| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா
Padabhājanīyavaṇṇanā
271. ‘‘ரத்தங் சித்தங் இமஸ்மிங் அத்தே² அதி⁴ப்பேதங் விபரிணத’’ந்தி கிஞ்சாபி ஸாமஞ்ஞேன வுத்தங், வினீதவத்தூ²ஸு ‘‘மாதுயா மாதுபேமேன ஆமஸதி…பே॰… ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸா’’தி வுத்தத்தா காயஸங்ஸக்³க³ராகே³னேவ ரத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ததா² ‘‘மாதுகா³மோ நாம மனுஸ்ஸித்தீ²’’தி கிஞ்சாபி அவிஸேஸேன வுத்தங், அத² கோ² அவினட்டி²ந்த்³ரியாவ மனுஸ்ஸித்தீ² இதா⁴தி⁴ப்பேதா ‘‘மதித்தி²யா காயஸங்ஸக்³க³ங் ஸமாபஜ்ஜி…பே॰… ஆபத்தி து²ல்லச்சயஸ்ஸா’’தி வுத்தத்தா. ‘‘மனுஸ்ஸித்தீ²’’தி எத்தாவதா ஸித்³தே⁴ ‘‘ந யக்கீ² ந பேதீ ந திரச்சா²னக³தா’’தி வசனங் அவினட்டி²ந்த்³ரியாபி ந ஸப்³பா³ மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹா இத்தீ² இத⁴ மனுஸ்ஸித்தீ² நாம. யக்கி²ஆத³யோ ஹி அத்தனோ ஜாதிஸித்³தே⁴ன இத்³தி⁴விஸேஸேன இஜ்ஜ²ந்தியோ மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹாபி ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். தாஸு யக்கீ² து²ல்லச்சயவத்து² ஹோதி வினீதவத்தூ²ஸு யக்கி²யா காயஸங்ஸக்³கே³ன து²ல்லச்சயஸ்ஸ வுத்தத்தா. தத³னுலோமத்தா பேதித்தீ², தே³வித்தீ² ச து²ல்லச்சயவத்து². திரச்சா²னக³தித்தீ² து³க்கடவத்து². திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹித்தீ² ச து²ல்லச்சயவத்து²மேவாதி ஏகே. விப⁴ங்கே³ பன ‘‘மனுஸ்ஸித்தீ² ச ஹோதி மனுஸ்ஸித்தி²ஸஞ்ஞீ’’தி பாளியா அபா⁴வேன ‘‘இத்தீ² ச ஹோதி யக்கி²ஸஞ்ஞீ’’திஆதி³வசனே ஸதி யக்கி²ஆதீ³னங் அனித்தி²தாபஸங்க³தோ, ‘‘இத்தீ² ச ஹோதி இத்தி²ஸஞ்ஞீ’’திஆதி³ம்ஹி யக்கி²ஆதீ³னங் அந்தோகரணே ஸதி தாஸங் ஸங்கா⁴தி³ஸேஸவத்து²பா⁴வப்பஸங்க³தோ ச யக்கி²ஆத³யோ ந வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. ஏகே பன ‘‘வினீதவத்து²ம்ஹி ‘அஞ்ஞதரோ பி⁴க்கு² திரச்சா²னக³தித்தி²யா காய…பே॰… து³க்கடஸ்ஸா’தி எத்த² அமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹா பாகதிகதிரச்சா²னக³தித்தீ² அதி⁴ப்பேதா, தஸ்மா து³க்கடங் வுத்தங். ‘இத்தீ² ச ஹோதி திரச்சா²னக³தஸஞ்ஞீதி திரச்சா²னக³தா ச ஹோதி இத்தி²ஸஞ்ஞீ’திஆதி³வாரேஸுபி பாகதிகதிரச்சா²னக³தோவ அதி⁴ப்பேதோ, ஸோ ச திரச்சா²னக³தபுரிஸோவ. தேனேவ து³ட்டு²ல்லவாசாஅத்தகஆமபாரிசரியஸிக்கா²பதே³ஸு மனுஸ்ஸபுரிஸபடிஸங்யுத்தவாரா விய திரச்சா²னபடிஸங்யுத்தவாராபி நாக³தா’’தி வத³ந்தி. ததா² பண்ட³கோதி இத⁴ மனுஸ்ஸபண்ட³கோவ, புரிஸோதி ச இத⁴ மனுஸ்ஸபுரிஸோவ ஆக³தோ, தஸ்மா அமனுஸ்ஸித்தீ² அமனுஸ்ஸபண்ட³கோ அமனுஸ்ஸபுரிஸோ திரச்சா²னக³தித்தீ² திரச்சா²னக³தபண்ட³கோ மனுஸ்ஸாமனுஸ்ஸதிரச்சா²னக³தஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா சாதி அட்ட² ஜனா இத⁴ நாக³தா, தேஸங் வஸேன வத்து²ஸஞ்ஞாவிமதிபே⁴த³வஸேன ஆபத்திபே⁴தா³பே⁴த³வினிச்ச²யோ, அனாக³தவாரக³ணனா ச அஸம்முய்ஹந்தேன