಪಜ್ಜನಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಲಗೇತೀತಿ ಉಪರಿಬದ್ಧಅಙ್ಕುಸಸಿಕ್ಕಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಲಗೇತಿ। ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ ಏಳಕಲೋಮೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಸಮಂ ಮತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1104.Yattha paṭāṇi vā dinnāti yasmiṃ mañce pādasīsānaṃ upari aṭanimatthakato tiriyaṃ āṇi pavesitā hoti, tattha abhinisīdato, abhinipajjato vā na dosoti yojanā. Tatthāti pubbe vuttaapavesitapaṭāṇimhi mañce vā pīṭhe vā. ‘‘Ṭhatvā’’ti iminā nipajjanaṃ nivatteti. Lagetīti uparibaddhaaṅkusasikkādīsu yaṃ kiñci parikkhāraṃ lageti. Idaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānato eḷakalomena sikkhāpadena samaṃ matanti yojanā.

    ವೇಹಾಸಕುಟಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vehāsakuṭikathāvaṇṇanā.

    ೧೧೦೫. ಯಾವ ದ್ವಾರಸ್ಸ ಕೋಸಮ್ಹಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ನಾಮ ವಿಹಾರೋ ಸಸ್ಸಾಮಿಕೋ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೬) ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಕಾರಾಪೇತಾನಂ ದಾಯಕಾನಂ ಸಮ್ಭವತೋ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ‘‘ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಉಲ್ಲಿತ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅವಲಿತ್ತೋ ವಾ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತೋ ವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸಿತಭೇದಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ದ್ವಾರಕೋಸಸಙ್ಖಾತಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟಸ್ಸ ‘‘ಸಮನ್ತಾ ಹತ್ಥಪಾಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೬) ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತದ್ವಾರಕವಾಟಪುಥುಲಪ್ಪಮಾಣದ್ವಾರಬಾಹಸಮೀಪಂ ಅವಧಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ದ್ವಾರಕೋಸೋ ನಾಮ ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಕವಾಟವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣೋ ಓಕಾಸೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)।

    1105.Yāva dvārassa kosamhāti ettha ‘‘mahallakassa vihārassā’’ti seso, ‘‘mahallako nāma vihāro sassāmiko vuccatī’’ti (pāci. 136) pāḷiyaṃ vuttattā kārāpetānaṃ dāyakānaṃ sambhavato mahallakassa ‘‘vihāro nāma ullitto vā hoti avalitto vā ullittāvalitto vā’’ti dassitabhedassa vihārassa dvārakosasaṅkhātapiṭṭhasaṅghāṭassa ‘‘samantā hatthapāsā’’ti (pāci. 136) pāḷiyaṃ vuttadvārakavāṭaputhulappamāṇadvārabāhasamīpaṃ avadhiṃ katvāti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dvārakoso nāma piṭṭhasaṅghāṭassa samantā kavāṭavitthārappamāṇo okāso’’ti (pāci. aṭṭha. 135).

    ಅಗ್ಗಳಟ್ಠಪನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಗ್ಗಳಸಹಚರಿಯೇನ ತಂಸಹಿತದ್ವಾರಕವಾಟೇನ ಯುತ್ತದ್ವಾರಬಾಹಾನಮೇವ ವುತ್ತತ್ತಾ ದ್ವಾರಬಾಹಾನಂ ನಿಚ್ಚಲತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಕವಾಟಸ್ಸ ದ್ವಾರಬನ್ಧಸ್ಸ ನಿಚ್ಚಲಭಾವತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)। ಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬೋ ವಾ ಲೇಪಾಪೇತಬ್ಬೋ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)। ತಿಣಮತ್ತಿಕಾನಂ ಉಪರಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಮತ್ತಿಕಾಲೇಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Aggaḷaṭṭhapanāyāti ettha aggaḷasahacariyena taṃsahitadvārakavāṭena yuttadvārabāhānameva vuttattā dvārabāhānaṃ niccalatthāyāti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sakavāṭassa dvārabandhassa niccalabhāvatthāyāti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 135). Limpitabbanti ettha ‘‘punappuna’’nti seso. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘punappunaṃ limpitabbo vā lepāpetabbo vā’’ti (pāci. aṭṭha. 135). Tiṇamattikānaṃ upari punappunaṃ mattikālepo kātabboti attho.

    ೧೧೦೬-೭. ಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಅಯಂ ನಯೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬಂ ವಾ ಲೇಪಾಪೇತಬ್ಬಮೇವ ವಾ’’ತಿ ಯೋ ವುತ್ತೋ, ಅಯಂ ನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಲೋಕಂ ಸನ್ಧೇತಿ ಪಿಧೇತೀತಿ ಆಲೋಕಸನ್ಧಿ, ವಾತಪಾನಕವಾಟಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಆಲೋಕಸನ್ಧೀತಿ ವಾತಪಾನಕವಾಟಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)। ಏತ್ಥ ಕವಾಟಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಕವಾಟದ್ವಾರಫಲಕವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣಂ ಲೇಪಟ್ಠಾನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಕವಾಟವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣೋ ಓಕಾಸೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)।

    1106-7. Yo ñeyyo, ayaṃ nayoti sambandho, ‘‘punappunaṃ limpitabbaṃ vā lepāpetabbameva vā’’ti yo vutto, ayaṃ nayo veditabboti attho. Ālokaṃ sandheti pidhetīti ālokasandhi, vātapānakavāṭānametaṃ adhivacanaṃ. Yathāha ‘‘ālokasandhīti vātapānakavāṭakā vuccantī’’ti (pāci. aṭṭha. 135). Ettha kavāṭassa sāmantā kavāṭadvāraphalakavitthārappamāṇaṃ lepaṭṭhānaṃ. Yathāha ‘‘sabbadisāsu kavāṭavitthārappamāṇo okāso’’ti (pāci. aṭṭha. 135).

    ಏತ್ಥಾಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ವಾತಪಾನಕವಾಟಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ದ್ವಾರಫಲಕವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣೇ ಠಾನೇ ತಿಣ್ಣಂ ಮತ್ತಿಕಾನಂ ಉಪರಿಪಿ ಯತ್ತಕಂ ಬಹಲಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತತ್ತಕೇ ಠಾನೇ ಆಲೋಕಸನ್ಧಿ ಪರಿಕಮ್ಮತ್ಥಾಯ ಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬೋ ವಾ ಲೇಪಾಪೇತಬ್ಬೋ ವಾತಿ। ‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಛಾದಾಪೇಸಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲೇಪಾಪೇಸೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೪) ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪನ್ನದೋಸೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ ಲೇಪಂ ಅನುಜಾನನ್ತೇನ ಚ ದ್ವಾರಬನ್ಧನಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣೇಯೇವ ಪದೇಸೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲೇಪಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ತತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲಿಮ್ಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಲಿಮ್ಪಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಭಿತ್ತಿಯಂ ಮತ್ತಿಕಾಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಚತುತ್ಥಲೇಪೇ ದಿನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ಪನ ತೀಸುಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಲೇಪದಾನಸ್ಸ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ಅವುತ್ತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಅನುರೂಪನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Etthāyamadhippāyo – vātapānakavāṭassa sāmantā dvāraphalakavitthārappamāṇe ṭhāne tiṇṇaṃ mattikānaṃ uparipi yattakaṃ bahalaṃ icchati, tattake ṭhāne ālokasandhi parikammatthāya limpitabbo vā lepāpetabbo vāti. ‘‘Punappunaṃ chādāpesi punappunaṃ lepāpesī’’ti (pāci. 134) imasmiṃ vatthusmiṃ uppannadosena sikkhāpadassa paññattattā lepaṃ anujānantena ca dvārabandhanassa sāmantā aḍḍhateyyahatthappamāṇeyeva padese punappunaṃ lepassa anuññātattā tato aññattha punappunaṃ limpentassa vā limpāpentassa vā bhittiyaṃ mattikāhi kattabbakiccaṃ niṭṭhāpetvā puna catutthalepe dinne pācittiyena bhavitabbanti vadanti. Gaṇṭhipadesu pana tīsupi punappunaṃ lepadānassa vuttappamāṇato aññattha paṭikkhittamattaṃ ṭhapetvā pācittiyassa avuttattā dukkaṭaṃ anurūpanti vuttaṃ.

    ಛದನಸ್ಸಾತಿ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಾನಂ ಇಟ್ಠಕಾಸಿಲಾಸುಧಾತಿಣಪಣ್ಣಚ್ಛದನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ। ದ್ವತ್ತಿಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇನ, ಏವಂ ಛದನಂ ಪನ ತಿಣಪಣ್ಣೇಹಿ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೬) ವುತ್ತತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ತಿಣೇಹಿ ವಾ ಪಣ್ಣೇಹಿ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಛದನಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಇಟ್ಠಕಾಯ ವಾ ಸಿಲಾಯ ವಾ ಸುಧಾಯ ವಾ ಛದನೇ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ಮಗ್ಗೇನ ಛದನಂ ಪನ ಉಪಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಲಬ್ಭತಿ। ದ್ವತ್ತಿಪರಿಯಾಯೇನ ಛದನಞ್ಚ ‘‘ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಛದನಂ ಛದನೂಪರಿ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೬) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಉಪರೂಪರಿ ಛದನವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಹರಿತಂ ನಾಮ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾದಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಹರಿತನ್ತಿ ಚೇತ್ಥ ಸತ್ತಧಞ್ಞಭೇದಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಂ, ಮುಗ್ಗಮಾಸತಿಲಕುಲತ್ಥಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಾದಿಭೇದಞ್ಚ ಅಪರಣ್ಣಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)। ಇಮೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸಾಭಾವೇನ ಅಹರಿತಂ ನಾಮ।

    Chadanassāti padabhājane vuttānaṃ iṭṭhakāsilāsudhātiṇapaṇṇacchadanānaṃ aññatarassa. Dvattipariyāyanti ettha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pariyāyenāti parikkhepena, evaṃ chadanaṃ pana tiṇapaṇṇehi labbhatī’’ti (pāci. aṭṭha. 136) vuttattā pariyāyanti tiṇehi vā paṇṇehi vā parikkhipitvā chadanameva gahetabbaṃ. Iṭṭhakāya vā silāya vā sudhāya vā chadane labbhamānaṃ maggena chadanaṃ pana upalakkhaṇavasena labbhati. Dvattipariyāyena chadanañca ‘‘sabbampi cetaṃ chadanaṃ chadanūpari veditabba’’nti (pāci. aṭṭha. 136) aṭṭhakathāvacanato uparūpari chadanavasena veditabbaṃ. Haritaṃ nāma pubbaṇṇādi. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘haritanti cettha sattadhaññabhedaṃ pubbaṇṇaṃ, muggamāsatilakulatthaalābukumbhaṇḍādibhedañca aparaṇṇaṃ adhippeta’’nti (pāci. aṭṭha. 135). Imesu aññatarassābhāvena aharitaṃ nāma.

    ಅಧಿಟ್ಠೇಯ್ಯನ್ತಿ ವಿಧಾತಬ್ಬಂ। ತತೋ ಉದ್ಧನ್ತಿ ತೀಹಿ ಪರಿಯಾಯೇಹಿ ವಾ ತೀಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ ವಾ ಉದ್ಧಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ವಾ ಪರಿಯಾಯಾನಂ ವಾ ಉಪರೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೬)। ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವಕ್ಖಮಾನದೂರತಾಯ ಯುತ್ತೇ ಅಹರಿತಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಛಾದಾಪೇತ್ವಾ ತತಿಯವಾರೇ ‘‘ಏವಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ। ಅಪಕ್ಕಮನ್ತೇನ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ಛದನತ್ಥಂ ವಿದಹನ್ತಸ್ಸ ಇಟ್ಠಕಾದಿಗಣನಾಯ, ತಿಣೇಸು ತಿಣಗಣನಾಯ, ಪಣ್ಣೇಸು ಪಣ್ಣಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಮಗ್ಗೇನ ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ದ್ವೇ ಮಗ್ಗೇ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೬)। ತತಿಯಾಯ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತತಿಯಾಯಾತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಮ್ಪದಾನವಚನಂ, ತತಿಯಂ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಹರಿತೇ, ‘‘ಸಚೇ ಹರಿತೇ ಠಿತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೩೭) ವಚನತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾಯ ತಿಟ್ಠತೋತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಬೀಜರೋಪನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸಸ್ಸಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಾವ ಹರಿತಂ ನಾಮ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಯಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಂ ಬೀಜಂ ನ ತಾವ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ವಸ್ಸೇ ಪನ ಪತಿತೇ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫)।

    Adhiṭṭheyyanti vidhātabbaṃ. Tato uddhanti tīhi pariyāyehi vā tīhi maggehi vā uddhaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tiṇṇaṃ maggānaṃ vā pariyāyānaṃ vā uparī’’ti (pāci. aṭṭha. 136). Pācittiyaṃ hotīti vakkhamānadūratāya yutte aharitaṭṭhāne ṭhatvā saṃvidahitvā tikkhattuṃ chādāpetvā tatiyavāre ‘‘evaṃ karohī’’ti āṇāpetvā pakkamitabbaṃ. Apakkamantena tuṇhībhūtena ṭhātabbaṃ, tato uttari catutthavāre chadanatthaṃ vidahantassa iṭṭhakādigaṇanāya, tiṇesu tiṇagaṇanāya, paṇṇesu paṇṇagaṇanāya pācittiyanti vuttaṃ hoti. Yathāha pāḷiyaṃ ‘‘maggena chādentassa dve magge adhiṭṭhahitvā tatiyāya maggaṃ āṇāpetvā pakkamitabba’’ntiādi (pāci. 136). Tatiyāya magganti ettha tatiyāyāti upayogatthe sampadānavacanaṃ, tatiyaṃ magganti attho. Tatthāti harite, ‘‘sace harite ṭhito adhiṭṭhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 137) vacanato adhiṭṭhānāya tiṭṭhatoti labbhati. Bījaropanato paṭṭhāya yāva sassaṃ tiṭṭhati, tāva haritaṃ nāma. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yasmimpi khette vuttaṃ bījaṃ na tāva sampajjati, vasse pana patite sampajjissatī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 135).

    ೧೧೦೮-೯. ಅಹರಿತಟ್ಠಾನೇಪಿ ತಿಟ್ಠತೋ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಪಿಟ್ಠಿವಂಸೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಪಿಟ್ಠಿವಂಸೇ’’ತಿ ಇದಂ ವಂಸಯುತ್ತಸೇನಾಸನವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಕಣ್ಣಿಕಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಕತಸೇನಾಸನಸ್ಸಾಪಿ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ ಹೋತಿ। ಪಿಟ್ಠಿವಂಸೇತಿ ಚ ‘‘ಗಙ್ಗಾಯಂ ಘೋಸೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಸಾಮೀಪಿಕಾಧಾರೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಕುತೋಯಂ ವಿಸೇಸೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ? ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಸ್ಸ ವಾ ಕೂಟಾಗಾರಕಣ್ಣಿಕಾಯ ವಾ ಉಪರಿ, ಥುಪಿಕಾಯ ವಾ ಪಸ್ಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೫) ವುತ್ತವಿಧಾನತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಠಿತೋತಿ ಏತ್ಥ ಗತಿನಿವತ್ತಿಸಾಮಞ್ಞೇನ ನಿಸಿನ್ನೋ ಚ ವುತ್ತೋತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಹರಿತೇ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ಠಾತು’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕರಣತ್ಥಾಯ ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅಹರಿತೇಪಿ ಠತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೬) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    1108-9. Aharitaṭṭhānepi tiṭṭhato paricchedaṃ dassetumāha ‘‘piṭṭhivaṃse’’tiādi. ‘‘Piṭṭhivaṃse’’ti idaṃ vaṃsayuttasenāsanavasena vuttaṃ. Kaṇṇikaṃ gāhāpetvā katasenāsanassāpi upalakkhaṇaṃ hoti. Piṭṭhivaṃseti ca ‘‘gaṅgāyaṃ ghoso’’tiādīsu viya sāmīpikādhāre bhummaṃ. Kutoyaṃ viseso labbhatīti? Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsassa vā kūṭāgārakaṇṇikāya vā upari, thupikāya vā passe nisinno hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 135) vuttavidhānato labbhati. ‘‘Nisinno’’ti aṭṭhakathāvacanato ṭhitoti ettha gatinivattisāmaññena nisinno ca vuttoti gahetabbo. Yasmiṃ ṭhāneti ettha ‘‘aharite’’ti pakaraṇato labbhati. ‘‘Ṭhātu’’nti idaṃ adhiṭṭhānakaraṇatthāya ṭhānaṃ gahetvā vuttanti ‘‘tassa anto aharitepi ṭhatvā adhiṭṭhātuṃ na labbhatī’’ti (pāci. aṭṭha. 136) aṭṭhakathāvacanato viññāyati.

    ಪತನೋಕಾಸತೋತಿ ಏತ್ಥ ಪಠಮತ್ಥೇ ತೋ-ಪಚ್ಚಯೋ। ತಞ್ಹಿ ಠಾನಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪತನೋಕಾಸೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಹೀತಿ ಹೇತುಅತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಯಸ್ಮಾ ಅಹರಿತೇ ಪತನ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸೇತಂ ಠಾನಂ ಪತನೋಕಾಸೋ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಠಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Patanokāsatoti ettha paṭhamatthe to-paccayo. Tañhi ṭhānaṃ vihārassa patanokāsoti yojanā. Hīti hetuatthe vattamānato yasmā aharite patantassa vihārassetaṃ ṭhānaṃ patanokāso, tasmā tattha ṭhātuṃ na vaṭṭatīti gahetabbaṃ.

    ೧೧೧೧. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆದೋ ತಾವ ವಿಹಾರಪದಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಉಲ್ಲಿತ್ತೋ ವಾ’’ತಿಆದಿವುತ್ತತ್ತಾ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೩೬) ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯತೋ ತಿಣೇಹೇವ ಕತಛದನಭಿತ್ತಿಕಾ ಕುಟಿ ತಿಣಕುಟಿಕಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ತಿಣಛದನಾ ಕುಟಿಕಾ ತಿಣಕುಟಿಕಾ।

    1111. Imasmiṃ sikkhāpade ādo tāva vihārapadassa padabhājane ‘‘vihāro nāma ullitto vā’’tiādivuttattā (pāci. aṭṭha. 136) tabbipariyāyato tiṇeheva katachadanabhittikā kuṭi tiṇakuṭikāti viññāyatīti tiṇachadanā kuṭikā tiṇakuṭikā.

    ದ್ವತ್ತಿಪರಿಯಾಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dvattipariyāyakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೧೨. ಜಾನನ್ತಿ ತೋಯಸ್ಸ ಸಪ್ಪಾಣಕಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋ। ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ ಸಿಞ್ಚಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ತೇನ ಉದಕೇನಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತೇನ ಉದಕೇನ ಸಯಂ ವಾ ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೦)।

    1112.Jānanti toyassa sappāṇakabhāvaṃ jānanto. Siñceyya siñcāpeyyāti ettha ‘‘tena udakenā’’ti vattabbaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tena udakena sayaṃ vā siñceyyā’’tiādi (pāci. aṭṭha. 140).

    ೧೧೧೩. ಯೋ ಪನ ಧಾರಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಮತ್ತಿಕಂ ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಿಞ್ಚತೋ ತಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1113. Yo pana dhāraṃ acchinditvā sace mattikaṃ siñceyya, evaṃ siñcato tassāti yojanā.

    ೧೧೧೪-೫. ಸನ್ದಮಾನಕನ್ತಿ ತೋಯವಾಹಿನಿಂ। ಮಾತಿಕಂ ಆಳಿಂ। ಸಮ್ಮುಖಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಉದಕಂ ನ್ಹಾಯಿತುಮಿಚ್ಛಿತಂ ಯದಿ, ಸಯಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಬನ್ಧತೋ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಯೋಗಗಣನಾತಿ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ, ಉದಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಯಥಿಚ್ಛಿತದಿಸಾಭಿಮುಖಕರಣಪಯೋಗಾನಂ ಗಣನಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1114-5.Sandamānakanti toyavāhiniṃ. Mātikaṃ āḷiṃ. Sammukhaṃ karontassāti udakaṃ nhāyitumicchitaṃ yadi, sayaṃ abhimukhaṃ karontassa. Tattha tattha bandhato assa bhikkhussa payogagaṇanāya āpatti siyāti yojanā. Payogagaṇanāti payogagaṇanāya, udakaṃ bandhitvā bandhitvā yathicchitadisābhimukhakaraṇapayogānaṃ gaṇanāyāti attho.

    ೧೧೧೬-೭. ಯಂ ಜಲಂ ತಿಣಾದಿಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತೇ ಸಚೇ ಖಯಂ ವಾ ಆವಿಲತ್ತಂ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಾದಿಸೇ ಉದಕೇ ಮತ್ತಿಕಂ, ತಿಣಮೇವ ವಾ ಸಚೇ ಸಕಟಪುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಏಕಾ ಪಾಚಿತ್ತಿ। ಏಕೇಕಂ ಮತ್ತಿಕಂ, ತಿಣಮೇವ ವಾ। ವಾ-ಸದ್ದೇನ ಕಟ್ಠಗೋಮಯಾದಿಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಆವಿಲತ್ತನ್ತಿ ಪಾಣಕಾ ಯಥಾ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ಆಲುಳಿತಭಾವಂ। ಇಮಿನಾ ಏವಂ ಅವಿನಸ್ಸಮಾನಪಾಣಕೇ ಮಹಾಉದಕೇ ತಿಣಾದಿಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಇದಂ ಪನ ಮಹಾಉದಕಂ…ಪೇ॰… ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೦)।

    1116-7. Yaṃ jalaṃ tiṇādimhi pakkhitte sace khayaṃ vā āvilattaṃ vā gacchati, tādise udake mattikaṃ, tiṇameva vā sace sakaṭapuṇṇampi ekato pakkhipeyya, evaṃ pakkhipantassa ekā pācitti. Ekekaṃ mattikaṃ, tiṇameva vā. Vā-saddena kaṭṭhagomayādiṃ vā pakkhipantassa payogagaṇanāya pācittiyanti yojanā. Āvilattanti pāṇakā yathā nassanti, tathā āluḷitabhāvaṃ. Iminā evaṃ avinassamānapāṇake mahāudake tiṇādiṃ pakkhipantassa anāpattibhāvaṃ dīpeti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘idaṃ pana mahāudakaṃ…pe… sandhāya vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 140).

    ೧೧೧೮. ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಆಣಾಪನಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ। ಏಕಾ ಪಾಚಿತ್ತಿ।

    1118.Dukkaṭaṃ hotīti āṇāpanapaccayā dukkaṭaṃ hoti. Ekā pācitti.

    ೧೧೧೯. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕೇ ಚ ಅಪ್ಪಾಣಕೇ ಚ। ವಿಮತಿಸ್ಸಾತಿ ಸಹಚರಿಯೇನ ವಿಮತಿಸಹಿತಮಾಹ।

    1119.Sabbatthāti sappāṇake ca appāṇake ca. Vimatissāti sahacariyena vimatisahitamāha.

    ೧೧೨೦. ‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಾಣಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾ’’ತಿಆದೀಸು ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ‘‘ಸಿಞ್ಚನಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಸಮ್ಬನ್ಧನೀಯಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕೇ, ಅಪ್ಪಾಣಕೇ ಚ। ಅಪಾಣಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಕತೇನ ಪಯೋಗೇನ ನಸ್ಸಮಾನಾ ಪಾಣಕಾ ನ ಸನ್ತೀತಿಸಞ್ಞಿಸ್ಸ। ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚಾತಿ ಯಥಾ ಪಾಣಕಾ ನ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂ ಘಟಾದೀಹಿ ಗಹಿತಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಉದಕಂ ಉದಕೇಯೇವ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಓಸಿಞ್ಚಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಉದಕೇ ತಿಣಾದಿಮ್ಹಿ ಪತಿತೇ ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಸತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಸತಿಯಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ಅಜಾನತೋತಿ ಪಾಣಕಾನಂ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ।

    1120.‘‘Sabbatthāpāṇasaññissā’’tiādīsu adhikārato labbhamānaṃ ‘‘siñcanādīsu yaṃ kiñci karontassā’’ti idaṃ paccekaṃ sambandhanīyaṃ. Sabbatthāti sappāṇake, appāṇake ca. Apāṇasaññissāti evaṃ katena payogena nassamānā pāṇakā na santītisaññissa. Asañciccāti yathā pāṇakā na nassanti, evaṃ ghaṭādīhi gahitaṃ sappāṇakaudakaṃ udakeyeva osiñcantassa vā osiñcāpentassa vā vaṭṭitvā tasmiṃ udake tiṇādimhi patite asañcicca kataṃ nāma hoti. Asatissāti asatiyā karontassa. Ajānatoti pāṇakānaṃ atthibhāvaṃ ajānitvā karontassa.

    ೧೧೨೧-೨. ವಧಕಚಿತ್ತೇ ಸತಿ ಸತ್ತಮೇ ಸಪ್ಪಾಣಕವಗ್ಗೇ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ವಿಸಯಭಾವತೋ ತತೋ ವಿಸೇಸೇತುಮಾಹ ‘‘ವಿನಾ ವಧಕಚಿತ್ತೇನಾ’’ತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ೧೪೦) ‘‘ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಉದಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಗತಂ ಪಠಮಙ್ಗಞ್ಚ ‘‘ಜಾನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ದುತಿಯಙ್ಗಞ್ಚ ‘‘ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ ವಾ ಸಿಞ್ಚಾಪೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಚತುತ್ಥಙ್ಗಞ್ಚ ವುತ್ತಂ, ನ ವುತ್ತಂ ತತಿಯಙ್ಗಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ವಧಕಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯವಚನತೋ ಏತ್ಥ ತದಭಾವಲಕ್ಖಣಂ ತತಿಯಙ್ಗಂ ವುತ್ತಮೇವ ಹೋತೀತಿಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವಿನಾ ವಧಕಚಿತ್ತೇನಾ’’ತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಚತ್ತಾರೇವಸ್ಸ ಅಙ್ಗಾನಿ, ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ ಮಹೇಸಿನಾ’’ತಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ।

    1121-2. Vadhakacitte sati sattame sappāṇakavagge paṭhamasikkhāpadassa visayabhāvato tato visesetumāha ‘‘vinā vadhakacittenā’’ti. Imasmiṃ sikkhāpade pāḷiyaṃ (pāci. 140) ‘‘sappāṇakaṃ udaka’’nti iminā aṭṭhakathāgataṃ paṭhamaṅgañca ‘‘jāna’’nti iminā dutiyaṅgañca ‘‘siñceyya vā siñcāpeyya vā’’ti iminā catutthaṅgañca vuttaṃ, na vuttaṃ tatiyaṅgaṃ. Tañca kho vadhakacittassa sattamavagge paṭhamasikkhāpadena pācittiyavacanato ettha tadabhāvalakkhaṇaṃ tatiyaṅgaṃ vuttameva hotītiadhippāyena aṭṭhakathāyaṃ vuttanti āha ‘‘vinā vadhakacittenā’’ti. Tenevāha ‘‘cattārevassa aṅgāni, niddiṭṭhāni mahesinā’’ti. Assāti imassa sikkhāpadassa.

    ೧೧೨೩. ಸಪ್ಪಾಣಕಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ‘‘ಪರಿಭೋಗೇನ ಪಾಣಕಾ ಮರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಜಾನನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಿಞ್ಚನಸಿಞ್ಚಾಪನಂ ‘‘ಪದೀಪೇ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪಟಙ್ಗಾದಿಪಾಣಕಾ ಮರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಪದೀಪುಜ್ಜಲನಂ ವಿಯ ವಿನಾಪಿ ವಧಕಚೇತನಾಯ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ ತಿಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕುಪಿತಸ್ಸ ವಾ ಕೀಳಾಪಸುತಸ್ಸ ವಾ ಸಿಞ್ಚತೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ಮಾಲಾಗಚ್ಛಾದಿಂ ಸಿಞ್ಚತೋ ಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಅಜಾನತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತನ್ತಿ ತಿಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸತ್ತಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ಅಸ್ಸ ಚಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಞ್ಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಚ। ಇದಂ ವಿಸೇಸನನ್ತಿ ಇದಂ ನಾನಾಕರಣಂ। ಏತ್ಥ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಪಕಾಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಇದಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ। ತಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ಇದಂ ತಿಚಿತ್ತಂ। ತಂ ದುಕ್ಖವೇದನಂ, ಇದಂ ತಿವೇದನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1123. Sappāṇakasaññissa ‘‘paribhogena pāṇakā marissantī’’ti pubbabhāge jānantassāpi siñcanasiñcāpanaṃ ‘‘padīpe nipatitvā paṭaṅgādipāṇakā marissantī’’ti jānantassa padīpujjalanaṃ viya vināpi vadhakacetanāya hotīti āha ‘‘paṇṇattivajjaṃ ticitta’’nti. Ettha kismiñci kupitassa vā kīḷāpasutassa vā siñcato akusalacittaṃ, mālāgacchādiṃ siñcato kusalacittaṃ, paṇṇattiṃ ajānato khīṇāsavassa abyākatacittanti ticittaṃ veditabbaṃ. Tassāti sattamavagge paṭhamasikkhāpadassa. Assa cāti imassa siñcanasikkhāpadassa ca. Idaṃ visesananti idaṃ nānākaraṇaṃ. Ettha imasmiṃ pakaraṇe niddiṭṭhaṃ pakāsitanti attho. Taṃ lokavajjaṃ, idaṃ paṇṇattivajjaṃ. Taṃ akusalacittaṃ, idaṃ ticittaṃ. Taṃ dukkhavedanaṃ, idaṃ tivedananti vuttaṃ hoti.

    ಸತ್ತಮವಗ್ಗೇ ದುತಿಯಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ ಚ ಕೋ ವಿಸೇಸೋತಿ ಚೇ? ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ‘‘ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ ವಾ ಸಿಞ್ಚಾಪೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಪಠಮಂ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಉದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೮೮) ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅತ್ತನೋ ನಹಾನಪಾನಾದಿಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಮಿಂ ವಾ ಪಠಮಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಭೋಗವಸೇನೇವ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ ಪುನ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Sattamavagge dutiyassa imassa ca ko visesoti ce? Imassa sikkhāpadassa ‘‘siñceyya vā siñcāpeyya vā’’ti bāhiraparibhogavasena paṭhamaṃ paññattattā ‘‘sappāṇakaṃ udakaṃ paribhuñjeyyā’’ti (pāci. 388) sikkhāpadaṃ attano nahānapānādiparibhogavasena paññattanti veditabbaṃ. Tasmiṃ vā paṭhamaṃ paññattepi attano paribhogavaseneva paññattattā puna idaṃ sikkhāpadaṃ bāhiraparibhogavasena paññattanti gahetabbaṃ.

    ಸಪ್ಪಾಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sappāṇakakathāvaṇṇanā.

    ಸೇನಾಸನವಗ್ಗೋ ದುತಿಯೋ।

    Senāsanavaggo dutiyo.

    ೧೧೨೪-೬. ಅಟ್ಠಙ್ಗಯುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸೀಲವಾ’’ತಿಆದಿ ಏಕಮಙ್ಗಂ, ‘‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ’’ತಿಆದಿ ದುತಿಯಂ, ‘‘ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ತತಿಯಂ, ‘‘ಕಲ್ಯಾಣವಾಚೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ಚತುತ್ಥಂ, ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ’’ತಿ ಪಞ್ಚಮಂ, ‘‘ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದಿತು’’ನ್ತಿ ಛಟ್ಠಂ, ‘‘ನ ಖೋ ಪನೇತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ಸತ್ತಮಂ, ‘‘ವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅತಿರೇಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ವಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠಮನ್ತಿ ಏತಾನಿ ಪಾಠಾಗತಾನಿ ಅಟ್ಠ ಅಙ್ಗಾನಿ ನಾಮ। ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಓವಾದೋ, ತದತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಮುತೀತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಞತ್ತಿ ಚತುತ್ಥೀ ಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ‘‘ಕಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1124-6.Aṭṭhaṅgayuttassāti ettha ‘‘sīlavā’’tiādi ekamaṅgaṃ, ‘‘bahussuto’’tiādi dutiyaṃ, ‘‘ubhayāni kho panassā’’tiādi tatiyaṃ, ‘‘kalyāṇavāco hotī’’tiādi catutthaṃ, ‘‘yebhuyyena bhikkhunīnaṃ piyo hoti manāpo’’ti pañcamaṃ, ‘‘paṭibalo hoti bhikkhuniyo ovaditu’’nti chaṭṭhaṃ, ‘‘na kho panetaṃ bhagavantaṃ uddissā’’tiādi sattamaṃ, ‘‘vīsativasso vā hoti atirekavīsativasso vā’’ti aṭṭhamanti etāni pāṭhāgatāni aṭṭha aṅgāni nāma. Bhikkhunīnaṃ ovādo, tadatthāya sammutīti viggaho. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Ñatti catutthī yassa kammassāti viggaho. ‘‘Kammenā’’ti seso.

    ಅಟ್ಠಙ್ಗಯುತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನಾ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿ ಇಧ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ತಾಯ ಅಸಮ್ಮತೋ ಯೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಯೋಜನಾ।

    Aṭṭhaṅgayuttassa bhikkhussa mahesinā ñatticatutthena kammena yā bhikkhunovādakasammuti idha anuññātā, tāya asammato yo bhikkhūti yojanā.

    ಗರುಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹೀತಿ ‘‘ವಸ್ಸಸತೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ತದಹುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಭಿವಾದನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೪೯) ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಗರುಧಮ್ಮೇಹಿ। ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋತಿ ಇದಂ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಓಸಾರೇನ್ತೋವಾತಿ ಪಾಳಿಂ ಉಚ್ಚಾರೇನ್ತೋವ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಓಸಾರೇತಬ್ಬಾತಿ ಪಾಳಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೪೯)। ತೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇ ತೇ ಅಟ್ಠ ಗರುಧಮ್ಮೇ। ಓವದೇಯ್ಯಾತಿ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಪಾಳಿಭಾಸನಸಙ್ಖಾತಂ ಓವಾದಂ ಕರೇಯ್ಯ।

    Garudhammehi aṭṭhahīti ‘‘vassasatūpasampannāya bhikkhuniyā tadahupasampannassa bhikkhuno abhivādanaṃ paccupaṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ kātabba’’ntiādīhi (pāci. 149) pāḷiyaṃ āgatehi aṭṭhahi garudhammehi. Ekaṃ bhikkhuniṃ, sambahulā vā bhikkhuniyoti idaṃ pakaraṇato labbhati. Osārentovāti pāḷiṃ uccārentova. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘osāretabbāti pāḷi vattabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 149). Te dhammeti pubbe vutte te aṭṭha garudhamme. Ovadeyyāti aṭṭhagarudhammapāḷibhāsanasaṅkhātaṃ ovādaṃ kareyya.

    ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಪಾಟಿಪದೇ ಓವಾದತ್ಥಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ‘‘ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಾಠಾಗತನಯೇನ ‘‘ಸಮಗ್ಗತ್ಥ ಭಗಿನಿಯೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮಗ್ಗಮ್ಹಯ್ಯಾ’’ತಿ ಯದಿ ವದೇಯ್ಯುಂ, ‘‘ವತ್ತನ್ತಿ ಭಗಿನಿಯೋ ಅಟ್ಠ ಗರುಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಪುನಪಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ವತ್ತನ್ತಯ್ಯಾ’’ತಿ ಯದಿ ವದೇಯ್ಯುಂ, ‘‘ಏಸೋ ಭಗಿನಿಯೋ ಓವಾದೋ’’ತಿ ನಿಯ್ಯಾದೇಯ್ಯ। ‘‘ನ ವತ್ತನ್ತಯ್ಯಾ’’ತಿ ಯದಿ ವದೇಯ್ಯುಂ, ‘‘ವಸ್ಸಸತೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಪಾಳಿಭಾಸನವಸೇನ ಓವಾದಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಓಸಾರೇನ್ತೋವ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಓವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

    Kiṃ vuttaṃ hoti? Pāṭipade ovādatthāya āgantvā vanditvā ekamantaṃ nisinnā bhikkhuniyo ‘‘tena bhikkhunā’’tiādinā pāṭhāgatanayena ‘‘samaggattha bhaginiyo’’ti pucchitvā ‘‘samaggamhayyā’’ti yadi vadeyyuṃ, ‘‘vattanti bhaginiyo aṭṭha garudhammā’’ti punapi pucchitvā ‘‘vattantayyā’’ti yadi vadeyyuṃ, ‘‘eso bhaginiyo ovādo’’ti niyyādeyya. ‘‘Na vattantayyā’’ti yadi vadeyyuṃ, ‘‘vassasatūpasampannāyā’’tiādinā aṭṭhagarudhammapāḷibhāsanavasena ovādaṃ kareyyāti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘osārentova te dhamme ovadeyyā’’ti.

    ೧೧೨೭. ಅಞ್ಞೇನ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸುತ್ತನ್ತೇನ ವಾ ಅಭಿಧಮ್ಮೇನ ವಾ। ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯಾ’’ತಿ। ತಥಾತಿ ಓವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1127.Aññena dhammenāti suttantena vā abhidhammena vā. Ekatoupasampannanti bhikkhunisaṅgheyeva upasampannaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhikkhunīnaṃ santike ekatoupasampannāyā’’ti. Tathāti ovadantassa dukkaṭanti dasseti.

    ೧೧೨೮. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಗೋತಮಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಪಞ್ಚಸತಾ ಸಾಕಿಯಾನಿಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಭಿಕ್ಖುನೋ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇ ಸತಿ ತಥಾ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಏವ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1128.Bhikkhūnaṃ santikeyeva upasampannanti mahāpajāpatiyā gotamiyā saddhiṃ pabbajitā pañcasatā sākiyāniyo saṅgaṇhāti. Liṅgavipallāse upasampannabhikkhuno liṅgaparivattane sati tathā pācitti eva pakāsitāti attho.

    ೧೧೨೯. ಓವಾದಂ ಅನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾತಿ ‘‘ವತ್ತನ್ತಿ ಭಗಿನಿಯೋ ಅಟ್ಠ ಗರುಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ವತ್ತನ್ತಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಸೋಯೇವತ್ಥೋ।

    1129.Ovādaṃaniyyādetvāti ‘‘vattanti bhaginiyo aṭṭha garudhammā’’ti pucchitvā ‘‘vattantayyā’’ti vutteti etthāpi soyevattho.

    ೧೧೩೦. ಗರುಧಮ್ಮೇಹಿ ಓವದತೋ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1130. Garudhammehi ovadato dukkaṭanti yojanā.

    ೧೧೩೧. ಅಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಓವಾದನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಓವಾದತ್ಥಂ ಯಾಚನಸನ್ದೇಸೋ ತದತ್ಥತಾಯ ಓವಾದೋತಿ ಗಹಿತೋತಿ ಓವಾದಸಾಸನಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಚ್ಚಾಹರತೋಪಿ ತನ್ತಿ ತಂ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತಂ ಓವಾದಸಾಸನಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಟಿಸಾಸನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ನೇತ್ವಾ ಅವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ। ಬಾಲನ್ತಿ ಸಾಸನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಞ್ಚ ಉಪೋಸಥಗ್ಗಂ ನೇತ್ವಾ ಆರೋಚನಞ್ಚ ಪಟಿಸಾಸನಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಗಣಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಪಚ್ಚಾರೋಚನಞ್ಚ ಕಾತುಂ ಅಜಾನನತಾಯ ಬಾಲಂ। ಗಿಲಾನನ್ತಿ ಉಪೋಸಥಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಆರೋಚನಸ್ಸ ಬಾಧಕೇನ ಗೇಲಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಗಿಲಾನಂ। ಗಮಿಕನ್ತಿ ಪಾಟಿಪದಂ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಗಮನಂ ಗಮಿಕಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಸಿಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1131.Agaṇhantassa ovādanti ettha ovādatthaṃ yācanasandeso tadatthatāya ovādoti gahitoti ovādasāsanaṃ asampaṭicchantassāti attho. Apaccāharatopi tanti taṃ attanā gahitaṃ ovādasāsanaṃ uposathagge ārocetvā pātimokkhuddesakena dinnaṃ paṭisāsanaṃ bhikkhunisaṅghassa netvā avadantassāpi. Bālanti sāsanasampaṭicchanañca uposathaggaṃ netvā ārocanañca paṭisāsanaṃ haritvā pāṭipade bhikkhunisaṅghagaṇapuggalānaṃ yathānurūpaṃ paccārocanañca kātuṃ ajānanatāya bālaṃ. Gilānanti uposathaggaṃ gantvāpi ārocanassa bādhakena gelaññena samannāgataṃ gilānaṃ. Gamikanti pāṭipadaṃ anisīditvā gantabbaṃ accāyikagamanaṃ gamikañca ṭhapetvā dukkaṭaṃ siyāti sambandho.

    ೧೧೩೨. ಕಮ್ಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮ-ಸದ್ದೇನ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸ್ಸ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿನ್ನಂ ಸಮ್ಮುತಿಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಞತ್ತಿಂ, ಕಮ್ಮವಾಚಞ್ಚ ಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾ, ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ವಾ ಕತಂ ಚೇ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ವಗ್ಗೇತಿ ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದಸ್ಸ ಅನಾಹರಣೇನ ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಉಕ್ಕೋಟೇನ ವಾ ವಗ್ಗೇ ಸತಿ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ವೇಮತಿಕೋ ಓವದತಿ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೦) ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿಪಕ್ಖೇ ವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯತ್ತಯಂ ಹೋತಿ।

    1132.Kammasminti ettha kamma-saddena bhikkhunovādakassa ñatticatutthena kammena dinnaṃ sammutikammaṃ adhippetanti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Ñattiṃ, kammavācañca parihāpetvā, parivattetvā vā kataṃ ce, adhammakammaṃ nāma. Vaggeti chandārahānaṃ chandassa anāharaṇena vā sannipatitānaṃ ukkoṭena vā vagge sati. Tikapācittiyaṃ siyāti ‘‘adhammakamme adhammakammasaññī vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī ovadati, vematiko ovadati, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 150) adhammakamme adhammakammasaññipakkhe vuttapācittiyattayaṃ hoti.

    ೧೧೩೩. ಅಧಮ್ಮೇ ಪನ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿಂ ವೇಮತಿಕಸ್ಸಾಪೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ವಗ್ಗೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಮಿಂ, ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕಪಕ್ಖೇ ‘‘ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೦) ಅಧಮ್ಮಿಕಕಮ್ಮೇಯೇವ ವಿಮತಿವಾರೇ ವುತ್ತತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮೇ ಪನ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ತೇನ ‘‘ವಗ್ಗೇ’’ತಿಆದಿಕಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ‘‘ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೦) ವುತ್ತಂ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇತಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ನವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ವುತ್ತಾ’’ತಿ।

    1133. Adhamme pana kammasmiṃ vematikassāpīti yojanā. ‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘vagge bhikkhunisaṅghasmiṃ, tikapācittiyaṃ siyā’’ti idaṃ saṅgaṇhāti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Adhammakamme vematikapakkhe ‘‘vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 150) adhammikakammeyeva vimativāre vuttatikapācittiyaṃ hotīti vuttaṃ hoti. ‘‘Dhammakammanti saññino’’ti imināpi ‘‘adhamme pana kammasmi’’nti idaṃ yojetabbaṃ, ‘‘tathā’’ti sambandho, tena ‘‘vagge’’tiādikaṃ saṅgaṇhāti. ‘‘Adhammakamme dhammakammasaññī vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī ovadati, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 150) vuttaṃ tikapācittiyaṃ hoti. Evametā pācittiyo sandhāyāha ‘‘nava pācittiyo vuttā’’ti.

    ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಯ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮವಾರೇ ‘‘ಸಮಗ್ಗೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ವಿಕಪ್ಪೇ ಚ ಏವಮೇವ ನವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತಿದಿಸನ್ತೋ ‘‘ಸಮಗ್ಗೇಪಿ ಚ ತತ್ತಕಾ’’ತಿ ಆಹ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕೋ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೦)।

    Imasmiṃ viya adhammakammavāre ‘‘samagge bhikkhunisaṅghasmi’’nti vikappe ca evameva nava pācittiyo hontīti atidisanto ‘‘samaggepi ca tattakā’’ti āha. Yathāha ‘‘adhammakamme adhammakammasaññī samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassa. Adhammakamme vematiko samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassa. Adhammakamme dhammakammasaññī samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 150).

    ೧೧೩೪. ದ್ವಿನ್ನಂ ನವಕಾನಂ ವಸಾತಿ ಯಥಾದಸ್ಸಿತಂ ವಗ್ಗನವಕಂ, ಸಮಗ್ಗನವಕನ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ನವಕಾನಂ ವಸೇನ। ತಾತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ।

    1134.Dvinnaṃ navakānaṃ vasāti yathādassitaṃ vagganavakaṃ, samagganavakanti dvinnaṃ navakānaṃ vasena. Tāti pācittiyo.

    ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕೋ ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಗ್ಗಪಕ್ಖೇ ನವ ದುಕ್ಕಟಾನಿ। ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕೋ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ವಗ್ಗಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಸಮಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ಸಮಗ್ಗಸಞ್ಞೀ ಓವದತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೧) ಏತ್ಥ ಅನ್ತೇ ವುತ್ತಂ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರಂ ವಿನಾ ಅವಸೇಸೇಸು ಅಟ್ಠಸು ವಾರೇಸು ಸಮಗ್ಗಪಕ್ಖೇ ಅಟ್ಠ ದುಕ್ಕಟಾನಿ। ಏವಂ ಪುರಿಮಾನಿ ನವ, ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠಾತಿ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಪಕ್ಖೇ ಸತ್ತರಸ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದುಕ್ಕಟಂ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇಪಿ, ಸತ್ತರಸವಿಧಂ ಸಿಯಾ’’ತಿ।

    ‘‘Dhammakamme adhammakammasaññī vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme vematiko vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme dhammakammasaññī vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti dukkaṭassā’’ti vaggapakkhe nava dukkaṭāni. ‘‘Dhammakamme adhammakammasaññī samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme vematiko samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko, samaggasaññī ovadati, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme dhammakammasaññī samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ vaggasaññī, vematiko ovadati, āpatti dukkaṭassa. Dhammakamme dhammakammasaññī samaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ samaggasaññī ovadati, anāpattī’’ti (pāci. 151) ettha ante vuttaṃ anāpattivāraṃ vinā avasesesu aṭṭhasu vāresu samaggapakkhe aṭṭha dukkaṭāni. Evaṃ purimāni nava, imāni aṭṭhāti dhammakammapakkhe sattarasa dukkaṭāni hontīti āha ‘‘dukkaṭaṃ dhammakammepi, sattarasavidhaṃ siyā’’ti.

    ೧೧೩೫. ‘‘ಓಸಾರೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಕಥೇತಿ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ತಂ ಕಥೇತಿ ವಾ। ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಕಥೇತಿ ವಾತಿ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮವಿಸಯೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ತಮೇವ ವದತಿ ವಾ। ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಕಥೇತಿ ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮೇ ಕಥೇತಿ ವಾ, ನೇವ ದೋಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದಿನೋ ಕಥಯತೋ ನೇವ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1135. ‘‘Osārehī’’ti vutto katheti vāti yojanā. ‘‘Aṭṭhagarudhammaṃ kathehī’’ti vutto taṃ katheti vā. Pañhaṃ puṭṭho katheti vāti aṭṭhagarudhammavisaye pañhaṃ puṭṭho tameva vadati vā. Sikkhamānāya katheti vāti sambandho. Sikkhamānāya aṭṭhagarudhamme katheti vā, neva dosoti attho. Ummattakādino kathayato neva dosoti yojanā.

    ೧೧೩೬. ಇದಾನಿ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಬಹುಸ್ಸುತಾನಂ ಲಕ್ಖಣೇ ಏಕತ್ಥ ದಸ್ಸಿತೇ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸ್ಸ ವಿಸೇಸೋ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಹೋತೀತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ವಾಚುಗ್ಗತಾವ ಕಾತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿ। ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗೇ ಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾವ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಯೋಜನಾ, ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ಕತ್ವಾ ತಾಸಂ ಅಟ್ಠಕಥಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾಳಿತೋ, ಅತ್ಥತೋ ಚ ವಚನಪಥಾರುಳ್ಹಾ ವೋಹಾರಕ್ಖಮಾಯೇವ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚತ್ತಾರೋ ಭಾಣವಾರಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾವ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಪಗುಣಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಳಿಯಂ ಪಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ವಾಚುಗ್ಗತಾವ ಕಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತದತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ಧಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1136. Idāni tiṇṇampi bahussutānaṃ lakkhaṇe ekattha dassite bhikkhunovādakassa viseso suviññeyyo hotīti taṃ dassetumāha ‘‘vācuggatāva kātabbā’’tiādi. Dve mātikā paguṇā vācuggatā kātabbāti yojanā. Bhikkhubhikkhunivibhaṅge mātikā paguṇā vācuggatāva kātabbāti yojanā, bhikkhubhikkhunivibhaṅgamātikā paguṇā katvā tāsaṃ aṭṭhakathaṃ uggahetvā pāḷito, atthato ca vacanapathāruḷhā vohārakkhamāyeva kātabbāti vuttaṃ hoti. Cattāro bhāṇavārā paguṇā vācuggatāva kātabbāti pakāsitāti yojanā. ‘‘Paguṇā’’ti iminā pāḷiyaṃ paguṇaṃ katvā dhāretvā paripucchitabbanti dasseti. ‘‘Vācuggatāva kātabbā’’ti iminā tadatthaṃ sutvā dhāretvā paripucchitabbamevāti dasseti.

    ೧೧೩೭. ಪರಿಕಥತ್ಥಾಯಾತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಕಥನತ್ಥಾಯ। ಕಥಾಮಗ್ಗೋತಿ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಕಥಾಮಗ್ಗೋ। ಮಙ್ಗಲ…ಪೇ॰… ಅನುಮೋದನಾತಿ ಅಗ್ಗಸ್ಸ ದಾನಾದಿಮಙ್ಗಲೇಸು ಭತ್ತಾನುಮೋದನಾಸಙ್ಖಾತಾ ದಾನಕಥಾ ಚ, ಕುಮಾರಮಙ್ಗಲಾದೀಸು ಮಹಾಮಙ್ಗಲಸುತ್ತಾದಿಮಙ್ಗಲಾನುಮೋದನಾ ಚ, ಅಮಙ್ಗಲಂ ನಾಮ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ, ತತ್ಥ ಮತಕಭತ್ತಾದೀಸು ತಿರೋಕುಟ್ಟಾದಿಕಥಾ ಚಾತಿ ಏವಂ ತಿಸ್ಸೋಯೇವಾನುಮೋದನಾ।

    1137.Parikathatthāyāti sampattānaṃ dhammakathanatthāya. Kathāmaggoti mahāsudassanakathāmaggo. Maṅgala…pe… anumodanāti aggassa dānādimaṅgalesu bhattānumodanāsaṅkhātā dānakathā ca, kumāramaṅgalādīsu mahāmaṅgalasuttādimaṅgalānumodanā ca, amaṅgalaṃ nāma kālakiriyā, tattha matakabhattādīsu tirokuṭṭādikathā cāti evaṃ tissoyevānumodanā.

    ೧೧೩೮. ಉಪೋಸಥಾದಿಅತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪವಾರಣಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ಕಮ್ಮವಗ್ಗೇ ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ಪರಿವಾರೇ ಕಮ್ಮವಗ್ಗೇ ಆಗತಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ಪಾಪಕ’’ನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮಾಹ। ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಚ ಧಾತುವವತ್ಥಾನಮುಖೇನ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತ್ತಸ್ಸ।

    1138.Uposathādiatthāyāti ettha ādi-saddena pavāraṇādīnaṃ saṅgaho. Kammākammavinicchayoti kammavagge vuttavinicchayo, parivāre kammavagge āgatakhuddānukhuddakakammavinicchayoti vuttaṃ hoti. ‘‘Kammaṭṭhāna’’nti iminā ‘‘uttamatthassa pāpaka’’nti vakkhamānattā vipassanākammaṭṭhānamāha. Vipassanāvasena uggaṇhantena ca dhātuvavatthānamukhena uggahetabbanti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Uttamatthassāti arahattassa.

    ೧೧೩೯. ಏತ್ತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಬಹುಸ್ಸುತೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಧಮ್ಮಾನಂ ಉಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಬಹುಸ್ಸುತೋ। ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋತಿ ಉಪಸಮ್ಪದತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಪುಣ್ಣಪಞ್ಚಸಂವಚ್ಛರೋ। ‘‘ದಸವಸ್ಸೋ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಂವಚ್ಛರವಸೇನ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೇಸು ಪರಿಪುಣ್ಣೇಸು ವುತ್ಥವಸ್ಸವಸೇನ ಅಪರಿಪುಣ್ಣೇಸುಪಿ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋಯೇವ। ಇತರಥಾ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೂಪಸಮ್ಪದಾದೀಸು ವಿಯ ಕೇಚಿ ಸಂವಚ್ಛರಗಣನಂ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ’’ತಿವಚನಸಾಮಞ್ಞೇನ ವುತ್ಥವಸ್ಸಗಣನಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತದಯುತ್ತಂ। ತಥಾ ಗಹಣೇಸು ಯುತ್ತಿ ವಾ ಮಗ್ಗಿತಬ್ಬಾ। ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯನ್ತಿ ನಿಸ್ಸಯವಾಸಂ ಜಹಿತ್ವಾ। ಇಸ್ಸರೋತಿ ನಿಸ್ಸಯಾಚರಿಯವಿರಹೇನ ಇಸ್ಸರೋ, ಇಮಿನಾ ನಿಸ್ಸಯಮುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ।

    1139.Ettakaṃ uggahetvāna bahussutoti yathāvuttadhammānaṃ uggahitattā bahussuto. Pañcavassoti upasampadato paṭṭhāya paripuṇṇapañcasaṃvaccharo. ‘‘Dasavasso’’ti etthāpi eseva nayo. Saṃvaccharavasena pañcavassesu paripuṇṇesu vutthavassavasena aparipuṇṇesupi pañcavassoyeva. Itarathā ūnapañcavassoti veditabbo. Paripuṇṇavīsativassūpasampadādīsu viya keci saṃvaccharagaṇanaṃ avicāretvā ‘‘pañcavasso’’tivacanasāmaññena vutthavassagaṇanameva gaṇhanti, tadayuttaṃ. Tathā gahaṇesu yutti vā maggitabbā. Muñcitvā nissayanti nissayavāsaṃ jahitvā. Issaroti nissayācariyavirahena issaro, iminā nissayamuttalakkhaṇaṃ dassitaṃ.

    ೧೧೪೦. ದ್ವೇ ವಿಭಙ್ಗಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗದ್ವಯಂ। ಇಧ ‘‘ವಾಚುಗ್ಗತಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪರಿಪುಚ್ಛಮ್ಪಿ ಸನ್ಧಾಯಾಹಾತಿಪಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ಸಾರತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ‘‘ದ್ವೇ ವಿಭಙ್ಗಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕಾತಬ್ಬಾ’ತಿಇದಂ ಪರಿಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಉಗ್ಗಹಣಮ್ಪಿ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತ’ನ್ತಿ ವದನ್ತೀ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೧೪೫-೧೪೭)। ಬ್ಯಞ್ಜನಾದಿತೋತಿ ಏತ್ಥ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ನಾಮ ಪದಂ, ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಂ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಂ ನಾಮ ಅಕ್ಖರಂ, ಪದಕ್ಖರಾನಿ ಅಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚತೂಸ್ವಪಿ ನಿಕಾಯೇಸೂತಿ ದೀಘಮಜ್ಝಿಮಸಂಯುತ್ತ ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯೇಸು, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಏಕೋ ವಾ ನಿಕಾಯೋ ಪೋತ್ಥಕೋಪಿ ಚ ಏಕೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯಸ್ಸಾಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ‘‘ಪಿ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ ಜಾತಕಭಾಣಕೇನ ಸಾಟ್ಠಕಥಂ ಜಾತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಧಮ್ಮಪದಂ ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸಿತೇ ದ್ವೇ ಪೋತ್ಥಕೇ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ, ಚತ್ತಾರಿ ಖನ್ಧಕವತ್ತಾನಿ ವಾ।

    1140.Dvevibhaṅgāti bhikkhubhikkhunivibhaṅgadvayaṃ. Idha ‘‘vācuggatā’’ti idaṃ paripucchampi sandhāyāhātipi vuttaṃ. Tenāha sāratthadīpaniyaṃ ‘‘dve vibhaṅgā paguṇā vācuggatā kātabbā’tiidaṃ paripucchāvasena uggahaṇampi sandhāya vutta’nti vadantī’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.145-147). Byañjanāditoti ettha byañjanaṃ nāma padaṃ, ādi-saddena saṅgahitaṃ anubyañjanaṃ nāma akkharaṃ, padakkharāni aparihāpetvāti vuttaṃ hoti. Catūsvapi nikāyesūti dīghamajjhimasaṃyutta aṅguttaranikāyesu, niddhāraṇe bhummaṃ. Eko vā nikāyo potthakopi ca ekoti yojanā. Api-saddena khuddakanikāyassāpi saṅgaho veditabbo. ‘‘Pi vā’’ti iminā khuddakanikāye jātakabhāṇakena sāṭṭhakathaṃ jātakaṃ uggahetvāpi dhammapadaṃ saha vatthunā uggahetabbamevāti dassite dve potthake samuccinoti, cattāri khandhakavattāni vā.

    ೧೧೪೨. ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ವಸತಿ, ತಸ್ಸಾ ತಸ್ಸಾದಿಸಾಯ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಪಧಾನೋ। ಯೇನಕಾಮಂಗಮೋತಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಯಥಾಕಾಮಂ ವುತ್ತಿಕೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ । ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಕಾಮಂ ಲಭತೇ ಇಸ್ಸರೋತಿ ಯೋಜನಾ, ಇಸ್ಸರೋ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಪರಿಸಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಯಥಾರುಚಿಯಾ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ತಾವತಾ ಪರಿಸೂಪಟ್ಠಾಪಕಲಕ್ಖಣಂ ವುತ್ತಂ।

    1142.Disāpāmokkho yattha yattha vasati, tassā tassādisāya pāmokkho padhāno. Yenakāmaṃgamoti yattha katthaci disābhāge yathākāmaṃ vuttiko hotīti attho . Parisaṃ upaṭṭhāpetuṃ kāmaṃ labhate issaroti yojanā, issaro hutvā bhikkhuparisāya attānaṃ upaṭṭhāpetuṃ yathāruciyā labhatīti attho. Ettāvatā parisūpaṭṭhāpakalakkhaṇaṃ vuttaṃ.

    ೧೧೪೩. ವಾಚುಗ್ಗನ್ತಿ ವಾಚುಗ್ಗತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇದಾನಿ ಅಯಂ ಭಣ್ಡಪಾಥಾವಿಧಿ ನ ಹೋತೀತಿ ಮಿಹಕಪರಿಪುಚ್ಛನಕಥಾನುರೂಪತೋ ಅತ್ಥಕರಣಂ ನ ವಾಚುಗ್ಗತಕರಣಂ ನಾಮಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತೀ’’ತಿ ನಿಸ್ಸನ್ದೇಹೇ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾ ಯಥಾವುತ್ತಂ ದುತಿಯಙ್ಗಮೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ।

    1143.Vācugganti vācuggataṃ. Ettha ca ‘‘idāni ayaṃ bhaṇḍapāthāvidhi na hotīti mihakaparipucchanakathānurūpato atthakaraṇaṃ na vācuggatakaraṇaṃ nāmāti viññāyatī’’ti nissandehe vuttaṃ. Iminā yathāvuttaṃ dutiyaṅgameva saṅgahitaṃ.

    ೧೧೪೪. ಅಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ಅಸಮ್ಮತತಾದೀನಿ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಸಮ್ಮತತಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪುಣ್ಣೂಪಸಮ್ಪನ್ನತಾ, ಓವಾದವಸೇನ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಭಣನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಙ್ಗಾನಿ।

    1144.Assāti imassa sikkhāpadassa. Asammatatādīni tīṇi aṅgānīti attano asammatatā, bhikkhuniyā paripuṇṇūpasampannatā, ovādavasena aṭṭhagarudhammabhaṇananti imāni tīṇi aṅgāni.

    ಓವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ovādakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೪೬. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅನತ್ಥಙ್ಗತಸಞ್ಞೀ’’ತಿ ವಿಕಪ್ಪತ್ತಯೇ। ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪನ ಓವದತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1146.Tikapācittiyanti ‘‘atthaṅgate sūriye atthaṅgatasaññī, vematiko, anatthaṅgatasaññī’’ti vikappattaye. Ekatoupasampannanti bhikkhunisaṅghe upasampannaṃ. ‘‘Bhikkhusaṅghe upasampannaṃ pana ovadato pācittiyamevā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ೧೧೪೮. ಉದ್ದೇಸಾದಿನಯೇನಾತಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಉದ್ದೇಸಂ ದೇನ್ತೋ, ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ದೇನ್ತೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರನಯೇನ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ।

    1148.Uddesādinayenāti ‘‘anāpatti uddesaṃ dento, paripucchaṃ dento’’tiādinā anāpattivāranayena. Assāti bhikkhussa.

    ಅತ್ಥಙ್ಗತಸೂರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Atthaṅgatasūriyakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೪೯. ‘‘ಸಚೇ ಅಸಮ್ಮತೋ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಓವದನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಮ್ಮತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿವಿಹಾರಂ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಕಾಲಾತಿ ‘‘ತತ್ಥಾಯಂ ಸಮಯೋ , ಗಿಲಾನಾ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಕಾಲತೋ ಅಞ್ಞತ್ರ। ‘‘ಗಿಲಾನಾ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೀ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಓವಾದಾಯ ವಾ ಸಂವಾಸಾಯ ವಾ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೬೧) ದಸ್ಸಿತೇ ಗಿಲಾನಕಾಲೇ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1149. ‘‘Sace asammato’’ti vakkhamānattā ovadantassāti ettha ‘‘sammatassā’’ti labbhati. Bhikkhunupassayanti bhikkhunivihāraṃ. Aññatra kālāti ‘‘tatthāyaṃ samayo , gilānā hoti bhikkhunī’’ti vuttakālato aññatra. ‘‘Gilānā nāma bhikkhunī na sakkoti ovādāya vā saṃvāsāya vā gantu’’nti (pāci. 161) dassite gilānakāle anāpattīti vuttaṃ hoti.

    ೧೧೫೦. ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯಂ ಹೋತೀತಿ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ, ಇಮಿನಾ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ದ್ವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ। ‘‘ತೀಣಿಪಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ, ಪಠಮದುತಿಯತತಿಯೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹಿ ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1150.Pācittiyadvayaṃ hotīti paṭhamasikkhāpadena, iminā ca sikkhāpadena dve pācittiyāni hontīti. ‘‘Tīṇipi pācittiyānī’’ti yojetabbā, paṭhamadutiyatatiyehi sikkhāpadehi tīṇi pācittiyāni hontīti attho.

    ೧೧೫೧. ಅಞ್ಞೇನ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಗರುಧಮ್ಮತೋ ಅಞ್ಞೇನ ಬುದ್ಧವಚನೇನ। ದುಕ್ಕಟದ್ವಯನ್ತಿ ಅಸಮ್ಮತಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಗಮನಮೂಲಕಂ ದುಕ್ಕಟದ್ವಯಂ। ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಅಸಮ್ಮತಸ್ಸ ‘‘ಸಮ್ಮತಸ್ಸಾಪೀ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ। ‘‘ಅಟ್ಠಹಿ ವಾ ಗರುಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೫೫) ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ರತ್ತಿಹೇತುಕ’’ನ್ತಿ ಆಹ, ರತ್ತಿಓವಾದನಮೂಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1151.Aññena dhammenāti garudhammato aññena buddhavacanena. Dukkaṭadvayanti asammatabhikkhunupassayagamanamūlakaṃ dukkaṭadvayaṃ. Bhikkhunoti asammatassa ‘‘sammatassāpī’’ti vakkhamānattā. ‘‘Aṭṭhahi vā garudhammehi aññena vā dhammena ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 155) atthaṅgatasikkhāpade vuttattā ‘‘rattihetuka’’nti āha, rattiovādanamūlanti attho.

    ೧೧೫೨. ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯನ್ತಿ ದುತಿಯತತಿಯಮೂಲಕಂ। ಗರುಧಮ್ಮೇನ ಓವಾದೋ ಗರುಧಮ್ಮೋ, ಸೋ ನಿದಾನಂ ಯಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಸಮ್ಮತತ್ತಾ ಗರುಧಮ್ಮನಿದಾನಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ಅಭಾವತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಮಿನಾ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1152.Pācittiyadvayanti dutiyatatiyamūlakaṃ. Garudhammena ovādo garudhammo, so nidānaṃ yassa pācittiyassāti viggaho. Sammatattā garudhammanidānassa pācittiyassa abhāvatoti sambandho. Iminā paṭhamasikkhāpadena anāpattibhāvaṃ dasseti.

    ೧೧೫೩. ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಸಮ್ಮತಸ್ಸೇವ। ದುಕ್ಕಟಂ ಇಮಿನಾ ತತಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ, ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಸಮ್ಮತತ್ತಾ’’ತಿ। ಪಾಚಿತ್ತಿ ದುತಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ, ತೇನೇವಾಹ ‘‘ರತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ।

    1153.Tassevāti sammatasseva. Dukkaṭaṃ iminā tatiyasikkhāpadena. Anāpatti paṭhamasikkhāpadena, tenevāha ‘‘sammatattā’’ti. Pācitti dutiyasikkhāpadena, tenevāha ‘‘rattiya’’nti.

    ೧೧೫೪. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ ಓವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೬೨) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಇತರದ್ವಯೇತಿ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ವೇಮತಿಕೋ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೬೨) ದಸ್ಸಿತೇ ಇತರದ್ವಯೇ। ಓವದನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಓವದನ್ತಸ್ಸ।

    1154.Tikapācittiyaṃvuttanti ‘‘upasampannāya upasampannasaññī, vematiko, anupasampannasaññī bhikkhunupassayaṃ upasaṅkamitvā aññatra samayā ovadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 162) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Itaradvayeti ‘‘anupasampannāya upasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannāya vematiko, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 162) dassite itaradvaye. Ovadantassāti yena kenaci ovadantassa.

    ೧೧೫೫. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ದುಕ್ಕಟಟ್ಠಾನೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ತಥಾ’’ತಿ। ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಓವದನ್ತಸ್ಸ ತಥಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1155. Tikapācittiyaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭameva hotīti dassetumāha ‘‘tathā’’ti. Bhikkhunupassayaṃ gantvā aññena dhammena ovadantassa tathāti yojanā.

    ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Bhikkhunupassayakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೫೬. ಚೀವರಾದೀನನ್ತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದಿಇತರಪಚ್ಚಯತ್ತಯಞ್ಚ ಸಕ್ಕಾರಗರುಕಾರಮಾನನವನ್ದನಪೂಜನಾನಿ ಚ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಿ। ಸಮ್ಮತೇತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಸಮ್ಮತೇ।

    1156.Cīvarādīnanti ādi-saddena piṇḍapātādiitarapaccayattayañca sakkāragarukāramānanavandanapūjanāni ca saṅgahitāni. Sammateti bhikkhunovādakasammutiyā sammate.

    ೧೧೫೭. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಏವಂ ವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೬೭) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಳಿಯಂ ದಸ್ಸಿತಮೇವ। ಇಧ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಸಮ್ಮುತಿಕಮ್ಮಂ। ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ। ವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಅತಿರೇಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ವಾತಿ ಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಅಙ್ಗಾನಿ।

    1157.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘dhammakamme dhammakammasaññī, vematiko, adhammakammasaññī evaṃ vadati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 167) tikapācittiyaṃ pāḷiyaṃ dassitameva. Idha kammaṃ nāma yathāvuttaṃ sammutikammaṃ. Adhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ. Vīsativasso vā atirekavīsativasso vāti sammutiyā aṅgāni.

    ೧೧೫೮. ‘‘ಸಮ್ಮತಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಕಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹಾತಿ ಚೇ? ಸಮ್ಮತೇನ ಹುತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಸಾಮಣೇರಭಾವಮುಪಗತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಆಮಿಸತ್ಥಾಯಾತಿ ಚೀವರಾದೀನಮತ್ಥಾಯ।

    1158. ‘‘Sammataṃ anupasampanna’’nti kaṃ sandhāyāhāti ce? Sammatena hutvā sikkhaṃ paccakkhāya sāmaṇerabhāvamupagataṃ sandhāya vuttaṃ. Āmisatthāyāti cīvarādīnamatthāya.

    ಆಮಿಸಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Āmisakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೬೨. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಭಿಕ್ಖುನಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ । ತತ್ಥಾತಿ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಸೂಚಿತಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ।

    1162.Bhikkhuniyā dinnanti ettha ‘‘bhikkhussā’’ti vattabbaṃ. Bhikkhunā dinnanti yojanā. ‘‘Bhikkhuniyā’’ti seso . Tatthāti cīvarapaṭiggahaṇasikkhāpade. Sūcitāti pakāsitā.

    ಚೀವರದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Cīvaradānakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೬೩. ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1163. Aññātikāya bhikkhuniyā cīvaranti yojanā.

    ೧೧೬೪. ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ।

    1164.Etthāti imasmiṃ sikkhāpade.

    ೧೧೬೫. ಸೂಚಿಂ ಚೀವರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೂಚಿನೀಹರಣೇತಿ ಚೀವರತೋ।

    1165. Sūciṃ cīvaraṃ pavesetvāti sambandho. Sūcinīharaṇeti cīvarato.

    ೧೧೬೬. ಪಯೋಗಸ್ಸ ವಸಾತಿ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಬಹೂ ಆವುಣಿತ್ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ನೀಹರಣಪಯೋಗಗಣನಾಯ। ಬಹೂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋತಿ ಯೋಜನಾ, ಪಯೋಗಪ್ಪಮಾಣಾಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1166.Payogassa vasāti ekakkhaṇe bahū āvuṇitvā sūciyā nīharaṇapayogagaṇanāya. Bahū pācittiyoti yojanā, payogappamāṇāpattiyo hontīti attho.

    ೧೧೬೯. ಅನೇಕಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತೀ ಹೋನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಆರಪಥೇತಿ ಸೂಚಿಮಗ್ಗೇ। ದುತಿಯೇ ಪಥೇತಿ ಏತ್ಥ ಆರ-ಸದ್ದೋ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಲುತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1169. Anekā pācittiyāpattī hontīti yojanā. Ārapatheti sūcimagge. Dutiye patheti ettha āra-saddo gāthābandhasukhatthaṃ luttoti veditabbo.

    ೧೧೭೦. ಕಾ ಹಿ ನಾಮ ಕಥಾತಿ ‘‘ಅನೇಕಾಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಂ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಅಞ್ಞಾತಿಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಞಾತಿಕಸಞ್ಞೀ ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬತಿ ವಾ ಸಿಬ್ಬಾಪೇತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೭೮) ವುತ್ತಂ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

    1170.Kā hi nāma kathāti ‘‘anekāpattiyo hontī’’ti ettha kiṃ vattabbanti attho. Tikapācittiyanti ‘‘aññātikāya aññātikasaññī, vematiko, ñātikasaññī cīvaraṃ sibbati vā sibbāpeti vā, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 178) vuttaṃ tikapācittiyaṃ.

    ೧೧೭೨. ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಾದಿಂ। ಸಿಬ್ಬತೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಿಬ್ಬಾಪಯತೋ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸಿಕ್ಖಮಾನಸಾಮಣೇರಿಯೋ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾದಿಕಾ ನಾಮ।

    1172.Aññaṃ parikkhāranti upāhanatthavikādiṃ. Sibbatoti ettha ‘‘sibbāpayato’’ti adhikārato labbhati. Sikkhamānasāmaṇeriyo sikkhamānādikā nāma.

    ೧೧೭೩. ಸಿಬ್ಬನಕಿರಿಯಾಯ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಕ್ರಿಯಂ।

    1173. Sibbanakiriyāya āpajjitabbato kriyaṃ.

    ಚೀವರಸಿಬ್ಬನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Cīvarasibbanakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೭೪-೫. ಸಂವಿಧಾಯಾತಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ಯಾಮ, ಸ್ವೇ ಯಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಜ್ಜ ವಾ ಹಿಯ್ಯೋ ವಾ ಪರೇ ವಾ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ಸಂವಿದಹತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೮೩)। ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ, ಅನ್ತಮಸೋ ಗಾಮನ್ತರಮ್ಪಿ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾತಿ ‘‘ತತ್ಥಾಯಂ ಸಮಯೋ, ಸತ್ಥಗಮನೀಯೋ ಹೋತಿ ಮಗ್ಗೋ ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತೋ ಸಪ್ಪಟಿಭಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೮೨) ವುತ್ತಕಾಲವಿಸೇಸಾ ಅಞ್ಞತ್ರಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸತ್ಥವಾಹೇಹಿ ವಿನಾ ಅಗಮನೀಯೋ ಮಗ್ಗೋ ಸತ್ಥಗಮನೀಯೋ ನಾಮ। ಚೋರಾನಂ ಸಯಿತನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಿತಖಾದಿತಪೀತಟ್ಠಾನಾನಿ ಯತ್ಥ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾದಿಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಸಾಸಙ್ಕೋ ನಾಮ। ಚೋರೇಹಿ ಹತಮಾರಿತಘಾತವಿಲುತ್ತಮನುಸ್ಸಾ ಯತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಸೋ ಸಪ್ಪಟಿಭಯೋ ನಾಮ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಸಂವಿಧಾನಂ ಅವಿರಾಧೇತ್ವಾ ತಾಯ ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನಕಾಲೇತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1174-5.Saṃvidhāyāti ‘‘ajja yāma, sve yāmā’’tiādinā nayena saṃvidahitvā. Yathāha ‘‘ajja vā hiyyo vā pare vā gacchāmāti saṃvidahatī’’ti (pāci. 183). Magganti ekaddhānamaggaṃ, antamaso gāmantarampi. Aññatra samayāti ‘‘tatthāyaṃ samayo, satthagamanīyo hoti maggo sāsaṅkasammato sappaṭibhayo’’ti (pāci. 182) vuttakālavisesā aññatrāti vuttaṃ hoti. Satthavāhehi vinā agamanīyo maggo satthagamanīyo nāma. Corānaṃ sayitanisinnaṭṭhitakhāditapītaṭṭhānāni yattha dissanti, tādiso maggo sāsaṅko nāma. Corehi hatamāritaghātaviluttamanussā yattha paññāyanti, so sappaṭibhayo nāma. Idhāti imasmiṃ bhikkhuniyā saddhiṃ katasaṃvidhānaṃ avirādhetvā tāya ekaddhānamaggaṃ paṭipajjanakāleti attho.

    ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಗಾಮನ್ತರಂ, ತತ್ಥ ಓಕ್ಕಮನಂ ಉಪಗಮನಂ ಗಾಮನ್ತರೋಕ್ಕಮೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಕತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ಅದ್ಧಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ, ಗಾಮರಹಿತಂ ಅರಞ್ಞಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ದ್ವಿಗಾವುತಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Añño gāmo gāmantaraṃ, tattha okkamanaṃ upagamanaṃ gāmantarokkamo, tasmiṃ kateti attho. Agāmake araññe addhayojanātikkame vāti yojanā, gāmarahitaṃ araññamaggampi dvigāvutaṃ atikkante vāti attho.

