| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၈. ပာဒသကလိကာဟတပဉ္ဟော
8. Pādasakalikāhatapañho
၈. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, တုမ္ဟေ ဘဏထ ‘ဘဂဝတော ဂစ္ဆန္တသ္သ အယံ အစေတနာ မဟာပထဝီ နိန္နံ ဥန္နမတိ, ဥန္နတံ ဩနမတီ’တိ, ပုန စ ဘဏထ ‘ဘဂဝတော ပာဒော သကလိကာယ ခတော’တိ။ ယာ သာ သကလိကာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ, ကိသ္သ ပန သာ သကလိကာ ဘဂဝတော ပာဒာ န နိဝတ္တာ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဘဂဝတော ဂစ္ဆန္တသ္သ အယံ အစေတနာ မဟာပထဝီ နိန္နံ ဥန္နမတိ, ဥန္နတံ ဩနမတိ, တေန ဟိ ‘ဘဂဝတော ပာဒော သကလိကာယ ခတော’တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ ဘဂဝတော ပာဒော သကလိကာယ ခတော, တေန ဟိ ‘ဘဂဝတော ဂစ္ဆန္တသ္သ အယံ အစေတနာ မဟာပထဝီ နိန္နံ ဥန္နမတိ ဥန္နတံ ဩနမတီ’တိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
8. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘bhagavato gacchantassa ayaṃ acetanā mahāpathavī ninnaṃ unnamati, unnataṃ onamatī’ti, puna ca bhaṇatha ‘bhagavato pādo sakalikāya khato’ti. Yā sā sakalikā bhagavato pāde patitā, kissa pana sā sakalikā bhagavato pādā na nivattā. Yadi, bhante nāgasena, bhagavato gacchantassa ayaṃ acetanā mahāpathavī ninnaṃ unnamati, unnataṃ onamati, tena hi ‘bhagavato pādo sakalikāya khato’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi bhagavato pādo sakalikāya khato, tena hi ‘bhagavato gacchantassa ayaṃ acetanā mahāpathavī ninnaṃ unnamati unnataṃ onamatī’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘သစ္စံ , မဟာရာဇ, အတ္ထေတံ ဘဂဝတော ဂစ္ဆန္တသ္သ အယံ အစေတနာ မဟာပထဝီ နိန္နံ ဥန္နမတိ ဥန္နတံ ဩနမတိ, ဘဂဝတော စ ပာဒော သကလိကာယ ခတော, န စ ပန သာ သကလိကာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ပတိတာ, ဒေဝဒတ္တသ္သ ဥပက္ကမေန ပတိတာ။ ဒေဝဒတ္တော, မဟာရာဇ, ဗဟူနိ ဇာတိသတသဟသ္သာနိ ဘဂဝတိ အာဃာတံ ဗန္ဓိ, သော တေန အာဃာတေန ‘မဟန္တံ ကူဋာဂာရပ္ပမာဏံ ပာသာဏံ ဘဂဝတော ဥပရိ ပာတေသ္သာမီ’တိ မုဉ္စိ။ အထ ဒ္ဝေ သေလာ ပထဝိတော ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ တံ ပာသာဏံ သမ္ပဋိစ္ဆိံသု, အထ နေသံ သမ္ပဟာရေန ပာသာဏတော ပပဋိကာ ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတန္တီ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ’’တိ။
‘‘Saccaṃ , mahārāja, atthetaṃ bhagavato gacchantassa ayaṃ acetanā mahāpathavī ninnaṃ unnamati unnataṃ onamati, bhagavato ca pādo sakalikāya khato, na ca pana sā sakalikā attano dhammatāya patitā, devadattassa upakkamena patitā. Devadatto, mahārāja, bahūni jātisatasahassāni bhagavati āghātaṃ bandhi, so tena āghātena ‘mahantaṃ kūṭāgārappamāṇaṃ pāsāṇaṃ bhagavato upari pātessāmī’ti muñci. Atha dve selā pathavito uṭṭhahitvā taṃ pāsāṇaṃ sampaṭicchiṃsu, atha nesaṃ sampahārena pāsāṇato papaṭikā bhijjitvā yena vā tena vā patantī bhagavato pāde patitā’’ti.
