| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
Padabhājanīyavaṇṇanā
੧੯੯. ਏવਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਪਰਾਮਸਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਜਾਨਾਮਿ ਦੁਤਿਯਾਦਿਝਾਨਨ੍ਤਿ। ਅਸੁਭਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਜ੍ਝਾਨਂ ਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਂ ਕਸਿਣਮੂਲਕਾਨਿ ਆਰੁਪ੍ਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। વਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਗੁਣਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਿਨਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਸੋ ਪਨਾਯਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ ਸਰਸੇਨ વਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨ વਾ ਸਗੁਣੇਨ વਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ વਾ ਆਗਮਨੇਨ વਾ। ਸਚੇ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਚੇ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਚੇ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਂ ਸਰਸਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਣਿਧਿਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਹਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ। ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਪਨੇਸ ਸੁਞ੍ਞਤਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋ, ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ, ਰਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਏવ વਾ ਅਭਾવੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਰਾਗਪਣਿਧਿਆਦੀਨਂ ਅਭਾવਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਂ ਅਸ੍ਸ ਸਗੁਣਤੋ ਨਾਮਂ। ਰਾਗਾਦਿਸੁਞ੍ਞਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਂ। ਆਗਮਨਂ ਪਨ ਦੁવਿਧਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਞ੍ਚ। ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੇ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਮੇવ, ਫਲੇ ਪਨ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰੇ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਮ੍ਪਿ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਏવਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਫਲਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਂ ਆਗਮਨਤੋ ਨਾਮਂ।
199.Evanti ca paṭhamajjhānādiparāmasanaṃ paṭhamajjhānaṃ jānāmi dutiyādijhānanti. Asubhajjhānādīnīti ādi-saddena kāyagatāsatijjhānaṃ kasiṇajjhānaṃ kasiṇamūlakāni āruppajjhānāni ca saṅgaṇhāti. Vimokkhoti catubbidho maggo, tassa saguṇato suññatādināmaṃ dassento āha so panāyantiādi. Maggo hi nāma pañcahi kāraṇehi nāmaṃ labhati sarasena vā paccanīkena vā saguṇena vā ārammaṇena vā āgamanena vā. Sace hi saṅkhārupekkhā aniccato saṅkhāre sammasitvā vuṭṭhāti, maggo animittavimokkhena vimuccati. Sace dukkhato sammasitvā vuṭṭhāti, appaṇihitavimokkhena vimuccati. Sace anattato sammasitvā vuṭṭhāti, suññatavimokkhena vimuccati, idaṃ sarasato nāmaṃ nāma. Yasmā panesa saṅkhāresu aniccānupassanāya niccanimittaṃ pajahanto āgato, tasmā animitto. Dukkhānupassanāya sukhasaññaṃ paṇidhiṃ patthanaṃ pahāya āgatattā appaṇihito. Anattānupassanāya attasaññaṃ pahāya attasuññatādassanavasena suññatā hoti, idaṃ paccanīkato nāmaṃ nāma. Rāgādīhi panesa suññatattā suññato, rūpanimittādīnaṃ, rāganimittādīnaṃ eva vā abhāvena animitto, rāgapaṇidhiādīnaṃ abhāvato appaṇihitoti vuccati, idaṃ assa saguṇato nāmaṃ. Rāgādisuññaṃ animittaṃ appaṇihitañca nibbānaṃ ārammaṇaṃ karotīti suññato animitto appaṇihitoti vuccati, idamassa ārammaṇato nāmaṃ. Āgamanaṃ pana duvidhaṃ vipassanāgamanaṃ maggāgamanañca. Tattha magge vipassanāgamanameva, phale pana maggānantare maggāgamanaṃ, phalasamāpattiyaṃ vipassanāgamanampi. Anattānupassanāvasena maggo suññato aniccadukkhānupassanāhi animitto appaṇihitoti evaṃ vipassanā attano nāmaṃ maggassa deti, maggo phalassāti idaṃ āgamanato nāmaṃ.
ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿ વਿવਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਰਾਗਾਦਯੋવ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਣਿਧੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਣਿਧੀਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਸ੍ਸਾ વਿਜ੍ਜਾਯਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁવਿਜ੍ਜਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਏਕੇਕવਿਜ੍ਜਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਨਾਮਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਤਾ ਏવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘વਿਜ੍ਜਾਨਂ ਲਾਭਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। વਤ੍ਥੁવਿਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਨ੍ਤੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਏਕੇਕਕੋਟ੍ਠਾਸવਸੇਨਾਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਸੇਸਂ ਅਕਤ੍વਾ ਕੇવਲਂ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਲਾਭੀ’’ਤਿ ਏਕੇਕਕੋਟ੍ਠਾਸવਸੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ। ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ ਅਭਾવਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ਤਂ ਪਨਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਰਾਗਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਨੀવਰਣਤਾਤਿ ਰਾਗਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਨੀવਰਣਤਾ, ਤਤੋ ਰਾਗਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏવ વੀਤਰਾਗਨੀવਰਣਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਾ ਚ ਪਞ੍ਚ વਿਜ੍ਜਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਆਗਤਾਤਿ ਇਧ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੯੯) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਾ ਪਞ੍ਚ વਿਜ੍ਜਾ ਨ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾਤਿ ਲੋਕਿਯਧਮ੍ਮਸਾਧਾਰਣਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਾવਾ ਲੋਕਿਯੇਹਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ। ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਟ੍ਠਕਥਾਦਿਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Suññattāti vivittattā. Rāgādayova patiṭṭhānaṭṭhena paṇidhīti āha ‘‘rāgadosamohapaṇidhīna’’nti. Imissā vijjāyāti dibbacakkhuvijjāyātiādinā ekekavijjaṃ sandhāya vadanti. Evaṃ ekissāpi nāmaṃ aggahetvāpi tā eva sandhāya ‘‘vijjānaṃ lābhimhī’’ti bhaṇantopi pārājiko hotīti saṅkhepaṭṭhakathāyaṃ adhippāyo. Vatthuvijjādīni pana sandhāya vadanto na hoti. Ekekakoṭṭhāsavasenāti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttanayena lokuttaravisesaṃ akatvā kevalaṃ ‘‘satipaṭṭhānānaṃ lābhī’’ti ekekakoṭṭhāsavasenāti adhippāyo. Tatthāti tesu koṭṭhāsesu. Kilesānaṃ pahānaṃ nāma abhāvamattampi lokuttarakiccattā lokuttaranti samatthetuṃ taṃ panātiādi vuttaṃ. Rāgā cittaṃ vinīvaraṇatāti rāgato cittassa vinīvaraṇatā, tato rāgato vimuttattā eva vītarāganīvaraṇatāti attho, yā ca pañca vijjāti yojetabbaṃ. Na āgatāti idha padabhājane ‘‘ñāṇanti tisso vijjā’’ti (pārā. 199) vuttattā sesā pañca vijjā na āgatāti attho. Nibbattitalokuttarattāti lokiyadhammasādhāraṇasaṅkhatassāpi abhāvā lokiyehi sabbathā asammissalokuttarattā. Aññanti saṅkhepaṭṭhakathādiṃ vadanti, tampi tattheva paṭikkhittanti sambandho.
੨੦੦. ਪੁਨ ਆਨੇਤ੍વਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਹਿ ਨ ਯੋਜਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨਾਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਮੂਲਕਞ੍ਹਿ ਏਕਮੇવ ਖਣ੍ਡਚਕ੍ਕਂ। ਕਤ੍ਤੁਸਾਧਨੋਪਿ ਭਣਿਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ਅਥ વਾਤਿਆਦਿ। ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮੁਸਾ ਭਣਤਿ, ਤੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤੁਂ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰવੀਥੀਹਿ ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਤੀਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੁਸਾવਾਦੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਦવਾਤਿ ਸਹਸਾ। ਰવਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਖਲਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਭਣਨਂ। ਤਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਂਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਤਂਞਾਣਤਾ, ਞਾਣਸ੍ਸ વਿਸਯવਿਸਯੀਭਾવੇਨ ਅਤ੍ਤਸਂવੇਦਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਞਾਣਸਮੋਧਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੂਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਮੋਧਾਨਂ, ਸਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚੇਤਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਚੇਤਨਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚੇਤਨਾਭੂਤੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਚੇਤਨਾਭੂਤੇਨ ਚ વਿਸਂવਾਦਿਤਬ੍ਬਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮੁਸਾ ਭਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨੇવ…ਪੇ॰… ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਏવਂ ਅਹਂ ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਤਦੇવ ਮੁਸਾવਾਦਚਿਤ੍ਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇਸੁ ਤੀਸੁ ਏਕੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਞਾਣવਿਸਯਞ੍ਚ ਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਯਂ ਤਂਞਾਣਤਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਾ વਿਸਯਸ੍ਸੇવ ਤਦਾ ਪਕਾਸਨਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤੇਨਾਹ ਨ ਹੀਤਿਆਦਿ। ਯਦਿ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੂਪਂ ਨ ਞਾਯਤਿ, ਕਥਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਆਹ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਣਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਿਨਾ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ વਿਸਯਂ ਕਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੀਸੁ ਖਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਦਞ੍ਞੇਹੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਅવਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤੀਤਿ ਭਣਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸਤਿ। ਸੇਸਦ੍વਯਨ੍ਤਿ ਭਣਾਮਿ, ਭਣਿਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਨ ਹੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯੋਜਨਾ ਹੋਤਿਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਕਂ વਿਯ ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਭਿਨ੍ਨਕ੍ਖਣਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਤਦੇવੇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ।
200.Punaānetvā paṭhamajjhānādīhi na yojitanti ettha ‘‘paṭhamajjhānenāti pāṭho’’ti keci vadanti, taṃ yuttameva ādi-saddena gahetabbassa jhānassa abhāvā. Paṭhamajjhānamūlakañhi ekameva khaṇḍacakkaṃ. Kattusādhanopi bhaṇita-saddo hotīti āha atha vātiādi. Yena cittena musā bhaṇati, teneva cittena na sakkā ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānituṃ, antarantarā pana aññāhi manodvāravīthīhi ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānātīti vuttaṃ ‘‘bhaṇantassa hoti musā bhaṇāmī’’ti. Ayamettha attho dassitoti tīhi aṅgehi samannāgato musāvādoti ayamattho dassito. Davāti sahasā. Ravāti aññaṃ vattukāmassa khalitvā aññabhaṇanaṃ. Taṃ jānātīti taṃñāṇaṃ, tassa bhāvo taṃñāṇatā, ñāṇassa visayavisayībhāvena attasaṃvedananti attho. Ñāṇasamodhānanti bahūnaṃ ñāṇānaṃ ekasmiṃ khaṇe samodhānaṃ, sahuppattīti attho. Yena cittena ‘‘musā bhaṇissa’’nti jānātīti idaṃ pubbabhāgacetanañca sanniṭṭhānacetanañca ekato katvā vuttaṃ. Yena cittena pubbabhāgacetanābhūtena sanniṭṭhānacetanābhūtena ca visaṃvāditabbasattasaṅkhāre jānāti, yena cittena musā bhaṇissanti attho. Teneva…pe… pariccajitabbāti teneva cittena ‘‘evaṃ ahaṃ musā bhaṇāmī’’ti vā ‘‘bhaṇita’’nti vā tadeva musāvādacittamārammaṇaṃ katvā bhikkhu jānātīti evaṃ pubbāparasanniṭṭhānacetanākkhaṇesu tīsu ekeneva cittena ñāṇavisayañca ñāṇañcāti ubhayampi ekakkhaṇe puggalo jānātīti ayaṃ taṃñāṇatā pariccajitabbā visayasseva tadā pakāsanatoti adhippāyo, tenāha na hītiādi. Yadi ñāṇassa attano sarūpaṃ na ñāyati, kathaṃ pacchimaṃ cittaṃ jānātīti āha purimaṃ purimantiādi. Tattha bhaṇissāmītiādinā tīsu kālesu uppannaṃ purimapurimacittaṃ attānaṃ visayaṃ katvā uppajjamānassa pacchimassa pacchimassa cittassa tathā uppattiyā paccayo hotīti attho. Tenāti yena kāraṇena tīsu khaṇesu cittāni tadaññeheva cittehi jānitabbāni, tāni ca purimapurimacitteneva avassaṃ uppajjanti, tena kāraṇenāti attho. Tasmiṃ satīti bhaṇissāmīti pubbabhāge sati. Sesadvayanti bhaṇāmi, bhaṇitanti idaṃ dvayaṃ na hessatīti etaṃ natthīti yojanā hotiyevāti attho. Ekaṃ viya pakāsatīti bhinnakkhaṇānampi nirantaruppattiyā ‘‘tadeveda’’nti gahetabbataṃ sandhāya vadati.
ਬਲવਧਮ੍ਮવਿਨਿਧਾਨવਸੇਨਾਤਿ ਬਲવਗਾਹਸ੍ਸ વਿਨਿਧਾਨવਸੇਨ। ਦੁਬ੍ਬਲਦੁਬ੍ਬਲਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਦੁਬ੍ਬਲਾਨਂ ਗਾਹਾਨਂ। ਸਕਭਾવਪਰਿਚ੍ਚਜਨવਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾવਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨવਸੇਨ।
Balavadhammavinidhānavasenāti balavagāhassa vinidhānavasena. Dubbaladubbalānanti dubbaladubbalānaṃ gāhānaṃ. Sakabhāvapariccajanavasenāti attano santakabhāvassa pariccajanavasena.
੨੦੭. ਉਤ੍ਤਾਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਭਯਂ ਜਨੇਤ੍વਾ વਿਯ ਪਲਾਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਏવਂ ਪਲਾਪਿਤੋ ਨ ਪੁਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਨ ਅਨਲ੍ਲੀਯਨਭਾવਦਸ੍ਸਨવਸੇਨਾ’’ਤਿ। ਖੇਟ-ਸਦ੍ਦਂ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥવਿਦੂ ਉਤ੍ਤਾਸਤ੍ਥੇ ਪਠਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ਸ੍વਾਯਮਤ੍ਥੋਤਿਆਦਿ। ਅਣੁ ਏવ ਅਣੁਸਹਗਤਂ, ਅਣੁਤ੍ਤੇਨ વਾ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
207.Uttāsitattāti bhayaṃ janetvā viya palāpitattā. Evaṃ palāpito na puna taṃ ṭhānaṃ āgacchatīti āha ‘‘puna anallīyanabhāvadassanavasenā’’ti. Kheṭa-saddaṃ saddatthavidū uttāsatthe paṭhantīti āha svāyamatthotiādi. Aṇu eva aṇusahagataṃ, aṇuttena vā yuttanti attho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
ਸੁਦ੍ਧਿਕવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Suddhikavārakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