    ೧೧೭೬. ‘‘ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ದಸ್ಸಿತಆಪತ್ತಿಯಾ ಭೇದಾಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಏತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿನಿಚ್ಛಯೇ, ಪಕರಣೇ ವಾ। ದುಕ್ಕಟಂ ದೀಪಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಟ್ಠೋತಿ ಏತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿ ನಾಮ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೋತಿ ಏವಮಾದಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯದ್ವಾರೇ ರಥಿಕಾಯ, ಅಞ್ಞೇಸು ವಾ ಚತುಕ್ಕಸಿಙ್ಘಾಟಕಹತ್ಥಿಸಾಲಾದೀಸು ಸಂವಿದಹನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೨-೧೮೩)। ಏತ್ಥ ಚ ಚತುನ್ನಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಟ್ಠಾನಂ ಚತುಕ್ಕಂ। ತಿಣ್ಣಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಟ್ಠಾನಂ ಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ।

    1176. ‘‘Āpatti hotī’’ti sāmaññato dassitaāpattiyā bhedābhedaṃ dassetumāha ‘‘etthā’’tiādi. Etthāti imasmiṃ sikkhāpadavinicchaye, pakaraṇe vā. Dukkaṭaṃ dīpitanti sambandho. Akappiyabhūmaṭṭhoti ettha akappiyā bhūmi nāma antogāme bhikkhunupassayadvārakoṭṭhakoti evamādi. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace pana antogāme bhikkhunupassayadvāre rathikāya, aññesu vā catukkasiṅghāṭakahatthisālādīsu saṃvidahanti, bhikkhuno āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. aṭṭha. 182-183). Ettha ca catunnaṃ maggānaṃ sambandhaṭṭhānaṃ catukkaṃ. Tiṇṇaṃ maggānaṃ sambandhaṭṭhānaṃ siṅghāṭakaṃ.

    ೧೧೭೭. ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಾದಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಚೇ ಉಭೋಪಿ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯೇ ವಾ ಅನ್ತರಾರಾಮೇ ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ತಿತ್ಥಿಯಸೇಯ್ಯಾಯ ವಾ ಠತ್ವಾ ಸಂವಿದಹನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿ ಕಿರಾಯಂ। ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಸಂವಿದಹನಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಂ ನ ವದನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೨-೧೮೩)। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ನ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ‘‘ನ ವದನ್ತಿ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ।

    1177.Kappiyabhūmi nāma bhikkhunupassayādi. Yathāha ‘‘sace ubhopi bhikkhunupassaye vā antarārāme vā āsanasālāya vā titthiyaseyyāya vā ṭhatvā saṃvidahanti, anāpatti. Kappiyabhūmi kirāyaṃ. Tasmā ettha saṃvidahanapaccayā dukkaṭāpattiṃ na vadantī’’ti (pāci. aṭṭha. 182-183). Tenevāha ‘‘na vadantassa dukkaṭa’’nti. ‘‘Na vadanti assā’’ti padacchedo.

    ೧೧೭೮. ಉಭಯತ್ಥಾತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಸಂವಿಧಾಯ ಗಮನೇ, ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಸಂವಿಧಾಯ ಗಮನೇ ಚಾತಿ ಉಭಯವಿಕಪ್ಪೇ। ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಏವಕಾರೇನ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಜೋತಕಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ನಿಕ್ಖಮನೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ಆಪತ್ತಿಖೇತ್ತನಿಯಮನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ಅನನ್ತರಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ।

    1178.Ubhayatthāti akappiyabhūmiyaṃ ṭhatvā saṃvidhāya gamane, kappiyabhūmiyaṃ ṭhatvā saṃvidhāya gamane cāti ubhayavikappe. Gacchantassevāti evakārena nikkhantassa jotakaṃ. Yathāha ‘‘nikkhamane anāpattī’’ti. ‘‘Bhikkhuno’’ti iminā bhikkhuniyā anāpattibhāvaṃ dīpeti. Āpattikhettaniyamanatthamāha ‘‘anantarassā’’tiādi.

    ೧೧೭೯. ತತ್ರಾಪೀತಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಉಪಚಾರೋಕ್ಕಮನೇಪಿ। ಉದೀರಿತನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ।

    1179.Tatrāpīti kappiyabhūmiupacārokkamanepi. Udīritanti mahāpaccariyaṃ. Yathāha ‘‘mahāpaccariyaṃ vutta’’nti.

    ೧೧೮೦. ಅನ್ತರಾತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಗಾಮಸ್ಸ, ಅನನ್ತರಗಾಮಸ್ಸ ಚ ವೇಮಜ್ಝೇ। ಯಥಾಹ ‘‘ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪನ ಯಾವ ಅನನ್ತರಗಾಮಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ನ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಸಂವಿದಹಿತೇಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೨-೧೮೩)। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಕಾಲದ್ವಾರಮಗ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ತಯೋ ಸಙ್ಕೇತವಿಸಙ್ಕೇತಾತಿ ತೇಸು ಮಗ್ಗದ್ವಾರವಿಸಙ್ಕೇತೇಪಿ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ದ್ವಾರ…ಪೇ॰… ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೇ ಪನ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ವಕ್ಖತಿ। ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿ।

    1180.Antarāti attano nikkhantagāmassa, anantaragāmassa ca vemajjhe. Yathāha ‘‘gāmato nikkhamitvā pana yāva anantaragāmassa upacāraṃ na okkamati, etthantare saṃvidahitepi bhikkhuno dukkaṭa’’nti (pāci. aṭṭha. 182-183). Imasmiṃ sikkhāpade kāladvāramaggānaṃ vasena tayo saṅketavisaṅketāti tesu maggadvāravisaṅketepi āpatti hotevāti dassetumāha ‘‘dvāra…pe… vuccatī’’ti. Kālavisaṅkete pana anāpattiṃ vakkhati. Āpatti pācitti.

    ೧೧೮೧. ಅಸಂವಿದಹಿತೇ ಕಾಲೇತಿ ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಕತಸಂವಿಧಾನಾನಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಾದಿ ಅಸಂವಿದಹಿತಕಾಲಂ ನಾಮ, ತಸ್ಮಿಂ। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ವಿಧಾನಸ್ಮಿನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಂವಿಧಾನಂ ವಿನಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ವಿಧಾನೇ ಸತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಂ।

    1181.Asaṃvidahite kāleti ‘‘purebhattaṃ gamissāmā’’tiādinā katasaṃvidhānānaṃ pacchābhattādi asaṃvidahitakālaṃ nāma, tasmiṃ. Bhikkhusseva vidhānasminti bhikkhuniyā saṃvidhānaṃ vinā bhikkhusseva vidhāne sati āpatti dukkaṭaṃ.

    ೧೧೮೨. ಸಮಯೇ ವಿದಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಅಸಮಯೇ ವಿದಹಿತ್ವಾ ವಿಸಙ್ಕೇತೇನ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಆಪದಾಸು ವಿದಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತಥಾತಿ ‘‘ವಿದಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಅತಿದಿಸತಿ।

    1182. Samaye vidahitvā gacchato vā asamaye vidahitvā visaṅketena gacchato vā āpadāsu vidahitvā gacchato vā anāpattīti yojanā. Tathāti ‘‘vidahitvā gacchato anāpattī’’ti idaṃ atidisati.

    ತತ್ಥ ಸಮಯೋ ನಾಮ ಯಥಾವುತ್ತಕಾಲವಿಸೇಸೋ। ವಿಸಙ್ಕೇತೋ ನಾಮ ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೋ, ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಅಸುಕವೇಲಾಯ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಕಾಲಸಙ್ಕೇತಸ್ಸ ವಿಭವನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೇಯೇವ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೫)। ಆಪದಾ ನಾಮ ರಟ್ಠಭೇದೇ ಜನಪದಾನಂ ಪಲಾಯನಕಾಲೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ರಟ್ಠಭೇದೇ ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಾ ಜನಪದಾ ಪರಿಯಾಯನ್ತಿ, ಏವರೂಪಾಸು ಆಪದಾಸೂ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೫)। ಏತ್ಥ ಚ ರಟ್ಠಭೇದೇತಿ ರಟ್ಠವಿಲೋಪೇ। ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಾತಿ ಇರಿಯಾಪಥಚಕ್ಕಂ, ಸಕಟಚಕ್ಕಂ ವಾ ಸಮಾರುಳ್ಹಾ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದಿನೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾದಯೋ ಗಹಿತಾ।

    Tattha samayo nāma yathāvuttakālaviseso. Visaṅketo nāma kālavisaṅketo, ‘‘asukasmiṃ divase asukavelāya gamissāmā’’ti saṃvidahitvā gamanakāle tassa kālasaṅketassa vibhavananti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘kālavisaṅketeyeva anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 185). Āpadā nāma raṭṭhabhede janapadānaṃ palāyanakālo. Yathāha ‘‘raṭṭhabhede cakkasamāruḷhā janapadā pariyāyanti, evarūpāsu āpadāsū’’ti (pāci. aṭṭha. 185). Ettha ca raṭṭhabhedeti raṭṭhavilope. Cakkasamāruḷhāti iriyāpathacakkaṃ, sakaṭacakkaṃ vā samāruḷhā. Ummattakādinoti ādi-saddena khittacittādayo gahitā.

    ೧೧೮೩. ಕಾಯವಾಚಾದಿಕತ್ತಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಚಿತ್ತಂ ಗಹಿತಂ, ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1183.Kāyavācādikattayāti ettha ādi-saddena cittaṃ gahitaṃ, kāyavācācittāti vuttaṃ hoti.

    ಸಂವಿಧಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Saṃvidhānakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೮೪. ಉದ್ಧಂ ಜವತೀತಿ ಉಜ್ಜವನೀ, ಪಟಿಸೋತಗಾಮಿನೀ ನಾವಾ, ತಂ। ಅಧೋ ಜವನತೋ ಓಜವನೀ, ಅನುಸೋತಗಾಮಿನೀ ನಾವಾ, ತಂ। ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಂವಿಧಾಯಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಏಕಂ ನಾವಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೮೬)। ಲೋಕಸ್ಸಾದಸಙ್ಖಾತಮಿತ್ತಸನ್ಥವೇನ ತಂ ನಾವಂ ಆರುಯ್ಹ ಕೀಳನಚಿತ್ತಂ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಂವಿಧಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಲೋಕಸ್ಸಾದಮಿತ್ತಸನ್ಥವವಸೇನ ಕೀಳಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೮)।

    1184. Uddhaṃ javatīti ujjavanī, paṭisotagāminī nāvā, taṃ. Adho javanato ojavanī, anusotagāminī nāvā, taṃ. Abhiruheyyāti ettha ‘‘saṃvidhāyā’’ti seso. Yathāha ‘‘yo pana bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhāya ekaṃ nāvaṃ abhiruheyyā’’ti (pāci. 186). Lokassādasaṅkhātamittasanthavena taṃ nāvaṃ āruyha kīḷanacittaṃ pubbaṅgamaṃ katvā aññamaññaṃ saṃvidhāyāti attho. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhāro saṃvidahitvā’’ti (pāci. aṭṭha. 188).

    ೧೧೮೫. ಸಗಾಮತೀರಪಸ್ಸೇನ ಗಮನೇ ಗಾಮನ್ತರವಸೇನ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿ, ಅಗಾಮತೀರಪಸ್ಸೇನ ಗಮನೇ ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಅದ್ಧಯೋಜನಾತಿರೇಕೇ ಠಾನೇ ಗಾಮೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ।

    1185. Sagāmatīrapassena gamane gāmantaravasena vā pācitti, agāmatīrapassena gamane addhayojane pācitti addhayojanātireke ṭhāne gāme vijjamānepi avijjamānepi.

    ೧೧೮೬. ಯೋಜನಪುಥುಲಾಯ ನದಿಯಾ ಮಜ್ಝೇನ ಗಚ್ಛತೋ ಅದ್ಧಯೋಜನವಸೇನ ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ತಥಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಊನಯೋಜನಪುಥುಲಾಯ ನದಿಯಾ ಮಜ್ಝಂ ಉಭಯಭಾಗಂ ಭಜತೀತಿ ತಾದಿಸಿಕಾಯ ನದಿಯಾ ಮಜ್ಝೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಗಾಮನ್ತರಗಣನಾಯ, ಅದ್ಧಯೋಜನಗಣನಾಯ ಚ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।

    1186. Yojanaputhulāya nadiyā majjhena gacchato addhayojanavasena āpattidassanatthamāha ‘‘tathā’’tiādi. ‘‘Ūnayojanaputhulāya nadiyā majjhaṃ ubhayabhāgaṃ bhajatīti tādisikāya nadiyā majjhena gacchantassa gāmantaragaṇanāya, addhayojanagaṇanāya ca āpattī’’ti vadanti.

    ೧೧೮೭. ಯಥಾಸುಖಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸೂ’’ತಿಆದಿನಾ ಯಥಾಸುಖಗಮನಾನುಞ್ಞಾಯ ಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇಮಿನಾವ ಅಸನ್ದಮಾನೋದಕೇಸು ವಾಪಿತಳಾಕಾದೀಸು ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    1187.Yathāsukhaṃ samuddasminti ettha ‘‘gantabba’’nti seso. ‘‘Sabbaaṭṭhakathāsū’’tiādinā yathāsukhagamanānuññāya hetuṃ dasseti. Imināva asandamānodakesu vāpitaḷākādīsu anāpattīti viññāyati.

    ೧೧೮೮. ತಿತ್ಥಸಮ್ಪಾದನತ್ಥಾಯಾತಿ ಪರತಿತ್ಥಂ ಪಾಪೇತುಂ। ತಂ ನಾವಂ। ಯುತ್ತಾತಿ ನಾವಾಪಾಜಕಾ।

    1188.Titthasampādanatthāyāti paratitthaṃ pāpetuṃ. Taṃ nāvaṃ. Yuttāti nāvāpājakā.

    ೧೧೮೯. ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾ’’ತಿ ಇಮಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಂ ನಾವಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ ವಾ, ತಿರಿಯಂ ತರಣಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾಪಿ ಏಕಂ ನಾವಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ ವಾ, ಆಪದಾಸು ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾಪಿ ಏಕಂ ನಾವಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ ವಾ, ತಥಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1189.‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘anāpatti pakāsitā’’ti imaṃ saṅgaṇhāti. Asaṃvidahitvā bhikkhuniyā saddhiṃ ekaṃ nāvaṃ abhiruheyya vā, tiriyaṃ taraṇāya bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahitvāpi ekaṃ nāvaṃ abhiruheyya vā, āpadāsu bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidahitvāpi ekaṃ nāvaṃ abhiruheyya vā, tathā anāpatti pakāsitāti yojanā.

    ‘‘ಅನನ್ತರಸಮೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಅಸಂವಿದಹಿತೇ ಕಾಲೇ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಇಧಾಪಿ ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೇ ಅನಾಪತ್ತಿ, ತಿತ್ಥನಾವಾವಿಸಙ್ಕೇತೇ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಯಥಾಹ ‘‘ಇಧಾಪಿ ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೇನೇವ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೯೧)। ‘‘ಲೋಕಸ್ಸಾದಮಿತ್ತಸನ್ಥವವಸೇನ ಕೀಳಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೮) ವಚನತೋ ಕೇಚಿ ‘‘ಇಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಲೋಕವಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಕೀಳಾಪುರೇಕ್ಖಾರತಾಯ ಹಿ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಗಾಮನ್ತರೋಕ್ಕಮನೇ, ಅದ್ಧಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇ ವಾ ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತಸಮಙ್ಗೀಪಿ ಹುತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಯದಿ ಹಿ ಸೋ ಸಂವೇಗಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ವಾ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ, ನಿದ್ದಂ ವಾ ಓಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಕುತೋ ತಸ್ಸ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮಙ್ಗಿತಾ, ಯೇನಿದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ‘‘ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ಲೋಕವಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ತಿಚಿತ್ತನ್ತಿ ಸಿದ್ಧಂ।

    ‘‘Anantarasamo’’ti iminā ‘‘asaṃvidahite kāle’’tiādinā vuttavinicchayaṃ saṅgaṇhāti. Idhāpi kālavisaṅkete anāpatti, titthanāvāvisaṅkete āpattiyeva. Yathāha ‘‘idhāpi kālavisaṅketeneva anāpattī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 191). ‘‘Lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhāro saṃvidahitvā’’ti (pāci. aṭṭha. 188) vacanato keci ‘‘imaṃ sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ lokavajja’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. Kīḷāpurekkhāratāya hi abhiruhitvā gāmantarokkamane, addhayojanātikkame vā kusalābyākatacittasamaṅgīpi hutvā āpattiṃ āpajjati. Yadi hi so saṃvegaṃ paṭilabhitvā arahattaṃ vā sacchikareyya, niddaṃ vā okkameyya, kammaṭṭhānaṃ vā manasi karonto gaccheyya, kuto tassa akusalacittasamaṅgitā, yenidaṃ sikkhāpadaṃ ‘‘akusalacittaṃ, lokavajja’’nti vuccati, tasmā paṇṇattivajjaṃ, ticittanti siddhaṃ.

    ನಾವಾಭಿರುಹನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Nāvābhiruhanakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೯೦. ಗಿಹಿಸಮಾರಮ್ಭಂ ಹಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪಾಚಿತಂ ಭತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪರಿಪಾಚಿತಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೀಲಸುತಾದಿಗುಣಂ ಕುಲಾನಂ ವತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪಾಚಿತಂ, ಗುಣಪ್ಪಕಾಸನೇನ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ ಲದ್ಧಬ್ಬಂ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೯೪)। ಗಿಹಿಸಮಾರಮ್ಭನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪಾಚನತೋ ಪುಬ್ಬೇಯೇವ ಗಿಹಿಪಟಿಯತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪಾಚನತೋ ಪಠಮಮೇವ ಯಂ ಗಿಹೀನಂ ಪಟಿಯಾದಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೯೪)। ವಕ್ಖತಿ ಹಿ ‘‘ಗಿಹಿಸಮ್ಪಾದಿತಮ್ಪಿ ವಾ ವಿನಾ’’ತಿ।

    1190. Gihisamārambhaṃ hitvā bhikkhuniyā paripācitaṃ bhattaṃ ñatvā bhuñjato bhikkhuno pācitti hotīti yojanā. Paripācitaṃ nāma bhikkhuno sīlasutādiguṇaṃ kulānaṃ vatvā nipphāditaṃ. Yathāha ‘‘bhikkhuniyā paripācitaṃ, guṇappakāsanena nipphāditaṃ laddhabbaṃ katanti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 194). Gihisamārambhanti bhikkhuniyā paripācanato pubbeyeva gihipaṭiyattaṃ. Yathāha ‘‘bhikkhuniyā paripācanato paṭhamameva yaṃ gihīnaṃ paṭiyāditaṃ bhatta’’nti (pāci. aṭṭha. 194). Vakkhati hi ‘‘gihisampāditampi vā vinā’’ti.

    ೧೧೯೧. ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ‘‘ಯಂ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚಧಾ ವುತ್ತಸ್ಸ ಭೋಜನಸ್ಸ। ಸಬ್ಬೇಸು ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಸೂತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಪರಗಲಕರಣಪ್ಪಯೋಗೇಸು।

    1191. ‘‘Tassā’’ti vakkhamānattā ‘‘yaṃ bhojana’’nti yojetabbaṃ. Tassāti pañcadhā vuttassa bhojanassa. Sabbesuajjhohāresūti sabbesu paragalakaraṇappayogesu.

    ೧೧೯೨. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪರಿಪಾಚಿತಂ ಭುಞ್ಜತೋ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1192. Bhikkhuniyā paripācitaṃ bhuñjato dosoti yojanā.

    ೧೧೯೩. ಉಭೋಸೂತಿ ಪರಿಪಾಚಿತೇಪಿ ಅಪರಿಪಾಚಿತೇಪಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಇಮೇಸು ದ್ವೀಸು ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಅಜ್ಝೋಹಾರವಸೇನೇವ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1193.Ubhosūti paripācitepi aparipācitepi. Sabbatthāti imesu dvīsu paribhuñjato ajjhohāravaseneva dukkaṭanti yojanā.

    ೧೧೯೫. ಪಞ್ಚಭೋಜನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಗುಖಜ್ಜಫಲಾದಿಕಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1195. Pañcabhojanaṃ ṭhapetvā aññaṃ pana yaṃ kiñci yāgukhajjaphalādikaṃ bhuñjantassa anāpattīti yojanā.

    ಪರಿಪಾಚಿತಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Paripācitakathāvaṇṇanā.

    ೧೧೯೭. ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ದಸಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮುಟ್ಠಾನನಯಾದಿನಾ ದುತಿಯಾನಿಯತೇನೇವ ಸದಿಸಂ ಮತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದನ್ತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೋ ಏಕಾಯ ರಹೋ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೧೯೯) ವುತ್ತಂ ರಹೋನಿಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಂ।

    1197. Idaṃ sabbaṃ dasamaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānanayādinā dutiyāniyateneva sadisaṃ matanti yojanā. Idaṃ sikkhāpadanti ‘‘yo pana bhikkhu bhikkhuniyā saddhiṃ eko ekāya raho nisajjaṃ kappeyya, pācittiya’’nti (pāci. 199) vuttaṃ rahonisajjasikkhāpadaṃ.

    ರಹೋನಿಸಜ್ಜಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Rahonisajjakathāvaṇṇanā.

    ಭಿಕ್ಖುನಿವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।

    Bhikkhunivaggo tatiyo.

    ೧೧೯೮. ಏಕೋತಿ ಏಕದಿವಸಿಕೋ। ಆವಸಥೋ ಪಿಣ್ಡೋತಿ ಪುಞ್ಞತ್ಥಿಕೇಹಿ ಏಕಂ ಪಾಸಣ್ಡಂ ಅನುದ್ದಿಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ದಾತುಂ ಸಾಲಾದೀಸು ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಆವಸಥಪಿಣ್ಡೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನಂ ಸಾಲಾಯ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವಾ ಅನೋದಿಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೦೬)। ಅಗಿಲಾನೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಗಿಲಾನೋ ನಾಮ ಸಕ್ಕೋತಿ ತಮ್ಹಾ ಆವಸಥಾ ಪಕ್ಕಮಿತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತ ಪದಭಾಜನಿಯಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅದ್ಧಯೋಜನಂ ವಾ ಯೋಜನಂ ವಾ ಗನ್ತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೬) ವುತ್ತತ್ತಾ ತಮ್ಹಾ ಆವಸಥಾ ಅದ್ಧಯೋಜನಂ ವಾ ಯೋಜನಂ ವಾ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೇನ ಅಗಿಲಾನೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಉದ್ಧನ್ತಿ ದುತಿಯದಿವಸತೋ ಉತ್ತರಿ।

    1198.Ekoti ekadivasiko. Āvasatho piṇḍoti puññatthikehi ekaṃ pāsaṇḍaṃ anuddissa yāvadatthaṃ dātuṃ sālādīsu paññattaṃ pañcasu bhojanesu aññataraṃ bhojanaṃ. Yathāha ‘‘āvasathapiṇḍo nāma pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ sālāya vā maṇḍape vā rukkhamūle vā ajjhokāse vā anodissa yāvadattho paññatto hotī’’ti (pāci. 206). Agilānenāti ettha ‘‘agilāno nāma sakkoti tamhā āvasathā pakkamitu’’nti vutta padabhājaniyaaṭṭhakathāyaṃ ‘‘addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā gantuṃ sakkotī’’ti (pāci. aṭṭha. 206) vuttattā tamhā āvasathā addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā gantuṃ samatthena agilānenāti attho. Tato uddhanti dutiyadivasato uttari.

    ೧೧೯೯. ಅನೋದಿಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡೇತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ಇಮೇಸಂಯೇವ ವಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಾಸಣ್ಡಂ ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಾನಂಯೇವ ವಾ’’ತಿ ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆವಸಥಪಿಣ್ಡೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಾವದತ್ಥೇ ಏವ ಪಿಣ್ಡೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇತಿ ಯೋಜನಾ, ಯಾವತಾ ಅತ್ಥೋ ಕುಚ್ಛಿಪೂರಣಾದಿಕಂ ಪಯೋಜನಮೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡೇತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ‘‘ಏತ್ತಕಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಯಾವದತ್ಥಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡೇ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸಾಧನಂ ವಾ ಭಾವಸಾಧನಂ ವಾ। ‘‘ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಅಜ್ಝಾಹರಣೀಯಂ। ಸಕಿನ್ತಿ ಏಕವಾರಂ। ತತ್ಥಾತಿ ಆವಸಥೇ।

    1199. Anodisseva paññatte piṇḍeti yojanā, ‘‘imesaṃyeva vā’’ti aññataraṃ pāsaṇḍaṃ vā ‘‘ettakānaṃyeva vā’’ti tattha puggalaparicchedaṃ vā akatvā sabbasādhāraṇaṃ katvā paññatte āvasathapiṇḍeti attho. Yāvadatthe eva piṇḍe paññatteti yojanā, yāvatā attho kucchipūraṇādikaṃ payojanamettha piṇḍeti viggaho, ‘‘ettakaṃ dātabba’’nti aparicchinditvā ‘‘bhuñjantānaṃ yāvadatthaṃ dātabba’’nti paññatte piṇḍe evāti attho. Bhuñjitabbanti kammasādhanaṃ vā bhāvasādhanaṃ vā. ‘‘Bhojana’’nti ajjhāharaṇīyaṃ. Sakinti ekavāraṃ. Tatthāti āvasathe.

    ೧೨೦೦. ತಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಸ್ಸ। ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಸು ಸಬ್ಬೇಸೂತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಅಜ್ಝೋಹಾರಪ್ಪಯೋಗೇಸು ಕತೇಸು। ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝೋಹಾರಕಸ್ಸ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ।

    1200.Tassa piṇḍassa. Ajjhohāresu sabbesūti sabbesu ajjhohārappayogesu katesu. Tassa ajjhohārakassa. Pācittiyo payogagaṇanāya.

    ೧೨೦೧. ‘‘ಏಕೇನ ಕುಲೇನ ನಾನೇಕಟ್ಠಾನಭೇದೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತೇ’’ತಿ, ‘‘ನಾನಾಕುಲೇಹಿ ವಾ ನಾನೇಕಟ್ಠಾನಭೇದೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತೇ’’ತಿ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಪಿಣ್ಡೇ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರೋ। ನಾನಾ ಚ ಏಕೋ ಚ ನಾನೇಕಾ, ಠಾನಾನಂ ಭೇದಾ ಠಾನಭೇದಾ, ನಾನೇಕಾ ಚ ತೇ ಠಾನಭೇದಾ ಚಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ತೇಸು। ಏಕಭೋಗೋತಿ ಏಕಪಿಣ್ಡಪರಿಭೋಗೋ। ಏವಕಾರೇನ ದುತಿಯದಿವಸಾದಿಪರಿಭೋಗಂ ನಿವತ್ತೇತಿ।

    1201. ‘‘Ekena kulena nānekaṭṭhānabhedesu paññatte’’ti, ‘‘nānākulehi vā nānekaṭṭhānabhedesu paññatte’’ti cāti yojanā. ‘‘Piṇḍe’’ti adhikāro. Nānā ca eko ca nānekā, ṭhānānaṃ bhedā ṭhānabhedā, nānekā ca te ṭhānabhedā cāti viggaho, tesu. Ekabhogoti ekapiṇḍaparibhogo. Evakārena dutiyadivasādiparibhogaṃ nivatteti.

    ೧೨೦೪. ಗಿಲಾನಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇನ ಗಿಲಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಅದ್ಧಯೋಜನಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛತೋ, ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಚ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಚ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಏಕದಿವಸಂ, ಗತಟ್ಠಾನೇ ಚ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಆಗಚ್ಛನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೮)। ಓದಿಸ್ಸ ಪಞ್ಞತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೮)। ಪರಿತ್ತೇತಿ ಉದರಪೂರಣಾಯ ಅಪ್ಪಹೋನಕೇ ಥೋಕೇ ಭೋಜನೇ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಞ್ಞತ್ತೋ ನ ಹೋತಿ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತಾದಿಸಂ ನಿಚ್ಚಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೮)। ಸಕಿನ್ತಿ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಏಕವಾರಂ ಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    1204.Gilānassāti vuttalakkhaṇena gilāno hutvā punappunaṃ bhuñjantassa gacchato vā āgacchantassa vā anāpattīti yojanā, antamaso addhayojanampi gacchato, gantvā āgacchato vā antarāmagge ca gataṭṭhāne ca ekasmiṃ divase bhuñjantassa anāpattīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘yo gacchanto antarāmagge ekadivasaṃ, gataṭṭhāne ca ekadivasaṃ bhuñjati, tassāpi anāpatti. Āgacchantepi eseva nayo’’ti (pāci. aṭṭha. 208). Odissa paññatteti ettha ‘‘bhikkhū’’ti seso. Yathāha ‘‘bhikkhūnaṃyeva atthāya uddisitvā paññatto hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 208). Paritteti udarapūraṇāya appahonake thoke bhojane. Yathāha ‘‘yāvadatthaṃ paññatto na hoti, thokaṃ thokaṃ labbhati, tādisaṃ niccampi paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 208). Sakinti yāvadatthaṃ paññattaṃ vuttanayena ekavāraṃ bhuñjato anāpatti.

    ೧೨೦೫. ಯಾಗುಆದೀನೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಞ್ಚಭೋಜನತೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಾನಂ ಗಹಣಂ।

    1205.Yāguādīnīti ādi-saddena pañcabhojanato aññesaṃ ajjhoharaṇīyānaṃ gahaṇaṃ.

    ಆವಸಥಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Āvasathakathāvaṇṇanā.

    ೧೨೦೬. ವುತ್ತಾ ಸಮಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರಾತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ತತ್ಥಾಯಂ ಸಮಯೋ, ಗಿಲಾನಸಮಯೋ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೋ ನಾವಾಭಿರುಹನಸಮಯೋ ಮಹಾಸಮಯೋ ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೧೭) ವುತ್ತಾ ಸತ್ತವಿಧಕಾಲಾ ಅಞ್ಞತ್ರ।

    1206. Vuttā samayā aññatrāti yojanā, ‘‘tatthāyaṃ samayo, gilānasamayo cīvaradānasamayo cīvarakārasamayo addhānagamanasamayo nāvābhiruhanasamayo mahāsamayo samaṇabhattasamayo’’ti (pāci. 217) vuttā sattavidhakālā aññatra.

    ತತ್ಥ ಯದಾ ಪಾದಾನಂ ಫಲಿತತ್ತಾ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ, ಅಯಂ ಗಿಲಾನಸಮಯೋ। ಅತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ, ಇತರೇಸಂ ಕತ್ತಿಕಮಾಸೋತಿ ಅಯಂ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ। ಯದಾ ಚೀವರೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಚೀವರೇ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ। ಯದಾ ಅದ್ಧಯೋಜನಮ್ಪಿ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛತಿ ವಾ, ಗತೋ ವಾ, ಅಯಂ ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೋ। ನಾವಾಭಿರುಹನಸಮಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯದಾ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಮಹಾಸಮಯೋ। ಯದಾ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಭತ್ತೇನ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ಅಯಂ ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋ। ಗಣೋ ಕತಮೋತಿ ಆಹ ‘‘ಗಣೋ’’ತಿಆದಿ।

    Tattha yadā pādānaṃ phalitattā na sakkoti piṇḍāya carituṃ, ayaṃ gilānasamayo. Atthatakathinānaṃ pañca māsā, itaresaṃ kattikamāsoti ayaṃ cīvaradānasamayo. Yadā cīvare kariyamāne kiñcideva cīvare kattabbaṃ karoti, ayaṃ cīvarakārasamayo. Yadā addhayojanampi gantukāmo vā hoti, gacchati vā, gato vā, ayaṃ addhānagamanasamayo. Nāvābhiruhanasamayepi eseva nayo. Yadā gocaragāme cattāro bhikkhū piṇḍāya caritvā na yāpenti, ayaṃ mahāsamayo. Yadā yo koci pabbajito bhattena nimanteti, ayaṃ samaṇabhattasamayo. Gaṇo katamoti āha ‘‘gaṇo’’tiādi.

    ೧೨೦೭. ಗಣಭೋಜನಂ ನಾಮ ಕಿನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಯ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಯಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನಿಮನ್ತನತೋ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ವಾ ಲದ್ಧಂ, ತಂ ಇಧ ಭೋಜನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ನಿಮನ್ತನತೋತಿ ‘‘ಭೋಜನಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖಮಾನಪ್ಪಕಾರೇನ ಕತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಮಾಹ। ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋಪಿ ವಾತಿ ‘‘ಸಚೇಪೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖಮಾನನಯೇನ ಕತಮಕಪ್ಪಿಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಮಾಹ।

    1207. Gaṇabhojanaṃ nāma kinti āha ‘‘ya’’ntiādi. Yaṃ pañcannaṃ aññataraṃ nimantanato, viññattito vā laddhaṃ, taṃ idha bhojananti adhippetaṃ hotīti yojanā. Nimantanatoti ‘‘bhojanāna’’ntiādinā vakkhamānappakārena kataṃ akappiyanimantanamāha. Viññattitopi vāti ‘‘sacepī’’tiādinā vakkhamānanayena katamakappiyaviññattimāha.

    ೧೨೦೮-೧೧. ಭೋಜನಾನನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ‘‘ಅಞ್ಞತರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಓದನೋ ಸತ್ತು ಕುಮ್ಮಾಸೋ, ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸಞ್ಚ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ। ನಾಮನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನಂ ಓದನಾದಿನಾಮಂ। ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಏಕತೋ, ನಾನತೋ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ। ನಾನತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೧೭-೨೧೮)। ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತನಂ ನಾಮ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏಕತೋ ಠಿತಾನಂ ನಿಮನ್ತನಂ। ನಾನತೋ ನಿಮನ್ತನಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ಏಕತೋ ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ನಿಮನ್ತನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಪರಿವೇಣಾನಿ ವಾ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾನತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೇಸುಯೇವ ವಾ ಏಕೋ ಪುತ್ತೇನ, ಏಕೋ ಪಿತರಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ ನಾನತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೧೭-೨೧೮)।

    1208-11.Bhojanānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ, ‘‘aññatarassā’’ti seso, ‘‘odano sattu kummāso, maccho maṃsañca bhojana’’nti saṅgahitānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarassa. Nāmanti vakkhamānaṃ odanādināmaṃ. Bhikkhū nimantetīti ettha ‘‘ekato, nānato vā’’ti seso. Yathāha ‘‘ekato nimantitā. Nānato nimantitā’’ti (pāci. aṭṭha. 217-218). Ekato nimantanaṃ nāma sabbesaṃ bhikkhūnaṃ ekato ṭhitānaṃ nimantanaṃ. Nānato nimantanaṃ nāma bhikkhūnaṃ visuṃ visuṃ vasanaṭṭhānaṃ gantvā vā ekato ṭhitaṭṭhānaṃ gantvā vā anekehi nimantanaṃ. Yathāha ‘‘cattāri pariveṇāni vā vihāre vā gantvā nānato nimantitā, ekaṭṭhāne ṭhitesuyeva vā eko puttena, eko pitarāti evampi nānato nimantitā’’ti (pāci. aṭṭha. 217-218).

    ವೇವಚನಂ ನಾಮ ಓದನಾದಿಸಬ್ಬಪದಾನಂ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಥಾತಿಆದಿಕಿರಿಯಾಪದಾನಞ್ಚ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ। ಭಾಸನ್ತರಂ ನಾಮ ಮಾಗಧವಚನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಸೀಹಳದಮಿಳಾದಿವೋಹಾರನ್ತರಂ। ವೇವಚನೇಹಿ ಏವ ವಾ ಭಾಸನ್ತರೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    Vevacanaṃ nāma odanādisabbapadānaṃ, sampaṭicchathātiādikiriyāpadānañca pariyāyavacanaṃ. Bhāsantaraṃ nāma māgadhavacanato aññaṃ sīhaḷadamiḷādivohārantaraṃ. Vevacanehi eva vā bhāsantarena vā nimantetīti sambandho.

    ತತೋ ನಿಮನ್ತನಾನನ್ತರಂ। ನಿಮನ್ತನನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಂ। ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಂ ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ವಾ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ।

    Tato nimantanānantaraṃ. Nimantananti yathāvuttaṃ akappiyanimantanaṃ. Ekato gaṇhantīti aññamaññassa dvādasahatthaṃ amuñcitvā ṭhitā vā nisinnā vā ekato gaṇhanti.

    ‘‘ಗಣಭೋಜನಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಏವಂ ಗಹಣಮನ್ತರೇನ ನ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ।

    ‘‘Gaṇabhojanakāraṇa’’nti idaṃ bhojanapaccayā pācittiyaṃ evaṃ gahaṇamantarena na hotīti vuttaṃ.

    ೧೨೧೨. ಏಕತೋ, ನಾನತೋ ವಾಪಿ ಯಂ ಗಮನಂ, ಭೋಜನಮ್ಪಿ ವಾ, ತಂ ಗಣಭೋಜನೇ ನ ಕಾರಣನ್ತಿಪಿ ವಿಞ್ಞೂ ಭಣನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಕತೋ ನಾನತೋ ವಾಪೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಠಿತಾ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1212. Ekato, nānato vāpi yaṃ gamanaṃ, bhojanampi vā, taṃ gaṇabhojane na kāraṇantipi viññū bhaṇantīti yojanā. Ekato nānato vāpīti ettha ‘‘ṭhitā vā nisinnā vā’’ti seso.

    ೧೨೧೩-೪. ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಕತೋ ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ದೇಹಿ, ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ। ಏವಮ್ಪೀತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋಪಿ।

    1213-4.Viññāpetvāti ‘‘amhākaṃ catunnampi bhattaṃ dehī’’tiādinā ekato vā ‘‘mayhaṃ dehi, mayhaṃ dehī’’ti pāṭekkaṃ vā viññāpetvā. Evampīti viññattitopi.

    ೧೨೧೫. ದುವಿಧಸ್ಸಾತಿ ನಿಮನ್ತಕಸ್ಸ, ವಿಞ್ಞಾಪಕಸ್ಸ ಚ।

    1215.Duvidhassāti nimantakassa, viññāpakassa ca.

    ೧೨೧೬. ಸತ್ತಸುಪಿ ಸಮಯೇಸು ಭುಞ್ಜತಂ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ಗಣಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಗಿಲಾನಾದೀಸು ಸತ್ತಸು ಕಾಲೇಸು ಲೇಸಂ ವಿನಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಏಕತೋ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಭುಞ್ಜತನ್ತಿ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ। ತಥಾತಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ।

    1216. Sattasupi samayesu bhuñjataṃ anāpattīti yojanā, ‘‘gaṇabhojana’’nti pakaraṇato labbhati, yathāvuttesu gilānādīsu sattasu kālesu lesaṃ vinā bhuñjantānanti attho. ‘‘Ekato’’ti idaṃ ‘‘gahetvā’’ti iminā yojetabbaṃ. Bhuñjatanti bhuñjantānaṃ. Tathāti ‘‘anāpattī’’ti idaṃ paccāmasati.

    ೧೨೧೭. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚ ಚಾರೀ ಚ ಪತ್ತೋ ಚ ಅನಿಮನ್ತಿತೋ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನ…ಪೇ॰… ನಿಮನ್ತಿತಾ, ತೇ ಚತುತ್ಥೇ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ , ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ವಾ ಅನಿಮನ್ತಿತಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ ಏಕತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಗಣಭೇದೋ ಮುನಿನಾ ಪಕಾಸಿತೋ, ಗಣಸ್ಸ ಅಪರಿಪುಣ್ಣತಾ ದೀಪಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರತಿ ಸೀಲೇನಾತಿ ಪಿಣ್ಡಚಾರೀ, ಸೋ ಇಧ ಪುಬ್ಬಪದಲೋಪೇನ ‘‘ಚಾರೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ। ಸೋ ಹಿ ನಿಮನ್ತನಂ ಅಸಾದಿಯನ್ತೋ ಗಣಭೋಜನಕೋ ಗಣಖಾದಕೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪತ್ತೋ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥೇನ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಬ್ಬಭೋಜನತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೋ ಪತ್ತೋ। ಅನಿಮನ್ತಿತೋ ನಾಮ ಪಠಮಂ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಾಯ ನಿಮನ್ತಿತೇ ಅನನ್ತೋಗಧೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೋ ಹೇಟ್ಠಾ ದಸ್ಸಿತಂ ದ್ವಿನ್ನಂ, ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ವಸೇನ ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಅಪೇಕ್ಖತಿ।

    1217. Anupasampanno ca cārī ca patto ca animantito ca anupasampanna…pe… nimantitā, te catutthe katvāti attho , anupasampannaṃ vā piṇḍacāriṃ vā catutthassa pattaṃ vā animantitaṃ vā catutthaṃ katvā ekato gahetvā bhuñjantānaṃ gaṇabhedo muninā pakāsito, gaṇassa aparipuṇṇatā dīpitāti vuttaṃ hoti. Piṇḍāya carati sīlenāti piṇḍacārī, so idha pubbapadalopena ‘‘cārī’’ti vutto, piṇḍapātiko. So hi nimantanaṃ asādiyanto gaṇabhojanako gaṇakhādako na hotīti adhippāyo. Patto nāma vihāre nisīditvā catutthena attanā laddhabbabhojanatthāya pesito patto. Animantito nāma paṭhamaṃ akappiyanimantanāya nimantite anantogadho upasampanno. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Api-saddo heṭṭhā dassitaṃ dvinnaṃ, tiṇṇaṃ vā vasena vuttavinicchayaṃ apekkhati.

    ೧೨೧೮. ಸಮಯಲದ್ಧಾನನ್ತಿ ಗಿಲಾನಾದಯೋ ಸತ್ತಸಮಯಾ ಲದ್ಧಾ ಯೇಹಿ ತೇ ಸಮಯಲದ್ಧಾ, ತೇಸಂ, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ‘‘ಅಞ್ಞತರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ವಸೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನೇವ ಗಣಭೇದೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಮಯಲದ್ಧಕಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಮನ್ತರೇನ ತಂ ಚತುತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ ಗಣಭೋಜನಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಮ್ಭವತೋ ಆಹ ‘‘ಆಪತ್ತಿ ಪನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ। ಯಥಾಹ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಸಮಯಲದ್ಧಕೋ ಸಯಮೇವ ಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಸಾನಂ ಗಣಪೂರಕತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿಕರೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೨೦)।

    1218.Samayaladdhānanti gilānādayo sattasamayā laddhā yehi te samayaladdhā, tesaṃ, niddhāraṇe sāmivacanaṃ. ‘‘Aññatarassā’’ti seso, ‘‘vasenā’’ti iminā sambandho. Neva gaṇabhedoti yojanā. Samayaladdhakassa attano anāpattibhāvamantarena taṃ catutthaṃ katvā gaṇabhojanaṃ gaṇhantānaṃ pana āpattisambhavato āha ‘‘āpatti pana veditabbā’’ti. Yathāha mahāpaccariyaṃ ‘‘samayaladdhako sayameva muccati, sesānaṃ gaṇapūrakattā āpattikaro hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 220).

    ೧೨೧೯. ಪಞ್ಚಭೋಜನೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ತೇಸುಯೇವ ಅಞ್ಞಂ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಿಸಙ್ಕೇತಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಭೋಜನಾನಞ್ಚಾ’’ತಿಆದಿ। ಭೋಜನಾನನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ವಸೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಂ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ, ಓದನಾದೀನಂ ನಾಮೇನ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಯಾಗುಆದಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಗಣಭೋಜನಂ ನ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1219. Pañcabhojanesu aññatarassa nāmaṃ gahetvā nimantetvā tesuyeva aññaṃ diyyamānaṃ gaṇhantassa visaṅketābhāvaṃ dassetumāha ‘‘bhojanānañcā’’tiādi. Bhojanānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ, aññatarassa vasenāti vuttaṃ hoti. Taṃ visaṅketaṃ, odanādīnaṃ nāmena nimantetvā diyyamānaṃ yāguādiṃ gaṇhantassa gaṇabhojanaṃ na hotīti vuttaṃ hoti.

    ೧೨೨೧. ‘‘ನಿಚ್ಚಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಧುವಭತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಬಹೂನಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    1221.‘‘Niccabhatta’’nti dhuvabhattaṃ vuccati. ‘‘Niccabhattaṃ gaṇhathā’’ti vadanti, bahūnampi ekato gahetuṃ vaṭṭati. Salākabhattādīsupi eseva nayo.

    ಗಣಭೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Gaṇabhojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೨೨೩-೪. ಬಹೂಹಿ ಮನುಸ್ಸಕೇಹೀತಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ನಿಮನ್ತಿತೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ। ಪಞ್ಚಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸೂ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ, ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಹಿತ್ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಕಿಮಾಹಾತಿ? ಯಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸನ್ನಿಹಿತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಂ ತುಯ್ಹಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ವಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸನ್ನಿಹಿತೇ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ವಿಕಪ್ಪನವಸೇನ ವಾ ಪಠಮನಿಮನ್ತನಾಯ ವಿಕಪ್ಪನಂ ಹಿತ್ವಾ, ತಂ ಅವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1223-4.Bahūhi manussakehīti visuṃ visuṃ nimantitehi anekehi manussehi. Pañcasu yassa kassāti ettha ‘‘sahadhammikesū’’ti seso, niddhāraṇe bhummaṃ, pañcasu sahadhammikesu yassa kassacīti attho. ‘‘Hitvā’’tiādinā kimāhāti? Yassa vikappeti, tasmiṃ sannihite ‘‘mayhaṃ bhattapaccāsaṃ tuyhaṃ dammī’’ti sammukhā vikappanavasena vā tasmiṃ asannihite tassa nāmaṃ gahetvā ‘‘mayhaṃ bhattapaccāsaṃ itthannāmassa dammī’’ti asammukhā vikappanavasena vā paṭhamanimantanāya vikappanaṃ hitvā, taṃ avikappetvāti vuttaṃ hoti.

    ಭತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯೋ ಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ನಿಮನ್ತಿತೋ ಯೋ ಪಚ್ಛಾ ನಿಮನ್ತಿತಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜತೋ ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾತಿ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಪಚ್ಛಾ ನಿಮನ್ತಿತಾನಂ ಭೋಜನಂ ಪಠಮಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ನಿಮನ್ತಿತಾನಂ ಭೋಜನಂ ಪಚ್ಛಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚ ಏಕಪತ್ತೇಯೇವ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಠಮಂ ನಿಮನ್ತಿತಾನಂ ಭೋಜನಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇತರಂ ಉಪರಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಹತ್ಥಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಠಿತಭೋಜನೇ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ಪಠಮಂ ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಠಿತಂ ಪಠಮಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತೇನೇವ ಯಥಾ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಮಿಸ್ಸೀಕತಂ ಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನ ದೋಸೋತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಕುಲಾನಿ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಸೂಪಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಏಕಮಿಸ್ಸಕಂ ಹೋತಿ, ಏತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೨೯)।

    Bhattanti ettha ‘‘yo bhuñjatī’’ti seso. Nimantito yo pacchā nimantitaṃ bhattaṃ bhuñjati, tassa pācittiyanti yojanā. Uppaṭipāṭiyā ekasitthampi bhuñjato tassa pācittiyaṃ siyāti yojanāti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Pacchā nimantitānaṃ bhojanaṃ paṭhamaṃ bhuñjitvā paṭhamaṃ nimantitānaṃ bhojanaṃ pacchā bhuñjantassa ca ekapatteyeva heṭṭhā paṭhamaṃ nimantitānaṃ bhojanaṃ pakkhipitvā itaraṃ upari pakkhipitvā heṭṭhā hatthaṃ otāretvā heṭṭhā ṭhitabhojane ekasitthampi paṭhamaṃ abhuñjitvā upari ṭhitaṃ paṭhamaṃ bhuñjantassa cāti vuttaṃ hoti. Teneva yathā uppaṭipāṭi na hoti, tathā missīkataṃ bhojanaṃ bhuñjantassa na dosoti mahāpaccariyaṃ vinicchayo byatirekato dassito hoti. Yathāha ‘‘dve tīṇi kulāni nimantetvā ekasmiṃ ṭhāne nisīdāpetvā ito cito ca āharitvā bhattaṃ ākiranti, sūpabyañjanaṃ ākiranti, ekamissakaṃ hoti, ettha anāpattīti mahāpaccariyaṃ vutta’’nti (pāci. aṭṭha. 229).

    ೧೨೨೫-೬. ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಸ್ಸ ಸರೂಪಂ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತನಯೇನ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಭೋಜನಾನಮ್ಪೀ’’ತಿಆದಿ। ತೇಸಮೇವ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಹೇಸಿನಾ ಪರಿದೀಪಿತನ್ತಿ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೨೨೭) ನಯೇನ ವುತ್ತಂ।

    1225-6. Paramparabhojanassa sarūpaṃ padabhājane vuttanayena dassetumāha ‘‘bhojanānampī’’tiādi. Tesameva pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ paribhuñjatīti yojanā. Mahesinā paridīpitanti padabhājane ‘‘paramparabhojanaṃ nāma pañcannaṃ bhojanāna’’ntiādinā (pāci. 227) nayena vuttaṃ.

    ೧೨೨೭. ಯತ್ಥಾತಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಏಕಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಭೋಜನೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ಏಕೇನೇವ ದಿನ್ನೇ ವಿಚಾರಣಾಭಾವಾ। ಸಬ್ಬಮೇಕರಸಂ ಸಿಯಾತಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ವಿಞ್ಞಾಯಮಾನರಸಂ ಅಹುತ್ವಾ ಏಕರಸಮೇವ ಹೋತಿ।

    1227.Yatthāti anekehi ekabhājane pakkhitte yasmiṃ bhojaneti vuttaṃ hoti ekeneva dinne vicāraṇābhāvā. Sabbamekarasaṃ siyāti visuṃ visuṃ viññāyamānarasaṃ ahutvā ekarasameva hoti.

    ೧೨೩೦. ‘‘ಗಾಮೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಗಾಮಟ್ಠಾಯೇವ ವುತ್ತಾ। ‘‘ನಿಮನ್ತಿತಸ್ಸ ದೋಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಗಾಮಪೂಗನಿಗಮೇಹಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಗಾಮ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಗಾಮಾ ವಾ ಅರಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೯೧) ಏತ್ಥ ವಿಯ ನಗರಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಪೂಗೋ ನಾಮ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಸಮೂಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಕಾರಿನೋ ಧಮ್ಮಿಕಮನುಸ್ಸಾ। ನಿಗಮೋ ನಾಮ ಸಾಪಣೋ ಮಹಾಗಾಮೋ। ಸಕಲಗಾಮೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಗೇಹೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪೂಗಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಕಲೇನ ಗಾಮೇನ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಮನ್ತಿತಸ್ಸೇವ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪೂಗೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೨೯)। ನಿಚ್ಚಭತ್ತೇ ದೋಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅನೇಕಟ್ಠಾನತೋ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನ ದೋಸೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1230.‘‘Gāmenā’’ti iminā gāmaṭṭhāyeva vuttā. ‘‘Nimantitassa doso na vijjatī’’ti idaṃ gāmapūganigamehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Gāma-saddena ‘‘gāmā vā araññā vā’’ti (pārā. 91) ettha viya nagarampi saṅgahitaṃ. Pūgo nāma visuṃ visuṃ samūhā hutvā puññakārino dhammikamanussā. Nigamo nāma sāpaṇo mahāgāmo. Sakalagāmena nimantito hutvā sampatte yattha katthaci gehe bhuñjantassa anāpattīti attho. Pūgādīsupi eseva nayo. Yathāha ‘‘sakalena gāmena ekato hutvā nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato anāpatti. Pūgepi eseva nayo’’ti (pāci. aṭṭha. 229). Niccabhatte doso na vijjatīti anekaṭṭhānato diyyamānaṃ niccabhattampi uppaṭipāṭiyā bhuñjantassa na dosoti vuttaṃ hoti.

    ೧೨೩೧. ಕಾಯೋ ವಾಚಾ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇಮೇಹಿ ಆಪಜ್ಜನಂ ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ। ಇಧ ಕ್ರಿಯಂ ನಾಮ ಭೋಜನಂ, ಅಕ್ರಿಯಂ ನಾಮ ಪಠಮನಿಮನ್ತನಸ್ಸ ಅವಿಕಪ್ಪನಂ, ಇದಂ ದ್ವಯಮೇವಾಹ ‘‘ಭೋಜನಞ್ಚಾವಿಕಪ್ಪನ’’ನ್ತಿ।

    1231. Kāyo vācā kāyavācācittanti imehi āpajjanaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma. Idha kriyaṃ nāma bhojanaṃ, akriyaṃ nāma paṭhamanimantanassa avikappanaṃ, idaṃ dvayamevāha ‘‘bhojanañcāvikappana’’nti.

    ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Paramparabhojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೨೩೨-೩. ಪೂವಾತಿ ಅತಿರಸಾದಯೋ ರಸಾ। ಪಹೇಣಕತ್ಥಾಯಾತಿ ಪಣ್ಣಾಕಾರತ್ಥಾಯ। ಪಟಿಯತ್ತಾತಿ ಸಮ್ಪಾದಿತಾ। ಪಾಥೇಯ್ಯತ್ಥಾಯಾತಿ ಗಮಿಕಸ್ಸ ಸಮ್ಬಲತ್ಥಾಯ। ಪಟಿಯತ್ತಾ ಮನ್ಥಾ ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮನ್ಥಾ ನಾಮ ಬದ್ಧಸತ್ತುಅಬದ್ಧಸತ್ತುತಿಲತಣ್ಡುಲಾದಯೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಬದ್ಧಸತ್ತುಅಬದ್ಧಸತ್ತುತಿಲತಣ್ಡುಲಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಇಧ ಮನ್ಥೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೩)। ಯೇ ಪೂವಾ, ಮನ್ಥಾ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಹೀತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿಯತ್ತೇಸು ತೇಸು ಪೂವೇಸು ವಾ ಮನ್ಥೇಸು ವಾ। ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಕಙ್ಖಮಾನೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1232-3.Pūvāti atirasādayo rasā. Paheṇakatthāyāti paṇṇākāratthāya. Paṭiyattāti sampāditā. Pātheyyatthāyāti gamikassa sambalatthāya. Paṭiyattā manthā vāti sambandho. Manthā nāma baddhasattuabaddhasattutilataṇḍulādayo. Yathāha ‘‘baddhasattuabaddhasattutilataṇḍulādi sabbaṃ idha manthotveva saṅkhaṃ gacchatī’’ti (pāci. aṭṭha. 233). Ye pūvā, manthā vāti yojanā. Hīti nipātamattaṃ. Tattha paṭiyattesu tesu pūvesu vā manthesu vā. Bhikkhunāti ettha ‘‘ākaṅkhamānenā’’ti seso.

    ದ್ವತ್ತಿಪತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಪತ್ತಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಪೂರಾತಿ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ಪುಣ್ಣಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಲೇಖಾಯ ಸಮಪೂರೇ ಪತ್ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೩)। ‘‘ದ್ವತ್ತಿಪತ್ತಾ ಪೂರಾ’’ತಿ ಚೇತ್ಥ ಪರಿಮಾಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ಪರಿಮಾಣಪರಿಮೇಯ್ಯಾನಂ ಅಭೇದೋಪಚಾರೇನ ಪೂವಮನ್ಥಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ ಯಥಾ ‘‘ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ತಣ್ಡುಲನಾಳಿಯೋ’’ತಿ। ಪೂವೇಹಿ ವಾ ಸತ್ತೂಹಿ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಸತ್ತೂತಿ ಬದ್ಧಸತ್ತುಅಬದ್ಧಸತ್ತೂನಂ ಗಹಣಂ, ಇಮಿನಾವ ತಿಲಾದೀನಿ ಉಪಲಕ್ಖಿತಾನಿ। ತತಿಯಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಾರಾಜಿಯಾ ಉದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚೇತಂ ‘‘ತತೋ ಉತ್ತರಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಚ ಗಯ್ಹತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಚೇ ತತಿಯಂ ಪತ್ತಂ ಥೂಪೀಕತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪೂವಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೩)।

    Dvattipattāti dve vā tayo vā pattāti viggaho. Pūrāti mukhavaṭṭiyā heṭṭhimarājisamaṃ puṇṇā. Yathāha ‘‘mukhavaṭṭiyā heṭṭhimalekhāya samapūre patte gahetvā’’ti (pāci. aṭṭha. 233). ‘‘Dvattipattā pūrā’’ti cettha parimāṇaṃ dassitaṃ, parimāṇaparimeyyānaṃ abhedopacārena pūvamanthā gahetabbā yathā ‘‘dve tisso taṇḍulanāḷiyo’’ti. Pūvehi vā sattūhi vāti yojanā. Sattūti baddhasattuabaddhasattūnaṃ gahaṇaṃ, imināva tilādīni upalakkhitāni. Tatiyapattassa mukhavaṭṭiyā heṭṭhārājiyā uddhaṃ katvā pakkhittañcetaṃ ‘‘tato uttari’’nti iminā ca gayhati. Yathāha ‘‘sace tatiyaṃ pattaṃ thūpīkataṃ gaṇhāti, pūvagaṇanāya pācittiya’’nti (pāci. aṭṭha. 233).

    ೧೨೩೭. ತತ್ಥ ತೇಸು ಪೂವೇಸು ವಾ ಮನ್ಥೇಸು ವಾ ದ್ವೇ ಚೇ ಪತ್ತಪೂರಾ ಲದ್ಧಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಕೋ ಪತ್ತಪೂರೋ ಪದಾತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಕತೋತಿ ಏಕಪತ್ತಪೂರತೋ ನ ಪದಾತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ, ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಅಕಾಮಾ ನ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯೇನ ಏಕೋ ಗಹಿತೋ, ನ ತೇನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಕಾಮಾ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯಥಾರುಚಿ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೩)। ಏವಂ ದದನ್ತೇನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿಬದ್ಧವಾಸಟ್ಠಾನೇ ವಾ ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಾಧಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ದಾನಮನ್ತರೇನ ನ ಮಿತ್ತಾನಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಥಾಮಿತ್ತಂ ಪನ ದಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೩)।

    1237.Tattha tesu pūvesu vā manthesu vā dve ce pattapūrā laddhāti yojanā. Eko pattapūro padātabboti yojanā. Ekatoti ekapattapūrato na padātabboti yojanā, kiñcipi akāmā na dātabbanti attho. Yathāha ‘‘yena eko gahito, na tena kiñci akāmā dātabbaṃ. Yathāruci kātabba’’nti (pāci. aṭṭha. 233). Evaṃ dadantena āsanasālāya vā attano nibaddhavāsaṭṭhāne vā diṭṭhassa bhikkhusaṅghassa sādhāraṇaṃ katvā dānamantarena na mittānameva dātabbaṃ. Yathāha ‘‘yathāmittaṃ pana dātuṃ na labbhatī’’ti (pāci. aṭṭha. 233).

    ೧೨೩೮-೯. ಅಪಹೇಣಕಂ ಅಪಾಥೇಯ್ಯಂ ದೇನ್ತಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ನ ಪಹೇಣಕತ್ಥಾಯ ನ ಪಾಥೇಯ್ಯತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯತ್ತಂ ದೇನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೫)। ತತೋತಿ ಪಹೇಣಕಪಾಥೇಯ್ಯತೋ। ವಾ-ಸದ್ದೇನ ಇಧ ಅವುತ್ತಂ ‘‘ಗಮನೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೇ ದೇನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೫) ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ವುತ್ತಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ತದೂನಕನ್ತಿ ತತೋ ದ್ವತ್ತಿಪತ್ತತೋ ಊನಕಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಊನಕದ್ವತ್ತಿಪತ್ತಪೂರೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೫)। ಅಪಾಥೇಯ್ಯಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯಾದಿತನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಪಾಥೇಯ್ಯಾದಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ ಅಚಿತ್ತಕತ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ಅತ್ತನೋಯೇವ ಗಹಣತ್ಥಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಚನೇನಾಪಿ ಆಪಜ್ಜನತೋ ವಚೀಕಮ್ಮಂ।

    1238-9. Apaheṇakaṃ apātheyyaṃ dentānanti sambandho. Yathāha ‘‘na paheṇakatthāya na pātheyyatthāya paṭiyattaṃ dentī’’ti (pāci. 235). Tatoti paheṇakapātheyyato. Vā-saddena idha avuttaṃ ‘‘gamane paṭippassaddhe dentī’’ti (pāci. 235) anāpattivāre vuttaṃ saṅgaṇhāti. Tadūnakanti tato dvattipattato ūnakaṃ. Yathāha ‘‘ūnakadvattipattapūre paṭiggaṇhātī’’ti (pāci. 235). Apātheyyādiatthāya paṭiyāditanti saññāya pātheyyādiṃ gaṇhantassāpi āpattiyeva acittakattā sikkhāpadassa. Attanoyeva gahaṇatthaṃ ‘‘imassa hatthe dehī’’ti vacanenāpi āpajjanato vacīkammaṃ.

    ಕಾಣಮಾತುಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Kāṇamātukathāvaṇṇanā.

    ೧೨೪೦. ಅಞ್ಞೇನಾತಿ ತದ್ಧಿತಲೋಪೇನ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಅಞ್ಞತರೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಪವಾರಿತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಭೋಜನಾನನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಪವಾರಿತೋತಿ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ಭನ್ತೇ ಯಾವ ಇಚ್ಛಥಾ’ತಿ ಏವಂ ಯಾವದತ್ಥಪವಾರಣಾಯ, ಸಯಞ್ಚ ‘ಅಲಂ ಆವುಸೋ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ದೇಹೀ’ತಿ ಏವಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಪವಾರಣಾಯಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರದ್ವಯೇನ ಪವಾರಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ । ವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇ ಪಕಾರದ್ವಯೇ ಪವಾರಿತ-ಸದ್ದೇ ವರ-ಧಾತುಸ್ಸ ಪತ್ಥನವಾರಣತ್ಥವಸೇನಾಯಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿ ಅನತಿರಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ವಿಸೇಸಿತಬ್ಬಮಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಭತ್ತಿಂ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ವಕ್ಖಮಾನೇ ಅನತಿರಿತ್ತಕತಭೋಜನನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೬, ೨೩೮) ಸಹ ದೇಸಿತತ್ತಾ ಏಕಯೋಗಞಾಯೇನ ‘‘ಖಾದನೀಯಂ ವಾ’’ತಿ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ, ಕಾಲಿಕತ್ತಯಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಖಾದನೀಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।

    1240.Aññenāti taddhitalopena niddeso, aññatarenāti attho, pavāritoti sambandho. Bhojanānanti niddhāraṇe bhummaṃ. Pavāritoti ‘‘gaṇhatha bhante yāva icchathā’ti evaṃ yāvadatthapavāraṇāya, sayañca ‘alaṃ āvuso thokaṃ thokaṃ dehī’ti evaṃ paṭikkhepapavāraṇāyā’’ti aṭṭhakathāya vuttappakāradvayena pavāritoti attho . Vikappadvaye pakāradvaye pavārita-sadde vara-dhātussa patthanavāraṇatthavasenāyamattho veditabbo, ‘‘pācitti anatiritta’’nti padacchedo. ‘‘Anatirittaṃ bhojana’’nti visesitabbamapekkhitvā ‘‘aññenā’’ti ettha vibhattiṃ vipariṇāmetvā ‘‘pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojana’’nti yojetabbaṃ, vakkhamāne anatirittakatabhojananiddese vuttesu pañcasu bhojanesu aññataraṃ bhojananti attho. ‘‘Khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā’’ti (pāci. 236, 238) saha desitattā ekayogañāyena ‘‘khādanīyaṃ vā’’ti ca gahetabbaṃ. Pañca bhojanāni, kālikattayañca ṭhapetvā sabbaṃ yāvakālikaṃ khādanīyanti vuttaṃ.

    ೧೨೪೧. ಅಸನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಚೇ ಪುಗ್ಗಲೋ ಹೋತಿ, ಭೋಜನಕಿರಿಯಾನುಪಚ್ಛಿನ್ನಾ ವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭೋಜನನ್ತಿ ಪವಾರಣಪಹೋನಕಓದನಾದಿ ಹತ್ಥಾದೀಸು ದಿಸ್ಸತಿ। ಹತ್ಥಪಾಸೋತಿ ಪವಾರಣಪಹೋನಕಂ ಭೋಜನಂ ದಾತುಂ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಠಿತೋಕಾಸೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣೋ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಭಿಹರಣಂ ಅಭಿಹಾರೋ, ಸೋ ಏವ ಅಭಿಹಾರತಾ, ತಥಾ ದಾತುಂ ಠಿತಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ಕತೋ ಅಭಿಹಾರೋ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಕಾಯವಾಚಾಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ತಥಾ ಅಭಿಹಟೇ ಭೋಜನೇ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದಿಕೋ ಕಾಯಿಕೋ ವಾ ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿಆದಿಕೋ ವಾಚಸಿಕೋ ವಾ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1241.Asananti ettha vippakatabhojanaṃ dissati, bhuñjamāno ce puggalo hoti, bhojanakiriyānupacchinnā vattatīti attho. Bhojananti pavāraṇapahonakaodanādi hatthādīsu dissati. Hatthapāsoti pavāraṇapahonakaṃ bhojanaṃ dātuṃ abhiharitvā ṭhitokāso aḍḍhateyyahatthappamāṇo hotīti vuttaṃ hoti. Abhiharaṇaṃ abhihāro, so eva abhihāratā, tathā dātuṃ ṭhitassa kāyena kato abhihāro dissatīti vuttaṃ hoti. Kāyavācāpaṭikkhepoti tathā abhihaṭe bhojane paṭiggāhakassa hatthavikārādiko kāyiko vā ‘‘ala’’ntiādiko vācasiko vā paṭikkhepo paññāyatīti attho.

    ೧೨೪೨. ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚೇನಾತಿ ಸಹ ವಾಸನಾಯ ಪಹೀನತಣ್ಹಾದಿಪಪಞ್ಚತ್ತಯರಹಿತೇನ ತಥಾಗತೇನ।

    1242.Nippapañcenāti saha vāsanāya pahīnataṇhādipapañcattayarahitena tathāgatena.

    ೧೨೪೩. ತತ್ಥಾತಿ ಓದನಾದೀಸು। ಸತ್ತನ್ನನ್ತಿ ‘‘ಸಾಲೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖಮಾನಾನುರೂಪಾನಂ।

    1243.Tatthāti odanādīsu. Sattannanti ‘‘sālī’’tiādinā vakkhamānānurūpānaṃ.

    ೧೨೪೪. ಓದಕೋತಿ ಉದಕೇ ಭವೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಪವಾರಣಾಯ। ಅಯಂನಿಚ್ಛಯೋತಿ ವಕ್ಖಮಾನವಿಧಿಪ್ಪಕಾರಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1244.Odakoti udake bhavo. Etthāti pañcaṅgapavāraṇāya. Ayaṃnicchayoti vakkhamānavidhippakāraṃ vinicchayaṃ dasseti.

    ೧೨೪೫. ಸಾಲೀತಿ ಸಬ್ಬಸಾಲಿಜಾತಿ। ವೀಹೀತಿ ಸಬ್ಬವೀಹಿಜಾತಿ। ಕಙ್ಗೂತಿ ಸೇತರತ್ತಕಾಳಭೇದಾ ಸಬ್ಬಾ ಕಙ್ಗುಜಾತಿ। ವರಕೋ ಸೇತವರಕೋ। ಧಞ್ಞೇನ ಸಮ್ಭತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇನ ಭಗವತಾ।

    1245.Sālīti sabbasālijāti. Vīhīti sabbavīhijāti. Kaṅgūti setarattakāḷabhedā sabbā kaṅgujāti. Varako setavarako. Dhaññena sambhatapuññasambhārena bhagavatā.

    ೧೨೪೬. ತಿಣನ್ತಿ ತಿಣಬೀಜಮೇವ ವುತ್ತಂ। ದೀಪಿತಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ವರಕಚೋರಕೋತಿ ಸುಖುಮವರಕೋ।

    1246.Tiṇanti tiṇabījameva vuttaṃ. Dīpitaṃ saṅgahitaṃ. Varakacorakoti sukhumavarako.

    ೧೨೪೮. ಅಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಹತ್ಥೇನಾ’’ತಿಆದಿ।

    1248. Aṅgasampattiṃ dassetumāha ‘‘hatthenā’’tiādi.

    ೧೨೪೯. ತನೂತಿ ತನುಕಾ।

    1249.Tanūti tanukā.

    ೧೨೫೦. ನ ರಕ್ಖತಿ ಪವಾರಣಂ।

    1250.Na rakkhati pavāraṇaṃ.

    ೧೨೫೧-೨. ಧಞ್ಞರಸಾದೀನೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ದಧಿಆದಯೋ ಗಹಿತಾ। ಆರೋಪೇತ್ವಾತಿ ಉದ್ಧನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ। ಫಲನ್ತಿ ಏಲಾಳುಕಾದಿಫಲಂ। ಪಣ್ಣನ್ತಿ ಸೂಪಸಾಕಂ। ಕಳೀರನ್ತಿ ವೇಳುಆದೀನಂ ಕಳೀರಂ। ಬಹೂನೀತಿ ತೇಸಮೇವ ವಿಸೇಸನಂ। ತತ್ಥ ಚಾತಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಪಣ್ಣಾದಿಮ್ಹಿ ತಕ್ಕಾದಿಕೇ। ಓಧಿಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪರಿಭೋಗಕಾಲೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಸಞ್ಜನೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಫಲಾದಿಯಾಗೂ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ।

    1251-2.Dhaññarasādīnīti ādi-saddena dadhiādayo gahitā. Āropetvāti uddhanaṃ āropetvā. Phalanti elāḷukādiphalaṃ. Paṇṇanti sūpasākaṃ. Kaḷīranti veḷuādīnaṃ kaḷīraṃ. Bahūnīti tesameva visesanaṃ. Tattha cāti pakkhittapaṇṇādimhi takkādike. Odhiṃ dassetīti ettha ‘‘paribhogakāle’’ti seso. Sañjanetīti ettha ‘‘phalādiyāgū’’ti labbhati.

    ೧೨೫೩-೪. ರಸೇತಿ ಮಂಸಾದಿರಸೇ। ‘‘ಯಾಗುಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಯಾಗು’’ನ್ತಿ ವಾ ವತ್ವಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ। ಯಾಗು ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ಓಧಿಪಞ್ಞಾಯನಅಪಞ್ಞಾಯನವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇ ಯಾಗುಯಾ ಸಮೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    1253-4.Raseti maṃsādirase. ‘‘Yāguṃ gaṇhathā’’ti vā ‘‘yāgu’’nti vā vatvāti yojetabbā. Yāgu saṅgahitāti ettha odhipaññāyanaapaññāyanavikappadvaye yāguyā samo vinicchayoti adhippāyo.

    ೧೨೫೫. ಛುಪನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಫುಸನ್ತಿ। ಛುಪ ಸಮ್ಫಸ್ಸೇತಿ ಧಾತು, ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯತ್ಥ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)। ಸಾಸಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ವಾ ಸಚೇ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪವಾರಣನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಜನೇತೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಾಗುಯಾತಿ ಪದಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಸೇನ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಯಾಗು ಜನೇತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।

    1255.Chupantīti samphusanti. Chupa samphasseti dhātu, pakkhipantīti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘yattha macchamaṃsaṃ pakkhipantī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239). Sāsapamattampi macchamaṃsaṃ vā sace paññāyatīti yojanā. Pavāraṇanti ettha ‘‘janetī’’ti seso. Yāguyāti padaṃ paccattavasena vipariṇāmetvā yāgu janetīti yojetabbaṃ.

    ೧೨೫೬. ಸಂಸಟ್ಠೋತಿ ಪರಿಸ್ಸಾವಿತೋ ನ ಸಞ್ಜನೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1256.Saṃsaṭṭhoti parissāvito na sañjanetīti yojanā.

    ೧೨೫೭. ಸಬ್ಬಸೋ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಂಸಾದಿಪಕ್ಖಿತ್ತಓದನಾದಿಪ್ಪಕರಣಾವಸೇಸತೋ ಅಙ್ಗಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಬ್ಬಸೋ’’ತಿ। ಸಬ್ಬಸೋ ನ ಪವಾರೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವೇಳುತಣ್ಡುಲನ್ತಿ ವೇಳುವೀಹೀನಂ ತಣ್ಡುಲಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಕನ್ದಮೂಲಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ವೇಣುತಣ್ಡುಲಾದೀಹಿ ವಾ ಕನ್ದಮೂಲಫಲೇಹಿ ವಾ ಯೇಹಿ ಕೇಹಿಚಿ ಕತಭತ್ತ’’ನ್ತಿ।

    1257. Sabbaso ṭhapetvāti sambandho. Maṃsādipakkhittaodanādippakaraṇāvasesato aṅgaṃ dassetumāha ‘‘sabbaso’’ti. Sabbaso na pavāretīti yojanā. Veḷutaṇḍulanti veḷuvīhīnaṃ taṇḍulaṃ. Ādi-saddena kandamūlaṃ saṅgahitaṃ. Yathāha ‘‘veṇutaṇḍulādīhi vā kandamūlaphalehi vā yehi kehici katabhatta’’nti.

    ೧೨೫೮. ತತೋತಿ ಸಾಲಿಆದಿತೋ, ವೇಳುಆದಿತೋ ಚ, ತತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಪುಥುಕಾ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಾಹೀತಿ ಪುಥುಕಾಹಿ। ಸುದ್ಧಾತಿ ಪುಥುಕಾದೀಹಿ ಅಮಿಸ್ಸಾ ನ ಪವಾರೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1258.Tatoti sāliādito, veḷuādito ca, tato nibbattā puthukā vāti attho. Tāhīti puthukāhi. Suddhāti puthukādīhi amissā na pavārentīti sambandho.

    ೧೨೫೯. ಭಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಭಜ್ಜಿತಾನಂ। ಸತ್ತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ ಸತ್ತುಸಙ್ಗಹಿತಂ।

    1259.Bhaṭṭhānanti bhajjitānaṃ. Sattūhi saṅgahitaṃ sattusaṅgahitaṃ.

    ೧೨೬೧. ಸತ್ತೂನಂ ಮೋದಕೋತಿ ಸತ್ತುಬದ್ಧಂ, ಬದ್ಧಸತ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1261.Sattūnaṃ modakoti sattubaddhaṃ, baddhasattūti attho.

    ೧೨೬೩. ತೇಹೇವಾತಿ ಲಾಜೇಹಿ ಏವ। ಸುದ್ಧಂ ಖಜ್ಜಕಂ ವಾತಿ ವಕ್ಖಮಾನನಯೇನ ಮಚ್ಛಾದೀಹಿ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಖಜ್ಜಕಂ।

    1263.Tehevāti lājehi eva. Suddhaṃ khajjakaṃ vāti vakkhamānanayena macchādīhi asammissaṃ khajjakaṃ.

    ೧೨೬೪. ‘‘ಪೂರಿತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತನ್ತಿ ಕುಣ್ಡಕಾದಿ।

    1264.‘‘Pūrita’’ntiādinā tabbipariyāyaṃ dasseti. Tanti kuṇḍakādi.

    ೧೨೬೬. ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಮಂಸಂ। ಅವತ್ಥುತ್ತಾತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನಂ ವಾರೇತಬ್ಬತ್ತಾ ಪವಾರಣಾಯ ಅವತ್ಥುತ್ತಾ।

    1266.Akappiyaṃ maṃsaṃ. Avatthuttāti akappiyamaṃsānaṃ vāretabbattā pavāraṇāya avatthuttā.

    ೧೨೬೭. ವತ್ಥುಕತ್ತಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸ್ಸ ಪವಾರಣಾಯ ವತ್ಥುಭೂತತ್ತಾ। ಪವಾರೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಖಾದಿಯಮಾನಸ್ಸ ಚ ಮಂಸತ್ತಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಂ ಪನ ಖಾದತಿ, ತಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಂ, ಖಾದಿಯಮಾನಂ ಪನ ಮಂಸಭಾವಂ ನ ಜಹತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)।

    1267.Vatthukattāti kappiyamaṃsassa pavāraṇāya vatthubhūtattā. Pavāretīti ettha ‘‘khādiyamānassa ca maṃsattā’’ti seso daṭṭhabbo. Yathāha ‘‘yaṃ pana khādati, taṃ kiñcāpi paṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitaṃ, khādiyamānaṃ pana maṃsabhāvaṃ na jahatī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239).

    ೧೨೬೮. ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನನ್ತಿ ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ।

    1268.Kiñci kappiyabhojananti pañcasu bhojanesu yaṃ kiñci kappiyabhojanaṃ.

    ೧೨೬೯. ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಮಂಸಂ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸತೋ ಅವಸೇಸಂ ಕುಲದೂಸನಾದಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಭೋಜನಂ ಗಹಿತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕುಲದೂಸನವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನಸಾದಿತರೂಪಿಯಾದೀಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಬುದ್ಧಪಟಿಕುಟ್ಠಂ ಅನೇಸನಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ।

    1269.Akappiyaṃ maṃsaṃ aññanti akappiyamaṃsato avasesaṃ kuladūsanādivasena uppannabhojanaṃ gahitaṃ. Yathāha ‘‘kuladūsanavejjakammauttarimanussadhammārocanasāditarūpiyādīhi nibbattaṃ buddhapaṭikuṭṭhaṃ anesanāya uppannaṃ akappiyabhojanaṃ paṭikkhipati, na pavāretī’’ti.

    ೧೨೭೦-೧. ಅಸನಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಅಙ್ಗದ್ವಯೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಚೇ ಅಜ್ಝೋಹಟ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅಜ್ಝೋಹಟನ್ತಿ ಪರಗಲಗತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಪತ್ತೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಥಾಲಕಾದಿಭಾಜನಞ್ಚ ಗಹಿತಂ। ಕತ್ಥಚಿ ಭೋಜನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪತ್ತೇ, ಹತ್ಥೇ, ಮುಖೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ, ಗನ್ಧಮತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1270-1. Asanaṃ bhojananti aṅgadvaye vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘sace ajjhohaṭa’’ntiādi. Ajjhohaṭanti paragalagataṃ hoti. ‘‘Patte’’ti iminā thālakādibhājanañca gahitaṃ. Katthaci bhojanaṃ natthīti yojanā. Patte, hatthe, mukhe vā yattha katthaci pañcannaṃ bhojanānaṃ kiñci na vijjati, gandhamattaṃ paññāyatīti vuttaṃ hoti.

    ೧೨೭೨. ಆದಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ಯೋಪಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಮುಖೇ ಭತ್ತಂ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಆದಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯) ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತವಚನಸ್ಸ ಪಮಾಣತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ।

    1272.Ādāyāti ettha ‘‘aññatra bhuñjitu’’nti seso. ‘‘Yopi aññatra gantvā bhuñjitukāmo mukhe bhattaṃ gilitvā sesaṃ ādāyā’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 238-239) mahāpaccariyaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanassa pamāṇattā āha ‘‘na pavāretī’’ti.

    ೧೨೭೩. ‘‘ಮುಖೇ ಭತ್ತಂ ಗಿಲಿತಂ, ಹತ್ಥೇ ಭತ್ತಂ ವಿಘಾಸಾದಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ, ಪತ್ತೇ ಭತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ, ಸಚೇ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯) ಏವಮಾಗತಂ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಂ ಸಙ್ಗಹೇತುಂ ‘‘ಮುಖೇ ಚ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ ಚ ‘‘ಅಸನಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಕ್ಖಮಾನಾಯ ಯುತ್ತಿಯಾ ಅಸನಾವಸಾನೇ ಯುಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ ಚ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ‘‘ಭೋತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಪಾಠಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದಾತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಪಾಠೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    1273. ‘‘Mukhe bhattaṃ gilitaṃ, hatthe bhattaṃ vighāsādassa dātukāmo, patte bhattaṃ bhikkhussa dātukāmo, sace tasmiṃ khaṇe paṭikkhipati, na pavāretī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239) evamāgataṃ kurundaṭṭhakathaṃ saṅgahetuṃ ‘‘mukhe ca bhatta’’ntiādivacanato ca ‘‘asanassa upacchedā’’tiādinā vakkhamānāya yuttiyā asanāvasāne yujjamānattā ca imissā gāthāya ‘‘bhottukāmo’’ti pāṭhaṃ aggahetvā ‘‘dātukāmo’’ti pāṭho gahetabbo.

    ೧೨೭೪. ‘‘ಅಸನಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ಯಥಾನಿಸಿನ್ನೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬೇ ಅಸನೇ ಆಸಾವಚ್ಛೇದೋ ದೀಪಿತೋ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಆಸನೇ ನ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ, ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ದಾತುಕಾಮೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)। ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ ‘‘ಮಹಾಪಞ್ಞಾ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಕಾರಣಾಕಾರಣಞ್ಞುನೋತಿ ‘‘ಪವಾರಣಸ್ಸ ಇದಂ ಕಾರಣಂ, ಇದಂ ಅಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತಾ। ‘‘ಕಾರಣಾಕಾರಣಞ್ಞುನಾ’’ತಿ ಕತ್ಥಚಿ ಪೋತ್ಥಕೇ ಲಿಖನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ ಕಾರಣಾಕಾರಣಞ್ಞುನೋ ಆಚರಿಯಾ ಅಸನಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಸೋತಿ ಹಿ ಕಾರಣಂ ಕಥಯನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1274.‘‘Asanassa upacchedā’’ti iminā tasmiṃyeva āsane yathānisinneneva kātabbe asane āsāvacchedo dīpito. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tasmiṃ pana āsane na bhuñjitukāmo, vihāraṃ pavisitvā bhuñjitukāmo, aññassa vā dātukāmo’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239). Kurundaṭṭhakathāyaṃ tassa vinicchayassa dassitattā ‘‘mahāpaññā’’ti kurundaṭṭhakathācariyaṃ sandhāyāha. Kāraṇākāraṇaññunoti ‘‘pavāraṇassa idaṃ kāraṇaṃ, idaṃ akāraṇa’’nti jānantā. ‘‘Kāraṇākāraṇaññunā’’ti katthaci potthake likhanti. Tattha mahāpaññā kāraṇākāraṇaññuno ācariyā asanassa…pe… soti hi kāraṇaṃ kathayantīti yojanā.

    ೧೨೭೫. ಹತ್ಥಪಾಸಙ್ಗೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಗಣ್ಹತೋ…ಪೇ॰… ಪಸಾರಿತ’’ನ್ತಿ। ಗಣ್ಹತೋತಿ ಯೇನ ಇರಿಯಾಪಥೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಗಣ್ಹತೋ। ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅಙ್ಗನ್ತಿ ದಾಯಕೇನ ದಿನ್ನಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಯೋ ಅವಯವೋ ಪರಭಾಗೇ ಹೋತಿ , ತಂ ಠಾನಾದಿಇರಿಯಾಪಥಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಪಣ್ಹಿಆದಿಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅಙ್ಗಂ। ದದತೋ ಪಸಾರಿತಂ ಹತ್ಥಂ ವಿನಾ ಪುರಿಮಂ ಅಙ್ಗನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಸಾರಿತಂ ಹತ್ಥನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ದಾತು’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಉಭಿನ್ನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನ್ತರೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕದಾಯಕಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಪುರಿಮಾನಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಓಕಾಸೇ। ಅಡ್ಢಂ ಉಪಡ್ಢಂ ಹತ್ಥಂ ತೇಯ್ಯಂ ತತಿಯಂ ಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ಅತಿರೇಕವಿದತ್ಥಿದ್ವಿರತನಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1275. Hatthapāsaṅge vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘gaṇhato…pe… pasārita’’nti. Gaṇhatoti yena iriyāpathena samannāgato hutvā gaṇhāti, evaṃ gaṇhato. Pacchimaṃ aṅganti dāyakena dinnassa paṭiggāhakassa yo avayavo parabhāge hoti , taṃ ṭhānādiiriyāpathasamannāgatassa paṭiggāhakassa paṇhiādiṃ pacchimaṃ aṅgaṃ. Dadato pasāritaṃ hatthaṃ vinā purimaṃ aṅganti yojanā. Pasāritaṃ hatthanti ettha ‘‘dātu’’nti seso. Ubhinnanti ettha ‘‘antare’’ti seso. Paṭiggāhakadāyakānaṃ pacchimapurimānaṃ ubhinnaṃ aṅgānaṃ antare okāse. Aḍḍhaṃ upaḍḍhaṃ hatthaṃ teyyaṃ tatiyaṃ yassāti viggaho, atirekavidatthidviratanappamāṇanti attho.

    ೧೨೭೬. ಅಭಿಹಾರಙ್ಗೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯೇ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ, ದ್ವಿರತನವಿದತ್ಥಿಪಮಾಣೇ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿಹಟನ್ತಿ ಉಪನೀತಂ। ತಾದಿಸನ್ತಿ ಅಭಿಹಟಸದಿಸಂ, ಪವಾರಣಪಹೋನಕಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1276. Abhihāraṅge vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘tasmi’’ntiādi. Aḍḍhateyye tasmiṃ ṭhāne ṭhatvāti yojanā, dviratanavidatthipamāṇe tasmiṃ ṭhāne ṭhatvāti attho. Abhihaṭanti upanītaṃ. Tādisanti abhihaṭasadisaṃ, pavāraṇapahonakānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataranti attho.

    ೧೨೭೭-೮. ಆಧಾರಕೇ ವಾಪೀತಿ ವಲಯಾದಿಪತ್ತಾಧಾರಕೇಪಿ। ಊರೂಸೂತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಊರೂನಂ ಮಜ್ಝೇ, ಅಙ್ಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಹರಿತ್ವಾತಿ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ। ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಇತೋ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಇತೋ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಅನನ್ತರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಚ ಭಾಸತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಭತ್ತನ್ತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ, ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತನ್ತಿ ತಥಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವುತ್ತಭತ್ತಾದಿಭೋಜನಂ। ಅಭಿಹಾರಸ್ಸ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೋ ಪದಪೂರಣತ್ಥೋ, ಏವಕಾರತ್ಥೋ ವಾ, ಅಭಾವಾ ಏವಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1277-8.Ādhārake vāpīti valayādipattādhārakepi. Ūrūsūti dvinnaṃ ūrūnaṃ majjhe, aṅketi attho. Āharitvāti abhiharitvā. Bhattaṃ gaṇhātīti ettha ‘‘ito’’ti seso, ‘‘ito bhattaṃ gaṇhā’’ti anantare nisinno ca bhāsatīti yojanā. Bhattanti upalakkhaṇaṃ, pañcasu bhojanesu yaṃ kiñcīti attho. Tanti tathā gaṇhituṃ vuttabhattādibhojanaṃ. Abhihārassa cāti ettha ca-saddo padapūraṇattho, evakārattho vā, abhāvā evāti yojanā.

    ೧೨೭೯. ‘‘ಭತ್ತಪಚ್ಛಿ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ।

    1279.‘‘Bhattapacchi’’nti idaṃ upalakkhaṇaṃ.

    ೧೨೮೦. ದೀಯಮಾನೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭೋಜನೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಇತರೋತಿ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋ। ಅಭಿಹಾರಙ್ಗಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ಸೋ ನ ಪವಾರಿತೋತಿ।

    1280.Dīyamāneti ettha ‘‘bhojane’’ti seso. Itaroti hatthapāse nisinno. Abhihāraṅgassa abhāvā so na pavāritoti.

    ೧೨೮೧. ಪಟಿಕ್ಖೇಪಙ್ಗೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಕಾಯೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ವಾಚಾಭಿಹಾರಸ್ಸ ಅನಙ್ಗತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಕಾಯೇನಾಭಿಹಟ’’ನ್ತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ವಾಚಾಯ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)। ಅಭಿಹಟಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ವಾ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಹತ್ಥಗತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಚಲನಾದಿಂ ಯಂ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ, ಭಮುಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ, ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ವಾ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಧಿವಾಸೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಮಾ ಆಕಿರಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಪಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ವಾ ಏವಮಾದಿಕಂ ವದನ್ತೋ ವಾಚಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

    1281. Paṭikkhepaṅge vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘kāyenā’’tiādi. Vācābhihārassa anaṅgattā āha ‘‘kāyenābhihaṭa’’nti. Yathāha ‘‘vācāya abhihaṭaṃ paṭikkhipato pavāraṇā natthī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239). Abhihaṭabhojanaṃ paṭikkhipituṃ aṅguliyo vā hatthaṃ vā hatthagatassa kassaci calanādiṃ yaṃ kañci kāyavikāraṃ karonto, bhamuṃ ukkhipanto, kujjhitvā olokento vā kāyena paṭikkhipatīti vuccati. ‘‘Ala’’nti vā ‘‘na gaṇhāmī’’ti vā ‘‘āgamehī’’ti vā ‘‘adhivāsehī’’ti vā ‘‘mā ākirā’’ti vā ‘‘apagacchāhī’’ti vā evamādikaṃ vadanto vācāya paṭikkhipatīti vuccati.

    ೧೨೮೨-೩. ಆಕಿರಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಇತಿ ಚಾ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ವದನ್ತಸ್ಸ ನಿವಾರೇತುಕಾಮತಾಚಿತ್ತೇ ಸತಿಪಿ ನಿವಾರಣವಚನೇನ ಹೋನ್ತಂ ಪವಾರಣಂ ಆಕಿರಾತಿಆದಿವಿಧಿವಚನೇ ನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಪನ’ನ್ತಿ ಪವಾರಣಾ’’ತಿ। ಪವಾರಣಾ ಪನ ನ ಅತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1282-3.Ākirāti etthāpi ‘‘iti cā’’ti yojetabbaṃ. Evaṃ vadantassa nivāretukāmatācitte satipi nivāraṇavacanena hontaṃ pavāraṇaṃ ākirātiādividhivacane na hotīti āha ‘‘na pana’nti pavāraṇā’’ti. Pavāraṇā pana na atthīti yojanā.

    ೧೨೮೪. ‘‘ರಸಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಂ ಸುತ್ವಾತಿ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ।

    1284. ‘‘Rasaṃ gaṇhathā’’ti vadeti sambandho. Taṃ sutvāti taṃ vacanaṃ sutvā.

    ೧೨೮೫. ‘‘ಸಾರ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಣ್ಣಭಣನಮತ್ತಂ। ‘‘ಇದ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ವದತಿ, ಪವಾರಣಙ್ಗಂ ಹೋತಿ। ಮಚ್ಛರಸಂ ಮಂಸರಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದ್ವನ್ದಸಮಾಸಸ್ಸಪಿ ಸಮ್ಭವತೋ ‘‘ಮಚ್ಛಂ, ಮಂಸಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚ ಅಙ್ಗಂ ಹೋತಿ।

    1285.‘‘Sāra’’nti idaṃ vaṇṇabhaṇanamattaṃ. ‘‘Ida’’nti sāmaññena macchamaṃsaṃ vadati, pavāraṇaṅgaṃ hoti. Maccharasaṃ maṃsarasanti ettha dvandasamāsassapi sambhavato ‘‘macchaṃ, maṃsaṃ gaṇhā’’ti ca vuttaṃ hoti, tañca aṅgaṃ hoti.

    ೧೨೮೬. ‘‘ರಸಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ಪವಾರಣಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ ನ ಹೋತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಚ ಮಂಸಂ ಚೇ’’ತಿ।

    1286. ‘‘Rasaṃ gaṇhā’’ti vutte panassa vikappassa abhāvā pavāraṇassa aṅgaṃ na hoti. Tenevāha ‘‘atthi ca maṃsaṃ ce’’ti.

    ೧೨೮೭. ಮುಹುತ್ತಂ ಆಗಮೇಹೀತಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಓಲೋಕೇಹಿ।

    1287.Muhuttaṃāgamehīti kañci kālaṃ olokehi.

    ೧೨೮೮. ಪನಸಾದೀಹೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ವೇತ್ತಙ್ಗಾದೀನಂ ಗಹಣಂ।

    1288.Panasādīhīti ādi-saddena vettaṅgādīnaṃ gahaṇaṃ.

    ೧೨೯೦. ಮಚ್ಛಸೂಪಂ ಮಂಸಸೂಪನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಮಾಸವಿಕಪ್ಪಾ ‘‘ಮಚ್ಛರಸಂ ಮಂಸರಸ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।

    1290.Macchasūpaṃ maṃsasūpanti ettha samāsavikappā ‘‘maccharasaṃ maṃsarasa’’nti ettha viya daṭṭhabbā.

    ೧೨೯೧. ಕರಮ್ಬಕನ್ತಿ ಮಚ್ಛಮಂಸೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಮಿಸ್ಸಸ್ಸೇವ ಸೂಪವಿಸೇಸಸ್ಸ ನಾಮಂ। ತೇನೇವ ಚ ‘‘ಮಂಸಕರಮ್ಬಕಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮಚ್ಛಕರಮ್ಬಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ನಿಸೇಧೇನ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಕರಮ್ಬಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅನಿಯತವಚನತ್ತಾ ನ ಹೋತಿ। ಕಳೀರಸೂಪಾದೀಹಿ ಸಮಾನವಿನಿಚ್ಛಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಏಸೇವ ನಯೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ।

    1291.Karambakanti macchamaṃsena vā aññena vā missasseva sūpavisesassa nāmaṃ. Teneva ca ‘‘maṃsakarambakaṃ gaṇhatha, macchakarambakaṃ gaṇhathā’’ti vutte nisedhena pavāraṇā hoti, ‘‘karambakaṃ gaṇhathā’’ti vutte aniyatavacanattā na hoti. Kaḷīrasūpādīhi samānavinicchayabhāvaṃ dassetumāha ‘‘eseva nayo vutto’’ti.

    ೧೨೯೨. ವುತ್ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ವುತ್ತೇ।

    1292.Vuttasminti vutte.

    ೧೨೯೩. ಯೇನಾತಿ ಭತ್ತೇನ। ಆಪುಚ್ಛಿತೋತಿ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ತಸ್ಸ ಭತ್ತಸ್ಸ। ಅತ್ಥಿತಾಯ ಯಾಗುಯಾ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ। ಇತಿ ಕಾರಣನ್ತಿ ಇದಂ ಪವಾರಣಕಾರಣಂ।

    1293.Yenāti bhattena. Āpucchitoti ‘‘gaṇhathā’’ti vutto. Tassa bhattassa. Atthitāya yāguyā vijjamānattā. Iti kāraṇanti idaṃ pavāraṇakāraṇaṃ.

    ೧೨೯೪. ‘‘ಯಾಗುಮಿಸ್ಸಕಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಾ ಯಾಗು ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಅಭಿಹಟೇ ಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಭತ್ತೇನ ಸಮಾ ವಾ ಬಹುತರಾ ವಾ ಚೇ ಹೋತಿ, ಸೋ ಏವಂ ವತ್ವಾ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ಪವಾರೇತಿ ಕಿರಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಿರಾತಿ ಅರುಚಿಂ ಸೂಚೇತಿ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಕಾರಣಂ ಪನ ದುದ್ದಸ’’ನ್ತಿ।

    1294. ‘‘Yāgumissakaṃ gaṇhā’’ti vutte sā yāgu tattha tasmiṃ abhihaṭe bhājane pakkhittabhattena samā vā bahutarā vā ce hoti, so evaṃ vatvā abhihaṭaṃ paṭikkhepaṃ bhikkhu na pavāreti kirāti yojanā. Kirāti aruciṃ sūceti. Teneva vakkhati ‘‘kāraṇaṃ pana duddasa’’nti.

    ೧೨೯೫. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು।

    1295.Sabbatthāti sabbaaṭṭhakathāsu.

    ೧೨೯೬. ವಿಸುಂ ಕತ್ವಾತಿ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ಯಥಾ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ರಸಂ ವಾ ಖೀರಂ ವಾ ಭತ್ತತೋ ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ।

    1296.Visuṃ katvāti ekasitthampi yathā na hoti, tathā rasaṃ vā khīraṃ vā bhattato viyojetvā.

    ೧೨೯೭. ಗಚ್ಛನ್ತೇನೇವಾತಿ ಯಾವ ಭೋಜನನಿಟ್ಠಾನಂ, ತಾವ ಗಚ್ಛನ್ತೇನೇವ। ಯಥಾಹ ‘‘ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ನದಿಪೂರಂ ಪತ್ತೇನಪಿ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ನದಿತೀರೇ ಗುಮ್ಬಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೇನ ನಾವಂ ವಾ ಸೇತುಂ ವಾ ಆರುಳ್ಹೇನ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೇನಾ’’ತಿ।

    1297.Gacchantenevāti yāva bhojananiṭṭhānaṃ, tāva gacchanteneva. Yathāha ‘‘gacchantena nadipūraṃ pattenapi aṭṭhatvā naditīre gumbaṃ parikkhipitvā vicarantena nāvaṃ vā setuṃ vā āruḷhena aṭṭhatvā vaṭṭetvā vicarantenā’’ti.

    ೧೨೯೮. ಸೋತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ। ತತೋತಿ ಠಾನತೋ, ಗಮನಇರಿಯಾಪಥಸ್ಸ ವಿಕೋಪಿತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    1298.Soti gacchanto. Tatoti ṭhānato, gamanairiyāpathassa vikopitattāti adhippāyo.

    ೧೨೯೯. ಆಸನಂ ಅವಿಚಾಲೇತ್ವಾತಿ ನಿಸಜ್ಜಾವಸೇನ ಫುಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ ಅಚಾಲೇತ್ವಾ, ಅನುಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ವಿಯ ಠಾನಾಚಾವನಂ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ।

    1299.Āsanaṃavicāletvāti nisajjāvasena phuṭṭhaṭṭhānaṃ acāletvā, anuṭṭhahitvāti vuttaṃ hoti. ‘‘Adinnādāne viya ṭhānācāvanaṃ gahetabba’’nti gaṇṭhipade vuttaṃ.

    ೧೩೦೦. ತತೋತಿ ಪವಾರಿತಕಾಲತೋ ಉದ್ಧಂ, ತತೋ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ವಾ। ಇತೋ, ಏತ್ತೋ ವಾ। ಈಸಕಮ್ಪಿ ಸಂಸರಿತುನ್ತಿ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಸಂಸರಿತುಂ, ಅಪಗನ್ತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1300.Tatoti pavāritakālato uddhaṃ, tato nisinnaṭṭhānato vā. Ito, etto vā. Īsakampi saṃsaritunti nisinnaṭṭhānato ito cito ca thokampi saṃsarituṃ, apagantunti attho.

    ೧೩೦೧. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಪೀಠಕಾದಿಸಂಹಾರಿಮೇ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಆಸನೇ। ‘‘ವಿನಯಞ್ಞುನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಸಹ ಮಞ್ಚೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ನೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪೀಠಕಾದೀಸುಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1301.Sabbatthāti pīṭhakādisaṃhārime sabbasmiṃ āsane. ‘‘Vinayaññunā’’ti iminā ‘‘sace pana naṃ saha mañcena ukkhipitvā aññatra nenti, vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 238-239) aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pīṭhakādīsupi ayameva vinicchayo’’ti vuttabhāvaṃ jānantenāti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೦೨. ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪರಿವತ್ತನ್ತೇನ ಯೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಠಾನಂ ನಾತಿಕ್ಕಮೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಪುಬ್ಬಸಯಿತಟ್ಠಾನಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಸಯಿತ್ವಾಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥೇವಾತಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕೋ ಹುತ್ವಾವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ತಸ್ಸ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಲಾಲಪೀಠಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ ನಿಸೀದನಕಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1302.Nipajjitvāti ettha ‘‘parivattantena yena passena nipanno, tassa ṭhānaṃ nātikkametabba’’nti vacanato pubbasayitaṭṭhānaṃ avijahitvā sayitvāyevāti attho. Tathevāti ukkuṭiko hutvāvāti vuttaṃ hoti. ‘‘Tassa pana heṭṭhā palālapīṭhaṃ vā kiñci vā nisīdanakaṃ dātabba’’nti (pāci. aṭṭha. 238-239) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ೧೩೦೩. ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸಿಕ್ಖುನಾ ಭಾಜನಂ ಓನಮೇತ್ವಾನ ಭೋಜನೇ ದಸ್ಸಿತೇ ಅಥ ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನಾತಿ ‘‘ಅತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮ ಕಪ್ಪಿಯಕತಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೯) ವುತ್ತೇಸು ಅಟ್ಠಸು ಆಕಾರೇಸು ಅನ್ತಂ ವಿನಾ ಪುರಿಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೇಹಿ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೇಹಿ ಯಂ ಅತಿರಿತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)।

    1303. Atirittaṃ karontena sikkhunā bhājanaṃ onametvāna bhojane dassite atha ‘‘alametaṃ sabba’’nti vattabbanti yojanā. Tattha atirittaṃ karontenāti ‘‘atirittaṃ nāma kappiyakataṃ hoti, paṭiggahitakataṃ hoti, uccāritakataṃ hoti, hatthapāse kataṃ hoti, bhuttāvinā kataṃ hoti, bhuttāvinā pavāritena āsanā avuṭṭhitena kataṃ hoti, ‘alametaṃ sabba’nti vuttaṃ hoti, gilānātirittaṃ hotī’’ti (pāci. 239) vuttesu aṭṭhasu ākāresu antaṃ vinā purimehi sattahi vinayakammākārehi atirittaṃ karontenāti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘imehi sattahi vinayakammākārehi yaṃ atiritta’’ntiādi (pāci. aṭṭha. 238-239).

    ಇಧ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ಅಭಿಹಟಭೋಜನಂ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕತೇನ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಲಸುಣಾದಿವತ್ಥುನಾ ಯುತ್ತತಾಯ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾಭಾವೇನ ಚ ಕುಲದೂಸನಾದೀಹಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಭಾವೇನ ಚ ಕತಞ್ಚ ನಾಮ ಹೋತಿ। ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅತಿರಿತ್ತಕತಭಾವತೋ ಏವಂ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ತಂ ಕತಂ ಚಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಮುಪರಿಪಿ ಕತ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ಚ ಸಮಾಸವಿಗ್ಗಹೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ । ಅವಸಿಟ್ಠಪದೇಸು ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಾಮ। ತಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಥೋಕಂ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ, ಓತಾರೇತ್ವಾ ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ ಉಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ನಾಮ। ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತುಮಾಗತಸ್ಸ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಹತ್ಥಪಾಸಬ್ಭನ್ತರಗತೇನ ಅತಿರಿತ್ತಕತಂ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅನ್ತಮಸೋ ಪವಾರಣಜನಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಭೋಜನಂ ಕುಸಗ್ಗೇನಾಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುತ್ತತ್ತಾ ಭುತ್ತಾವಿನಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಕುಸಗ್ಗೇನಾಪಿ ಭುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಪವಾರಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಯೋ ಆಸನಂ ನ ಕೋಪೇತಿ, ಸೋ ಭುತ್ತಾವೀ ಪವಾರಿತೋ ‘‘ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಕತಂ ‘‘ಭುತ್ತಾವಿನಾ…ಪೇ॰… ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸಿತಂ। ಅಯಂ ಸತ್ತವಿಧೋ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೋ ನಾಮ।

    Idha atirittaṃ kātuṃ abhihaṭabhojanaṃ kappiyañca nāma hoti, kappiyakatena siṅgiveralasuṇādivatthunā yuttatāya ca akappiyamaṃsābhāvena ca kuladūsanādīhi anuppannabhāvena ca katañca nāma hoti. ‘‘Alametaṃ sabba’’nti atirittakatabhāvato evaṃ kappiyañca taṃ kataṃ cāti kappiyakatanti vuttaṃ hoti. Evamuparipi kata-saddassa attho ca samāsaviggaho ca veditabbo . Avasiṭṭhapadesu bhikkhunā paṭiggahitaṃ paṭiggahitaṃ nāma. Taṃ kārāpetvā āgatena bhikkhunā thokaṃ uccāretvā, otāretvā vā dassitaṃ uccāritakataṃ nāma. Kappiyaṃ kārāpetumāgatassa aḍḍhateyyahatthappamāṇahatthapāsabbhantaragatena atirittakataṃ ‘‘hatthapāse kata’’nti vuccati. Antamaso pavāraṇajanakaṃ yaṃ kiñci bhojanaṃ kusaggenāpi gahetvā bhuttattā bhuttāvinā. Yathāha ‘‘pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ antamaso kusaggenāpi bhuttaṃ hotī’’ti. Bhuñjanto pavārito hutvā yo āsanaṃ na kopeti, so bhuttāvī pavārito ‘‘āsanā avuṭṭhito’’ti vuccati, tena kataṃ ‘‘bhuttāvinā…pe… avuṭṭhitena kata’’nti vuttaṃ. ‘‘Alametaṃ sabba’’nti vacībhedaṃ katvā vuttaṃ ‘‘alametaṃ sabbanti vuttaṃ hotī’’ti dassitaṃ. Ayaṃ sattavidho vinayakammākāro nāma.

    ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಕಂ ಪನ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ಅವುತ್ತಮ್ಪಿ ಅನತಿರಿತ್ತಸನ್ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವಕ್ಖಮಾನಾಯ ‘‘ಕತ’’ನ್ತಿಆದಿಗಾಥಾಯ ‘‘ನ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಞ್ಚಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ವಿಪರಿಯಾಯತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಗಿಲಾನತೋ ಅತಿರಿತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞದಿನೇಸು ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಉಪಟ್ಠಾಪಿತಮ್ಪಿ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮ।

    Gilānātirittakaṃ pana imissā gāthāya avuttampi anatirittasandassanatthaṃ vakkhamānāya ‘‘kata’’ntiādigāthāya ‘‘na gilānātirittañcā’’ti imassa vipariyāyato veditabbaṃ. Gilānato atirittaṃ, tassa aññadinesu bhuñjanatthāya upaṭṭhāpitampi gilānātirittaṃ nāma.

    ‘‘ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಭುತ್ತಾವಿನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಿತೇನಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ತೇನೇವ ಪಾಕಟಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರಾಮಸತಿ, ಪವಾರಣಜನಕಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಭುತ್ತಾವಿನಾ, ಭುತ್ತಾವೀ ಪವಾರಿತೋಪಿ ಹುತ್ವಾ ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಓನಮಿತ್ವಾನ ಭಾಜನೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ದಸ್ಸಿತೇ ಭೋಜನೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಅಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಪ್ಪಿಯಕರಣಾರಹಾನಿ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದೀನಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಪತ್ವಾ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಾಜನಂ ಥೋಕಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಕಾಲಾನನ್ತರಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉತ್ತರಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿಆದಿ।

    ‘‘Tena bhikkhunā’’ti iminā ‘‘bhuttāvinā’’ti ca ‘‘bhuttāvinā pavāritena āsanā vuṭṭhitenā’’ti ca vuttappakārena visiṭṭhaṃ teneva pākaṭaṃ bhikkhuṃ parāmasati, pavāraṇajanakānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ appamattakampi bhuttāvinā, bhuttāvī pavāritopi hutvā āsanā avuṭṭhitena vā bhikkhunāti vuttaṃ hoti. Onamitvāna bhājaneti ettha ‘‘dassite bhojane’’ti seso, ‘‘athā’’ti iminā sambandho. Kappiyakaraṇārahāni siṅgiverādīni kappiyaṃ kāretvā paṭiggahāpetvā āgantvā hatthapāsabbhantare patvā atirittaṃ kārāpentena bhikkhunā bhājanaṃ thokaṃ onāmetvā uccāretvā dassitakālānantarāti vuttaṃ hoti. Uttari kātabbaṃ dassetumāha ‘‘ala’’ntiādi.

    ಏತ್ತಾವತಾ ‘‘ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತ’’ನ್ತಿ ಅಙ್ಗದ್ವಯಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ‘‘ಓನಮೇತ್ವಾನ ಭಾಜನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಉಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕತಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಂ, ಹತ್ಥಪಾಸೇಕತ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ತಯಂ ಅನನ್ತರಿಯವಾಚಿನಾ ಅಥ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ಸರೂಪೇನೇವ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।

    Ettāvatā ‘‘tena bhikkhunā’’ti iminā ‘‘bhuttāvinā kataṃ, bhuttāvinā pavāritena āsanā avuṭṭhitena kata’’nti aṅgadvayaṃ saṅgahitaṃ. ‘‘Onametvāna bhājana’’nti iminā ‘‘uccāritakataṃ hotī’’ti idaṃ saṅgahitaṃ. ‘‘Kappiyakataṃ, paṭiggahitakataṃ, hatthapāsekata’’nti idaṃ tayaṃ anantariyavācinā atha-saddena saṅgahitaṃ. ‘‘Alametaṃ sabba’’nti idaṃ panettha sarūpeneva dassitanti daṭṭhabbaṃ.

    ೧೩೦೪. ಪತ್ತೇ ಠಿತಭೋಜನಮೇವ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ಪಚ್ಛಿಆದೀಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭಾಜನೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪನಾ’’ತಿ। ಕುಣ್ಡೇತಿ ಭಣ್ಡುಕ್ಖಲಿಯಂ। ಭಾಜನೇತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಭಾಜನಂ ಗಹಿತಂ।

    1304. Patte ṭhitabhojanameva atirittaṃ kātabbanti natthi, pacchiādīsu yattha katthaci bhājane ṭhitampi kātabbanti dassetumāha ‘‘kappiyaṃ panā’’ti. Kuṇḍeti bhaṇḍukkhaliyaṃ. Bhājaneti yaṃ kiñci bhājanaṃ gahitaṃ.

    ೧೩೦೫. ಏತನ್ತಿ ಅತಿರಿತ್ತಕತಂ ಏತಂ ಭೋಜನಂ। ತಂ ಏಕಮೇವ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ವಟ್ಟತೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಅಬ್ಭಙ್ಗಾದೀನಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ತಮೇಕಂ ವಿನಾ ಪರೇಹಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1305.Etanti atirittakataṃ etaṃ bhojanaṃ. Taṃ ekameva ṭhapetvāti yojanā. ‘‘Vaṭṭatevā’’ti vuttepi abbhaṅgādīnamatthāyāti gaṇheyyunti āha ‘‘bhuñjitabba’’nti, tamekaṃ vinā parehi paribhuñjitabbanti attho.

    ೧೩೦೬-೭. ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾತಿ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ। ಆಕಿರನ್ತಿ ಚೇತಿ ಯದಿ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಪುನ ತಥಾ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1306-7.Kappiyaṃ kāretvāti atirittaṃ kāretvā. Ākiranti ceti yadi pakkhipanti. Puna tathā atirittaṃ kāretvā bhuñjitabbanti yojanā.

    ತಂ ಕೇನ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಯೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ತನ್ತಿ ಅತಿರಿತ್ತಕತಂ ಭೋಜನಂ। ಯೇನ ಅಕತನ್ತಿ ಯೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಠಮಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ನ ಕತಂ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯೇನ ಅಕತನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯೇನ ಪಠಮಂ ನ ಕತಂ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯)। ಯಂ ವಾ ಅಕತಂ, ತಂ ವಿಸುಂ ತೇನ ವಾ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಂ ವಾ ಅಕತನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅತಿರಿತ್ತಕತಭೋಜನೇ ಅಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಯಂ ಭೋಜನಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ನ ಕತಂ। ತಂ ವಿಸುಂ ತೇನ ವಾ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಚ್ಛಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಭೋಜನಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕತೇನ ಯಥಾ ಅಮಿಸ್ಸಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಾಜನಸ್ಸ ಗಹಣವಸೇನ ವಿಸುಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತೇನ ಪಠಮಂ ಕತಾತಿರಿತ್ತೇನಾಪಿ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಯಞ್ಚ ಅಕತನ್ತಿ ಯೇನ ಪಠಮಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತಂ, ತೇನಾಪಿ ಯಂ ಅಕತಂ, ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪಠಮಭಾಜನೇ ಪನ ಕಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ। ತತ್ಥ ಹಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಪಠಮಂ ಕತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ।

    Taṃ kena atirittaṃ kātabbanti āha ‘‘yenā’’tiādi. Tanti atirittakataṃ bhojanaṃ. Yena akatanti yena bhikkhunā paṭhamaṃ atirittaṃ na kataṃ, tena kātabbanti sambandho. Yathāha ‘‘yena akatanti aññena bhikkhunā yena paṭhamaṃ na kataṃ, tena kātabba’’nti (pāci. aṭṭha. 238-239). Yaṃ vā akataṃ, taṃ visuṃ tena vā kātabbanti yojanā. Yaṃ vā akatanti tasmiṃ atirittakatabhojane apakkhittaṃ yaṃ bhojanaṃ atirittaṃ na kataṃ. Taṃ visuṃ tena vā kātabbanti pacchā pakkhittaṃ bhojanaṃ atirittaṃ katena yathā amissaṃ hoti, tathā aññassa bhājanassa gahaṇavasena visuṃ kāretvā tena paṭhamaṃ katātirittenāpi atirittaṃ kātabbaṃ. Yathāha – ‘‘yañca akatanti yena paṭhamaṃ kappiyaṃ kataṃ, tenāpi yaṃ akataṃ, taṃ kātabbaṃ. Paṭhamabhājane pana kātuṃ na labbhati. Tattha hi kariyamānaṃ paṭhamaṃ katena saddhiṃ kataṃ hoti, tasmā aññasmiṃ bhājane kātuṃ vaṭṭatīti adhippāyo’’ti.

    ೧೩೦೮. ಅಕಪ್ಪಿಯಾದೀಹಿ ಸತ್ತಹೀತಿ ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನುಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಚ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’ನ್ತಿ ಅವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೯) ವುತ್ತೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೇಹಿ। ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಹೋತಿ ಅನತಿರಿತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ।

    1308.Akappiyādīhisattahīti ‘‘anatirittaṃ nāma akappiyakataṃ hoti, appaṭiggahitakataṃ hoti, anuccāritakataṃ hoti, ahatthapāse kataṃ hoti, abhuttāvinā kataṃ hoti, bhuttāvinā ca pavāritena āsanā vuṭṭhitena kataṃ hoti, ‘alametaṃ sabba’nti avuttaṃ hotī’’ti (pāci. 239) vuttehi sattahi vinayakammākārehi. Atirittaṃ katanti yojanā. ‘‘Hoti anatirittaka’’nti padacchedo.

    ೧೩೦೯. ಉಪಕಟ್ಠವೇಲಾಯಪಿ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನ ‘‘ಅಹಂ ಪಾತೋವ ಭುಞ್ಜಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಥೋಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಯೋಪೀ’’ತಿಆದಿ। ಉಪಕಟ್ಠೂಪನೀತಮ್ಪೀತಿ ಉಪಕಟ್ಠವೇಲಾಯ ಉಪನೀತಮ್ಪಿ ಭೋಜನಂ।

    1309. Upakaṭṭhavelāyapi atirittaṃ karontena ‘‘ahaṃ pātova bhuñji’’nti vā ‘‘thokaṃ paribhuñji’’nti vā acintetvā kātabbanti dassetumāha ‘‘yopī’’tiādi. Upakaṭṭhūpanītampīti upakaṭṭhavelāya upanītampi bhojanaṃ.

    ೧೩೧೦. ಯಾಮಾದಿಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಯಾಮಸತ್ತಾಹಯಾವಜೀವಿಕಕಾಲಿಕಂ। ಅನಾಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಆಮಿಸೇನ ಅಮಿಸ್ಸಂ। ತಂ ಯಾಮಾದಿಕಾಲಿಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1310.Yāmādikālikanti yāmasattāhayāvajīvikakālikaṃ. Anāmissanti āmisena amissaṃ. Taṃ yāmādikālikaṃ paribhuñjatoti sambandho.

    ೧೩೧೨. ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭುತ್ತಾತಿರಿತ್ತಂ ವಿಯ ಕದಾಚಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಠಪಿತಮ್ಪಿ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೩೮-೨೩೯ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ವುತ್ತಂ। ‘‘ವಿಹಾರಾದೀಸು ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪಾಪುಣನಕೋಟ್ಠಾಸಮ್ಪಿ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।

    1312. Gilānassa bhuttātirittaṃ viya kadāci bhuñjissatīti uddissa ṭhapitampi gilānātirittaṃ nāmāti aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 238-239 atthato samānaṃ) vuttaṃ. ‘‘Vihārādīsu gilānassa pāpuṇanakoṭṭhāsampi gilānātirittaṃ nāmā’’ti vadanti.

    ೧೩೧೩. ಕಥಿನೇನಾತಿ ಪಠಮಕಥಿನೇನ।

    1313.Kathinenāti paṭhamakathinena.

    ಪಠಮಪವಾರಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Paṭhamapavāraṇakathāvaṇṇanā.

    ೧೩೧೪. ಅನತಿರಿತ್ತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಖಾದನೀಯೇನ ವಾ ಭೋಜನೀಯೇನ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಏತ್ಥ ‘‘ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚಭೋಜನಾನಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೯) ವುತ್ತಂ ಪಞ್ಚಭೋಜನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಸಬ್ಬಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮ। ‘‘ಭೋಜನೀಯಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಓದನೋ ಕುಮ್ಮಾಸೋ ಸತ್ತು ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೩೯) ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತೋ। ಪವಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಭಿಹಟ್ಠು’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಹನ್ದ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಕಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಾವತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದ ವಾ ಭುಞ್ಜ ವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವಾರೇಯ್ಯ। ‘‘ಪವಾರಿತ’’ನ್ತಿಪದಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ। ಜಾನನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ಪವಾರಿತಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋ। ಆಸಾದನಾಪೇಕ್ಖೋತಿ ಆಸಾದನಂ ಚೋದನಂ ಮಙ್ಕುಕರಣಭಾವಂ ಅಪೇಕ್ಖಮಾನೋ। ಭುತ್ತೇತಿ ತಸ್ಸ ಪಯೋಗೇನ ಇತರೇನ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾಪಿತೇ। ತಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ತಸ್ಸ ಪವಾರಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ ನಿಯೋಜೇಸಿ, ತಸ್ಸ।

    1314.Anatirittenāti ettha ‘‘khādanīyena vā bhojanīyena vā’’ti seso. Ettha ‘‘khādanīyaṃ nāma pañcabhojanāni yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ṭhapetvā avasesa’’nti (pāci. 239) vuttaṃ pañcabhojanato aññaṃ sabbaṃ yāvakālikaṃ khādanīyaṃ nāma. ‘‘Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanāni odano kummāso sattu maccho maṃsa’’nti (pāci. 239) vuttaṃ. Ettha vinicchayo anantarasikkhāpade vutto. Pavāreyyāti ettha ‘‘abhihaṭṭhu’’nti seso. Abhihaṭṭhuṃ pavāreyyāti abhiharitvā ‘‘handa bhikkhu yāvatakaṃ icchasi, tāvatakaṃ gahetvā khāda vā bhuñja vā’’ti evaṃ pavāreyya. ‘‘Pavārita’’ntipadaṃ vuttatthameva. Jānanti sutvā vā disvā vā tassa pavāritabhāvaṃ jānanto. Āsādanāpekkhoti āsādanaṃ codanaṃ maṅkukaraṇabhāvaṃ apekkhamāno. Bhutteti tassa payogena itarena bhuñjitvā pariyosāpite. Tassāti yo tassa pavāritabhāvaṃ ñatvā ‘‘bhuñjā’’ti niyojesi, tassa.

    ೧೩೧೫-೬. ಏಕಸ್ಸ ಭುಞ್ಜನೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಕಥಮೇತನ್ತಿ ಆಸಙ್ಕಾಯ ತಥಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪರಿಹರಿತುಮಾಹ ‘‘ದುಕ್ಕಟಂ…ಪೇ॰… ದಸ್ಸಿತ’’ನ್ತಿ। ಇತರಸ್ಸ ಗಹಣೇತಿ ಪವಾರಿತಭಿಕ್ಖುನೋ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ। ಅಜ್ಝೋಹಾರಪಯೋಗೇಸು ಚಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಇತರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಬ್ಬಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ। ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ‘‘ಅಭಿಹರತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ‘ಖಾದಿಸ್ಸಾಮಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಭೋಜನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೪೪) ದೇಸಿತಂ ಭಗವತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1315-6. Ekassa bhuñjanena aññassa pācitti hotīti kathametanti āsaṅkāya tathā vuttattā pariharitumāha ‘‘dukkaṭaṃ…pe… dassita’’nti. Itarassa gahaṇeti pavāritabhikkhuno bhuñjanatthāya paṭiggahaṇe. Ajjhohārapayogesu cāti etthāpi ‘‘itarassā’’ti sambandho. Sabbaṃ dukkaṭaṃ, pācittiyañca. Dassitanti ‘‘abhiharati, āpatti dukkaṭassa. Tassa vacanena ‘khādissāmi bhuñjissāmī’ti paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa. Bhojanapariyosāne āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 244) desitaṃ bhagavatāti attho.

    ೧೩೧೭. ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ವಿಮತಿಸ್ಸಾತಿ ಪವಾರಿತೇ ಚ ಅಪವಾರಿತೇ ಚ ವಿಮತಿಸ್ಸ। ದುಕ್ಕಟಂ ಪರಿದೀಪಿತನ್ತಿ ‘‘ಪವಾರಿತೇ ವೇಮತಿಕೋ। ಅಪ್ಪವಾರಿತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೪೫) ದೇಸಿತಂ।

    1317.Ubhayatthāpi vimatissāti pavārite ca apavārite ca vimatissa. Dukkaṭaṃ paridīpitanti ‘‘pavārite vematiko. Appavārite vematiko, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 245) desitaṃ.

    ೧೩೧೮. ಕಾರಾಪೇತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭುಞ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಭಿಹರನ್ತೋ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1318.Kārāpetvāti ettha ‘‘bhuñjāhī’’ti seso. Aññassatthāyāti ettha ‘‘abhiharanto gacchāhī’’ti seso.

    ೧೩೧೯. ಓಮಸವಾದತುಲ್ಯಾವಾತಿ ಇದಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ।

    1319.Omasavādatulyāvāti idaṃ adinnādānasamuṭṭhānaṃ sandhāyāha.

    ದುತಿಯಪವಾರಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dutiyapavāraṇakathāvaṇṇanā.

    ೧೩೨೦. ಖಾದನೀಯಂ ವಾತಿ ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಚ ಕಾಲಿಕತ್ತಯಞ್ಚ ವಿನಾ ಅವಸೇಸೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ। ಭೋಜನೀಯಂ ವಾತಿ ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಅಞ್ಞತರಮ್ಪಿ। ವಿಕಾಲೇತಿ ವಿಗತೇ ಕಾಲೇ। ಕಾಲೋ ನಾಮ ಅರುಣುಗ್ಗಮನತೋ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕಾ, ತದಞ್ಞೋ ವಿಕಾಲೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ವಿಕಾಲೋ ನಾಮ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕೇ ವೀತಿವತ್ತೇ ಯಾವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೪೯)। ಠಿತಮಜ್ಝನ್ತಿಕೋಪಿ ಕಾಲೇಯೇವ ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಠಿತಮಜ್ಝನ್ತಿಕೋಪಿ ಕಾಲಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಖಾದಿತುಂ ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಸಹಸಾ ಪಿವಿತುಂ ಪನ ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೇನ ಪನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಜಾನನತ್ಥಞ್ಚ ಕಾಲತ್ಥಮ್ಭೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ, ಕಾಲಬ್ಭನ್ತರೇವ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೪೮-೨೪೯)। ದೋಸನ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

    1320.Khādanīyaṃ vāti pañca bhojanāni ca kālikattayañca vinā avasesesu yaṃ kiñci vā. Bhojanīyaṃ vāti pañcasu bhojanesu aññatarampi. Vikāleti vigate kāle. Kālo nāma aruṇuggamanato yāva majjhantikā, tadañño vikālo. Yathāha ‘‘vikālo nāma majjhantike vītivatte yāva aruṇuggamanā’’ti (pāci. 249). Ṭhitamajjhantikopi kāleyeva saṅgayhati. Yathāha ‘‘ṭhitamajjhantikopi kālasaṅgahaṃ gacchati. Tato paṭṭhāya pana khādituṃ vā bhuñjituṃ vā na sakkā, sahasā pivituṃ pana sakkā bhaveyya. Kukkuccakena pana na kātabbaṃ. Kālaparicchedajānanatthañca kālatthambho yojetabbo, kālabbhantareva bhattakiccaṃ kātabba’’nti (pāci. aṭṭha. 248-249). Dosanti pācittiyaṃ.

    ೧೩೨೧. ‘‘ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ಪವಾರಣಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ದಸ್ಸಿತಸರೂಪತ್ತಾ ಖಾದನೀಯಂ ತಾವ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಯಮಾಮಿಸಗತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ಏತೇಸು ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯೇಸು। ಯಂ ಪನ ವನಮೂಲಫಲಾದಿಕಂ ಆಮಿಸಗತಂ ಆಮಿಸೇ ಯಾವಕಾಲಿಕೇ ಪರಿಯಾಪನ್ನಂ, ತಂ ಖಾದನೀಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಾಲಿಕೇಸ್ವಸಮೋಹತ್ಥನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ಮ-ಕಾರಲೋಪೋ, ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇದನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ।

    1321. ‘‘Khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā’’ti ettha bhojanīyassa pavāraṇasikkhāpade dassitasarūpattā khādanīyaṃ tāva sarūpato dassetumāha ‘‘yamāmisagata’’ntiādi. Etthāti etesu khādanīyabhojanīyesu. Yaṃ pana vanamūlaphalādikaṃ āmisagataṃ āmise yāvakālike pariyāpannaṃ, taṃ khādanīyanti yojanā. Kālikesvasamohatthanti ettha gāthābandhavasena ma-kāralopo, asammohatthanti vuttaṃ hoti. Idanti vakkhamānaṃ sandhāyāha.

    ೧೩೨೨. ಮೂಲನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರುಕ್ಖಲತಾನಂ ಮೂಲಂ। ಕನ್ದನ್ತಿ ರುಕ್ಖಲತಾನಮೇವ ಕನ್ದಂ। ಮುಳಾಲನ್ತಿ ಪದುಮಗಚ್ಛಮೂಲಕನ್ದಂ। ಮತ್ಥಕನ್ತಿ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದೀನಂ ಮತ್ಥಕಂ, ವೇಳುಕಳೀರಪಲ್ಲವಙ್ಕುರಾನಞ್ಚ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹೋ। ಖನ್ಧಕನ್ತಿ ಉಚ್ಛುಆದಿಖನ್ಧಕಂ। ತಚನ್ತಿ ಛಲ್ಲಿ। ಪತ್ತನ್ತಿ ಪಣ್ಣಂ। ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಕುಸುಮಂ। ಫಲನ್ತಿ ರುಕ್ಖಲತಾದೀನಂ ಫಲಂ। ಅಟ್ಠೀತಿ ರುಕ್ಖಲತಾದಿಬೀಜಂ। ಪಿಟ್ಠನ್ತಿ ಧಞ್ಞಾದಿಪಿಟ್ಠಂ। ನಿಯ್ಯಾಸನ್ತಿ ಸಿಲೇಸಂ। ‘‘ಖಾದನೀಯ’’ನ್ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    1322.Mūlanti yaṃ kiñci rukkhalatānaṃ mūlaṃ. Kandanti rukkhalatānameva kandaṃ. Muḷālanti padumagacchamūlakandaṃ. Matthakanti tālanāḷikerādīnaṃ matthakaṃ, veḷukaḷīrapallavaṅkurānañca ettheva saṅgaho. Khandhakanti ucchuādikhandhakaṃ. Tacanti challi. Pattanti paṇṇaṃ. Pupphanti kusumaṃ. Phalanti rukkhalatādīnaṃ phalaṃ. Aṭṭhīti rukkhalatādibījaṃ. Piṭṭhanti dhaññādipiṭṭhaṃ. Niyyāsanti silesaṃ. ‘‘Khādanīya’’nti sabbattha pakaraṇato labbhati.

    ೧೩೨೩. ಏವಂ ಖಾದನೀಯಾನಂ ಮಾತಿಕಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತೇ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಮೂಲಖಾದನೀಯಾದೀನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಮೂಲಮೇವ ಖಾದನೀಯಂ, ತಂ ಆದಿ ಯೇಸನ್ತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಮುಖಮತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ ನಿಬೋಧಥಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಯಾ ಕರಿಯಮಾನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಮುಖಮತ್ತನ್ತಿ ಪವೇಸದ್ವಾರಮತ್ತಂ, ನಿರವಸೇಸತೋ ದಸ್ಸನೇ ಪಪಞ್ಚಭೀರುಕಾನಂ ಪುಬ್ಬೇ ಭಯಂ ಹೋತೀತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಖಾದನೀಯಾನಿ ದಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಥಾ ದಸ್ಸನೇ ಪಯೋಜನಮಾಹ ‘‘ನಾಮತ್ಥೇಸು ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟವತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ, ಮೂಲಖಾದನೀಯಾದೀನಂ ನಾಮೇಸು ಚ ತದತ್ಥೇಸು ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟವುಪ್ಪಾದನತ್ಥನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1323. Evaṃ khādanīyānaṃ mātikaṃ nikkhipitvā te sarūpato dassetumāha ‘‘mūlakhādanīyādīna’’ntiādi. Tattha rukkhamūlameva khādanīyaṃ, taṃ ādi yesanti viggaho. Mukhamattanidassanaṃ nibodhathāti ettha ‘‘mayā kariyamāna’’nti seso. Mukhamattanti pavesadvāramattaṃ, niravasesato dassane papañcabhīrukānaṃ pubbe bhayaṃ hotīti saṅkhepato khādanīyāni dassissanti vuttaṃ hoti. Tathā dassane payojanamāha ‘‘nāmatthesu bhikkhūnaṃ pāṭavatthāyā’’ti, mūlakhādanīyādīnaṃ nāmesu ca tadatthesu ca bhikkhūnaṃ pāṭavuppādanatthanti attho.

    ೧೩೨೪-೫. ಮೂಲಕಮೂಲಾದೀನಿ ಉಪದೇಸತೋಯೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ನ ಹಿ ತಾನಿ ಪರಿಯಾಯನ್ತರೇನ ವುಚ್ಚಮಾನಾನಿಪಿ ಸಕ್ಕಾ ವಿಞ್ಞಾತುಂ। ಪರಿಯಾಯನ್ತರೇನಪಿ ಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ತಂ ತಂ ನಾಮಂ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಸಮ್ಮೋಹೋಯೇವ ಸಿಯಾ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವಕ್ಖಾಮ। ಸಾಕಾನನ್ತಿ ಸೂಪೇಯ್ಯಪಣ್ಣಾನಂ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಆಹಾರತ್ಥನ್ತಿ ಆಹಾರೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಪಯೋಜನಂ, ಆಹಾರಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಆಮಿಸತ್ಥ’’ನ್ತಿಪಿ ಲಿಖನ್ತಿ। ಫರನ್ತೀತಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತಿ।

    1324-5. Mūlakamūlādīni upadesatoyeva veditabbāni. Na hi tāni pariyāyantarena vuccamānānipi sakkā viññātuṃ. Pariyāyantarenapi hi vuccamāne taṃ taṃ nāmaṃ ajānantānaṃ sammohoyeva siyā, tasmā tattha na kiñci vakkhāma. Sākānanti sūpeyyapaṇṇānaṃ. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade. Āhāratthanti āhārena kattabbapayojanaṃ, āhārakiccanti vuttaṃ hoti. ‘‘Āmisattha’’ntipi likhanti. Pharantīti vitthārenti.

    ೧೩೨೬. ಜರಟ್ಠನ್ತಿ ಪುರಾಣಕನ್ದಂ। ಯಂ ತಂ ಜರಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಾನಂ ಜರಟ್ಠಂ ಯಾವಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೇಸಾನನ್ತಿ ಮೂಲಕಾದೀನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮೂಲಕಖಾರಕಜಜ್ಝರೀಮೂಲಾನಂ ಪನ ಜರಟ್ಠಾನಿಪಿ ಆಮಿಸಗತಿಕಾನೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೪೮-೨೪೯)।

    1326.Jaraṭṭhanti purāṇakandaṃ. Yaṃ taṃ jaraṭṭhanti sambandho. Sesānaṃ jaraṭṭhaṃ yāvakālikanti yojanā. Sesānanti mūlakādīni vuttāni. Yathāha ‘‘mūlakakhārakajajjharīmūlānaṃ pana jaraṭṭhānipi āmisagatikānevā’’ti (pāci. aṭṭha. 248-249).

    ೧೩೩೧. ಧೋತೋತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಪಿಟ್ಠೋ।

    1331.Dhototi nibbattitapiṭṭho.

    ೧೩೩೨. ಅಧೋತೋ ಖೀರವಲ್ಲಿಯಾ ಕನ್ದೋತಿ ಯೋಜನಾ। ವಾಕ್ಯಪಥಾತೀತಾತಿ ‘‘ಅಸುಕೋ ವಾ ಅಸುಕೋ ವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಯನ್ತಂ ಪಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ವಚನಪಥಾತೀತಾ।

    1332. Adhoto khīravalliyā kandoti yojanā. Vākyapathātītāti ‘‘asuko vā asuko vā’’ti vatvā pariyantaṃ pāpetuṃ asakkuṇeyyattā vacanapathātītā.

    ೧೩೩೩. ಪುಣ್ಡರೀಕಂ ಸೇತಂ। ಪದುಮಂ ರತ್ತಂ।

    1333.Puṇḍarīkaṃ setaṃ. Padumaṃ rattaṃ.

    ೧೩೩೪. ಸಮ್ಭವಂ ಜಾತಂ।

    1334.Sambhavaṃ jātaṃ.

    ೧೩೩೮. ಜರಟ್ಠಬುನ್ದೋತಿ ಕನ್ದಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಅತೀವ ಪರಿಣತಟ್ಠಾನಂ।

    1338.Jaraṭṭhabundoti kandassa heṭṭhā atīva pariṇataṭṭhānaṃ.

    ೧೩೩೯. ಪಥವಿಯಂ ಗತೋತಿ ಅನ್ತೋಪಥವಿಯಂ ಗತೋ, ಪಥವಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಗತತರುಣದಣ್ಡೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1339.Pathaviyaṃ gatoti antopathaviyaṃ gato, pathaviyaṃ nimujjitvā gatataruṇadaṇḍoti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೪೦. ಏವಂ ಅನ್ತೋಭೂಮಿಯಂ ಗತೋ। ‘‘ಪಣ್ಣದಣ್ಡೋ ಉಪ್ಪಲಾದೀನ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಸಬ್ಬೋತಿ ತರುಣೋಪಿ ಪರಿಣತೋಪಿ। ಉಪ್ಪಲಾದೀನಂ, ಪದುಮಜಾತಿಯಾ ಚ ಸಬ್ಬೋ ಪಣ್ಣದಣ್ಡೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1340. Evaṃ antobhūmiyaṃ gato. ‘‘Paṇṇadaṇḍo uppalādīna’’nti padacchedo. Sabboti taruṇopi pariṇatopi. Uppalādīnaṃ, padumajātiyā ca sabbo paṇṇadaṇḍo yāvakālikoti yojanā.

    ೧೩೪೫. ಪತ್ತಖಾದನೀಯಂನಾಮಾತಿ ಪತ್ತಸಙ್ಖಾತಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮ।

    1345.Pattakhādanīyaṃnāmāti pattasaṅkhātaṃ khādanīyaṃ nāma.

    ೧೩೪೮. ಮೂಲಕಾದೀನನ್ತಿ ‘‘ಮೂಲಕಂ ಖಾರಕಞ್ಚೇವಾ’’ತಿಆದಿಕಾಯ ಗಾಥಾಯ ವುತ್ತಮೂಲಕಾದೀನಂ।

    1348.Mūlakādīnanti ‘‘mūlakaṃ khārakañcevā’’tiādikāya gāthāya vuttamūlakādīnaṃ.

    ೧೩೪೯. ಕಣ್ಣಿಕಾತಿ ಪದುಮಕಣ್ಣಿಕಾ।

    1349.Kaṇṇikāti padumakaṇṇikā.

    ೧೩೬೦. ಕೇತಕಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ತಿಮ್ಬರುಸಕಂ ಗಹಿತಂ। ತಾಲಫಲಟ್ಠೀತಿ ತರುಣಫಲಾನಂ ಅಟ್ಠಿ।

    1360.Ketakādīnanti ettha ādi-saddena timbarusakaṃ gahitaṃ. Tālaphalaṭṭhīti taruṇaphalānaṃ aṭṭhi.

    ೧೩೬೧. ‘‘ಪುನ್ನಾಗಮಧುಕಟ್ಠೀನೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಪುನ್ನಾಗಮಧುಕಟ್ಠಿಚಾ’’ತಿ ಚ ಪೋತ್ಥಕೇಸು ಉಭಯಥಾ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ಥೋ ಪನ ಏಕೋಯೇವ। ‘‘ಸೇಲು ಅಟ್ಠೀ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಅನಾಮಿಸೇತಿ ಯಾವಜೀವಿಕೇ।

    1361.‘‘Punnāgamadhukaṭṭhīnī’’ti ca ‘‘punnāgamadhukaṭṭhicā’’ti ca potthakesu ubhayathā pāṭho dissati, attho pana ekoyeva. ‘‘Selu aṭṭhī’’ti padacchedo. Anāmiseti yāvajīvike.

    ೧೩೬೩. ಧೋತಂ ತಾಲಪಿಟ್ಠನ್ತಿ ತಾಲಫೇಗ್ಗುಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಉದಕೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಕಲಲೇ ಭಾಜನತಲಂ ಓತಿಣ್ಣೇ ಪಸನ್ನೋದಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಗಹಿತತಾಲಪಿಟ್ಠನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಥಾ ಖೀರವಲ್ಲಿಯಾ ಪಿಟ್ಠನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ತಥೇವ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಗಹಿತಖೀರವಲ್ಲಿಯಾ ಪಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1363.Dhotaṃtālapiṭṭhanti tālaphegguṃ koṭṭetvā udake madditvā parissāvetvā kalale bhājanatalaṃ otiṇṇe pasannodakaṃ apanetvā gahitatālapiṭṭhanti vuttaṃ hoti. Tathā khīravalliyā piṭṭhanti yojanā, tatheva koṭṭetvā parissāvetvā gahitakhīravalliyā piṭṭhanti attho.

    ೧೩೬೪. ಅಧೋತಂ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಆಹಾರತ್ಥಮಸಾಧೇನ್ತಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆಹಾರಕಿಚ್ಚಂ ಅಕರೋನ್ತಂ ಮೂಲಾದಿ ಯಾವಜೀವಿಕಂ, ತದಞ್ಞಂ ಯಾವಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಸಙ್ಖೇಪಲಕ್ಖಣಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ।

    1364.Adhotaṃ vuttavipariyāyato gahetabbaṃ. ‘‘Āhāratthamasādhentaṃ, sabbaṃ taṃ yāvajīvika’’nti vacanato tesu tesu janapadesu manussānaṃ āhārakiccaṃ akarontaṃ mūlādi yāvajīvikaṃ, tadaññaṃ yāvakālikanti saṅkhepalakkhaṇaṃ kātabbanti.

    ವಿಕಾಲಭೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vikālabhojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೩೬೯. ಭೋಜನಂ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ಖಾದನಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಭೋಜನಖಾದನೀಯಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಭೇದಸರೂಪಾನೇವ। ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ, ಸನ್ನಿದಹಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ವೀತಿನಾಮಿತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೩)। ತದೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಸಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ಖಾದನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸಾಧನೋಯಂ, ‘‘ಖಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾನತ್ಥೋ।

    1369.Bhojanaṃ sannidhiṃ katvā khādanaṃ vāti ettha bhojanakhādanīyāni yathāvuttabhedasarūpāneva. Sannidhiṃ katvāti paṭiggahetvā ekarattampi atikkāmetvā, sannidahitvāti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘paṭiggahetvā ekarattampi vītināmitassetaṃ adhivacana’’nti (pāci. aṭṭha. 253). Tadeva vakkhati ‘‘saya’’ntiādinā. Khādananti kammasādhanoyaṃ, ‘‘khajja’’nti iminā samānattho.

    ೧೩೭೧. ‘‘ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ನಿದ್ದೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಯ’’ನ್ತಿಆದಿ।

    1371. ‘‘Sannidhiṃ katvā’’ti ettha niddesaṃ dassetumāha ‘‘saya’’ntiādi.

    ೧೩೭೨. ‘‘ತಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ತತೋ’’ತಿಆದಿ। ತತೋತಿ ಸನ್ನಿಧಿಕತಭೋಜನತೋ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಸವಾಸನಸಕಲಕಿಲೇಸಪ್ಪಹಾನತೋ ನಿಮ್ಮಲಚಿತ್ತೇನ। ತಾದಿನಾತಿ ಅಟ್ಠಸು ಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು ನಿಬ್ಬಿಕಾರಭಾವೇನ ತಾದಿನಾ। ಅಥ ವಾ ಯಾದಿಸಾ ಪುರಿಮಕಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ರೂಪಾರೂಪಗುಣೇಹಿ ಅಹೇಸುಂ, ತಾದಿಸೇನ ಭಗವತಾ।

    1372. ‘‘Taṃ na vaṭṭatī’’ti ettha atthaṃ dassetumāha ‘‘tato’’tiādi. Tatoti sannidhikatabhojanato. Suddhacittenāti savāsanasakalakilesappahānato nimmalacittena. Tādināti aṭṭhasu lokadhammesu nibbikārabhāvena tādinā. Atha vā yādisā purimakā sammāsambuddhā rūpārūpaguṇehi ahesuṃ, tādisena bhagavatā.

    ೧೩೭೩. ಓದನಾದೀಸು ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ತಾವ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇನ ಸನ್ನಿಧಿವಸೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿವಿಸೇಸಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯೇಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಸನ್ನಿಧಿಪಾಚಿತ್ತಿಯಮಾಹ। ಇತರೇತಿ ಸೀಹಾದಿಮಂಸಮ್ಹಿ। ದುಕ್ಕಟೇನ ಸಹ ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1373. Odanādīsu pañcasu bhojanesu tāva akappiyamaṃsena sannidhivasena pācittiyañca āpattivisesañca dassetumāha ‘‘akappiyesū’’tiādi. Pācittīti sannidhipācittiyamāha. Itareti sīhādimaṃsamhi. Dukkaṭena saha pācittīti yojanā.

    ೧೩೭೪. ಯಾಮಕಾಲಿಕಸಙ್ಖಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭತಿ । ‘‘ದುಕ್ಕಟೇನ ಸಹಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಪಾಚಿತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಅಜ್ಝೋಹಾರತೋ ದುಕ್ಕಟೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೩)।

    1374.Yāmakālikasaṅkhātaṃ paribhuñjatoti ettha ‘‘sannidhiṃ katvā’’ti adhikārato labbhati . ‘‘Dukkaṭena sahā’’ti avatvā ‘‘pācittī’’ti vuttattā sati paccaye paribhuñjatoti gahetabbaṃ. Yathāha ‘‘yāmakālikaṃ sati paccaye ajjhohārato pācittiyaṃ. Āhāratthāya ajjhohārato dukkaṭena saddhiṃ pācittiya’’nti (pāci. aṭṭha. 253).

    ೧೩೭೫. ಅನ್ನನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಸನ್ನಿಧಿಕತ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪುರೇ ವಿಯ ಲಬ್ಭತಿ, ‘‘ಪಕತಿ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ‘‘ಅನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ ವಿಸೇಸನಂ, ಮನುಸ್ಸಮಂಸಾದೀಹಿ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ನಾತಿರಿತ್ತಕತಂ ಅನ್ನಮತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯನ್ತಿ ಅನತಿರಿತ್ತಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದ್ವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ।

    1375. Annanti etthāpi ‘‘sannidhikata’’nti idaṃ pure viya labbhati, ‘‘pakati’’nti idaṃ ‘‘anna’’nti etassa visesanaṃ, manussamaṃsādīhi asammissaṃ nātirittakataṃ annamattanti attho. Pācittiyadvayanti anatirittapaccayā ca sannidhipaccayā ca dve pācittiyāni.

    ೧೩೭೬. ‘‘ದ್ವೇ , ದ್ವಯ’’ನ್ತಿ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಅಯಮೇವತ್ಥೋ।

    1376. ‘‘Dve , dvaya’’nti ubhayatthāpi ayamevattho.

    ೧೩೭೭. ಸಾಮಿಸೇನ ಮುಖೇನ ದ್ವೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೫೪) ವುತ್ತತ್ತಾ ಖಾದನೀಯಾಸಙ್ಗಹಿತೇನ ಯಾಮಕಾಲಿಕೇನ ಚ ತೇನ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸತ್ತಾ ಸನ್ನಿಧಿನಾಮೇನ ಮುಖಗತಆಮಿಸಮೂಲಕೇನ ಚ ಸನ್ನಿಧಿಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಮಿಸೇನ ಮುಖೇನಾತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಯಥಾಕಥಞ್ಚಿ ಆಮಿಸೇ ಮಿಸ್ಸೀಭೂತೇ ಏತ್ತಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ನಿರಾಮಿಸಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಭುಞ್ಜತೋ ಏಕಮೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಏಕಮೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1377.Sāmisena mukhena dveti ettha ‘‘pañca bhojanāni yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ṭhapetvā avasesaṃ khādanīyaṃ nāmā’’ti (pāci. 254) vuttattā khādanīyāsaṅgahitena yāmakālikena ca tena sammissattā sannidhināmena mukhagataāmisamūlakena ca sannidhipācittiyāni dve hontīti attho. Sāmisena mukhenāti upalakkhaṇattā yathākathañci āmise missībhūte ettakā āpattiyoti daṭṭhabbaṃ. Nirāmisaṃ yāmakālikaṃ bhuñjato ekameva pācittiyanti yojanā, yena kenaci ākārena asammissaṃ yāmakālikaṃ paribhuñjato ekameva pācittiyaṃ hotīti attho.

    ೧೩೭೮. ತಮೇವಾತಿ ಸನ್ನಿಹಿತಮೇವ ಕಾಲಿಕಂ। ತೇಸು ದ್ವೀಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸೂತಿ ಸಾಮಿಸನಿರಾಮಿಸವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇ। ಕೇವಲಂ ದುಕ್ಕಟಂ ವಡ್ಢತೀತಿ ಪಠಮವಿಕಪ್ಪೇ ದ್ವೀಹಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ದುತಿಯವಿಕಪ್ಪೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1378.Tamevāti sannihitameva kālikaṃ. Tesu dvīsu vikappesūti sāmisanirāmisavikappadvaye. Kevalaṃ dukkaṭaṃ vaḍḍhatīti paṭhamavikappe dvīhi pācittiyehi saddhiṃ dukkaṭaṃ, dutiyavikappe pācittiyena saddhiṃ dukkaṭaṃ hotīti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೭೯. ಸುದ್ಧನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸನ್ನಿಧಿಕತಂ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಇದಂ ‘‘ಪಕತಿಭೋಜನೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೩) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ, ಇಧ ಚ ‘‘ನ ದೋಸೋ ಯಾಮಕಾಲಿಕೇ’’ತಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಸ್ಸ ವಿಸುಂ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಯಾಮಕಾಲಿಕೇಹಿ ಅಮಿಸ್ಸಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1379.Suddhanti ettha ‘‘sannidhikataṃ bhojana’’nti seso. Idaṃ ‘‘pakatibhojane’’ti (pāci. aṭṭha. 253) aṭṭhakathāyaṃ, idha ca ‘‘na doso yāmakālike’’ti yāmakālikassa visuṃ vakkhamānattā viññāyati, akappiyamaṃsayāmakālikehi amissaṃ bhojananti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೮೦. ಮಂಸೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯೇ’’ತಿ ಇದಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾದಿವಚನೇನೇವ ಲಬ್ಭತಿ। ವಡ್ಢತೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇಹಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದ್ವಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಞ್ಚ ಸೀಹಾದಿಮಂಸೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ವಡ್ಢತಿ। ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಚ ಸೇಸೇ ಸೀಹಮಂಸಾದಿಕೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇ ಚ ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಞ್ಚೇವ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಯಂ ವಡ್ಢತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1380.Maṃseti ettha ‘‘akappiye’’ti idaṃ thullaccayādivacaneneva labbhati. Vaḍḍhatīti pubbe vuttehi pācittiyadvayehi saddhiṃ manussamaṃse thullaccayañca sīhādimaṃse dukkaṭañca vaḍḍhati. Manussamaṃse ca sese sīhamaṃsādike akappiyamaṃse ca yathānukkamato thullaccayañceva dukkaṭañcāti dvayaṃ vaḍḍhatīti yojanā.

    ೧೩೮೧. ಅನತಿರಿತ್ತಮ್ಪಿ ಭೋಜನಂ ವಿಕಾಲೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತನ್ನಿಮಿತ್ತಕೋ ದೋಸೋ ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಸಬ್ಬವಿಕಪ್ಪೇಸು ನತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ವಿಕಾಲ…ಪೇ॰… ಕಾಲಿಕೇ’’ತಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಸ್ಸ ವಿಸುಂ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಚ ಅತಿರಿತ್ತಕಾರಾಪನಞ್ಚ ಭೋಜನೇಯೇವ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಅನತಿರಿತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ನಿಹಿತಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ವಿಕಾಲೇ ಸಬ್ಬವಿಕಪ್ಪೇಸು ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೩) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ದೋಸೋತಿ ಅನತಿರಿತ್ತಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮಾಹ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ತನ್ನಿಮಿತ್ತಕೋ’’ತಿ, ಅನತಿರಿತ್ತನಿಮಿತ್ತಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬವಿಕಪ್ಪೇಸೂತಿ ‘‘ಸುದ್ಧಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಸೀಹಾದಿಮಂಸಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಯಾಮಕಾಲಿಕಮಿಸ್ಸಂ ವಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು। ‘‘ತನ್ನಿಮಿತ್ತಕೋ’’ತಿ ವಚನೇನೇವ ವಾರಿತವಿಕಾಲಾದಿನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ದೋಸಸ್ಸ ಸಮ್ಭವಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1381.Anatirittampi bhojanaṃ vikāle paribhuñjato bhikkhuno tannimittako doso yathāvuttesu sabbavikappesu natthīti yojanā. ‘‘Vikāla…pe… kālike’’ti yāmakālikassa visuṃ vakkhamānattā ca atirittakārāpanañca bhojaneyeva sambhavatīti anatirittanti ettha ‘‘nihitabhojana’’nti seso. ‘‘Anatirittapaccayā pana vikāle sabbavikappesu anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 253) aṭṭhakathāvacanato dosoti anatirittapaccayā pācittiyamāha. Teneva vakkhati ‘‘tannimittako’’ti, anatirittanimittakoti attho. Sabbavikappesūti ‘‘suddhaṃ vā manussamaṃsamissaṃ vā sīhādimaṃsamissaṃ vā yāmakālikamissaṃ vā’’ti sabbesu vikappesu. ‘‘Tannimittako’’ti vacaneneva vāritavikālādinimittassa dosassa sambhavaṃ dasseti.

    ೧೩೮೨-೩. ವಿಕಾಲಪಚ್ಚಯಾ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ವಾ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಮುಚ್ಚಿತಂ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೋ ‘‘ಯಾಮಕಾಲಿಕೇಪೀ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ, ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಆಹಾರಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಗಹಣೇ, ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಯಾವಜೀವಿಕಭೇದೇನ ದುವಿಧಸ್ಸ ತು ಅಜ್ಝೋಹಾರಪಯೋಗೇಸು ನಿರಾಮಿಸೇ ವಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತು-ಸದ್ದೋ ಏವ-ಕಾರತ್ಥೋ।

    1382-3.Vikālapaccayā vāti ettha vā-saddena ‘‘anatirittapaccayā’’ti idaṃ samuccitaṃ. Api-saddo ‘‘yāmakālikepī’’ti yojetabbo. Sattāhakālikaṃ, yāvajīvikaṃ āhārasseva atthāya paṭiggaṇhato gahaṇe, yathāvuttassa sattāhakālikayāvajīvikabhedena duvidhassa tu ajjhohārapayogesu nirāmise vā dukkaṭanti yojanā. Tu-saddo eva-kārattho.