‘‘ယထာ စ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဒ္ဝေ သေလာ ပာသာဏံ သမ္ပဋိစ္ဆိံသု, တထေဝ ပပဋိကာပိ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သမ္ပဋိစ္ဆိတမ္ပိ, မဟာရာဇ, ဣဓေကစ္စံ ပဂ္ဃရတိ ပသဝတိ န ဌာနမုပဂစ္ဆတိ, ယထာ, မဟာရာဇ, ဥဒကံ ပာဏိနာ ဂဟိတံ အင္ဂုလန္တရိကာဟိ ပဂ္ဃရတိ ပသဝတိ န ဌာနမုပဂစ္ဆတိ, ခီရံ တက္ကံ မဓုံ သပ္ပိ တေသံ မစ္ဆရသံ မံသရသံ ပာဏိနာ ဂဟိတံ အင္ဂုလန္တရိကာဟိ ပဂ္ဃရတိ ပသဝတိ န ဌာနမုပဂစ္ဆတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထံ ဥပဂတာနံ ဒ္ဝိန္နံ သေလာနံ သမ္ပဟာရေန ပာသာဏတော ပပဋိကာ ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတန္တီ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။
‘‘Yathā ca, bhante nāgasena, dve selā pāsāṇaṃ sampaṭicchiṃsu, tatheva papaṭikāpi sampaṭicchitabbā’’ti? ‘‘Sampaṭicchitampi, mahārāja, idhekaccaṃ paggharati pasavati na ṭhānamupagacchati, yathā, mahārāja, udakaṃ pāṇinā gahitaṃ aṅgulantarikāhi paggharati pasavati na ṭhānamupagacchati, khīraṃ takkaṃ madhuṃ sappi tesaṃ maccharasaṃ maṃsarasaṃ pāṇinā gahitaṃ aṅgulantarikāhi paggharati pasavati na ṭhānamupagacchati, evameva kho, mahārāja, sampaṭicchanatthaṃ upagatānaṃ dvinnaṃ selānaṃ sampahārena pāsāṇato papaṭikā bhijjitvā yena vā tena vā patantī bhagavato pāde patitā.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, သဏ္ဟသုခုမအဏုရဇသမံ ပုဠိနံ မုဋ္ဌိနာ ဂဟိတံ အင္ဂုလန္တရိကာဟိ ပဂ္ဃရတိ ပသဝတိ န ဌာနမုပဂစ္ဆတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထံ ဥပဂတာနံ ဒ္ဝိန္နံ သေလာနံ သမ္ပဟာရေန ပာသာဏတော ပပဋိကာ ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတန္တီ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, saṇhasukhumaaṇurajasamaṃ puḷinaṃ muṭṭhinā gahitaṃ aṅgulantarikāhi paggharati pasavati na ṭhānamupagacchati, evameva kho, mahārāja, sampaṭicchanatthaṃ upagatānaṃ dvinnaṃ selānaṃ sampahārena pāsāṇato papaṭikā bhijjitvā yena vā tena vā patantī bhagavato pāde patitā.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ကဗဠော မုခေန ဂဟိတော ဣဓေကစ္စသ္သ မုခတော မုစ္စိတ္ဝာ ပဂ္ဃရတိ ပသဝတိ န ဌာနမုပဂစ္ဆတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထံ ဥပဂတာနံ ဒ္ဝိန္နံ သေလာနံ သမ္ပဟာရေန ပာသာဏတော ပပဋိကာ ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတန္တီ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ’’တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kabaḷo mukhena gahito idhekaccassa mukhato muccitvā paggharati pasavati na ṭhānamupagacchati, evameva kho, mahārāja, sampaṭicchanatthaṃ upagatānaṃ dvinnaṃ selānaṃ sampahārena pāsāṇato papaṭikā bhijjitvā yena vā tena vā patantī bhagavato pāde patitā’’ti.
‘‘ဟောတု, ဘန္တေ နာဂသေန, သေလေဟိ ပာသာဏော သမ္ပဋိစ္ဆိတော, အထ ပပဋိကာယပိ အပစိတိ ကာတဗ္ဗာ ယထေဝ မဟာပထဝိယာ’’တိ? ‘‘ဒ္ဝာဒသိမေ, မဟာရာဇ, အပစိတိံ န ကရောန္တိ။ ကတမေ ဒ္ဝာဒသ? ရတ္တော ရာဂဝသေန အပစိတိံ န ကရောတိ, ဒုဋ္ဌော ဒောသဝသေန, မူဠ္ဟော မောဟဝသေန, ဥန္နတော မာနဝသေန, နိဂ္ဂုဏော အဝိသေသတာယ, အတိထဒ္ဓော အနိသေဓနတာယ, ဟီနော ဟီနသဘာဝတာယ, ဝစနကရော အနိသ္သရတာယ, ပာပော ကဒရိယတာယ, ဒုက္ခာပိတော ပဋိဒုက္ခာပနတာယ, လုဒ္ဓော လောဘာဘိဘူတတာယ, အာယူဟိတော အတ္ထသာဓနတာယ 1 အပစိတိံ န ကရောတိ။ ဣမေ ခော မဟာရာဇ ဒ္ဝာဒသ အပစိတိံ န ကရောန္တိ။ သာ စ ပန ပပဋိကာ ပာသာဏသမ္ပဟာရေန ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ အနိမိတ္တကတဒိသာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတမာနာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။
‘‘Hotu, bhante nāgasena, selehi pāsāṇo sampaṭicchito, atha papaṭikāyapi apaciti kātabbā yatheva mahāpathaviyā’’ti? ‘‘Dvādasime, mahārāja, apacitiṃ na karonti. Katame dvādasa? Ratto rāgavasena apacitiṃ na karoti, duṭṭho dosavasena, mūḷho mohavasena, unnato mānavasena, nigguṇo avisesatāya, atithaddho anisedhanatāya, hīno hīnasabhāvatāya, vacanakaro anissaratāya, pāpo kadariyatāya, dukkhāpito paṭidukkhāpanatāya, luddho lobhābhibhūtatāya, āyūhito atthasādhanatāya 2 apacitiṃ na karoti. Ime kho mahārāja dvādasa apacitiṃ na karonti. Sā ca pana papaṭikā pāsāṇasampahārena bhijjitvā animittakatadisā yena vā tena vā patamānā bhagavato pāde patitā.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, သဏ္ဟသုခုမအဏုရဇော အနိလဗလသမာဟတော အနိမိတ္တကတဒိသော ယေန ဝာ တေန ဝာ အဘိကိရတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သာ ပပဋိကာ ပာသာဏသမ္ပဟာရေန ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ အနိမိတ္တကတဒိသာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတမာနာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။ ယဒိ ပန, မဟာရာဇ, သာ ပပဋိကာ ပာသာဏတော ဝိသုံ န ဘဝေယ္ယ, တမ္ပိ တေ သေလာ ပာသာဏပပဋိကံ ဥပ္ပတိတ္ဝာ ဂဏ္ဟေယ္ယုံ။ ဧသာ ပန, မဟာရာဇ, ပပဋိကာ န ဘူမဋ္ဌာ န အာကာသဋ္ဌာ, ပာသာဏသမ္ပဟာရဝေဂေန ဘိဇ္ဇိတ္ဝာ အနိမိတ္တကတဒိသာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတမာနာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, saṇhasukhumaaṇurajo anilabalasamāhato animittakatadiso yena vā tena vā abhikirati, evameva kho, mahārāja, sā papaṭikā pāsāṇasampahārena bhijjitvā animittakatadisā yena vā tena vā patamānā bhagavato pāde patitā. Yadi pana, mahārāja, sā papaṭikā pāsāṇato visuṃ na bhaveyya, tampi te selā pāsāṇapapaṭikaṃ uppatitvā gaṇheyyuṃ. Esā pana, mahārāja, papaṭikā na bhūmaṭṭhā na ākāsaṭṭhā, pāsāṇasampahāravegena bhijjitvā animittakatadisā yena vā tena vā patamānā bhagavato pāde patitā.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ဝာတမဏ္ဍလိကာယ ဥက္ခိတ္တံ ပုရာဏပဏ္ဏံ အနိမိတ္တကတဒိသံ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဧသာ ပပဋိကာ ပာသာဏသမ္ပဟာရဝေဂေန အနိမိတ္တကတဒိသာ ယေန ဝာ တေန ဝာ ပတမာနာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ။ အပိ စ, မဟာရာဇ, အကတညုသ္သ ကဒရိယသ္သ ဒေဝဒတ္တသ္သ ဒုက္ခာနုဘဝနာယ ပပဋိကာ ဘဂဝတော ပာဒေ ပတိတာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, vātamaṇḍalikāya ukkhittaṃ purāṇapaṇṇaṃ animittakatadisaṃ yena vā tena vā patati, evameva kho, mahārāja, esā papaṭikā pāsāṇasampahāravegena animittakatadisā yena vā tena vā patamānā bhagavato pāde patitā. Api ca, mahārāja, akataññussa kadariyassa devadattassa dukkhānubhavanāya papaṭikā bhagavato pāde patitā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ပာဒသကလိကာဟတပဉ္ဟော အဋ္ဌမော။
Pādasakalikāhatapañho aṭṭhamo.
Footnotes:
