| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
४. पदसोधम्मसिक्खापदवण्णना
4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
४५. चतुत्थे पुरिमब्यञ्जनेन सदिसन्ति ‘‘रूपं अनिच्च’’न्ति एत्थ अनिच्च-सद्देन सदिसं ‘‘वेदना अनिच्चा’’ति एत्थ अनिच्च-सद्दं वदति। अक्खरसमूहोति अविभत्तिको वुत्तो। पदन्ति विभत्तिअन्तं वुत्तं।
45. Catutthe purimabyañjanena sadisanti ‘‘rūpaṃ anicca’’nti ettha anicca-saddena sadisaṃ ‘‘vedanā aniccā’’ti ettha anicca-saddaṃ vadati. Akkharasamūhoti avibhattiko vutto. Padanti vibhattiantaṃ vuttaṃ.
एकं पदन्ति गाथापदमेव सन्धाय वदति। पदगणनायाति गाथापदगणनाय। अपापुणित्वाति सद्धिं अकथेत्वा। एतेन गाथाय पच्छिमपादे वुच्चमाने सामणेरो पठमपादादिं वदति, आपत्तियेव, तस्मिं निस्सद्दे एव इतरेन वत्तब्बन्ति दस्सेति।
Ekaṃ padanti gāthāpadameva sandhāya vadati. Padagaṇanāyāti gāthāpadagaṇanāya. Apāpuṇitvāti saddhiṃ akathetvā. Etena gāthāya pacchimapāde vuccamāne sāmaṇero paṭhamapādādiṃ vadati, āpattiyeva, tasmiṃ nissadde eva itarena vattabbanti dasseti.
अट्ठकथानिस्सितोति सङ्गीतित्तयारुळ्हं पोराणट्ठकथं सन्धाय वदति। इदानिपि ‘‘यथापि दीपिको नाम, निलीयित्वा गण्हते मिगे’’ति (मि॰ प॰ ६.१.५; विसुद्धि॰ १.२१७; दी॰ नि॰ अट्ठ॰ २.३७४; म॰ नि॰ अट्ठ॰ १.१०७; पारा॰ अट्ठ॰ २.१६५; पटि॰ म॰ अट्ठ॰ २.१.१६३) एवमादिकं अट्ठकथावचनं अत्थेव, बुद्धघोसाचरियादीहि पोराणट्ठकथानयेन वुत्तम्पि इध सङ्गहेतब्बन्ति वदन्ति। पाळिनिस्सितोति उदानवग्गसङ्गहादिको। विवट्टूपनिस्सितन्ति निब्बाननिस्सितं। थेरस्साति नागसेनत्थेरस्स। मग्गकथादीनि पकरणानि।
Aṭṭhakathānissitoti saṅgītittayāruḷhaṃ porāṇaṭṭhakathaṃ sandhāya vadati. Idānipi ‘‘yathāpi dīpiko nāma, nilīyitvā gaṇhate mige’’ti (mi. pa. 6.1.5; visuddhi. 1.217; dī. ni. aṭṭha. 2.374; ma. ni. aṭṭha. 1.107; pārā. aṭṭha. 2.165; paṭi. ma. aṭṭha. 2.1.163) evamādikaṃ aṭṭhakathāvacanaṃ attheva, buddhaghosācariyādīhi porāṇaṭṭhakathānayena vuttampi idha saṅgahetabbanti vadanti. Pāḷinissitoti udānavaggasaṅgahādiko. Vivaṭṭūpanissitanti nibbānanissitaṃ. Therassāti nāgasenattherassa. Maggakathādīni pakaraṇāni.
४६. पाळियं अक्खरायातिआदि लिङ्गविपल्लासेन वुत्तं, अक्खरेनातिआदिना अत्थो गहेतब्बो।
46. Pāḷiyaṃ akkharāyātiādi liṅgavipallāsena vuttaṃ, akkharenātiādinā attho gahetabbo.
४८. उपचारं मुञ्चित्वाति परिसाय द्वादसहत्थं मुञ्चित्वा एकतो ठितस्स वा निसिन्नस्स वा अनुपसम्पन्नस्स अकथेत्वा अञ्ञे उद्दिस्स भणन्तस्सापि अनापत्ति। सचे पन दूरे निसिन्नम्पि उद्दिस्स भणति, आपत्ति एव। ओपातेतीति सद्धिं कथेति। अनुपसम्पन्नता, वुत्तलक्खणधम्मं पदसो वाचनता, एकतो भणनञ्चाति इमानेत्थ तीणि अङ्गानि।
48.Upacāraṃmuñcitvāti parisāya dvādasahatthaṃ muñcitvā ekato ṭhitassa vā nisinnassa vā anupasampannassa akathetvā aññe uddissa bhaṇantassāpi anāpatti. Sace pana dūre nisinnampi uddissa bhaṇati, āpatti eva. Opātetīti saddhiṃ katheti. Anupasampannatā, vuttalakkhaṇadhammaṃ padaso vācanatā, ekato bhaṇanañcāti imānettha tīṇi aṅgāni.
पदसोधम्मसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / १. मुसावादवग्गो • 1. Musāvādavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ४. पदसोधम्मसिक्खापदवण्णना • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ४. पदसोधम्मसिक्खापदवण्णना • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ४. पदसोधम्मसिक्खापदवण्णना • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ४. पदसोधम्मसिक्खापदं • 4. Padasodhammasikkhāpadaṃ