    ೧೩೮೪. ಅಥಾತಿ ವಾಕ್ಯಾರಮ್ಭೇ ನಿಪಾತೋ। ಆಮಿಸಸಂಸಟ್ಠಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ, ಯಾವಜೀವಿಕಂ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ। ಠಪಿತನ್ತಿ ಅರುಣಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ। ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಸನ್ನಿಧಿಪಾಚಿತ್ತಿ।

    1384.Athāti vākyārambhe nipāto. Āmisasaṃsaṭṭhaṃ sattāhakālikaṃ, yāvajīvikaṃ vāti yojanā. Gahetvāti paṭiggahetvā. Ṭhapitanti aruṇaṃ atikkāmetvā ṭhapitaṃ. Pācittīti sannidhipācitti.

    ೧೩೮೫. ಕಾಲೋತಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾದಿಮಜ್ಝನ್ತಿಕಾವಸಾನೋ ಕಾಲೋ। ಯಾಮೋತಿ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕಾದಿದುತಿಯಅರುಣುಗ್ಗಮನಾವಸಾನೋ। ತಂ ತಂ ಕಾಲಂ ಕಾಲಿಕಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ತು ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತು-ಸದ್ದೋ ಏವಕಾರತ್ಥೋ। ತಂ ವಾ ಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1385.Kāloti aruṇuggamanādimajjhantikāvasāno kālo. Yāmoti majjhantikādidutiyaaruṇuggamanāvasāno. Taṃ taṃ kālaṃ kālikaṃ atikkāmayato tu dosoti yojanā. Tu-saddo evakārattho. Taṃ vā kālikanti yathākkamaṃ yāvakālikaṃ yāmakālikaṃ sattāhakālikanti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೮೬. ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಭಿನ್ನಾನಿ ಇತರಾನಿ ತೀಣಿ ಕಾಲಿಕಾನಿ ಅತ್ತನೋಯೇವ ಸಭಾವಂ ಉಪನೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಕೋ ಭಾವೋ ಸಭಾವೋ, ತಂ।

    1386. Yāvakālikaṃ attanā sambhinnāni itarāni tīṇi kālikāni attanoyeva sabhāvaṃ upanetīti yojanā. Sako bhāvo sabhāvo, taṃ.

    ೧೩೮೭-೮. ಏವಮೇವ ವಿನಿದ್ದಿಸೇತಿ ‘‘ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಂ ಕಾಲಿಕಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಮೇವ ಗಾಹಾಪೇತೀ’’ತಿ ಕಥೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1387-8.Evamevaviniddiseti ‘‘purimaṃ purimaṃ kālikaṃ attanā sammissaṃ pacchimaṃ pacchimaṃ attano sabhāvameva gāhāpetī’’ti katheyyāti vuttaṃ hoti.

    ಇಮೇಸೂತಿಆದೀಸು ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ಹೋತೀತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನೇನ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸನ್ನಿಧಿ ಚ ಹೋತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನೇನ ಸನ್ನಿಧಿ ಚ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಪೋತ್ಥಕೇಸು ‘‘ಸನ್ನಿಧಿ’’ನ್ತಿ ಸಾನುನಾಸಿಕೋ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ‘‘ಹೋತೀ’’ತಿ ಕಿರಿಯಾಯ ಸಮ್ಬನ್ಧತ್ತಾ ಸನ್ನಿಧಿ-ಸದ್ದೋ ಪಠಮೇಕವಚನನ್ತೋತಿ ಅನುನಾಸಿಕೋ ಆಗಮಸನ್ಧಿಜೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಉಭಯಮ್ಪೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ, ಸನ್ನಿಧಿ ಚಾತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ। ನ ಹೋತೇವಾತಿ ಪುರಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯೇನ ಅಮಿಸ್ಸಂ ನ ಹೋತೇವ।

    Imesūtiādīsu niddhāraṇe bhummaṃ. Antovutthaṃ hotīti akappiyakuṭiyaṃ ṭhapetvā aruṇuṭṭhāpanena antovutthaṃ nāma hoti. Sannidhi ca hotīti paṭiggahetvā paṭiggahaṇaṃ avijahitvā aruṇuṭṭhāpanena sannidhi ca nāma hoti. Potthakesu ‘‘sannidhi’’nti sānunāsiko pāṭho dissati, ‘‘hotī’’ti kiriyāya sambandhattā sannidhi-saddo paṭhamekavacanantoti anunāsiko āgamasandhijoti veditabbo. Ubhayampīti yathāvuttaṃ antovutthaṃ, sannidhi cāti ubhayampi. Na hotevāti purimakālikadvayena amissaṃ na hoteva.

    ೧೩೮೯. ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿನಾಮೇನ ಅಕತಂ, ಅಸಮ್ಮತಂ, ಅಪರಿಗ್ಗಹಂ, ಪಾಕಾರಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ನಾಮಾತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತದ್ವಯೇನಾತಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಯಾವಜೀವಿಕೇನ, ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ‘‘ಮಿಸ್ಸಿತ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಗಹಿತನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ತಂ ಪುಬ್ಬಂ ದ್ವಯನ್ತಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಯಾಮಕಾಲಿಕದ್ವಯಂ। ಪುರಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯೇ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಾಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪಿತೇನ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯೇ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1389. Kappiyakuṭināmena akataṃ, asammataṃ, apariggahaṃ, pākārādīhi parikkhittaṃ senāsanaṃ akappiyakuṭi nāmāti saṅkhepato gahetabbaṃ. Antadvayenāti sattāhakālikayāvajīvikena, sahatthe karaṇavacanaṃ. ‘‘Missita’’nti seso. Gahitanti paṭiggahitaṃ. Taṃ pubbaṃ dvayanti yāvakālikayāmakālikadvayaṃ. Purimakālikadvaye yaṃ kiñci tadahupaṭiggahitampi akappiyakuṭiyāyeva ṭhapetvā aruṇaṃ uṭṭhāpitena pacchimakālikadvaye yena kenaci sammissaṃ antovutthaṃ nāma hotīti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೯೦. ಅನ್ತೋವುತ್ಥೇನ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯೇನ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಯದಿದಂ ಪುರಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯಂ, ಅಯಂ ಮುಖಸನ್ನಿಧಿ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೯೫ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ಹೋತಿ, ನ ಕಪ್ಪತಿ ಇತಿ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1390. Antovutthena pacchimakālikadvayena saṃsaṭṭhaṃ yadidaṃ purimakālikadvayaṃ, ayaṃ mukhasannidhi nāma hotīti aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 295 atthato samānaṃ) vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana antovutthaṃ hoti, na kappati iti daḷhaṃ katvā vuttanti yojanā.

    ತತ್ಥ ‘‘ಮುಖಸನ್ನಿಧೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅನ್ತೋವುತ್ಥ’’ನ್ತಿ ಚ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ನಾನಾಕರಣಂ, ಸೋಯೇವತ್ಥೋತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಾನಂ ಅನತ್ಥನ್ತರತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಹಿ ಮುಖ-ಸದ್ದೋ ಅನ್ತೋ-ಸದ್ದಪರಿಯಾಯೋ, ಸನ್ನಿಧಿ-ಸದ್ದೋ ಪರಿವುತ್ಥ-ಸದ್ದಪರಿಯಾಯೋ। ಮುಖೇ ಸನ್ನಿಧಿ ಮುಖಸನ್ನಿಧೀತಿ ಕಮ್ಮಸಾಧನಂ। ಬಹಿ ಸನ್ನಿಧಿನಿವತ್ತನತ್ಥಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಮುಖ-ಗ್ಗಹಣಂ, ಅನ್ತೋ-ಗಹಣಞ್ಚ ಕತಂ। ಬಹೀತಿ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಾ ಬಹಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪರಿವುತ್ಥಂ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಲಿಕದ್ವಯಂ ಪುರಿಮೇನ ಕಾಲಿಕದ್ವಯೇನ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಮುಖಸನ್ನಿಧಿಅನ್ತೋವುತ್ಥಪದಾನಂ ಅನತ್ಥನ್ತರಭಾವೋ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ವುತ್ತೋ।

    Tattha ‘‘mukhasannidhī’’ti ca ‘‘antovuttha’’nti ca nāmamattameva nānākaraṇaṃ, soyevatthoti ubhinnaṃ aṭṭhakathāvacanānaṃ anatthantaratā veditabbā. Tathā hi mukha-saddo anto-saddapariyāyo, sannidhi-saddo parivuttha-saddapariyāyo. Mukhe sannidhi mukhasannidhīti kammasādhanaṃ. Bahi sannidhinivattanatthaṃ aṭṭhakathāsu mukha-ggahaṇaṃ, anto-gahaṇañca kataṃ. Bahīti ca paṭiggahetvā akappiyakuṭiyā bahi yattha katthaci parivutthaṃ pacchimakālikadvayaṃ purimena kālikadvayena saṃsaṭṭhaṃ adhippetaṃ. Mukhasannidhiantovutthapadānaṃ anatthantarabhāvo samantapāsādikāyaṃ vutto.

    ಯಥಾಹ ‘‘ಸಾಮಣೇರೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ತಣ್ಡುಲಾದಿಕಂ ಆಮಿಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ನ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಮುಖಸನ್ನಿಧಿ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ಹೋತೀ’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ನಾನಾಕರಣ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೯೫)। ನಿಸ್ಸನ್ದೇಹೇ ಪನ ಅಞ್ಞಥಾ ವುತ್ತೋ ವಿಯ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ತತ್ಥಪಿ ಅಯಮೇವ ನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Yathāha ‘‘sāmaṇero bhikkhussa taṇḍulādikaṃ āmisaṃ āharitvā kappiyakuṭiyaṃ nikkhipitvā punadivase pacitvā deti, antovutthaṃ na hoti. Tattha akappiyakuṭiyaṃ nikkhittasappiādīsu yaṃ kiñci pakkhipitvā deti, mukhasannidhi nāma hoti. Mahāpaccariyaṃ pana ‘antovutthaṃ hotī’ti vuttaṃ, tattha nāmamattameva nānākaraṇa’’nti (mahāva. aṭṭha. 295). Nissandehe pana aññathā vutto viya viññāyati, tatthapi ayameva nayo veditabbo.

    ೧೩೯೧. ನ ದೋಸೋತಿ ಸನ್ನಿಧಿದೋಸೋ ನ ಹೋತಿ। ನಿದಹಿತ್ವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಸಕಸಕಕಾಲಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವ ನಿದಹಿತ್ವಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಹೇಟ್ಠಿಮನ್ತತೋ ಸನ್ನಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪತ್ತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನ ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೋದಕಂ ವಾ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ವಾ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನಿಸ್ನೇಹಭಾವೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೩) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಏತೇನ ನಿರಪೇಕ್ಖೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ಸಯಂ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ತುಚ್ಛಂ ಕತ್ವಾನ ಸಮ್ಮಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಾಪಿತೇ ಪತ್ತೇ ಲಗ್ಗಮ್ಪಿ ಅವಿಜಹಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಏತೇನ ನಿರಪೇಕ್ಖೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠೇ ತಾದಿಸೇಪಿ ಪತ್ತೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ।

    1391.Nadosoti sannidhidoso na hoti. Nidahitvāti paṭiggahetvā paṭiggahaṇaṃ avijahitvā sakasakakālabbhantareyeva nidahitvā. Ettha ca heṭṭhimantato sannidhiṃ dassetuṃ ‘‘pattaṃ dhovitvā puna tattha acchodakaṃ vā āsiñcitvā aṅguliyā vā ghaṃsitvā nisnehabhāvo jānitabbo’’ti (pāci. aṭṭha. 253) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Etena nirapekkhena paṭiggahaṇaṃ avissajjetvāva sayaṃ vā aññena vā tucchaṃ katvāna sammā dhovitvā niṭṭhāpite patte laggampi avijahitapaṭiggahitameva hotīti tattha āpatti vuttāti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Etena nirapekkhena paṭiggahaṇe vissaṭṭhe tādisepi patte doso natthīti siddhaṃ.

    ಸನ್ನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sannidhikathāvaṇṇanā.

    ೧೩೯೩. ಪಣೀತಾನಿ ಭೋಜನಾನೀತಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ? ಸಪ್ಪಿ ನವನೀತಂ ತೇಲಂ ಮಧು ಫಾಣಿತಂ ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸಂ ಖೀರಂ ದಧೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೫೯) ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ –

    1393.Paṇītāni bhojanānīti pāḷiyaṃ ‘‘seyyathidaṃ? Sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ maccho maṃsaṃ khīraṃ dadhī’’ti (pāci. 259) uddisitvā –

    ‘‘ಸಪ್ಪಿ ನಾಮ ಗೋಸಪ್ಪಿ ವಾ ಅಜಿಕಾಸಪ್ಪಿ ವಾ ಮಹಿಂಸಸಪ್ಪಿ ವಾ, ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಸಪ್ಪಿ। ನವನೀತಂ ನಾಮ ತೇಸಞ್ಞೇವ ನವನೀತಂ। ತೇಲಂ ನಾಮ ತಿಲತೇಲಂ ಸಾಸಪತೇಲಂ ಮಧುಕತೇಲಂ ಏರಣ್ಡಕತೇಲಂ ವಸಾತೇಲಂ। ಮಧು ನಾಮ ಮಕ್ಖಿಕಾಮಧು। ಫಾಣಿತಂ ನಾಮ ಉಚ್ಛುಮ್ಹಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ। ಮಚ್ಛೋ ನಾಮ ಓದಕೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಮಂಸಂ ನಾಮ ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಮಂಸಂ। ಖೀರಂ ನಾಮ ಗೋಖೀರಂ ವಾ ಅಜಿಕಾಖೀರಂ ವಾ ಮಹಿಂಸಖೀರಂ ವಾ, ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಖೀರಂ। ದಧಿ ನಾಮ ತೇಸಞ್ಞೇವ ದಧೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೦) –

    ‘‘Sappi nāma gosappi vā ajikāsappi vā mahiṃsasappi vā, yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sappi. Navanītaṃ nāma tesaññeva navanītaṃ. Telaṃ nāma tilatelaṃ sāsapatelaṃ madhukatelaṃ eraṇḍakatelaṃ vasātelaṃ. Madhu nāma makkhikāmadhu. Phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbattaṃ. Maccho nāma odako vuccati. Maṃsaṃ nāma yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ maṃsaṃ. Khīraṃ nāma gokhīraṃ vā ajikākhīraṃ vā mahiṃsakhīraṃ vā, yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ khīraṃ. Dadhi nāma tesaññeva dadhī’’ti (pāci. 260) –

    ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ ನವ ಪಣೀತಭೋಜನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಗಿಲಾನೋತಿ ‘‘ಅಗಿಲಾನೋ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ವಿನಾ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೦) ವುತ್ತೋ। ಅಗಿಲಾನೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಹುತ್ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    Niddiṭṭhāni nava paṇītabhojanānīti attho. Agilānoti ‘‘agilāno nāma yassa vinā paṇītabhojanāni phāsu hotī’’ti (pāci. 260) vutto. Agilānoti ettha ‘‘hutvā’’ti seso.

    ೧೩೯೪. ಸಪ್ಪಿನಾ ದೇಹೀತಿಆದಿ ವಿಞ್ಞಾಪನಪ್ಪಕಾರೋ। ಸಪ್ಪಿಭತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಪ್ಪಿಸಂಸಟ್ಠಂ ಭತ್ತಂ, ಸಪ್ಪಿ ಚ ಭತ್ತಞ್ಚ ಸಪ್ಪಿಭತ್ತನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ ‘‘ಸಾಲಿಭತ್ತಂ ವಿಯ ಸಪ್ಪಿಭತ್ತಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯) ಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸೇವ ದಳ್ಹತರಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಅಞ್ಞಂ ವತ್ತುಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾ ಏವ ಹಿ ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಪಮಾಣಂ।

    1394.Sappinā dehītiādi viññāpanappakāro. Sappibhattanti ettha kiñcāpi sappisaṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ, sappi ca bhattañca sappibhattanti viññāyati, aṭṭhakathāsu pana ‘‘sālibhattaṃ viya sappibhattaṃ nāma natthī’’ti (pāci. aṭṭha. 259) kāraṇaṃ vatvā dukkaṭasseva daḷhataraṃ katvā vuttattā na sakkā aññaṃ vattuṃ. Aṭṭhakathācariyā eva hi īdisesu ṭhānesu pamāṇaṃ.

    ೧೩೯೫. ಪಾಚಿತ್ತಿ ಪರಿಯಾಪುತಾತಿ ‘‘ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೦) ಏವಂ ಅಜ್ಝೋಹಾರಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿ ವುತ್ತಾ।

    1395.Pācitti pariyāputāti ‘‘ajjhohāre ajjhohāre āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 260) evaṃ ajjhohāragaṇanāya pācitti vuttā.

    ೧೩೯೬. ಸುದ್ಧಾನೀತಿ ಅನ್ನೇನ ಅಮಿಸ್ಸಾನಿ। ಸೇಖಿಯೇಸೂತಿ ಸಿಕ್ಖಾಕರಣೀಯೇ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1396.Suddhānīti annena amissāni. Sekhiyesūti sikkhākaraṇīye vuttanti attho.

    ೧೩೯೭. ಯಸ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾನಂ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನಂ ದುಕ್ಕಟವಿಸಯಂ, ತಸ್ಮಾ। ಸತ್ತಧಞ್ಞಮಯನ್ತಿ ಸಾಲಿಆದೀನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ವಿಕಾರಭೂತಂ।

    1397. Yasmā suddhānaṃ paṇītabhojanānaṃ viññāpetvā paribhuñjanaṃ dukkaṭavisayaṃ, tasmā. Sattadhaññamayanti sāliādīnaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ aññatarassa vikārabhūtaṃ.

    ೧೩೯೮. ಸಚೇ ದದಾತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವಿಸಙ್ಕೇತನ್ತಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1398. Sace dadātīti yojanā. Visaṅketanti anāpatti hotīti vuttaṃ hoti.

    ೧೩೯೯. ದೇತಿ ಚೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಞ್ಞತರೇನಾತಿ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ವಿಸಙ್ಕೇತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಯಾಚಿತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಙ್ಕೇತಸ್ಸ ವಿರಾಧನೇನ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1399. Deti ceti sambandho. Aññatarenāti sahatthe karaṇavacanaṃ. ‘‘Bhatta’’nti adhikārato labbhati. Assa bhikkhussa. Visaṅketanti aññaṃ yācitassa aññassa dinnattā saṅketassa virādhanena anāpattīti vuttaṃ hoti.

    ೧೪೦೦. ಯೇನ ಯೇನ ಹೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ತಥೇವ ಕರಣವಚನಂ। ‘‘ವಿಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಅಧಿಕತಸ್ಸ ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ ವಿಸೇಸನಂ। ಯೇನ ಯೇನಾತಿ ಅನಿಯಮೇನ ಪಣೀತೇನ। ತೇನ ಸಪ್ಪಿಆದಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಗಹಿತಮೇವ, ಸಪ್ಪಿಆದೀನಂ ಗೋಸಪ್ಪಿಆದಿಭೇದೋ ಚ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಲದ್ಧೇಪೀತಿ ಯಾಚಿತೇಯೇವ ಲದ್ಧೇ ಸತಿ। ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಮೂಲೇಪಿ ಲದ್ಧೇತಿ ವಿಚ್ಛಾವಸೇನ ಯೋಜನಾ।

    1400.Yena yena hīti etthāpi tatheva karaṇavacanaṃ. ‘‘Viññatta’’nti idaṃ adhikatassa ‘‘bhatta’’nti etassa visesanaṃ. Yenayenāti aniyamena paṇītena. Tena sappiādi visuṃ visuṃ gahitameva, sappiādīnaṃ gosappiādibhedo ca saṅgahito. Tasmiṃ laddhepīti yāciteyeva laddhe sati. Tassa tassa mūlepi laddheti vicchāvasena yojanā.

    ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ‘‘ಸಪ್ಪಿನಾ ಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ತಮೇವ ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನವನೀತಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಧೇನುಂ ವಾ ಮೂಲಂ ವಾ ದೇತಿ ಚೇ, ‘‘ಗೋಸಪ್ಪಿನಾ ಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಿಸೇಸಯುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ತಮೇವ ವಾ ಗೋನವನೀತಾದೀನಿ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಾ ‘‘ಇದಂ ದತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಮೂಲಂ ವಾ ಸಚೇ ದೇತಿ, ವಿಸಙ್ಕೇತಂ ನ ಹೋತಿ, ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    Kiṃ vuttaṃ hoti? ‘‘Sappinā bhattaṃ dehī’’ti sāmaññena viññāpentassa tameva vā ‘‘iminā sappiṃ katvā gaṇhathā’’ti navanītādīsu aññataraṃ vā dhenuṃ vā mūlaṃ vā deti ce, ‘‘gosappinā bhattaṃ dehī’’ti visesayuttaṃ katvā viññāpentassa tameva vā gonavanītādīni vā gāviṃ vā ‘‘idaṃ datvā sappiṃ gaṇhathā’’ti mūlaṃ vā sace deti, visaṅketaṃ na hoti, yathāvatthukameva āpattiṃ āpajjatīti vuttaṃ hoti.

    ನ ಅಞ್ಞಥಾತಿ ಸಪ್ಪಿಂ ಯಾಚಿತವತೋ ‘‘ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಸಪ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಇದಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ವಾ ನವನೀತಾದೀಸು ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ದಿನ್ನೇ ವಿಸೇಸವಿಞ್ಞಾಪಕಸ್ಸ ತದಞ್ಞದಾನೇಪಿ ವಿಸಙ್ಕೇತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಳಿಯಾ ಅನಾಗತೇಪಿ ದಿನ್ನೇ ವಿಸಙ್ಕೇತಮೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಪಾಳಿಯಾ ಆಗತಂ ವಾ ಅನಾಗತಂ ವಾ ದೇತಿ, ವಿಸಙ್ಕೇತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    Na aññathāti sappiṃ yācitavato ‘‘imaṃ gahetvā sappiṃ katvā gaṇhathā’’ti avatvā ‘‘sappi natthi, idaṃ gaṇhathā’’ti vatvā vā tuṇhībhūtena vā navanītādīsu kismiñci dinne visesaviññāpakassa tadaññadānepi visaṅketameva hotīti attho. Pāḷiyā anāgatepi dinne visaṅketameva hoti. ‘‘Sace pana aññaṃ pāḷiyā āgataṃ vā anāgataṃ vā deti, visaṅketa’’nti (pāci. aṭṭha. 259) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ೧೪೦೧. ಪಾಳಿಯನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ದಸ್ಸಿತಂ ‘‘ಸಪ್ಪಿ ನಾಮ ಗೋಸಪ್ಪೀ’’ತಿಆದಿಂ ನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿಮಾಹ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನವನೀತಾದೀನಿ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯)। ಅಞ್ಞೇಹಿ ನವನೀತಾದೀಹಿ। ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ।

    1401.Pāḷiyanti pubbe dassitaṃ ‘‘sappi nāma gosappī’’tiādiṃ niddesapāḷimāha. Yathāha ‘‘pāḷiyaṃ āgatanavanītādīni ṭhapetvā’’tiādi (pāci. aṭṭha. 259). Aññehi navanītādīhi. Sahatthe karaṇavacanaṃ.

    ೧೪೦೨. ‘‘ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಕಮ್ಮಭೂತಂ ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕತಂ। ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ವಾ-ಸದ್ದಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ ಕತೋ। ಏಕತೋ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ನಾನತೋ’’ತಿಪಿ ಗಹಿತಮೇವ, ಏಕಟ್ಠಾನತೋ ವಾ ನಾನಟ್ಠಾನತೋ ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀಹಿ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ವಾ ನಾನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯)। ತೇನೇವ ಭುಞ್ಜತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಕಪ್ಪಸೂಚಕಂ ‘‘ಚೇ’’ತಿ ಇದಞ್ಚ ಅವಕಂಸಸನ್ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಕುಸಗ್ಗೇನ ಏಕಬಿನ್ದುಮ್ಪೀ’’ತಿ ಇದಞ್ಚ ಅಜ್ಝಾಹರಿತಬ್ಬಂ। ಮತಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೯) ವುತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಏಕತೋ ವಾ ನಾನತೋ ವಾ ಠಾನಾ ಭತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಏಕರಸಂ ಕತ್ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಕುಸಗ್ಗೇನ ಏಕಬಿನ್ದುಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜತಿ ಚೇ, ನವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೋ ಮತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1402.‘‘Viññāpetvā’’ti imassa kammabhūtaṃ ‘‘bhatta’’nti adhikataṃ. Gāthābandhavasena vā-saddassa rasso kato. Ekato vāti yojanā, ‘‘nānato’’tipi gahitameva, ekaṭṭhānato vā nānaṭṭhānato vāti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘sace pana sabbehipi sappiādīhi ekaṭṭhāne vā nānaṭṭhāne vā viññāpetvā’’tiādi (pāci. aṭṭha. 259). Teneva bhuñjatīti ettha parikappasūcakaṃ ‘‘ce’’ti idañca avakaṃsasandassanatthaṃ ‘‘kusaggena ekabindumpī’’ti idañca ajjhāharitabbaṃ. Matāti aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 259) vuttaṃ sandhāyāha. Ekato vā nānato vā ṭhānā bhattaṃ viññāpetvā ekarasaṃ katvā antamaso kusaggena ekabindumpi bhuñjati ce, nava pācittiyo matāti yojanā.

    ೧೪೦೩. ಅಕಪ್ಪಿಯೇನ ಸಪ್ಪಿನಾ ದೇಹೀತಿ ವುತ್ತೇಪೀತಿ ಯೋಜನಾ, ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಕತಂ। ‘‘ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಸಪ್ಪೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೦) ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ವಿಪರಿಯಾಯತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತೇನ ಚೇ ದೇತೀತಿ ಯದಿ ತೇನ ಯಾಚಿತೇನ ತೇನೇವ ಅಕಪ್ಪಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಓದನಂ ದೇತೀತಿ।

    1403. Akappiyena sappinā dehīti vuttepīti yojanā, sahatthe karaṇavacanaṃ. ‘‘Bhatta’’nti adhikataṃ. ‘‘Yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sappī’’ti (pāci. 260) vuttappakārassa vipariyāyato akappiyaṃ daṭṭhabbaṃ. Tena ce detīti yadi tena yācitena teneva akappiyena saddhiṃ odanaṃ detīti.

    ೧೪೦೪. ತಥಾಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ತಥಾಸಞ್ಞಿನೋ, ಗಿಲಾನೋಮ್ಹೀತಿಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಗಿಲಾನೋ ಗಿಲಾನಸಞ್ಞೀ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೧)।

    1404.Tathāsaññissāti tathāsaññino, gilānomhītisaññinoti attho. Yathāha ‘‘gilāno gilānasaññī, anāpattī’’ti (pāci. 261).

    ೧೪೦೫. ಗಿಲಾನಕಾಲೇ ವಿಞ್ಞತ್ತಂ ಅಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಮಿತರೇಹಿಪಿ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಗಿಲಾನೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅಗಿಲಾನೋ ಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೨)। ಞಾತಕಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಯತ್ತ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಪವಾರಿತಾನಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಧನೇನ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ।

    1405. Gilānakāle viññattaṃ agilānassa bhuñjato anāpatti pakāsitāti yojanā. Evamitarehipi dvīhi padehi yojetabbaṃ. Yathāha ‘‘anāpatti gilāno hutvā viññāpetvā agilāno bhuñjatī’’tiādi (pāci. 262). Ñātakādīnanti ettha ‘‘āyatta’’nti seso. Ādi-saddena ‘‘pavāritānaṃ aññassatthāya attano dhanena ummattakassa ādikammikassā’’ti idaṃ saṅgaṇhātīti.

    ೧೪೦೬. ಚತ್ತಾರಿ ಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಕಾಯತೋ’’ತಿಆದಿ।

    1406. Cattāri samuṭṭhānāni dassetumāha ‘‘kāyato’’tiādi.

    ಪಣೀತಭೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Paṇītabhojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೪೦೭. ‘‘ಅದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ (ಪಾರಾ॰ ೯೧ ಆದಯೋ) ವಿಯ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಅವತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೬)। ಮುಖದ್ವಾರನ್ತಿ ಮುಖೇ ದ್ವಾರಂ ಮುಖದ್ವಾರಂ, ಗಲನಾಳಿಕಾ, ಇಮಿನಾ ಪನ ವಚನೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ತಂ ಮುಖೇನ ವಾ ಪವಿಸತು ನಾಸಿಕಾಯ ವಾ, ಗಲಬಿಲಂ ಪವಿಟ್ಠಮೇವ ಆಪತ್ತಿಕರನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ। ಆಹಾರನ್ತಿ ಉದಕದನ್ತಪೋನೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾದಿಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಆಹಾರೋ ನಾಮ ಉದಕದನ್ತಪೋನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೬)।

    1407.‘‘Adinna’’nti iminā adinnādānasikkhāpade (pārā. 91 ādayo) viya parapariggahitaṃ avatvā appaṭiggahitameva vattabbaṃ. Yathāha ‘‘adinnaṃ nāma appaṭiggahitakaṃ vuccatī’’ti (pāci. 266). Mukhadvāranti mukhe dvāraṃ mukhadvāraṃ, galanāḷikā, iminā pana vacanena yaṃ kiñci ajjhoharaṇīyaṃ, taṃ mukhena vā pavisatu nāsikāya vā, galabilaṃ paviṭṭhameva āpattikaranti dīpeti. Āhāranti udakadantaponehi aññaṃ ajjhoharitabbaṃ yaṃ kiñci yāvakālikādiṃ. Yathāha ‘‘āhāro nāma udakadantaponaṃ ṭhapetvā yaṃ kiñci ajjhoharaṇīya’’nti (pāci. 266).

    ಆಹರೇಯ್ಯಾತಿ ಮುಖದ್ವಾರಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯ, ಇಮಿನಾ ಪರಗಲಂ ಅಕತ್ವಾ ಮುಖೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಗ್ಗಹಣೇಪಿ ನತ್ಥಿ ದೋಸೋತಿ ಸೂಚಿತಂ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ದನ್ತಪೋನೋದಕಂ ಹಿತ್ವಾ’’ತಿ। ತೇನೇವ ವುತ್ತಂ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ‘‘ಭಗವತೋ ದನ್ತಕಟ್ಠಸ್ಸ ಮುಖದ್ವಾರಠಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿವಚನೇನೇವ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ಥುಂ ಪರಗಲಂ ಅಕತ್ವಾ ಮುಖೇ ಠಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ। ಉದಕಞ್ಹಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಪಾತುಂ, ದನ್ತಕಟ್ಠಞ್ಚ ದನ್ತಪೋನಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ರಸಂ ಗಿಲಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿ ದನ್ತಕಟ್ಠರಸೋ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ದನ್ತೇ ಪುನನ್ತಿ ನಿಮ್ಮಲೇ ಕರೋನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ದನ್ತಪೋನಂ।

    Āhareyyāti mukhadvāraṃ paveseyya, iminā paragalaṃ akatvā mukhena paṭiggahitaggahaṇepi natthi dosoti sūcitaṃ. Tenevāha ‘‘dantaponodakaṃ hitvā’’ti. Teneva vuttaṃ gaṇṭhipade ‘‘bhagavato dantakaṭṭhassa mukhadvāraṭhapane anāpattivacaneneva yaṃ kiñci vatthuṃ paragalaṃ akatvā mukhe ṭhapane anāpattibhāvo vutto’’ti. Udakañhi yathāsukhaṃ pātuṃ, dantakaṭṭhañca dantaponaparibhogena paribhuñjituṃ vaṭṭati, tassa pana rasaṃ gilituṃ na vaṭṭati. Sacepi dantakaṭṭharaso ajānantassa anto pavisati, pācittiyameva. Dante punanti nimmale karonti etenāti dantaponaṃ.

    ೧೪೦೮-೯. ಬ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ಅದಿನ್ನಲಕ್ಖಣಂ, ಪದಭಾಜನೇ ಚ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಠಮಂ ದಿನ್ನಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೋ’’ತಿಆದಿ। ಹತ್ಥಪಾಸೋತಿ ಪವಾರಣಸಿಕ್ಖಾಪದೇ –

    1408-9. Byatirekamukhena adinnalakkhaṇaṃ, padabhājane ca vuttanayena paṭhamaṃ dinnalakkhaṇaṃ dassento āha ‘‘hatthapāso’’tiādi. Hatthapāsoti pavāraṇasikkhāpade –

    ‘‘ಗಣ್ಹತೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅಙ್ಗಂ, ದದತೋ ಪುರಿಮಂ ಪನ।

    ‘‘Gaṇhato pacchimaṃ aṅgaṃ, dadato purimaṃ pana;

    ಉಭಿನ್ನಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಂ ಚೇ, ವಿನಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರಿತ’’ನ್ತಿ॥ (ವಿ॰ ವಿ॰ ೧೨೭೫) –

    Ubhinnaṃ aḍḍhateyyaṃ ce, vinā hatthaṃ pasārita’’nti. (vi. vi. 1275) –

    ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ ಹತ್ಥಪಾಸೋ। ಅಭಿನೀಹಾರೋತಿ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಭಿಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಹರಣಞ್ಚ। ಮಜ್ಝಿಮುಚ್ಚಾರಣಕ್ಖಮೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಭಾರಸ್ಸ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಉಕ್ಖಿಪನಾರಹತಾ। ಭಾವಪ್ಪಧಾನೋಯಂ ನಿದ್ದೇಸೋ। ಅವಕಂಸೋ ಪನ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ರಥರೇಣುಮತ್ತಮ್ಪೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೯) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಉಚ್ಚಾರಣಂ ಉಕ್ಖಿಪನಂ। ‘‘ಅಮನುಸ್ಸೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತದಞ್ಞಸತ್ತಸಾಮಞ್ಞೇನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ‘‘ಪಕ್ಖೀ ವಾ’’ತಿಆದಿವಕ್ಖಮಾನೇನ ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಾಯಾದಿನಾತಿ ಕಾಯಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ತಿಧಾ’’ತಿ।

    Vuttalakkhaṇo hatthapāso. Abhinīhāroti tattheva vuttanayena abhimukhaṃ katvā haraṇañca. Majjhimuccāraṇakkhamoti paṭiggahetabbabhārassa ukkaṭṭhaparicchedena thāmamajjhimena purisena ukkhipanārahatā. Bhāvappadhānoyaṃ niddeso. Avakaṃso pana ‘‘antamaso rathareṇumattampī’’ti (pāci. aṭṭha. 269) aṭṭhakathāvacanato veditabbo. Uccāraṇaṃ ukkhipanaṃ. ‘‘Amanusso’’ti iminā tadaññasattasāmaññena tiracchānagatāpi veditabbā. ‘‘Pakkhī vā’’tiādivakkhamānena vā veditabbā. Kāyādināti kāyakāyapaṭibaddhanissaggiyānaṃ aññatarena. Tenevāha ‘‘tidhā’’ti.

    ದ್ವಿಧಾತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ। ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಂಯೋಗೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೋ’’ತಿ ಪಠಮಙ್ಗಂ, ‘‘ಅಭಿನೀಹಾರೋ’’ತಿ ದುತಿಯಂ, ‘‘ಮಜ್ಝಿಮುಚ್ಚಾರಣಕ್ಖಮೋ’’ತಿ ತತಿಯಂ, ‘‘ಮನುಸ್ಸೋ…ಪೇ॰… ತಿಧಾ’’ತಿ ಚತುತ್ಥಂ, ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ…ಪೇ॰… ದ್ವಿಧಾ’’ತಿ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಸಂಯೋಗೋ ಸಮಾಗಮೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಂಯೋಗೋ, ತಸ್ಮಿಂ। ಗಹಣನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ರೂಹತಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ।

    Dvidhāti kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā. Pañcaṅgasaṃyogeti ettha ‘‘hatthapāso’’ti paṭhamaṅgaṃ, ‘‘abhinīhāro’’ti dutiyaṃ, ‘‘majjhimuccāraṇakkhamo’’ti tatiyaṃ, ‘‘manusso…pe… tidhā’’ti catutthaṃ, ‘‘paṭiggaṇhāti…pe… dvidhā’’ti pañcamanti imāni pañca aṅgāni, pañcannaṃ aṅgānaṃ saṃyogo samāgamo sannipāto pañcaṅgasaṃyogo, tasmiṃ. Gahaṇanti paṭiggahaṇaṃ. Tassa bhikkhuno. Rūhati sampajjati.

    ೧೪೧೦-೧೨. ಇತರೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ। ತಸ್ಸ ಅಙ್ಗಸ್ಸ। ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ನಗೋ, ‘‘ನಗೋ’’ತಿ ರುಕ್ಖೋಪಿ ಪಬ್ಬತೋಪಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವರೂಪೇತಿ ಈದಿಸೇ ಉಚ್ಚನೀಚಟ್ಠಾನೇ।

    1410-12.Itaroti paṭiggāhako. Tassa aṅgassa. Na gacchatīti nago, ‘‘nago’’ti rukkhopi pabbatopi vuccati. Evarūpeti īdise uccanīcaṭṭhāne.

    ೧೪೧೩. ಸೋಣ್ಡಾಯಾತಿ ಹತ್ಥೇನ।

    1413.Soṇḍāyāti hatthena.

    ೧೪೧೫-೬. ಈಸಕಂ ಓನತ್ವಾ ಥೋಕಂ ನಾಮೇತ್ವಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಭಾಜನಂ ಏಕದೇಸೇನಾಪಿ ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1415-6.Īsakaṃ onatvā thokaṃ nāmetvā tena bhikkhunā taṃ heṭṭhimaṃ bhājanaṃ ekadesenāpi paṭicchitabbanti yojanā.

    ೧೪೧೭. ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ, ಭಾಜನಾನಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಓರೋಪೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1417.Ugghāṭetvā uccāretvā, bhājanāni visuṃ visuṃ oropetvāti vuttaṃ hoti.

    ೧೪೧೮. ಕಾಜಭತ್ತನ್ತಿ ಭತ್ತಕಾಜಂ, ಭತ್ತಭರಿತಂ ಪಿಟಕನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಓನತ್ವಾ ದೇತೀತಿ ಸಯಂ ಓನಮಿತ್ವಾ ಬ್ಯಾಭಙ್ಗಿಂ ದೇತಿ।

    1418.Kājabhattanti bhattakājaṃ, bhattabharitaṃ piṭakanti vuttaṃ hoti. Onatvā detīti sayaṃ onamitvā byābhaṅgiṃ deti.

    ೧೪೧೯. ‘‘ತಿಂಸಹತ್ಥೋ’’ತಿ ಇದಂ ತಿಂಸರತನಮತ್ತೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ‘‘ದೂರ’’ನ್ತಿ ನ ಪರಿಸಙ್ಕಿತಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಮಾಹ। ಗಹಿತೇಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಉಭಯಕೋಟೀಸು ಠಪಿತೇ ದ್ವೇ ಘಟೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತುಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೇನ ದಾಯಕೇನ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ತಿಂಸಹತ್ಥವೇಣುಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕಾಯಪ್ಪದೇಸೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಮಞ್ಚಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಫುಸಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ತೇಸು ದ್ವೀಸು ಘಟೇಸು ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಮೇವ। ಗಹಿತಮೇವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ, ದಾಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಗತತ್ತಾ ಇದಂ ತಸ್ಸ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧನ್ತಿ ‘‘ದೂರ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಕಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಏವಕಾರೇನ ದೀಪೇತಿ। ‘‘ದ್ವೀಸು ಘಟೇಸು ಭೂಮಿಯಂ ಠಪಿತೇಸುಪಿ ತತ್ಥ ಬನ್ಧನವೇಳುಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಮತ್ತೇನೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ವುತ್ತಂ।

    1419.‘‘Tiṃsahattho’’ti idaṃ tiṃsaratanamatto ce hoti, ‘‘dūra’’nti na parisaṅkitabboti dassanatthamāha. Gahitekasminti ubhayakoṭīsu ṭhapite dve ghaṭe paṭiggahāpetuṃ hatthapāse ṭhitena dāyakena diyyamānaṃ tiṃsahatthaveṇuṃ paṭiggaṇhantena yena kenaci kāyappadesena vā kāyapaṭibaddhena vā ‘‘imaṃ gaṇhāmī’’ti ābhogaṃ katvā mañcādīsu yattha katthaci phusitvā paṭiggahiteti vuttaṃ hoti. Taṃ sabbanti tesu dvīsu ghaṭesu pakkhittaṃ sabbameva. Gahitamevāti paṭiggahitameva hoti, dāyakassa hatthapāsabbhantare gatattā idaṃ tassa kāyapaṭibaddhanti ‘‘dūra’’nti saṅkā na kātabbāti evakārena dīpeti. ‘‘Dvīsu ghaṭesu bhūmiyaṃ ṭhapitesupi tattha bandhanaveḷuyaṃ paṭiggaṇhanamatteneva paṭiggahitaṃ hotī’’ti gaṇṭhipade vuttaṃ.

    ೧೪೨೦-೨೪. ‘‘ಕಟಸಾರಕೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದೋಣಿಫಲಕಾದಯೋ ಉಪಲಕ್ಖಿತಾ। ‘‘ನಿಸೀದತೀ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿಆದೀನಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಫುಸಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಙ್ಗುಲಿಯಾಪೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಞ್ಞಾಯ ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾಪಿ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೇನ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ವಾ ನಿಪನ್ನೇನ ವಾ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)। ಪತ್ತೇಸೂತಿ ತಥಾ ಠಪಿತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಪತ್ತೇಸುಯೇವ। ಯಞ್ಚ ದೀಯತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ತಥಾ ಠಿತೇನಾ’’ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ।

    1420-24.‘‘Kaṭasārake’’ti iminā doṇiphalakādayo upalakkhitā. ‘‘Nisīdatī’’ti idaṃ ‘‘tiṭṭhatī’’tiādīnaṃ upalakkhaṇaṃ. Mañcādīni phusitvāti ettha ‘‘aṅguliyāpī’’ti seso. Yathāha ‘‘paṭiggahaṇasaññāya mañcādīni aṅguliyāpi phusitvā ṭhitena vā nisinnena vā nipannena vā’’tiādi (pāci. aṭṭha. 265). Pattesūti tathā ṭhapitesu sabbesu pattesuyeva. Yañca dīyatīti ettha ‘‘tathā ṭhitenā’’ti sāmatthiyā labbhati.

    ಮಞ್ಚಾದೀಸು ಅಙ್ಗುಲಿಆದಿನಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಫುಟ್ಠಮತ್ತೇಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ರುಹಣಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತದಾರೋಹಣೇನಾಪಿ ಸಿಜ್ಝತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಚೇ ಪನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿಚ್ಚೇವ ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಆರುಹಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ದಾಯಕೋಪಿ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠತ್ವಾನ ದೇತಿ ಚೇ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಗಹಿತಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    Mañcādīsu aṅguliādinā yena kenaci phuṭṭhamattepi paṭiggahaṇassa ruhaṇabhāvaṃ dassetvā idāni tadārohaṇenāpi sijjhatīti dassetumāha ‘‘paṭiggahessāmī’’tiādi. Sace pana paṭiggahessāmicceva mañcādīni āruhitvā nisīdati, dāyakopi hatthapāse ṭhatvāna deti ce, taṃ sabbaṃ gahitaṃ hotīti yojanā.

    ಕುಚ್ಛಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಆಹಚ್ಚ ಯೇ ಪತ್ತಾ ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತಾ, ತೇಸು ಯಂ ಯಂ ಪತ್ತಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾಪಿ ವಾ ಸೂಚಿಯಾಪಿ ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ದೀಯಮಾನಮ್ಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    Kucchiyā kucchiṃ āhacca ye pattā bhūmiyaṃ ṭhitā, tesu yaṃ yaṃ pattaṃ aṅguliyāpi vā sūciyāpi vā phusitvā nisinno, tattha tattheva dīyamānampi paṭiggaṇhāti, vaṭṭatīti yojanā.

    ೧೪೨೫. ಕಟಸಾರಾದಯೋ ಸಚೇ ಮಹನ್ತಾ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಕಪ್ಪೋ ಸಿಯಾತಿ ತನ್ನಿವತ್ತನತ್ಥಮಾಹ ‘‘ಕಟಸಾರಕೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಮಹನ್ತಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಟಸಾರಕಸ್ಸ ಪುನ ವಚನೇ ಹೇತುಮಾಹ। ಹತ್ಥತ್ಥರಂ ನಾಮ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠೇ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥರಣಂ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಸ್ಸತ್ಥರರಥತ್ಥರಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಠಿತಪತ್ತೇಸು ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಗಣ್ಹತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣರುಹಣಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸಸ್ಮಿಂ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ತೂ’’ತಿ। ತು-ಸದ್ದೋ ವುತ್ತವಿಸೇಸಮೇವ ಜೋತೇತಿ।

    1425. Kaṭasārādayo sace mahantā, paṭiggahaṇaṃ na ruheyyāti vikappo siyāti tannivattanatthamāha ‘‘kaṭasārake’’tiādi. ‘‘Mahantasmi’’nti iminā kaṭasārakassa puna vacane hetumāha. Hatthattharaṃ nāma hatthipiṭṭhe attharitabbaṃ attharaṇaṃ. Ādi-saddena assatthararathattharādiṃ saṅgaṇhāti. Ṭhitapattesu diyyamānaṃ gaṇhato paṭiggahaṇaruhaṇahetuṃ dasseti ‘‘hatthapāsasmiṃ vijjamāne tū’’ti. Tu-saddo vuttavisesameva joteti.

    ೧೪೨೬. ತತ್ಥಜಾತಕಪಣ್ಣೇಸೂತಿ ರುಕ್ಖೇಯೇವ ಠಿತೇಸು ಪಣ್ಣೇಸು। ಗಹೇತುನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ। ‘‘ನ ಪನೇತಾನೀ’’ತಿಆದಿ ಯೇನ ಹೇತುನಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ। ಹಿ-ಸದ್ದೋ ಪಸಿದ್ಧಿಂ ಸೂಚೇತಿ।

    1426.Tatthajātakapaṇṇesūti rukkheyeva ṭhitesu paṇṇesu. Gahetunti paṭiggahetuṃ. ‘‘Na panetānī’’tiādi yena hetunā na vaṭṭati, tassa dassanaṃ. Hi-saddo pasiddhiṃ sūceti.

    ೧೪೨೭. ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ ಅಸಂಹಾರಿಯಂ। ತಾದಿಸೇತಿ ತಥಾರೂಪೇ, ಅಸಂಹಾರಿಯೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಖಾಣುಬದ್ಧೇತಿ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಖಾತಖಾಣುಕೇ ಬದ್ಧೇ।

    1427. Thāmamajjhimena purisena ukkhipituṃ asakkuṇeyyaṃ asaṃhāriyaṃ. Tādiseti tathārūpe, asaṃhāriyeti vuttaṃ hoti. Khāṇubaddheti bhūmiyaṃ nikhātakhāṇuke baddhe.

    ೧೪೨೮. ತಿನ್ತಿಣಿಕಾತಿ ಚಿಞ್ಚಾ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ತಥಾ ಖುದ್ದಕಾನಂ ಕದಮ್ಬಪುಪ್ಫಪಣ್ಣಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ‘‘ತಿನ್ತಿಣಿಕಾದಿಪಣ್ಣೇಸೂ’’ತಿ ವಚನತೋ ಸಾಖಾಸು ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ರುಹತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಭೂಮಿಯಂ ಪತ್ಥಟೇಸೂತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಭೂಮಿಯಂ ಅತ್ಥತೇಸು ಸುಖುಮೇಸು ತಿನ್ತಿಣಿಕಾದಿಪಣ್ಣೇಸುಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)।

    1428.Tintiṇikāti ciñcā. Ādi-saddena tathā khuddakānaṃ kadambapupphapaṇṇādīnaṃ gahaṇaṃ. ‘‘Tintiṇikādipaṇṇesū’’ti vacanato sākhāsu paṭiggahaṇaṃ ruhatīti daṭṭhabbaṃ. Bhūmiyaṃ patthaṭesūti yojetabbaṃ. Yathāha ‘‘bhūmiyaṃ atthatesu sukhumesu tintiṇikādipaṇṇesupi paṭiggahaṇaṃ na ruhatī’’ti (pāci. aṭṭha. 265).

    ೧೪೨೯. ಪರಿವೇಸಕೋತಿ ದಾಯಕೋ।

    1429.Parivesakoti dāyako.

    ೧೪೩೦. ಅಸೇಸತೋ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1430. Asesato puñchitvāti yojanā.

    ೧೪೩೧. ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾವಾತಿ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ। ಭಿಕ್ಖಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1431.Paṭiggahetvāvāti pattaṃ paṭiggahetvāva. Bhikkhā gahetabbāti sambandho.

    ೧೪೩೨. ಅಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪತ್ತೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1432.Apaṭiggahiteti ettha ‘‘patte’’ti seso. Taṃ pacchā paṭiggahetvā paribhuñjato anāpattīti yojanā.

    ೧೪೩೩. ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾತಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ತಸ್ಮಿಂ ವಚನೇ ಆದರಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1433.Anādiyitvāti aggahetvā, tasmiṃ vacane ādaraṃ akatvāti vuttaṃ hoti.

    ೧೪೩೫. ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ।

    1435.Aññassa anupasampannassa.

    ೧೪೩೬. ಪುಬ್ಬಾಭೋಗಸ್ಸ ಅನುರೂಪವಸೇನ ‘‘ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತಂ ದತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇನ ಪರಸನ್ತಕಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಅದತ್ವಾಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    1436. Pubbābhogassa anurūpavasena ‘‘sāmaṇerassa taṃ datvā…pe… pana vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Yasmā pana taṃ ‘‘aññassa dassāmī’’ti cittuppādamattena parasantakaṃ nāma na hoti, tasmā tassa adatvāpi paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.

    ೧೪೩೭-೯. ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ಭತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಞ್ಜಿಕಾದಿದ್ರವಮಿಸ್ಸಭತ್ತಮಾಹ। ಉಪ್ಲವತೀತಿ ಉಪರಿ ಪ್ಲವತಿ। ಕಞ್ಜಿಕನ್ತಿ ಆರನಾಲಂ, ಇಮಸ್ಸ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಖೀರತಕ್ಕಾದಿದ್ರವಂ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಪವಾಹೇತ್ವಾತಿ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ। ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠಂ ಸಚೇ ತನ್ತಿ ತಂ ರಜಂ ಯದಿ ಭತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅಸತಿ ಹತ್ಥತೋ ಅಮೋಚೇನ್ತೇನೇವ ಯತ್ಥ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    1437-9.Bhikkhunoti aññassa bhikkhussa. Bhattassāti kañjikādidravamissabhattamāha. Uplavatīti upari plavati. Kañjikanti āranālaṃ, imassa upalakkhaṇattā khīratakkādidravaṃ saṅgahitaṃ. Pavāhetvāti matthakato palāpetvā. Anto paviṭṭhaṃ sace tanti taṃ rajaṃ yadi bhattassa anto paviṭṭhaṃ hoti. Paṭiggahetabbanti anupasampanne asati hatthato amocenteneva yattha anupasampanno atthi, taṃ tattha netvā paṭiggahetabbaṃ.

    ೧೪೪೦. ಅಪನೀಯಾವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಥೂಲ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ‘‘ಸುಖುಮಂ ಚೇ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನವಿಪರಿಯಾಯತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸಭತ್ತಂ ಅಪನೀಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪರಿಭತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಪನೇತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)।

    1440.Apanīyāvāti ettha ‘‘thūla’’nti idaṃ ‘‘sukhumaṃ ce’’ti vakkhamānavipariyāyato labbhati. Sabhattaṃ apanīyāti sambandho. Yathāha ‘‘uparibhattena saddhiṃ apanetabbaṃ, paṭiggahetvā vā bhuñjitabba’’nti (pāci. aṭṭha. 265).

    ೧೪೪೧. ಥೇವೋತಿ ಬಿನ್ದು। ಥೇವೋ…ಪೇ॰… ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾ ಪಠಮತರಂ ಪತಿತಥೇವೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಥಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಅಪನೇನ್ತಾನಂ ಪಚ್ಛಾ ಪತಿತಥೇವೇಪಿ ಅಭಿಹಟತ್ತಾ ನೇವತ್ಥಿ ದೋಸೋ।

    1441.Thevoti bindu. Thevo…pe… vaṭṭatīti ettha yathā paṭhamataraṃ patitatheve doso natthi, tathā ākiritvā apanentānaṃ pacchā patitathevepi abhihaṭattā nevatthi doso.

    ೧೪೪೨-೪. ಚರುಕೇನಾತಿ ಖುದ್ದಕಉಕ್ಖಲಿಯಾ। ತತೋ ಚರುಕತೋ। ಮಸೀತಿ ಜಲ್ಲಿಕಾಆದಿಕಾ ಭಸ್ಮಾ। ಭಾಜನೇತಿ ಭಾಜನಪತ್ತಾದಿಭಾಜನೇ। ತಸ್ಸ ಚಾತಿ ತಸ್ಸ ಮಸಿಆದಿನೋ ಚ।

    1442-4.Carukenāti khuddakaukkhaliyā. Tato carukato. Masīti jallikāādikā bhasmā. Bhājaneti bhājanapattādibhājane. Tassa cāti tassa masiādino ca.

    ಅನನ್ತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೀಯಮಾನಂ ಯಂ ಪತ್ತತೋ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಇತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತೇ ಸಚೇ ಪತತಿ, ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ದೀಯಮಾನ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭತ್ತಾದಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚೀ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ವಟ್ಟತೇವಾ ಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ವಟ್ಟತೇವ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧನೀಯಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ। ತಸ್ಮಾ ವ-ಕಾರೋ ಗಾಥಾಛನ್ದವಸೇನ ದೀಘಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Anantarassa bhikkhussa dīyamānaṃ yaṃ pattato uppatitvā itarassa bhikkhuno patte sace patati, taṃ paṭiggahitameva hoti, tasmā vaṭṭatevāti yojanā. ‘‘Dīyamāna’’nti ettha ‘‘bhattādikaṃ yaṃ kiñcī’’ti pakaraṇato labbhati. Vaṭṭatevā yanti ettha ‘‘vaṭṭateva aya’’nti padacchedo na kātabbo ‘‘aya’’nti iminā sambandhanīyassa abhāvato. Tasmā va-kāro gāthāchandavasena dīghaṃ katvā vuttoti veditabbo.

    ೧೪೪೫-೬. ಪಾಯಾಸಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಪೂರಣಯೋಗೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಪಾಯಾಸೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಣ್ಹತೋತಿ ಉಣ್ಹತ್ತಾ। ನ ಸಕ್ಕತೀತಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಮುಖವಟ್ಟಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಹತ್ಥೇ ಫುಸಾಪಿತೇ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಥಾ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ, ಆಧಾರಕೇನಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1445-6.Pāyāsassāti ettha pūraṇayoge sāmivacanaṃ, pāyāsenāti vuttaṃ hoti. Uṇhatoti uṇhattā. Na sakkatīti na sakkoti. Mukhavaṭṭiyaṃ vaṭṭatīti mukhavaṭṭiṃ ukkhipitvā hatthe phusāpite gaṇhituṃ vaṭṭati. Tathā mukhavaṭṭiyā gahetuṃ na sakkā ce, ādhārakenapi gahetabboti yojanā.

    ೧೪೪೭-೮. ಆಹರಿಯಮಾನಂ ವಾ ನೇವ ಜಾನಾತಿ, ದೀಯಮಾನಂ ವಾ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ‘‘ಜಾನತೀ’’ತಿ ರಸ್ಸೋ ಕತೋ। ಆಭೋಗನ್ತಿ ‘‘ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ। ಯಥಾಹ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಆಭೋಗಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)। ‘‘ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ವುತ್ತತ್ತಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನತ್ತಾ ‘‘ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾತಿಪಿ ಯುಜ್ಜತೇವ।

    1447-8. Āhariyamānaṃ vā neva jānāti, dīyamānaṃ vā na jānātīti yojanā. Gāthābandhavasena ‘‘jānatī’’ti rasso kato. Ābhoganti ‘‘gaṇhāmī’’ti ābhogaṃ. Yathāha mahāpaccariyaṃ ‘‘ābhogamattameva hi ettha pamāṇa’’nti (pāci. aṭṭha. 265). ‘‘Kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā paṭiggaṇhātī’’ti (pāci. aṭṭha. 265) vuttattā pattaṃ gahetvā nisinnattā ‘‘kāyapaṭibaddhena gaṇhissāmī’’ti ābhogaṃ katvātipi yujjateva.

    ೧೪೪೯. ‘‘ಹತ್ಥೇನ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಆಧಾರಕಮ್ಪಿ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಪಾದೇನ ಪೇಲ್ಲೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ‘‘ಆಧಾರಕ’’ನ್ತಿ ಇದಮೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಹತ್ಥೇನ ಆಧಾರಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪೇಲ್ಲೇತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)। ಪೇಲ್ಲೇತ್ವಾತಿ ಪೀಳೇತ್ವಾ, ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1449.‘‘Hatthena muñcitvā’’ti idaṃ ‘‘ādhārakampi vā’’ti imināpi yojetabbaṃ. ‘‘Pādena pelletvā’’ti iminā pana ‘‘ādhāraka’’nti idameva yojetabbaṃ. Yathāha ‘‘hatthena ādhārakaṃ muñcitvā pādena pelletvā niddāyatī’’ti (pāci. aṭṭha. 265). Pelletvāti pīḷetvā, akkamitvāti vuttaṃ hoti.

    ೧೪೫೦. ಕಮಿ-ಧಾತುಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ‘‘ಅಕ್ಕ’’ಇತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ ಯತಿಹೀನದೋಸೋತಿ।

    1450. Kami-dhātussa majjhe ‘‘akka’’iti padacchedo yatihīnadosoti.

    ‘‘ಸಿಲೋಕೇ ನಿಯತಟ್ಠಾನಂ, ಪದಚ್ಛೇದಂ ಯತಿಂ ವಿದೂ।

    ‘‘Siloke niyataṭṭhānaṃ, padacchedaṃ yatiṃ vidū;

    ತದಪೇತಂ ಯತಿಬ್ಭಟ್ಠಂ, ಸವನುಬ್ಬೇಜನಂ ಯಥಾ’’ತಿ॥ –

    Tadapetaṃ yatibbhaṭṭhaṃ, savanubbejanaṃ yathā’’ti. –

    ದಣ್ಡಿನಾ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣತೋ ಸಿದ್ಧತಾಯ ದೋಸೋ ಯಥಾ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಕೇಚಿ ಪನೇತ್ಥ ಇ-ಕಾರಾಗಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭಾವತ್ತಾ ತಂಸಹಿತೋ ಮ-ಕಾರೋ ತಗ್ಗಹಣೇನ ಸಙ್ಗಯ್ಹತೀತಿ ಉಭಯಪಕ್ಖಭಾಗೀತಿ ಧಾತುಪಚ್ಚಯಾನಂ ಮಜ್ಝೇ ಯತಿಯಾ ಇಚ್ಛಿತತ್ತಾ ನ ದೋಸೋತಿ ಪರಿಹರನ್ತಿ। ಜಾಗರಸ್ಸಾಪೀತಿ ಅನಿದ್ದಾಯನ್ತಸ್ಸಾಪಿ। ಅನಾದರೋತಿ ಅನಾದರಭಾವೋ।

    Daṇḍinā vuttalakkhaṇato siddhatāya doso yathā na hoti, tathā vicāretvā gahetabbaṃ. Keci panettha i-kārāgamassa paccayabhāvattā taṃsahito ma-kāro taggahaṇena saṅgayhatīti ubhayapakkhabhāgīti dhātupaccayānaṃ majjhe yatiyā icchitattā na dosoti pariharanti. Jāgarassāpīti aniddāyantassāpi. Anādaroti anādarabhāvo.

    ೧೪೫೧. ತಸ್ಮಾತಿ ತಥಾ ಗಹಣಸ್ಸ ಅನಾದರಭಾವತೋ। ತನ್ತಿ ತಂ ಆಧಾರಕಂ ಪಾದೇನ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚ। ದೀಯಮಾನನ್ತಿ ದಾಯಕೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪಿಯಮಾನಂ। ಪತತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ಅಫುಸಿತ್ವಾ ರಜೋರಹಿತಾಯ ಸುದ್ಧಭೂಮಿಯಾ ವಾ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣಾದೀಸು ವಾ ಪತತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಂ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ದಾಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪರಿಗಳಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ವಾ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣವತ್ಥಕಟಸಾರಕಾದೀಸು ವಾ ಪತತಿ, ತಂ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)। ಸರಜಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪತಿತೇ ರಜಂ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಇದಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಸರಜಾಯ ಭೂಮಿಯಂ ಪತತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ದಸ್ಸಿತಂ। ಗಹೇತುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ ಚ ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ದಾಯಕೇಹೀ’’ತಿ ಚ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಯಂ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಪತತಿ, ತಂ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ। ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ತಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ದಾಯಕೇಹೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೭೩)। ‘‘ಯಂ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಪತತೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ಚತೂಸುಪಿ ಕಾಲಿಕೇಸು ಅಯಂ ನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1451.Tasmāti tathā gahaṇassa anādarabhāvato. Tanti taṃ ādhārakaṃ pādena akkamitvā paṭiggahaṇañca. Dīyamānanti dāyakena paṭiggahāpiyamānaṃ. Patatīti paṭiggāhakassa hatthaṃ aphusitvā rajorahitāya suddhabhūmiyā vā paduminipaṇṇādīsu vā patati. Yathāha ‘‘yaṃ diyyamānaṃ dāyakassa hatthato parigaḷitvā suddhāya bhūmiyā vā paduminipaṇṇavatthakaṭasārakādīsu vā patati, taṃ sāmaṃ gahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 265). Sarajāya bhūmiyā patite rajaṃ puñchitvā vā dhovitvā vā paṭiggahāpetvā vā paribhuñjitabbanti idaṃ aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘sarajāya bhūmiyaṃ patatī’’tiādinā dassitaṃ. Gahetunti ettha ‘‘bhuñjitu’’nti ca vaṭṭatīti ettha ‘‘pariccattaṃ dāyakehī’’ti ca seso. Yathāha ‘‘anujānāmi bhikkhave yaṃ diyyamānaṃ patati, taṃ sāmaṃ gahetvā paribhuñjituṃ. Pariccattaṃ taṃ bhikkhave dāyakehī’’ti (cūḷava. 273). ‘‘Yaṃ diyyamānaṃ patatī’’ti avisesena vuttattā catūsupi kālikesu ayaṃ nayo veditabbo.

    ೧೪೫೨. ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕನಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಭುಞ್ಜನ್ತಾನ’’ನ್ತಿ।

    1452. Abbohārikanayaṃ dassetumāha ‘‘bhuñjantāna’’nti.

    ೧೪೫೩-೪. ತಂ ಮಲಂ। ತೇಸೂತಿ ಉಚ್ಛುಆದೀಸು ವತ್ಥೂಸು। ತನ್ತಿ ಮಲಮಿಸ್ಸಕಂ ಉಚ್ಛುಆದಿಕಂ ವತ್ಥು। ನ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ನ ಪನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಉಚ್ಛುಆದಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ।

    1453-4.Taṃ malaṃ. Tesūti ucchuādīsu vatthūsu. Tanti malamissakaṃ ucchuādikaṃ vatthu. Na paññāyatīti na pana paññāyati. Tasminti ucchuādivatthusmiṃ.

    ೧೪೫೫. ನಿಸದೋದುಕ್ಖಲಾದೀನನ್ತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ನಿಸದಪೋತಮುಸಲಾದೀನಂ ಗಹಣಂ।

    1455.Nisadodukkhalādīnanti ādi-saddena nisadapotamusalādīnaṃ gahaṇaṃ.

    ೧೪೫೬. ವಾಸಿಯಾ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ತಜ್ಜಾತಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸತ್ಥಮ್ಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಖೀರೇತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ತಾಪಿತಖೀರೇ, ಇದಂ ಉಪರಿ ಆಮಕಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಗಹಣೇನ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ನೀಲಿಕಾತಿ ನೀಲವಣ್ಣಂ। ಸತ್ಥಕೇ ವಿಯ ನಿಚ್ಛಯೋತಿ ಸತ್ಥೇನ ಉಟ್ಠಿತಮಲೇ ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡೇ ವಿಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1456. Vāsiyā upalakkhaṇattā tajjātikaṃ yaṃ kiñci satthampi gahetabbaṃ. Khīreti anupasampannena tāpitakhīre, idaṃ upari āmakassa visuṃ gahaṇena viññāyati. Nīlikāti nīlavaṇṇaṃ. Satthake viya nicchayoti satthena uṭṭhitamale ucchukhaṇḍe viya paṭiggahetvā paribhuñjitabbanti vinicchayo veditabbo.

    ೧೪೫೭. ತನ್ತಿ ತಂ ಅಗ್ಗಿಸನ್ತತ್ತವಾಸಿಆದಿಂ, ತಾಪವತ್ಥುತೋ ವಾಸಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।

    1457.Tanti taṃ aggisantattavāsiādiṃ, tāpavatthuto vāsi gahetabbā.

    ೧೪೫೯. ತನ್ತಿ ತಂ ಹತ್ಥಾದಿಕಾಯಾವಯವಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತಿತಕಿಲಿಟ್ಠಜಲಮಿಸ್ಸಮೋದನಂ। ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಾದೀಸು ರುಕ್ಖಪಣ್ಣಾದಿಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತಿತಕಿಲಿಟ್ಠೋದಕೇಪಿ ಏಸೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಏಸೇವಾ’’ತಿಆದಿ।

    1459.Tanti taṃ hatthādikāyāvayavaṃ vā cīvaraṃ vā dhovitvā patitakiliṭṭhajalamissamodanaṃ. Rukkhamūlādīsu nisīditvā bhuñjantassa pattādīsu rukkhapaṇṇādiṃ dhovitvā patitakiliṭṭhodakepi eseva vinicchayoti dassetumāha ‘‘esevā’’tiādi.

    ೧೪೬೦. ಜಲಂ ಸಚೇ ಸುದ್ಧಂ ಪತತಿ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ರುಕ್ಖತೋ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಚ ಸಚೇ ಸುದ್ಧಂ ತೋಯಂ ಪತತಿ, ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಕಾಸತೋ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ರುಕ್ಖಪಣ್ಣೇಸು, ಆಕಾಸೇ ಚ ರಜಸ್ಸ ಪಠಮಮೇವ ವಸ್ಸೋದಕೇನ ಧೋವಿತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಸುದ್ಧ’’ನ್ತಿ।

    1460. Jalaṃ sace suddhaṃ patati, vaṭṭatīti yojanā, ‘‘rukkhato’’ti labbhati. Abbhokāse ca sace suddhaṃ toyaṃ patati, vaṭṭatīti ettha ‘‘ākāsato’’ti labbhati. Ubhayatthāpi rukkhapaṇṇesu, ākāse ca rajassa paṭhamameva vassodakena dhovitattā āha ‘‘suddha’’nti.

    ೧೪೬೧. ಅಚ್ಛುಪನ್ತೇನಾತಿ ಅಫುಸನ್ತೇನ। ತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ।

    1461.Acchupantenāti aphusantena. Tassa sāmaṇerassa.

    ೧೪೬೨. ಪತ್ತನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ। ಛುಪಿತ್ವಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಪತ್ತಗತೋದನಂ ಫುಸಿತ್ವಾ। ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ಭತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇ ಓದನಂ ಛುಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ಓದನಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಗ್ಗಹಿತಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)।

    1462.Pattanti anupasampannassa pattaṃ. Chupitvāti anupasampannapattagatodanaṃ phusitvā. Taṃ attano patte bhattaṃ. Yathāha ‘‘appaṭiggahite odanaṃ chupitvā puna attano patte odanaṃ gaṇhantassa uggahitako hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 265).

    ೧೪೬೪. ಪಚ್ಛಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಗಹಿತೇಪಿ ಅಗಹಿತೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ। ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭೋಜನಂ।

    1464.Pacchāti tasmiṃ gahitepi agahitepi pacchā. Taṃ paṭiggahitabhojanaṃ.

    ೧೪೬೭. ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಗತಸ್ಸ ಭತ್ತಸ್ಸ।

    1467.Tassa attano pattagatassa bhattassa.

    ೧೪೬೮. ಪರೇನಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಪತ್ತೇನ।

    1468.Parenāti appaṭiggahitapattena.

    ೧೪೬೯-೭೦. ‘‘ಯಾಗುಆದೀನಂ ಪಚನೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಾಜನೇ’’ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಚನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಚನಂ, ಭಾಜನಂ। ಭಾಜನೂಪರಿ ಹತ್ಥೇಸು ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾತಿ ಭಾಜನಸ್ಸ ಉಪರಿ ಕತೇಸು ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಹತ್ಥೇಸು। ಪತಿತಂ ಹತ್ಥತೋ ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪರಿಗಳಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಪತಿತಂ।

    1469-70. ‘‘Yāguādīnaṃ pacane bhikkhūnaṃ bhājane’’ti sambandho. Pacanti etthāti pacanaṃ, bhājanaṃ. Bhājanūpari hatthesu sāmaṇerassāti bhājanassa upari katesu sāmaṇerassa hatthesu. Patitaṃ hatthato tasminti tassa sāmaṇerassa hatthato parigaḷitvā tasmiṃ bhājane patitaṃ.

    ೧೪೭೧. ‘‘ನ ಕರೋತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಞ್ಹಿ ತ’’ನ್ತಿ। ತಞ್ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಕಾರೇನ ಅಕತ್ವಾ। ಆಕಿರತೇವ ಚೇತಿ ಸಚೇ ಭಾಜನೇ ಆಕಿರತಿ ಏವ। ತಂ ತಥಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಭತ್ತಭಾಜನಂ। ನಿರಾಮಿಸಂ ಕತ್ವಾತಿ ತತ್ಥ ಪತಿತಂ ಆಮಿಸಂ ಯಥಾ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1471. ‘‘Na karoti akappiya’’nti ettha kāraṇamāha ‘‘pariccattañhi ta’’nti. Tañhi yasmā pariccattaṃ, tasmā akappiyaṃ na karotīti vuttaṃ hoti. Evaṃ akatvāti yathāvuttapakārena akatvā. Ākirateva ceti sace bhājane ākirati eva. Taṃ tathā pakkhittaṃ bhattabhājanaṃ. Nirāmisaṃ katvāti tattha patitaṃ āmisaṃ yathā na tiṭṭhati, evaṃ dhovitvā bhuñjitabbanti sambandho.

    ೧೪೭೨-೩. ಕುಟನ್ತಿ ಘಟಂ। ಆವಜ್ಜೇತೀತಿ ಕುಟಂ ನಾಮೇತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಆಸಿಞ್ಚತಿ।

    1472-3.Kuṭanti ghaṭaṃ. Āvajjetīti kuṭaṃ nāmetvā yāguṃ āsiñcati.

    ೧೪೭೪. ಹತ್ಥೇತಿ ದ್ವೇ ಹತ್ಥೇ। ತತ್ಥಾತಿ ತತ್ಥ ಭೂಮಿಯಂ ಠಪಿತೇಸು ದ್ವೀಸು ಹತ್ಥತಲೇಸು।

    1474.Hattheti dve hatthe. Tatthāti tattha bhūmiyaṃ ṭhapitesu dvīsu hatthatalesu.

    ೧೪೭೫-೬. ಏಕಸ್ಸ ಗಹಣೂಪಗಂ ಚೇ ಭಾರನ್ತಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಏಕೇನ ಪುರಿಸೇನ ಉಕ್ಖಿಪನಪ್ಪಮಾಣಂ ಭಾರಂ ಸಚೇ ಭವೇಯ್ಯ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಏಕಸ್ಸ ಗಹಣೂಪಗಂ ಭಾರ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ।

    1475-6.Ekassa gahaṇūpagaṃ ce bhāranti thāmamajjhimena ekena purisena ukkhipanappamāṇaṃ bhāraṃ sace bhaveyya. ‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘ekassa gahaṇūpagaṃ bhāra’’nti idaṃ paccāmasati.

    ೧೪೭೭. ಲಗ್ಗೇನ್ತೀತಿ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಚಪೀಠೇ। ವಟ್ಟತೇವಾತಿ ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನ ಹೋತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।

    1477.Laggentīti olambanti. Tatthāti tasmiṃ mañcapīṭhe. Vaṭṭatevāti uggahitakaṃ na hotīti dīpeti.

    ೧೪೭೮. ಸಮ್ಮುಜ್ಜನ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೋ। ಘಟ್ಟೇತೀತಿ ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಯಾ ಫುಸತಿ।

    1478.Sammujjantoti sammajjanto. Ghaṭṭetīti asañcicca sammajjaniyā phusati.

    ೧೪೭೯. ತಂ ಞತ್ವಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ। ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    1479.Taṃ ñatvāti paṭiggahitabhāvaṃ ñatvā. Ṭhapetuṃ vaṭṭati uggahitakaṃ na hotīti adhippāyo.

    ೧೪೮೦. ತನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸಞ್ಞಾಯ ಗಹಿತಂ ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಅಞ್ಞಥಾ ಪನ ನ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಪಿಹಿತಂ ಪಿಧಾತುಞ್ಚ ಪಿಹಿತಂ ವಿವರಿತುಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1480.Tanti paṭiggahitasaññāya gahitaṃ taṃ appaṭiggahitaṃ. Aññathā pana na kattabbanti apihitaṃ pidhātuñca pihitaṃ vivarituñca na vaṭṭatīti attho.

    ೧೪೮೧. ಬಹಿ ಠಪೇತಿ ಚೇತಿ ಯದಿ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪಿತಟ್ಠಾನತೋ ಬಹಿ ಠಪೇತಿ। ತೇನಾತಿ ಬಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಮುತ್ತಹತ್ಥೇನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ತನ್ತಿ ಬಹಿ ಠಪಿತಂ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಂ। ಞತ್ವಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ। ತಂ ತಥಾ ಞತ್ವಾ ಠಪಿತಂ।

    1481.Bahiṭhapeti ceti yadi pubbe ṭhapitaṭṭhānato bahi ṭhapeti. Tenāti bahi ṭhapetvā muttahatthena tena bhikkhunā. Tanti bahi ṭhapitaṃ hatthato muttaṃ. Ñatvāti appaṭiggahitabhāvaṃ ñatvā. Taṃ tathā ñatvā ṭhapitaṃ.

    ೧೪೮೨-೩. ಉಟ್ಠೇತಿ ಯದಿ ಕಣ್ಣಿಕಾತಿ ಸಚೇ ಕಣ್ಣಿಕಾ ಸಞ್ಜಾಯತಿ। ಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದಿಕೇತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪಿಪ್ಫಲಿಆದೀನಂ ಗಹಣಂ। ಮೂಲೇತಿ ಪಞ್ಚಮೂಲಾದಿಕೇ ಮೂಲೇ। ಘುಣಚುಣ್ಣನ್ತಿ ಘುಣಪಾಣಕೇಹಿ ಉಪ್ಪಾದಿತಚುಣ್ಣಂ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಉಟ್ಠೇತೀ’’ತಿ ಕಿರಿಯಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ। ತಂಸಮುಟ್ಠಾನತೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತೇಲಾದೀಸು ಸಮುಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ। ತಞ್ಞೇವಾತಿ ಪವುಚ್ಚತೀತಿ ಪಠಮಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತಮೇವ ತೇಲಾದಿಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣ…ಪೇ॰… ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।

    1482-3.Uṭṭheti yadi kaṇṇikāti sace kaṇṇikā sañjāyati. Siṅgiverādiketi ettha ādi-saddena pipphaliādīnaṃ gahaṇaṃ. Mūleti pañcamūlādike mūle. Ghuṇacuṇṇanti ghuṇapāṇakehi uppāditacuṇṇaṃ. ‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘uṭṭhetī’’ti kiriyaṃ paccāmasati. Taṃsamuṭṭhānatoti paṭiggahitatelādīsu samuppannattā. Taññevāti pavuccatīti paṭhamapaṭiggahitaṃ tameva telādikanti vuccati. Tenāha ‘‘paṭiggahaṇa…pe… na vijjatī’’ti.

