| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
(๓) ปาจิตฺติยวณฺณนา
(3) Pācittiyavaṇṇanā
๔๗๖. ปญฺจ เภสชฺชานีติ สพฺพิอาทีนิ ปญฺจ เภสชฺชานิฯ อิมํ อาปตฺตินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปจฺฉา อาปโนฺนติ โยชนาฯ
476.Pañca bhesajjānīti sabbiādīni pañca bhesajjāni. Imaṃ āpattinti sambandho. Pacchā āpannoti yojanā.
เอกํ กพฬนฺติ เอกํ อาโลปํ, ตุมฺหมูเลติ ตุมฺหํ สนฺติเกฯ
Ekaṃkabaḷanti ekaṃ ālopaṃ, tumhamūleti tumhaṃ santike.
ยถาวตฺถุกนฺติ วตฺถุอนุโลมํ, อาปตฺติโย เทสิตาว โหนฺตีติ โยชนาฯ
Yathāvatthukanti vatthuanulomaṃ, āpattiyo desitāva hontīti yojanā.
โกกาลิกาทีนนฺติอาทิสเทฺทน กฎโมทกติสฺสกาทโย (ปารา. ๔๑๗) สงฺคณฺหาติฯ ปาปิกาย ทิฎฺฐิยา อปฺปฎินิสฺสเคฺค ปาจิตฺติยญฺจ จณฺฑกาฬิกาย ภิกฺขุนิยา ปาจิตฺติยญฺจาติ โยชนาฯ ปยุตฺตวาจาปจฺจยาติ วิญฺญตฺตินิมิตฺตาทีหิ ปกาเรน ยุตฺตาย วาจาย ปจฺจยาฯ อาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ ปาราชิกสฺส อาปชฺชนํฯ อถวา ปาราชิกสฺสาติ อสฺส ภิกฺขุสฺส ปาราชิกา อาปตฺติ โหตีติ วา ปาราชิกา อาปตฺติ อสฺส ภวตีติ วา โยชนา กาตพฺพาฯ อิตีติ อิมา ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชตีติ โยชนาฯ
Kokālikādīnantiādisaddena kaṭamodakatissakādayo (pārā. 417) saṅgaṇhāti. Pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge pācittiyañca caṇḍakāḷikāya bhikkhuniyā pācittiyañcāti yojanā. Payuttavācāpaccayāti viññattinimittādīhi pakārena yuttāya vācāya paccayā. Āpatti pārājikassāti pārājikassa āpajjanaṃ. Athavā pārājikassāti assa bhikkhussa pārājikā āpatti hotīti vā pārājikā āpatti assa bhavatīti vā yojanā kātabbā. Itīti imā cha āpattiyo āpajjatīti yojanā.
โภชนํ คเหตฺวา อโชฺฌหรมานาติ สมฺพโนฺธฯ ตเถวาติ ยถา ขาทเน, ตเถว มํสํ ลสุณํ อโชฺฌหรมานาติ โยชนาฯ ‘‘ปณีตโภชนานี’’ติ จ ‘‘อกปฺปิยมํส’’นฺติ จ ปทานิ ‘‘อโชฺฌหรมานา’’ติ ปเทน สมฺพนฺธิตพฺพานิฯ
Bhojanaṃ gahetvā ajjhoharamānāti sambandho. Tathevāti yathā khādane, tatheva maṃsaṃ lasuṇaṃ ajjhoharamānāti yojanā. ‘‘Paṇītabhojanānī’’ti ca ‘‘akappiyamaṃsa’’nti ca padāni ‘‘ajjhoharamānā’’ti padena sambandhitabbāni.
ปญฺจ ฐานานีติ ปญฺจ อาปตฺติสงฺขาตานิ ฐานานิฯ ตตฺถาติ ปญฺจสุ สหธมฺมิเกสุฯ ทฺวินฺนนฺติ ภิกฺขุภิกฺขุนีนํฯ เตสนฺติ สิกฺขมานาทีนํฯ ปญฺจนฺนเมวาติ สหธมฺมิกานํเยวฯ วินิจฺฉยโวหาโรติ วินิจฺฉยวจนํฯ อิมินา จตฺตาริ อธิกรณานิ ปฎิกฺขิปติฯ อฑฺฑกมฺมํ นามาติ อภิยุญฺชนฺตานํ กมฺมํ นามฯ
Pañca ṭhānānīti pañca āpattisaṅkhātāni ṭhānāni. Tatthāti pañcasu sahadhammikesu. Dvinnanti bhikkhubhikkhunīnaṃ. Tesanti sikkhamānādīnaṃ. Pañcannamevāti sahadhammikānaṃyeva. Vinicchayavohāroti vinicchayavacanaṃ. Iminā cattāri adhikaraṇāni paṭikkhipati. Aḍḍakammaṃ nāmāti abhiyuñjantānaṃ kammaṃ nāma.
‘‘สหธมฺมิกาน’’นฺติ อิมินา ปญฺชนฺนํ วินิจฺฉโยติ เอตฺถ ปญฺจสรูปํ ทเสฺสติฯ โสภณภาวํ วิตฺถาเรโนฺต อาห ‘‘กตวีติกฺกโม หี’’ติอาทิฯ อพฺภุณฺหสีโลติ อภินวุปฺปนฺนสีโลฯ อพฺภุณฺหสีโล นาม อตฺถโต ปากติกสีโลติ อาห ‘‘ปากติโก’’ติ, ปกติสีเลน นิยุโตฺตติ อโตฺถฯ
‘‘Sahadhammikāna’’nti iminā pañjannaṃ vinicchayoti ettha pañcasarūpaṃ dasseti. Sobhaṇabhāvaṃ vitthārento āha ‘‘katavītikkamo hī’’tiādi. Abbhuṇhasīloti abhinavuppannasīlo. Abbhuṇhasīlo nāma atthato pākatikasīloti āha ‘‘pākatiko’’ti, pakatisīlena niyuttoti attho.
‘‘กายทฺวารสมฺภวา’’ติ อิมินา กายิกาติ ปทสฺส ตทฺธิตภาวํ ทเสฺสติฯ มุขํ โอโลเกตพฺพนฺติ เอตฺถ วุตฺตาติ สมฺพโนฺธฯ
‘‘Kāyadvārasambhavā’’ti iminā kāyikāti padassa taddhitabhāvaṃ dasseti. Mukhaṃ oloketabbanti ettha vuttāti sambandho.
จตุนฺนํ เทสนาย จาติ เอตฺถ ‘‘เทสนายา’’ติ ปทํ อาทิปทโลปนฺติ อาห ‘‘อจฺจยเทสนายา’’ติฯ สาติ อจฺจยเทสนาฯ อภินิลียิตฺวา ธนุนา มาเรนฺตีติ อภิมาราฯ
Catunnaṃ desanāya cāti ettha ‘‘desanāyā’’ti padaṃ ādipadalopanti āha ‘‘accayadesanāyā’’ti. Sāti accayadesanā. Abhinilīyitvā dhanunā mārentīti abhimārā.
เฉชฺชํ โหตีติ เอตฺถ เฉชฺชํ นาม ปาราชิกาปชฺชนเมวาติ อาห ‘‘เทวทโตฺต วิย ปาราชิกํ อาปชฺชตี’’ติฯ อิมา ปน อาปตฺติโยติ ปาราชิกถุลฺลจฺจยาปตฺติโยฯ
Chejjaṃhotīti ettha chejjaṃ nāma pārājikāpajjanamevāti āha ‘‘devadatto viya pārājikaṃ āpajjatī’’ti. Imā pana āpattiyoti pārājikathullaccayāpattiyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๓. ปาจิตฺติยํ • 3. Pācittiyaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / (๓) ปาจิตฺติยวณฺณนา • (3) Pācittiyavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปาจิตฺติยวณฺณนา • Pācittiyavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปาจิตฺติยวณฺณนา • Pācittiyavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ปาจิตฺติยวณฺณนา • Pācittiyavaṇṇanā