வேதி³தப்³பா³, ததா² தேஸங் து³கமிஸ்ஸகாதி³வாரா, ஆபத்திஅனாபத்திபே⁴த³வினிச்ச²யோ ச. ‘‘தத்த² அமனுஸ்ஸபண்ட³கஅமனுஸ்ஸபுரிஸதிரச்சா²னக³தித்தி²திரச்சா²னக³தபண்ட³காதி சத்தாரோ து³க்கடவத்து²கா, அமனுஸ்ஸித்தி²மனுஸ்ஸஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா து²ல்லச்சயவத்து²கா, அமனுஸ்ஸஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா திரச்சா²னக³தஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா து³க்கடவத்து²கா, பாளியங் பன அமனுஸ்ஸித்தி²யா அனாக³தத்தா அமனுஸ்ஸபண்ட³கா, உப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா புரிஸா ச நாக³தா. திரச்சா²னக³தித்தி²பண்ட³கஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகா திரச்சா²னக³தபுரிஸேன ஸமானக³திகத்தா நாக³தா, மனுஸ்ஸஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகோ மனுஸ்ஸபண்ட³கேன ஸமானக³திகத்தா அனாக³தோ’’தி வத³ந்தி. அட்ட²கதா²யங் (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.281) பன ‘‘நாக³மாணவிகாயபி ஸுபண்ணமாணவிகாயபி கின்னரியாபி கா³வியாபி து³க்கடமேவா’’தி வுத்தத்தா ததே³வ பமாணதோ க³ஹேதப்³ப³ங்.
271.‘‘Rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇata’’nti kiñcāpi sāmaññena vuttaṃ, vinītavatthūsu ‘‘mātuyā mātupemena āmasati…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā kāyasaṃsaggarāgeneva rattanti veditabbaṃ. Tathā ‘‘mātugāmo nāma manussitthī’’ti kiñcāpi avisesena vuttaṃ, atha kho avinaṭṭhindriyāva manussitthī idhādhippetā ‘‘matitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji…pe… āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā. ‘‘Manussitthī’’ti ettāvatā siddhe ‘‘na yakkhī na petī na tiracchānagatā’’ti vacanaṃ avinaṭṭhindriyāpi na sabbā manussaviggahā itthī idha manussitthī nāma. Yakkhiādayo hi attano jātisiddhena iddhivisesena ijjhantiyo manussaviggahāpi hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Tāsu yakkhī thullaccayavatthu hoti vinītavatthūsu yakkhiyā kāyasaṃsaggena thullaccayassa vuttattā. Tadanulomattā petitthī, devitthī ca thullaccayavatthu. Tiracchānagatitthī dukkaṭavatthu. Tiracchānagatamanussaviggahitthī ca thullaccayavatthumevāti eke. Vibhaṅge pana ‘‘manussitthī ca hoti manussitthisaññī’’ti pāḷiyā abhāvena ‘‘itthī ca hoti yakkhisaññī’’tiādivacane sati yakkhiādīnaṃ anitthitāpasaṅgato, ‘‘itthī ca hoti itthisaññī’’tiādimhi yakkhiādīnaṃ antokaraṇe sati tāsaṃ saṅghādisesavatthubhāvappasaṅgato ca yakkhiādayo na vuttāti veditabbā. Eke pana ‘‘vinītavatthumhi ‘aññataro bhikkhu tiracchānagatitthiyā kāya…pe… dukkaṭassā’ti ettha amanussaviggahā