    ೧೪೮೪-೫. ಕೋಚಿ ಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಸಾಮಣೇರಗಮಿಕಾದೀಸುಪಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ಸತ್ತೋ। ತಾಲಪಿಣ್ಡಿನ್ತಿ ತಾಲಕಣ್ಣಿಕಂ ಫಲಂ। ಅಞ್ಞೋ ಭೂಮಟ್ಠೋತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತೋ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಇತ್ಥೀ ವಾ ಪುರಿಸೋ ವಾ।

    1484-5.Kocipuggaloti sāmaṇeragamikādīsupi yo koci satto. Tālapiṇḍinti tālakaṇṇikaṃ phalaṃ. Añño bhūmaṭṭhoti bhūmiyaṃ ṭhito añño koci puggalo itthī vā puriso vā.

    ೧೪೮೬. ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಛಿನ್ದಂ ಕತ್ವಾ। ವತಿನ್ತಿ ಹತ್ಥಪಾಸಪ್ಪಹೋನಕಬಹಲವತಿಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಸತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)। ದಣ್ಡಕೇ ಅಫುಸಿತ್ವಾವಾತಿ ಯತ್ತಕೇನ ಗಮನವೇಗೋ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಏತ್ತಕಂ, ಪಹರಣತೋ ವತಿದಣ್ಡಕೇ ವಾ ಅಪ್ಪಹರಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಹರಿತ್ವಾ ಠತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಮಯಂ ಪನ ‘ಯಂ ಠಾನಂ ಪಹಟಂ, ತತೋ ಸಯಂ ಪತಿತಮಿವ ಹೋತೀ’ತಿ ತಕ್ಕಯಾಮ। ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತಿ ಸುಙ್ಕಘಾತಕತೋ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಪತಿತಭಣ್ಡಂ ವಿಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)।

    1486.Chinditvāti chindaṃ katvā. Vatinti hatthapāsappahonakabahalavatiṃ. Yathāha ‘‘hatthapāse satī’’ti (pāci. aṭṭha. 265). Daṇḍake aphusitvāvāti yattakena gamanavego nibbāyati, ettakaṃ, paharaṇato vatidaṇḍake vā appaharitvāti vuttaṃ hoti. Paharitvā ṭhatvā gacchati ce, na vaṭṭati. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘mayaṃ pana ‘yaṃ ṭhānaṃ pahaṭaṃ, tato sayaṃ patitamiva hotī’ti takkayāma. Tasmimpi aṭṭhatvā gacchante yujjati suṅkaghātakato pavaṭṭetvā bahi patitabhaṇḍaṃ viyā’’ti (pāci. aṭṭha. 265).

    ೧೪೮೭-೮. ಪಾಕಾರೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ವತಿಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಆಗತತ್ತಾ ಇದಂ ಅಧಿಕಾರತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ನ ಪುಥುಲೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತಪ್ಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅನ್ತೋ…ಪೇ॰… ಪಹೋತಿ ಚೇ’’ತಿ। ‘‘ಉದ್ಧಂ ಹತ್ಥಸತಂ ಗನ್ತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದಾಯಕಸ್ಸ ದಾತುಮಿಚ್ಛಾಯ ಆಕಾಸಂ ತಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಭಾವಂ ಞಾಪೇತಿ। ಸಮ್ಪತ್ತನ್ತಿ ಹತ್ಥಪ್ಪತ್ತಂ। ಗಣ್ಹತೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹತೋ।

    1487-8.Pākāroti ettha ‘‘vatiṃ vā’’ti (pāci. aṭṭha. 265) aṭṭhakathāyaṃ āgatattā idaṃ adhikārato gahetabbaṃ. ‘‘Na puthulo’’ti ettha adhippetappamāṇaṃ dassetumāha ‘‘anto…pe… pahoti ce’’ti. ‘‘Uddhaṃ hatthasataṃ gantvā’’ti iminā dāyakassa dātumicchāya ākāsaṃ taṃ ukkhipitvā vissaṭṭhabhāvaṃ ñāpeti. Sampattanti hatthappattaṃ. Gaṇhatoti paṭiggahaṇasaññāya gaṇhato.

    ೧೪೮೯. ‘‘ಸಾಮಣೇರ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಉಪಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಗಿಹಿನೋಪಿ ಗಹಣಂ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಖನ್ಧೇ ಏವ। ನಿಸಿನ್ನೋ ಸಾಮಣೇರೋ।

    1489.‘‘Sāmaṇera’’nti idaṃ upalakkhaṇanti gihinopi gahaṇaṃ. Tatthevāti khandhe eva. Nisinno sāmaṇero.

    ೧೪೯೧-೨. ಫಲಿನಿಂ ಸಾಖನ್ತಿ ಫಲವತಿಂ ಸಾಖಂ। ‘‘ಖಾದಿತು’’ನ್ತಿ ಇದಂ ‘‘ಚಿತ್ತೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಫಲಂ ಖಾದತಿ, ಏವಂ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ನಿವಾರತ್ಥನ್ತಿ ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ನಿವಾರೇತುಂ।

    1491-2.Phaliniṃ sākhanti phalavatiṃ sākhaṃ. ‘‘Khāditu’’nti idaṃ ‘‘citte samuppanne’’ti iminā yojetabbaṃ. Sace phalaṃ khādati, evaṃ khādituṃ vaṭṭatīti yojanā. Makkhikānaṃ nivāratthanti makkhikānaṃ nivāretuṃ.

    ೧೪೯೩. ಛಾಯತ್ಥಞ್ಚ ಮಕ್ಖಿಕಾ ನಿವಾರೇತುಞ್ಚ ಗಯ್ಹಮಾನಾ ಫಲಸಾಖಾ ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾ ಚೇ, ಖಾದಿತುಮಿಚ್ಛಾಯ ಸತಿ ಪುನ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪನ ಕಾರೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ।

    1493. Chāyatthañca makkhikā nivāretuñca gayhamānā phalasākhā sukhaparibhogatthāya kappiyaṃ kārāpetvā paṭiggahitā ce, khāditumicchāya sati puna appaṭiggahitāpi vaṭṭatīti dassetumāha ‘‘kappiyaṃ pana kāretvā’’tiādi.

    ೧೪೯೪-೫. ‘‘ತಂ ಸೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ‘‘ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಚೇ ಪುಬ್ಬಮೇವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1494-5. ‘‘Taṃ so paṭiggahāpetvā’’ti vakkhamānattā ‘‘gahetvā’’ti idaṃ appaṭiggahāpetvā gahaṇaṃ sandhāya vuttanti gahetabbaṃ. Taṃ paṭiggahitanti ettha ‘‘ce pubbamevā’’ti seso.

    ೧೪೯೬-೯. ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೋತಿ ಸಾಮಣೇರೋ। ಇತರೇಹೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಗಹಿತೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ।

    1496-9. Bhikkhussa pātheyyataṇḍuleti sambandho. Soti sāmaṇero. Itarehīti bhikkhunā gahitehi attano taṇḍulehi.

    ದ್ವೀಸು ಪತ್ತೇಸೂತಿ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಬಹೂಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದತ್ವಾ ತೇಹಿ ಲದ್ಧಂ ಅತ್ತನಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ದಾನವಸೇನ ಬಹುನ್ನಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ವುತ್ತಂ ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಯಾಗುಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಆವುಸೋ ತುಯ್ಹಂ ಯಾಗುಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’ತಿ ಏವಂ ಥೇರೇಹಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ಪಿವಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಕಮೇವ ಭುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪೀತತ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯಾಗುಯಾ’’ತಿಇದಂ ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    Dvīsu pattesūti upalakkhaṇaṃ. Bahūsupi eseva nayo. Attanā laddhaṃ bhikkhūnaṃ datvā tehi laddhaṃ attanā gahetvā aññesaṃ dānavasena bahunnampi dātuṃ vaṭṭatīti aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 265 atthato samānaṃ) vuttaṃ tameva dassetumāha ‘‘yāguṃ bhikkhussā’’tiādi. ‘‘Āvuso tuyhaṃ yāguṃ mayhaṃ dehī’ti evaṃ therehi paṭipāṭiyā yācitvāpi pivituṃ vaṭṭati, sabbehi sāmaṇerassa santakameva bhuttaṃ hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 265) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Sāmaṇerassa pītattāti ettha ‘‘yāguyā’’tiidaṃ adhikārato labbhati.

    ೧೫೦೦. ಇಮಸ್ಸಾತಿ ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲಹಾರಕಸ್ಸ। ‘‘ನ ವಿಸೇಸತಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿಸುಂ ಅವತ್ತಬ್ಬತಂ ದೀಪೇತಿ।

    1500.Imassāti pātheyyataṇḍulahārakassa. ‘‘Na visesatā’’ti iminā visuṃ avattabbataṃ dīpeti.

    ೧೫೦೧. ಅಸ್ಸ ವಿಸೇಸಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯವಿಸೇಸಸ್ಸ ವಿಸುಂ ವತ್ತಬ್ಬಭಾವೇತಿ ಸೇಸೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರತಣ್ಡುಲಹಾರಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ಸಾಲಯಭಾವನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಹಟತಣ್ಡುಲೇಸು ಪರಿಕ್ಖೀಣೇಸು ‘‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಪದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಾಲಯಭಾವೋ। ಛಾಯಾದೀನಮತ್ಥಾಯ ಗಯ್ಹಮಾನಾಯ ಸಾಖಾಯ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಫಲಂ ಖಾದಿತುಕಾಮತಾಯ ಸತಿ ಖಾದನಾರಹನ್ತಿ ಆಲಯಸ್ಸ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಯಮ್ಪಿ ಅವಿಸೇಸೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ತತ್ಥ ಸಮ್ಭವನ್ತಂ ಪನ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹಾತಿ ವತ್ತುಂ ಯುಜ್ಜತಿ।

    1501.Assa visesassāti yathāvuttavinicchayavisesassa visuṃ vattabbabhāveti seso. Tassāti sāmaṇerataṇḍulahārakassa bhikkhussa. Sālayabhāvanti attanā haṭataṇḍulesu parikkhīṇesu ‘‘idaṃ amhākampi padassatī’’ti sālayabhāvo. Chāyādīnamatthāya gayhamānāya sākhāya imissā phalaṃ khāditukāmatāya sati khādanārahanti ālayassa kātuṃ sakkuṇeyyattā ayampi avisesoti viññāyati, tattha sambhavantaṃ pana visesaṃ dassetumāhāti vattuṃ yujjati.

    ೧೫೦೨-೪. ನಿಚ್ಚಾಲೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ನಿಚ್ಚಾಲೇತ್ವಾ ಸಕ್ಖರಾ ಅಪನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಚೇಲಕೋತಿ ಚೂಳಸಾಮಣೇರೋ। ಪಕ್ಕಕಾಲಸ್ಮಿಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕತಾ ಞಾತಬ್ಬಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಪನ-ಸದ್ದತ್ಥೇ। ಓರೋಪೇತ್ವಾತಿ ಉದ್ಧನತೋ ಓರೋಪೇತ್ವಾ। ಪುಬ್ಬತಣ್ಡುಲಧೋವನತ್ಥಾಯ ಕತಪಟಿಗ್ಗಹಣಸ್ಸೇವ ಪಮಾಣತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ನ ಪಚ್ಛಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಾರಣ’’ನ್ತಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭೋಜನಸ್ಸ।

    1502-4.Niccāletuṃ na sakkotīti niccāletvā sakkharā apanetuṃ na sakkoti. Celakoti cūḷasāmaṇero. Pakkakālasmiṃ vivaritvā pakkatā ñātabbāti yojanā. Pi-saddo pana-saddatthe. Oropetvāti uddhanato oropetvā. Pubbataṇḍuladhovanatthāya katapaṭiggahaṇasseva pamāṇattā āha ‘‘na pacchassa paṭiggahaṇakāraṇa’’nti. Assāti bhojanassa.

    ೧೫೦೫. ಕಾರಿತನ್ತಸ್ಸ ದ್ವಿಕಮ್ಮಕತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಉದ್ಧನಂ ಸುದ್ಧಭಾಜನ’’ನ್ತಿ, ಉದ್ಧನೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1505. Kāritantassa dvikammakattā āha ‘‘uddhanaṃ suddhabhājana’’nti, uddhaneti vuttaṃ hoti.

    ೧೫೦೬. ಕೋಚೀತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ। ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಉದ್ಧನಂ ಸುದ್ಧಭಾಜನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಅಗ್ಗಿ ಕತೋ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ಇದಞ್ಚ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ ಅಞ್ಞೇನಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬತ್ತಾ।

    1506.Kocīti anupasampanno. Tena bhikkhunāti uddhanaṃ suddhabhājanaṃ āropetvā yena aggi kato, tena bhikkhunā. Idañca upalakkhaṇaṃ aññenapi na kātabbattā.

    ೧೫೦೭. ಪಚ್ಛಾತಿ ತಣ್ಡುಲಪಕ್ಖೇಪತೋ ಪಚ್ಛಾ। ತಂ ಯಾಗುಂ। ಸಚೇ ಪಚತೀತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಚತಿ। ಸಾಮಪಾಕಾ ನ ಮುಚ್ಚತೀತಿ ತಂ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತೋ ಸಾಮಪಾಕದುಕ್ಕಟತೋ ನ ಮುಚ್ಚತಿ।

    1507.Pacchāti taṇḍulapakkhepato pacchā. Taṃ yāguṃ. Sace pacatīti aggiṃ karonto pacati. Sāmapākā na muccatīti taṃ yāguṃ pivanto sāmapākadukkaṭato na muccati.

    ೧೫೦೮. ವಲ್ಲಿಯಾ ಸಹ ತತ್ಥ ವಲ್ಲಿಯಂ ಜಾತಂ ಫಲಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಈಸಕಮ್ಪಿ ಚಾಲೇತಿ, ತತೋ ಲದ್ಧಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಫಲಂ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ, ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ದುರುಪಚಿಣ್ಣದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಏವಕಾರೇನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।

    1508. Valliyā saha tattha valliyaṃ jātaṃ phalaṃ kiñci īsakampi cāleti, tato laddhaṃ kiñci phalaṃ tasseva bhikkhuno na vaṭṭatīti yojanā, taṃ paribhuñjato durupaciṇṇadukkaṭaṃ hotīti adhippāyo. Tassevāti evakārena aññesaṃ vaṭṭatīti dīpeti.

    ೧೫೦೯. ಪರಾಮಟ್ಠುನ್ತಿ ಆಮಸಿತುಂ। ಅಪಸ್ಸಯಿತುನ್ತಿ ಅವಲಮ್ಬಿತುಂ, ಅಪಸ್ಸನಂ ವಾ ಕಾತುಂ। ‘‘ಕಿರಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕೇವಲಂ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ವುತ್ತಭಾವಂ ಸೂಚೇತಿ।

    1509.Parāmaṭṭhunti āmasituṃ. Apassayitunti avalambituṃ, apassanaṃ vā kātuṃ. ‘‘Kirā’’ti iminā kevalaṃ mahāpaccariyaṃ (pāci. aṭṭha. 265) vuttabhāvaṃ sūceti.

    ೧೫೧೦-೧. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತೇಲೇ। ಹತ್ಥೇನ ಸಣ್ಡಾಸಗ್ಗಹಣಂ ಅಮುಞ್ಚನ್ತೇನ। ತಂ ತೇಲಂ।

    1510-1.Tatthāti tasmiṃ tele. Hatthena saṇḍāsaggahaṇaṃ amuñcantena. Taṃ telaṃ.

    ೧೫೧೫-೬. ಲೋಣಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅಲವಣಟ್ಠಾನೇ ಲೋಣೇನ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ। ಸನ್ನಿಹಿತಸೇಸಕಾಲಿಕಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ವಿಯ ಸಮುದ್ದೋದಕಸ್ಸ ಅಸನ್ನಿಧಿಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಯಾವಜೀವಿಕಸಙ್ಖಾತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಕಾಲವಿನಿಮ್ಮುತ್ತನ್ತಿ ಅಕಾಲಿಕಂ, ಚತೂಸು ಕಾಲಿಕೇಸು ಅಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1515-6.Loṇakiccanti alavaṇaṭṭhāne loṇena kātabbakiccaṃ. Sannihitasesakālikasammissaṃ yāvajīvikaṃ viya samuddodakassa asannidhibhāvaṃ dassetumāha ‘‘yāvajīvikasaṅkhāta’’ntiādi. Kālavinimmuttanti akālikaṃ, catūsu kālikesu asaṅgahitanti attho.

    ೧೫೧೭. ಹಿಮಸ್ಸ ಕರಕಾತಿ ಹಿಮೋದಕಸ್ಸ ಮುತ್ತಾ ವಿಯ ಪತ್ಥಿನಸಕ್ಖರಾ। ಬಹಲಮ್ಪಿ ಚಾತಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಮುಖೇ ವಾ ಕದ್ದಮವಣ್ಣಸ್ಸ ಅಪಞ್ಞಾಯನಪ್ಪಮಾಣಬಹಲಂ ಪಾನೀಯಞ್ಚ। ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಕದ್ದಮವಣ್ಣಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನ ವಟ್ಟತೀತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಮುಖೇ ಚ ಹತ್ಥೇ ಚ ಲಗ್ಗತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫)।

    1517.Himassa karakāti himodakassa muttā viya patthinasakkharā. Bahalampi cāti pakkhittaṭṭhāne mukhe vā kaddamavaṇṇassa apaññāyanappamāṇabahalaṃ pānīyañca. Appaṭiggahitaṃ vaṭṭati. Sace kaddamavaṇṇaṃ paññāyati, na vaṭṭatīti. Yathāha ‘‘sace pana mukhe ca hatthe ca laggati, na vaṭṭati, paṭiggahetvā paribhuñjitabba’’nti (pāci. aṭṭha. 265).

    ೧೫೧೮. ಕಸಿತಟ್ಠಾನೇತಿ ಕಟ್ಠಟ್ಠಾನೇ। ನ ವಟ್ಟತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ।

    1518.Kasitaṭṭhāneti kaṭṭhaṭṭhāne. Na vaṭṭati appaṭiggahitaṃ. Evaṃ sabbattha.

    ೧೫೧೯. ಸೋಬ್ಭೋ ದುಕ್ಖೋಗಾಹನಜಲಾಸಯೋ। ‘‘ಆವಾಟೋ’’ತಿ ಕೇಚಿ। ಕಕುಧೋತಿ ಅಜ್ಜುನೋ।

    1519.Sobbho dukkhogāhanajalāsayo. ‘‘Āvāṭo’’ti keci. Kakudhoti ajjuno.

    ೧೫೨೦. ಪಾನೀಯಸ್ಸ ಘಟೇತಿ ಪಾನೀಯಘಟೇ। ತಂ ಪಾನೀಯಘಟಂ।

    1520.Pānīyassa ghaṭeti pānīyaghaṭe. Taṃ pānīyaghaṭaṃ.

    ೧೫೨೧. ವಾಸತ್ಥಾಯ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಾಸಪುಪ್ಫಾನಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾನೀಯಘಟೇ। ಕಮಲ್ಲಿಕಾಸೂತಿ ಪಾಟಲಿಕುಸುಮಾದೀಹಿಪಿ ಸಹ ಕಣ್ಟಕಮಲ್ಲಿಕಾಸು। ದಿನ್ನಾಸೂತಿ ಪಾನೀಯೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾಸು।

    1521. Vāsatthāya pupphāni vāsapupphāni. Tatthāti tasmiṃ pānīyaghaṭe. Kamallikāsūti pāṭalikusumādīhipi saha kaṇṭakamallikāsu. Dinnāsūti pānīye pakkhittāsu.

    ೧೫೨೨. ವಿಸತೀತಿ ಅನ್ತೋಗಲಂ ಪವಿಸತಿ। ತೇನೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಂ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಉದಕದನ್ತಪೋನಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೬) ಪಾಳಿಯಾ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ಚೇ? ನ ವಿರುಜ್ಝತಿ। ಸಾ ಹಿ ಕೇವಲಂ ದನ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ, ಇದಂ ರಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ। ತೇನೇವ ತದನನ್ತರಂ ‘‘ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ರಸೇ ಪವಿಟ್ಠೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಅಚಿತ್ತಕಞ್ಹಿ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫) ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಅಚಿತ್ತಕತಾ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸಞ್ಞೀ’’ತಿಆದಿಕಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿನೋಪಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ಪಸನ್ನೋದಕಸ್ಸ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಪಾತಬ್ಬತಾಯ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ಸದಿಸತ್ತಾ ಏಕಯೋಗನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಂ ಸಹೇವ ಪವತ್ತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ಉದಕಸ್ಸ ಚ ದನ್ತಪೋನಸ್ಸ ಚ ತುಲ್ಯದೋಸೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ।

    1522.Visatīti antogalaṃ pavisati. Teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘appaṭiggahetvā ṭhapitaṃ paṭiggahetabba’’nti (pāci. aṭṭha. 265) vuttaṃ. Idaṃ aṭṭhakathāvacanaṃ ‘‘aññatra udakadantaponā’’ti (pāci. 266) pāḷiyā virujjhatīti ce? Na virujjhati. Sā hi kevalaṃ dantakiccaṃ sandhāya vuttā, idaṃ rasaṃ sandhāya vuttanti. Teneva tadanantaraṃ ‘‘ajānantassa rase paviṭṭhepi āpattiyeva. Acittakañhi idaṃ sikkhāpada’’nti (pāci. aṭṭha. 265) vuttaṃ. Tassa sikkhāpadassa acittakatā ‘‘appaṭiggahitake paṭiggahitasaññī’’tiādikāya pāḷiyā kappiyasaññinopi pācittiyassa vuttattā viññāyati. Pasannodakassa pana appaṭiggahetvāpi pātabbatāya dantakaṭṭhena sadisattā ekayoganiddiṭṭhānaṃ saheva pavattīti viññāyati. Udakassa ca dantaponassa ca tulyadosena bhavitabbanti.

    ೧೫೨೩. ಮುತ್ತೋದಕಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾದಿದ್ರವಅಸ್ಸುಖೀರಾದಿದ್ರವಸ್ಸ ಆಪೋಧಾತುಪ್ಪಕಾರತ್ತಾ, ಕಣ್ಣಮಲಾದಿನೋ ಘನದಬ್ಬಸ್ಸ ಪಥವಿಧಾತುಪ್ಪಕಾರತ್ತಾ ‘‘ಸರೀರಟ್ಠೇಸು ಭೂತೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಖೀರಾದಿಮಾಹ। ‘‘ಕಿ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪದೇನಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಕಪ್ಪಾಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸತ್ತಾನ’’ನ್ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ।

    1523. Muttodakasiṅghāṇikādidravaassukhīrādidravassa āpodhātuppakārattā, kaṇṇamalādino ghanadabbassa pathavidhātuppakārattā ‘‘sarīraṭṭhesu bhūtesū’’ti iminā khīrādimāha. ‘‘Ki’’nti idaṃ na vaṭṭatīti padenapi yojetabbaṃ. Kappākappiyamaṃsānanti ettha ‘‘sattāna’’nti sāmatthiyā labbhati.

    ೧೫೨೪. ಲೋಣನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಏತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪೀ’’ತಿ ಇದಂ ಅಧಿಕಾರತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    1524.Loṇanti ettha ‘‘etaṃ sabbampī’’ti idaṃ adhikārato labbhati.

    ೧೫೨೫. ಏತ್ಥಾತಿ ಏತೇಸು ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಕಣ್ಣಮಲಾದೀಸು।

    1525.Etthāti etesu yathāvuttesu kaṇṇamalādīsu.

    ೧೫೨೮. ಚತ್ತಾರಿ ವಿಕಟಾನೀತಿ ಮಹಾವಿಕಟಂ ನಾಮ ಗೂಥಂ, ಮತ್ತಿಕಾ, ಮುತ್ತಂ, ಛಾರಿಕಾ ಚಾತಿ ವುತ್ತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ವಿಕಟಾನಿ। ತಾನಿ ಹಿ ವಿರುದ್ಧಾನಿ ಸಪ್ಪವಿಸಾನಿ ಕತಾನಿ ವಿಹತಾನೀತಿ ‘‘ವಿಕಟಾನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ನತ್ಥಿ ದಾಯಕೋ ಏತ್ಥಾತಿ ನದಾಯಕಂ, ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಿಂ। ‘‘ನ ಅ ನೋ ಮಾ ಅಲಂ ಪಟಿಸೇಧೇ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪಟಿಸೇಧವಾಚಿನಾ ನ-ಸದ್ದೇನ ಸಮಾಸೋ, ‘‘ಅದಾಯಕೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅನತ್ಥನ್ತರಂ। ಇಧ ದುಬ್ಬಚೋ ಚ ಅಸಮತ್ಥೋ ಚ ಅಸನ್ತೋ ನಾಮಾತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೫; ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ, ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ।

    1528.Cattārivikaṭānīti mahāvikaṭaṃ nāma gūthaṃ, mattikā, muttaṃ, chārikā cāti vuttāni cattāri vikaṭāni. Tāni hi viruddhāni sappavisāni katāni vihatānīti ‘‘vikaṭānī’’ti vuccanti. Natthi dāyako etthāti nadāyakaṃ, ṭhānaṃ, tasmiṃ. ‘‘Na a no mā alaṃ paṭisedhe’’ti vuttattā paṭisedhavācinā na-saddena samāso, ‘‘adāyake’’ti iminā anatthantaraṃ. Idha dubbaco ca asamattho ca asanto nāmāti aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 265; kaṅkhā. aṭṭha. dantaponasikkhāpadavaṇṇanā, atthato samānaṃ) vuttaṃ. Idaṃ kālodissaṃ nāma.

    ೧೫೨೯. ಪಥವಿನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ। ತರುನ್ತಿ ಅಲ್ಲರುಕ್ಖಂ। ಇಮಿನಾ ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕಾಲೇ ಅಸತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇ ವಿಕಟತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನಾ ಚ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

    1529.Pathavinti akappiyapathaviṃ. Tarunti allarukkhaṃ. Iminā sappadaṭṭhakāle asati kappiyakārake vikaṭatthāya attanā ca kattabbanti dasseti.

    ೧೫೩೦. ಅಚ್ಛೇದಗಾಹತೋತಿ ವಿಲುಮ್ಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನತೋ। ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಹೇತುಪದೇಹಿ ಯುಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪರಸ್ಸ ಅಭಿಕ್ಖುಕಸ್ಸ ದಾನೇನ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಅಭಿಕ್ಖುಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪನ ವಿಸೇಸನೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಿನ್ನೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ವಿಜಹತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಕಾಯೇನ ಗಹಣಾದಿಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಕಲ್ಯಂ ಗಹಿತಂ। ಏವನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನ।

    1530.Acchedagāhatoti vilumpitvā gaṇhanato. ‘‘Tassā’’ti idaṃ sabbehi hetupadehi yujjati. Tassāti appaṭiggahitassāti attho. Aparassa abhikkhukassa dānena cāti yojanā. ‘‘Abhikkhukassā’’ti pana visesanena upasampannassa dinne paṭiggahaṇaṃ na vijahatīti dīpeti. Sabbanti yathāvuttaṃ kāyena gahaṇādippakārassa kalyaṃ gahitaṃ. Evanti iminā niyāmena.

    ೧೫೩೧. ದುರುಪಚಿಣ್ಣೇತಿ ದುಟ್ಠು ಉಪಚಿಣ್ಣೇ ದುರಾಮಟ್ಠೇ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಆಮಿಸಭತ್ತಭಾಜನಾದಿನೋ ಕೀಳಾವಸೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸನೇ ಚ ತತ್ಥಜಾತಕಫಲಿನಿಂ ಸಾಖಾಯ ವಾ ವಲ್ಲಿಯಾ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಾಲನೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಗಹಣೇತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾವ ಗಹಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ವತ್ಥುನೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಚ। ಅನ್ತೋವುತ್ಥೇ ಚಾತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಾ ಅನ್ತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪಿತೇ ಚ। ಸಯಂಪಕ್ಕೇ ಚಾತಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಅತ್ತನಾ ಪಕ್ಕೇ ಚ। ಅನ್ತೋಪಕ್ಕೇ ಚಾತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಾ ಅನ್ತೋಯೇವ ಪಕ್ಕೇ ಚ। ದುಕ್ಕಟಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1531.Durupaciṇṇeti duṭṭhu upaciṇṇe durāmaṭṭhe, appaṭiggahitassa āmisabhattabhājanādino kīḷāvasena hatthena parāmasane ca tatthajātakaphaliniṃ sākhāya vā valliyā vā gahetvā cālane cāti attho. Uggahitassa gahaṇeti appaṭiggahitabhāvaṃ ñatvāva gahitassa kassaci vatthuno paṭiggahaṇe ca. Antovutthe cāti akappiyakuṭiyā anto ṭhapetvā aruṇaṃ uṭṭhāpite ca. Sayaṃpakke cāti yattha katthaci attanā pakke ca. Antopakke cāti akappiyakuṭiyā antoyeva pakke ca. Dukkaṭaṃ niddiṭṭhanti sambandho.

    ೧೫೩೨-೩. ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದನ್ತಪೋನಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ।

    1532-3. Paṭiggahitake tasmiṃ paṭiggahitasaññissāti sambandho. Dantaponaṃ dantakaṭṭhaṃ.

    ೧೫೩೪. ಭಿಕ್ಖುನೀನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ, ಏಕದೇಸಸರೂಪೇಕಸೇಸೋ। ಏತ್ಥ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನವಮಜ್ಝಿಮಥೇರಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಯತೋ ಅವಿಸೇಸೇನ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಕೋ, ತತೋ ತಸ್ಮಾ ಹೇತುನಾ ಸಕಲೋ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಅಸಮಾಸತೋ ಮಯಾ ಕಥಿತೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಕುಸಲತ್ತಿಕಾದೀಸು ವಿಯ ಅತ್ಥಸಾಕಲ್ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಙ್ಖೇಪತೋವ ವತ್ತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ‘‘ಸಕಲೋ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಕಥಾಯ ವಿತ್ಥಾರಿತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅಸಮಾಸತೋ’’ತಿ।

    1534.Bhikkhunīnanti bhikkhuno ca bhikkhuniyā ca bhikkhunīnaṃ, ekadesasarūpekaseso. Ettha imasmiṃ sikkhāpade. Vinicchayo navamajjhimatherabhikkhunīnaṃ yato avisesena icchitabbako, tato tasmā hetunā sakalo ayaṃ vinicchayo asamāsato mayā kathitoti yojanā. Kusalattikādīsu viya atthasākalyassa atthasaṅkhepatova vattuṃ sakkuṇeyyattā ‘‘sakalo’’ti vatvāpi kathāya vitthāritabhāvaṃ dassetumāha ‘‘asamāsato’’ti.

    ದನ್ತಪೋನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dantaponakathāvaṇṇanā.

    ಭೋಜನವಗ್ಗೋ ಚತುತ್ಥೋ।

    Bhojanavaggo catuttho.

    ೧೫೩೫. ‘‘ಅಚೇಲಕಾದೀನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ‘‘ಅಚೇಲಕೋ ನಾಮ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋ ನಗ್ಗೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೧) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ, ತದಟ್ಠಕಥಾಯ ‘‘ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೬೯) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಚೇಲಕಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪಗತೋಯೇವೇತ್ಥ ಅಚೇಲಕೋ ನಾಮ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಯ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೦) ಮಾತಿಕಾ-ಗತೇ ದ್ವೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಇಮೇಸು ಚ ದ್ವೀಸು ‘‘ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಸಾಮಣೇರಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೧) ವುತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ನಾಮ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಮಾನಞ್ಚ ಸಾಮಣೇರಿಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಸಮಾಪನ್ನಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೧) ವುತ್ತಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾ ನಾಮಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಪನೇತ್ಥ ಛನ್ನಾಯೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ದೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಏತ್ಥ ‘‘ಕಾಯಾದಿನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ವಾ ದೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೧)।

    1535.‘‘Acelakādīna’’ntiādīsu ‘‘acelako nāma yo koci paribbājakasamāpanno naggo’’ti (pāci. 271) padabhājane vuttaṃ, tadaṭṭhakathāya ‘‘paribbājakasamāpannoti pabbajjaṃ samāpanno’’ti (pāci. aṭṭha. 269) vuttaṃ, tasmā acelakapabbajjamupagatoyevettha acelako nāma. Ādi-saddena ‘‘paribbājakassa vā paribbājikāya vā’’ti (pāci. 270) mātikā-gate dve saṅgaṇhāti. Imesu ca dvīsu ‘‘paribbājako nāma bhikkhuñca sāmaṇerañca ṭhapetvā yo koci paribbājakasamāpanno’’ti (pāci. 271) vutto paribbājako nāma. ‘‘Bhikkhuniñca sikkhamānañca sāmaṇeriñca ṭhapetvā yā kāci paribbājikasamāpannā’’ti (pāci. 271) vuttā paribbājikā nāmāti gahetabbā. Paribbājakā panettha channāyeva gahetabbā. Dentassāti ettha ‘‘bhikkhussā’’ti pakaraṇato labbhati, ettha ‘‘kāyādinā’’ti seso. Yathāha ‘‘dadeyyāti kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā detī’’ti (pāci. 271).

    ೧೫೩೬. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ತಿತ್ಥಿಯೇ ತಿತ್ಥಿಯಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅತಿತ್ಥಿಯಸಞ್ಞೀತಿ ತಿಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯತ್ತಯಂ।

    1536.Tikapācittiyanti titthiye titthiyasaññī, vematiko, atitthiyasaññīti tike pācittiyattayaṃ.

    ೧೫೩೭. ಅತಿತ್ಥಿಯೇ ತಿತ್ಥಿಯಸಞ್ಞಿಸ್ಸ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1537. Atitthiye titthiyasaññissa, vematikassa ca tassa bhikkhuno dukkaṭanti yojanā.

    ೧೫೩೮-೯. ತೇಸನ್ತಿ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ। ಬಹಿಲೇಪನನ್ತಿ ಬಹಿಸರೀರೇ ಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತಸ್ಸ। ತೇಸಂ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಮೀಪೇ ಅತ್ತನೋ ಭತ್ತಪತ್ತಾದಿಕಂ ಭೋಜನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭೋಜನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಏಳಕೂಪಮ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ।

    1538-9.Tesanti titthiyānaṃ. Bahilepananti bahisarīre limpitabbaṃ kiñci dentassa. Tesaṃ titthiyānaṃ santike samīpe attano bhattapattādikaṃ bhojanaṃ ṭhapetvā ‘‘bhojanaṃ gaṇhathā’’ti vadantassa ca anāpattīti yojanā. ‘‘Samuṭṭhānaṃ eḷakūpama’’nti padacchedo.

    ಅಚೇಲಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Acelakakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೪೦-೨. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಅದಾಪೇತ್ವಾ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ‘‘ಏಹಾವುಸೋ, ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೫) ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವತ್ವಾ ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಖಾದನೀಯಾದಿಭೇದಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಅದಾಪೇತ್ವಾ ವಾತಿ।

    1540-2. Bhikkhu bhikkhuno yaṃ kiñci āmisaṃ dāpetvā vā adāpetvā vāti yojanā. Kiṃ vuttaṃ hoti? ‘‘Ehāvuso, gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisissāmā’’ti (pāci. 275) sikkhāpade vuttanayeneva vatvā yena saddhiṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭho, tassa bhikkhussa khādanīyādibhedaṃ yaṃ kiñci āmisaṃ dāpetvā vā adāpetvā vāti.

    ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಏವಂ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠೋ, ತಂ ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ನ ಮೇ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾ ವಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ವಾ ಫಾಸು ಹೋತಿ, ಏಕಕಸ್ಸ ಮೇ ಕಥಾ ವಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ವಾ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೫) ವತ್ವಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತೇಸಂ ಇತ್ಥಿಯಾಸದ್ಧಿಂ ವಚನಾದೀನಂ ಅನಾಚಾರಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾ ಗನ್ತುಂ ನಿಯೋಜೇತೀತಿ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ‘‘ಉಯ್ಯೋಜನಮತ್ತಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ವಿಸೇಸನಂ। ಪಠಮೇನ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೋ ಅಟ್ಠಾನಪ್ಪಯುತ್ತೋ ‘‘ಉಯ್ಯೋಜನಮತ್ತಸ್ಮಿಞ್ಚಾ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ಉಯ್ಯೋಜಕಸ್ಸ।

    Taṃ bhikkhuṃ ‘‘gacchā’’ti vatvā uyyojetīti yojanā. Kiṃ vuttaṃ hoti? Evaṃ yo bhikkhu tena saddhiṃ gāmaṃ paviṭṭho, taṃ ‘‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’’ti (pāci. 275) vatvā tappaccayā tesaṃ itthiyāsaddhiṃ vacanādīnaṃ anācārānaṃ paccayā gantuṃ niyojetīti. Tappaccayāti ‘‘uyyojanamattasmi’’nti visesanaṃ. Paṭhamena cāti ettha ca-saddo aṭṭhānappayutto ‘‘uyyojanamattasmiñcā’’ti yojetabbo. Tassāti uyyojakassa.

    ಅಸ್ಸಾತಿ ಉಯ್ಯೋಜಿತಸ್ಸ, ಅವಯವಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಉಪಚಾರಸ್ಮಿಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇತಿ ವಕ್ಖಮಾನಲಕ್ಖಣೇ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರೇ ವಾ ಸವನೂಪಚಾರೇ ವಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ, ಭಾವಲಕ್ಖಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಪುನ ಅಸ್ಸಾತಿ ಉಪಚಾರಸ್ಸ। ದ್ವಾದಸರತನಪರಿಯೋಸಾನಂ, ತದನ್ತೋಗಧಂ ಪಾಕಾರಾದಿ ಏವ ವಾ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ಸೀಮಾ ನಾಮ।

    Assāti uyyojitassa, avayavasambandhe sāmivacanaṃ. Upacārasmiṃ atikkanteti vakkhamānalakkhaṇe dassanūpacāre vā savanūpacāre vā atikkanteti attho, bhāvalakkhaṇe bhummaṃ. Puna assāti upacārassa. Dvādasaratanapariyosānaṃ, tadantogadhaṃ pākārādi eva vā upacārassa sīmā nāma.

    ೧೫೪೩. ತಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ದಸ್ಸನೇ’’ತಿಆದಿ। ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ದಸ್ಸನೇ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ದ್ವಾದಸ ಹತ್ಥಾ ಪಮಾಣಂ ದೇಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಸವನೇ ಚ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಏವಂ ಸವನೂಪಚಾರಸ್ಸ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ದ್ವಾದಸ ಹತ್ಥಾ ಪಮಾಣಂ ದೇಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ, ಸವನೇ ಚ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ಅವಧಿ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಮೇವಾತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚೇತರೇತಿ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಅನಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಏವಂ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಾ ನ ಚ ದೇಸಿತಾ, ಕಿಂ ನು ಬ್ಯಾವಧಾಕರಾ ಕುಟ್ಟಾದಯೋ ಉಪಚಾರಸ್ಸ ಪಮಾಣನ್ತಿ ದೇಸಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತರಾ ಕುಟ್ಟದ್ವಾರಪಾಕಾರಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಅನ್ತರಿತಭಾವೋಯೇವ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೋ, ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಆಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೭೬)। ಇಧ ಉಪಚಾರದ್ವಯೇ ಸಮಾನೇಪಿ ಉಯ್ಯೋಜಿತಮವಧಿಅನ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಅಸವನೂಪಚಾರಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    1543. Taṃ sarūpato dassetumāha ‘‘dassane’’tiādi. Ajjhokāse dassane upacārassa dvādasa hatthā pamāṇaṃ desitāti yojanā. Savane ca ajjhokāse evaṃ savanūpacārassa ajjhokāse dvādasa hatthā pamāṇaṃ desitāti yojanā, savane ca upacārassa avadhi dvādasahatthappamāṇamevāti vuttanti attho. Na cetareti itarasmiṃ anajjhokāse evaṃ upacārassa pamāṇaṃ dvādasahatthā na ca desitā, kiṃ nu byāvadhākarā kuṭṭādayo upacārassa pamāṇanti desitāti vuttaṃ hoti. Vuttañcetaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace pana antarā kuṭṭadvārapākārādayo honti, tehi antaritabhāvoyeva dassanūpacārātikkamo, tassa vasena āpatti veditabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 276). Idha upacāradvaye samānepi uyyojitamavadhiantaṃ sandhāya asavanūpacāraṃ vuttanti viññāyati.

    ೧೫೪೪. ‘‘ತಿಕಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀಹಿ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ । ಇತರೇತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಇತರೇತಿ ಸಾಮಣೇರೇಯೇವಾ’’ತಿ ನಿಸ್ಸನ್ದೇಹೇ ಲಿಖಿತಂ। ಏತಸ್ಸೇವತ್ಥಸ್ಸ ವಜಿರಬುದ್ಧಿನಾಪಿ ವುತ್ತಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ತಥಾದಸ್ಸನಂ ಪಞ್ಚಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಮನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ಚೇ, ಯುಜ್ಜತಿ। ಅಞ್ಞಥಾ ಪಾಳಿಅಟ್ಠಕಥಾಸು ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಗಹಟ್ಠಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ತಥಾ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖನ್ತಿ।

    1544.‘‘Tikapācittīti upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīhi tikapācittiyaṃ . Itareti anupasampanne. Tikadukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ. ‘‘Itareti sāmaṇereyevā’’ti nissandehe likhitaṃ. Etassevatthassa vajirabuddhināpi vuttabhāvo dassito. Tathādassanaṃ pañcasahadhammikesu idhādhippetamanupasampannaṃ sandhāya vuttaṃ ce, yujjati. Aññathā pāḷiaṭṭhakathāsu ‘‘anupasampanne’’ti sāmaññena niddiṭṭhattā gahaṭṭhānupasampannampi tathā uyyojentassa anāpatti na vattabbāti amhākaṃ khanti.

    ಉಭಿನ್ನನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ। ನಿಸ್ಸನ್ದೇಹೇ ಪನ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಾಮಣೇರಾನ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಕಲಿಸಾಸನಾರೋಪನೇತಿ ಏತ್ಥ ಕಲೀತಿ ಕೋಧೋ, ತಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಆಣಾ ಕಲಿಸಾಸನಂ, ತಸ್ಸ ಆರೋಪನಂ ಪವತ್ತನಂ ಕಲಿಸಾಸನಾರೋಪನಂ, ತಸ್ಮಿಂ, ಕೋಧವಸೇನ ಠಾನನಿಸಜ್ಜಾದೀಸು ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಪಸ್ಸಥ ಭೋ ಇಮಸ್ಸ ಠಾನಂ ನಿಸಜ್ಜಂ ಆಲೋಕಿತಂ ವಿಲೋಕಿತಂ, ಖಾಣುಕೋ ವಿಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸುನಖೋ ವಿಯ ನಿಸೀದತಿ, ಮಕ್ಕಟೋ ವಿಯ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಲೋಕೇತೀ’’ತಿ ಏವಂ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಿನಾಪಿ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹೋ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅಮನಾಪವಚನಸ್ಸ ಭಣನೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    Ubhinnanti upasampannānupasampannānaṃ. Nissandehe pana ‘‘bhikkhusāmaṇerāna’’nti likhitaṃ. Kalisāsanāropaneti ettha kalīti kodho, tassa sāsanaṃ āṇā kalisāsanaṃ, tassa āropanaṃ pavattanaṃ kalisāsanāropanaṃ, tasmiṃ, kodhavasena ṭhānanisajjādīsu dosaṃ dassetvā ‘‘passatha bho imassa ṭhānaṃ nisajjaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ, khāṇuko viya tiṭṭhati, sunakho viya nisīdati, makkaṭo viya ito cito ca viloketī’’ti evaṃ ‘‘appeva nāma imināpi ubbāḷho pakkameyyā’’ti amanāpavacanassa bhaṇaneti vuttaṃ hoti.

    ೧೫೪೫. ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚೇನಾತಿ ವಿಹಾರಪಾಲಕಾದೀನಂ ಭೋಜನಹರಣಾದಿಕಿಚ್ಚೇನ ಪೇಸೇನ್ತಸ್ಸ, ಇಮಸ್ಸ ಉಪಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ‘ಉಭೋ ಏಕತೋ ನ ಯಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೨೭೮) ಅನಾಪತ್ತಿವಾರಾಗತಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಕಾರಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।

    1545.Uyyojentassakiccenāti vihārapālakādīnaṃ bhojanaharaṇādikiccena pesentassa, imassa upalakkhaṇattā ‘‘anāpatti ‘ubho ekato na yāpessāmā’ti uyyojetī’’tiādinā (pāci. 278) anāpattivārāgatā sabbepi pakārā gahetabbā.

    ಉಯ್ಯೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Uyyojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೪೬. ಖುದ್ದಕೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಯನಿಘರೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ ಉಪರಿ ‘‘ಅಸಯನಿಘರೇ ತಸ್ಸ, ಸಯನಿಘರಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿ ವಕ್ಖಮಾನತ್ತಾ ಲಬ್ಭತಿ। ‘‘ಮಹಲ್ಲಕೇ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಿಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟತೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಯಸ್ಸ ವೇಮಜ್ಝೇ ಹೋತಿ, ಈದಿಸೇ ಖುದ್ದಕೇ ಸಯನಿಘರೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿಟ್ಠಿವಂಸನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಿವಂಸೇನ ನಿಯಮಿತಂ ಗೇಹಮಜ್ಝಂ। ತೇನಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮಜ್ಝಾತಿಕ್ಕಮಂ ದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೮೦)। ಸಭೋಜನೇತಿ ಸಹ ಭೋಜನೇಹೀತಿ ಸಭೋಜನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಭೋಜನೇ। ಅಥ ವಾ ಸಭೋಜನೇತಿ ಸಭೋಗೇ। ರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಇತ್ಥೀ ಭೋಗೋ, ಇತ್ಥಿಯಾ ಚ ಪುರಿಸೋ, ಮೇಥುನರಾಗೇನ ಸಾರತ್ತಪುರಿಸಿತ್ಥಿಸಹಿತೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಸಭೋಜನಂ ನಾಮ ಕುಲಂ ಇತ್ಥೀ ಚೇವ ಹೋತಿ ಪುರಿಸೋ ಚ, ಇತ್ಥೀ ಚ ಪುರಿಸೋ ಚ ಉಭೋ ಅನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉಭೋ ಅವೀತರಾಗಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೮೧)। ಇಮಿನಾ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಮೇಥುನರಾಗಗ್ಗಿನೋ ತಙ್ಖಣೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವೋ ದೀಪಿತೋ। ಕುಲೇತಿ ಘರೇ।

    1546.Khuddaketi ettha ‘‘sayanighare’’ti seso upari ‘‘asayanighare tassa, sayanigharasaññino’’ti vakkhamānattā labbhati. ‘‘Mahallake’’ti etthāpi eseva nayo. Piṭṭhisaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇaṃ yassa vemajjhe hoti, īdise khuddake sayanighareti attho. Piṭṭhivaṃsanti piṭṭhivaṃsena niyamitaṃ gehamajjhaṃ. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā’ti iminā majjhātikkamaṃ dassetī’’ti (pāci. aṭṭha. 280). Sabhojaneti saha bhojanehīti sabhojanaṃ, tasmiṃ sabhojane. Atha vā sabhojaneti sabhoge. Rāgapariyuṭṭhitassa purisassa hi itthī bhogo, itthiyā ca puriso, methunarāgena sārattapurisitthisahiteti vuttaṃ hoti. Yathāha padabhājane ‘‘sabhojanaṃ nāma kulaṃ itthī ceva hoti puriso ca, itthī ca puriso ca ubho anikkhantā honti, ubho avītarāgā’’ti (pāci. aṭṭha. 281). Iminā pariyuṭṭhitassa methunarāgaggino taṅkhaṇe nibbattabhāvo dīpito. Kuleti ghare.

    ೧೫೪೭. ಹತ್ಥಪಾಸನ್ತಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಪ್ಪಮಾಣದೇಸಂ। ಪಿಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟಕಸ್ಸ ಚಾತಿ ದ್ವಾರಸಬನ್ಧಸ್ಸ ಚ। ಸಯನಸ್ಸಾತಿ ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಯನಂ, ತಸ್ಸ, ಆಸನ್ನೇ ಠಾನೇ ಯೋ ನಿಸೀದತಿ ಸಭೋಜನೇ ಕುಲೇ, ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ಸಯನಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಠಾನೇ ಯೋ ನಿಸೀದತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹಲ್ಲಕೇತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಮಹನ್ತೇ ಸಯನಿಘರೇ। ‘‘ಈದಿಸಞ್ಚ ಸಯನಿಘರಂ ಮಹಾಚತುಸಾಲಾದೀಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೮೦) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1547.Hatthapāsanti aḍḍhateyyaratanappamāṇadesaṃ. Piṭṭhisaṅghāṭakassa cāti dvārasabandhassa ca. Sayanassāti sayanti etthāti sayanaṃ, tassa, āsanne ṭhāne yo nisīdati sabhojane kule, ‘‘tassā’’ti iminā yojetabbaṃ, sayanassa samīpe ṭhāne yo nisīdatīti attho. Mahallaketi pubbe vuttappamāṇato mahante sayanighare. ‘‘Īdisañca sayanigharaṃ mahācatusālādīsu hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 280) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ೧೫೪೮. ಸಯನಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಯನೀ, ಸಯನೀ ಚ ತಂ ಘರಞ್ಚಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಸಯನಿಘರೇ।

    1548. Sayanametassa atthīti sayanī, sayanī ca taṃ gharañcāti viggaho. Tatthāti sayanighare.

    ೧೫೪೯-೫೦. ದುತಿಯೇ ಸತೀತಿ ದುತಿಯೇ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸತಿ। ಯಥಾಹ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ದುತಿಯೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೮೩)। ವೀತರಾಗೇಸೂತಿ ವೀತರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಾನೇಸು। ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಪದೇಸನ್ತಿ ಖುದ್ದಕಮಹನ್ತಸೇನಾಸನೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಪದೇಸ। ಅನತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತೋ।

    1549-50.Dutiye satīti dutiye bhikkhumhi sati. Yathāha anāpattivāre ‘‘bhikkhu dutiyo hotī’’ti (pāci. 283). Vītarāgesūti vītarāgapariyuṭṭhānesu. Vuttalakkhaṇaṃ padesanti khuddakamahantasenāsane vuttalakkhaṇapadesa. Anatikkamma nisinnassāti anatikkamitvā nisīdato.

    ಸಭೋಜನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sabhojanakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೫೨. ತೇಸನ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ। ಏಸನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ರಹೋಪಟಿಚ್ಛನ್ನರಹೋನಿಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ, ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋತಿ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಸಮುಟ್ಠಾನಭಾವಸಙ್ಖಾತೋ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ ದೀಪಿತೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1552.Tesanti dvinnaṃ aniyatasikkhāpadānaṃ. Esanti imesaṃ dvinnaṃ rahopaṭicchannarahonisajjasikkhāpadānaṃ, ayameva visesoti anantarasikkhāpadena samuṭṭhānabhāvasaṅkhāto ayaṃ viseso dīpitoti yojanā.

    ರಹೋಪಟಿಚ್ಛನ್ನರಹೋನಿಸಜ್ಜಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Rahopaṭicchannarahonisajjakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೫೩-೬. ವುತ್ತೋತಿ ನಿಮನ್ತಿತೋ। ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ‘‘ಕುಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ಕುಲಾನಿ ಪಯಿರುಪಾಸನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಂ ಪಸ್ಸೇ ವಾ ಅಭಿಮುಖೇ ವಾ ಪಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಸ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಪಕತಿವಚನೇನ ಆರೋಚೇತುಂ, ಅಯಂ ಸನ್ತೋ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೯೮)। ಏತ್ಥ ಯಂ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತೇನ ಸೋತುಂ ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ, ತಂ ಪಕತಿವಚನಂ ನಾಮ। ಅನಾಪುಚ್ಛಾತಿ ‘‘ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಈದಿಸೇನ ವಚನೇನ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ। ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಚೇತಿ ಯದಿ ಸಞ್ಚರೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾತಿ ‘‘ತತ್ಥಾಯಂ ಸಮಯೋ, ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೯೯) ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ವುತ್ತಾ ದುವಿಧಾ ಸಮಯಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ।

    1553-6.Vuttoti nimantito. Santaṃ bhikkhunti ‘‘kulaṃ upasaṅkamissāmī’’ti yasmiṃ padese cittaṃ uppannaṃ, tassa sāmantā dvādasahatthabbhantare ṭhitaṃ bhikkhunti attho. Yathāha ‘‘yattha ṭhitassa kulāni payirupāsanacittaṃ uppannaṃ, tato paṭṭhāya yaṃ passe vā abhimukhe vā passati, yassa ca sakkā hoti pakativacanena ārocetuṃ, ayaṃ santo nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 298). Ettha yaṃ dvādasahatthabbhantare ṭhitena sotuṃ sakkā bhaveyya, taṃ pakativacanaṃ nāma. Anāpucchāti ‘‘ahaṃ itthannāmassa gharaṃ gacchāmī’’ti vā ‘‘cārittaṃ āpucchāmī’’ti vā īdisena vacanena anāpucchitvā. Cārittaṃ āpajjeyya ceti yadi sañcareyyāti vuttaṃ hoti. Aññatra samayāti ‘‘tatthāyaṃ samayo, cīvaradānasamayo cīvarakārasamayo’’ti (pāci. 299) sikkhāpade anupaññattivasena vuttā duvidhā samayā aññasmiṃ kāle.

    ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಅವೀತಿವತ್ತೇ ಮಜ್ಝನ್ಹೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಞ್ಚ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತನ್ತಿ ಯೇನ ಭತ್ತೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಭುತ್ತೇ ವಾ ಭುತ್ತೇ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತಂ ಅಭುತ್ತಾವೀ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಕುಸಗ್ಗೇನಪಿ ಭುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೦) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಘರನ್ತಿ ನಿಮನ್ತಿತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗೇಹಂ। ಘರೂಪಚಾರೋಕ್ಕಮನೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಅತ್ತನಾ ಗತಗೇಹಸ್ಸ ಉಪಚಾರೋಕ್ಕಮನೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಠಮೇನ ಪಾದೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    Āpattibhedaṃ dassetumāha ‘‘ṭhapetvā’’tiādi. ‘‘Avītivatte majjhanhe’’ti iminā purebhattaṃ, pacchābhattañca saṅgahitaṃ. Ettha ca purebhattaṃ pacchābhattanti yena bhattena nimantito, tasmiṃ abhutte vā bhutte vāti attho. Yathāha ‘‘purebhattaṃ nāma yena nimantito, taṃ abhuttāvī. Pacchābhattaṃ nāma yena nimantito, taṃ antamaso kusaggenapi bhuttaṃ hotī’’ti (pāci. 300) padabhājane vuttaṃ. Aññassa gharanti nimantitato aññassa gehaṃ. Gharūpacārokkamane dukkaṭanti sambandho, attanā gatagehassa upacārokkamane dukkaṭanti attho. Paṭhamena pādenāti sambandho.

    ಘರುಮ್ಮಾರೇತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗೇಹುಮ್ಮಾರೇ। ಘರೂಪಚಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಸಮತಿಕ್ಕಮೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಹ ‘‘ಘರುಮ್ಮಾರೇ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ಘರುಮ್ಮಾರಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಿಭತ್ತಿವಿಪರಿಣಾಮೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।

    Gharummāreti aññassa gehummāre. Gharūpacāre dukkaṭaṃ sandhāya ‘‘aparampi cā’’ti vuttaṃ. ‘‘Samatikkame’’ti iminā saha ‘‘gharummāre’’ti padaṃ ‘‘gharummārassā’’ti vibhattivipariṇāmena yojetabbaṃ.

    ೧೫೫೭. ಠಿತಟ್ಠಾನೇತಿ ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ಗಮನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಬ್ಭನ್ತರೇತಿ ಇದಂ ಯಥಾವುತ್ತನಿಯಾಮೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಓಲೋಕೇತ್ವಾತಿ ಉಭಯಪಸ್ಸಂ, ಅಭಿಮುಖಞ್ಚ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ। ‘‘ಯಂ ಪಸ್ಸೇ ವಾ ಅಭಿಮುಖೇ ವಾ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೯೮) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1557.Ṭhitaṭṭhāneti yattha ṭhitassa gamanacittaṃ uppannaṃ, tasmiṃ ṭhāne dvādasahatthabbhantareti idaṃ yathāvuttaniyāmeneva gahetabbaṃ. Oloketvāti ubhayapassaṃ, abhimukhañca oloketvā. ‘‘Yaṃ passe vā abhimukhe vā passatī’’ti (pāci. aṭṭha. 298) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ೧೫೫೮. ದೂರೇತಿ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥತೋ ದೂರಮೇವಾಹ। ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಗವೇಸಿತ್ವಾ ಆರೋಚನೇ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1558.Dūreti dvādasahatthato dūramevāha. Ito cito ca gavesitvā ārocane kiccaṃ natthīti yojanā.

    ೧೫೫೯. ನ ದೋಸೋತಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಮಯೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನಾಪುಚ್ಛತೋ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಉಪರಿ ಚ ‘‘ನ ದೋಸೋ’’ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯುಜ್ಜತಿ। ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಘರೇನಾತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಘರೇನ, ಏತ್ಥ ‘‘ಘರೂಪಚಾರೇನ ಚಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಆರಾಮಂ ಗಚ್ಛತೋತಿ ಏತ್ಥ ತೇನ ಮಗ್ಗೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1559.Na dosoti anāpatti. Samayeti ettha ‘‘anāpucchato’’ti seso. Ettha ca upari ca ‘‘na doso’’ti paccekaṃ yujjati. Santaṃ bhikkhunti sambandho. Gharenāti aññassa gharena, ettha ‘‘gharūpacārena cā’’ti seso. Ārāmaṃ gacchatoti ettha tena maggenāti vuttaṃ hoti.

    ೧೫೬೦. ‘‘ತೇನ ಮಗ್ಗೇನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಗಚ್ಛತೋ’’ತಿ ಚ ಪದದ್ವಯಂ ‘‘ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪಸ್ಸಯ’’ನ್ತಿ ಚ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಪಸ್ಸಯ’’ನ್ತಿ ಚ ಉಭಯತ್ಥ ತಥಾ-ಸದ್ದೇನ ಲಬ್ಭತಿ। ತೇನ ಘರೇನ, ಘರೂಪಚಾರೇನ ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಮಗ್ಗೇನ ತಿತ್ಥಿಯಾರಾಮಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಪಸ್ಸಯಂ ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಪದಾಯ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಜೀವಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯಾ ಆಪದಾ। ಆಸನಸಾಲಂ ವಾತಿ ಸೀಹಳದೀಪೇ ವಿಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಯತ್ಥ ದಾನಪತೀಹಿ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪೀಯನ್ತಿ, ತಂ ಆಸನಸಾಲಂ ವಾ, ಭೋಜನಸಾಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಆಪದಾಯಾಸನಸಾಲ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ಯಕಾರಲೋಪೋ। ಭತ್ತಿಯಸ್ಸ ಘರನ್ತಿ ನಿಮನ್ತಿತಘರಂ ವಾ ಸಲಾಕಭತ್ತದಾಯಕಾನಂ ವಾ ಘರಂ।

    1560. ‘‘Tena maggenā’’ti ca ‘‘gacchato’’ti ca padadvayaṃ ‘‘titthiyānaṃ passaya’’nti ca ‘‘bhikkhunipassaya’’nti ca ubhayattha tathā-saddena labbhati. Tena gharena, gharūpacārena vā gantabbamaggena titthiyārāmaṃ vā bhikkhunipassayaṃ vā gacchato anāpattīti attho. Āpadāya gacchatīti yojanā. Jīvitabrahmacariyantarāyā āpadā. Āsanasālaṃ vāti sīhaḷadīpe viya bhikkhūnaṃ bhuñjanatthāya yattha dānapatīhi āsanāni paññāpīyanti, taṃ āsanasālaṃ vā, bhojanasālanti attho. ‘‘Āpadāyāsanasāla’’nti vattabbe gāthābandhavasena yakāralopo. Bhattiyassa gharanti nimantitagharaṃ vā salākabhattadāyakānaṃ vā gharaṃ.

    ೧೫೬೧. ಪವೇಸನಂ ಕ್ರಿಯಂ। ಅನಾಪುಚ್ಛನಂ ಅಕ್ರಿಯಂ। ಅಚಿತ್ತಕಸಮುಟ್ಠಾನಮಿಸ್ಸಕತ್ತಾ ‘‘ಅಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾನಂ ಅಞ್ಞತರಚಿತ್ತಸಮಙ್ಗಿನಾ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ತಿಚಿತ್ತಞ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    1561. Pavesanaṃ kriyaṃ. Anāpucchanaṃ akriyaṃ. Acittakasamuṭṭhānamissakattā ‘‘acitta’’nti vuttaṃ. Kusalākusalābyākatānaṃ aññataracittasamaṅginā āpajjitabbaṃ sandhāya ‘‘ticittañcā’’ti vuttaṃ.

    ಚಾರಿತ್ತಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Cārittakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೬೨. ‘‘ಸಬ್ಬಾ’’ತಿ ಇದಂ ವಿವರನ್ತೋ ‘‘ಚತುಮಾಸಪವಾರಣಾ ಪುನಪವಾರಣಾ ನಿಚ್ಚಪವಾರಣಾ’’ತಿ ಪವಾರಣತ್ತಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಚತುಮಾಸಪಚ್ಚಯಪವಾರಣಾ ಸಾದಿತಬ್ಬಾತಿ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಪವಾರಣಾ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೭) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ। ಪುನಪವಾರಣಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋಯೇವ ಮಾಸೇ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಪವಾರಣಂ। ತೇನಾಹ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ ಮಹಾನಾಮ ಸಙ್ಘಂ ಅಪರಮ್ಪಿ ಚತುಮಾಸಂ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಪವಾರೇಹೀ’’ತಿ। ನಿಚ್ಚಪವಾರಣಾ ನಾಮ ಯಾವಜೀವಂ ಭೇಸಜ್ಜೇಹೇವ ಪವಾರಣಾ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಭಗವತಾ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ ಮಹಾನಾಮ ಸಙ್ಘಂ ಯಾವಜೀವಂ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಪವಾರೇಹೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೩)।

    1562.‘‘Sabbā’’ti idaṃ vivaranto ‘‘catumāsapavāraṇā punapavāraṇā niccapavāraṇā’’ti pavāraṇattayaṃ dasseti. Ettha ca ‘‘catumāsapaccayapavāraṇā sāditabbāti gilānapaccayapavāraṇā sāditabbā’’ti (pāci. 307) padabhājane vuttaṃ. Punapavāraṇā ca cattāroyeva māse bhesajjena pavāraṇaṃ. Tenāha aṭṭhuppattiyaṃ ‘‘tena hi tvaṃ mahānāma saṅghaṃ aparampi catumāsaṃ bhesajjena pavārehī’’ti. Niccapavāraṇā nāma yāvajīvaṃ bhesajjeheva pavāraṇā. Vuttampi cetaṃ bhagavatā aṭṭhuppattiyaṃ ‘‘tena hi tvaṃ mahānāma saṅghaṃ yāvajīvaṃ bhesajjena pavārehī’’ti (pāci. 303).

    ಸಬ್ಬಾ ಚೇತಾ ಪವಾರಣಾ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತತದುಭಯಪರಿಯನ್ತಅಪರಿಯನ್ತವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯಥಾಹ –

    Sabbā cetā pavāraṇā bhesajjapariyantarattipariyantatadubhayapariyantaapariyantavasena catubbidhā honti. Yathāha –

    ‘‘ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತಾ ನಾಮ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರೇಮೀ’ತಿ। ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಾ ನಾಮ ರತ್ತಿಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಯೋ ಹೋನ್ತಿ ‘ಏತ್ತಕಾಸು ರತ್ತೀಸು ಪವಾರೇಮೀ’ತಿ। ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತಾ ಚ ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಾ ಚ ನಾಮ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ರತ್ತಿಯೋ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಯೋ ಹೋನ್ತಿ ‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಏತ್ತಕಾಸು ರತ್ತೀಸು ಪವಾರೇಮೀ’ತಿ। ನೇವಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತಾ ನರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಾ ನಾಮ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಚ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ರತ್ತಿಯೋ ಚ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಯೋ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೭)।

    ‘‘Bhesajjapariyantā nāma bhesajjāni pariggahitāni honti ‘ettakehi bhesajjehi pavāremī’ti. Rattipariyantā nāma rattiyo pariggahitāyo honti ‘ettakāsu rattīsu pavāremī’ti. Bhesajjapariyantā ca rattipariyantā ca nāma bhesajjāni ca pariggahitāni honti rattiyo ca pariggahitāyo honti ‘ettakehi bhesajjehi ettakāsu rattīsu pavāremī’ti. Nevabhesajjapariyantā narattipariyantā nāma bhesajjāni ca apariggahitāni honti rattiyo ca apariggahitāyo hontī’’ti (pāci. 307).

    ೧೫೬೩. ‘‘ಸಾದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಾದಿಯನಪ್ಪಕಾರೇ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿ। ಭೇಸಜ್ಜಮ್ಪಿ ಸತಿ ಮೇ ಪಚ್ಚಯೇ ವಿಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ಸಾದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತದೇವ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ನ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ। ಪಟಿಕ್ಖೇಪಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ರೋಗೋದಾನಿ ನ ಮೇತಿ ಚಾ’’ತಿ। ಸಾ ತಿವಿಧಾ ಪವಾರಣಾ।

    1563. ‘‘Sāditabbā’’ti vutte sādiyanappakāre dassetumāha ‘‘viññāpessāmī’’tiādi. Bhesajjampi sati me paccaye viññāpessāmīti yojanā, ‘‘sāditabbā’’ti iminā sambandho. Tadeva byatirekato dassetumāha ‘‘na paṭikkhipitabbā’’ti. Paṭikkhepakāraṇaṃ dassetumāha ‘‘rogodāni na meti cā’’ti. Sā tividhā pavāraṇā.

    ೧೫೬೪. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ತತುತ್ತರಿ ತತುತ್ತರಿಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ನತತುತ್ತರಿಸಞ್ಞೀ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೯) ವುತ್ತಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯತ್ತಯಂ। ಇಧ ತತುತ್ತರೀತಿ ಏತ್ಥ ಯೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರಿತೋ, ಯಾಸು ಚ ರತ್ತೀಸು ಪವಾರಿತೋ, ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ಅಧಿಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯನ್ತೇ ಯೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ಯಾಸು ರತ್ತೀಸು ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ತಾ ರತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾಸು ರತ್ತೀಸು ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೦೮) ಚ। ತತ್ಥ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1564.Tikapācittiyaṃvuttanti ‘‘tatuttari tatuttarisaññī, vematiko, natatuttarisaññī bhesajjaṃ viññāpeti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 309) vuttaṃ pācittiyattayaṃ. Idha tatuttarīti ettha yehi bhesajjehi pavārito, yāsu ca rattīsu pavārito, tato ce uttari adhikanti attho. Yathāha ‘‘bhesajjapariyante yehi bhesajjehi pavārito hoti, tāni bhesajjāni ṭhapetvā aññāni bhesajjāni viññāpeti, āpatti pācittiyassā’’ti ca ‘‘rattipariyante yāsu rattīsu pavārito hoti, tā rattiyo ṭhapetvā aññāsu rattīsu viññāpeti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 308) ca. Tattha vematikassa ca dukkaṭaṃ vuttanti yojanā.

    ೧೫೬೫. ತತೋ ಚತುಮಾಸತೋ ಉತ್ತರಿ ಅತಿರೇಕಂ ತತುತ್ತರಿ, ತತುತ್ತರಿ ನ ಹೋತೀತಿ ನತತುತ್ತರಿ, ನತತುತ್ತರೀತಿ ಸಞ್ಞಾ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ನತತುತ್ತರಿಸಞ್ಞೀ, ಭಿಕ್ಖು, ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಯೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರಿತೋ, ತಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಸಹ ಸೇಸೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಯೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೧೦)। ಯೇನ ವಾ ಯೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಯಾಸು ವಾ ರತ್ತೀಸು ಪವಾರಿತೋ, ತತೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಥಾತಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಸಹ ಸೇಸೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾತಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಇಮೇಹಿ ತಯಾ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪವಾರಿತಮ್ಹ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಅತ್ಥೋ’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ‘ಯಾಸು ತಯಾ ರತ್ತೀಸು ಪವಾರಿತಮ್ಹ, ತಾಯೋ ಚ ರತ್ತಿಯೋ ವೀತಿವತ್ತಾ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಅತ್ಥೋ’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೧೦) ವಚನತೋ ಯಥಾತಥಂ ವತ್ವಾ ಅಧಿಕಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1565. Tato catumāsato uttari atirekaṃ tatuttari, tatuttari na hotīti natatuttari, natatuttarīti saññā assa atthīti natatuttarisaññī, bhikkhu, tassa anāpattīti yojanā. Yehi bhesajjehi pavārito, tāni viññāpentassa anāpattīti saha sesena yojetabbaṃ. Yathāha ‘‘anāpatti yehi bhesajjehi pavārito hoti, tāni bhesajjāni viññāpetī’’ti (pāci. 310). Yena vā yehi bhesajjehi yāsu vā rattīsu pavārito, tato aññampi yathātathaṃ ācikkhitvā bhiyyo viññāpentassa anāpattīti saha sesena yojetabbaṃ. Yathātathaṃ ācikkhitvā bhiyyo viññāpentassāti ettha ‘‘imehi tayā bhesajjehi pavāritamha, amhākañca iminā ca iminā ca bhesajjena attho’ti ācikkhitvā viññāpeti, ‘yāsu tayā rattīsu pavāritamha, tāyo ca rattiyo vītivattā, amhākañca bhesajjena attho’ti ācikkhitvā viññāpetī’’ti (pāci. 310) vacanato yathātathaṃ vatvā adhikaṃ viññāpentassāti attho.

    ೧೫೬೬. ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಞಾತಕಾನಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಞಾತಕಾನಂ ಸನ್ತಕಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ತನೋ ವಾ ಧನೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತ್ಥ ಧನಂ ನಾಮ ತಣ್ಡುಲಾದಿ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು।

    1566. Aññassa bhikkhussa atthāya vā viññāpentassa bhikkhussa anāpattīti yojanā. Ñātakānaṃ viññāpentassa anāpattīti ettha ñātakānaṃ santakaṃ viññāpentassa anāpattīti attho. Attano vā dhanena viññāpentassa anāpattīti yojanā. Ettha dhanaṃ nāma taṇḍulādi kappiyavatthu.

    ೧೫೬೭. ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನನ್ತಿ ವಿಸೇಸಿತಬ್ಬಮಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಾನ’’ನ್ತಿ ಬಹುವಚನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ।

    1567.‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘viññāpentassā’’ti idaṃ paccāmasati. Ummattakādīnanti visesitabbamapekkhitvā ‘‘viññāpentāna’’nti bahuvacanaṃ kātabbaṃ.

    ಭೇಸಜ್ಜಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Bhesajjakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೬೮. ಉಯ್ಯುತ್ತನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಮತ್ಥಾಯ ಕತಉಯ್ಯೋಗಂ, ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಾ ಏಕತ್ಥ ಸನ್ನಿವಿಟ್ಠಂ ವಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಯ್ಯುತ್ತಾ ನಾಮ ಸೇನಾ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಿವಿಟ್ಠಾ ವಾ ಹೋತಿ ಪಯಾತಾ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೧೪)। ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯಂ।

    1568.Uyyuttanti saṅgāmatthāya katauyyogaṃ, gāmato nikkhamma gacchantaṃ vā ekattha sanniviṭṭhaṃ vā. Yathāha ‘‘uyyuttā nāma senā gāmato nikkhamitvā niviṭṭhā vā hoti payātā vā’’ti (pāci. 314). Aññatra paccayāti ṭhapetvā tathārūpapaccayaṃ.

    ೧೫೬೯. ದಸ್ಸನಸ್ಸುಪಚಾರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಸೇನಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಂ ಠಾನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯತ್ಥ ಠಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೧೪)। ಉಪಚಾರಂ ವಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತದಸ್ಸನೋಪಚಾರಟ್ಠಾನಂ ಏತ್ಥ ಠತ್ವಾ ಓಲೋಕೇತುಂ ನ ಸುಕರನ್ತಿಆದಿನಾ ಕಾರಣೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಪಹಾಯ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಿಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಕೇನಚಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಹುತ್ವಾ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಮ್ಪಿ ನಿನ್ನಂ ಠಾನಂ ಓತಿಣ್ಣಂ ಅಪಞ್ಞಾಯಮಾನಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಮ್ಪಿ ಓಲೋಕೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಏವಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕೇನಚಿ ಅನ್ತರಿತಾ ವಾ ನಿನ್ನಂ ಓರುಳ್ಹಾ ವಾ ನ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೪)। ಪಯೋಗತೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತದಸ್ಸನಪಯೋಗಗಣನಾಯ।

    1569.Dassanassupacārasminti ettha dassanūpacāraṃ nāma yasmiṃ ṭhāne ṭhitassa senā paññāyati, taṃ ṭhānaṃ. Yathāha ‘‘yattha ṭhito passati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 314). Upacāraṃ vimuñcitvā passantassāti yathāvuttadassanopacāraṭṭhānaṃ ettha ṭhatvā oloketuṃ na sukarantiādinā kāraṇena taṃ ṭhānaṃ pahāya aññattha vilokentassāti vuttaṃ hoti. Kenaci paṭicchannaṃ hutvā adissamānampi ninnaṃ ṭhānaṃ otiṇṇaṃ apaññāyamānampi paññāyantampi oloketuṃ na sakkā evameva vinicchayo veditabbo. Yathāha ‘‘kenaci antaritā vā ninnaṃ oruḷhā vā na dissatī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 314). Payogatoti yathāvuttadassanapayogagaṇanāya.

    ೧೫೭೦. ಇದಾನಿ ಚತುರಙ್ಗಸೇನಾಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಆರೋಹಾ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿಆದಿ। ಆರೋಹಾತಿ ಏತ್ಥ ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತಪ್ಪಾದರಕ್ಖಕಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಾದರಕ್ಖಕಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ದ್ವೇ ದ್ವೇತಿ ಏಕೇಕಂ ಪಾದಂ ರಕ್ಖನ್ತಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ। ದ್ವಾದಸಪೋಸೋತಿ ದ್ವಾದಸ ಪೋಸಾ ಏತಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ದ್ವಾದಸಪುರಿಸಯುತ್ತೋ ಏಕೋ ಹತ್ಥೀ ನಾಮ।

    1570. Idāni caturaṅgasenālakkhaṇaṃ dassetumāha ‘‘ārohā pana cattāro’’tiādi. Ārohāti ettha hatthārohā daṭṭhabbā. Tappādarakkhakāti tassa pādarakkhakāti viggaho. Dve dveti ekekaṃ pādaṃ rakkhantā dve dve. Dvādasaposoti dvādasa posā etassāti viggaho. Dvādasapurisayutto eko hatthī nāma.

