| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
१२. पाचित्तियनिद्देसवण्णना
12. Pācittiyaniddesavaṇṇanā
१२१. इदानि पाचित्तियानि दस्सेतुं ‘‘पाचित्ती’’ति मातिकापदं उद्धरित्वा ‘‘मुसावादोमसावादे, पेसुञ्ञहरणे’’तिआदि वुत्तं। तत्थ मुसावादे च ओमसवादे च पेसुञ्ञहरणे च पाचित्ति वुत्ताति सम्बन्धो। एवं सेसेसुपि। एत्थ पन ‘‘अदिट्ठं, असुतं, अमुतं , अविञ्ञातं, दिट्ठं, सुतं, मुतं, विञ्ञात’’न्ति (पाचि॰ ३; पाचि॰ अट्ठ॰ ३) पुब्बेपि ‘‘मुसा भणिस्सामी’’ति चेतेत्वा वचनक्खणेव ‘‘मुसा भणामी’’ति जानित्वा जानन्तस्सेव मुसाभणने पाचित्ति नाम आपत्ति होतीति अत्थो। यस्स भणति, सो तं न सुणाति, आपत्ति न होति (कङ्खा॰ अट्ठ॰ मुसावादसिक्खापदवण्णना)।
121. Idāni pācittiyāni dassetuṃ ‘‘pācittī’’ti mātikāpadaṃ uddharitvā ‘‘musāvādomasāvāde, pesuññaharaṇe’’tiādi vuttaṃ. Tattha musāvāde ca omasavāde ca pesuññaharaṇe ca pācitti vuttāti sambandho. Evaṃ sesesupi. Ettha pana ‘‘adiṭṭhaṃ, asutaṃ, amutaṃ , aviññātaṃ, diṭṭhaṃ, sutaṃ, mutaṃ, viññāta’’nti (pāci. 3; pāci. aṭṭha. 3) pubbepi ‘‘musā bhaṇissāmī’’ti cetetvā vacanakkhaṇeva ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānitvā jānantasseva musābhaṇane pācitti nāma āpatti hotīti attho. Yassa bhaṇati, so taṃ na suṇāti, āpatti na hoti (kaṅkhā. aṭṭha. musāvādasikkhāpadavaṇṇanā).
‘‘ओमसवादो नाम दसहि आकारेहि ओमसति जातियापि नामेनपि गोत्तेनपि कम्मेनपि सिप्पेनपि आबाधेनपि लिङ्गेनपि किलेसेनपि आपत्तियापि अक्कोसेनपी’’ति (पाचि॰ १५) एवं वुत्तेहि दसहि आकारेहि उपसम्पन्नं यो खुंसेति वम्भेति, अयं ओमसति नाम, तस्स पाचित्तीति अत्थो। परम्मुखा भणन्तस्स दुक्कटं, तथा पाळियं अनागतेहि ‘‘चोरो’’ति वा ‘‘गण्ठिभेदको’’ति वा आदीहि भणन्तस्स। ‘‘सन्ति इधेकच्चे खत्तिया ब्राह्मणा चण्डाला’’तिआदिना परियायेन भणन्तस्स च अनुपसम्पन्नं भणन्तस्स च सब्बत्थपि दुक्कटमेव।
‘‘Omasavādo nāma dasahi ākārehi omasati jātiyāpi nāmenapi gottenapi kammenapi sippenapi ābādhenapi liṅgenapi kilesenapi āpattiyāpi akkosenapī’’ti (pāci. 15) evaṃ vuttehi dasahi ākārehi upasampannaṃ yo khuṃseti vambheti, ayaṃ omasati nāma, tassa pācittīti attho. Parammukhā bhaṇantassa dukkaṭaṃ, tathā pāḷiyaṃ anāgatehi ‘‘coro’’ti vā ‘‘gaṇṭhibhedako’’ti vā ādīhi bhaṇantassa. ‘‘Santi idhekacce khattiyā brāhmaṇā caṇḍālā’’tiādinā pariyāyena bhaṇantassa ca anupasampannaṃ bhaṇantassa ca sabbatthapi dukkaṭameva.
पियकम्यताय वा भेदाधिप्पायेन वा उपसम्पन्नं जातिआदीहि ओमसन्तस्स उपसम्पन्नस्स वचनं सुत्वा तस्स उपसंहरणं पेसुञ्ञहरणं नाम। एत्थापि परियायवचनेन च अनुपसम्पन्नस्स उपसंहरणेन च दुक्कटमेव।
Piyakamyatāya vā bhedādhippāyena vā upasampannaṃ jātiādīhi omasantassa upasampannassa vacanaṃ sutvā tassa upasaṃharaṇaṃ pesuññaharaṇaṃ nāma. Etthāpi pariyāyavacanena ca anupasampannassa upasaṃharaṇena ca dukkaṭameva.
पदसोधम्मोति एत्थ ‘‘धम्मो नाम बुद्धभासितो सावकभासितो इसिभासितो देवताभासितो अत्थूपसंहितो धम्मूपसंहितो’’ति (पाचि॰ ४६) एवं वुत्तं सङ्गीतित्तयमारुळ्हं तिपिटकधम्मं पदअनुपदअन्वक्खरअनुब्यञ्जनवसेन भिक्खुञ्च भिक्खुनिञ्च ठपेत्वा अनुपसम्पन्नं एकतो वाचेन्तस्स पाचित्ति होतीति अत्थो।
Padasodhammoti ettha ‘‘dhammo nāma buddhabhāsito sāvakabhāsito isibhāsito devatābhāsito atthūpasaṃhito dhammūpasaṃhito’’ti (pāci. 46) evaṃ vuttaṃ saṅgītittayamāruḷhaṃ tipiṭakadhammaṃ padaanupadaanvakkharaanubyañjanavasena bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā anupasampannaṃ ekato vācentassa pācitti hotīti attho.
सागारेति यं पन सब्बन्तिमेन परियायेन दियड्ढहत्थुब्बेधेन पाकारादिना परिक्खित्तत्ता सब्बपरिच्छिन्नञ्च येन केनचि वितानादिना अन्तमसो वत्थेनपि छन्नत्ता सब्बच्छन्नञ्च सेनासनं, तथारूपे सेनासने एकूपचारट्ठाने अनुपसम्पन्नेन सह वसन्तस्स चतुत्थदिवसतो पट्ठाय निपज्जनगणनाय च अनुपसम्पन्नगणनाय च देवसिकं पाचित्ति होतीति अत्थो।
Sāgāreti yaṃ pana sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārādinā parikkhittattā sabbaparicchinnañca yena kenaci vitānādinā antamaso vatthenapi channattā sabbacchannañca senāsanaṃ, tathārūpe senāsane ekūpacāraṭṭhāne anupasampannena saha vasantassa catutthadivasato paṭṭhāya nipajjanagaṇanāya ca anupasampannagaṇanāya ca devasikaṃ pācitti hotīti attho.
उज्झापनकखिय्यनेति एत्थ यो उपसम्पन्नं सङ्घेन सम्मतं सेनासनपञ्ञापकं वा भत्तुद्देसकं वा यागुभाजकं वा फलभाजकं वा खज्जभाजकं वा अप्पमत्तकविस्सज्जकं वा मङ्कुकत्तुकामो छन्देन ‘‘इत्थन्नामो सेनासनं पञ्ञापेति, भत्तानि च उद्दिसती’’ति वा वदन्तो अञ्ञं उपसम्पन्नं उज्झापेति तेन अवजानापेति, यो पन तथेव वदन्तो उपसम्पन्नस्स सन्तिके तस्स अयसं पकासेन्तो खीयति, तस्मिं उज्झापनके च खीयनके च पाचित्तिद्वयन्ति वेदितब्बं।
Ujjhāpanakakhiyyaneti ettha yo upasampannaṃ saṅghena sammataṃ senāsanapaññāpakaṃ vā bhattuddesakaṃ vā yāgubhājakaṃ vā phalabhājakaṃ vā khajjabhājakaṃ vā appamattakavissajjakaṃ vā maṅkukattukāmo chandena ‘‘itthannāmo senāsanaṃ paññāpeti, bhattāni ca uddisatī’’ti vā vadanto aññaṃ upasampannaṃ ujjhāpeti tena avajānāpeti, yo pana tatheva vadanto upasampannassa santike tassa ayasaṃ pakāsento khīyati, tasmiṃ ujjhāpanake ca khīyanake ca pācittidvayanti veditabbaṃ.
१२२. तलसत्तिअनादर-कुक्कुच्चुप्पादनेसु चाति एत्थ यो भिक्खु उपसम्पन्नस्स पहरणाकारं दस्सेन्तो कायं वा कायप्पटिबद्धं वा उच्चारेति, तस्स पाचित्तियं। सचे विरद्धो पहारं देति, अप्पहरितुकामताय दुक्कटं, तथा अनुपसम्पन्नेसुपि दुक्कटमेव।
122.Talasattianādara-kukkuccuppādanesu cāti ettha yo bhikkhu upasampannassa paharaṇākāraṃ dassento kāyaṃ vā kāyappaṭibaddhaṃ vā uccāreti, tassa pācittiyaṃ. Sace viraddho pahāraṃ deti, appaharitukāmatāya dukkaṭaṃ, tathā anupasampannesupi dukkaṭameva.
उपसम्पन्नेन पञ्ञत्तेन वुच्चमानो तं असिक्खितुकामताय वा तस्स वचनं असोतुकामताय वा यो अनादरियं करोति, तस्स अनादरकरणे पाचित्तियन्ति अत्थो। अपञ्ञत्तेन वुच्चमानस्स च अनुपसम्पन्नेन पञ्ञत्तेन वा अपञ्ञत्तेन वा वुच्चमानस्स दुक्कटं।
Upasampannena paññattena vuccamāno taṃ asikkhitukāmatāya vā tassa vacanaṃ asotukāmatāya vā yo anādariyaṃ karoti, tassa anādarakaraṇe pācittiyanti attho. Apaññattena vuccamānassa ca anupasampannena paññattena vā apaññattena vā vuccamānassa dukkaṭaṃ.
उपसम्पन्नस्स ‘‘ऊनवीसतिवस्सो मञ्ञे त्वं उपसम्पन्नो, विकाले मञ्ञे तया भुत्त’’न्तिआदिना नयेन सञ्चिच्च कुक्कुच्चं उप्पादेन्तस्स पाचित्तियं। अनुपसम्पन्नस्स उप्पादने दुक्कटं।
Upasampannassa ‘‘ūnavīsativasso maññe tvaṃ upasampanno, vikāle maññe tayā bhutta’’ntiādinā nayena sañcicca kukkuccaṃ uppādentassa pācittiyaṃ. Anupasampannassa uppādane dukkaṭaṃ.
गामप्पवेसनापुच्छाति एत्थ पन मज्झन्हिकातिक्कमनतो पट्ठाय याव अरुणुग्गमना विकालो नाम, एत्थन्तरे सचे सम्बहुला केनचि कम्मेन गामं पविसन्ति, ‘‘विकाले गामप्पवेसनं आपुच्छामा’’ति सब्बेहिपि अञ्ञमञ्ञं आपुच्छितब्बं। सचे अनापुच्छा परिक्खित्तस्स परिक्खेपं, अपरिक्खित्तस्स उपचारं अतिक्कमन्ति, पठमपादे दुक्कटं, दुतियपादुद्धारे पाचित्तियं। आपदासु अनापत्ति।
Gāmappavesanāpucchāti ettha pana majjhanhikātikkamanato paṭṭhāya yāva aruṇuggamanā vikālo nāma, etthantare sace sambahulā kenaci kammena gāmaṃ pavisanti, ‘‘vikāle gāmappavesanaṃ āpucchāmā’’ti sabbehipi aññamaññaṃ āpucchitabbaṃ. Sace anāpucchā parikkhittassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa upacāraṃ atikkamanti, paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāduddhāre pācittiyaṃ. Āpadāsu anāpatti.
भोजने च परम्पराति परम्परभोजने च पाचित्तियन्ति अत्थो। एत्थ पन पञ्चसु भोजनेसु अञ्ञतरं नामं गहेत्वा ‘‘ओदनेन वा सत्तुना वा कुम्मासेन वा मंसेन वा मच्छेन वा निमन्तेमी’’तिआदिना नयेन, येन केनचि वेवचनेन वा अकप्पियनिमन्तनाय निमन्तितस्स येन येन पठमं निमन्तितो, तस्स तस्स भोजनं ठपेत्वा उप्पटिपाटिया, अविकप्पेत्वा वा पठमनिमन्तनं परस्स परस्स कुलस्स पञ्चन्नं भोजनानं अञ्ञतरं परिभुञ्जन्तस्स परम्परभोजने पाचित्ति होति। गिलानचीवरदानचीवरकालसमयेसु अनापत्ति, तथा पञ्च भोजनानि ठपेत्वा सब्बत्थ।
Bhojane ca paramparāti paramparabhojane ca pācittiyanti attho. Ettha pana pañcasu bhojanesu aññataraṃ nāmaṃ gahetvā ‘‘odanena vā sattunā vā kummāsena vā maṃsena vā macchena vā nimantemī’’tiādinā nayena, yena kenaci vevacanena vā akappiyanimantanāya nimantitassa yena yena paṭhamaṃ nimantito, tassa tassa bhojanaṃ ṭhapetvā uppaṭipāṭiyā, avikappetvā vā paṭhamanimantanaṃ parassa parassa kulassa pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ paribhuñjantassa paramparabhojane pācitti hoti. Gilānacīvaradānacīvarakālasamayesu anāpatti, tathā pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha.
१२३. अनुद्धरित्वा गमने सेय्यन्ति एत्थ दसविधा सेय्या भिसि चिमिलिका उत्तरत्थरणं भूमत्थरणं तट्टिका चम्मखण्डो निसीदनं पच्चत्थरणं तिणसन्थारो पण्णसन्थारोति। एतेसु यं किञ्चि सङ्घिके विहारे गुत्तसेनासने अत्तनो वस्सग्गेन गहितं अत्तना वा सन्थरित्वा, अनुपसम्पन्नेन वा सन्थरापेत्वा तं दिवसं गमिकवसेन पक्कमन्तो नेव सयं उद्धरेय्य न अञ्ञं उद्धरापेय्य, यथा उपचिकादीहि न खज्जेय्य, एवं न ठपेय्य, अञ्ञेन वा न उद्धरापेय्य, पतिरूपं भिक्खुं वा सामणेरं वा आरामिकमेव वा अनापुच्छा वा गच्छेय्य, तस्स परिक्खित्तस्स विहारस्स परिक्खेपं, अपरिक्खित्तस्स द्वे लेड्डुपाते अतिक्कमन्तस्स पाचित्तियं। मण्डपरुक्खमूलादिअगुत्तसेनासने सन्थरित्वा गच्छन्तस्स दुक्कटं, तथा मञ्चपीठभिसिकोच्छकेसु, गुत्तसेनासनेपि दुक्कटमेव।
123.Anuddharitvā gamane seyyanti ettha dasavidhā seyyā bhisi cimilikā uttarattharaṇaṃ bhūmattharaṇaṃ taṭṭikā cammakhaṇḍo nisīdanaṃ paccattharaṇaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti. Etesu yaṃ kiñci saṅghike vihāre guttasenāsane attano vassaggena gahitaṃ attanā vā santharitvā, anupasampannena vā santharāpetvā taṃ divasaṃ gamikavasena pakkamanto neva sayaṃ uddhareyya na aññaṃ uddharāpeyya, yathā upacikādīhi na khajjeyya, evaṃ na ṭhapeyya, aññena vā na uddharāpeyya, patirūpaṃ bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā ārāmikameva vā anāpucchā vā gaccheyya, tassa parikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa dve leḍḍupāte atikkamantassa pācittiyaṃ. Maṇḍaparukkhamūlādiaguttasenāsane santharitvā gacchantassa dukkaṭaṃ, tathā mañcapīṭhabhisikocchakesu, guttasenāsanepi dukkaṭameva.
सेनासनानि वाति एत्थ अनुद्धरित्वा गमनेति सम्बन्धो। एत्थ पन मञ्चो पीठं भिसि कोच्छकन्ति चतुब्बिधम्पि सेनासनं वस्सानहेमन्तानं अट्ठसु मासेसु अज्झोकासे वा ओवस्सकमण्डपे वा रुक्खमूले वा सयं सन्थरित्वा वा अनुपसम्पन्नेन सन्थरापेत्वा वा तं अनुद्धरित्वा वा अनुद्धरापेत्वा वा तस्स सेनासनस्स द्विन्नं लेड्डुपातानं अतिक्कमने पाचित्तियं। सम्मुञ्जनीयादि सेसपरिक्खारेसु दुक्कटं।
Senāsanāni vāti ettha anuddharitvā gamaneti sambandho. Ettha pana mañco pīṭhaṃ bhisi kocchakanti catubbidhampi senāsanaṃ vassānahemantānaṃ aṭṭhasu māsesu ajjhokāse vā ovassakamaṇḍape vā rukkhamūle vā sayaṃ santharitvā vā anupasampannena santharāpetvā vā taṃ anuddharitvā vā anuddharāpetvā vā tassa senāsanassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ atikkamane pācittiyaṃ. Sammuñjanīyādi sesaparikkhāresu dukkaṭaṃ.
इत्थियाद्धानगमनेति एत्थ मातुगामेन ‘‘गच्छाम भगिनि, गच्छाम अय्या’’ति एवं संविदहित्वा ‘‘अज्ज वा स्वे वा परसुवे वा’’ति नियमितकालं विसङ्केतं अकत्वा द्वारविसङ्केतं मग्गविसङ्केतं कत्वापि गच्छतो गामन्तरे गामन्तरे पाचित्तियं। अगामके अरञ्ञे अद्धयोजने अद्धयोजने आपत्ति।
Itthiyāddhānagamaneti ettha mātugāmena ‘‘gacchāma bhagini, gacchāma ayyā’’ti evaṃ saṃvidahitvā ‘‘ajja vā sve vā parasuve vā’’ti niyamitakālaṃ visaṅketaṃ akatvā dvāravisaṅketaṃ maggavisaṅketaṃ katvāpi gacchato gāmantare gāmantare pācittiyaṃ. Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti.
एकेकाय निसीदनेति एत्थ एको एकाय इत्थिया निसीदनेति अत्थो।
Ekekāya nisīdaneti ettha eko ekāya itthiyā nisīdaneti attho.
१२४. भिंसापनेति एत्थ उपसम्पन्नो उपसम्पन्नं भिंसापेतुकामो चोरकन्तारवाळकन्तारादीनि आचिक्खति, भयानकं वा रूपसद्दादिं दस्सेति, सो भायतु वा मा वा, तस्स पयोगे पयोगे पाचित्तियं। अनुपसम्पन्ने दुक्कटं।
124.Bhiṃsāpaneti ettha upasampanno upasampannaṃ bhiṃsāpetukāmo corakantāravāḷakantārādīni ācikkhati, bhayānakaṃ vā rūpasaddādiṃ dasseti, so bhāyatu vā mā vā, tassa payoge payoge pācittiyaṃ. Anupasampanne dukkaṭaṃ.
आकोटनेति पहारदाने। उपसम्पन्नो उपसम्पन्नस्स अनत्तमनो हुत्वा सचे उप्पलपत्तेनपि पहारं देति, पाचित्तियं। अनुपसम्पन्नस्स गहट्ठस्स वा पब्बजितस्स वा इत्थिया वा पुरिसस्स वा अन्तमसो तिरच्छानगतस्सापि पहारं देति, दुक्कटमेव।
Ākoṭaneti pahāradāne. Upasampanno upasampannassa anattamano hutvā sace uppalapattenapi pahāraṃ deti, pācittiyaṃ. Anupasampannassa gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā itthiyā vā purisassa vā antamaso tiracchānagatassāpi pahāraṃ deti, dukkaṭameva.
अनाचारं आचरित्वा सङ्घमज्झे आपत्तिया वा वत्थुना वा अनुयुञ्जियमानो तं अकथेतुकामो ‘‘को आपन्नो, किं आपन्नो, किस्मिं आपन्नो’’तिआदिना नयेन अञ्ञेहि वचनेहि तं वचनं पटिच्छादेन्तो सो अञ्ञं वदति, अयं अञ्ञवादको, तस्मिं अञ्ञवादके च कञ्चि वीतिक्कमं दिस्वा ‘‘आवुसो, इदं नाम तया कत’’न्ति वुत्ते तं न कथेतुकामो तुण्हीभूतोव सङ्घं विहेसतीति सङ्घविहेसको, तस्मिं विहेसके च पाचित्ति होतीति अत्थो। इध पन ञत्तिदुतियेन कम्मेन अञ्ञवादके च विहेसके च आरोपिते पुन अञ्ञं भणन्तस्स, विहेसन्तस्स पाचित्ति। अनारोपिते दुक्कटन्ति वेदितब्बं।
Anācāraṃ ācaritvā saṅghamajjhe āpattiyā vā vatthunā vā anuyuñjiyamāno taṃ akathetukāmo ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno’’tiādinā nayena aññehi vacanehi taṃ vacanaṃ paṭicchādento so aññaṃ vadati, ayaṃ aññavādako, tasmiṃ aññavādake ca kañci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, idaṃ nāma tayā kata’’nti vutte taṃ na kathetukāmo tuṇhībhūtova saṅghaṃ vihesatīti saṅghavihesako, tasmiṃ vihesake ca pācitti hotīti attho. Idha pana ñattidutiyena kammena aññavādake ca vihesake ca āropite puna aññaṃ bhaṇantassa, vihesantassa pācitti. Anāropite dukkaṭanti veditabbaṃ.
दुट्ठुल्लपकासछादेति एत्थ किञ्चापि ‘‘दुट्ठुल्ला नाम आपत्ति चत्तारि च पाराजिकानि तेरस च सङ्घादिसेसा’’ति (पाचि॰ ३९९) वुत्ता, तथापि इध सङ्घादिसेसाव अधिप्पेता। तस्मा सङ्घसम्मुतिं विना भिक्खुस्स दुट्ठुल्लं आपत्तिं ‘‘अयं असुचिं मोचेत्वा सङ्घादिसेसं आपन्नो’’तिआदिना नयेन वत्थुना सद्धिं आपत्तिं घटेत्वा भिक्खुञ्च भिक्खुनिञ्च ठपेत्वा यस्स कस्सचि अनुपसम्पन्नस्स आरोचेन्तस्स पाचित्तियं। थुल्लच्चयादिअदुट्ठुल्लारोचने दुक्कटं। दुट्ठुल्लच्छादनेपि सङ्घादिसेसोव अधिप्पेतो। यो पन भिक्खु भिक्खुस्स दुट्ठुल्लं आपत्तिं सयं वा जानित्वा अञ्ञेसं वा सुत्वा ‘‘इमं जानित्वा चोदेस्सन्ति सारेस्सन्ति मङ्कुं करिस्सन्ति, नारोचिस्सामी’’ति धुरं निक्खिपति, तस्स पाचित्तियं। धुरं निक्खिपित्वा पच्छा आरोचितेपि न रक्खति एव।
Duṭṭhullapakāsachādeti ettha kiñcāpi ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā’’ti (pāci. 399) vuttā, tathāpi idha saṅghādisesāva adhippetā. Tasmā saṅghasammutiṃ vinā bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ ‘‘ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā yassa kassaci anupasampannassa ārocentassa pācittiyaṃ. Thullaccayādiaduṭṭhullārocane dukkaṭaṃ. Duṭṭhullacchādanepi saṅghādisesova adhippeto. Yo pana bhikkhu bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ sayaṃ vā jānitvā aññesaṃ vā sutvā ‘‘imaṃ jānitvā codessanti sāressanti maṅkuṃ karissanti, nārocissāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, tassa pācittiyaṃ. Dhuraṃ nikkhipitvā pacchā ārocitepi na rakkhati eva.
हासोदकेति अङ्गुलिपतोदकेन हासो च उदके हासो चाति एवमत्थो वेदितब्बो। उपसम्पन्नो उपसम्पन्नं हसाधिप्पायो कायेन कायं आमसति, आपत्ति पाचित्तियस्स, को पन वादो उपकच्छकादीसु घट्टने। अनुपसम्पन्ने दुक्कटं, तथा भिक्खुस्स कायप्पटिबद्धामसने च निस्सग्गियेन कायप्पटिबद्धामसने च। एत्थ भिक्खुनीपि अनुपसम्पन्नट्ठाने ठिता। उदके हसनधम्मो नाम उपरिगोप्फके उदके कीळाधिप्पायस्स निम्मुज्जनउम्मुज्जनप्लवनादिकं। इध हासो नाम कीळा वुच्चति।
Hāsodaketi aṅgulipatodakena hāso ca udake hāso cāti evamattho veditabbo. Upasampanno upasampannaṃ hasādhippāyo kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti pācittiyassa, ko pana vādo upakacchakādīsu ghaṭṭane. Anupasampanne dukkaṭaṃ, tathā bhikkhussa kāyappaṭibaddhāmasane ca nissaggiyena kāyappaṭibaddhāmasane ca. Ettha bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitā. Udake hasanadhammo nāma uparigopphake udake kīḷādhippāyassa nimmujjanaummujjanaplavanādikaṃ. Idha hāso nāma kīḷā vuccati.
निच्छुभने विहाराति सङ्घिका विहारा निक्कड्ढनेति अत्थो। एत्थ पन यो कुद्धो हुत्वा उपसम्पन्नं हत्थादीसु गहेत्वा वा ‘‘निक्खमा’’ति वत्वा वा यत्तकानि द्वारानि एकेन पयोगेन अतिक्कामेति, तत्थ द्वारगणनाय आपत्तिं अग्गहेत्वा पयोगस्स एकत्ता एका एव गहेतब्बा। सचे नानापयोगेहि अतिक्कामेति, तत्थ द्वारगणनाय गहेतब्बं। तस्स परिक्खारनिक्कड्ढने दुक्कटं, तथा अनुपसम्पन्ने, तस्स परिक्खारनिक्कड्ढने च। अलज्जिआदीसु पन अनापत्ति।
Nicchubhane vihārāti saṅghikā vihārā nikkaḍḍhaneti attho. Ettha pana yo kuddho hutvā upasampannaṃ hatthādīsu gahetvā vā ‘‘nikkhamā’’ti vatvā vā yattakāni dvārāni ekena payogena atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya āpattiṃ aggahetvā payogassa ekattā ekā eva gahetabbā. Sace nānāpayogehi atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya gahetabbaṃ. Tassa parikkhāranikkaḍḍhane dukkaṭaṃ, tathā anupasampanne, tassa parikkhāranikkaḍḍhane ca. Alajjiādīsu pana anāpatti.
अनुपखज्ज सयनेति सङ्घिके विहारे ‘‘वुड्ढो’’ति वा ‘‘गिलानो’’ति वा ‘‘सङ्घेन दिन्नो’’ति वा जानित्वा मञ्चस्स वा पीठस्स वा पविसन्तस्स वा निक्खमन्तस्स वा उपचारे सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा ‘‘यस्स सम्बाधो भविस्सति, सो पक्कमिस्सती’’ति अधिप्पायेन अभिनिसीदन्तस्स च अभिनिपज्जन्तस्स च पयोगगणनाय पाचित्तियं वेदितब्बं। पाचित्तियविनिच्छयो।
Anupakhajja sayaneti saṅghike vihāre ‘‘vuḍḍho’’ti vā ‘‘gilāno’’ti vā ‘‘saṅghena dinno’’ti vā jānitvā mañcassa vā pīṭhassa vā pavisantassa vā nikkhamantassa vā upacāre seyyaṃ santharitvā vā santharāpetvā vā ‘‘yassa sambādho bhavissati, so pakkamissatī’’ti adhippāyena abhinisīdantassa ca abhinipajjantassa ca payogagaṇanāya pācittiyaṃ veditabbaṃ. Pācittiyavinicchayo.
पाचित्तियनिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Pācittiyaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