pākatikatiracchānagatitthī adhippetā, tasmā dukkaṭaṃ vuttaṃ. ‘Itthī ca hoti tiracchānagatasaññīti tiracchānagatā ca hoti itthisaññī’tiādivāresupi pākatikatiracchānagatova adhippeto, so ca tiracchānagatapurisova. Teneva duṭṭhullavācāattakaāmapāricariyasikkhāpadesu manussapurisapaṭisaṃyuttavārā viya tiracchānapaṭisaṃyuttavārāpi nāgatā’’ti vadanti. Tathā paṇḍakoti idha manussapaṇḍakova, purisoti ca idha manussapurisova āgato, tasmā amanussitthī amanussapaṇḍako amanussapuriso tiracchānagatitthī tiracchānagatapaṇḍako manussāmanussatiracchānagataubhatobyañjanakā cāti aṭṭha janā idha nāgatā, tesaṃ vasena vatthusaññāvimatibhedavasena āpattibhedābhedavinicchayo, anāgatavāragaṇanā ca asammuyhantena veditabbā, tathā tesaṃ dukamissakādivārā, āpattianāpattibhedavinicchayo ca. ‘‘Tattha amanussapaṇḍakaamanussapurisatiracchānagatitthitiracchānagatapaṇḍakāti cattāro dukkaṭavatthukā, amanussitthimanussaubhatobyañjanakā thullaccayavatthukā, amanussaubhatobyañjanakā tiracchānagataubhatobyañjanakā dukkaṭavatthukā, pāḷiyaṃ pana amanussitthiyā anāgatattā amanussapaṇḍakā, ubhatobyañjanakā purisā ca nāgatā. Tiracchānagatitthipaṇḍakaubhatobyañjanakā tiracchānagatapurisena samānagatikattā nāgatā, manussaubhatobyañjanako manussapaṇḍakena samānagatikattā anāgato’’ti vadanti. Aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.281) pana ‘‘nāgamāṇavikāyapi supaṇṇamāṇavikāyapi kinnariyāpi gāviyāpi dukkaṭamevā’’ti vuttattā tadeva pamāṇato gahetabbaṃ.
தத்ராயங் விசாரணா – ‘‘ந, பி⁴க்க²வே, திரச்சா²னக³தஸ்ஸ நிஸின்னபரிஸாய பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸிதப்³ப³’’ந்தி (மஹாவ॰ 183) எத்த² ‘‘திரச்சா²னக³தோதி யஸ்ஸ உபஸம்பதா³ படிக்கி²த்தா’’தி (கங்கா²॰ அட்ட²॰ நிதா³னவண்ணனா) அட்ட²கதா²யங் வுத்தத்தா திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹோ பாகதிகதிரச்சா²னக³ததோ விஸிட்டோ², ததா² யக்க²பேததிரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹானங் ‘‘திரச்சா²னக³தஸ்ஸ ச து³க்கு²ப்பத்தியங் அபிச து³க்கடமேவா’’தி எத்த² விஸேஸெத்வா வுத்தத்தா ச ‘‘பதனரூபங் பமாணங், ந மரணரூப’’ந்தி எத்த² ஆபத்திவிஸேஸவசனதோ ச ‘‘உப⁴தோ அவஸ்ஸுதே யக்க²ஸ்ஸ வா பேதஸ்ஸ வா பண்ட³கஸ்ஸ வா திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹஸ்ஸ வா அத⁴க்க²கங் உப்³ப⁴ஜாணுமண்ட³லங் காயேன காயங் ஆமஸதி, ஆபத்தி து²ல்லச்சயஸ்ஸா’’தி (பாசி॰ 661) ஸாமஞ்ஞேன வசனதோ ச ஸோ விஸிட்டோ²தி ஸித்³த⁴ங். விஸிட்ட²த்தா ச திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹித்தி²யா காயஸங்ஸக்³க³ங் ஸமாபஜ்ஜந்தஸ்ஸாதி விஸேஸோ ஹோதி, தஸ்மா தத்த² ஆபத்திவிஸேஸேன ப⁴விதப்³ப³ங். யதி³ காயஸங்ஸக்³க³ஸிக்கா²பதே³ திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹித்தீ²பி அதி⁴ப்பேதா, ரூபஸாமஞ்ஞேன ஸஞ்ஞாவிராக³த்தாஸம்ப⁴வதோ து³ட்டு²ல்லவாசாஅத்தகாமபாரிசரியஸிக்கா²பதே³ஸுபி ஸா வத்தப்³பா³ ப⁴வெய்ய, ஸா சானாக³தா. ஸரூபேன ஸங்கி²த்தவாரத்தா நாக³தாதி சே? இத்தீ² ச ஹோதி திரச்சா²னக³தோ ச உபி⁴ன்னங் இத்தி²ஸஞ்ஞீதி இத⁴ ஆக³தத்தா புரிஸலிங்க³னித்³தே³ஸோ ந யுஜ்ஜதி, தஸ்மா திரச்சா²னக³தபுரிஸோ ச இத⁴ ஆக³தோ, திரச்சா²னக³தமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹித்தி²யா பாளியங் அனாக³தாயபி து³க்கடமேவ அட்ட²கதா²யங் வுத்தத்தாதி இமஸ்ஸ வசனஸ்ஸ காரணச்சா²யா பரியேஸிதப்³பா³தி அதி⁴ப்பாயோ. இத³ங் ந யுஜ்ஜதி. கஸ்மா? இத்தீ²னங், புரிஸானஞ்ச ஏகதோ வசனே புரிஸலிங்க³ஸப்³பா⁴வதோ. இத⁴ திரச்சா²னக³தபுரிஸபண்ட³கித்தி²யோ திஸ்ஸோபி ஏகதோ ஸம்பிண்டெ³த்வா ‘‘திரச்சா²னக³தோ’’தி வுத்தங்.
Tatrāyaṃ vicāraṇā – ‘‘na, bhikkhave, tiracchānagatassa nisinnaparisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 183) ettha ‘‘tiracchānagatoti yassa upasampadā paṭikkhittā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā tiracchānagatamanussaviggaho pākatikatiracchānagatato visiṭṭho, tathā yakkhapetatiracchānagatamanussaviggahānaṃ ‘‘tiracchānagatassa ca dukkhuppattiyaṃ apica dukkaṭamevā’’ti ettha visesetvā vuttattā ca ‘‘patanarūpaṃ pamāṇaṃ, na maraṇarūpa’’nti ettha āpattivisesavacanato ca ‘‘ubhato avassute yakkhassa vā petassa vā paṇḍakassa vā tiracchānagatamanussaviggahassa vā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti thullaccayassā’’ti (pāci. 661) sāmaññena vacanato ca so visiṭṭhoti siddhaṃ. Visiṭṭhattā ca tiracchānagatamanussaviggahitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajjantassāti viseso hoti, tasmā tattha āpattivisesena bhavitabbaṃ. Yadi kāyasaṃsaggasikkhāpade tiracchānagatamanussaviggahitthīpi adhippetā, rūpasāmaññena saññāvirāgattāsambhavato duṭṭhullavācāattakāmapāricariyasikkhāpadesupi sā vattabbā bhaveyya, sā cānāgatā. Sarūpena saṃkhittavārattā nāgatāti ce? Itthī ca hoti tiracchānagato ca ubhinnaṃ itthisaññīti idha āgatattā purisaliṅganiddeso na yujjati, tasmā tiracchānagatapuriso ca idha āgato, tiracchānagatamanussaviggahitthiyā pāḷiyaṃ anāgatāyapi dukkaṭameva aṭṭhakathāyaṃ vuttattāti imassa vacanassa kāraṇacchāyā pariyesitabbāti adhippāyo. Idaṃ na yujjati. Kasmā? Itthīnaṃ, purisānañca ekato vacane purisaliṅgasabbhāvato. Idha tiracchānagatapurisapaṇḍakitthiyo tissopi ekato sampiṇḍetvā ‘‘tiracchānagato’’ti vuttaṃ.
தத்த² ச மனுஸ்ஸவிக்³க³ஹாமனுஸ்ஸவிக்³க³ஹேஸு இத்தி²பண்ட³கபுரிஸஸஞ்ஞிதா யதா²ஸம்ப⁴வங் வேதி³தப்³பா³. து³ட்டு²ல்லவாசாதி³ஸிக்கா²பத³த்³வயே வாரானங் ஸங்கி²த்தத்தா புரிஸதிரச்சா²னக³தாத³யோ நாக³தா. யதா²வுத்தேஸு ஆபத்தி, ததா² தத்தா²பி. அஞ்ஞதா² புரிஸங் ஓபா⁴ஸந்தஸ்ஸ ச அனாபத்தீதி பண்ட³கங் ஓபா⁴ஸந்தஸ்ஸ ச து²ல்லச்சயந்தி மாதிகாட்ட²கதா²யங் வுத்தங். தஸ்மா தே வாரா ஸங்கி²த்தாதி பஞ்ஞாயந்தீதி. விஸேஸோ ச பண்ட³கே, புரிஸே, திரச்சா²னக³தே ச இத்தி²ஸஞ்ஞிஸ்ஸ அத்தி², ததா²பி தத்த² து³க்கடங் வுத்தங், தஸ்மா அட்ட²கதா²யங் வுத்தமேவ பமாணந்தி த்³வின்னமேதேஸங் வாதா³னங் யத்த² யுத்தி வா காரணங் வா அதிரேகங் தி³ஸ்ஸதி, தங் விசாரெத்வா க³ஹேதப்³ப³ந்தி ஆரிசயோ. ஏவரூபேஸு டா²னேஸு ஸுட்டு² விசாரெத்வா கதே²தப்³ப³ங்.
Tattha ca manussaviggahāmanussaviggahesu itthipaṇḍakapurisasaññitā yathāsambhavaṃ veditabbā. Duṭṭhullavācādisikkhāpadadvaye vārānaṃ saṃkhittattā purisatiracchānagatādayo nāgatā. Yathāvuttesu āpatti, tathā tatthāpi. Aññathā purisaṃ obhāsantassa ca anāpattīti paṇḍakaṃ obhāsantassa ca thullaccayanti mātikāṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Tasmā te vārā saṃkhittāti paññāyantīti. Viseso ca paṇḍake, purise, tiracchānagate ca itthisaññissa atthi, tathāpi tattha dukkaṭaṃ vuttaṃ, tasmā aṭṭhakathāyaṃ vuttameva pamāṇanti dvinnametesaṃ vādānaṃ yattha yutti vā kāraṇaṃ vā atirekaṃ dissati, taṃ vicāretvā gahetabbanti āricayo. Evarūpesu ṭhānesu suṭṭhu vicāretvā kathetabbaṃ.
தத்த² பாளியங் ஆக³தவாரக³ணனா தாவ ஏவங் ஸங்கே²பதோ வேதி³தப்³பா³ – இத்தி²மூலகா பஞ்ச வாரா பண்ட³கபுரிஸதிரச்சா²னக³தமூலகா ச பஞ்ச பஞ்சாதி வீஸதி வாரா ஏகமூலகா, ததா² து³மூலகா வீஸதி, மிஸ்ஸகமூலகா வீஸதீதி ஸட்டி² வாரா, தானி தீணி வீஸதிகானி ஹொந்தி. ஏகேகஸ்மிங் வீஸதிகே ஏகேகமூலவாரங் க³ஹெத்வா காயேன காயபடிப³த்³த⁴வாரா தயோ வுத்தா. ஸேஸா ஸத்தபஞ்ஞாஸ வாரா ஸங்கி²த்தா, ததா² காயபடிப³த்³தே⁴ன காயவாரா தயோ வுத்தா, ஸேஸா ஸங்கி²த்தா, ஏவங் காயபடிப³த்³தே⁴ன காயபடிப³த்³த⁴வாரேபி நிஸ்ஸக்³கி³யேன காயவாரேபி நிஸ்ஸக்³கி³யேன காயபடிப³த்³த⁴வாரேபி நிஸ்ஸக்³கி³யேன நிஸ்ஸக்³கி³யவாரேபி தயோ தயோ வாரா வுத்தா, ஸேஸா ஸங்கி²த்தா. ஏவங் ச²ன்னங் திகானங் வஸேன அட்டா²ரஸ வாரா ஆக³தாதி ஸரூபதோ வுத்தா, ஸேஸா த்³வேசத்தாலீஸாதி⁴கானி தீணி வாரஸதானி ஸங்கி²த்தானி. ததோ பரங் மாதுகா³மஸ்ஸ ஸாரத்தபக்கே² காயேன காயந்தி ஏகமேகங் வட்³டெ⁴த்வா புப்³பே³ வுத்தா அட்டா²ரஸ வாரா ஆக³தாதி ஏகவீஸதி வாரா ஸரூபேன ஆக³தா, நவனவுதாதி⁴கானி தீணி வாரஸதானி ஸங்கி²த்தானி. ததோ பரங் ஆபத்தானாபத்திதீ³பகா சத்தாரோ ஸேவனாதி⁴ப்பாயமூலகா சத்தாரோ மொக்கா²தி⁴ப்பாயமூலகாதி த்³வே சதுக்கா ஆக³தா.
Tattha pāḷiyaṃ āgatavāragaṇanā tāva evaṃ saṅkhepato veditabbā – itthimūlakā pañca vārā paṇḍakapurisatiracchānagatamūlakā ca pañca pañcāti vīsati vārā ekamūlakā, tathā dumūlakā vīsati, missakamūlakā vīsatīti saṭṭhi vārā, tāni tīṇi vīsatikāni honti. Ekekasmiṃ vīsatike ekekamūlavāraṃ gahetvā kāyena kāyapaṭibaddhavārā tayo vuttā. Sesā sattapaññāsa vārā saṃkhittā, tathā kāyapaṭibaddhena kāyavārā tayo vuttā, sesā saṃkhittā, evaṃ kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena kāyavārepi nissaggiyena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena nissaggiyavārepi tayo tayo vārā vuttā, sesā saṃkhittā. Evaṃ channaṃ tikānaṃ vasena aṭṭhārasa vārā āgatāti sarūpato vuttā, sesā dvecattālīsādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni. Tato paraṃ mātugāmassa sārattapakkhe kāyena kāyanti ekamekaṃ vaḍḍhetvā pubbe vuttā aṭṭhārasa vārā āgatāti ekavīsati vārā sarūpena āgatā, navanavutādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni. Tato paraṃ āpattānāpattidīpakā cattāro sevanādhippāyamūlakā cattāro mokkhādhippāyamūlakāti dve catukkā āgatā.
தத்தா²யங் விஸேஸோ – யதி³த³ங் மாதிகாய பராமஸனபத³ங், தேன யஸ்மா ஆமஸனாதீ³னி சு²பனபரியோஸானானி த்³வாத³ஸபி பதா³னி க³ஹிதானி, தஸ்மா பது³த்³தா⁴ரங் அகத்வா ‘‘ஆமஸனா பராமஸனங் சு²பன’’ந்தி ஆஹ. பராமஸனங் நாம ஆமஸனா. ‘‘சு²பன’’ந்தி ஹி வுத்தே பராமஸனம்பி விஸுங் ஏகத்தங் ப⁴வெய்யாதி வேதி³தப்³ப³ங். இத்தீ² ச ஹோதி இத்தி²ஸஞ்ஞீ சாதி இமஸ்மிங் பட²மவாரே ஏவ த்³வாத³ஸபி ஆமஸனாதீ³னி யோஜெத்வா த³ஸ்ஸிதானி. ததோ பரங் ஆதி³ம்ஹி த்³வே பதா³னீதி சத்தாரி பதா³னி ஆக³தானி, இதரானி ஸங்கி²த்தானீதி வேதி³தப்³பா³னி. நிஸ்ஸக்³கி³யேன காயவாராதீ³ஸு பன ஸப்³பா³காரேன அலாப⁴தோ ஆமஸனமேவேகங் ஆக³தங், நேதரானி. ‘‘ஸஞ்சோபேதி ஹரதீ’’தி பாடோ², ஸஞ்சோபேதி ச. க³ண்டி²பதே³ஸு பன ‘‘புரிமனயேனேவாதி ரஜ்ஜுவத்தா²தீ³ஹி பரிக்கி²பனே’’தி ச பச்சா² ‘‘புரிமனயேனேவாதி ஸம்மஸனா ஹோதீ’’தி ச ‘‘வேணிக்³கா³ஹே ஆபத்தியா பஞ்ஞத்தத்தா லோமபு²ஸனேபி ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோ’’தி ச ‘‘தங் பகாஸேதுங் உபாதி³ன்னகேன ஹீதிஆதி³ வுத்த’’ந்தி ச லிகி²தங்.
Tatthāyaṃ viseso – yadidaṃ mātikāya parāmasanapadaṃ, tena yasmā āmasanādīni chupanapariyosānāni dvādasapi padāni gahitāni, tasmā paduddhāraṃ akatvā ‘‘āmasanā parāmasanaṃ chupana’’nti āha. Parāmasanaṃ nāma āmasanā. ‘‘Chupana’’nti hi vutte parāmasanampi visuṃ ekattaṃ bhaveyyāti veditabbaṃ. Itthī ca hoti itthisaññī cāti imasmiṃ paṭhamavāre eva dvādasapi āmasanādīni yojetvā dassitāni. Tato paraṃ ādimhi dve padānīti cattāri padāni āgatāni, itarāni saṃkhittānīti veditabbāni. Nissaggiyena kāyavārādīsu pana sabbākārena alābhato āmasanamevekaṃ āgataṃ, netarāni. ‘‘Sañcopeti haratī’’ti pāṭho, sañcopeti ca. Gaṇṭhipadesu pana ‘‘purimanayenevāti rajjuvatthādīhi parikkhipane’’ti ca pacchā ‘‘purimanayenevāti sammasanā hotī’’ti ca ‘‘veṇiggāhe āpattiyā paññattattā lomaphusanepi saṅghādiseso’’ti ca ‘‘taṃ pakāsetuṃ upādinnakena hītiādi vutta’’nti ca likhitaṃ.
யதா²னித்³தி³ட்ட²னித்³தே³ஸேதி இமஸ்மிங்யேவ யதா²னித்³தி³ட்டே² நித்³தே³ஸே. ‘‘ஸதி³ஸங் அக்³க³ஹேஸீ’’தி வுத்தே தாதி³ஸங் அக்³க³ஹேஸீதி க³ருகங் தத்த² காரயேதி அத்தோ², காயஸங்ஸக்³க³விப⁴ங்கே³ வாதி அத்தோ². இதரோபி காயபடிப³த்³த⁴சு²பனகோ. க³ஹணே சாதி க³ஹணங் வா. விராகி³தேதி விரத்³தே⁴. ஸாரத்தந்தி காயஸங்ஸக்³க³ராகே³ன ரத்தங், அத்தனா அதி⁴ப்பேதந்தி அத்தோ². ‘‘மாதுப⁴கி³னிஆதி³விரத்தங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமீ’’தி விரத்தங் ஞாதிபேமவஸேன க³ண்ஹி, எத்த² து³க்கடங் யுத்தங். ‘‘காயஸங்ஸக்³க³ராக³ங் வா ஸாரத்தங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமீ’’தி விரத்தங் மாதரங் க³ண்ஹி, அனதி⁴ப்பேதங் க³ண்ஹி. எத்த² மஹாஸுமத்தே²ரவாதே³ன து²ல்லச்சயங் ‘‘காயங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமீ’’தி காயப்படிப³த்³த⁴ங் க³ண்ஹாதி, து²ல்லச்சயந்தி லத்³தி⁴கத்தா. ‘‘இத்தீ² ச ஹோதி இத்தி²ஸஞ்ஞீ ஸாரத்தோ ச, பி⁴க்கு² ச நங் இத்தி²யா காயேன காயங் ஆமஸதி, ஆபத்தி ஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸ்ஸா’’தி (பாரா॰ 273) வசனதோ ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோபி கா²யதி. ‘‘விரத்தங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமீ’’தி ஸாரத்தங் க³ண்ஹாதி, எத்த²பி ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோவ கா²யதி ‘‘நீலங் க⁴ட்டெஸ்ஸாமீ’தி காயங் க⁴ட்டேதி, ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோ’’தி வசனதோ. எத்த² பன ‘‘ந புப்³ப³பா⁴கே³ காயஸங்ஸக்³க³ராக³த்தா’’தி அனுக³ண்டி²பதே³ காரணங் வுத்தங். கேசி பன ‘‘க³ருகாபத்திப⁴யேன ‘நீலமேவ க⁴ட்டெஸ்ஸாமீ’தி வாயாமந்தோ காயங் க⁴ட்டேதி, புப்³ப³பா⁴கே³ தஸ்ஸ ‘காயபடிப³த்³த⁴ங் க⁴ட்டெஸ்ஸாமீ’தி பவத்தத்தா து³க்கடேன ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி வத³ந்தி. த⁴ம்மஸிரித்தே²ரோ ‘‘ஏவரூபே ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோ’’தி வத³தி கிர. ‘‘இத்தி²உப⁴தொப்³யஞ்ஜனகஇத்தி²யா புரிஸஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகபுரிஸே வுத்தனயேன ஆபத்திபே⁴தோ³, இத்தி²லிங்க³ஸ்ஸ படிச்ச²ன்னகாலேபி இத்தி²வஸேனேவ ஆபத்தீ’’தி வத³ந்தி.
Yathāniddiṭṭhaniddeseti imasmiṃyeva yathāniddiṭṭhe niddese. ‘‘Sadisaṃ aggahesī’’ti vutte tādisaṃ aggahesīti garukaṃ tattha kārayeti attho, kāyasaṃsaggavibhaṅge vāti attho. Itaropi kāyapaṭibaddhachupanako. Gahaṇe cāti gahaṇaṃ vā. Virāgiteti viraddhe. Sārattanti kāyasaṃsaggarāgena rattaṃ, attanā adhippetanti attho. ‘‘Mātubhaginiādivirattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ ñātipemavasena gaṇhi, ettha dukkaṭaṃ yuttaṃ. ‘‘Kāyasaṃsaggarāgaṃ vā sārattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ mātaraṃ gaṇhi, anadhippetaṃ gaṇhi. Ettha mahāsumattheravādena thullaccayaṃ ‘‘kāyaṃ gaṇhissāmī’’ti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhāti, thullaccayanti laddhikattā. ‘‘Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti saṅghādisesassā’’ti (pārā. 273) vacanato saṅghādisesopi khāyati. ‘‘Virattaṃ gaṇhissāmī’’ti sārattaṃ gaṇhāti, etthapi saṅghādisesova khāyati ‘‘nīlaṃ ghaṭṭessāmī’ti kāyaṃ ghaṭṭeti, saṅghādiseso’’ti vacanato. Ettha pana ‘‘na pubbabhāge kāyasaṃsaggarāgattā’’ti anugaṇṭhipade kāraṇaṃ vuttaṃ. Keci pana ‘‘garukāpattibhayena ‘nīlameva ghaṭṭessāmī’ti vāyāmanto kāyaṃ ghaṭṭeti, pubbabhāge tassa ‘kāyapaṭibaddhaṃ ghaṭṭessāmī’ti pavattattā dukkaṭena bhavitabba’’nti vadanti. Dhammasiritthero ‘‘evarūpe saṅghādiseso’’ti vadati kira. ‘‘Itthiubhatobyañjanakaitthiyā purisaubhatobyañjanakapurise vuttanayena āpattibhedo, itthiliṅgassa paṭicchannakālepi itthivaseneva āpattī’’ti vadanti.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 2. காயஸங்ஸக்³க³ஸிக்கா²பத³ங் • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. காயஸங்ஸக்³க³ஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 2. காயஸங்ஸக்³க³ஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. காயஸங்ஸக்³க³ஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 2. Kāyasaṃsaggasikkhāpadavaṇṇanā