    ೧೫೭೧. ಆರೋಹೋತಿ ಏತ್ಥ ಅಸ್ಸಾರೋಹೋ ವುಚ್ಚತಿ। ತಿಪುರಿಸೋತಿ ತಯೋ ಪುರಿಸಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಹಯೋತಿ ಅಸ್ಸೋ। ಏಕೋ ಸಾರಥೀತಿ ರಥಚಾರಿಕೋ। ‘‘ಯೋಧೋ ಏಕೋ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಆಣಿರಕ್ಖಾತಿ ರಥಚಕ್ಕದ್ವಯಸ್ಸ ಅಗಳನತ್ಥಂ ಅಕ್ಖಕಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಕೋಟೀಸು ಆಕೋಟಿತಾ ದ್ವೇ ಆಣಿಯೋ ರಕ್ಖನಕಾ।

    1571.Ārohoti ettha assāroho vuccati. Tipurisoti tayo purisā assāti viggaho. Hayoti asso. Eko sārathīti rathacāriko. ‘‘Yodho eko’’ti padacchedo. Āṇirakkhāti rathacakkadvayassa agaḷanatthaṃ akkhakassa ubhosu koṭīsu ākoṭitā dve āṇiyo rakkhanakā.

    ೧೫೭೨. ಚತುಪೋಸೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪೋಸಾ ಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಚತುಸಚ್ಚವಿಭಾವಿನಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ದೇಸಕೇನ ಭಗವತಾ। ಪದಹತ್ಥಾತಿ ಆವುಧಹತ್ಥಾ। ಪಜ್ಜತೇ ಗಮ್ಯತೇ ಅನೇನ ಪರೇ ಹನಿತುನ್ತಿ ಪದಂ, ಆವುಧಂ, ಪದಾನಿ ಹತ್ಥೇಸು ಯೇಸಂ ತೇ ಪದಹತ್ಥಾತಿ ಭಿನ್ನಾಧಿಕರಣೋ ಬಾಹಿರತ್ಥಸಮಾಸೋ ಯಥಾ ‘‘ವಜಿರಪಾಣೀ’’ತಿ। ಪತ್ತಿಪದಾತಿ-ಸದ್ದೋ ಅನತ್ಥನ್ತರಾ, ಮನುಸ್ಸಸೇನಾಯ ಅಧಿವಚನಂ।

    1572.Catuposoti cattāro posā yassāti viggaho. Catusaccavibhāvināti catunnaṃ ariyasaccānaṃ desakena bhagavatā. Padahatthāti āvudhahatthā. Pajjate gamyate anena pare hanitunti padaṃ, āvudhaṃ, padāni hatthesu yesaṃ te padahatthāti bhinnādhikaraṇo bāhiratthasamāso yathā ‘‘vajirapāṇī’’ti. Pattipadāti-saddo anatthantarā, manussasenāya adhivacanaṃ.

    ೧೫೭೩. ಚತುರಙ್ಗಸಮಾಯುತ್ತಾತಿ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅವಯವೇಹಿ ಸಮಾಯುತ್ತಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ।

    1573.Caturaṅgasamāyuttāti catūhi aṅgehi avayavehi samāyuttāti viggaho.

    ೧೫೭೪. ಹತ್ಥಿಆದೀಸೂತಿ ಯಥಾವುತ್ತಲಕ್ಖಣಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಪದಾತಿನಾಮಕೇಸು ಚತೂಸು ಅಙ್ಗೇಸು, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಏಕೇಕನ್ತಿ ಏಕೇಕಂ ಅಙ್ಗಂ। ಏತೇಸು ಅವಕಂಸತೋ ಏಕಂ ಪುರಿಸಾರುಳ್ಹಮಪಿ ಹತ್ಥಿಞ್ಚ ತಥಾ ಅಸ್ಸಞ್ಚ ಏಕಂ ಪದಹತ್ಥಪುರಿಸಞ್ಚ ಏಕಮೇಕಂ ಕತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಏಕೇಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತೋ’’ತಿ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಏಕಪುರಿಸಾರುಳ್ಹಂ ಏಕಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಿಮ್ಪೀ’’ತಿಆದಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೫)। ಅನುಯ್ಯುತ್ತೇಪೀತಿ ಸಙ್ಗಾಮಂ ವಿನಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕಾರಣೇನ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಯ್ಯುತ್ತಾ ನಾಮ ರಾಜಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ವಾ ನದಿಂ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಂ ಅನುಯ್ಯುತ್ತಾ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೧೫)।

    1574.Hatthiādīsūti yathāvuttalakkhaṇahatthiassarathapadātināmakesu catūsu aṅgesu, niddhāraṇe bhummaṃ. Ekekanti ekekaṃ aṅgaṃ. Etesu avakaṃsato ekaṃ purisāruḷhamapi hatthiñca tathā assañca ekaṃ padahatthapurisañca ekamekaṃ katvā āha ‘‘ekekaṃ dassanatthāya gacchato’’ti. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘antamaso ekapurisāruḷhaṃ ekampi hatthimpī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 315). Anuyyuttepīti saṅgāmaṃ vinā aññena kāraṇena nikkhante. Yathāha ‘‘anuyyuttā nāma rājā uyyānaṃ vā nadiṃ vā gacchati, evaṃ anuyyuttā hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 315).

    ೧೫೭೫. ಸಮ್ಪತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸೇನ’’ನ್ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಆಪದಾಸೂತಿ ಜೀವಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯೇ ಸತಿ ‘‘ಏತ್ಥ ಗತೋ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ತಥಾರೂಪೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಗಿಲಾನಾವಲೋಕನಾದಿಕೇ ಗಮನಾನುರೂಪಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1575.Sampattanti ettha ‘‘sena’’nti pakaraṇato labbhati. Āpadāsūti jīvitabrahmacariyantarāye sati ‘‘ettha gato muccissāmī’’ti gacchato anāpatti. Tathārūpe paccaye gilānāvalokanādike gamanānurūpapaccaye sati anāpattīti yojanā.

    ಉಯ್ಯುತ್ತಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Uyyuttakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೭೬-೭. ‘‘ಸಿಯಾ ಚ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕೋಚಿದೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ಸೇನಂ ಗಮನಾಯ, ದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸೇನಾಯ ವಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೧೮) ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಕೇನಚಿ ಕರಣೀಯೇನ ಸಙ್ಗಾಮತ್ಥಂ ಉಯ್ಯುತ್ತಾಯ ಸೇನಾಯ ದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಸಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥರತ್ತಿಯಂ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಚತುತ್ಥೇ’’ತಿಆದಿ। ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ‘‘ಗಿಲಾನೋ ವಸತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೧) ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಅರೋಗವಾ’’ತಿ। ಸೇನಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸಞ್ಚರಣಪರಿಯನ್ತೇನ ವಾ ಸೇನಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ, ಏವಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾಯ ಸೇನಾಯ ಅನ್ತೋವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1576-7. ‘‘Siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo senaṃ gamanāya, dirattatirattaṃ tena bhikkhunā senāya vasitabba’’nti (pāci. 318) anuññātattā kenaci karaṇīyena saṅgāmatthaṃ uyyuttāya senāya dirattatirattaṃ paṭipāṭiyā vasitvā catuttharattiyaṃ vasantassa pana bhikkhuno āpattiṃ dassetumāha ‘‘catutthe’’tiādi. Anāpattivāre ‘‘gilāno vasatī’’ti (pāci. 321) vuttattā āha ‘‘arogavā’’ti. Senāyāti ettha parikkhepārahaṭṭhānena vā sañcaraṇapariyantena vā senā paricchinditabbā, evaṃ paricchinnāya senāya antovāti attho.

    ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಅತಿರೇಕತಿರತ್ತೇ ಅತಿರೇಕಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಊನಕಸಞ್ಞೀ ಸೇನಾಯ ವಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೦) ಪಾಚಿತ್ತಿಯತ್ತಯಂ ವುತ್ತಂ।

    Tikapācittiyanti ‘‘atirekatiratte atirekasaññī, vematiko, ūnakasaññī senāya vasati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 320) pācittiyattayaṃ vuttaṃ.

    ಸೇನಾವಾಸಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Senāvāsakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೮೦. ಉಯ್ಯೋಧಿಕಂ ನಾಮ ಸಙ್ಗಾಮಟ್ಠಾನಂ। ಯಥಾಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಯುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಉಯ್ಯೋಧಿಕಂ, ಸಮ್ಪಹಾರಟ್ಠಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೨)। ಬಲಗ್ಗನ್ತಿ ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಹತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೪) ಪದಭಾಜನಾಗತನಯೇನ ಬಲಸ್ಸ ಗಣನಟ್ಠಾನಂ ಬಲಗ್ಗಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಬಲಸ್ಸ ಅಗ್ಗಂ ಜಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಬಲಗ್ಗಂ, ಬಲಗಣನಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೨)। ಸೇನಾಬ್ಯೂಹನ್ತಿ ‘‘ಇತೋ ಹತ್ಥೀ ಹೋನ್ತು, ಇತೋ ಅಸ್ಸಾ, ಇತೋ ರಥಾ, ಇತೋ ಪತ್ತೀ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೪) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಸೇನಾಸನ್ನಿವೇಸಟ್ಠಾನಂ ಸೇನಾಬ್ಯೂಹಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸೇನಾಯ ವಿಯೂಹಂ ಸೇನಾಬ್ಯೂಹಂ, ಸೇನಾಸನ್ನಿವೇಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೨)।

    1580.Uyyodhikaṃ nāma saṅgāmaṭṭhānaṃ. Yathāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘uggantvā uggantvā ettha yujjhantīti uyyodhikaṃ, sampahāraṭṭhānassetaṃ adhivacana’’nti (pāci. aṭṭha. 322). Balagganti ‘‘ettakā hatthī’’tiādinā (pāci. 324) padabhājanāgatanayena balassa gaṇanaṭṭhānaṃ balaggaṃ. Yathāha ‘‘balassa aggaṃ jānanti etthāti balaggaṃ, balagaṇanaṭṭhānanti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 322). Senābyūhanti ‘‘ito hatthī hontu, ito assā, ito rathā, ito pattī hontū’’ti (pāci. 324) padabhājane vuttasenāsannivesaṭṭhānaṃ senābyūhaṃ. Yathāha ‘‘senāya viyūhaṃ senābyūhaṃ, senāsannivesassetaṃ adhivacana’’nti (pāci. aṭṭha. 322).

    ೧೫೮೧. ಪುರಿಮೇತಿ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ‘‘ದ್ವಾದಸಪುರಿಸೋ ಹತ್ಥೀ’’ಇತಿ ಯೋ ಹತ್ಥೀ ವುತ್ತೋತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇನಾತಿ ತೇನ ಹತ್ಥಿನಾ ಹೇತುಭೂತೇನ।

    1581.Purimeti anantarasikkhāpade. ‘‘Dvādasapuriso hatthī’’iti yo hatthī vuttoti yojanā. Tenāti tena hatthinā hetubhūtena.

    ೧೫೮೨. ‘‘ಸೇಸೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಸ್ಸಾನೀಕರಥಾನೀಕಪತ್ತಾನೀಕಾ ಗಹಿತಾ। ಪತ್ತಾನೀಕಂ ನಾಮ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪುರಿಸಾ ಪದಹತ್ಥಾ ಪತ್ತೀ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪತ್ತಾನೀಕ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೪) ಸೇನಙ್ಗೇಸು ಪಟಿನಿದ್ದೇಸೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತಿಣ್ಣನ್ತಿ ಏತೇಸಂ ಉಯ್ಯುತ್ತಾದೀನಂ।

    1582.‘‘Sesesū’’ti iminā assānīkarathānīkapattānīkā gahitā. Pattānīkaṃ nāma ‘‘cattāro purisā padahatthā pattī pacchimaṃ pattānīka’’nti (pāci. 324) senaṅgesu paṭiniddesena nibbisesaṃ katvā vuttaṃ. Tiṇṇanti etesaṃ uyyuttādīnaṃ.

    ಉಯ್ಯೋಧಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Uyyodhikakathāvaṇṇanā.

    ಅಚೇಲಕವಗ್ಗೋ ಪಞ್ಚಮೋ।

    Acelakavaggo pañcamo.

    ೧೫೮೩. ಪಿಟ್ಠಾದೀಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪೂವಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸುರಾ ನಾಮ ಪಿಟ್ಠಸುರಾ ಪೂವಸುರಾ ಓದನಸುರಾ ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೮)। ಏತ್ಥ ಚ ಪಿಟ್ಠಂ ಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ಪಿಟ್ಠಸುರಾ। ಏವಂ ಪೂವೇ, ಓದನೇ ಚ ಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತಾ ‘‘ಪೂವಸುರಾ, ಓದನಸುರಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಕಿಣ್ಣಾ’’ತಿ ಪನ ತಸ್ಸಾ ಸುರಾಯ ಬೀಜಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಯೇ ‘‘ಸುರಾಮೋದಕಾ’’ತಿಪಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಹರೀತಕಿಸಾಸಪಾದಿನಾನಾಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸಂಯೋಜಿತಾ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾ।

    1583.Piṭṭhādīhīti ettha ādi-saddena pūvādiṃ saṅgaṇhāti. Yathāha ‘‘surā nāma piṭṭhasurā pūvasurā odanasurā kiṇṇapakkhittā sambhārasaṃyuttā’’ti (pāci. 328). Ettha ca piṭṭhaṃ bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā pakkhipitvā katā piṭṭhasurā. Evaṃ pūve, odane ca bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā madditvā katā ‘‘pūvasurā, odanasurā’’ti vuccati. ‘‘Kiṇṇā’’ti pana tassā surāya bījaṃ vuccati, ye ‘‘surāmodakā’’tipi vuccanti, te pakkhipitvā katā kiṇṇapakkhittā. Harītakisāsapādinānāsambhārehi saṃyojitā sambhārasaṃyuttā.

    ಪುಪ್ಫಾದೀಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಫಲಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಮೇರಯೋ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ ಫಲಾಸವೋ ಮಧ್ವಾಸವೋ ಗುಳಾಸವೋ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೮)। ತತ್ಥ ಚ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ ನಾಮ ಮಧುಕಪುಪ್ಫಾದೀನಂ ಜಾತಿರಸಕತೋ ಚೇವ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಪುಪ್ಫಾನಞ್ಚ ರಸೋ ಚಿರಪರಿವಾಸಿತೋ। ಫಲಾಸವೋ ಪನ ಮುದ್ದಿಕಾಪನಸಫಲಾದೀನಿ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ರಸೇನ ಕತೋ। ಮಧ್ವಾಸವೋ ನಾಮ ಮುದ್ದಿಕಾನಂ ಜಾತಿರಸೇನ ಕತೋ। ಮಕ್ಖಿಕಾಮಧುನಾಪಿ ಕರೀಯತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಚ್ಛುರಸೋ ಗುಳಾಸವೋ। ಹರೀತಕಾಮಲಕಕಟುಕಭಣ್ಡಾದಿನಾನಾಸಮ್ಭಾರಾನಂ ರಸೋ ಚಿರಪರಿವಾಸಿತೋ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋ। ಆಸವೋ ಮೇರಯಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    Pupphādīhīti ettha ādi-saddena phalādīnaṃ gahaṇaṃ. Yathāha ‘‘merayo nāma pupphāsavo phalāsavo madhvāsavo guḷāsavo sambhārasaṃyutto’’ti (pāci. 328). Tattha ca pupphāsavo nāma madhukapupphādīnaṃ jātirasakato ceva tālanāḷikerapupphānañca raso ciraparivāsito. Phalāsavo pana muddikāpanasaphalādīni madditvā tesaṃ rasena kato. Madhvāsavo nāma muddikānaṃ jātirasena kato. Makkhikāmadhunāpi karīyatīti vadanti. Ucchuraso guḷāsavo. Harītakāmalakakaṭukabhaṇḍādinānāsambhārānaṃ raso ciraparivāsito sambhārasaṃyutto. Āsavo merayaṃ hotīti yojanā.

    ೧೫೮೪. ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಸಮ್ಭಾರೇ ಪಟಿಯಾದಿತ್ವಾ ಚಾಟಿಯಂ ಪಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದೀನಂ ಪುಪ್ಫರಸೇ ಪುಪ್ಫತೋ ಗಳಿತಾಭಿನವಕಾಲತೋಯೇವ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ। ಪಿವನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕುಸಗ್ಗೇನಾ’’ತಿಪಿ ಸೇಸೋ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಚಾತಿ ಸುರಂ, ಮೇರಯಞ್ಚಾತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ। ಬೀಜತೋ ಪನ ಪಟ್ಠಾಯ ಕುಸಗ್ಗೇನ ಪಿವನ್ತಸ್ಸಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಪಯೋಗಬಾಹುಲ್ಲೇನ ಆಪತ್ತಿಬಾಹುಲ್ಲಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಪಯೋಗೇ ಚ ಪಯೋಗೇ ಚಾ’’ತಿ। ಇದಞ್ಚ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಯೋಗೇ ಚ ಪಯೋಗೇ ಚ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಿವತೋ ಪಯೋಗಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೮)। ಏಕೇನೇವ ಪಯೋಗೇನ ಬಹುಮ್ಪಿ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಏಕಂ ಏವ ಆಪತ್ತಿಂ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದೀಪೇತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಏಕೇನ ಪನ ಪಯೋಗೇನ ಬಹುಮ್ಪಿ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಏಕಾ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೮)।

    1584.Bījato paṭṭhāyāti sambhāre paṭiyāditvā cāṭiyaṃ pakkhittakālato paṭṭhāya tālanāḷikerādīnaṃ puppharase pupphato gaḷitābhinavakālatoyeva ca paṭṭhāya. Pivantassāti ettha ‘‘kusaggenā’’tipi seso. Ubhayampi cāti suraṃ, merayañcāti ubhayampi. Bījato pana paṭṭhāya kusaggena pivantassapi bhikkhuno pācittiyaṃ hotīti yojetabbaṃ. Payogabāhullena āpattibāhullaṃ dassetumāha ‘‘payoge ca payoge cā’’ti. Idañca vicchinditvā vicchinditvā pivantassa bhikkhuno payoge ca payoge ca pācittiyaṃ hotīti yojetabbaṃ. Yathāha ‘‘vicchinditvā vicchinditvā pivato payogagaṇanāya āpattiyo’’ti (pāci. aṭṭha. 328). Ekeneva payogena bahumpi pivantassa ekaṃ eva āpattiṃ byatirekato dīpeti. Yathāha ‘‘ekena pana payogena bahumpi pivantassa ekā āpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 328).

    ೧೫೮೫. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಮಜ್ಜೇ ಮಜ್ಜಸಞ್ಞೀ, ಮಜ್ಜೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಮಜ್ಜೇ ಅಮಜ್ಜಸಞ್ಞೀ ಪಿವತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೮) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1585.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘majje majjasaññī, majje vematiko, majje amajjasaññī pivati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 328) tikapācittiyaṃ vuttaṃ.

    ೧೫೮೬. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ನಮಜ್ಜಂ ಹೋತಿ ಮಜ್ಜವಣ್ಣಂ ಮಜ್ಜಗನ್ಧಂ ಮಜ್ಜರಸಂ, ತಂ ಪಿವತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೮) ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಅಮಜ್ಜಂ ಮಜ್ಜವಣ್ಣ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅರಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ಆಮಲಕಫಲರಸಾದೀಹಿ ಕತೋ ಆಸವವಿಸೇಸೋ। ಲೋಣಸೋವೀರಕಂ ನಾಮ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ –

    1586. ‘‘Anāpatti namajjaṃ hoti majjavaṇṇaṃ majjagandhaṃ majjarasaṃ, taṃ pivatī’’ti (pāci. 328) vuttattā āha ‘‘amajjaṃ majjavaṇṇa’’ntiādi. Ariṭṭhaṃ nāma āmalakaphalarasādīhi kato āsavaviseso. Loṇasovīrakaṃ nāma aṭṭhakathāyaṃ –

    ‘‘ಹರೀತಕಾಮಲಕವಿಭೀತಕಕಸಾವೇ, ಸಬ್ಬಧಞ್ಞಾನಿ, ಸಬ್ಬಅಪರಣ್ಣಾನಿ, ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಧಞ್ಞಾನಂ ಓದನಂ, ಕದಲಿಫಲಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಫಲಾನಿ, ವೇತ್ತಕೇತಕಖಜ್ಜೂರಿಕಳೀರಾದಯೋ ಸಬ್ಬಕಳೀರೇ, ಮಚ್ಛಮಂಸಖಣ್ಡಾನಿ, ಅನೇಕಾನಿ ಚ ಮಧುಫಾಣಿತಸಿನ್ಧವಲೋಣತಿಕಟುಕಾದೀನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಂ ಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಠಪೇನ್ತಿ, ತಂ ಪರಿಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ಜಮ್ಬುರಸವಣ್ಣಂ ಹೋತಿ। ವಾತಕಾಸಕುಟ್ಠಪಣ್ಡುಭಗನ್ದಲಾದೀನಞ್ಚ ಸಿನಿದ್ಧಭೋಜನಭುತ್ತಾನಞ್ಚ ಉತ್ತರಪಾನಂ ಭತ್ತಜೀರಣಕಭೇಸಜ್ಜಂ ತಾದಿಸಂ ನತ್ಥಿ। ತಂ ಪನೇತಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಗಿಲಾನಾನಂ ಪಾಕತಿಕಮೇವ। ಅಗಿಲಾನಾನಂ ಪನ ಉದಕಸಮ್ಭಿನ್ನಂ ಪಾನಪರಿಭೋಗೇನಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೧೯೨) –

    ‘‘Harītakāmalakavibhītakakasāve, sabbadhaññāni, sabbaaparaṇṇāni, sattannampi dhaññānaṃ odanaṃ, kadaliphalādīni sabbaphalāni, vettaketakakhajjūrikaḷīrādayo sabbakaḷīre, macchamaṃsakhaṇḍāni, anekāni ca madhuphāṇitasindhavaloṇatikaṭukādīni bhesajjāni pakkhipitvā kumbhimukhaṃ limpitvā ekaṃ vā dve vā tīṇi vā saṃvaccharāni ṭhapenti, taṃ paripaccitvā jamburasavaṇṇaṃ hoti. Vātakāsakuṭṭhapaṇḍubhagandalādīnañca siniddhabhojanabhuttānañca uttarapānaṃ bhattajīraṇakabhesajjaṃ tādisaṃ natthi. Taṃ panetaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattampi vaṭṭati, gilānānaṃ pākatikameva. Agilānānaṃ pana udakasambhinnaṃ pānaparibhogenā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.192) –

    ವಿಭಾವಿತೋ ಭೇಸಜ್ಜವಿಸೇಸೋ। ಸುತ್ತಂ ನಾಮ ಅನೇಕೇಹಿ ಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತೋ ಅಮಜ್ಜಭೂತೋ ಆಸವವಿಸೇಸೋ।

    Vibhāvito bhesajjaviseso. Suttaṃ nāma anekehi bhesajjehi abhisaṅkhato amajjabhūto āsavaviseso.

    ೧೫೮೭. ವಾಸಗಾಹಾಪನತ್ಥಾಯಾತಿ ಸುಗನ್ಧಿಭಾವಗಾಹಾಪನತ್ಥಂ। ಈಸಕನ್ತಿ ಮಜ್ಜವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಾ ಯಥಾ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನತಿಕ್ಖಿತ್ತಮಜ್ಜೇಯೇವ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಂ ಪನ ಅತಿಕ್ಖಿತ್ತಮಜ್ಜಂ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಮಜ್ಜಸ್ಸ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೯)। ಸೂಪಾದೀನಂ ತು ಪಾಕೇತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮಂಸಪಾಕಾದಯೋ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸೂಪಸಮ್ಪಾಕೇ ಮಂಸಸಮ್ಪಾಕೇ ತೇಲಸಮ್ಪಾಕೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೨೮)।

    1587.Vāsagāhāpanatthāyāti sugandhibhāvagāhāpanatthaṃ. Īsakanti majjavaṇṇagandharasā yathā na paññāyanti, evaṃ appamattakaṃ. Yathāha ‘‘anatikkhittamajjeyeva anāpatti. Yaṃ pana atikkhittamajjaṃ hoti, yattha majjassa vaṇṇagandharasā paññāyanti, tasmiṃ āpattiyevā’’ti (pāci. aṭṭha. 329). Sūpādīnaṃ tu pāketi ettha ādi-saddena maṃsapākādayo saṅgahitā. Yathāha ‘‘sūpasampāke maṃsasampāke telasampāke’’ti (pāci. 328).

    ೧೫೮೮. ವತ್ಥುಅಜಾನನಾ ಅಚಿತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ವತ್ಥುಅಜಾನನತಾಯ ಚೇತ್ಥ ಅಚಿತ್ತಕತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೯)। ವತ್ಥುಅಜಾನನತಾ ಚ ನಾಮ ‘‘ಮಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ಅಜಾನನಭಾವೋ। ಇದನ್ತಿ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಚ-ಸದ್ದೇನ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜಾದಿಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ। ಅಕುಸಲೇನೇವಾತಿ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನೇವ। ಪಾನತೋತಿ ಪಾತಬ್ಬತೋ। ಲೋಕವಜ್ಜಕನ್ತಿ ಸಾಧುಲೋಕೇನ ವಜ್ಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲೋಕವಜ್ಜಮೇವ ಲೋಕವಜ್ಜಕಂ।

    1588. Vatthuajānanā acittanti sambandho. Yathāha ‘‘vatthuajānanatāya cettha acittakatā veditabbā’’ti (pāci. aṭṭha. 329). Vatthuajānanatā ca nāma ‘‘majja’’nti ajānanabhāvo. Idanti idaṃ sikkhāpadaṃ. Ca-saddena aññāni ca giraggasamajjādisikkhāpadāni samuccinoti. Akusalenevāti akusalacitteneva. Pānatoti pātabbato. Lokavajjakanti sādhulokena vajjetabbanti attho. Lokavajjameva lokavajjakaṃ.

    ನನು ಚೇತ್ಥ ವತ್ಥುಅಜಾನನತಾಯ ಅಚಿತ್ತಕತ್ತೇ ತಂವತ್ಥುಅಜಾನನಂ ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತಸಮಙ್ಗಿನೋಪಿ ಸಮ್ಭವತಿ, ಕಸ್ಮಾ ‘‘ಅಕುಸಲೇನೇವ ಪಾನತೋ ಲೋಕವಜ್ಜಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಯಸ್ಮಾ ಅಮಜ್ಜಸಞ್ಞಾಯ ಪಿವತೋ, ಮಜ್ಜಸಞ್ಞಾಯ ಚ ಪಿವತೋ ಮಜ್ಜಂ ವತ್ಥುನಿಯಾಮೇನ ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾವ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಯಥಾ ಮಜ್ಜಂ ಪೀತಂ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಕುಸಲಾನಮೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ನ ಕುಸಲಾನಂ, ತಥಾ ಅಜ್ಝೋಹರಣಕಾಲೇಪಿ ವತ್ಥುನಿಯಾಮೇನ ಅಕುಸಲಸ್ಸೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಕುಸಲೇನೇವ ಪಾನತೋ ಲೋಕವಜ್ಜಕ’’ನ್ತಿ। ಯಥಾ ತಂ ನಿಳಿನಿಜಾತಕೇ (ಜಾ॰ ೨.೧೮.೧ ಆದಯೋ; ಜಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೫.೧೮.೧ ಆದಯೋ) ಭೇಸಜ್ಜಸಞ್ಞಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಮಗ್ಗೇ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಪವೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ‘‘ಇತ್ಥೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತಸ್ಸಾ ಮಗ್ಗೇ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವೇಪಿ ಕಾಮರಾಗುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸೀಲಾದಿಗುಣಪರಿಹಾನಿ ವತ್ಥುನಿಯಾಮತೋ ಚ ಅಹೋಸಿ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

    Nanu cettha vatthuajānanatāya acittakatte taṃvatthuajānanaṃ kusalābyākatacittasamaṅginopi sambhavati, kasmā ‘‘akusaleneva pānato lokavajjaka’’nti vuttanti? Vuccate – yasmā amajjasaññāya pivato, majjasaññāya ca pivato majjaṃ vatthuniyāmena kilesuppattiyāva paccayo hoti, yathā majjaṃ pītaṃ ajānantassāpi akusalānameva paccayo hoti, na kusalānaṃ, tathā ajjhoharaṇakālepi vatthuniyāmena akusalasseva paccayo hotīti katvā vuttaṃ ‘‘akusaleneva pānato lokavajjaka’’nti. Yathā taṃ niḷinijātake (jā. 2.18.1 ādayo; jā. aṭṭha. 5.18.1 ādayo) bhesajjasaññāya itthiyā magge aṅgajātaṃ pavesentassa kumārassa ‘‘itthī’’ti vā ‘‘tassā magge methunaṃ paṭisevāmī’’ti vā saññāya abhāvepi kāmarāguppattiyā sīlādiguṇaparihāni vatthuniyāmato ca ahosi, evamidhāpi daṭṭhabbo.

    ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಅಕುಸಲೇನೇವ ಪಾನತೋ’’ತಿ ಇದಂ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಸಚಿತ್ತಕಪಕ್ಖಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸುಪಿ ಅತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋತಿ ಮಞ್ಞಮಾನಾ ಬಹುಕಾರಣಂ, ನಿಯಮನಞ್ಚ ದಸ್ಸೇಸುಂ। ವಿನಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೯), ಪನ ಖುದ್ದಕಪಾಠಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಖು॰ ಪಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ), ವಿಭಙ್ಗಟ್ಠಕಥಾದೀಸು ಚ ‘‘ತಿಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಅಕುಸಲಚಿತ್ತ’’ಮಿಚ್ಚೇವ ವುತ್ತತ್ತಾ, ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಪಕ್ಖನ್ತರಲಕ್ಖಣದಸ್ಸನಸ್ಸ ಅಯುತ್ತತ್ತಾ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಯಥಾರುತವಸೇನೇವ ಅತ್ಥಗ್ಗಹಣೇ ಚ ಕಸ್ಸಚಿ ವಿರೋಧಸ್ಸ ಅಸಮ್ಭವತೋ ಸಚಿತ್ತಕಪಕ್ಖಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತತಾ, ಲೋಕವಜ್ಜತಾ ಚೇತ್ಥ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ‘‘ವತ್ಥುಂ ಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ಅಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪನ ಜಾನಿತ್ವಾವ ಪಿವತೋ ಸೀಲಭೇದೋ, ನ ಅಜಾನಿತ್ವಾ’’ತಿ (ಮಾಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೦೮ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ಕಾರಣಂ ಮಗ್ಗಿತಬ್ಬಂ। ಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಬುದ್ಧಾನಮೇವ ವಿಸಯತ್ತಾ ನ ತಂ ಮಗ್ಗಿತಬ್ಬಂ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇಯೇವ ವತ್ತಿತಬ್ಬಂ। ಇದಂ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾನಂ ವಸೇನ ದುವೇದನಞ್ಚ ಹೋತಿ। ವಿನಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೯), ಪನ ಮಾತಿಕಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಸುರಾಪಾನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ‘‘ತಿವೇದನ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಖುದ್ದಕಪಾಠವಣ್ಣನಾಯ (ಖು॰ ಪಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ), ವಿಭಙ್ಗಟ್ಠಕಥಾದೀಸು (ವಿಭ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೭೦೩ ಆದಯೋ) ಚ ‘‘ಸುಖಮಜ್ಝತ್ತವೇದನಾವಸೇನ ದುವೇದನ’’ನ್ತಿ ಚ ‘‘ಲೋಭಮೋಹಮೂಲವಸೇನ ದ್ವಿಮೂಲಕ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸೋ ‘‘ಪಮಾದಪಾಠೋ’’ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    Keci pana ‘‘akusaleneva pānato’’ti idaṃ imassa sikkhāpadassa sacittakapakkhaṃ sandhāya vuttaṃ, aññathā pāṇātipātādīsupi atippasaṅgoti maññamānā bahukāraṇaṃ, niyamanañca dassesuṃ. Vinayaṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 329), pana khuddakapāṭhaṭṭhakathāyaṃ (khu. pā. aṭṭha. sikkhāpadavaṇṇanā), vibhaṅgaṭṭhakathādīsu ca ‘‘ticitta’’nti avatvā ‘‘akusalacitta’’micceva vuttattā, sikkhāpadassa sāmaññalakkhaṇaṃ dassentena pakkhantaralakkhaṇadassanassa ayuttattā ca aṭṭhakathāsu yathārutavaseneva atthaggahaṇe ca kassaci virodhassa asambhavato sacittakapakkhameva sandhāya akusalacittatā, lokavajjatā cettha na vattabbā. ‘‘Vatthuṃ jānitvāpi ajānitvāpi majjaṃ pivato bhikkhussa pācittiyaṃ. Sāmaṇerassa pana jānitvāva pivato sīlabhedo, na ajānitvā’’ti (māhāva. aṭṭha. 108 atthato samānaṃ) yaṃ vuttaṃ, tattha kāraṇaṃ maggitabbaṃ. Sikkhāpadapaññattiyā buddhānameva visayattā na taṃ maggitabbaṃ, yathāpaññatteyeva vattitabbaṃ. Idaṃ pana sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ, sukhopekkhāvedanānaṃ vasena duvedanañca hoti. Vinayaṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 329), pana mātikaṭṭhakathāyañca (kaṅkhā. aṭṭha. surāpānasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘tivedana’’nti pāṭho dissati, khuddakapāṭhavaṇṇanāya (khu. pā. aṭṭha. sikkhāpadavaṇṇanā), vibhaṅgaṭṭhakathādīsu (vibha. aṭṭha. 703 ādayo) ca ‘‘sukhamajjhattavedanāvasena duvedana’’nti ca ‘‘lobhamohamūlavasena dvimūlaka’’nti ca vuttattā so ‘‘pamādapāṭho’’ti gahetabbo.

    ಸುರಾಪಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Surāpānakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೮೯. ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಙ್ಗೇನಾತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಆದಿನಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ। ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಿನೋತಿ ಹಸೇ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ಸೋ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ತಸ್ಸ, ಇಮಿನಾ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯರಹಿತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದೀಪೇತಿ। ವಕ್ಖತಿ ಚ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ನಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಫುಸತೋ ಫುಸನ್ತಸ್ಸ।

    1589.Yenakenaci aṅgenāti aṅguliādinā yena kenaci sarīrāvayavena. Hasādhippāyinoti hase adhippāyo hasādhippāyo, so etassa atthīti viggaho, tassa, iminā kīḷādhippāyarahitassa anāpattiṃ byatirekato dīpeti. Vakkhati ca ‘‘anāpatti nahasādhippāyassā’’ti. Phusato phusantassa.

    ೧೫೯೦. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಸು। ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಾದಿಕೇ ನಯೇತಿ ‘‘ಕಾಯೇನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಆಮಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿಏವಮಾದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೨) ದಸ್ಸಿತೇ ನಯೇ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತೀಣಿ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ವುತ್ತಾನೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಥೇವಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ, ದೀಪಿತಂ ತಿಕದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ತಥೇವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ವುತ್ತಭಾವೋ ದೀಪಿತೋ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದೀಪಿತಂ, ತಥೇವ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ದೀಪಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1590.Sabbatthāti sabbesu upasampannānupasampannesu. Kāyapaṭibaddhādike nayeti ‘‘kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassā’’tievamādinā (pāci. 332) dassite naye. Anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tīṇi dukkaṭāni vuttānīti āha ‘‘tathevānupasampanne, dīpitaṃ tikadukkaṭa’’nti. Ettha ca ‘‘tathevā’’ti iminā upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikapācittiyassa vuttabhāvo dīpito hoti. Yathā upasampanne tikapācittiyaṃ dīpitaṃ, tatheva anupasampanne tikadukkaṭaṃ dīpitanti yojanā.

    ೧೫೯೧. ಏತ್ಥ…ಪೇ॰… ಭಿಕ್ಖುನೀತಿ ಏತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1591.Ettha…pe… bhikkhunīti ettha bhikkhupi bhikkhuniyā anupasampannaṭṭhāne ṭhitoti veditabbo.

    ೧೫೯೨. ನಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಫುಸತೋತಿ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಿನಾ ವನ್ದನಾದೀಸು ಪಾದಾದಿಸರೀರಾವಯವೇನ ಪರಂ ಫುಸನ್ತಸ್ಸ। ಕಿಚ್ಚೇ ಸತೀತಿ ಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮಾದಿಕಿಚ್ಚೇ ಸತಿ।

    1592.Nahasādhippāyassa phusatoti hasādhippāyaṃ vinā vandanādīsu pādādisarīrāvayavena paraṃ phusantassa. Kicce satīti piṭṭhiparikammādikicce sati.

    ಅಙ್ಗುಲಿಪತೋದಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Aṅgulipatodakakathāvaṇṇanā.

    ೧೫೯೩. ಜಲೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಪರಿಗೋಪ್ಫಕೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪರಿಗೋಪ್ಫಕೇ ಉದಕೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೭)। ನಿಮುಜ್ಜನಾದೀನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಪ್ಲವನಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪರಿಗೋಪ್ಫಕೇ ಉದಕೇ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನಿಮುಜ್ಜತಿ ವಾ ಉಮ್ಮುಜ್ಜತಿ ವಾ ಪಲವತಿ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೭)। ‘‘ಕೇವಲ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಹಾನಾದಿಕಿಚ್ಚೇನ ಓತರನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।

    1593.Jaleti ettha ‘‘uparigopphake’’ti seso. Yathāha ‘‘uparigopphake udake’’ti (pāci. 337). Nimujjanādīnanti ettha ādi-saddena ummujjanaplavanāni gahitāni. Yathāha ‘‘uparigopphake udake hasādhippāyo nimujjati vā ummujjati vā palavati vā’’ti (pāci. 337). ‘‘Kevala’’nti iminā nahānādikiccena otarantassa anāpattīti dīpeti.

    ೧೫೯೪. ಉಪರಿಗೋಪ್ಫಕೇ ಜಲೇತಿ ಗೋಪ್ಫಕಾನಂ ಉಪರಿಭಾಗಪ್ಪಮಾಣೇ ಜಲೇ। ನಿಮುಜ್ಜೇಯ್ಯಪಿ ವಾತಿ ಅನ್ತೋಜಲಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ನಿಮುಜ್ಜೇಯ್ಯ ವಾ। ತರೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಪ್ಲವೇಯ್ಯ ವಾ।

    1594.Uparigopphake jaleti gopphakānaṃ uparibhāgappamāṇe jale. Nimujjeyyapi vāti antojalaṃ pavisanto nimujjeyya vā. Tareyya vāti plaveyya vā.

    ೧೫೯೫-೬. ಅನ್ತೋಯೇವೋದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾನ ಗಚ್ಛತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದಪಯೋಗೇಹಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಂ ಪರಿದೀಪಯೇತಿ ಯೋಜನಾ।

    1595-6. Antoyevodake nimujjitvāna gacchato tassa hatthapādapayogehi pācittiṃ paridīpayeti yojanā.

    ೧೫೯೭. ಹತ್ಥಾದಿಸಕಲಸರೀರಾವಯವಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ‘‘ಯೇನ ಯೇನಾ’’ತಿ ಅನಿಯಮಾಮೇಡಿತಮಾಹ। ಜಲಂ ತರತೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಯೇನ ಯೇನ ಪನ ಅಙ್ಗೇನ ತರಣಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1597. Hatthādisakalasarīrāvayavaṃ saṅgaṇhituṃ ‘‘yena yenā’’ti aniyamāmeḍitamāha. Jalaṃ tarato bhikkhuno yena yena pana aṅgena taraṇaṃ hotīti yojanā.

    ೧೫೯೮. ತರುತೋ ವಾಪೀತಿ ರುಕ್ಖತೋಪಿ ವಾ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಉದಕೇ ಹಸಧಮ್ಮೇ ಹಸಧಮ್ಮಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಹಸಧಮ್ಮಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ‘‘ತಿಕದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ‘‘ಉದಕೇ ಅಹಸಧಮ್ಮೇ ಹಸಧಮ್ಮಸಞ್ಞೀ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಉದಕೇ ಅಹಸಧಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೮) ವತ್ವಾ ‘‘ಉದಕೇ ಅಹಸಧಮ್ಮೇ ಅಹಸಧಮ್ಮಸಞ್ಞೀ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೮) ತತಿಯವಿಕಪ್ಪೇ ಪಾಳಿಯಂ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಸೋ ಪಮಾದಪಾಠೋ, ‘‘ದ್ವಿಕದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋಯೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    1598.Taruto vāpīti rukkhatopi vā. Tikapācittiyanti udake hasadhamme hasadhammasaññivematikaahasadhammasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ. ‘‘Tikadukkaṭa’’nti pāṭho dissati, ‘‘udake ahasadhamme hasadhammasaññī, āpatti dukkaṭassa. Udake ahasadhamme vematiko, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 338) vatvā ‘‘udake ahasadhamme ahasadhammasaññī, anāpattī’’ti (pāci. 338) tatiyavikappe pāḷiyaṃ anāpatti vuttāti so pamādapāṭho, ‘‘dvikadukkaṭa’’nti pāṭhoyeva gahetabbo.

    ೧೫೯೯. ನಾವಂ ತೀರೇ ಉಸ್ಸಾರೇನ್ತೋಪಿ ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಸ್ಸಾರೇನ್ತೋತಿ ತೀರಮಾರೋಪೇನ್ತೋ। ‘‘ಕೀಳತೀ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಪಾಜೇನ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।

    1599. Nāvaṃ tīre ussārentopi vāti sambandho. Ussārentoti tīramāropento. ‘‘Kīḷatī’’ti idaṃ ‘‘pājento’’ti imināpi yojetabbaṃ.

    ೧೬೦೦. ಕಥಲಾಯ ವಾತಿ ಖುದ್ದಕಕಪಾಲಿಕಾಯ ವಾ। ಉದಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಾಜನಗತಂ ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ಭಾಜನಗತಂ ಉದಕಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೮) ಹಿ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ।

    1600.Kathalāya vāti khuddakakapālikāya vā. Udakanti ettha ‘‘bhājanagataṃ vā’’ti seso. ‘‘Bhājanagataṃ udakaṃ vā’’ti (pāci. 338) hi padabhājane vuttaṃ.

    ೧೬೦೧. ಕಞ್ಚಿಕಂ ವಾತಿ ಧಞ್ಞರಸಂ ವಾ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೋ ‘‘ಖೀರಂ ವಾ ತಕ್ಕಂ ವಾ ರಜನಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೩೮) ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಂ ವಾಪೀತಿ ಉದಕಕದ್ದಮಂ ವಾ। ಏತ್ಥ ವಿಸೇಸಜೋತಕೇನ ಅಪಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಅಪಿಚ ಉಪರಿಗೋಪ್ಫಕೇ ವುತ್ತಾನಿ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಾದೀನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಉದಕಂ ಓತರಿತ್ವಾ ವಾ ಅನೋತರಿತ್ವಾ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಿತಂ ಉದಕಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಬಿನ್ದುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಿಪನಕೀಳಾಯಪಿ ಕೀಳನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೩೬) ಅಟ್ಠಕಥಾಗತಂ ವಿನಿಚ್ಛಯವಿಸೇಸಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ವಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ವಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ।

    1601.Kañcikaṃvāti dhaññarasaṃ vā. Api-saddo ‘‘khīraṃ vā takkaṃ vā rajanaṃ vā passāvaṃ vā’’ti (pāci. 338) pāḷiyaṃ āgate sampiṇḍeti. Cikkhallaṃ vāpīti udakakaddamaṃ vā. Ettha visesajotakena api-saddena ‘‘apica uparigopphake vuttāni ummujjanādīni ṭhapetvā aññena yena kenaci ākārena udakaṃ otaritvā vā anotaritvā vā yattha katthaci ṭhitaṃ udakaṃ antamaso binduṃ gahetvā khipanakīḷāyapi kīḷantassa dukkaṭamevā’’ti (pāci. aṭṭha. 336) aṭṭhakathāgataṃ vinicchayavisesaṃ sampiṇḍeti. Vikkhipanti vikkhipitvā.

    ೧೬೦೨. ಸತಿ ಕಿಚ್ಚೇ ಜಲಂ ವಿಗಾಹಿತ್ವಾ ನಿಮುಜ್ಜನಾದಿಕಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ನಹಾನಾದಿಕಂ।

    1602. Sati kicce jalaṃ vigāhitvā nimujjanādikaṃ karontassa anāpattīti yojanā. Kiccaṃ nāma nahānādikaṃ.

    ೧೬೦೩. ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಪತೋದಕಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ವಿಸೇಸೋವ ವಿಸೇಸತಾ, ಕೋಚಿ ವಿಸೇಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1603.Anantarassāti aṅgulipatodakasikkhāpadassa. Visesova visesatā, koci viseso natthīti attho.

    ಹಸಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Hasadhammakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೦೪-೫. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಕತ್ತುಕಾಮತಾಯ ಆದರಂ ಪನ ಸಚೇ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಅನಾದರಿಯೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮುದೀರಯೇತಿ ಯೋಜನಾ, ಇಮಿನಾ ವಾಕ್ಯೇನ ಪುಗ್ಗಲಾನಾದರಮೂಲಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನಾದರಿಯಂ ನಾಮ ದ್ವೇ ಅನಾದರಿಯಾನಿ ಪುಗ್ಗಲಾನಾದರಿಯಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಾದರಿಯಞ್ಚಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೨), ‘‘ಪುಗ್ಗಲಾನಾದರಿಯಂ ನಾಮ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘ಅಯಂ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ವಾ ವಮ್ಭಿತೋ ವಾ ಗರಹಿತೋ ವಾ ಇಮಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಅನಾದರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೨) ಚ।

    1604-5. Yo bhikkhu bhikkhunā paññattena vuccamāno assa vacanaṃ akattukāmatāya ādaraṃ pana sace na karoti, tassa tasmiṃ anādariye pācittiyamudīrayeti yojanā, iminā vākyena puggalānādaramūlakaṃ pācittiyaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘anādariyaṃ nāma dve anādariyāni puggalānādariyañca dhammānādariyañcā’’ti (pāci. 342), ‘‘puggalānādariyaṃ nāma upasampannena paññattena vuccamāno ‘ayaṃ ukkhittako vā vambhito vā garahito vā imassa vacanaṃ akataṃ bhavissatī’ti anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 342) ca.

    ಧಮ್ಮಮೇವ ವಾ ಅಸಿಕ್ಖಿತುಕಾಮೋ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಕತ್ತುಕಾಮತಾಯ ಆದರಂ ಪನ ಸಚೇ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಅನಾದರಿಯೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮುದೀರಯೇತಿ ಯೋಜನಾ, ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮಾನಾದರಿಯಮೂಲಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮಾನಾದರಿಯಂ ನಾಮ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಕಥಾಯಂ ನಸ್ಸೇಯ್ಯ ವಾ ವಿನಸ್ಸೇಯ್ಯ ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯೇಯ್ಯ ವಾ, ತಂ ನಸಿಕ್ಖಿತುಕಾಮೋ ಅನಾದರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೨)। ಅನಾದರಿಯೇತಿ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ।

    Dhammameva vā asikkhitukāmo yo bhikkhu bhikkhunā paññattena vuccamāno assa vacanaṃ akattukāmatāya ādaraṃ pana sace na karoti, tassa tasmiṃ anādariye pācittiyamudīrayeti yojanā, iminā dhammānādariyamūlakaṃ pācittiyaṃ vuttaṃ. Yathāha ‘‘dhammānādariyaṃ nāma upasampannena paññattena vuccamāno kathāyaṃ nasseyya vā vinasseyya vā antaradhāyeyya vā, taṃ nasikkhitukāmo anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 342). Anādariyeti nimittatthe bhummaṃ.

    ೧೬೦೬. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಅನಾದರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೩) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಿಕಾತೀತೇನಾತಿ ಲೋಕತ್ತಿಕಮತಿಕ್ಕನ್ತೇನ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಾದರೇ ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ।

    1606.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī, vematiko, anupasampannasaññī anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 343) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Tikātītenāti lokattikamatikkantena. Anupasampannānādare tikadukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ.

    ೧೬೦೭. ಸುತ್ತೇನೇವಾಭಿಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಏವಕಾರೋ ‘‘ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಸುತ್ತೇನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಪದದ್ವಯೇನ ಅಭೇದೋಪಚಾರತೋ ಸುತ್ತಾಭಿಧಮ್ಮಾಗತೋ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ವುತ್ತೋ। ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನಾತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಸಙ್ಖಾತವಿನಯತೋ ಅಞ್ಞತ್ತಾ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನ। ‘‘ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನಾ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಸುತ್ತೇನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಪದದ್ವಯವಿಸೇಸನಂ। ಭಿಕ್ಖುನಾ ವುತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹಿ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ಅನಾದರಂ ಕರೋತೋ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಸಾಮಣೇರೇನ ಉಭಯೇನಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವಾ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವಾ ವುತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಮಣೇರೇ ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ವಾ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಅನಾದರಂ ಕರೋತೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1607.Suttenevābhidhammenāti ettha evakāro ‘‘dukkaṭa’’nti iminā yojetabbo. ‘‘Suttenaabhidhammenā’’ti padadvayena abhedopacārato suttābhidhammāgato pariyattidhammo vutto. Apaññattenāti paññattasaṅkhātavinayato aññattā apaññattena. ‘‘Apaññattenā’’ti idaṃ ‘‘suttena abhidhammenā’’ti padadvayavisesanaṃ. Bhikkhunā vuttassa tasmiṃ bhikkhumhi vā dhamme vā anādaraṃ karoto dukkaṭameva. Sāmaṇerena ubhayenapi paññattena vā apaññattena vā vuttassa tasmiṃ sāmaṇere vā paññatte vā apaññatte vā dhamme anādaraṃ karoto bhikkhussa dukkaṭamevāti yojanā.

    ೧೬೦೮. ದೋಸೋತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಸಙ್ಖಾತೋ ಕೋಚಿ ದೋಸೋ।

    1608.Dosoti pācittiyadukkaṭasaṅkhāto koci doso.

    ೧೬೦೯. ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆಚರಿಯಾನಂ ಗಾಹೇ। ಗಾರಯ್ಹೋ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋ ನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಗಾರಯ್ಹೋ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಉಚ್ಛುರಸೋ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಕಸಟೋ ಯಾವಜೀವಿಕೋ, ದ್ವಿನ್ನಂಯೇವ ಸಮವಾಯೋ ಉಚ್ಛುಯಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಕಾಲೇ ಉಚ್ಛುಯಟ್ಠಿಂ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಗುಳಹರೀತಕೇ ವಿಯಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕೋ ಸಮ್ಪತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಗಾರಯ್ಹಾಚರಿಯವಾದೋ। ಕತರೋ ಪನ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ? ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೋ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    1609.Etthāti imasmiṃ ācariyānaṃ gāhe. Gārayho ācariyuggaho neva gahetabboti yojanā. Gārayho ācariyuggahoti ettha ‘‘yasmā ucchuraso sattāhakāliko, tassa kasaṭo yāvajīviko, dvinnaṃyeva samavāyo ucchuyaṭṭhi, tasmā vikāle ucchuyaṭṭhiṃ khādituṃ vaṭṭati guḷaharītake viyā’’ti evamādiko sampati nibbatto gārayhācariyavādo. Kataro pana gahetabboti? Paveṇiyā āgato ācariyuggahova gahetabbo.

    ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಲೋಕವಜ್ಜೇ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜೇ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೪) ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಸುತ್ತಂ, ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಞ್ಚ ಉಗ್ಗಹಿತಕಾನಂಯೇವ ಆಚರಿಯಾನಂ ಉಗ್ಗಹೋ ಪಮಾಣಂ, ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಕಥಾ ಅಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೪) ವುತ್ತಂ। ‘‘ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೇ ಸಮೋಧಾನಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೪) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಲೋಕವಜ್ಜೇ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಲೋಕವಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆಪತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ಯೋ ಆಚರಿಯವಾದೋ, ಸೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಲೋಕವಜ್ಜಮತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಉಗ್ಗಹೋ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ನಾಮ ಅಟ್ಠಕಥಾ। ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೇ ಸಮೋಧಾನಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ‘‘ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೋ ಆಚರಿಯುಗ್ಗಹೋವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೪೪) ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾವಾದೇಯೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

    Kurundiyaṃ pana ‘‘lokavajje ācariyuggaho na vaṭṭati, paṇṇattivajje pana vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 344) vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ ‘‘suttaṃ, suttānulomañca uggahitakānaṃyeva ācariyānaṃ uggaho pamāṇaṃ, ajānantānaṃ kathā appamāṇa’’nti (pāci. aṭṭha. 344) vuttaṃ. ‘‘Taṃ sabbaṃ paveṇiyā āgate samodhānaṃ gacchatī’’ti (pāci. aṭṭha. 344) aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Ettha lokavajje ācariyuggaho na vaṭṭatīti lokavajjasikkhāpade āpattiṭṭhāne yo ācariyavādo, so na gahetabbo, lokavajjamatikkamitvā ‘‘idaṃ amhākaṃ ācariyuggaho’’ti vadantassa uggaho na vaṭṭatīti adhippāyo. Suttānulomaṃ nāma aṭṭhakathā. Paveṇiyā āgate samodhānaṃ gacchatīti ‘‘paveṇiyā āgato ācariyuggahova gahetabbo’’ti (pāci. aṭṭha. 344) evaṃ vutte mahāaṭṭhakathāvādeyeva saṅgahaṃ gacchatīti adhippāyo.

    ಅನಾದರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Anādariyakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೧೦-೧. ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಂ ಭಿಂಸಾಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೬) ಮಾತಿಕಾವಚನತೋ ಭಯಸಞ್ಜನನತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಇತರಸ್ಸ ತು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ। ರೂಪಾದಿನ್ತಿ ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧಾದಿಂ। ಉಪಸಂಹರೇತಿ ಉಪಟ್ಠಪೇತಿ , ದಸ್ಸೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭಯಾನಕಂ ಕಥನ್ತಿ ಚೋರಕನ್ತಾರಾದಿಕಥಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಚೋರಕನ್ತಾರಂ ವಾ ವಾಳಕನ್ತಾರಂ ವಾ ಪಿಸಾಚಕನ್ತಾರಂ ವಾ ಆಚಿಕ್ಖತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೮)। ಪರಸನ್ತಿಕೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪರೋ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಲಬ್ಭಮಾನೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

    1610-1. ‘‘Yo pana bhikkhu bhikkhuṃ bhiṃsāpeyya, pācittiya’’nti (pāci. 346) mātikāvacanato bhayasañjananatthāyāti ettha ‘‘bhikkhussā’’ti seso. Teneva vakkhati ‘‘itarassa tu bhikkhussā’’ti. Rūpādinti rūpasaddagandhādiṃ. Upasaṃhareti upaṭṭhapeti , dassetīti vuttaṃ hoti. Bhayānakaṃ kathanti corakantārādikathaṃ. Yathāha ‘‘corakantāraṃ vā vāḷakantāraṃ vā pisācakantāraṃ vā ācikkhatī’’ti (pāci. 348). Parasantiketi ettha ‘‘paro’’ti vuttanayena labbhamāno upasampanno gahetabbo.

    ದಿಸ್ವಾ ವಾತಿ ಉಪಟ್ಠಾಪಿತಂ ತಂ ರೂಪಾದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾ। ಸುತ್ವಾ ವಾತಿ ತಂ ಭಯಾನಕಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ವಾ। ಯಸ್ಸ ಭಯದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸಿ, ಸೋ ಭಾಯತು ವಾ ಮಾ ವಾ ಭಾಯತು। ಇತರಸ್ಸಾತಿ ತದುಪಟ್ಠಾಪಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ತಙ್ಖಣೇತಿ ಉಪಟ್ಠಾಪಿತಕ್ಖಣೇ।

    Disvā vāti upaṭṭhāpitaṃ taṃ rūpādiṃ disvā vā. Sutvā vāti taṃ bhayānakaṃ kathaṃ sutvā vā. Yassa bhayadassanatthāya taṃ upaṭṭhāpesi, so bhāyatu vā mā vā bhāyatu. Itarassāti tadupaṭṭhāpakassa bhikkhussa. Taṅkhaṇeti upaṭṭhāpitakkhaṇe.

    ೧೬೧೨. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಭಿಂಸಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೪೮) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಭಿಂಸಾಪೇತುಕಾಮೋ’’ತಿಆದಿಕೇ ದುಕ್ಕಟವಾರೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಗ್ಗಹಣೇನ ಗಿಹಿನೋಪಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹಮಾನತ್ತಾ ‘‘ಸಾಮಣೇರಂ ಗಹಟ್ಠಂ ವಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸಾಮಣೇರಂ…ಪೇ॰… ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಥೇವ ಭಿಂಸಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1612.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī, vematiko, anupasampannasaññī bhiṃsāpeti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 348) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Tikadukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ. ‘‘Anupasampannaṃ bhiṃsāpetukāmo’’tiādike dukkaṭavāre anupasampannaggahaṇena gihinopi saṅgayhamānattā ‘‘sāmaṇeraṃ gahaṭṭhaṃ vā’’ti āha. Sāmaṇeraṃ…pe… bhikkhuno tatheva bhiṃsāpentassa tikadukkaṭaṃ vuttanti yojanā.

    ಭಿಂಸಾಪನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Bhiṃsāpanakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೧೪. ಜೋತಿನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ। ತಪ್ಪೇತುಕಾಮೋತಿ ವಿಸಿಬ್ಬೇತುಕಾಮೋ। ‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಪದೀಪೇಪಿ ಜೋತಿಕೇಪಿ ಜನ್ತಾಘರೇಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೫೨) ಉಪ್ಪನ್ನವತ್ಥುಮ್ಹಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯಾ ಜೋತಿಂ ಸಮಾದಹಿತುಂ ಸಮಾದಹಾಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೫೨) ವುತ್ತತ್ತಾ ಏತ್ಥ ‘‘ತಥಾರೂಪಂ ಪಚ್ಚಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೀಪುಜ್ಜಲನಞ್ಚ ಪತ್ತಪಚನಸರೀರಸೇದನಾದಿಕಮ್ಮಞ್ಚ ಜನ್ತಾಘರವತ್ತಞ್ಚ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಜೋತಿಕೇಪೀತಿ ಪತ್ತಪಚನಸೇದನಕಮ್ಮಾದೀಸು ಜೋತಿಕರಣೇತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1614.Jotinti aggiṃ. Tappetukāmoti visibbetukāmo. ‘‘Tena kho pana samayena bhikkhū padīpepi jotikepi jantāgharepi kukkuccāyantī’’ti (pāci. 352) uppannavatthumhi ‘‘anujānāmi bhikkhave tathārūpapaccayā jotiṃ samādahituṃ samādahāpetu’’nti (pāci. 352) vuttattā ettha ‘‘tathārūpaṃ paccaya’’nti iminā padīpujjalanañca pattapacanasarīrasedanādikammañca jantāgharavattañca gahetabbaṃ. Ettha ca jotikepīti pattapacanasedanakammādīsu jotikaraṇeti attho.

    ೧೬೧೫. ಸಯಂಸಮಾದಹನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತನಾ ಜಾಲೇನ್ತಸ್ಸ।

    1615.Sayaṃsamādahantassāti attanā jālentassa.

    ೧೬೧೬. ಜಾಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸ …ಪೇ॰… ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಆಣತ್ತಿಯಾ ಜಲಿತೇ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಪತ್ತಿ ‘‘ಜಾಲುಟ್ಠಾನೇ ಪನಾಪತ್ತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿ ಪರಿಕಿತ್ತಿತಾ’’ತಿ ಅನುವತ್ತಮಾನತ್ತಾ ಸಿದ್ಧಾತಿ ವಿಸುಂ ನ ವುತ್ತಾ।

    1616.Jālāpentassa…pe… dukkaṭanti āṇattiyā āpajjitabbaṃ dukkaṭaṃ sandhāyāha. Āṇattiyā jalite āpajjitabbāpatti ‘‘jāluṭṭhāne panāpatti, pācitti parikittitā’’ti anuvattamānattā siddhāti visuṃ na vuttā.

    ೧೬೧೭. ಗಿಲಾನಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಗಿಲಾನೋ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ವಿನಾ ಅಗ್ಗಿನಾ ನ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೫೪) ವುತ್ತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸ್ಸ। ಅವಿಜ್ಝಾತಂ ಅಲಾತಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಗಹಣೇನ ಭಟ್ಠಂ ಅನಿಬ್ಬುತಾಲಾತಂ ಅಗ್ಗಿನೋ ಸಮೀಪಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1617.Gilānassāti ‘‘gilāno nāma yassa vinā agginā na phāsu hotī’’ti (pāci. 354) vuttassa gilānassa. Avijjhātaṃ alātaṃ ukkhipantassāti gahaṇena bhaṭṭhaṃ anibbutālātaṃ aggino samīpaṃ karontassa, yathāṭhāne ṭhapentassāti vuttaṃ hoti.

    ೧೬೧೮-೯. ವಿಜ್ಝಾತಂ ಅಲಾತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬುತಾಲಾತಂ। ಯಥಾವತ್ಥುಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕತಂ ವಿಸಿಬ್ಬೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವಿಸಿಬ್ಬೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಪ್ಪೇನ್ತಸ್ಸ। ಅಙ್ಗಾರನ್ತಿ ವೀತಚ್ಚಿಕಂ ಅಙ್ಗಾರಂ। ಪದೀಪುಜ್ಜಲನಾದಿಕೇತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಜೋತಿಕೇ ಜನ್ತಾಘರೇ ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೫೨) ಆಗತಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯಾತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪದೀಪಾದೀನಿ ಅಞ್ಞೇನಪಿ ತಥಾರೂಪೇನ ಪಚ್ಚಯೇನ।

    1618-9.Vijjhātaṃ alātanti nibbutālātaṃ. Yathāvatthukaṃ pācittiyanti vuttaṃ hoti. Aññena vā kataṃ visibbentassa anāpattīti yojanā. Visibbentassāti tappentassa. Aṅgāranti vītaccikaṃ aṅgāraṃ. Padīpujjalanādiketi ādi-saddena ‘‘jotike jantāghare tathārūpapaccayā’’ti (pāci. 352) āgataṃ saṅgaṇhāti. Ettha ca tathārūpapaccayāti ṭhapetvā padīpādīni aññenapi tathārūpena paccayena.

    ಜೋತಿಸಮಾದಹನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Jotisamādahanakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೨೦-೧. ಮಜ್ಝಿಮೇ ದೇಸೇತಿ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಯತ್ಥ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಲಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ನವಯೋಜನಸತಾವಟ್ಟೇ ಮಜ್ಝಿಮಮಣ್ಡಲೇ, ಇಮಿನಾ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ತತ್ಥೇವ ದೇಸೋದಿಸ್ಸಕತಾಯ ನಿಯತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ‘‘ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಪಿ ವಾ ದೇಸೇ’’ತಿ। ಚುಣ್ಣನ್ತಿ ಸಿರೀಸಚುಣ್ಣಾದಿಕಂ ಚುಣ್ಣಂ। ಅಭಿಸಙ್ಖರತೋತಿ ಪಟಿಯಾದೇನ್ತಸ್ಸ।

    1620-1.Majjhime deseti jambudīpe yattha bodhimaṇḍalaṃ hoti, tasmiṃ navayojanasatāvaṭṭe majjhimamaṇḍale, iminā idaṃ sikkhāpadaṃ tattheva desodissakatāya niyatanti dasseti. Teneva vakkhati anāpattivāre ‘‘paccantimepi vā dese’’ti. Cuṇṇanti sirīsacuṇṇādikaṃ cuṇṇaṃ. Abhisaṅkharatoti paṭiyādentassa.

    ೧೬೨೨-೩. ‘‘ಮಾಸೇ ಊನಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಅತಿರೇಕದ್ಧಮಾಸೇ ಊನಸಞ್ಞಿನೋ ವಾ ಅತಿರೇಕದ್ಧಮಾಸೇ ವಿಮತಿಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅತಿರೇಕದ್ಧಮಾಸೇ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಮಯೇಸು ಚ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಣ್ಹಸಮಯೋ ಪರಿಳಾಹಸಮಯೋ ಗಿಲಾನಸಮಯೋ ಕಮ್ಮಸಮಯೋ ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೋ ವಾತವುಟ್ಠಿಸಮಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೩) ದಸ್ಸಿತೇಸು ಛಸು ಸಮಯೇಸು ಅಞ್ಞತರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸಮಯೇ ಸತಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಊನಮಾಸೇಪಿ ನಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1622-3. ‘‘Māse ūnasaññino’’ti padacchedo. Atirekaddhamāse ūnasaññino vā atirekaddhamāse vimatissa vā dukkaṭanti yojanā. Atirekaddhamāse nhāyantassa anāpattīti yojanā. Samayesu ca nhāyantassa anāpattīti ettha ‘‘uṇhasamayo pariḷāhasamayo gilānasamayo kammasamayo addhānagamanasamayo vātavuṭṭhisamayo’’ti (pāci. 363) dassitesu chasu samayesu aññatare sampatte samaye satiṃ paccupaṭṭhapetvā ūnamāsepi nahāyantassa anāpattīti attho.

    ತತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಮಾಸೋ ಚ ಆಸಾಳ್ಹಿಮಾಸಸ್ಸ ಪುರಿಮಪಕ್ಖೋ ಚಾತಿ ದಿಯಡ್ಢಮಾಸೋ ಉಣ್ಹಸಮಯೋ ನಾಮ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಣ್ಹಸಮಯೋ ನಾಮ ದಿಯಡ್ಢೋ ಮಾಸೋ ಸೇಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪), ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಠಮೋ ಮಾಸೋ ಪರಿಳಾಹಸಮಯೋ ನಾಮ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪರಿಳಾಹಸಮಯೋ ನಾಮ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಠಮೋ ಮಾಸೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪)। ‘‘ಯಸ್ಸ ವಿನಾ ನಹಾನಾ ನ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪) ವುತ್ತೋ ಸಮಯೋ ಗಿಲಾನಸಮಯೋ ನಾಮ। ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಪರಿವೇಣಮ್ಪಿ ಸಮ್ಮಟ್ಠಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪) ವುತ್ತೋ ಕಮ್ಮಸಮಯೋ ನಾಮ। ‘‘ಅದ್ಧಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ನಹಾಯಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪) ವುತ್ತೋ ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೋ ನಾಮ। ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಸರಜೇನ ವಾತೇನ ಓಕಿಣ್ಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಉದಕಫುಸಿತಾನಿ ಕಾಯೇ ಪತಿತಾನಿ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೪) ವುತ್ತೋ ವಾತವುಟ್ಠಿಸಮಯೋ ನಾಮ।

    Tattha jeṭṭhamāso ca āsāḷhimāsassa purimapakkho cāti diyaḍḍhamāso uṇhasamayo nāma. Yathāha ‘‘uṇhasamayo nāma diyaḍḍho māso seso gimhāna’’nti (pāci. 364), vassānassa paṭhamo māso pariḷāhasamayo nāma. Yathāha ‘‘pariḷāhasamayo nāma vassānassa paṭhamo māso’’ti (pāci. 364). ‘‘Yassa vinā nahānā na phāsu hotī’’ti (pāci. 364) vutto samayo gilānasamayo nāma. ‘‘Antamaso pariveṇampi sammaṭṭhaṃ hotī’’ti (pāci. 364) vutto kammasamayo nāma. ‘‘Addhayojanaṃ gacchissāmī’ti nahāyitabba’’nti (pāci. 364) vutto addhānagamanasamayo nāma. ‘‘Bhikkhū sarajena vātena okiṇṇā honti, dve vā tīṇi vā udakaphusitāni kāye patitāni hontī’’ti (pāci. 364) vutto vātavuṭṭhisamayo nāma.

    ನದೀಪಾರಂ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ಊನಕದ್ಧಮಾಸೇ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವಾಲಿಕಂ ಉಕ್ಕಿರಿತ್ವಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸುಕ್ಖಾಯ ನದಿಯಾ ವಾಲಿಕಂ ಉಕ್ಕಿರಿತ್ವಾ। ಕತಾವಾಟೇಸುಪಿ ಊನಕದ್ಧಮಾಸೇ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ।

    Nadīpāraṃ gacchatopi ūnakaddhamāse nhāyantassa anāpattīti yojanā. Vālikaṃ ukkiritvānāti ettha sukkhāya nadiyā vālikaṃ ukkiritvā. Katāvāṭesupi ūnakaddhamāse nhāyantassapi anāpattīti. ‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘nhāyantassa anāpattī’’ti idaṃ paccāmasati.

    ೧೬೨೪. ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಪಿ ವಾ ದೇಸೇತಿ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಯಥಾವುತ್ತಮಜ್ಝಿಮದೇಸತೋ ಬಹಿ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು, ಖುದ್ದಕೇಸು ಚ ದೀಪೇಸು। ಸಬ್ಬೇಸನ್ತಿ ಲದ್ಧಸಮಯಾನಂ, ಅಲದ್ಧಸಮಯಾನಞ್ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ। ಆಪದಾಸೂತಿ ಭಮರಅನುಬನ್ಧಾದಿಆಪದಾಸು। ಯಥಾಹ ‘‘ಭಮರಾದೀಹಿ ಅನುಬದ್ಧಸ್ಸ ಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೬)। ಕಾಯಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಏಳಕಲೋಮಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ।

    1624.Paccantimepi vā deseti jambudīpe yathāvuttamajjhimadesato bahi paccantimesu janapadesu, khuddakesu ca dīpesu. Sabbesanti laddhasamayānaṃ, aladdhasamayānañca sabbesaṃ bhikkhūnaṃ. Āpadāsūti bhamaraanubandhādiāpadāsu. Yathāha ‘‘bhamarādīhi anubaddhassa udake nimujjituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 366). Kāyacittasamuṭṭhānaṃ eḷakalomasamuṭṭhānaṃ nāma.

    ನ್ಹಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Nhānakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೨೫-೭. ‘‘ನವಂ ನಾಮ ಅಕತಕಪ್ಪಂ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೯) ಪಾಳಿವಚನತೋ ಚ ‘‘ಪಟಿಲದ್ಧನವಚೀವರೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೮) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಚ ಚೀವರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ನವ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಕಪ್ಪಿಯಂ ಬಿನ್ದುಂ ಅದತ್ವಾ ನವಂ ಚೀವರಂ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ತಸ್ಸೇವಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಛನ್ನನ್ತಿ ಖೋಮಾದೀನಂ, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಅಞ್ಞತರಂ ನವಂ ಚೀವರನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರೇತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚೀತಿ ‘‘ಚತೂಸು ವಾ ಕೋಣೇಸು ತೀಸು ವಾ ದ್ವೀಸು ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕೋಣೇ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೮) ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನತೋ ಚೀವರಕೋಣೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ।

    1625-7. ‘‘Navaṃ nāma akatakappaṃ vuccatī’’ti (pāci. 369) pāḷivacanato ca ‘‘paṭiladdhanavacīvarenāti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 368) aṭṭhakathāvacanato ca cīvaranti ettha ‘‘nava’’nti seso. Kappiyaṃ binduṃ adatvā navaṃ cīvaraṃ bhikkhu paribhuñjati, tassevaṃ paribhuñjato pācittīti sambandho. Channanti khomādīnaṃ, niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Aññataraṃ navaṃ cīvaranti niddhāretabbaṃ. Yattha katthacīti ‘‘catūsu vā koṇesu tīsu vā dvīsu vā ekasmiṃ vā koṇe’’ti (pāci. aṭṭha. 368) aṭṭhakathāvacanato cīvarakoṇesu yattha katthaci.

    ಕಂಸನೀಲೇನಾತಿ ಚಮ್ಮಕಾರನೀಲೇನ। ಚಮ್ಮಕಾರನೀಲಂ ನಾಮ ಪಕತಿನೀಲಂ। ಗಣ್ಠಿಪದೇ ಪನ ‘‘ಚಮ್ಮಕಾರಾ ಉದಕೇ ತಿಫಲಂ, ಅಯೋಗೂಥಞ್ಚ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚಮ್ಮಂ ಕಾಳಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಚಮ್ಮಕಾರನೀಲ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಯೋಮಲಂ ಲೋಹಮಲಂ, ಏತಂ ಕಂಸನೀಲಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೮) ವುತ್ತಂ। ಪತ್ತನೀಲೇನ ವಾತಿ ‘‘ಯೋ ಕೋಚಿ ನೀಲವಣ್ಣೋ ಪಣ್ಣರಸೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೮) ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತೇನ ನೀಲಪಣ್ಣರಸೇನ। ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕಾಳೇನಾತಿ ಅಙ್ಗಾರಜಲ್ಲಿಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕಾಳವಣ್ಣೇನ। ‘‘ಕದ್ದಮೋ ನಾಮ ಓದಕೋ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೯) ವುತ್ತತ್ತಾ ಕದ್ದಮೇನಾತಿ ಉದಕಾನುಕದ್ದಮಸುಕ್ಖಕದ್ದಮಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।

    Kaṃsanīlenāti cammakāranīlena. Cammakāranīlaṃ nāma pakatinīlaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘cammakārā udake tiphalaṃ, ayogūthañca pakkhipitvā cammaṃ kāḷaṃ karonti, taṃ cammakāranīla’’nti vuttaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘ayomalaṃ lohamalaṃ, etaṃ kaṃsanīlaṃ nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 368) vuttaṃ. Pattanīlena vāti ‘‘yo koci nīlavaṇṇo paṇṇaraso’’ti (pāci. aṭṭha. 368) aṭṭhakathāya vuttena nīlapaṇṇarasena. Yena kenaci kāḷenāti aṅgārajallikādīsu aññatarena yena kenaci kāḷavaṇṇena. ‘‘Kaddamo nāma odako vuccatī’’ti (pāci. 369) vuttattā kaddamenāti udakānukaddamasukkhakaddamādiṃ saṅgaṇhāti.

    ‘‘ಮಙ್ಗುಲಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಕಂ ಮಯೂರಸ್ಸ ಅಕ್ಖಿಪ್ಪಮಾಣಕ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮೇನ ಯೋಜನಾ।

    ‘‘Maṅgulassa piṭṭhippamāṇakaṃ mayūrassa akkhippamāṇaka’’nti yathākkamena yojanā.

    ೧೬೨೮. ‘‘ಪಾಳಿಕಪ್ಪೋ ಕಣ್ಣಿಕಾಕಪ್ಪೋ’’ತಿ ಯೋಜನಾ, ಮುತ್ತಾವಲಿ ವಿಯ ಪಾಳಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಪ್ಪಿತಕಪ್ಪೋ ಚ ಕಣ್ಣಿಕಾಕಾರೇನ ಅಪ್ಪಿತಕಪ್ಪೋ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತ್ಥಚೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪದೇಸೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ಚತೂಸು ವಾ ಕೋಣೇಸು ತೀಸು ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೮) ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಅನೇಕಂ ವಾ’’ತಿ ಆಹ। ವಟ್ಟಮೇವ ವಟ್ಟಕಂ, ಇಮಿನಾ ಅಞ್ಞಂ ವಿಕಾರಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕಂ ವಟ್ಟಬಿನ್ದುಂ ಅಞ್ಞೇನ ಕೇನಚಿಪಿ ವಿಕಾರೇನ ಕಪ್ಪೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೬೮)।

    1628. ‘‘Pāḷikappo kaṇṇikākappo’’ti yojanā, muttāvali viya pāḷiṃ katvā appitakappo ca kaṇṇikākārena appitakappo cāti attho. Katthacīti ettha ‘‘yathāvuttappadese’’ti seso. ‘‘Catūsu vā koṇesu tīsu vā’’ti (pāci. aṭṭha. 368) vuttattā ‘‘anekaṃ vā’’ti āha. Vaṭṭameva vaṭṭakaṃ, iminā aññaṃ vikāraṃ na vaṭṭatīti dasseti. Yathāha ‘‘ṭhapetvā ekaṃ vaṭṭabinduṃ aññena kenacipi vikārena kappo na kātabbo’’ti (pāci. 368).

    ೧೬೨೯. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ವಿಮತಿಸ್ಸಚಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಸಮುಚ್ಚಿತಂ ‘‘ಆದಿನ್ನೇ ಆದಿನ್ನಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿ ತತಿಯವಿಕಪ್ಪಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಆದಿನ್ನೇ ಆದಿನ್ನಸಞ್ಞೀ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ।

    1629.‘‘Anāpatti pakāsitā’’ti idaṃ ‘‘vimatissacā’’ti ettha ca-saddena samuccitaṃ ‘‘ādinne ādinnasaññino’’ti tatiyavikappaṃ sandhāya vuttaṃ. Yathāha ‘‘ādinne ādinnasaññī, anāpattī’’ti.

    ೧೬೩೦. ‘‘ಕಪ್ಪೇ ನಟ್ಠೇಪಿ ವಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಚ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ‘‘ಕಪ್ಪಕತೋಕಾಸೇ ಜಿಣ್ಣೇ’’ತಿ ಇದಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಕತೋಕಾಸೋ ಜಿಣ್ಣೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತೇನ ಕಪ್ಪಕತೇನಾತಿ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ। ಸಂಸಿಬ್ಬಿತೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಕಪ್ಪಕತೇಸೂ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಕತೇನ ಅಕಪ್ಪಕತಂ ಸಂಸಿಬ್ಬಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ಕ್ರಿಯಂ। ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಅನಾದಾನಂ ಅಕ್ರಿಯಂ।

    1630.‘‘Kappe naṭṭhepi vā’’tiādīhi ca yojetabbaṃ. Pi-saddena ‘‘kappakatokāse jiṇṇe’’ti idaṃ sampiṇḍeti. Yathāha ‘‘kappakatokāso jiṇṇo hotī’’ti. Tena kappakatenāti sahatthe karaṇavacanaṃ. Saṃsibbitesūti ettha ‘‘akappakatesū’’ti seso. Yathāha ‘‘kappakatena akappakataṃ saṃsibbitaṃ hotī’’ti. Nivāsanapārupanaṃ kriyaṃ. Kappabinduanādānaṃ akriyaṃ.

    ದುಬ್ಬಣ್ಣಕರಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dubbaṇṇakaraṇakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೩೧-೪. ‘‘ವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೪) ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ವಿಕಪ್ಪನಾ ದುವೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಇತೀತಿ ನಿದಸ್ಸನೇ, ಏವನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾಯ…ಪೇ॰… ನಿದ್ದಿಸೇ’’ತಿ। ಏಕಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಇಧ ಬ್ಯತ್ತೋ ನಾಮ ವಿಕಪ್ಪನಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಣವಿಧಿಂ ಜಾನನ್ತೋ।

    1631-4. ‘‘Vikappanā nāma dve vikappanā sammukhāvikappanā ca parammukhāvikappanā cā’’ti (pāci. 374) vuttattā ‘‘vikappanā duve’’tiādimāha. Itīti nidassane, evanti attho. Kathaṃ sammukhāvikappanā hotīti āha ‘‘sammukhāya…pe… niddise’’ti. Ekassāti ettha ‘‘byattassā’’ti seso. Idha byatto nāma vikappanapaccuddhāraṇavidhiṃ jānanto.

    ಯಥಾವಚನಯೋಗತೋತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ, ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೬೯) ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತಂ ಅನತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ವಚನಸಮ್ಬನ್ಧಕ್ಕಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತದೇಕದೇಸಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ।

    Yathāvacanayogatoti ‘‘imaṃ cīvara’nti vā, ‘imāni cīvarānī’ti vā, ‘etaṃ cīvara’nti vā, ‘etāni cīvarānī’ti vā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.469) aṭṭhakathāya vuttaṃ anatikkamma, vacanasambandhakkamenāti attho. Tadekadesasarūpaṃ dasseti ‘‘imaṃ cīvara’’nti.

    ‘‘ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಟತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಹೇತುಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    ‘‘Apaccuddhaṭato’’ti iminā ‘‘na kappatī’’ti etassa hetuṃ dasseti.

    ೧೬೩೫. ‘‘ಸನ್ತಕ’’ಮಿಚ್ಚಾದಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಪ್ಪಕಾರೋ। ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ಕರೋಹೀತಿ ತುಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚನಕಂ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1635.‘‘Santaka’’miccādi paccuddharaṇappakāro. Yathāpaccayaṃ karohīti tuyhaṃ ruccanakaṃ karohīti attho.

    ೧೬೩೬. ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನ್ತರಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಅಪರಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ವುತ್ತಾ’’ತಿಆದಿ। ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಸಹಧಮ್ಮಿನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ, ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ।

    1636. Sammukhāvikappantaraṃ dassetumāha ‘‘aparā sammukhā vuttā’’tiādi. Attanā abhirucitassa yassa kassaci nāmaṃ gahetvāti yojanā. Sahadhamminanti ettha ‘‘pañcanna’’nti seso, niddhāraṇe sāmivacanaṃ.

    ೧೬೩೯. ಏವನ್ತಿ ವಕ್ಖಮಾನಾಪೇಕ್ಖಂ। ಅಪಿ-ಸದ್ದೋ ಪನ ಸದ್ದಸ್ಸತ್ಥೇ।

    1639.Evanti vakkhamānāpekkhaṃ. Api-saddo pana saddassatthe.

    ೧೬೪೦. ಮಿತ್ತೋತಿ ದಳ್ಹಮಿತ್ತೋ, ‘‘ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೪) ವಚನತೋ ಇದಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ಪುನ ತೇನಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1640.Mittoti daḷhamitto, ‘‘tena vattabbaṃ ‘ko te mitto vā sandiṭṭho vā’’ti (pāci. 374) vacanato idaṃ upalakkhaṇaṃ. Puna tenapi bhikkhunā vattabbanti yojanā.

    ೧೬೪೧-೨. ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಮ್ಮೀ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’ತಿ ವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೬೯) ಸೇಸಅಟ್ಠಕಥಾಪಾಠೇನ ‘‘ಇದ’’ಮಿಚ್ಚಾದಿಪಾಠೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ।

    1641-2. ‘‘Ahaṃ tissassa bhikkhuno dammī’ti vā…pe… ‘tissāya sāmaṇeriyā dammī’ti vā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.469) sesaaṭṭhakathāpāṭhena ‘‘ida’’miccādipāṭho yojetabbo.

    ೧೬೪೩. ದ್ವೀಸೂತಿ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ಭುಮ್ಮಂ, ಏತ್ಥ ‘‘ವಿಕಪ್ಪನಾಸೂ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    1643.Dvīsūti niddhāraṇe bhummaṃ, ettha ‘‘vikappanāsū’’ti pakaraṇato labbhati.

    ೧೬೪೪-೫. ಇಧ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಯೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಹ ಚೀವರಸಾಮಿಕೇನ ತಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಸ್ಸ ಅವಿಸ್ಸಾಸೇನ ವಿಸ್ಸಾಸಭಾವಂ ವಿನಾ ಸೋ ವಿನಯಕಮ್ಮಕತೋ ಭಿಕ್ಖು ತಂ ಚೀವರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಚಿತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಛನ್ದಾನುರಕ್ಖನತ್ಥಂ ‘‘ವಿನಯಂಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಅನುಸ್ಸಾರಾಗಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ವಿನಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1644-5.Idhapana imasmiṃ sāsane yena pana bhikkhunā saha cīvarasāmikena taṃ vinayakammaṃ kataṃ, tassa avissāsena vissāsabhāvaṃ vinā so vinayakammakato bhikkhu taṃ cīvaraṃ paribhuñjeyya, tassa bhikkhuno pācittīti yojanā. Chandānurakkhanatthaṃ ‘‘vinayaṃkamma’’nti anussārāgamo veditabbo, vinayakammanti attho. Taṃ cīvaraṃ adhiṭṭhahantassa vā vissajjantassa vā dukkaṭanti yojanā.

    ೧೬೪೬. ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಕವತ್ಥೇಸೂತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧಟವತ್ಥೇಸು। ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಟಸಞ್ಞಿನೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಟವತ್ಥೇಸು। ವೇಮತಿಕಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಪಚ್ಚುದ್ಧಟಾನಿ ನು ಖೋ ಮಯಾ, ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಟಾನೀ’’ತಿ ಸಂಸಯಾಪನ್ನಸ್ಸ।

    1646.Paccuddhārakavatthesūti paccuddhaṭavatthesu. Apaccuddhārasaññinoti apaccuddhaṭasaññino. Tatthāti apaccuddhaṭavatthesu. Vematikassāti ‘‘paccuddhaṭāni nu kho mayā, apaccuddhaṭānī’’ti saṃsayāpannassa.

    ೧೬೪೭. ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರಣಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧಟಮಿದನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿಸ್ಸ। ವಿಸ್ಸಾಸಾತಿ ಯಸ್ಸ ವಾ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇಸಿ, ತೇನ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧಟಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಚ। ಯಥಾಹ ‘‘ತಸ್ಸ ವಾ ವಿಸ್ಸಸನ್ತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೬)।

    1647.Paccuddhāraṇasaññissāti paccuddhaṭamidanti saññissa. Vissāsāti yassa vā cīvaraṃ vikappesi, tena apaccuddhaṭampi tassa vissāsā paribhuñjato ca. Yathāha ‘‘tassa vā vissasanto paribhuñjatī’’ti (pāci. 376).

    ವಿಕಪ್ಪನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vikappanakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೪೮-೯. ‘‘ಪತ್ತೋ ನಾಮ ದ್ವೇ ಪತ್ತಾ ಅಯೋಪತ್ತೋ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೯) ಜಾತಿಯಾ ಕಪ್ಪಿಯಪತ್ತಾನಂ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ। ತಾದಿಸನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ। ಸೂಚಿಘರಂ ನಾಮ ಸಸೂಚಿಕಂ ವಾ ಅಸೂಚಿಕಂ ವಾ। ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಪಟ್ಟಿಕಾ ವಾ ಸೂಕರನ್ತಕಂ ವಾ। ನಿಸೀದನಂ ನಾಮ ಸದಸಂ ವುಚ್ಚತಿ।

    1648-9. ‘‘Patto nāma dve pattā ayopatto mattikāpatto’’ti (pāci. 379) jātiyā kappiyapattānaṃ vuttattā āha ‘‘adhiṭṭhānupagaṃ patta’’nti. Tādisanti adhiṭṭhānupagaṃ. Sūcigharaṃ nāma sasūcikaṃ vā asūcikaṃ vā. Kāyabandhanaṃ nāma paṭṭikā vā sūkarantakaṃ vā. Nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccati.

    ‘‘ಪತ್ತಂ ವಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಉಪಯೋಗನ್ತಪದೇಹಿ ‘‘ಅಪನೇತ್ವಾ ನಿಧೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ನಿಧೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತಸ್ಸ ‘‘ಹಸಾಪೇಕ್ಖಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಿಸೇಸನಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಹಸಾಪೇಕ್ಖೋಪೀತಿ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೭೯)। ‘‘ಕೇವಲ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸಾಮನಾಧಿಪ್ಪಾಯಾದಿಅಞ್ಞಾಧಿಪ್ಪಾಯಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ವಕ್ಖತಿ ಚ ‘‘ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಮನಾಪತ್ತಿ, ಪಟಿಸಾಮಯತೋ ಪನಾ’’ತಿ।

    ‘‘Pattaṃ vā’’tiādīhi upayogantapadehi ‘‘apanetvā nidhentassā’’ti paccekaṃ yojetabbaṃ. Nidhentassāti etassa ‘‘hasāpekkhassā’’ti visesanaṃ. Yathāha ‘‘hasāpekkhopīti kīḷādhippāyo’’ti (pāci. 379). ‘‘Kevala’’nti iminā dunnikkhittassa paṭisāmanādhippāyādiaññādhippāyābhāvaṃ dīpeti. Vakkhati ca ‘‘dunnikkhittamanāpatti, paṭisāmayato panā’’ti.

    ೧೬೫೦. ತೇನಾಪೀತಿ ಆಣತ್ತೇನ। ತಸ್ಸಾತಿ ಆಣಾಪಕಸ್ಸ। ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ, ಇಮಿನಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸನ್ತಕೇ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಇದಞ್ಚ ವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ।

    1650.Tenāpīti āṇattena. Tassāti āṇāpakassa. Tikadukkaṭaṃ vuttanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ vuttaṃ, iminā ca upasampannasantake tikapācittiyanti idañca vuttameva hoti.

    ೧೬೫೧. ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಅನಾಗತಂ ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾದಿಪರಿಕ್ಖಾರಂ।

    1651.Aññanti pāḷiyaṃ anāgataṃ pattatthavikādiparikkhāraṃ.

    ೧೬೫೨. ಸಬ್ಬೇಸೂತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇಸು ಚ ಅನಾಗತೇಸು ಚ ಸಬ್ಬೇಸು ಪರಿಕ್ಖಾರೇಸು।

    1652.Sabbesūti pāḷiyaṃ āgatesu ca anāgatesu ca sabbesu parikkhāresu.

    ೧೬೫೩. ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಮಣೇನ ನಾಮ ಅನಿಹಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇನ ಭವಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೭೭) ಅಟ್ಠಕಥಾಗತನಯೇನ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕತ್ವಾ। ಅನಿಹಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇನಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಸಾಮಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇನ। ನಿಧೇತಿ ಚೇ, ತಥಾ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅವಿಹೇಸೇತುಕಾಮಸ್ಸಾತಿ ವಿಹೇಸಾಧಿಪ್ಪಾಯರಹಿತಸ್ಸ। ಅಕೀಳಸ್ಸಾತಿ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯರಹಿತಸ್ಸ ಕೇವಲಂ ವತ್ತಸೀಸೇನ ‘‘ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಪನಿಧೇನ್ತಸ್ಸ।

    1653.Dhammakathaṃ katvāti ‘‘samaṇena nāma anihitaparikkhārena bhavituṃ na vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 377) aṭṭhakathāgatanayena dhammakathaṃ katvā. Anihitaparikkhārenāti appaṭisāmitaparikkhārena. Nidheti ce, tathā anāpattīti yojanā. Avihesetukāmassāti vihesādhippāyarahitassa. Akīḷassāti kīḷādhippāyarahitassa kevalaṃ vattasīsena ‘‘paṭisāmetvā dassāmī’’ti apanidhentassa.

    ೧೬೫೪. ಅದಿನ್ನಾದಾನಸಮುಟ್ಠಾನಾಪತ್ತೀನಂ ಅಕುಸಲಾದಿವಸೇನಪಿ ಸಚಿತ್ತಕತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಇದಂ ಅಕುಸಲೇನೇವ ಸಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ।

    1654. Adinnādānasamuṭṭhānāpattīnaṃ akusalādivasenapi sacittakattā āha ‘‘idaṃ akusaleneva sacitta’’nti.

    ಚೀವರಾಪನಿಧಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Cīvarāpanidhānakathāvaṇṇanā.

    ಸುರಾಪಾನವಗ್ಗೋ ಛಟ್ಠೋ।

    Surāpānavaggo chaṭṭho.

    ೧೬೫೫. ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಗತಂ ಪಾಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಪಾಣಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೮೩) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಪಾಣಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಆಪತ್ತಿನಾನತ್ತಾಭಾವಾ ಆಹ ‘‘ಮಹನ್ತಂ ಖುದ್ದಕಮ್ಪಿ ವಾ’’ತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋಯೇವ ‘ಪಾಣೋ’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ತಂ ಖುದ್ದಕಮ್ಪಿ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ಮಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿನಾನಾಕರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಮಹನ್ತೇ ಪನ ಉಪಕ್ಕಮಮಹನ್ತತ್ತಾ ಅಕುಸಲಂ ಮಹನ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮೨)। ‘‘ಮಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ‘‘ಖುದ್ದಕಮ್ಪಿ ವಾ ಮಾರೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಸೋಧೇನ್ತೋ ಮಙ್ಗುಲಬೀಜಕೇಪಿ ಪಾಣಸಞ್ಞೀ ನಿಕ್ಕಾರುಣಿಕತಾಯ ತಂ ಭಿನ್ದನ್ತೋ ಅಪನೇತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪೇಸು ಠಾನೇಸು ಕಾರುಞ್ಞಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ ವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತೋ।

    1655.‘‘Tiracchānagataṃ pāṇa’’nti iminā ‘‘yo pana bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropeyya, pācittiya’’nti (pāci. 383) imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ pāṇaṃ dasseti. Āpattinānattābhāvā āha ‘‘mahantaṃ khuddakampi vā’’ti. Yathāha ‘‘imasmiñca sikkhāpade tiracchānagatoyeva ‘pāṇo’ti veditabbo, taṃ khuddakampi mahantampi mārentassa āpattinānākaraṇaṃ natthi, mahante pana upakkamamahantattā akusalaṃ mahantaṃ hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 382). ‘‘Mārentassa assā’’ti padacchedo. ‘‘Khuddakampi vā mārentassā’’ti iminā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘antamaso mañcapīṭhaṃ sodhento maṅgulabījakepi pāṇasaññī nikkāruṇikatāya taṃ bhindanto apaneti, pācittiyaṃ. Tasmā evarūpesu ṭhānesu kāruññaṃ upaṭṭhapetvā appamattena vattaṃ kātabba’’nti vuttavinicchayopi saṅgahito.

    ೧೬೫೬. ಉಭಯತ್ಥ ಚಾತಿ ಪಾಣೇ ವಾ ಅಪಾಣೇ ವಾತಿ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ। ಅವಸೇಸವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1656.Ubhayatthacāti pāṇe vā apāṇe vāti ubhayatthāpi. Avasesavinicchayo panettha manussaviggahe vuttanayeneva veditabbo.

    ಸಞ್ಚಿಚ್ಚಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sañciccapāṇakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೫೮. ಸಪ್ಪಾಣಕನ್ತಿ ಸಹ ಪಾಣಕೇಹೀತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕಂ। ಯೇ ಪರಿಭೋಗೇನ ಮರನ್ತಿ, ಏವರೂಪಾ ಇಧ ‘‘ಪಾಣಕಾ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ।

    1658.Sappāṇakanti saha pāṇakehīti sappāṇakaṃ. Ye paribhogena maranti, evarūpā idha ‘‘pāṇakā’’ti adhippetā. Assāti bhikkhuno.

    ೧೬೫೯. ‘‘ಅವಿಚ್ಛಿಜ್ಜಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿಚ್ಛೇದೇನೇವ ಪಯೋಗನಾನತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಪತ್ತಪೂರಮ್ಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಬ್ಯತಿರೇಕೇ।

    1659.‘‘Avicchijjā’’ti iminā vicchedeneva payoganānattaṃ hotīti dīpeti. Pattapūrampīti ettha pi-saddo byatireke.

    ೧೬೬೦-೧. ಅಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಪರಿದೀಪಿತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಾದಿಸೇನಾತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕೇನ। ಆವಿಞ್ಛಿತ್ವಾನಾತಿ ಪರಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ। ಯಾಗುಯೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಣ್ಹಾ’’ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ। ಇದಞ್ಚ ಪಾಣೀನಂ ಮಾರಣತ್ಥಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಣ್ಹವತ್ಥುಂ ಸಪ್ಪಾಣಕೇನ ಉದಕೇನ ಅನಿಬ್ಬಾಪೇತುಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ। ತಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಉದಕಂ। ನ್ಹಾಯತೋಪಿ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ –

    1660-1. Assa pācitti paridīpitāti sambandho. Tādisenāti sappāṇakena. Āviñchitvānāti paribbhamitvā. Yāguyoti ettha ‘‘uṇhā’’ti sāmatthiyā labbhati. Idañca pāṇīnaṃ māraṇatthaṃ yaṃ kiñci uṇhavatthuṃ sappāṇakena udakena anibbāpetuṃ upalakkhaṇaṃ. Taṃ sappāṇakaṃ udakaṃ. Nhāyatopi vāti ettha pi-saddena aṭṭhakathāyaṃ –

    ‘‘ಉದಕಸೋಣ್ಡಿಂ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮನತ್ಥಾಯ ವೀಚಿಂ ಉಟ್ಠಾಪಯತೋಪಿ। ಸೋಣ್ಡಿಂ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ವಾ ಸೋಧೇನ್ತೇಹಿ ತತೋ ಗಹಿತಉದಕಂ ಉದಕೇಯೇವ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ। ಸಮೀಪಮ್ಹಿ ಉದಕೇ ಅಸತಿ ಕಪ್ಪಿಯಉದಕಸ್ಸ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ವಾ ಘಟೇ ಉದಕಸಣ್ಠಾನಕಪ್ಪದೇಸೇ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ। ‘ಪವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಪತಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಉಣ್ಹಪಾಸಾಣೇ ಉದಕಂ ನಾಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ। ಕಪ್ಪಿಯಉದಕೇನ ಪನ ಪಾಸಾಣಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇತ್ವಾ ಆಸಿಞ್ಚಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೮೭) –

    ‘‘Udakasoṇḍiṃ vā pokkharaṇiṃ vā pavisitvā bahi nikkhamanatthāya vīciṃ uṭṭhāpayatopi. Soṇḍiṃ vā pokkharaṇiṃ vā sodhentehi tato gahitaudakaṃ udakeyeva āsiñcitabbaṃ. Samīpamhi udake asati kappiyaudakassa aṭṭha vā dasa vā ghaṭe udakasaṇṭhānakappadese āsiñcitvā tattha āsiñcitabbaṃ. ‘Pavaṭṭitvā udake patissatī’ti uṇhapāsāṇe udakaṃ nāsiñcitabbaṃ. Kappiyaudakena pana pāsāṇaṃ nibbāpetvā āsiñcituṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 387) –

    ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ।

    Vuttavinicchayaṃ sampiṇḍeti.

    ೧೬೬೨. ಉಭಯತ್ಥಪೀತಿ ಸಪ್ಪಾಣಕೇಪಿ ಅಪ್ಪಾಣಕೇಪೀತಿ ಉಭಯತ್ಥೇವ।

    1662.Ubhayatthapīti sappāṇakepi appāṇakepīti ubhayattheva.

    ೧೬೬೪-೬. ಪಾಣಪಟಿಬದ್ಧತಾಯ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಪತನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಸಲಭಾದೀನನ್ತಿ ಪಟಙ್ಗಾದೀನಂ । ಞತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಲುತ್ತನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ। ಏವಮುಪರಿಪಿ। ಪದೀಪುಜ್ಜಲನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ವಿಯಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಸಪ್ಪಾಣಭಾವೋವ ಸಪ್ಪಾಣಭಾವತಾ, ತಂ। ಭುಞ್ಜತೋತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ।

    1664-6. Pāṇapaṭibaddhatāya kāraṇaṃ dassetumāha ‘‘patana’’ntiādi. Salabhādīnanti paṭaṅgādīnaṃ . Ñatvāti ettha pi-saddo luttaniddiṭṭho. Evamuparipi. Padīpujjalananti ettha ‘‘viyā’’ti seso. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Sappāṇabhāvova sappāṇabhāvatā, taṃ. Bhuñjatoti bhuñjitabbato.

    ಸಲಭಾದೀನಂ ಪತನಂ ಞತ್ವಾಪಿ ಸುದ್ಧೇನ ಚೇತಸಾ ಪದೀಪುಜ್ಜಲನಂ ವಿಯ ಸಪಾಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾಪಿ ಜಲಸಞ್ಞಾಯ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಏತ್ಥ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜತಾ ಞೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    Salabhādīnaṃ patanaṃ ñatvāpi suddhena cetasā padīpujjalanaṃ viya sapāṇabhāvaṃ ñatvāpi jalasaññāya bhuñjitabbato ettha paṇṇattivajjatā ñeyyāti yojanā.

    ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಸಿಞ್ಚನಸಪ್ಪಾಣಕಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕೋ ವಿಸೇಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಿಞ್ಚನೇ’’ತಿಆದಿ। ಸಿಞ್ಚನಂ ಸಿಞ್ಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಿಞ್ಚನೇ ವುತ್ತಂ ಸಿಞ್ಚನವಿಸಯೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಇದಂ ಪನ ಸಪ್ಪಾಣಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪರಿಭೋಗೇ ವುತ್ತಂ ಅಜ್ಝೋಹಾರವಿಸಯೇ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ಅಯಮೇವ ತಸ್ಸ ಚೇವ ಅಸ್ಸ ಚ ವಿಸೇಸೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    Evaṃ sante siñcanasappāṇakasikkhāpadānaṃ ubhinnampi ko visesoti āha ‘‘siñcane’’tiādi. Siñcanaṃ siñcanasikkhāpadaṃ siñcane vuttaṃ siñcanavisaye paññattaṃ, idaṃ pana sappāṇakasikkhāpadaṃ paribhoge vuttaṃ ajjhohāravisaye paññattanti ayameva tassa ceva assa ca visesoti yojanā.

    ಸಪ್ಪಾಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sappāṇakakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೬೭. ಯಥಾಧಮ್ಮನ್ತಿ ಯೋ ಯಸ್ಸ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ವೂಪಸಮನಾಯ ಧಮ್ಮೋ ವುತ್ತೋ, ತೇನೇವ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಇತರಾನಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಉಪಲಕ್ಖಿತಾನಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅಧಿಕರಣಂ ನಾಮ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೯೪)। ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ, ತದೇವ ಸಮಥೇಹಿ ಅಧಿಕರಣೀಯತ್ತಾ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬತ್ತಾ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ। ಪುನ ನೀಹಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಪುನ ನೀಹರಿತಬ್ಬಂ, ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ‘‘ಅಕತಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಪಾಳಿಯಂ ದಸ್ಸಿತಾ ದ್ವಾದಸ ಉಕ್ಕೋಟಾ ಉಪಲಕ್ಖಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಉಕ್ಕೋಟೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಕತಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾಲೇನ್ತಸ್ಸ ಯಥಾಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ದೇನ್ತಸ್ಸ। ಏತ್ಥ ಚ ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ದೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಆಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಯಂ ಪನ ಧಮ್ಮೇನ ಅಧಿಕರಣಂ ನಿಹಟಂ, ತಂ ಸುನಿಹಟಮೇವ।

    1667.Yathādhammanti yo yassa adhikaraṇassa vūpasamanāya dhammo vutto, teneva dhammenāti attho. ‘‘Kiccādhikaraṇa’’nti iminā itarāni adhikaraṇāni upalakkhitāni. Yathāha ‘‘adhikaraṇaṃ nāma cattāri adhikaraṇāni vivādādhikaraṇaṃ anuvādādhikaraṇaṃ āpattādhikaraṇaṃ kiccādhikaraṇa’’nti (pāci. 394). Apalokanakammādīni cattāri saṅghakiccaṃ nāma, tadeva samathehi adhikaraṇīyattā vūpasametabbattā adhikaraṇanti kiccādhikaraṇaṃ. Puna nīhātabbanti puna nīharitabbaṃ, vūpasametabbanti attho. Iminā ‘‘akataṃ kamma’’ntiādinā pāḷiyaṃ dassitā dvādasa ukkoṭā upalakkhitāti daṭṭhabbā. Ukkoṭentassāti tassa tassa bhikkhuno santikaṃ gantvā ‘‘akataṃ kamma’’ntiādīni vatvā uccālentassa yathāpatiṭṭhitabhāvena patiṭṭhātuṃ na dentassa. Ettha ca patiṭṭhātuṃ na dentassāti tassa pavattiākāradassanatthaṃ vuttaṃ. Yaṃ pana dhammena adhikaraṇaṃ nihaṭaṃ, taṃ sunihaṭameva.

    ೧೬೬೮. ‘‘ಅಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ದುಕ್ಕಟಂ ಕಮ್ಮಂ, ಪುನ ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವದತಾ ವದನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಉಚ್ಚಾಲೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1668. ‘‘Akataṃ kammaṃ, dukkaṭaṃ kammaṃ, puna kātabbaṃ kamma’’nti vadatā vadantena bhikkhunā taṃ kammaṃ uccāletuṃ na vaṭṭatīti yojanā.

    ೧೬೬೯. ವಿಪ್ಪಕತೇತಿ ಆರದ್ಧಾನಿಟ್ಠಿತೇ। ತನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಂ। ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾತಿ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅನವಜ್ಜಭಾವಂ ಞಾಪೇತ್ವಾ। ನ ಪನಞ್ಞಥಾತಿ ತಥಾ ಅಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ।

    1669.Vippakateti āraddhāniṭṭhite. Tanti paṭikkosantaṃ. Saññāpetvāti katakammassa anavajjabhāvaṃ ñāpetvā. Na panaññathāti tathā asaññāpetvā.

    ೧೬೭೦. ಅಧಮ್ಮೇ ಪನ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಯಥಾಪಾಳಿಆಗತೇ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿಂ। ಉಭಯತ್ಥಾಪೀತಿ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವಾತಿ ಉಭಯತ್ಥ।

    1670.Adhamme pana kammasminti yathāpāḷiāgate kammasmiṃ. Ubhayatthāpīti dhammakamme, adhammakamme vāti ubhayattha.

    ೧೬೭೧. ನ ಚ ಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೋ ‘‘ವಗ್ಗೇನ ಚಾ’’ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಚ-ಸದ್ದೋ ವಾ-ಸದ್ದತ್ಥೇ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ‘‘ಅಧಮ್ಮೇನ, ವಗ್ಗೇನ ವಾ ನ ಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ವಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಜಾನತೋ ಉಕ್ಕೋಟನೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1671.Na ca kammārahassa vāti ettha ca-saddo ‘‘vaggena cā’’ti yojetabbo. Ca-saddo vā-saddatthe daṭṭhabbo. ‘‘Adhammena, vaggena vā na kammārahassa vā kata’’nti jānato ukkoṭane doso natthīti yojanā.

    ಉಕ್ಕೋಟನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ukkoṭanakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೭೩. ‘‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ತೇರಸ ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೩೯೯) ವಚನತೋ ಪಾರಾಜಿಕಾನಮ್ಪಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲತ್ತಾ, ಇಧ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ಅನಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲ-ಪದಂ ವಿಸೇಸಿತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಏತ್ಥ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ದಸ್ಸಿತಾನಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿ ಪನ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೯೯)। ಞತ್ವಾತಿ ಸಾಮಂ ವಾ ಅಞ್ಞತೋ ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ। ಛಾದಯತೋ ತಸ್ಸ ಪರಿಯಾಪುತಾತಿ ‘‘ಇಮಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಚೋದೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಾರೇಸ್ಸನ್ತಿ, ನಾರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪರಿಯಾಪುತಾ ದೇಸಿತಾ।

    1673. ‘‘Duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā’’ti (pāci. 399) vacanato pārājikānampi duṭṭhullattā, idha ca pārājikassa anadhippetattā idhādhippetameva dassetuṃ ‘‘saṅghādisesa’’nti iminā duṭṭhulla-padaṃ visesitaṃ. Yathāha ‘‘ettha cattāri pārājikāni atthuddhāravasena dassitāni, saṅghādisesāpatti pana adhippetā’’ti (pāci. aṭṭha. 399). Ñatvāti sāmaṃ vā aññato vā jānitvā. Chādayato tassa pariyāputāti ‘‘imaṃ jānitvā codessanti, sāressanti, nārocessāmī’’ti paṭicchādentassa tassa pariyāputā desitā.

    ೧೬೭೪-೫. ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸ್ಸ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನಂ ಹೇತು ಕಾರಣಂ ಯಸ್ಸ ಆರೋಚನಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನಹೇತುಕನ್ತಿ ಆರೋಚನಕಿರಿಯಾಯ ವಿಸೇಸನಂ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆರೋಚನಂ ಕರೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇತೀತಿ ವುತ್ತನಿದಸ್ಸನೇ, ಹೀತಿ ಏವಕಾರತ್ಥೇ, ಏವಮೇವ ವದತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1674-5.Dhuraṃ nikkhipitvāti ‘‘aññassa na ārocessāmī’’ti dhuranikkhepaṃ katvā. Tassāti duṭṭhullassa. Paṭicchādanaṃ hetu kāraṇaṃ yassa ārocanassāti viggaho. Paṭicchādanahetukanti ārocanakiriyāya visesanaṃ, ‘‘itthannāmo itthannāmaṃ saṅghādisesaṃ āpanno, aññassa na ārocehī’’ti vatvā ārocanaṃ karotīti vuttaṃ hoti. Itīti vuttanidassane, hīti evakāratthe, evameva vadatīti attho.

    ಯಾವ ಕೋಟಿ ನ ಛಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಏವಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಏವಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    Yāva koṭi na chijjati, tāva evaṃ bhikkhūnaṃ satampi sahassampi taṃ āpattiṃ āpajjati evāti yojanā.

    ೧೬೭೬. ಮೂಲೇನಾತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನಪುಗ್ಗಲೇನ। ಆರೋಚಿತಸ್ಸ ದುತಿಯಸ್ಸಾತಿ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣಂ। ಮೂಲೇನ ‘‘ಮಮ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಭಾವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಆರೋಚಿತಸ್ಸ ದುತಿಯಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಸುಣನ್ತೇನ ತತಿಯೇನ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ದುತಿಯಸ್ಸ ಪಕಾಸಿತೇ ಆರೋಚನಸ್ಸ ಕೋಟಿ ಛಿನ್ನಾತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕೋಟೀತಿ ಆರೋಚನಕಿರಿಯಾವಸಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ।

    1676.Mūlenāti saṅghādisesaṃ āpannapuggalena. Ārocitassa dutiyassāti samānādhikaraṇaṃ. Mūlena ‘‘mama āpattiṃ āpannabhāvaṃ aññassa na ārocehī’’ti ārocitassa dutiyabhikkhussa santikā suṇantena tatiyena nivattitvā tasseva dutiyassa pakāsite ārocanassa koṭi chinnāti vuccatīti yojanā. Koṭīti ārocanakiriyāvasānaṃ vuccati.

    ೧೬೭೭. ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯ ಚ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆರೋಚೇನ್ತೋ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಇತರೇಸು ಪನ ದ್ವೀಸೂತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯ ವೇಮತಿಕೋ, ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞೀತಿ ದ್ವೀಸು।

    1677.Duṭṭhullāya ca duṭṭhullasaññīti ettha ‘‘ārocento’’ti pakaraṇato labbhati. Itaresu pana dvīsūti duṭṭhullāya vematiko, aduṭṭhullasaññīti dvīsu.

    ೧೬೭೮. ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯಾತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಾಯ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಯಾ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಕಪ್ಪೇಸು। ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಯ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ದುಕ್ಕಟತ್ತಯಂ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ೪೦೦) ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನವಾರೇಸೂತಿ ತೀಸು ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನವಿಕಪ್ಪೇಸು। ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1678.Aduṭṭhullāyāti pañcavidhāya lahukāpattiyā. Sabbatthāti sabbesu vikappesu. Tikadukkaṭaṃ niddiṭṭhanti aduṭṭhullāya duṭṭhullasaññivematikaaduṭṭhullasaññīnaṃ vasena dukkaṭattayaṃ pāḷiyaṃ (pāci. 400) dassitanti attho. Sabbatthāti sabbesu. Anupasampannavāresūti tīsu anupasampannavikappesu. Dukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭanti attho.

    ೧೬೭೯-೮೦. ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭೇದನಾದೀನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಪದೇಹಿ ‘‘ನ ಆರೋಚೇತಿ ಚೇ, ದೋಸೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಸಭಾಗಂ ವಾ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ತಥಾ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ನ ಆರೋಚೇತಿ ಚೇ, ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ಕಕ್ಖಳೋ ಅಯನ್ತಿ ನ ಆರೋಚೇತಿ ಚೇ, ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ।

    1679-80. ‘‘Saṅghassa bhedanādīni bhavissantī’’tiādīhi sabbehi padehi ‘‘na āroceti ce, doso natthī’’ti idaṃ paccekaṃ yojetabbaṃ. Sabhāgaṃ vā na passatīti tathā apassanto na āroceti ce, doso natthi. Kakkhaḷo ayanti na āroceti ce, doso natthi.

    ೧೬೮೧. ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅನಾರೋಚನೇನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ‘‘ಅಕ್ರಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಆರೋಚೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅನುಞ್ಞಾತಸ್ಸ ಅನಾರೋಚನಂ ಅನಾದರಮನ್ತರೇನ ನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದುಕ್ಖವೇದನ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಾತಿಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಮನುಭಾಸನಸದಿಸಾನೇವಾ’’ತಿ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ದುಟ್ಠಲ್ಲಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ವುತ್ತಂ, ಇಧ ‘‘ಧುರನಿಕ್ಖೇಪತುಲ್ಯಾವಾ’’ತಿ, ಉಭಯತ್ಥ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ವಿಸೇಸೋ, ಏಕಮೇವ ಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    1681. Aññassa anārocanena āpajjitabbato ‘‘akriya’’nti vuttaṃ. ‘‘Ārocetabba’’nti anuññātassa anārocanaṃ anādaramantarena na hotīti āha ‘‘dukkhavedana’’nti. Ettha ca mātikaṭṭhakathāyaṃ ‘‘samanubhāsanasadisānevā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. duṭṭhallasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ, idha ‘‘dhuranikkhepatulyāvā’’ti, ubhayattha nāmamattameva viseso, ekameva samuṭṭhānanti veditabbaṃ.

    ದುಟ್ಠುಲ್ಲಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Duṭṭhullakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೮೨. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಜಾನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ, ‘‘ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ನಾಮ ಪಟಿಸನ್ಧಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿಸಂವಚ್ಛರೋ। ಯೋತಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಹುತ್ವಾ। ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ। ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಉಪಸಮ್ಪದೋ, ತಂ। ಯೋ ಜಾನಂ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೇಸಾನನ್ತಿ ‘‘ಗಣಸ್ಸ ಚ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಚ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೦೪) ಪಾಳಿಯಂ ದಸ್ಸಿತಾನಂ ಗಹಣಂ।

    1682.Ūnavīsativassanti ettha ‘‘jāna’’nti seso, ‘‘ūnavīsativasso’’ti jānantoti attho. Ūnavīsativasso nāma paṭisandhito paṭṭhāya aparipuṇṇavīsatisaṃvaccharo. Yoti yo bhikkhu upajjhāyo hutvā. Kareyyāti kārāpeyya. Upasampajjatīti upasampado, taṃ. Yo jānaṃ ūnavīsativassaṃ puggalaṃ upasampadaṃ upasampannaṃ kareyya, tassa evaṃ upasampādentassa bhikkhuno pācittiyaṃ hotīti yojanā. Sesānanti ‘‘gaṇassa ca ācariyassa ca āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 404) pāḷiyaṃ dassitānaṃ gahaṇaṃ.

    ೧೬೮೩. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಭಾವಂ ಜಾನತಾ ವಾ ಅಜಾನತಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಚೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದಿತೋ, ಸೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋವ ಹೋತಿ, ಪುನ ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಸಮಾನೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋಯೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1683. Ūnavīsativassabhāvaṃ jānatā vā ajānatā vā bhikkhunā yo puggalo ce upasampādito, so anupasampannova hoti, puna so paripuṇṇavīsativasso samāno upasampanno kātabbo upasampādetabboyevāti yojanā.

    ೧೬೮೪. ದಸವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಪರಿಪುಣ್ಣದಸವಸ್ಸೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸತೋ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಪಟಿಞ್ಞಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದನೇ ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ಚೇ ಏಕಂಸೇನ ನತ್ಥಿ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1684.Dasavassaccayena paripuṇṇadasavasso hutvā upajjhāyassa sato assa bhikkhupaṭiññassa aññesaṃ upasampādane koci doso ce ekaṃsena natthi na vijjatīti yojanā.

    ೧೬೮೫. ತಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಪುಣ್ಣದಸವಸ್ಸೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಂ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಪಟಿಞ್ಞಂ। ಗಣೋ ಚೇ ಪರಿಪೂರತೀತಿ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ದಸವಗ್ಗೋ, ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಞ್ಚವಗ್ಗೋ ಗಣೋ ಸಚೇ ಅನೂನೋ ಹೋತಿ। ತೇತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದಿತಾ। ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ।

    1685.Taṃ bhikkhunti ūnavīsativasso hutvā upasampajjitvā paripuṇṇadasavasso upajjhāyo hutvā upasampādentaṃ taṃ bhikkhupaṭiññaṃ. Gaṇo ce paripūratīti majjhimadese dasavaggo, paccantimesu janapadesu pañcavaggo gaṇo sace anūno hoti. Teti upasampāditā. Sūpasampannāti suṭṭhu upasampannā.

    ೧೬೮೬-೭. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಪುಗ್ಗಲಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದಯಿಸ್ಸಾಮಿ’’ಇತಿ ಗಣಮ್ಪಿ ವಾ ಆಚರಿಯಮ್ಪಿ ವಾ ಪತ್ತಮ್ಪಿ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಮಾಳಕಞ್ಚ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ ಬದ್ಧಸೀಮಂ ಬನ್ಧತಿ, ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬೇಸು ಪಯೋಗೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ। ತಥಾ ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಥಾ ದ್ವೀಸು ಕಮ್ಮವಾಚಾಸುಪಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1686-7. Yo bhikkhu upajjhāyo hutvā ‘‘ūnavīsativassapuggalaṃ upasampādayissāmi’’iti gaṇampi vā ācariyampi vā pattampi vā pariyesati, māḷakañca sammannati baddhasīmaṃ bandhati, tassa sabbesu payogesu dukkaṭaṃ. Tathā ñattiyā dukkaṭaṃ. Tathā dvīsu kammavācāsupi dukkaṭanti yojanā.

    ೧೬೮೮-೯. ವೀಸತಿ ಚ ತಾನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಚಾತಿ ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ, ಊನಾನಿ ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ, ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋತಿ ಸಞ್ಞಾ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಞ್ಞಾ, ಸಾ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ‘‘ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಞ್ಞೀ’’ಇತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ನಿಪಾತನಲಕ್ಖಣೇನ ವಸ್ಸ-ಸದ್ದಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಊನವೀಸತಿಸಞ್ಞೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಊನವೀಸತಿಸಞ್ಞಿಸ್ಸ। ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ ಏತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ನಿಪಾತನಲಕ್ಖಣೇನ ವೀಸತಿವಸ್ಸ-ಸದ್ದಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣೋ’’ತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಪುಣ್ಣೇ, ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೇ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಭಯತ್ಥಾತಿ ಊನವೀಸತಿಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೇಸು ಉಭೋಸು ಪುಗ್ಗಲೇಸು।

    1688-9. Vīsati ca tāni vassāni cāti vīsativassāni, ūnāni vīsativassāni yassa so ūnavīsativasso, ūnavīsativassoti saññā ūnavīsativassasaññā, sā etassa atthīti ‘‘ūnavīsativassasaññī’’iti vattabbe nipātanalakkhaṇena vassa-saddalopaṃ katvā ‘‘ūnavīsatisaññī’’ti vuttaṃ, tassa ūnavīsatisaññissa. Paripuṇṇāni vīsativassāni etassāti ‘‘paripuṇṇavīsativasso’’ti vattabbe nipātanalakkhaṇena vīsativassa-saddalopaṃ katvā ‘‘paripuṇṇo’’ti puggalo vuccati, tasmiṃ paripuṇṇe, paripuṇṇavīsativasse puggaleti attho. Ubhayatthāti ūnavīsatiparipuṇṇavīsativassesu ubhosu puggalesu.

    ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ūnavīsativassakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೯೧. ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ‘‘ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೋ ನಾಮ ಚೋರಾ ಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೪೦೯) ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಸರೂಪೇನ ಸತ್ಥಸಙ್ಖಾತೇನ ಜನಸಮೂಹೇನ ಸಹಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಹಾದಿಯೋಗೇ ಕರಣವಚನಂ। ಜಾನನ್ತೋತಿ ‘‘ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೋ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೋ। ಸಂವಿಧಾಯಾತಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮಾವುಸೋ, ಗಚ್ಛಾಮ ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮಾವುಸೋ, ಅಜ್ಜ ವಾ ಹಿಯ್ಯೋ ವಾ ಪರೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ, ಏತ್ಥ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಗಾಮನ್ತರಮ್ಪೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅನ್ತಮಸೋ ಗಾಮನ್ತರಮ್ಪೀ’’ತಿ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ‘‘ಗಾಮೇ ಗಾಮನ್ತರೇ ಗಾಮನ್ತರೇ ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಭವೇಯ್ಯ।

    1691.Theyyasatthenasaddhinti ‘‘theyyasattho nāma corā katakammā vā honti akatakammā vā’’tiādinā (pāci. 409) padabhājane vuttasarūpena satthasaṅkhātena janasamūhena sahāti vuttaṃ hoti. Sahādiyoge karaṇavacanaṃ. Jānantoti ‘‘theyyasattho’’ti jānanto. Saṃvidhāyāti ‘‘gacchāmāvuso, gacchāma bhante, gacchāmāvuso, ajja vā hiyyo vā pare vā apare vā gacchāmā’’ti padabhājane vuttanayena saṃvidahitvāti attho. Magganti ekaddhānamaggaṃ, ettha ‘‘antamaso gāmantarampī’’ti seso. Yathāha ‘‘ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya antamaso gāmantarampī’’ti. Pācittiyaṃ siyāti ‘‘gāme gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassa. Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti pācittiyassā’’ti vuttappakāraṃ pācittiyaṃ bhaveyya.

    ೧೬೯೨. ನ ಉದ್ಧಟೋತಿ ಇಧ ನ ವುತ್ತೋ।

    1692.Na uddhaṭoti idha na vutto.

    ೧೬೯೩-೪. ಮಗ್ಗಾಟವಿವಿಸಙ್ಕೇತೇತಿ ಮಗ್ಗವಿಸಙ್ಕೇತೇ, ಅಟವಿವಿಸಙ್ಕೇತೇ ಚ। ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವಾತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ತೇಸೂತಿ ಸತ್ಥಿಕೇಸು। ಅಸಂವಿದಹನ್ತೇಸೂತಿ ಸಂವಿಧಾನಂ ಅಕರೋನ್ತೇಸು। ಸಯಂ ವಿದಹತೋಪಿ ಚಾತಿ ಅತ್ತನಾ ಸಂವಿದಹನ್ತಸ್ಸ ಚ। ಉಭಯತ್ಥಾತಿ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೇ ವಾ ಅಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೇ ವಾತಿ ದ್ವೀಸು।

    1693-4.Maggāṭavivisaṅketeti maggavisaṅkete, aṭavivisaṅkete ca. Yathāvatthukamevāti pācittiyameva. Tesūti satthikesu. Asaṃvidahantesūti saṃvidhānaṃ akarontesu. Sayaṃ vidahatopi cāti attanā saṃvidahantassa ca. Ubhayatthāti theyyasatthe vā atheyyasatthe vāti dvīsu.

    ೧೬೯೫. ಅಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಭಯತ್ಥಾ’’ತಿ ಅನುವತ್ತೇತಬ್ಬಂ। ಕಾಲಸ್ಸಾಯನ್ತಿ ಕಾಲಿಕೋ, ವಿಸಙ್ಕೇತೋ, ತಸ್ಮಿಂ, ಕಾಲಸಮ್ಬನ್ಧಿನಿ ವಿಸಙ್ಕೇತೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಕಾಲಿಕೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಿಸಙ್ಕೇತವಿಸೇಸನೇನ ಮಗ್ಗಾಟವಿವಿಸಙ್ಕೇತೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ದೀಪೇತಿ।

    1695.Atheyyasatthasaññissāti ettha ‘‘ubhayatthā’’ti anuvattetabbaṃ. Kālassāyanti kāliko, visaṅketo, tasmiṃ, kālasambandhini visaṅkete ca anāpattīti attho. ‘‘Kālike’’ti iminā visaṅketavisesanena maggāṭavivisaṅketepi āpattiyevāti dīpeti.

    ೧೬೯೬. ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ , ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1696. Kāyacittato , kāyavācācittato ca samuṭṭhānato idaṃ sikkhāpadaṃ theyyasatthasamuṭṭhānaṃ kathitanti yojanā.

    ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Theyyasatthakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೯೭. ಸತ್ತಮನ್ತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೪೧೩) ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ ಸತ್ತಮಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾನೇನಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾನಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾತಿ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ವಿನಿಚ್ಛಯೇನ। ತುಲ್ಯನ್ತಿ ಸದಿಸಂ। ಕೋಚಿಪೀತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ।

    1697.Sattamanti ‘‘yo pana bhikkhu mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāyā’’tiādinā (pāci. 413) uddiṭṭhaṃ sattamasikkhāpadaṃ. Bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhānenāti bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhānasikkhāpadena. Samuṭṭhānādināti samuṭṭhānādinā vinicchayena. Tulyanti sadisaṃ. Kocipīti appamattakopi.

    ಸಂವಿಧಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Saṃvidhānakathāvaṇṇanā.

    ೧೬೯೮. ಏತೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ತರಾಯಕರಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಧ ಅಯಂ ಅನ್ತರಾಯಕರ-ಸದ್ದೋ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇನ ಅನ್ತರಾಯಿಕ-ಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮನ್ತರಾಯಿಕಾ, ಕಿಲೇಸನ್ತರಾಯಿಕಾ, ವಿಪಾಕನ್ತರಾಯಿಕಾ, ಉಪವಾದನ್ತರಾಯಿಕಾ, ಆಣಾವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತರಾಯಿಕಾತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಭಗವತಾ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1698. Ete pañca dhammā antarāyakarāti pakāsitāti yojanā. Idha ayaṃ antarāyakara-saddo pāḷiyaṃ āgatena antarāyika-saddena samānattho. Tasmā kammantarāyikā, kilesantarāyikā, vipākantarāyikā, upavādantarāyikā, āṇāvītikkamantarāyikāti ime pañca antarāyikā dhammā bhagavatā pakāsitāti vuttaṃ hoti.

    ತತ್ಥ ತಂತಂಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿಬನ್ಧನವಸೇನ ಸತ್ತಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ವೇಮಜ್ಝೇ ಏತಿ ಆಗಚ್ಛತೀತಿ ಅನ್ತರಾಯೋ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾದಿಅನತ್ಥೋ, ಅನತಿಕ್ಕಮನಟ್ಠೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಾಯೇ ನಿಯುತ್ತಾ, ಅನ್ತರಾಯಂ ವಾ ಫಲಂ ಅರಹನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾಯಸ್ಸ ವಾ ಕರಣಸೀಲಾತಿ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೪೧೭; ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಭಿ॰ ಟೀ॰ ಅರಿಟ್ಠಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ)।

    Tattha taṃtaṃsampattiyā vibandhanavasena sattasantānassa antare vemajjhe eti āgacchatīti antarāyo, diṭṭhadhammikādianattho, anatikkamanaṭṭhena tasmiṃ antarāye niyuttā, antarāyaṃ vā phalaṃ arahanti, antarāyassa vā karaṇasīlāti antarāyikā (sārattha. ṭī. pācittiya 3.417; kaṅkhā. abhi. ṭī. ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā).

    ಪಞ್ಚಾನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಾನೇವ ಕಮ್ಮನ್ತರಾಯಿಕಾ, ತಥಾ ಭಿಕ್ಖುನಿದೂಸಕಕಮ್ಮಂ। ತಂ ಪನ ಮೋಕ್ಖಸ್ಸೇವ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೋತಿ, ನ ಸಗ್ಗಸ್ಸ। ಇದಞ್ಚ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಭಾವೋ ಅತ್ಥಿ। ಪಾಕತಿಕಭಿಕ್ಖುನಿವಸೇನ ಚೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಅರಿಯಾಯ ಪನ ಪವತ್ತಂ ಅಪಾಯಸಂವತ್ತನಿಕಮೇವ। ನನ್ದಮಾಣವಕೋ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩.೭; ಧ॰ ಪ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೬೮ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣತ್ಥೇರೀವತ್ಥು; ಅ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩.೩೪) ಚೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಂ। ಉಭಿನ್ನಂ ಸಮಾನಚ್ಛನ್ದತಾವಸೇನ ವಾ ನ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯಿಕತಾ, ಮೋಕ್ಖನ್ತರಾಯಿಕತಾ ಪನ ಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ವಿದೂಸನತೋ। ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಪನ ಪವತ್ತಿಯಾ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯಿಕತಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ನಿವಾರೇತುನ್ತಿ ವದನ್ತಿ।

    Pañcānantariyakammāneva kammantarāyikā, tathā bhikkhunidūsakakammaṃ. Taṃ pana mokkhasseva antarāyaṃ karoti, na saggassa. Idañca micchācāralakkhaṇassa abhāvato vuttaṃ. Na hi bhikkhuniyā dhammarakkhitabhāvo atthi. Pākatikabhikkhunivasena cetaṃ vuttaṃ. Ariyāya pana pavattaṃ apāyasaṃvattanikameva. Nandamāṇavako (ma. ni. aṭṭha. 3.7; dha. pa. aṭṭha. 1.68 uppalavaṇṇattherīvatthu; a. ni. aṭṭha. 2.3.34) cettha nidassanaṃ. Ubhinnaṃ samānacchandatāvasena vā na saggantarāyikatā, mokkhantarāyikatā pana mokkhatthāya paṭipattiyā vidūsanato. Abhibhavitvā pana pavattiyā saggantarāyikatāpi na sakkā nivāretunti vadanti.

    ಅಹೇತುಕದಿಟ್ಠಿಅಕಿರಿಯದಿಟ್ಠಿನತ್ಥಿಕದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾತಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಭಾವಪ್ಪತ್ತಾ ಕಿಲೇಸನ್ತರಾಯಿಕಾ ನಾಮ। ಪಣ್ಡಕತಿರಚ್ಛಾನಗತಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಾನಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ ವಿಪಾಕನ್ತರಾಯಿಕಾ ನಾಮ। ಪಣ್ಡಕಾದಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ ಸಬ್ಬಾಯಪಿ ಅಹೇತುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವಿಪಾಕನ್ತರಾಯಿಕಭಾವತೋ । ಅರಿಯೂಪವಾದಾ ಉಪವಾದನ್ತರಾಯಿಕಾ ನಾಮ। ತೇ ಪನ ಯಾವ ಅರಿಯೇ ನ ಖಮಾಪೇನ್ತಿ, ತಾವದೇವ, ನ ತತೋ ಪರಂ। ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪನ್ನಾ ಸತ್ತಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಣಾವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತರಾಯಿಕಾ ನಾಮ। ತೇಪಿ ಯಾವ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಂ ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ನ ವುಟ್ಠಾತಿ ವಾ ನ ದೇಸೇತಿ ವಾ, ತಾವದೇವ, ನ ತತೋ ಪರಂ।

    Ahetukadiṭṭhiakiriyadiṭṭhinatthikadiṭṭhisaṅkhātā micchādiṭṭhidhammā niyatabhāvappattā kilesantarāyikā nāma. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakānaṃ paṭisandhicittuppādadhammā vipākantarāyikā nāma. Paṇḍakādiggahaṇañcettha nidassanamattaṃ sabbāyapi ahetukapaṭisandhiyā vipākantarāyikabhāvato . Ariyūpavādā upavādantarāyikā nāma. Te pana yāva ariye na khamāpenti, tāvadeva, na tato paraṃ. Sañcicca āpannā sattāpattikkhandhā āṇāvītikkamantarāyikā nāma. Tepi yāva bhikkhubhāvaṃ vā paṭijānāti, na vuṭṭhāti vā na deseti vā, tāvadeva, na tato paraṃ.

    ೧೬೯೯-೭೦೦.

    1699-700.

    ‘‘ಅನನ್ತರಾಯಿಕಾ ಏತೇ।

    ‘‘Anantarāyikā ete;

    ಯಥಾ ಹೋನ್ತಿ ತಥಾ ಅಹಂ।

    Yathā honti tathā ahaṃ;

    ದೇಸಿತಂ ಮುನಿನಾ ಧಮ್ಮಂ।

    Desitaṃ muninā dhammaṃ;

    ಆಜಾನಾಮೀತಿ ಯೋ ವದೇ’’ತಿ॥ –

    Ājānāmīti yo vade’’ti. –

    ಏವಂ ದುತಿಯಗಾಥಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಅವುತ್ತೇ ‘‘ತಿಕ್ಖತ್ತು’’ನ್ತಿಆದಿಗಾಥಾ ಪಠಮಗಾಥಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟನಾ ಏವ ನ ಸಿಯಾ। ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಾಥಾ ಪರಿಹೀನಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    Evaṃ dutiyagāthā vattabbā. Tathā avutte ‘‘tikkhattu’’ntiādigāthā paṭhamagāthāya saddhiṃ ghaṭanā eva na siyā. Tasmā etthāyaṃ gāthā parihīnāti viññāyati.

    ಏತೇತಿ ‘‘ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ’’ತಿ ಭಗವತಾ ಪಕಾಸಿತಾ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ‘‘ಯಥಾ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಅಹಂ ಮುನಿನಾ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ವದೇಯ್ಯ, ಸೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕೇಹಿ ಕಥಂ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯೇ ಪಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿಆದಿ। ಯೇ ತಥಾವಾದಿತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ‘‘ಅಸುಕೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಏವಂವಾದೀ’’ತಿ ಪರತೋ ಸುಣನ್ತಿ ಚ, ತೇಹಿ। ಸೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ಅವಚಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    Eteti ‘‘antarāyikā’’ti bhagavatā pakāsitā pañca dhammā ‘‘yathā anantarāyikā honti, tathā ahaṃ muninā desitaṃ dhammaṃ ājānāmī’’ti yo bhikkhu vadeyya, so pana bhikkhu tikkhattuṃ vattabboti sambandho. Kehi kathaṃ vattabboti āha ‘‘ye passantī’’tiādi. Ye tathāvāditaṃ bhikkhuṃ passanti, ‘‘asuko āyasmā evaṃvādī’’ti parato suṇanti ca, tehi. So pana bhikkhu ‘‘mā āyasmā evaṃ avacā’’ti tikkhattuṃ vattabboti yojanā.

    ೧೭೦೧. ಅವದನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ಅವದನ್ತಸ್ಸ। ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಞಾತದುಕ್ಕಟಂ। ತಂ ದುಲದ್ಧಿಂ। ಅನಿಸ್ಸಜತೋತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಅನಿಸ್ಸಜನ್ತಸ್ಸ। ತಥಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅತಿದಿಸತಿ।

    1701.Avadantassāti taṃ disvā vā sutvā vā yathāvuttanayena avadantassa. Dukkaṭanti ñātadukkaṭaṃ. Taṃ duladdhiṃ. Anissajatoti bhikkhūhi evaṃ vuttepi anissajantassa. Tathā dukkaṭanti atidisati.

    ೧೭೦೨. ಕಮ್ಮವಾಚಾಯಾತಿ ತತಿಯಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ। ಓಸಾನೇತಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ, ಯ್ಯಕಾರೇ ಪತ್ತೇತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ವೇಮತಿಕೋ ನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ನ ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೨೧) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಅಧಮ್ಮೇ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ।

    1702.Kammavācāyāti tatiyāya kammavācāya. Osāneti pariyosāne, yyakāre patteti adhippāyo. Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘dhammakamme dhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme vematiko na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassa. Dhammakamme adhammakammasaññī na paṭinissajjati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 421) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Adhamme tikadukkaṭaṃ vuttanti adhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ vuttaṃ.

    ೧೭೦೩. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅಕತಕಮ್ಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಸಮನುಭಾಸನಕಮ್ಮಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅಸಮನುಭಾಸನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೨೨)।

    1703. ‘‘Anāpatti akatakammassā’’ti padacchedo. Kammaṃ nāma samanubhāsanakammaṃ. Yathāha ‘‘anāpatti asamanubhāsantassā’’ti (pāci. 422).

    ಅರಿಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ariṭṭhakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೦೪. ಞತ್ವಾತಿ ಅನೋಸಾರಿತಭಾವಂ ಸಯಮೇವ ವಾ ಪರತೋ ವಾ ತಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಿಕಾ ಞತ್ವಾ। ಅಕತಾನುಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಕತೋ ಓಸಾರಣಸಙ್ಖಾತೋ ಅನುಧಮ್ಮೋ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಅಕತಾನುಧಮ್ಮೋ, ತೇನ, ಸಹಯೋಗೇ ಕರಣವಚನಂ। ತಥಾವಾದಿಕಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮೀ’’ತಿಆದಿಂ ವದನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ‘‘ಅಕತಾನುಧಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣಂ। ಸಂವಸೇಯ್ಯಾತಿ ಉಪೋಸಥಾದಿಕಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ ಚಾತಿ ಆಮಿಸಸಮ್ಭೋಗಂ ವಾ ಧಮ್ಮಸಮ್ಭೋಗಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ। ಸಹ ಸೇಯ್ಯ ವಾತಿ ನಾನೂಪಚಾರೇಪಿ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ನಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ।

    1704.Ñatvāti anosāritabhāvaṃ sayameva vā parato vā tassa vā santikā ñatvā. Akatānudhammenāti akato osāraṇasaṅkhāto anudhammo yassa so akatānudhammo, tena, sahayoge karaṇavacanaṃ. Tathāvādikabhikkhunāti ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’tiādiṃ vadantena bhikkhunā. ‘‘Akatānudhammenā’’ti iminā samānādhikaraṇaṃ. Saṃvaseyyāti uposathādikaṃ saṅghakammaṃ kareyya. Bhuñjeyya cāti āmisasambhogaṃ vā dhammasambhogaṃ vā kareyya. Saha seyya vāti nānūpacārepi ekacchanne nipajjeyya.

    ೧೭೦೫. ಇದಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ಖೇತ್ತನಿಯಮಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಉಪೋಸಥಾದಿಕಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಪವಾರಣಂ ಗಹಿತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಉಪೋಸಥಂ ವಾ ಪವಾರಣಂ ವಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೨೫)। ತೇನ ಸಹಾತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇನ ಸಹ। ‘‘ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನೇ’’ತಿ ಇದಂ ಸಂವಾಸೇನ ಆಪತ್ತಿಖೇತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ।

    1705. Idāni yathāvuttapācittiyassa khettaniyamaṃ dassetumāha ‘‘uposathādikaṃ kamma’’ntiādi. Ādi-saddena pavāraṇaṃ gahitaṃ. Yathāha ‘‘uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā’’ti (pāci. 425). Tena sahāti ukkhittakena saha. ‘‘Kammassa pariyosāne’’ti idaṃ saṃvāsena āpattikhettanidassanaṃ.

    ೧೭೦೬. ಏಕೇನೇವ ಪಯೋಗೇನ ಬಹುಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಾದಿಆಮಿಸಂ ಗಣ್ಹತೋ ಏಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಥಾ ಏಕೇನೇವ ಪಯೋಗೇನ ಬಹುಂ ಆಮಿಸಂ ದದತೋಪಿ ಏಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಬಹೂಸು ಪಯೋಗೇಸು ಬಹೂನಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಮಿನಾ ಚ ಆಮಿಸಸಮ್ಭೋಗೇನ ತುಲ್ಯಫಲಂ ಧಮ್ಮಸಮ್ಭೋಗಮ್ಪಿ ಸಹಚರಿಯೇನ ಆಹಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಪನ ಪದಾದೀಹಿ ಉದ್ದಿಸನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಉದ್ದಿಸಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪದಸೋಧಮ್ಮೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಆಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

    1706. Ekeneva payogena bahuṃ yāmakālikādiāmisaṃ gaṇhato ekaṃ pācittiyaṃ. Tathā ekeneva payogena bahuṃ āmisaṃ dadatopi ekaṃ pācittiyaṃ. Bahūsu payogesu bahūni pācittiyānīti yojanā. Iminā ca āmisasambhogena tulyaphalaṃ dhammasambhogampi sahacariyena āhāti veditabbaṃ. Tattha pana padādīhi uddisantassa vā uddisāpentassa vā padasodhamme vuttanayena āpatti veditabbā.

    ೧೭೦೭. ಇತರೋತಿ ಪಕತತ್ತೋ। ಇತರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇ। ಪರೋತಿ ಪಕತತ್ತೋ। ಉಭೋಪಿ ವಾತಿ ಪಕತತ್ತಉಕ್ಖಿತ್ತಾ ದ್ವೇಪಿ ವಾ। ‘‘ಏಕತ್ಥ ಏಕತೋ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಇಮೇಸು ತೀಸುಪಿ ಠಾನೇಸು ‘‘ಪಾಚಿತ್ತೀ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ।

    1707.Itaroti pakatatto. Itarasminti ukkhittake. Paroti pakatatto. Ubhopi vāti pakatattaukkhittā dvepi vā. ‘‘Ekattha ekato nipajjantī’’ti seso. Imesu tīsupi ṭhānesu ‘‘pācittī’’ti pakaraṇato labbhati.

    ೧೭೦೮. ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಿಪಜ್ಜನಪಯೋಗಾನಂ ವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಿಯುನ್ತಿ ಅಜ್ಝಾಹಾರಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ। ‘‘ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇ ನಿಪನ್ನಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಾಪತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಕತ್ಥ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಏಕನಾನೂಪಚಾರೇಸು, ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ’’ತಿ। ನಾನೂಪಚಾರೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಚ ‘‘ವಿನಿಚ್ಛಯೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಯನ್ತಿ ಚ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಏಕೋ ಉಪಚಾರೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾ ಉಪಚಾರೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ನಾನೂಪಚಾರಂ, ಏಕೂಪಚಾರಞ್ಚ ನಾನೂಪಚಾರಞ್ಚ ಏಕನಾನೂಪಚಾರಾನಿ ಏಕದೇಸಸರೂಪೇಕಸೇಸೇನ, ತೇಸು। ಏಕತೋ ಛನ್ನಾನಿ ಏಕಚ್ಛನ್ನಾನಿ, ತೇಸು ಏಕಚ್ಛನ್ನೇಸೂತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ವಣ್ಣಲೋಪೇನ ವಾ ವಚನವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವಾ ‘‘ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಕನಾನೂಪಚಾರೇಸುಪಿ ಸೇನಾಸನೇಸು ಏಕಚ್ಛನ್ನೇಸು ಅಯಂ ಯಥಾವುತ್ತಆಪತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1708. Uṭṭhahitvā punappunaṃ nipajjantassa nipajjanapayogānaṃ vasena āpattiyo siyunti ajjhāhārayojanā kātabbā. ‘‘Ukkhittake nipannasmi’’ntiādinā vuttāpattivinicchayo kattha hotīti āha ‘‘ekanānūpacāresu, ekacchanne vinicchayo’’ti. Nānūpacāresūti ettha pi-saddo ca ‘‘vinicchayo’’ti ettha ayanti ca yojetabbo. Eko upacāro assāti ekūpacāraṃ, nānā upacāro assāti nānūpacāraṃ, ekūpacārañca nānūpacārañca ekanānūpacārāni ekadesasarūpekasesena, tesu. Ekato channāni ekacchannāni, tesu ekacchannesūti vattabbe vaṇṇalopena vā vacanavipallāsena vā ‘‘ekacchanne’’ti vuttaṃ. Ekanānūpacāresupi senāsanesu ekacchannesu ayaṃ yathāvuttaāpattivinicchayo daṭṭhabboti attho.

    ೧೭೦೯. ಉಭಯತ್ಥಾಪೀತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುಕ್ಖಿತ್ತೇಸು ದ್ವೀಸುಪಿ।

    1709.Ubhayatthāpīti ukkhittānukkhittesu dvīsupi.

    ೧೭೧೦. ‘‘ಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಓಸಾರಿತೋತಿ ಚಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ।

    1710. ‘‘Saññissa osāritoti cā’’ti padacchedo.

    ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ukkhittakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೧೨. ತಥಾ ವಿನಾಸಿತನ್ತಿ ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ತೇ ಆವುಸೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸ ನ ಚೇವ ಸೋ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾ ಅಪದಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಯಮ್ಪಿ ಚಞ್ಞೇ ಸಮಣುದ್ದೇಸಾ ಲಭನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ, ಸಾಪಿ ತೇ ನತ್ಥಿ, ಚರ ಪಿರೇ ವಿನಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೨೯) ವುತ್ತನಯೇನ ನಾಸಿತಂ। ‘‘ತಥಾ ನಾಸಿತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೨೮) ವಚನತೋ ‘‘ಸಮಣುದ್ದೇಸ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಜಾನನ್ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ‘‘ನಾಸಿತೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತೋ। ಉಪಲಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ‘‘ಉಪಲಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಉದ್ದೇಸಂ ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೩೦) ಪದಭಾಜನೇ ಆಗತನಯೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ। ತೇನಾತಿ ನಾಸಿತೇನ। ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ತೇನ ದಿಯ್ಯಮಾನಾನಿ ಚುಣ್ಣಮತ್ತಿಕಾದೀನಿ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ ವಾ। ‘‘ತೇನಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಸೇನ ‘‘ಸಮ್ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಚ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ರಸ್ಸೋ। ಸಮ್ಭೋಗಸಹಸೇಯ್ಯಾ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯಾ ಏವ। ತಸ್ಮಾ ಆಪತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದೋಪೇತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    1712.Tathā vināsitanti ‘‘ajjatagge te āvuso samaṇuddesa na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo, yampi caññe samaṇuddesā labhanti bhikkhūhi saddhiṃ dirattatirattaṃ sahaseyyaṃ, sāpi te natthi, cara pire vinassā’’ti (pāci. 429) vuttanayena nāsitaṃ. ‘‘Tathā nāsitaṃ samaṇuddesa’’nti (pāci. 428) vacanato ‘‘samaṇuddesa’’nti seso. Jānanti vuttanayena ‘‘nāsito aya’’nti jānanto. Upalāpeyyāti ‘‘upalāpeyya vāti tassa pattaṃ vā cīvaraṃ vā uddesaṃ vā paripucchaṃ vā dassāmī’’ti (pāci. 430) padabhājane āgatanayena saṅgaṇheyya. Tenāti nāsitena. Upaṭṭhāpeyya vāti tena diyyamānāni cuṇṇamattikādīni sādiyanto tena attano upaṭṭhānaṃ kārāpeyya vā. ‘‘Tenā’’ti idaṃ sahatthe karaṇavasena ‘‘sambhuñjeyyā’’tiādīhi ca yojetabbaṃ. Vāti ettha gāthābandhavasena rasso. Sambhogasahaseyyā anantarasikkhāpade vuttanayā eva. Tasmā āpattiparicchedopettha tasmiṃ vuttanayeneva veditabbo.

    ೧೭೧೩. ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೨೮) ವುತ್ತಾ ತಿಸ್ಸೋ ನಾಸನಾ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಂವಾಸೇನ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ। ತತ್ಥ ತೀಸು ಕತಮಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಏತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ದಣ್ಡಕಮ್ಮೇನ ನಾಸನಾ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತಾಸಂ ವಿಭಾಗೋ ಚ ‘‘ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನಾದೀಸು ಉಕ್ಖೇಪನಾ ಸಂವಾಸನಾಸನಾ ನಾಮ। ‘ದೂಸಕೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಥಾ’ತಿ ಅಯಂ ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾ ನಾಮ। ‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ತೇ ಆವುಸೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸ ನ ಚೇವ ಸೋ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾ ಅಪದಿಸಿತಬ್ಬೋ’ತಿ ಅಯಂ ದಣ್ಡಕಮ್ಮನಾಸನಾ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೨೮) ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತೋ।

    1713. Atthuddhāravasena aṭṭhakathāyaṃ (pāci. aṭṭha. 428) vuttā tisso nāsanā dassetumāha ‘‘saṃvāsena…pe… tisso’’ti. Tattha tīsu katamā adhippetāti āha ‘‘etthā’’tiādi. Daṇḍakammena nāsanā ettha adhippetāti yojanā. Etāsaṃ vibhāgo ca ‘‘tattha āpattiyā adassanādīsu ukkhepanā saṃvāsanāsanā nāma. ‘Dūsako nāsetabbo, mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethā’ti ayaṃ liṅganāsanā nāma. ‘Ajjatagge te āvuso samaṇuddesa na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo’ti ayaṃ daṇḍakammanāsanā nāmā’’ti (pāci. aṭṭha. 428) aṭṭhakathāya vutto.

    ೧೭೧೫. ‘‘ವುತ್ತಾ ಸಮನುಭಾಸನೇ’’ತಿ (ವಿ॰ ವಿ॰ ೧೭೦೩) ತತ್ಥ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಅರಿಟ್ಠೇನ ಸಮಾ ಮತಾ’’ತಿ।

    1715. ‘‘Vuttā samanubhāsane’’ti (vi. vi. 1703) tattha vuttattā āha ‘‘ariṭṭhena samā matā’’ti.

    ಕಣ್ಟಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Kaṇṭakakathāvaṇṇanā.

    ಸಪ್ಪಾಣಕವಗ್ಗೋ ಸತ್ತಮೋ।

    Sappāṇakavaggo sattamo.

    ೧೭೧೬-೭. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ತಂ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಯೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಸುಣನ್ತಿ ಚ, ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಮಾವುಸೋ ಏವಂ ಅಕಾಸಿ, ನ ಕಪ್ಪತಿ ಏತಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಏತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಯೇನ ಮಂ ತುಮ್ಹೇ ವದೇಥ, ಏತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ಥೇ ಯಾವ ಅಞ್ಞಂ ವಿಯತ್ತಂ ಬಹುಸ್ಸುತಂ ಪಕತಞ್ಞುಂ ವಿನಯಧರಂ ನ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ತಾವ ಅಹಂ ನ ಸಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಯೋಜನಾ।

    1716-7.Yo bhikkhu sikkhāpadaṃ vītikkamanto taṃ vītikkamaṃ ye passanti, suṇanti ca, tehi bhikkhūhi sikkhāpadena vuccamāno ‘‘māvuso evaṃ akāsi, na kappati etaṃ bhikkhussā’’ti sikkhāpade vuttanayena vuccamāno ‘‘etasmiṃ sikkhāpade yena maṃ tumhe vadetha, etasmiṃ sikkhāpadatthe yāva aññaṃ viyattaṃ bahussutaṃ pakataññuṃ vinayadharaṃ na pucchāmi, tāva ahaṃ na sikkhissāmī’’ti bhaṇati, tassa evaṃ bhaṇantassa pācittiyaṃ siyāti sādhippāyayojanā.

    ೧೭೧೮-೯. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸತ್ಥುನಾ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ದೀಪಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಇಮಿನಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದೀಪಿತಂ ಹೋತಿ। ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನ ಓವದನಪ್ಪಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ನ ಸಲ್ಲೇಖಾಯಿದಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಉಭೋಹಿಪಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ । ‘‘ಇದಂ ಸಲ್ಲೇಖಾಯ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇನ ವುಚ್ಚಮಾನಸ್ಸ ‘‘ನ ತಾವಾಹ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವದತೋ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ನ ದೋಸೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನ’’ನ್ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ।

    1718-9. Anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena anupasampanne satthunā tikadukkaṭaṃ dīpitanti yojanā, iminā ca upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena upasampanne tikapācittiyaṃ dīpitaṃ hoti. Apaññattena ovadanappakāraṃ dassetumāha ‘‘na sallekhāyidaṃ hotī’’ti. Ubhohipi upasampannānupasampannehi . ‘‘Idaṃ sallekhāya na hotī’’ti apaññattena vuccamānassa ‘‘na tāvāha’’ntiādīni vadato tassa bhikkhuno dukkaṭaṃ hotīti yojanā. ‘‘Na doso ummattakādīna’’nti padacchedo.

    ಸಹಧಮ್ಮಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sahadhammikakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೨೦. ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿಸಿಕ್ಖಾಪದಪಾಠತೋ (ಪಾಚಿ॰ ೪೩೯) ಉದ್ದಿಟ್ಠೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಪಾರಾಜಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಉಪಾದಾಯುಪಾದಾಯ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಏತ್ಥ ಕಿನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇ, ಏತೇಹಿ ಕಿಂ, ಪಯೋಜನಂ ನತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏತೇಹೀತಿ ಸಮೀಪತ್ಥೇ ವಚನಸಾಮಞ್ಞೇನ ‘‘ಇಮೇಹೀ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯೋ। ‘‘ಕಿಂ ಪನಿಮೇಹೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೩೯) ಸಿಕ್ಖಾಪದಪಾಠೇ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾದಿನಿದಾನತೋ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ವಿಹೇಸಾವಿಲೇಖಾ ಗಹಿತಾ। ಏತ್ಥ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ನಾಮ ‘‘ಕಪ್ಪತಿ ನು ಖೋ, ನ ಕಪ್ಪತಿ ನು ಖೋ’’ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕರಣಂ। ವಿಹೇಸಾ ನಾಮ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ। ವಿಲೇಖಾ ನಾಮ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಙ್ಖಾತಾ ಮನೋವಿಲೇಖತಾ ಮನೋವಿಲೇಖಾ, ಇಮೇಹಿ ಸಕಲೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿವಣ್ಣಕಪ್ಪಕಾರೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ‘‘ಇತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿವಣ್ಣನೇ’’ತಿ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಅಜ್ಝಾಹರಿತ್ವಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ವಿವಣ್ಣನೇತಿ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ।

    1720. ‘‘Yo pana bhikkhu pātimokkhe uddissamāne evaṃ vadeyyā’’tiādisikkhāpadapāṭhato (pāci. 439) uddiṭṭhehīti ettha ‘‘khuddānukhuddakehi sikkhāpadehī’’ti seso. Pārājikaṃ ṭhapetvā avasesā upādāyupādāya khuddānukhuddakāti niddiṭṭhā. Ettha kinti paṭikkhepe, etehi kiṃ, payojanaṃ natthīti vuttaṃ hoti. Etehīti samīpatthe vacanasāmaññena ‘‘imehī’’ti etassa pariyāyo. ‘‘Kiṃ panimehī’’ti (pāci. 439) sikkhāpadapāṭhe paṭikkhepassa kāraṇaṃ dasseti ‘‘kukkuccādinidānato’’ti. Ettha ādi-saddena vihesāvilekhā gahitā. Ettha kukkuccaṃ nāma ‘‘kappati nu kho, na kappati nu kho’’ti kukkuccakaraṇaṃ. Vihesā nāma vippaṭisāro. Vilekhā nāma vicikicchāsaṅkhātā manovilekhatā manovilekhā, imehi sakalehi padehi sikkhāpadavivaṇṇakappakāro dassito. ‘‘Iti sikkhāpadavivaṇṇane’’ti iti-saddo ajjhāharitvā yojetabbo. Vivaṇṇaneti nimittatthe bhummaṃ.

    ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾದಿನಿದಾನತೋ ಏತೇಹಿ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠೇಹಿ ಕಿಂ ಇತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದವಿವಣ್ಣನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    Kukkuccādinidānato etehi khuddānukhuddakehi sikkhāpadehi uddiṭṭhehi kiṃ iti sikkhāpadavivaṇṇane pācittiyāpatti hotīti yojanā.

    ೧೭೨೧. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ವಿನಯಂ ವಿವಣ್ಣೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ವೇಮತಿಕೋ…ಪೇ॰… ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೪೧) ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತಂ ವಿನಯಂ ಸಚೇ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ವಿವಣ್ಣೇತಿ, ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1721.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī vinayaṃ vivaṇṇeti, āpatti pācittiyassa. Upasampanne vematiko…pe… anupasampannasaññī…pe… pācittiyassā’’ti (pāci. 441) tīṇi pācittiyāni vuttāni. Taṃ vinayaṃ sace pana anupasampannassa santike vivaṇṇeti, tikadukkaṭanti yojanā.

    ೧೭೨೨-೪. ಉಭಿನ್ನಮ್ಪೀತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ, ‘‘ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಅಞ್ಞಧಮ್ಮವಿವಣ್ಣನೇತಿ ವಿನಯತೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸುತ್ತಾಭಿಧಮ್ಮಾನಂ ವಿವಣ್ಣನೇ।

    1722-4.Ubhinnampīti upasampannānaṃ, anupasampannānaṃ ubhinnampi, ‘‘santike’’ti seso. Aññadhammavivaṇṇaneti vinayato aññesaṃ suttābhidhammānaṃ vivaṇṇane.

    ಅನಾಪತ್ತಿವಿಸಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ನವಿವಣ್ಣೇತುಕಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ನವಿವಣ್ಣೇತುಕಾಮಸ್ಸ ‘‘ಹನ್ದ ಸುತ್ತನ್ತಂ ಪರಿಯಾಪುಣ, ಪಚ್ಛಾಪಿ ವಿನಯಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ’’ ಇತಿ ಏವಂ ವದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸದಿಸಾ ಏವ ಸಾದಿಸಾ।

    Anāpattivisayaṃ dassetumāha ‘‘navivaṇṇetukāmassā’’tiādi. Navivaṇṇetukāmassa ‘‘handa suttantaṃ pariyāpuṇa, pacchāpi vinayaṃ pariyāpuṇissasi’’ iti evaṃ vadantassa anāpattīti yojanā. Sadisā eva sādisā.

    ವಿಲೇಖನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vilekhanakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೨೫. ಮೋಹನಕಥಾಯಂ ತಾವ –

    1725. Mohanakathāyaṃ tāva –

    ‘‘ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು।

    ‘‘Anvaḍḍhamāsaṃ yo bhikkhu;

    ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಅಸೇಸತೋ।

    Pātimokkhe asesato;

    ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಅಞ್ಞಾಣ-

    Uddissamāne aññāṇa-

    ತಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ ಅತ್ತನೋ’’ತಿ॥ –

    Tāya pucchati attano’’ti. –

    ಪಠಮಗಾಥಾಯ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ ‘‘ಅಞ್ಞಾಣೇನಾ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಮ್ಬನ್ಧಾ ಸಿಯಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    Paṭhamagāthāya bhavitabbaṃ. Evañhi sati ‘‘aññāṇenā’’tiādigāthā paripuṇṇasambandhā siyāti viññāyati.

    ಅಞ್ಞಾಣೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ವಾ ‘‘ಆಪನ್ನತ್ತಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಆಪತ್ತಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೋಕ್ಖೋ। ಅಞ್ಞಾಣೇನ ಆಪನ್ನತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿಮೋಕ್ಖೋ ನೇವ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿ। ಯಥಾ ಧಮ್ಮೋ ಠಿತೋ, ತಥಾ ಭಿಕ್ಖು ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಧಮ್ಮ-ಸದ್ದೋ ಪಾಳಿವಾಚಕೋ, ಪಾಳಿಯಂ ಯಥಾ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀ ಆಪತ್ತಿ ಚೇ, ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ಚೇ, ವುಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಯಥಾಧಮ್ಮೋ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೪೪)। ಅಞ್ಞಾಣೇನ ಆಪನ್ನತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೋಕ್ಖೋ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾ ಪನ ಧಮ್ಮೋ ಚ ವಿನಯೋ ಚ ಠಿತೋ, ತಥಾ ಭಿಕ್ಖು ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ಚೇ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಂ ಚೇ, ವುಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Aññāṇenāti ettha vā ‘‘āpannattā’’ti seso. Āpattimokkhoti āpattiyā mokkho. Aññāṇena āpannattā āpattimokkho neva vijjatīti yojanā. Kiṃ kātabbanti āha ‘‘kāretabbo’’tiādi. Yathā dhammo ṭhito, tathā bhikkhu kāretabboti sambandho. Dhamma-saddo pāḷivācako, pāḷiyaṃ yathā vuttaṃ, tathā kāretabboti attho, desanāgāminī āpatti ce, desāpetabbo, vuṭṭhānagāminī ce, vuṭṭhāpetabboti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘yathādhammo kāretabbo’’ti (pāci. 444). Aññāṇena āpannattā tassa āpattiyā mokkho natthi. Yathā pana dhammo ca vinayo ca ṭhito, tathā bhikkhu kāretabbo, desanāgāminiṃ ce āpanno hoti, desāpetabbo, vuṭṭhānagāminiṃ ce, vuṭṭhāpetabboti attho.

    ೧೭೨೬. ಉತ್ತರಿನ್ತಿ ಯಥಾಧಮ್ಮಕರಣತೋ ಉತ್ತರಿಂ। ದುತಿಯೇನೇವಾತಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯೇನೇವ। ನಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ‘‘ತಸ್ಸ ತೇ ಆವುಸೋ ಅಲಾಭಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಗರಹಿತ್ವಾ।

    1726.Uttarinti yathādhammakaraṇato uttariṃ. Dutiyenevāti ñattidutiyeneva. Ninditvāti ‘‘tassa te āvuso alābhā’’tiādinā garahitvā.

    ೧೭೨೭. ಏವಂ ಆರೋಪಿತೇ ಮೋಹೇತಿ ಯಥಾಧಮ್ಮಕರಣತೋ ಉಪರಿ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ಞತ್ತಿದುತಿಯಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ತಸ್ಸ ಏವಂ ಮೋಹೇ ಆರೋಪಿತೇ। ಪುನ ಯದಿ ಮೋಹೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಮಿಂ ಮೋಹನಕೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪಾಚಿತ್ತಿ ವುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1727.Evaṃāropite moheti yathādhammakaraṇato upari yathāvuttanayena taṃ puggalaṃ garahitvā ñattidutiyāya kammavācāya tassa evaṃ mohe āropite. Puna yadi mohetīti yojanā. Tasmiṃ mohanake puggale pācitti vuttāti yojanā.

    ೧೭೨೮. ದೀಪಿತಂ ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಮೋಹೇತಿ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಮೋಹೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೪೭) ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಏತಸ್ಸ ವಿಪರಿಯಾಯತೋ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಮೋಹೇತಿ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಮೋಹೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೪೭)। ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಮೋಹಾರೋಪನಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇತಿಆದೀಸು ಮೋಹಾರೋಪನಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೪೭)।

    1728.Dīpitaṃ tikadukkaṭanti ‘‘adhammakamme dhammakammasaññī moheti, vematiko, adhammakammasaññī moheti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 447) tikadukkaṭaṃ dassitaṃ. Etassa vipariyāyato tikapācittiyaṃ veditabbaṃ. Yathāha ‘‘dhammakamme dhammakammasaññī moheti, vematiko, adhammakammasaññī moheti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 447). Ettha kammanti mohāropanakammaṃ adhippetaṃ. Yathāha ‘‘dhammakammetiādīsu mohāropanakammaṃ adhippeta’’nti (pāci. aṭṭha. 447).

    ೧೭೨೯-೩೦. ‘‘ನ ಚ ಮೋಹೇತುಕಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅಸುತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಏತ್ಥ ‘‘ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಕಮ್ಮಪದಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ವಿತ್ಥಾರೇನ ಊನಕದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸುತಸ್ಸ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತಥಾತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ।

    1729-30.‘‘Na ca mohetukāmassā’’tiādīhi ‘‘anāpattīti viññeyya’’nti idaṃ paccekaṃ yojetabbaṃ. ‘‘Vitthārena asutassā’’ti padacchedo. Ettha ‘‘pātimokkha’’nti kammapadaṃ apekkhitabbaṃ. Vitthārena ūnakadvattikkhattuṃ sutassa cāti yojanā. Tathāti iminā ‘‘anāpattīti viññeyya’’nti idaṃ paccāmasati.

    ಮೋಹನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Mohanakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೩೧-೨. ಕುದ್ಧೋತಿ ಕುಪಿತೋ। ಪಹಾರಂ ದೇತೀತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಉಪ್ಪಲಪತ್ತೇನಾಪಿ ಪಹಾರಂ ದೇತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಉಪ್ಪಲಪತ್ತೇನಾಪಿ ಪಹಾರಂ ದೇತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೫೧)। ಏತ್ಥ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಯೋ’’ತಿ ಲಬ್ಭತಿ।

    1731-2.Kuddhoti kupito. Pahāraṃ detīti kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā antamaso uppalapattenāpi pahāraṃ deti. Yathāha ‘‘pahāraṃ dadeyyāti kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā antamaso uppalapattenāpi pahāraṃ detī’’ti (pāci. 451). Ettha ‘‘aññassa bhikkhussā’’ti seso. Tassāti apekkhitvā ‘‘yo’’ti labbhati.

    ಅಟ್ಠಕಥಾಗತಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಸಮ್ಪಹರಿತುಕಾಮೇನಾ’’ತಿಆದಿ, ಇಮಿನಾ ಮರಣಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪಹಟೇ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    Aṭṭhakathāgataṃ vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘sampaharitukāmenā’’tiādi, iminā maraṇādhippāyena pahaṭe pārājikanti vuttaṃ hoti.

    ೧೭೩೩. ‘‘ಇತಿ ಏವಂ ಕತೇ ಅಯಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇನ ವಿರೋಚತೀ’’ತಿ ವಿರೂಪಕರಣಾಪೇಕ್ಖೋ ವಿರೂಪಕರಣೇ ಅಪೇಕ್ಖವಾ ತಸ್ಸ ಚ ಅಪೇಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಕಣ್ಣಂ ವಾ ನಾಸಂ ವಾ ಯದಿ ಛಿನ್ದತಿ, ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1733. ‘‘Iti evaṃ kate ayaṃ saṅghamajjhena virocatī’’ti virūpakaraṇāpekkho virūpakaraṇe apekkhavā tassa ca apekkhitassa bhikkhussa kaṇṇaṃ vā nāsaṃ vā yadi chindati, dukkaṭanti yojanā.

    ೧೭೩೪. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇತಿ ಸಾಮಿವಚನತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ। ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಯಥಾರಹಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸಾ’’ತಿ। ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸ್ಸಪೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸ್ಸಪೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೫೨)।

    1734.Anupasampanneti sāmivacanatthe bhummaṃ. ‘‘Itthiyā’’tiādīhi padehi yathārahaṃ yojetabbaṃ ‘‘anupasampannāya itthiyā anupasampannassa purisassā’’ti. Tiracchānagatassapīti ettha ‘‘antamaso’’ti seso. Yathāha ‘‘antamaso tiracchānagatassapī’’ti (pāci. aṭṭha. 452).

    ೧೭೩೫. ‘‘ಸಚೇ ಪಹರತಿ ಇತ್ಥಿಞ್ಚಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ರತ್ತೇನ ಚೇತಸಾತಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗೇನ ರತ್ತೇನ ಚಿತ್ತೇನ। ವಿನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಓತಿಣ್ಣೋ ವಿಪರಿಣತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೨೭೦) ದಸ್ಸಿತಾ।

    1735. ‘‘Sace paharati itthiñcā’’ti padacchedo. Rattena cetasāti kāyasaṃsaggarāgena rattena cittena. Viniddiṭṭhāti ‘‘yo pana bhikkhu otiṇṇo vipariṇatena cittena mātugāmena saddhiṃ kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’tiādinā (pārā. 270) dassitā.

    ೧೭೩೬. ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ತತೋ ಅತ್ತನೋ ಮೋಕ್ಖಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ। ದೋಸೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ದುಕ್ಕಟಾದಿಕೋಪಿ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ।

    1736.Mokkhādhippāyoti tato attano mokkhaṃ patthento. Doso na vijjatīti dukkaṭādikopi doso natthi.

    ೧೭೩೭-೯. ಹೇಠೇತುಕಾಮಮಾಯನ್ತಂ ಚೋರಮ್ಪಿ ವಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಮ್ಪಿ ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ದಿಸ್ವಾ ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಮಾ ಇಧಾಗಚ್ಛುಪಾಸಕಾ’’ತಿಆದಿ, ಆಗಮನಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ತತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಆಯನ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ಯಥಾಹ ‘‘ವಚನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೫೩)।

    1737-9. Heṭhetukāmamāyantaṃ corampi vā paccatthikampi vā antarāmagge passitvāti yojanā. Disvā kathaṃ paṭipajjitabbanti āha ‘‘mā idhāgacchupāsakā’’tiādi, āgamanapaṭikkhepena tattheva tiṭṭhāti vuttaṃ hoti. Āyantanti evaṃ vutte taṃ anādiyitvā āgacchantaṃ. Yathāha ‘‘vacanaṃ anādiyitvā āgacchanta’’nti (pāci. aṭṭha. 453).

    ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ‘‘ಮಾ ಆಗಚ್ಛಾ’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಪಹಟೇ ಮತೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಅಯಂ ನಯೋ।

    Eseva nayoti ‘‘mā āgacchā’ti vuttepi āgacchantaṃ pahaṭe matepi anāpattī’’ti ayaṃ nayo.

    ೧೭೪೦. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಪಹಾರಂ ದೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೫೨) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸೇತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ, ವೇಮತಿಕೋ , ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಪಹಾರಂ ದೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೫೨) ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ಅನಾಣತ್ತಿಕತ್ತಾ ಆಹ ‘‘ಕಾಯಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ। ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾಪಿ ಸಮ್ಭವನ್ತೀತಿ ತತೋ ವಿಸೇಸೇತುಮಾಹ ‘‘ದುಕ್ಖವೇದನ’’ನ್ತಿ।

    1740.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī, vematiko, anupasampannasaññī pahāraṃ deti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 452) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Seseti anupasampanne. Tikadukkaṭanti ‘‘anupasampanne upasampannasaññī, vematiko , anupasampannasaññī pahāraṃ deti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 452) tikadukkaṭaṃ vuttaṃ. Anāṇattikattā āha ‘‘kāyacittasamuṭṭhāna’’nti. Kāyacittānaṃ sukhopekkhāpi sambhavantīti tato visesetumāha ‘‘dukkhavedana’’nti.

    ಪಹಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Pahārakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೪೧. ಕಾಯನ್ತಿ ಕಾಯೇಕದೇಸಂ ಹತ್ಥಾದಿಅವಯವಮಾಹ। ವಾತಿ ದುತಿಯತ್ಥಸಮ್ಪಿಣ್ಡನೇ। ಕಾಯಬದ್ಧನ್ತಿ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಪಹರಣಯೋಗ್ಗಾಯೋಗ್ಗೇಸು ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಸತ್ಥಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ। ಸಚೇ ಉಚ್ಚಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಸಚೇ ಪಹರಣಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಇದಂ ‘‘ಕಾಯಂ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ವಾ’’ತಿ ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಉಚ್ಚಾರಿತಕಾಯಾದಿಕಸ್ಸ। ಉಗ್ಗಿರಣಪಚ್ಚಯಾತಿ ಉಕ್ಖಿಪನಕಾರಣಾ।

    1741.Kāyanti kāyekadesaṃ hatthādiavayavamāha. Vāti dutiyatthasampiṇḍane. Kāyabaddhanti kāyapaṭibaddhaṃ paharaṇayoggāyoggesu kattarayaṭṭhisatthādīsu aññataraṃ. Sace uccāreyyāti sace paharaṇākāraṃ dassetvā ukkhipeyya, idaṃ ‘‘kāyaṃ vā kāyapaṭibaddhaṃ vā’’ti imehi padehi paccekaṃ yojetabbaṃ. Tassāti uccāritakāyādikassa. Uggiraṇapaccayāti ukkhipanakāraṇā.

    ೧೭೪೨. ಅಸಮ್ಪಹರಿತುಕಾಮೇನಾತಿ ಪಹಾರದಾನಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೇನ। ದಿನ್ನತ್ತಾತಿ ಪಹಾರಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ। ಅಪ್ಪಹರಿತುಕಾಮತ್ತಾ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಉಗ್ಗಿರಿತುಕಾಮತಾಯ ಕತಪಯೋಗಸ್ಸ ಉಗ್ಗಿರಣಮತ್ತೇ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಪಹಾರಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಇಮಿನಾಪಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಸಯಸ್ಸ, ಪಯೋಗಸ್ಸ ಚ ಅಸುದ್ಧತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿಯಾಪಿ ನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ।

    1742.Asampaharitukāmenāti pahāradānaṃ anicchantena. Dinnattāti pahārassa dinnattā. Appaharitukāmattā purimasikkhāpadena pācittiyaṃ na hoti, uggiritukāmatāya katapayogassa uggiraṇamatte aṭṭhatvā pahārassa dinnattā imināpi pācittiyaṃ na hoti, ajjhāsayassa, payogassa ca asuddhattā anāpattiyāpi na bhavitabbanti dukkaṭaṃ vuttaṃ.

    ೧೭೪೩. ಸಚೇ ತೇನ ಪಹಾರೇನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹತ್ಥಾದೀಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಙ್ಗಂ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಪಹಟಸ್ಸ ಪಹಾರದಾಯಕಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।

    1743. Sace tena pahārena bhikkhuno hatthādīsupi yaṃ kiñci aṅgaṃ bhijjati, pahaṭassa pahāradāyakassa dukkaṭanti sambandho.

    ೧೭೪೪. ಸೇಸೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ‘‘ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿಆದಿಕೋ ಇಧ ಅವುತ್ತೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅನನ್ತರೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಾದೀನಂ ವಚ್ಚಕರಣಾದಿಂ ದಿಸ್ವಾನ ಪಲಾಪೇತುಕಾಮತಾಯ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾಪಿ ಉಗ್ಗಿರನ್ತಸ್ಸ ಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಏವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।

    1744.Seso vinicchayo ‘‘mokkhādhippāyo’’tiādiko idha avutto vinicchayo samuṭṭhānādinā saddhiṃ anantare vuttanayena vinayaññunā veditabboti yojanā. ‘‘Tiracchānādīnaṃ vaccakaraṇādiṃ disvāna palāpetukāmatāya kujjhitvāpi uggirantassa mokkhādhippāyo evā’’ti vadanti.

    ತಲಸತ್ತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Talasattikathāvaṇṇanā.

    ೧೭೪೫. ಅಮೂಲಕೇನಾತಿ ದಿಟ್ಠಾದಿಮೂಲವಿರಹಿತೇನ, ಏತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನಾತಿ ತೇರಸನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ। ತಸ್ಸಾತಿ ಚೋದಕಸ್ಸ, ಚೋದಾಪಕಸ್ಸ ವಾ ಪಾಪಭಿಕ್ಖುನೋ। ಸಚೇ ಚುದಿತಕೋ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ‘‘ಏಸ ಮಂ ಚೋದೇತೀ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ, ಇಮಿನಾ ‘‘ಸಚೇ ಏವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಚಿರೇನ ವಾ ಜಾನಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಿದ್ಧಂ।

    1745.Amūlakenāti diṭṭhādimūlavirahitena, ettha ‘‘bhikkhu’’nti seso. Saṅghādisesenāti terasannaṃ aññatarena. Tassāti codakassa, codāpakassa vā pāpabhikkhuno. Sace cuditako tasmiṃ khaṇe ‘‘esa maṃ codetī’’ti jānāti, pācittiyaṃ siyāti yojanā, iminā ‘‘sace evaṃ na jānāti, cirena vā jānāti, dukkaṭaṃ hotī’’ti siddhaṃ.

    ೧೭೪೬. ತತ್ಥಾತಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಅಮೂಲಕೇನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ವೇಮತಿಕೋ…ಪೇ॰… ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಅಮೂಲಕೇನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೬೨) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ । ದಿಟ್ಠಾಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದಕೋ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತೀತಿ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸೇ ಚಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತೀಣಿ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1746.Tatthāti upasampanne. Tikapācittiyanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī amūlakena saṅghādisesena anuddhaṃseti, āpatti pācittiyassa. Vematiko…pe… anupasampannasaññī amūlakena saṅghādisesena anuddhaṃseti, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 462) tikapācittiyaṃ . Diṭṭhācāravipattiyā codako dukkaṭāpattīti amūlikāya diṭṭhivipattiyā vā ācāravipattiyā vā anuddhaṃsentassa dukkaṭāpatti hotīti attho. Sese cāti anupasampanne. Tikadukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tīṇi dukkaṭāni hontīti attho.

    ೧೭೪೭. ‘‘ತಥಾಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ತಥಾಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಸಮೂಲಕಸಞ್ಞಿಸ್ಸ।

    1747. ‘‘Tathāsaññissa anāpattī’’ti padacchedo. Tathāsaññissāti samūlakasaññissa.

    ಅಮೂಲಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Amūlakakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೪೮-೯. ಸಞ್ಚಿಚ್ಚಾತಿ ತಸ್ಸ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಾದಿಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋಯೇವ। ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ । ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಕಪ್ಪತ್ಥವಾಚಿನಾ ನಿಪಾತೇನ ‘‘ಉದಕಂ ಮಞ್ಞೇ ಆದಿತ್ತ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಪಾರಾ॰ ೩೮೩) ವಿಯ ಮುಸಾವಾದಾಪತ್ತಿಯಾ ಅವಿಸಯತಂ ದೀಪೇತಿ। ಹಿತೇಸಿತಾಯ ಅನುಸಿಟ್ಠಿದಾನಾದಿಕೇ ತಥಾರೂಪೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚಯೇ ಕಾರಣೇ ಅಸತಿ ‘‘ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞೇ’’ ಇತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಚೇ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1748-9.Sañciccāti tassa paripuṇṇavīsativassādibhāvaṃ jānantoyeva. Bhikkhunoti ettha ‘‘aññassā’’ti seso . Ūnavīsativasso tvaṃ maññeti ettha ‘‘maññe’’ti iminā parikappatthavācinā nipātena ‘‘udakaṃ maññe āditta’’ntiādīsu (pārā. 383) viya musāvādāpattiyā avisayataṃ dīpeti. Hitesitāya anusiṭṭhidānādike tathārūpe aññasmiṃ paccaye kāraṇe asati ‘‘ūnavīsativasso tvaṃ maññe’’ iti evamādinā aññassa bhikkhuno yo bhikkhu sace sañcicca kukkuccaṃ uppādeyya, tassa evaṃ kukkuccaṃ uppādentassa bhikkhuno vācāya vācāya pācitti hotīti yojanā.

    ೧೭೫೦. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಉಪದಹತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ವೇಮತಿಕೋ…ಪೇ॰… ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಉಪದಹತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೬೭) ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸೇ ಚಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಚ। ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ। ವಜ್ಜಮೇವ ವಜ್ಜತಾ।

    1750.Tikapācittiyaṃ vuttanti ‘‘upasampanne upasampannasaññī sañcicca kukkuccaṃ upadahati, āpatti pācittiyassa. Vematiko…pe… anupasampannasaññī sañcicca kukkuccaṃ upadahati, āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 467) tikapācittiyaṃ vuttaṃ. Sese cāti anupasampanne ca. Tikadukkaṭanti anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena tikadukkaṭaṃ. Vajjameva vajjatā.

    ೧೭೫೧. ಹಿತೇಸಿತಾಯ ಭಾಸತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಾ ಏವನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಪುನಪಿ ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಅಹಂ ತಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸಹ ನಿಸಿನ್ನಂ ಮಞ್ಞೇ, ತಯಾ ವಿಕಾಲೇ ಭುತ್ತಂ ಮಞ್ಞೇ, ಪುನ ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಹಿ’’ ಇತಿ ಹಿತೇಸಿತಾಯ ಭಾಸತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1751. Hitesitāya bhāsatoti sambandho. Mā evanti ettha ‘‘karohī’’ti seso, punapi mā evaṃ karohīti attho. ‘‘Ahaṃ taṃ itthiyā saha nisinnaṃ maññe, tayā vikāle bhuttaṃ maññe, puna mā evaṃ karohi’’ iti hitesitāya bhāsato anāpatti pakāsitāti yojanā.

    ಸಞ್ಚಿಚ್ಚಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sañciccakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೫೩. ಭಣ್ಡನಂ ನಾಮ ಕಲಹೋ, ಭಣ್ಡನಂ ಜಾತಂ ಯೇಸನ್ತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ಜಾತಭಣ್ಡನಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ‘‘ವಚನ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಸೋತುಂ ಉಪಸ್ಸುತಿಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಉಪೇಚ್ಚ ಸುಯ್ಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಹಿ ಉಪಸ್ಸುತಿ, ಠಾನಂ, ಯಂ ಠಾನಂ ಉಪಗತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಸದ್ದಂ ಸೋತುಂ, ತತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಚನಂ ಸೋತುಂ ಉಪಸ್ಸುತಿಂ ಸಚೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1753.Bhaṇḍanaṃ nāma kalaho, bhaṇḍanaṃ jātaṃ yesanti viggaho, jātabhaṇḍanānanti attho, ‘‘vacana’’nti seso. Sotuṃ upassutiṃ tiṭṭheyyāti yojanā. Upecca suyyati etthāti hi upassuti, ṭhānaṃ, yaṃ ṭhānaṃ upagatena sakkā hoti kathentānaṃ saddaṃ sotuṃ, tatthāti attho. Yo pana bhikkhu bhaṇḍanajātānaṃ bhikkhūnaṃ vacanaṃ sotuṃ upassutiṃ sace tiṭṭheyya, tassa pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    ೧೭೫೪. ಚೋದೇತುಕಾಮತಾಯ ಗಚ್ಛತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1754. Codetukāmatāya gacchato assāti yojanā.

    ೧೭೫೫. ಸೋತುನ್ತಿ ಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ವಚನಂ ಸೋತುಂ। ಓಹೀಯನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪಕತಿಗಮನಂ ಹಾಪೇತ್ವಾ ಓಸಕ್ಕನ್ತಸ್ಸ। ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಗಚ್ಛತೋ ತುರಿತಂ ವಾಪೀತಿ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ವಚನಂ ಸೋತುಂ ಪಚ್ಛತೋ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾಪಿ। ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ಪದೇ ಪದೇ ಅಯಂ ಏವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    1755.Sotunti pacchato gacchantānaṃ bhaṇḍanajātānaṃ vacanaṃ sotuṃ. Ohīyantassāti pakatigamanaṃ hāpetvā osakkantassa. Purato gacchato bhikkhussa dukkaṭanti yojanā. Gacchato turitaṃ vāpīti purato gacchantānaṃ bhaṇḍanajātānaṃ vacanaṃ sotuṃ pacchato sīghaṃ gacchantassāpi. Ayameva vinicchayoti pade pade ayaṃ eva vinicchayo.

    ೧೭೫೬. ಅತ್ತನೋ ಠಿತೋಕಾಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾಪಿ ವಾತಿ ಉಕ್ಕಾಸಿತಸದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ। ಏತ್ಥ ಅಹನ್ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಞಾಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1756. Attano ṭhitokāsanti sambandho. Ukkāsitvāpi vāti ukkāsitasaddaṃ katvā vā. Ettha ahanti vā vatvā ñāpetabbanti yojanā.

    ೧೭೫೭. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ। ಸೇಸೇ ಚಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ। ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ।

    1757.Tikapācittiyaṃ vuttaṃ upasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena. Sese cāti anupasampanne. Tikadukkaṭaṃ anupasampanne upasampannasaññivematikaanupasampannasaññīnaṃ vasena.

    ೧೭೫೮. ಓರಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಯಾ ಗಹಿತದುಗ್ಗಾಹತೋ ವಿರಮಿಸ್ಸಾಮಿ।

    1758.Oramissanti mayā gahitaduggāhato viramissāmi.

    ೧೭೫೯. ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ಚ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಸಮುಟ್ಠಾನಂ। ಸಿಯಾ ಕಿರಿಯಂ ಸೋತುಕಾಮತಾಯ ಗಮನವಸೇನ, ಸಿಯಾ ಅಕಿರಿಯಂ ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮನ್ತಯಮಾನಂ ಅಜಾನಾಪನವಸೇನ, ತೇನಾಹ ‘‘ಇದಂ ಹೋತಿ ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯ’’ನ್ತಿ। ಗಮನೇನ ಸಿಜ್ಝನತೋ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ । ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ ಸಿಜ್ಝನತೋ ವಚೀಕಮ್ಮಂ। ಸದೋಸನ್ತಿ ಸಾವಜ್ಜಂ, ಅಕುಸಲಚಿತ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1759. Kāyacittato ca kāyavācācittato ca samuṭṭhānato theyyasatthasamuṭṭhānaṃ. Siyā kiriyaṃ sotukāmatāya gamanavasena, siyā akiriyaṃ ṭhitaṭṭhānaṃ āgantvā mantayamānaṃ ajānāpanavasena, tenāha ‘‘idaṃ hoti kriyākriya’’nti. Gamanena sijjhanato kāyakammaṃ. Tuṇhībhāvena sijjhanato vacīkammaṃ. Sadosanti sāvajjaṃ, akusalacittanti vuttaṃ hoti.

    ಉಪಸ್ಸುತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Upassutikathāvaṇṇanā.

    ೧೭೬೦. ಧಮ್ಮಿಕಾನನ್ತಿ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ಕತಾನಂ। ಕಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ। ಖೀಯತೀತಿ ಅರುಚಿಂ ಪಕಾಸೇತಿ।

    1760.Dhammikānanti dhammena vinayena satthusāsanena katānaṃ. Kammānanti apalokanakammaṃ, ñattikammaṃ, ñattidutiyakammaṃ, ñatticatutthakammanti imesaṃ catunnaṃ kammānaṃ. Khīyatīti aruciṃ pakāseti.

    ೧೭೬೧. ಉಭಯತ್ಥಾತಿ ಅಧಮ್ಮೇ, ಧಮ್ಮೇ ಚ।

    1761.Ubhayatthāti adhamme, dhamme ca.

    ೧೭೬೨. ಅಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಕಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ, ಧಮ್ಮವಿರುದ್ಧೇನ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಕಮ್ಮಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಿಭತ್ತಿಂ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ‘‘ಕಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಅನುವತ್ತೇತಬ್ಬಂ। ವಗ್ಗೇನಾತಿ ‘‘ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೮೭) ವುತ್ತಸಾಮಗ್ಗಿಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ವಿರುದ್ಧತ್ತಾ ಅಸಮಗ್ಗೇನ, ಏತ್ಥ ‘‘ಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ। ‘‘ತಥಾ ಅಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ‘‘ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಇಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಇಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಇಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ತಥಾ ‘‘ಅಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ಇಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ಞತ್ವಾ ಯೋ ಖೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1762.Adhammenāti ettha ‘‘kammenā’’ti seso, dhammaviruddhena kammenāti attho. ‘‘Kammasmi’’nti idaṃ vibhattiṃ vipariṇāmetvā ‘‘kammenā’’ti anuvattetabbaṃ. Vaggenāti ‘‘chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosantī’’ti (mahāva. 387) vuttasāmaggilakkhaṇassa viruddhattā asamaggena, ettha ‘‘saṅghenā’’ti seso. ‘‘Tathā akammārahassā’’ti padacchedo. ‘‘Adhammena kammena ime kammaṃ karontī’’ti ca ‘‘asamaggena saṅghena ime kammaṃ karontī’’ti ca ‘‘adhammena kammena vaggena saṅghena ime kammaṃ karontī’’ti ca tathā ‘‘akammārahassa ime kammaṃ karontī’’ti ca ñatvā yo khīyati, tassa ca anāpatti pakāsitāti yojanā.

    ಕಮ್ಮಪಟಿಬಾಹನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Kammapaṭibāhanakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೬೪-೫. ಆರೋಚಿತಂ ವತ್ಥು ಯಾವ ನ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ವಾತಿ ಯೋಜನಾ, ‘‘ಚೋದಕೇನ ಚ ಚುದಿತಕೇನ ಚ ಅತ್ತನೋ ಕಥಾ ಕಥಿತಾ, ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ ಸಮ್ಮತೋ, ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ವತ್ಥುಮೇವ ಆರೋಚಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೪೮೧) ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆರೋಚಿತಂ ವತ್ಥು ಯಾವ ನ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಞತ್ತಿ ವಾ ಠಪಿತಾ , ಕಮ್ಮವಾಚಾ ನಿಟ್ಠಂ ಯಾವ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಏತಸ್ಮಿಂ…ಪೇ॰…ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1764-5. Ārocitaṃ vatthu yāva na vinicchitaṃ vāti yojanā, ‘‘codakena ca cuditakena ca attano kathā kathitā, anuvijjako sammato, ettāvatāpi vatthumeva ārocitaṃ hotī’’ti (pāci. aṭṭha. 481) aṭṭhakathāya vuttattā ārocitaṃ vatthu yāva na vinicchitaṃ hotīti attho. Ñatti vā ṭhapitā , kammavācā niṭṭhaṃ yāva na gacchati, etasmiṃ…pe…hoti āpatti dukkaṭanti yojanā.

    ೧೭೬೬. ಛನ್ದಂ ಅದತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಜಹಿತೇ ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1766. Chandaṃ adatvā hatthapāse jahite tassa pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    ೧೭೬೭-೯. ಅಧಮ್ಮೇಪಿ ಕಮ್ಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿನೋ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಚ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿನೋ ಅನಾಪತ್ತಿ ಇಧ ನ ವುತ್ತಾ, ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತತ್ತಾ ಇಧಾಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ। ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡನಾದೀನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಿನೋ ಗಚ್ಛತೋ ಚ ಯೋ ವಾ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಚ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಕರಣೀಯೇ ಸತಿ ಗಚ್ಛತೋ ಚ ಕಮ್ಮಂ ನಕೋಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಚ ಪಸ್ಸಾವನಾದಿನಾ ಪೀಳಿತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಚ ‘‘ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ’’ಇತಿ ಏವಂ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ನ ದೋಸತಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತತ್ಥ ದೋಸೋ ಏವ ದೋಸತಾ, ಆಪತ್ತಿ, ನದೋಸತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗಮನೇನ, ಛನ್ದಸ್ಸ ಅದಾನೇನ ಚ ಆಪಜ್ಜನತೋ ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಂ।

    1767-9. Adhammepi kammasmiṃ dhammakammanti saññino dukkaṭanti yojanā. Dhammakamme ca adhammakammasaññino anāpatti idha na vuttā, pāḷiyaṃ pana vuttattā idhāpi yojetabbā. ‘‘Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantī’’ti saññino gacchato ca yo vā gilāno hoti, tassa gacchato ca gilānassa karaṇīye sati gacchato ca kammaṃ nakopetukāmassa gacchato ca passāvanādinā pīḷitassa gacchato ca ‘‘āgamissāmi’’iti evaṃ gacchatopi na dosatāti yojanā. Tattha doso eva dosatā, āpatti, nadosatā anāpatti. Hatthapāsaṃ vijahitvā gamanena, chandassa adānena ca āpajjanato kriyākriyaṃ.

    ಛನ್ದಂಅದತ್ವಾಗಮನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Chandaṃadatvāgamanakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೭೦-೧. ಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕೇನ ಸಮಾನಸೀಮಾಯಂ ಠಿತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ‘‘ಸಮಗ್ಗೋ ನಾಮ ಸಙ್ಘೋ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕೋ ಸಮಾನಸೀಮಾಯಂ ಠಿತೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೮೬)। ಚೀವರನ್ತಿ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಮಾಹ। ಯಥಾಹ ‘‘ಚೀವರಂ ನಾಮ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ಪಚ್ಛಿಮ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೮೬)। ಸಮ್ಮತಸ್ಸಾತಿ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಾದಿಸಮ್ಮುತಿಂ ಪತ್ತೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ। ಖೀಯತೀತಿ ‘‘ಯೋ ಯೋ ಮಿತ್ತೋ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ದೇನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅವಣ್ಣಂ ಭಣತಿ।

    1770-1.Samaggena saṅghena saddhinti samānasaṃvāsakena samānasīmāyaṃ ṭhitena saṅghena saddhiṃ. Vuttañhi ‘‘samaggo nāma saṅgho samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito’’ti (pāci. 486). Cīvaranti vikappanupagamāha. Yathāha ‘‘cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ vikappanupagaṃ pacchima’’nti (pāci. 486). Sammatassāti senāsanapaññāpakādisammutiṃ pattesu aññatarassa. Khīyatīti ‘‘yo yo mitto, tassa tassa dentī’’tiādinā nayena avaṇṇaṃ bhaṇati.

    ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

    Dhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ vuttaṃ.

    ೧೭೭೨-೪. ಸಙ್ಘೇನಾಸಮ್ಮತಸ್ಸಾಪಿ ಚೀವರಂ, ಅಞ್ಞಮೇವ ವಾ ತಥೇವ ಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ದತ್ವಾ ಖೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ತಥೇವ ಸಮಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ದಿನ್ನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಚೀವರೇ, ಅಞ್ಞಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಚ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇತಿ ಸಮ್ಪದಾನತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1772-4. Saṅghenāsammatassāpi cīvaraṃ, aññameva vā tatheva samaggena saṅghena datvā khīyati, tassa dukkaṭanti yojanā. Anupasampanne tatheva samaggena saṅghena dinne sabbattha cīvare, aññaparikkhāre ca dukkaṭanti yojanā. Anupasampanneti sampadānatthe bhummaṃ, anupasampannassāti attho.

    ಸಭಾವತೋ ಛನ್ದಾದೀನಂ ವಸೇನೇವ ಕರೋನ್ತಂ ಖೀಯನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ನಯಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಕ್ಕಮಾ।

    Sabhāvato chandādīnaṃ vaseneva karontaṃ khīyantassa ca anāpattīti yojanā. Nayā vinicchayakkamā.

    ದುಬ್ಬಲಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Dubbalakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೭೫. ಇದಂ ದ್ವಾದಸಮನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಜಾನಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಣತಂ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೯೦) ಇಮಂ ದ್ವಾದಸಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಂಸಕಕಣ್ಡಸ್ಮಿಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡೇ। ಅನ್ತಿಮೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನಾ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಚ-ಸದ್ದೋ ಏವಕಾರತ್ಥೋ। ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಜಾನಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಣತಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೫೮) ಇಮಿನಾ ಅನ್ತಿಮೇನೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಸಬ್ಬಥಾ ಸಬ್ಬಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತುಲ್ಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸತಾತಿ ಏತ್ಥ ವಿಸೇಸೋಯೇವ ವಿಸೇಸತಾ, ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1775. Idaṃ dvādasamanti sambandho, ‘‘yo pana bhikkhu jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ puggalassa pariṇāmeyya, pācittiya’’nti (pāci. 490) imaṃ dvādasamaṃ sikkhāpadanti attho. Tiṃsakakaṇḍasmiṃ nissaggiyakaṇḍe. Antimenāti ettha ‘‘sikkhāpadenā’’ti pakaraṇato labbhati. Ca-saddo evakārattho. ‘‘Yo pana bhikkhu jānaṃ saṅghikaṃ lābhaṃ pariṇataṃ attano pariṇāmeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti (pārā. 658) iminā antimeneva sikkhāpadena sabbathā sabbaṃ vattabbaṃ tulyanti yojanā. Ayameva visesatāti ettha visesoyeva visesatā, ayameva visesoti attho.

    ೧೭೭೬. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾವಸಾನೇ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಹೇತು।

    1776.Tatthāti tasmiṃ nissaggiyāvasāne sikkhāpade. Attano pariṇāmanāti attano pariṇāmanahetu.

    ಪರಿಣಾಮನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Pariṇāmanakathāvaṇṇanā.

    ಸಹಧಮ್ಮಿಕವಗ್ಗೋ ಅಟ್ಠಮೋ।

    Sahadhammikavaggo aṭṭhamo.

    ೧೭೭೭-೮. ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ದೇವಿಯಾ ವಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ವಾಪಿ ಅವಿದಿತಾಗಮನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾಗಮನೋ ಸಯನೀಯಘರಾ ರಾಜಸ್ಮಿಂ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇ, ದೇವಿಯಾ ಅನಿಕ್ಖನ್ತಾಯ ತಸ್ಸ ಸಯನೀಯಘರಸ್ಸ ಉಮ್ಮಾರಂ ಇನ್ದಖೀಲಂ ಸಚೇ ಅತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಠಮೇ ಪಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಸಿಯಾ, ದುತಿಯೇ ಪಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1777-8.Yo pana bhikkhu deviyā vāpi rañño vāpi aviditāgamano appaṭisaṃviditāgamano sayanīyagharā rājasmiṃ anikkhante, deviyā anikkhantāya tassa sayanīyagharassa ummāraṃ indakhīlaṃ sace atikkameyya, tassa bhikkhuno paṭhame pāde dukkaṭaṃ siyā, dutiye pāde pācittiyaṃ siyāti yojanā.

    ೧೭೭೯. ಪಟಿಸಂವಿದಿತೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಗಮನೇ ನಿವೇದಿತೇ। ನೇವಪಟಿಸಂವಿದಿತಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಅನಿವೇದಿತಸಞ್ಞಿನೋ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಾಗಮನೇ। ವೇಮತಿಕಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಪಟಿಸಂವಿದಿತಂ ನು ಖೋ, ನ ಪಟಿಸಂವಿದಿತಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಸಂಸಯಮಾಪನ್ನಸ್ಸ।

    1779.Paṭisaṃviditeti attano āgamane nivedite. Nevapaṭisaṃviditasaññinoti aniveditasaññino. Tatthāti tasmiṃ paṭisaṃviditāgamane. Vematikassāti ‘‘paṭisaṃviditaṃ nu kho, na paṭisaṃviditaṃ nu kho’’ti saṃsayamāpannassa.

    ೧೭೮೦-೧. ನೇವ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಸಂವಿದಿತೇಪಿ ವಾ ನ ಖತ್ತಿಯಾಭಿಸೇಕೇನ ಅಭಿಸಿತ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಸಂವಿದಿತೇಪಿ ವಾ ಪವಿಸತೋ ನ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ, ಏವರೂಪಾನಂ ಅನಿವೇದಿತೇಪಿ ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    1780-1. Neva khattiyassa appaṭisaṃviditepi vā na khattiyābhisekena abhisittassa appaṭisaṃviditepi vā pavisato na dosoti yojanā, evarūpānaṃ aniveditepi pavisantassa anāpattīti attho.

    ಉಭೋಸು ರಾಜಿನಿ ಚ ದೇವಿಯಾ ಚ ಸಯನಿಘರತೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೇಸು ಪವಿಸತೋಪಿ ವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಪವಿಸತೋಪಿ ವಾ ನ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಕಥಿನೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಸಮ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ, ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿವಸೇನ ಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಸಮಾನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಯನೀಯಘರಪ್ಪವೇಸೋ ಕ್ರಿಯಂ। ಅಪ್ಪಟಿಸಂವೇದನಂ ಅಕ್ರಿಯಂ।

    Ubhosu rājini ca deviyā ca sayanigharato bahi nikkhantesu pavisatopi vā ubhinnaṃ aññatarasmiṃ nikkhante pavisatopi vā na dosoti yojanā. Kathinenāti ettha ‘‘samuṭṭhānādinā sama’’nti seso, idaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānādivasena kathinasikkhāpadena samānanti vuttaṃ hoti. Sayanīyagharappaveso kriyaṃ. Appaṭisaṃvedanaṃ akriyaṃ.

    ಅನ್ತೇಪುರಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Antepurakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೮೨. ರಜತಂ , ಜಾತರೂಪಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ, ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪಯತೋಪಿ ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1782. Rajataṃ , jātarūpaṃ vā attano atthāya uggaṇhantassa, uggaṇhāpayatopi vā tassa nissaggiyāpattīti yojanā.

    ೧೭೮೩. ಗಣಪುಗ್ಗಲಸಙ್ಘಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಚೇತಿಯೇ ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪಯತೋ, ಉಗ್ಗಣ್ಹತೋಪಿ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಜಾತರೂಪರಜತಾನಂ ಸರೂಪಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    1783. Gaṇapuggalasaṅghānaṃ atthāya cetiye navakammassa atthāya uggaṇhāpayato, uggaṇhatopi vā dukkaṭaṃ hotīti yojanā. Jātarūparajatānaṃ sarūpaṃ nissaggiye vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ೧೭೮೪. ಮುತ್ತಾದಿರತನಮ್ಪಿ ವುತ್ತಸರೂಪಮೇವ। ಸಙ್ಘಾದೀನಮ್ಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಗಣಪುಗ್ಗಲಚೇತಿಯಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ।

    1784. Muttādiratanampi vuttasarūpameva. Saṅghādīnampīti ettha ādi-saddena gaṇapuggalacetiyānaṃ saṅgaho.

    ೧೭೮೫-೬. ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಿಹಿಸನ್ತಕಂ ಸಚೇ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು ವಾ ಹೋತು, ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು ವಾಪಿ ಹೋತು, ಮಾತುಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಂ ತಾಲಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ವಾ ಹೋತು, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸೀಸೇನ ಪಟಿಸಾಮಯತೋ ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1785-6. Yaṃ kiñci gihisantakaṃ sace kappiyavatthu vā hotu, akappiyavatthu vāpi hotu, mātukaṇṇapiḷandhanaṃ tālapaṇṇampi vā hotu, bhaṇḍāgārikasīsena paṭisāmayato tassa pācittiyāpatti hotīti yojanā.

    ೧೭೮೭. ನ ನಿಧೇತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ನ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಮೇವ।

    1787.Na nidhetabbamevāti na paṭisāmetabbameva.

    ೧೭೮೮. ಏಸೋ ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಠಪೇತುಂ ಪನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1788. Eso hi yasmā palibodho nāma, tasmā ṭhapetuṃ pana vaṭṭatīti yojanā.

    ೧೭೮೯. ಅನುಞ್ಞಾತೇ ಠಾನೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪತಿತ’’ನ್ತಿ ಸೇಸೋ। ಏತ್ಥ ಅನುಞ್ಞಾತಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಅಜ್ಝಾರಾಮೋ ವಾ ಅಜ್ಝಾವಸಥೋ ವಾ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ರತನಂ ವಾ ರತನಸಮ್ಮತಂ ವಾ ಅಜ್ಝಾರಾಮೇ ವಾ ಅಜ್ಝಾವಸಥೇ ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಉಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ‘ಯಸ್ಸ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಹರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೦೪)। ಏತ್ಥ ಚ ಅಜ್ಝಾರಾಮೋ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋಪರಿಕ್ಖೇಪೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾನಂ ಅನ್ತೋ। ಅಜ್ಝಾವಸಥೋ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋಪರಿಕ್ಖೇಪೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಮುಸಲಪಾತಬ್ಭನ್ತರಂ। ‘‘ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಉಪಲಕ್ಖಣಂ, ಉಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾತಿಪಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    1789.Anuññāte ṭhāneti ettha ‘‘patita’’nti seso. Ettha anuññātaṭṭhānaṃ nāma ajjhārāmo vā ajjhāvasatho vā. Yathāha ‘‘anujānāmi bhikkhave ratanaṃ vā ratanasammataṃ vā ajjhārāme vā ajjhāvasathe vā uggahetvā vā uggahāpetvā vā nikkhipituṃ ‘yassa bhavissati, so harissatī’’ti (pāci. 504). Ettha ca ajjhārāmo nāma parikkhittassa antoparikkhepo, aparikkhittassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ anto. Ajjhāvasatho nāma parikkhittassa antoparikkhepo, aparikkhittassa musalapātabbhantaraṃ. ‘‘Uggahetvā’’ti idaṃ upalakkhaṇaṃ, uggahāpetvātipi vuttaṃ hoti.

    ೧೭೯೦-೧. ಅನುಞ್ಞಾತೇ ಪನ ಠಾನೇ ಯಥಾವುತ್ತಅಜ್ಝಾರಾಮಾದಿಕೇ ಠಾನೇ ರತನಂ ವಾ ರತನಸಮ್ಮತಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ಸಯನಭಣ್ಡಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ, ರತನಸಮ್ಮತಂ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಚ ತಾವಕಾಲಿಕಮೇವ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಭಯತ್ಥ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದೀನಞ್ಚ ನ ದೋಸೋತಿ ಯೋಜನಾ।

    1790-1.Anuññāte pana ṭhāne yathāvuttaajjhārāmādike ṭhāne ratanaṃ vā ratanasammataṃ vā manussānaṃ upabhogaparibhogaṃ vā sayanabhaṇḍaṃ vā gahetvā nikkhipantassa, ratanasammataṃ vissāsaṃ gaṇhantassa ca tāvakālikameva vā gaṇhantassa ubhayattha ummattakādīnañca na dosoti yojanā.

    ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಮೋದಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಿನಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಮಜಾತಿಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Sañcarittasamodayanti ettha ‘‘samuṭṭhānādinā idaṃ sikkhāpada’’nti vattabbaṃ, idaṃ sikkhāpadaṃ samuṭṭhānādinā sañcarittasamajātikanti attho.

    ರತನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Ratanakathāvaṇṇanā.

    ೧೭೯೨. ಪುರೇತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ।

    1792.Pureti pubbabhāge.

    ೧೭೯೩-೪. ಸನ್ತನ್ತಿ ಚಾರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತಸರೂಪಂ। ಅನಾಪುಚ್ಛಾತಿ ‘‘ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ। ಪಚ್ಚಯಂ ವಿನಾತಿ ತಾದಿಸಂ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಂ ಕರಣೀಯಂ ವಿನಾ। ಪರಿಕ್ಖೇಪೋಕ್ಕಮೇತಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋಪವೇಸೇ। ಉಪಚಾರೋಕ್ಕಮೇತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    1793-4.Santanti cārittasikkhāpade vuttasarūpaṃ. Anāpucchāti ‘‘vikāle gāmappavesanaṃ āpucchāmī’’ti anāpucchitvā. Paccayaṃ vināti tādisaṃ accāyikaṃ karaṇīyaṃ vinā. Parikkhepokkameti parikkhepassa antopavese. Upacārokkameti etthāpi eseva nayo.

    ೧೭೯೫. ಅಥಾತಿ ವಾಕ್ಯನ್ತರಾರಮ್ಭೇ।

    1795.Athāti vākyantarārambhe.

    ೧೭೯೬. ತತೋ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಪಠಮಂ ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತೋ ಪವಿಟ್ಠಗಾಮತೋ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ। ಪುನ ತತೋತಿ ದುತಿಯಗಾಮಮಾಹ। ಕತ್ಥಚಿ ಪೋತ್ಥಕೇ ‘‘ಆಪುಚ್ಛನೇ ಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ‘‘ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಪಾಠೋಯೇವ ಪನ ಯುತ್ತತರೋ। ಯಥಾಆಕಙ್ಖಿತಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತುಮಾಹ ‘‘ಗಾಮಸತೇಪಿ ವಾ’’ತಿ।

    1796.Tato aññanti paṭhamaṃ vikāle gāmappavesanaṃ āpucchitvā tato paviṭṭhagāmato aññaṃ gāmaṃ. Puna tatoti dutiyagāmamāha. Katthaci potthake ‘‘āpucchane kicca’’nti pāṭho dissati, ‘‘āpucchanakicca’’nti pāṭhoyeva pana yuttataro. Yathāākaṅkhitapamāṇaṃ dassetumāha ‘‘gāmasatepi vā’’ti.

    ೧೭೯೭. ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾನಾತಿ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ। ಅನ್ತರಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತಿ ಚೇತಿ ಯೋಜನಾ।

    1797.Passambhetvānāti paṭivinodetvā. Antarā aññaṃ gāmaṃ pavisanti ceti yojanā.

    ೧೭೯೮-೯. ಕುಲಘರೇ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಪ್ಪಿಭಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ತೇಲಭಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ಸಚೇ ಚರಿತುಕಾಮೋ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1798-9. Kulaghare vā aññattha āsanasālāya vā bhattakiccaṃ katvā yo bhikkhu sappibhikkhāya vā telabhikkhāya vā sace caritukāmo siyāti yojanā.

    ಪಸ್ಸೇತಿ ಪಕತಿವಚನಸವನಾರಹೇ ಅತ್ತನೋ ಸಮೀಪೇ, ಏತೇನೇವ ಏತ್ತಕಾ ಠಾನಾ ದೂರೀಭೂತೋ ಅಸನ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಸನ್ತೇತಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಾ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ದೂರೀಭೂತೇ ವಾ। ನತ್ಥೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    Passeti pakativacanasavanārahe attano samīpe, eteneva ettakā ṭhānā dūrībhūto asanto nāma hotīti byatirekato labbhatīti dasseti. Asanteti avijjamāne vā vuttappamāṇato dūrībhūte vā. Natthīti ettha ‘‘cintetvā’’ti seso.

    ೧೮೦೨. ಅನೋಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಅನುಪಸಕ್ಕಿತ್ವಾ। ಮಗ್ಗಾತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಮಗ್ಗಾ।

    1802.Anokkammāti anupasakkitvā. Maggāti gantabbamaggā.

    ೧೮೦೩. ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ವಿಕಾಲೇ ವಿಕಾಲಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಕಾಲಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

    1803.Tikapācittiyanti vikāle vikālasaññivematikakālasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ vuttaṃ.

    ೧೮೦೪. ಅಚ್ಚಾಯಿಕೇ ಕಿಚ್ಚೇ ವಾಪೀತಿ ಸಪ್ಪದಟ್ಠಾದೀನಂ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಯೇಸನಾದಿಕೇ ಅಚಿರಾಯಿತಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇ ಸತಿ ಗಚ್ಛತೋ।

    1804.Accāyike kicce vāpīti sappadaṭṭhādīnaṃ bhesajjapariyesanādike acirāyitabbakicce sati gacchato.

    ೧೮೦೫. ಅನ್ತರಾರಾಮನ್ತಿ ಗಾಮಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ। ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಸ್ಸಯನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿವಿಹಾರಂ। ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಉಪಸ್ಸಯನ್ತಿ ತಿತ್ಥಿಯಾರಾಮಂ।

    1805.Antarārāmanti gāmabbhantare saṅghārāmaṃ. Bhikkhunīnaṃ upassayanti bhikkhunivihāraṃ. Titthiyānaṃ upassayanti titthiyārāmaṃ.

    ೧೮೦೬-೭. ಅನ್ತರಾರಾಮಾದಿಗಮನೇ ನ ಕೇವಲಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಗಚ್ಛತೋಯೇವ, ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ, ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    1806-7. Antarārāmādigamane na kevalaṃ anāpucchā gacchatoyeva, kāyabandhanaṃ abandhitvā, saṅghāṭiṃ apārupitvā gacchantassāpi anāpatti.

    ಆಪದಾಸುಪೀತಿ ಸೀಹೋ ವಾ ಬ್ಯಗ್ಘೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ಉಪದ್ದವೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವರೂಪಾಸು ಆಪದಾಸುಪಿ ಬಹಿಗಾಮತೋ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Āpadāsupīti sīho vā byaggho vā āgacchati, megho vā uṭṭheti, añño vā koci upaddavo uppajjati, evarūpāsu āpadāsupi bahigāmato antogāmaṃ gacchato anāpattīti attho.

    ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vikālagāmappavesanakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೦೮. ಅಟ್ಠಿದನ್ತಮಯಂ ವಾಪಿ ವಿಸಾಣಜಂ ವಾಪಿ ಸೂಚಿಘರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಟ್ಠಿ ನಾಮ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಟ್ಠಿ। ದನ್ತೋತಿ ಹತ್ಥಿದನ್ತೋ। ವಿಸಾಣಂ ನಾಮ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಸಾಣಂ।

    1808. Aṭṭhidantamayaṃ vāpi visāṇajaṃ vāpi sūcigharanti yojanā. Aṭṭhi nāma yaṃ kiñci aṭṭhi. Dantoti hatthidanto. Visāṇaṃ nāma yaṃ kiñci visāṇaṃ.

    ೧೮೦೯. ಲಾಭೇತಿ ಪಟಿಲಾಭೇ। ಭೇದನಕನ್ತಿ ಭೇದನಮೇವ ಭೇದನಕಂ, ತಂ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಭೇದನಕಂ, ಪಠಮಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದೇಸೇತಬ್ಬತ್ತಾ ತಂ ಭೇದನಕಂ ಅಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಭೇದನಕಂ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಸ್ಸತ್ಥಿಅತ್ಥೇ ಅ-ಕಾರಪಚ್ಚಯೋ।

    1809.Lābheti paṭilābhe. Bhedanakanti bhedanameva bhedanakaṃ, taṃ assa atthīti bhedanakaṃ, paṭhamaṃ bhinditvā pacchā desetabbattā taṃ bhedanakaṃ assa pācittiyassa atthīti bhedanakaṃ, pācittiyaṃ, assatthiatthe a-kārapaccayo.

    ೧೮೧೦-೧. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅರಣಿಕೇ’’ತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ। ಅರಣಿಕೇತಿ ಅರಣಿಧನುಕೇ। ವಿಧೇತಿ ಕಾಯಬನ್ಧನಸ್ಸ ವಿಧಕೇ। ಅಞ್ಜನಿಕಾತಿ ಅಞ್ಜನಿನಾಳಿಕಾ। ದಕಪುಞ್ಛನಿಯಾತಿ ನಹಾತಸ್ಸ ಗತ್ತೇ ಉದಕಪುಞ್ಛನಪೇಸಿಕಾಯ। ವಾಸಿಜಟೇತಿ ವಾಸಿದಣ್ಡಕೇ।

    1810-1. ‘‘Anāpatti araṇike’’ti padacchedo. Araṇiketi araṇidhanuke. Vidheti kāyabandhanassa vidhake. Añjanikāti añjanināḷikā. Dakapuñchaniyāti nahātassa gatte udakapuñchanapesikāya. Vāsijaṭeti vāsidaṇḍake.

    ಸೂಚಿಘರಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Sūcigharakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೧೨-೩. ಮಞ್ಚಪೀಠಸರೂಪಂ ದುತಿಯೇ ಭೂತಗಾಮವಗ್ಗೇ ಚತುತ್ಥಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತಮೇವ। ‘‘ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪಾದಕ’’ನ್ತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪಾದಕಸ್ಸ ಆಗತತ್ತಾ ‘‘ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣೇನಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಾದೇನಾ’’ತಿ ಸೇಸೋ।

    1812-3. Mañcapīṭhasarūpaṃ dutiye bhūtagāmavagge catutthasikkhāpade vuttameva. ‘‘Sugataṅgulena aṭṭhaṅgulapādaka’’nti aṭṭhaṅgulapādakassa āgatattā ‘‘aṭṭhaṅgulappamāṇenā’’ti ettha ‘‘pādenā’’ti seso.

    ಹೇಟ್ಠಿಮಾಟನಿನ್ತಿ ಅಟನಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲಂ। ಅಟನಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಾಟನೀ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಹೇಟ್ಠಿಮಾಯ ಅಟನಿಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ದೇಸನಾಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯೇನ ಮಞ್ಚಪಾದಚ್ಛೇದೇನ ಸಹ ವತ್ತತೀತಿ ಸಚ್ಛೇದಾ। ತಂ ಪಮಾಣಂ। ಅತಿಕ್ಕಮತೋತಿ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ, ಗಾಥಾಬನ್ಧವಸೇನ ಯ-ಕಾರಲೋಪೋ।

    Heṭṭhimāṭaninti aṭaniyā heṭṭhimatalaṃ. Aṭaniyā heṭṭhimaṃ heṭṭhimāṭanī, taṃ ṭhapetvā, aññatra heṭṭhimāya aṭaniyāti vuttaṃ hoti. Desanāpubbabhāgiyena mañcapādacchedena saha vattatīti sacchedā. Taṃ pamāṇaṃ. Atikkamatoti atikkāmayato, gāthābandhavasena ya-kāralopo.

    ೧೮೧೫. ಪಮಾಣೇನ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಟನಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಡ್ಢಕಿರತನಪ್ಪಮಾಣೇನ ಪಾದೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಏತೇನೇವ ‘‘ಊನಕಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಉಪಲಕ್ಖಿತಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮಾಣಿಕಸ್ಸ। ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅಟನಿತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವಡ್ಢಕಿರತನಾತಿರಿತ್ತಂ ಠಾನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ।

    1815.Pamāṇena karontassāti aṭaniyā heṭṭhā vaḍḍhakiratanappamāṇena pādena yojetvā karontassa, eteneva ‘‘ūnakaṃ karontassā’’ti idaṃ upalakkhitaṃ. Tassāti tassa appamāṇikassa. Chinditvāti aṭanito heṭṭhā vaḍḍhakiratanātirittaṃ ṭhānaṃ chinditvā.

    ೧೮೧೬. ಪಮಾಣತೋ ನಿಖಣಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅಧಿಕ’’ನ್ತಿ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ, ಪಮಾಣತೋ ಅಧಿಕಂ ಠಾನಂ ನಿಖಣಿತ್ವಾ, ಅನ್ತೋಭೂಮಿಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉತ್ತಾನಂ ವಾಪೀತಿ ಉದ್ಧಂ ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ದಾರುಘಟಿಕಾಸು ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ। ಅಟ್ಟಂ ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋತಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತುಲಾಸಙ್ಘಾಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಟಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    1816.Pamāṇato nikhaṇitvāti ettha ‘‘adhika’’nti sāmatthiyā labbhati, pamāṇato adhikaṃ ṭhānaṃ nikhaṇitvā, antobhūmiṃ pavesetvāti vuttaṃ hoti. Uttānaṃ vāpīti uddhaṃ pādaṃ katvā bhūmiyaṃ vā dārughaṭikāsu vā ṭhapetvā. Aṭṭaṃ vā bandhitvā paribhuñjatoti ukkhipitvā tulāsaṅghāṭe ṭhapetvā aṭṭaṃ bandhitvā paribhuñjantassa anāpatti.

    ಮಞ್ಚಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Mañcakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೧೭. ತೂಲಂ ಓನದ್ಧಮೇತ್ಥಾತಿ ತೂಲೋನದ್ಧಂ, ತೂಲಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಚಿಮಿಲಿಕಾಯ ಓನದ್ಧಂ, ‘‘ತೂಲಂ ನಾಮ ತೀಣಿ ತೂಲಾನಿ ರುಕ್ಖತೂಲಂ ಲತಾತೂಲಂ ಪೋಟಕಿತೂಲ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೨೮) ವುತ್ತತೂಲಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಪಿಲೋತಿಕಾಯ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಕತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪೋಟಕಿತೂಲನ್ತಿ ಏರಕತೂಲಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಜಾತೀನಂ ತೂಲಂ। ಉದ್ದಾಲನಮೇವ ಉದ್ದಾಲನಕಂ, ತಂ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಉದ್ದಾಲನಕನ್ತಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಈತಿ ಉಪದ್ದವೋ ಯೇನ ಸೋ ಅನೀತಿ, ಭಗವಾ, ತೇನ ಅನೀತಿನಾ।

    1817. Tūlaṃ onaddhametthāti tūlonaddhaṃ, tūlaṃ pakkhipitvā upari cimilikāya onaddhaṃ, ‘‘tūlaṃ nāma tīṇi tūlāni rukkhatūlaṃ latātūlaṃ poṭakitūla’’nti (pāci. 528) vuttatūlānaṃ aññataraṃ pakkhipitvā upari pilotikāya sibbitvā katanti vuttaṃ hoti. Poṭakitūlanti erakatūlādi yaṃ kiñci tiṇajātīnaṃ tūlaṃ. Uddālanameva uddālanakaṃ, taṃ assa atthīti uddālanakanti vuttanayameva. Atikkantā īti upaddavo yena so anīti, bhagavā, tena anītinā.

    ೧೮೧೮. ಆಯೋಗೇತಿ ಆಯೋಗಪತ್ತೇ। ಬನ್ಧನೇತಿ ಕಾಯಬನ್ಧನೇ। ಅಂಸಬದ್ಧಕೇತಿ ಅಂಸಬನ್ಧನಕೇ। ಬಿಬ್ಬೋಹನೇತಿ ಉಪಧಾನೇ। ಥವಿಕಾತಿ ಪತ್ತಥವಿಕಾ। ಥವಿಕಾದೀಸೂತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಿಪಾಟಿಕಾದೀನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ಥವಿಕಾದೀಸು ತೂಲೋನದ್ಧೇಸು ಪರಿಭುತ್ತೇಸು ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।

    1818.Āyogeti āyogapatte. Bandhaneti kāyabandhane. Aṃsabaddhaketi aṃsabandhanake. Bibbohaneti upadhāne. Thavikāti pattathavikā. Thavikādīsūti ādi-saddena sipāṭikādīnaṃ saṅgaho. Thavikādīsu tūlonaddhesu paribhuttesu bhikkhuno anāpattīti yojanā.

    ೧೮೧೯. ಅಞ್ಞೇನ ಚ ಕತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ’’ತಿ ಪಕರಣತೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಉದ್ದಾಲೇತ್ವಾತಿ ಪಿಲೋತಿಕಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ತೂಲಂ ಅಪನೇತ್ವಾ। ನಯಾತಿ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದಯೋ।

    1819.Aññena ca katanti ettha ‘‘mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā’’ti pakaraṇato labbhati. Uddāletvāti pilotikaṃ uppāṭetvā tūlaṃ apanetvā. Nayāti samuṭṭhānādayo.

    ತೂಲೋನದ್ಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Tūlonaddhakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೨೦. ನಿಸೀದನನ್ತಿ ನಿಸೀದನಚೀವರಂ। ಪಮಾಣತೋತಿ ‘‘ತತ್ರಿದಂ ಪಮಾಣಂ, ದೀಘಸೋ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ, ತಿರಿಯಂ ದಿಯಡ್ಢಂ , ದಸಾ ವಿದತ್ಥೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೩೧) ವುತ್ತಪಮಾಣತೋ। ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಯೋಗೇ ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1820.Nisīdananti nisīdanacīvaraṃ. Pamāṇatoti ‘‘tatridaṃ pamāṇaṃ, dīghaso dve vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ diyaḍḍhaṃ , dasā vidatthī’’ti (pāci. 531) vuttapamāṇato. Pamāṇātikkame payoge tassa dukkaṭaṃ siyāti yojanā.

    ೧೮೨೧. ಸಚ್ಛೇದನ್ತಿ ಪಮಾಣತೋ ಅತಿರಿತ್ತಪದೇಸಸ್ಸ ಛೇದನಕಿರಿಯಾಸಹಿತಪಟಿಕಮ್ಮಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮುದೀರಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ನಿಸೀದನಸ್ಸ। ದ್ವೀಸು ಠಾನೇಸು ಫಾಲೇತ್ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ದಸಾ ಕಾತಬ್ಬಾ ಸಿಯುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।

    1821.Sacchedanti pamāṇato atirittapadesassa chedanakiriyāsahitapaṭikammaṃ pācittiyamudīritanti attho. Tassāti nisīdanassa. Dvīsu ṭhānesu phāletvā tisso dasā kātabbā siyunti yojanā.

    ೧೮೨೨. ತದೂನಕನ್ತಿ ತತೋ ಪಮಾಣತೋ ಊನಕಂ। ವಿತಾನಾದಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅತ್ಥರಣಸಾಣಿಪಾಕಾರಭಿಸಿಬಿಬ್ಬೋಹನಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ। ‘‘ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಮಾ ನಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ।

    1822.Tadūnakanti tato pamāṇato ūnakaṃ. Vitānādiṃ karontassāti ettha ādi-saddena attharaṇasāṇipākārabhisibibbohanānaṃ saṅgaho. ‘‘Sañcarittasamā nayā’’ti idaṃ vuttatthameva.

    ನಿಸೀದನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Nisīdanakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೨೩. ರೋಗೇತಿ ಕಣ್ಡುಪಿಳಕಾದಿರೋಗೇ ಸತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಯಸ್ಸ ಕಣ್ಡು ವಾ ಪಿಳಕಾವಾ ಅಸ್ಸಾವೋ ವಾ ಥುಲ್ಲಕಚ್ಛು ವಾ ಆಬಾಧೋ, ತಸ್ಸ ಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದಿ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೪)। ಏತ್ಥ ಕಣ್ಡೂತಿ ಕಚ್ಛು। ಪಿಳಕಾತಿ ಲೋಹಿತತುಣ್ಡಿಕಾ ಸುಖುಮಪಿಳಕಾ। ಅಸ್ಸಾವೋತಿ ಅರಿಸಭಗನ್ದಲಮಧುಮೇಹಾದಿವಸೇನ ಅಸುಚಿಪಗ್ಘರಣಂ। ಥುಲ್ಲಕಚ್ಛು ವಾ ಆಬಾಧೋತಿ ಮಹಾಪಿಳಕಾಬಾಧೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಮಾಣತೋತಿ ‘‘ತತ್ರಿದಂ ಪಮಾಣಂ, ದೀಘಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ, ತಿರಿಯಂ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೩೮) ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ।

    1823.Rogeti kaṇḍupiḷakādiroge sati. Yathāha ‘‘anujānāmi bhikkhave yassa kaṇḍu vā piḷakāvā assāvo vā thullakacchu vā ābādho, tassa kaṇḍupaṭicchādi’’nti (mahāva. 354). Ettha kaṇḍūti kacchu. Piḷakāti lohitatuṇḍikā sukhumapiḷakā. Assāvoti arisabhagandalamadhumehādivasena asucipaggharaṇaṃ. Thullakacchu vā ābādhoti mahāpiḷakābādho vuccati. Pamāṇatoti ‘‘tatridaṃ pamāṇaṃ, dīghaso catasso vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ dve vidatthiyo’’ti (pāci. 538) vuttappamāṇato.

    ಕಣ್ಡುಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Kaṇḍupaṭicchādikathāvaṇṇanā.

    ೧೮೨೫. ಪಮಾಣೇನೇವಾತಿ ‘‘ತತ್ರಿದಂ ಪಮಾಣಂ, ದೀಘಸೋ ಛ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಯಾ, ತಿರಿಯಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೫೪೩) ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣೇನೇವ। ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕಮೇತಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ಯಥಾವುತ್ತಪಮಾಣತೋ ಅತಿಕ್ಕಮನೇ, ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಭುಮ್ಮಂ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ। ನಯೋತಿ ಛೇದನಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದಿಕೋ ವಿನಿಚ್ಛಯನಯೋ।

    1825.Pamāṇenevāti ‘‘tatridaṃ pamāṇaṃ, dīghaso cha vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ aḍḍhateyyā’’ti (pāci. 543) vuttappamāṇeneva. Pamāṇātikkameti vassikasāṭikāya yathāvuttapamāṇato atikkamane, nimittatthe cetaṃ bhummaṃ. Tassa bhikkhussa. Nayoti chedanapācittiyādiko vinicchayanayo.

    ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Vassikasāṭikakathāvaṇṇanā.

    ೧೮೨೬. ಸುಗತಸ್ಸ ಚೀವರೇನ ತುಲ್ಯಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೀವರಂ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಚೇ ಕಾರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ಕರಣೇ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಸಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ತುಲ್ಯಂ ಪಮಾಣಂ ಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ।

    1826. Sugatassa cīvarena tulyappamāṇaṃ cīvaraṃ yo bhikkhu sace kāreyya, tassa cīvarassa karaṇe tassa bhikkhussa dukkaṭaṃ siyāti yojanā. Tulyaṃ pamāṇaṃ yassāti viggaho.

    ೧೮೨೭. ಅತ್ತನೋ ವತ್ಥಾನಂ ಕರಣಕಾರಾಪನಂ ವಿನಾ ಅಞ್ಞತೋ ಪಟಿಲಾಭೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚೀವರಸರೂಪಸ್ಸ ಪಟಿಲಾಭೋಯೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಲಾಭೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ।

    1827. Attano vatthānaṃ karaṇakārāpanaṃ vinā aññato paṭilābho nāma natthi, sūcikammapariyosāne cīvarasarūpassa paṭilābhoyevettha paṭilābhoti viññāyati.

    ೧೮೨೮. ತಸ್ಸಾತಿ ಯಂ ‘‘ಸುಗತಸ್ಸ ಚೀವರೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಸುಗತಚೀವರಸ್ಸ। ದೀಘಸೋ ಪಮಾಣೇನ ಸುಗತಸ್ಸ ವಿದತ್ಥಿಯಾ ನವ ವಿದತ್ಥಿಯೋ, ತಿರಿಯಂ ಪಮಾಣೇನ ಛ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ವಿನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಯೇವ ಕಥಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।

    1828.Tassāti yaṃ ‘‘sugatassa cīvarenā’’ti vuttaṃ, tassa sugatacīvarassa. Dīghaso pamāṇena sugatassa vidatthiyā nava vidatthiyo, tiriyaṃ pamāṇena cha vidatthiyo viniddiṭṭhā sikkhāpadeyeva kathitāti yojanā.

    ನನ್ದಕಥಾವಣ್ಣನಾ।

    Nandakathāvaṇṇanā.

    ರಾಜವಗ್ಗೋ ನವಮೋ।

    Rājavaggo navamo.

    ಇತಿ ವಿನಯತ್ಥಸಾರಸನ್ದೀಪನಿಯಾ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾಯ

    Iti vinayatthasārasandīpaniyā vinayavinicchayavaṇṇanāya

    ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Pācittiyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಪಠಮೋ ಭಾಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।

    Paṭhamo bhāgo niṭṭhito.




    Next: ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pāṭidesanīyakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact