| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
4. පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදං
4. Padasodhammasikkhāpadaṃ
44. චතුත්‌ථෙ පටිමුඛං ආදරෙන සුණන්‌තීති පතිස්‌සා, න පතිස්‌සා අප්‌පතිස්‌සාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘අප්‌පතිස්‌සවා’’ති.
44. Catutthe paṭimukhaṃ ādarena suṇantīti patissā, na patissā appatissāti dassento āha ‘‘appatissavā’’ti.
45. ‘‘පදසො’’ති එත්‌ථ සො-පච්‌චයො විච්‌ඡත්‌ථවාචකොති ආහ ‘‘පදං පද’’න්‌ති. තත්‌ථාති තෙසු චතුබ්‌බිධෙසු. පදං නාම ඉධ අත්‌ථජොතකං වා විභත්‍යන්‌තං වා න හොති, අථ ඛො ලොකියෙහි ලක්‌ඛිතො ගාථාය චතුත්‌ථංසො පාදොව අධිප්‌පෙතොති ආහ ‘‘පදන්‌ති එකො ගාථාපාදො’’ති. අනු පච්‌ඡා වුත්‌තපදත්‌තා දුතියපාදො අනුපදං නාම. අනු සදිසං බ්‍යඤ්‌ජනං අනුබ්‍යඤ්‌ජනන්‌ති අත්‌ථං දස්‌සෙති ‘‘අනුබ්‍යඤ්‌ජන’’න්‌තිආදිනා. බ්‍යඤ්‌ජනසද්‌දො පද-පරියායො. යංකිඤ්‌චි පදං අනුබ්‍යඤ්‌ජනං නාම න හොති, පුරිමපදෙන පන සදිසං පච්‌ඡිමපදමෙව අනුබ්‍යඤ්‌ජනං නාම.
45. ‘‘Padaso’’ti ettha so-paccayo vicchatthavācakoti āha ‘‘padaṃ pada’’nti. Tatthāti tesu catubbidhesu. Padaṃ nāma idha atthajotakaṃ vā vibhatyantaṃ vā na hoti, atha kho lokiyehi lakkhito gāthāya catutthaṃso pādova adhippetoti āha ‘‘padanti eko gāthāpādo’’ti. Anu pacchā vuttapadattā dutiyapādo anupadaṃ nāma. Anu sadisaṃ byañjanaṃ anubyañjananti atthaṃ dasseti ‘‘anubyañjana’’ntiādinā. Byañjanasaddo pada-pariyāyo. Yaṃkiñci padaṃ anubyañjanaṃ nāma na hoti, purimapadena pana sadisaṃ pacchimapadameva anubyañjanaṃ nāma.
වාචෙන්‌තො හුත්‌වා නිට්‌ඨාපෙතීති යොජනා. ‘‘එකමෙකං පද’’න්‌ති පදං ‘‘නිට්‌ඨාපෙතී’’ති පදෙ කාරිතකම්‌මං. ‘‘ථෙරෙනා’’ති පදං ‘‘වුත්‌තෙ’’ති පදෙ කත්‌තා, ‘‘එකතො’’ති පදෙ සහත්‌ථො. සාමණෙරො අපාපුණිත්‌වා භණතීති සම්‌බන්‌ධො. මත්‌තමෙවාති එත්‌ථ එවසද්‌දො මත්‌තසද්‌දස්‌ස අවධාරණත්‌ථං දස්‌සෙති, තෙන පකාරං පටික්‌ඛිපති. ‘‘අනිච්‌ච’’න්‌ති ච ‘‘අනිච්‌චා’’ති ච ද්‌වින්‌නං පදානං සතිපි ලිඞ්‌ගවිසෙසත්‌තෙ අනුබ්‍යඤ්‌ජනත්‌තා ආපත්‌තිමොක්‌ඛො නත්‌ථීති ආහ ‘‘අනුබ්‍යඤ්‌ජනගණනාය පාචිත්‌තියා’’ති.
Vācento hutvā niṭṭhāpetīti yojanā. ‘‘Ekamekaṃ pada’’nti padaṃ ‘‘niṭṭhāpetī’’ti pade kāritakammaṃ. ‘‘Therenā’’ti padaṃ ‘‘vutte’’ti pade kattā, ‘‘ekato’’ti pade sahattho. Sāmaṇero apāpuṇitvā bhaṇatīti sambandho. Mattamevāti ettha evasaddo mattasaddassa avadhāraṇatthaṃ dasseti, tena pakāraṃ paṭikkhipati. ‘‘Anicca’’nti ca ‘‘aniccā’’ti ca dvinnaṃ padānaṃ satipi liṅgavisesatte anubyañjanattā āpattimokkho natthīti āha ‘‘anubyañjanagaṇanāya pācittiyā’’ti.
බ්‍රහ්‌මජාලාදීනීති එත්‌ථ ආදිසද්‌දෙන සාමඤ්‌ඤඵලසුත්‌තාදීනි දීඝසුත්‌තානි (දී. නි. 1.150 ආදයො) සඞ්‌ගහිතානි. චසද්‌දෙන ඔඝතරණසුත්‌තාදීනි සංයුත්‌තසුත්‌තානි (සං. නි. 1.1) ච චිත්‌තපරියාදානසුත්‌තාදීනි අඞ්‌ගුත්‌තරසුත්‌තානි (අ. නි. 1.2 ආදයො) ච සඞ්‌ගහිතානි. සොති දෙවතාභාසිතො වෙදිතබ්‌බොති යොජනා.
Brahmajālādīnīti ettha ādisaddena sāmaññaphalasuttādīni dīghasuttāni (dī. ni. 1.150 ādayo) saṅgahitāni. Casaddena oghataraṇasuttādīni saṃyuttasuttāni (saṃ. ni. 1.1) ca cittapariyādānasuttādīni aṅguttarasuttāni (a. ni. 1.2 ādayo) ca saṅgahitāni. Soti devatābhāsito veditabboti yojanā.
කිඤ්‌චාපි වදතීති සම්‌බන්‌ධො. එත්‌ථ ච කිඤ්‌චාපිසද්‌දො ගරහත්‌ථවාචකො, පනසද්‌දො අනුග්‌ගහත්‌ථවාචකො. මෙණ්‌ඩකමිලින්‌දපඤ්‌හෙසූති මෙණ්‌ඩකපඤ්‌හෙ ච මිලින්‌දපඤ්‌හෙ ච. යන්‌ති සුත්‌තං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ආරම්‌මණකථා බුද්‌ධිකකථා දණ්‌ඩකකථා ඤාණවත්‌ථුකථාති යොජෙතබ්‌බං පෙය්‍යාලවසෙන වුත්‌තත්‌තා. ඉමායො පකරණානි නාමාති වදන්‌ති. මහාපච්‌චරියාදීසු වත්‌වා පරිග්‌ගහිතොති යොජනා. යන්‌ති සුත්‌තං.
Kiñcāpi vadatīti sambandho. Ettha ca kiñcāpisaddo garahatthavācako, panasaddo anuggahatthavācako. Meṇḍakamilindapañhesūti meṇḍakapañhe ca milindapañhe ca. Yanti suttaṃ vuttanti sambandho. Ārammaṇakathā buddhikakathā daṇḍakakathā ñāṇavatthukathāti yojetabbaṃ peyyālavasena vuttattā. Imāyo pakaraṇāni nāmāti vadanti. Mahāpaccariyādīsu vatvā pariggahitoti yojanā. Yanti suttaṃ.
48. තත්‍රාති ‘‘එකතො උද්‌දිසාපෙන්‌තො’’ති වචනෙ. උද්‌දිසාපෙන්‌තීති ආචරියං දෙසාපෙන්‌ති බහුකත්‌තාරමපෙක්‌ඛිය බහුවචනවසෙන වුත්‌තං. තෙහීති උපසම්‌පන්‌නානුපසම්‌පන්‌නෙහි. ද්‌වෙපීති උපසම්‌පන්‌නො ච අනුපසම්‌පන්‌නො ච.
48.Tatrāti ‘‘ekato uddisāpento’’ti vacane. Uddisāpentīti ācariyaṃ desāpenti bahukattāramapekkhiya bahuvacanavasena vuttaṃ. Tehīti upasampannānupasampannehi. Dvepīti upasampanno ca anupasampanno ca.
උපචාරන්‌ති ද්‌වාදසහත්‌ථූපචාරං. යෙසන්‌ති භික්‌ඛූනං. පලායනකගන්‌ථන්‌ති පරිවජ්‌ජෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තං පකරණං. සාමණෙරො ගණ්‌හාතීති යොජනා.
Upacāranti dvādasahatthūpacāraṃ. Yesanti bhikkhūnaṃ. Palāyanakaganthanti parivajjetvā gacchantaṃ pakaraṇaṃ. Sāmaṇero gaṇhātīti yojanā.
ඔපාතෙතීති අවපාතෙති, ගළිතාපෙතීති අත්‌ථො. සුත්‌තෙපීති වෙය්‍යාකරණසුත්‌තෙපි. තන්‌ති යෙභුය්‍යෙන පගුණගන්‌ථං. පරිසඞ්‌කමානන්‌ති සාරජ්‌ජමානං. යං පන වචනං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. කිරියසමුට්‌ඨානත්‌තාති ඉමස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස කිරියසමුට්‌ඨානත්‌තාති. චතුත්‌ථං.
Opātetīti avapāteti, gaḷitāpetīti attho. Suttepīti veyyākaraṇasuttepi. Tanti yebhuyyena paguṇaganthaṃ. Parisaṅkamānanti sārajjamānaṃ. Yaṃ pana vacanaṃ vuttanti sambandho. Kiriyasamuṭṭhānattāti imassa sikkhāpadassa kiriyasamuṭṭhānattāti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 4. පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 4. පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 4. පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 4. පදසොධම්‌මසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
