Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ౪. పదసోధమ్మసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā

    ౪౪. చతుత్థసిక్ఖాపదే – అప్పతిస్సాతి అప్పతిస్సవా. ఉపాసకాతి వుత్తే వచనమ్పి న సోతుకామా; అనాదరాతి అత్థో. అప్పతిస్సయా వా అనీచవుత్తినోతి అత్థో. అసభాగవుత్తికాతి విసభాగజీవికా, యథా భిక్ఖూసు వత్తితబ్బం; ఏవం అప్పవత్తవుత్తినోతి అత్థో.

    44. Catutthasikkhāpade – appatissāti appatissavā. Upāsakāti vutte vacanampi na sotukāmā; anādarāti attho. Appatissayā vā anīcavuttinoti attho. Asabhāgavuttikāti visabhāgajīvikā, yathā bhikkhūsu vattitabbaṃ; evaṃ appavattavuttinoti attho.

    ౪౫. పదసో ధమ్మం వాచేయ్యాతి ఏకతో పదం పదం ధమ్మం వాచేయ్య; కోట్ఠాసం కోట్ఠాసం వాచేయ్యాతి అత్థో. యస్మా పన తం కోట్ఠాసనామకం పదం చతుబ్బిధం హోతి, తస్మా తం దస్సేతుం ‘‘పదం అనుపదం అన్వక్ఖరం అనుబ్యఞ్జన’’న్తి పదభాజనం వుత్తం. తత్థ పదన్తి ఏకో గాథాపాదో అధిప్పేతో. అనుపదన్తి దుతియపాదో. అన్వక్ఖరన్తి ఏకేకమక్ఖరం. అనుబ్యఞ్జనన్తి పురిమబ్యఞ్జనేన సదిసం పచ్ఛాబ్యఞ్జనం. యం కిఞ్చి వా ఏకమక్ఖరం అన్వక్ఖరం, అక్ఖరసమూహో అనుబ్యఞ్జనం, అక్ఖరానుబ్యఞ్జనసమూహో పదం. పఠమపదం పదమేవ, దుతియం అనుపదన్తి ఏవమేత్థ నానాకరణం వేదితబ్బం.

    45.Padaso dhammaṃ vāceyyāti ekato padaṃ padaṃ dhammaṃ vāceyya; koṭṭhāsaṃ koṭṭhāsaṃ vāceyyāti attho. Yasmā pana taṃ koṭṭhāsanāmakaṃ padaṃ catubbidhaṃ hoti, tasmā taṃ dassetuṃ ‘‘padaṃ anupadaṃ anvakkharaṃ anubyañjana’’nti padabhājanaṃ vuttaṃ. Tattha padanti eko gāthāpādo adhippeto. Anupadanti dutiyapādo. Anvakkharanti ekekamakkharaṃ. Anubyañjananti purimabyañjanena sadisaṃ pacchābyañjanaṃ. Yaṃ kiñci vā ekamakkharaṃ anvakkharaṃ, akkharasamūho anubyañjanaṃ, akkharānubyañjanasamūho padaṃ. Paṭhamapadaṃ padameva, dutiyaṃ anupadanti evamettha nānākaraṇaṃ veditabbaṃ.

    ఇదాని పదం నామ ఏకతో పట్ఠపేత్వా ఏకతో ఓసాపేన్తీతి గాథాబన్ధం ధమ్మం వాచేన్తో ‘‘మనోపుబ్బఙ్గమా ధమ్మా’’తి ఏకమేకం పదం సామణేరేన సద్ధిం ఏకతో ఆరభిత్వా ఏకతోయేవ నిట్ఠాపేతి. ఏవం వాచేన్తస్స పదగణనాయ పాచిత్తియా వేదితబ్బా. అనుపదం నామ పాటేక్కం పట్ఠపేత్వా ఏకతో ఓసాపేన్తీతి థేరేన ‘‘మనోపుబ్బఙ్గమా ధమ్మా’’తి వుత్తే సామణేరో తం పదం అపాపుణిత్వా ‘‘మనోసేట్ఠా మనోమయా’’తి దుతియపదం ఏకతో భణతి, ఇమే పాటేక్కం పట్ఠపేత్వా ఏకతో ఓసాపేన్తి నామ. ఏవం వాచేన్తస్సాపి అనుపదగణనాయ పాచిత్తియా. అన్వక్ఖరం నామ రూపం అనిచ్చన్తి వుచ్చమానో ‘‘రూ’’తి ఓపాతేతీతి ‘‘రూపం అనిచ్చన్తి భణ సామణేరా’’తి వుచ్చమానో రూకారమత్తమేవ ఏకతో వత్వా తిట్ఠతి. ఏవం వాచేన్తస్సాపి అన్వక్ఖరగణనాయ పాచిత్తియా. గాథాబన్ధేపి చ ఏస నయో లబ్భతియేవ. అనుబ్యఞ్జనం నామ రూపం అనిచ్చన్తి వుచ్చమానో వేదనా అనిచ్చాతి సద్దం నిచ్ఛారేతీతి ‘‘రూపం, భిక్ఖవే, అనిచ్చం, వేదనా అనిచ్చా’’తి ఇమం సుత్తం వాచయమానో థేరేన ‘‘రూపం అనిచ్చ’’న్తి వుచ్చమానో సామణేరో సీఘపఞ్ఞతాయ ‘‘వేదనా అనిచ్చా’’తి ఇమం అనిచ్చపదం థేరస్స ‘‘రూపం అనిచ్చ’’న్తి ఏతేన అనిచ్చపదేన సద్ధిం ఏకతో భణన్తో వాచం నిచ్ఛారేతి. ఏవం వాచేన్తస్సాపి అనుబ్యఞ్జనగణనాయ పాచిత్తియా. అయం పనేత్థ సఙ్ఖేపో – ఇమేసు పదాదీసు యం యం ఏకతో భణతి తేన తేన ఆపత్తిం ఆపజ్జతీతి.

    Idāni padaṃ nāma ekato paṭṭhapetvā ekato osāpentīti gāthābandhaṃ dhammaṃ vācento ‘‘manopubbaṅgamā dhammā’’ti ekamekaṃ padaṃ sāmaṇerena saddhiṃ ekato ārabhitvā ekatoyeva niṭṭhāpeti. Evaṃ vācentassa padagaṇanāya pācittiyā veditabbā. Anupadaṃ nāma pāṭekkaṃ paṭṭhapetvā ekato osāpentīti therena ‘‘manopubbaṅgamā dhammā’’ti vutte sāmaṇero taṃ padaṃ apāpuṇitvā ‘‘manoseṭṭhā manomayā’’ti dutiyapadaṃ ekato bhaṇati, ime pāṭekkaṃ paṭṭhapetvā ekato osāpenti nāma. Evaṃ vācentassāpi anupadagaṇanāya pācittiyā. Anvakkharaṃ nāma rūpaṃ aniccantivuccamāno ‘‘rū’’ti opātetīti ‘‘rūpaṃ aniccanti bhaṇa sāmaṇerā’’ti vuccamāno rūkāramattameva ekato vatvā tiṭṭhati. Evaṃ vācentassāpi anvakkharagaṇanāya pācittiyā. Gāthābandhepi ca esa nayo labbhatiyeva. Anubyañjanaṃ nāma rūpaṃ aniccanti vuccamāno vedanā aniccāti saddaṃ nicchāretīti ‘‘rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, vedanā aniccā’’ti imaṃ suttaṃ vācayamāno therena ‘‘rūpaṃ anicca’’nti vuccamāno sāmaṇero sīghapaññatāya ‘‘vedanā aniccā’’ti imaṃ aniccapadaṃ therassa ‘‘rūpaṃ anicca’’nti etena aniccapadena saddhiṃ ekato bhaṇanto vācaṃ nicchāreti. Evaṃ vācentassāpi anubyañjanagaṇanāya pācittiyā. Ayaṃ panettha saṅkhepo – imesu padādīsu yaṃ yaṃ ekato bhaṇati tena tena āpattiṃ āpajjatīti.

    బుద్ధభాసితోతి సకలం వినయపిటకం అభిధమ్మపిటకం ధమ్మపదం చరియాపిటకం ఉదానం ఇతివుత్తకం జాతకం సుత్తనిపాతో విమానవత్థు పేతవత్థు బ్రహ్మజాలాదీని చ సుత్తాని. సావకభాసితోతి చతుపరిసపరియాపన్నేహి సావకేహి భాసితో అనఙ్గణసమ్మాదిట్ఠిఅనుమానసుత్తచుళవేదల్లమహావేదల్లాదికో. ఇసిభాసితోతి బాహిరపరిబ్బాజకేహి భాసితో సకలో పరిబ్బాజకవగ్గో, బావరియస్స అన్తేవాసికానం సోళసన్నం బ్రాహ్మణానం పుచ్ఛాతి ఏవమాది. దేవతాభాసితోతి దేవతాహి భాసితో; సో దేవతాసంయుత్తదేవపుత్తసంయుత్తమారసంయుత్తబ్రహ్మసంయుత్తసక్కసంయుత్తాదివసేన వేదితబ్బో.

    Buddhabhāsitoti sakalaṃ vinayapiṭakaṃ abhidhammapiṭakaṃ dhammapadaṃ cariyāpiṭakaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ suttanipāto vimānavatthu petavatthu brahmajālādīni ca suttāni. Sāvakabhāsitoti catuparisapariyāpannehi sāvakehi bhāsito anaṅgaṇasammādiṭṭhianumānasuttacuḷavedallamahāvedallādiko. Isibhāsitoti bāhiraparibbājakehi bhāsito sakalo paribbājakavaggo, bāvariyassa antevāsikānaṃ soḷasannaṃ brāhmaṇānaṃ pucchāti evamādi. Devatābhāsitoti devatāhi bhāsito; so devatāsaṃyuttadevaputtasaṃyuttamārasaṃyuttabrahmasaṃyuttasakkasaṃyuttādivasena veditabbo.

    అత్థూపసఞ్హితోతి అట్ఠకథానిస్సితో. ధమ్మూపసఞ్హితోతి పాళినిస్సితో; ఉభయేనాపి వివట్టూపనిస్సితమేవ వదతి. కిఞ్చాపి వివట్టూపనిస్సితం వదతి, తిస్సో సఙ్గీతియో ఆరుళ్హధమ్మంయేవ పన పదసో వాచేన్తస్స ఆపత్తి . వివట్టూపనిస్సితేపి నానాభాసావసేన గాథాసిలోకబన్ధాదీహి అభిసఙ్ఖతే అనాపత్తి. తిస్సో సఙ్గీతియో అనారుళ్హేపి కులుమ్బసుత్తం రాజోవాదసుత్తం తిక్ఖిన్ద్రియం చతుపరివట్టం నన్దోపనన్దన్తి ఈదిసే ఆపత్తియేవ. అపలాలదమనమ్పి వుత్తం, మహాపచ్చరియమ్పన పటిసిద్ధం. మేణ్డకమిలిన్దపఞ్హేసు థేరస్స సకపటిభానే అనాపత్తి, యం రఞ్ఞో సఞ్ఞాపనత్థం ఆహరిత్వా వుత్తం, తత్థ ఆపత్తి. వణ్ణపిటకఅఙ్గులిమాలపిటకరట్ఠపాలగఅజతఆళవకగజ్జితగుళ్హమగ్గగుళ్హవేస్సన్తరగుళ్హవినయవేదల్లపిటకాని పన అబుద్ధవచనానియేవాతి వుత్తం. సీలూపదేసో నామ ధమ్మసేనాపతినా వుత్తోతి వదన్తి, తస్మిం ఆపత్తియేవ. అఞ్ఞానిపి మగ్గకథాఆరమ్మణకథాబుద్ధికదణ్డక ఞాణవత్థుఅసుభకథాదీని అత్థి, తేసు సత్తతింస బోధిపక్ఖియధమ్మా విభత్తా, ధుతఙ్గపఞ్హే పటిపదా విభత్తా; తస్మా తేసు ఆపత్తీతి వుత్తం. మహాపచ్చరియాదీసు పన సఙ్గీతిం అనారుళ్హేసు రాజోవాదతిక్ఖిన్ద్రియచతుపరివట్టనన్దోపనన్దకులుమ్బసుత్తేసుయేవ ఆపత్తీతి వత్వా అవసేసేసు యం బుద్ధవచనతో ఆహరిత్వా వుత్తం, తదేవ ఆపత్తివత్థు హోతి, న ఇతరన్తి అయమత్థో పరిగ్గహితో.

    Atthūpasañhitoti aṭṭhakathānissito. Dhammūpasañhitoti pāḷinissito; ubhayenāpi vivaṭṭūpanissitameva vadati. Kiñcāpi vivaṭṭūpanissitaṃ vadati, tisso saṅgītiyo āruḷhadhammaṃyeva pana padaso vācentassa āpatti . Vivaṭṭūpanissitepi nānābhāsāvasena gāthāsilokabandhādīhi abhisaṅkhate anāpatti. Tisso saṅgītiyo anāruḷhepi kulumbasuttaṃ rājovādasuttaṃ tikkhindriyaṃ catuparivaṭṭaṃ nandopanandanti īdise āpattiyeva. Apalāladamanampi vuttaṃ, mahāpaccariyampana paṭisiddhaṃ. Meṇḍakamilindapañhesu therassa sakapaṭibhāne anāpatti, yaṃ rañño saññāpanatthaṃ āharitvā vuttaṃ, tattha āpatti. Vaṇṇapiṭakaaṅgulimālapiṭakaraṭṭhapālagaajataāḷavakagajjitaguḷhamaggaguḷhavessantaraguḷhavinayavedallapiṭakāni pana abuddhavacanāniyevāti vuttaṃ. Sīlūpadeso nāma dhammasenāpatinā vuttoti vadanti, tasmiṃ āpattiyeva. Aññānipi maggakathāārammaṇakathābuddhikadaṇḍaka ñāṇavatthuasubhakathādīni atthi, tesu sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā vibhattā, dhutaṅgapañhe paṭipadā vibhattā; tasmā tesu āpattīti vuttaṃ. Mahāpaccariyādīsu pana saṅgītiṃ anāruḷhesu rājovādatikkhindriyacatuparivaṭṭanandopanandakulumbasuttesuyeva āpattīti vatvā avasesesu yaṃ buddhavacanato āharitvā vuttaṃ, tadeva āpattivatthu hoti, na itaranti ayamattho pariggahito.

    ౪౮. ఏకతో ఉద్దిసాపేన్తోతి అనుపసమ్పన్నేన సద్ధిం ఏకతో ఉద్దేసం గణ్హన్తోపి ఏకతో వదతి అనాపత్తీతి అత్థో.

    48.Ekato uddisāpentoti anupasampannena saddhiṃ ekato uddesaṃ gaṇhantopi ekato vadati anāpattīti attho.

    తత్రాయం వినిచ్ఛయో – ఉపసమ్పన్నో చ అనుపసమ్పన్నో చ నిసీదిత్వా ఉద్దిసాపేన్తి. ఆచరియో నిసిన్నానం భణామీతి తేహి సద్ధిం ఏకతో వదతి, ఆచరియస్స ఆపత్తి. అనుపసమ్పన్నేన సద్ధిం గణ్హన్తస్స అనాపత్తి. ద్వేపి ఠితా గణ్హన్తి, ఏసేవ నయో. దహరభిక్ఖు నిసిన్నో, సామణేరో ఠితో, నిసిన్నస్స భణామీతి భణతో అనాపత్తి. సచే దహరో తిట్ఠతి, ఇతరో నిసీదతి, ఠితస్స భణామీతి భణతోపి అనాపత్తి. సచే బహూనం భిక్ఖూనం అన్తరే ఏకో సామణేరో నిసిన్నో హోతి, తస్మిం నిసిన్నే పదసో ధమ్మం వాచేన్తస్స ఆచరియస్స అచిత్తకాపత్తి. సచే సామణేరో ఉపచారం ముఞ్చిత్వా ఠితో వా నిసిన్నో వా హోతి, యేసం వాచేతి, తేసు అపరియాపన్నత్తా ఏకేన దిసాభాగేన పలాయనకగన్థం నామ గణ్హాతీతి సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, తస్మా అనాపత్తి. ఏకతో సజ్ఝాయం కరోన్తోపి అనుపసమ్పన్నేన సద్ధిం ఉపసమ్పన్నో ఏకతో సజ్ఝాయం కరోన్తో తేన సద్ధింయేవ భణతి, అనాపత్తి. అనుపసమ్పన్నస్స సన్తికే ఉద్దేసం గణ్హన్తస్సపి తేన సద్ధిం ఏకతో భణన్తస్స అనాపత్తి. అయమ్పి హి ఏకతో సజ్ఝాయం కరోతిచ్చేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.

    Tatrāyaṃ vinicchayo – upasampanno ca anupasampanno ca nisīditvā uddisāpenti. Ācariyo nisinnānaṃ bhaṇāmīti tehi saddhiṃ ekato vadati, ācariyassa āpatti. Anupasampannena saddhiṃ gaṇhantassa anāpatti. Dvepi ṭhitā gaṇhanti, eseva nayo. Daharabhikkhu nisinno, sāmaṇero ṭhito, nisinnassa bhaṇāmīti bhaṇato anāpatti. Sace daharo tiṭṭhati, itaro nisīdati, ṭhitassa bhaṇāmīti bhaṇatopi anāpatti. Sace bahūnaṃ bhikkhūnaṃ antare eko sāmaṇero nisinno hoti, tasmiṃ nisinne padaso dhammaṃ vācentassa ācariyassa acittakāpatti. Sace sāmaṇero upacāraṃ muñcitvā ṭhito vā nisinno vā hoti, yesaṃ vāceti, tesu apariyāpannattā ekena disābhāgena palāyanakaganthaṃ nāma gaṇhātīti saṅkhyaṃ gacchati, tasmā anāpatti. Ekato sajjhāyaṃ karontopi anupasampannena saddhiṃ upasampanno ekato sajjhāyaṃ karonto tena saddhiṃyeva bhaṇati, anāpatti. Anupasampannassa santike uddesaṃ gaṇhantassapi tena saddhiṃ ekato bhaṇantassa anāpatti. Ayampi hi ekato sajjhāyaṃ karoticceva saṅkhyaṃ gacchati.

    యేభుయ్యేన పగుణం గన్థం భణన్తం ఓపాతేతీతి సచే ఏకగాథాయ ఏకో పాదో న ఆగచ్ఛతి, సేసం ఆగచ్ఛతి, అయం యేభుయ్యేన పగుణగన్థో నామ. ఏతేన నయేన సుత్తేపి వేదితబ్బో. తం ఓపాతేన్తస్స ఏవం భణాహీతి ఏకతోపి భణన్తస్స అనాపత్తి. ఓసారేన్తం ఓపాతేతీతి సుత్తం ఉచ్చారేన్తం పరిసమజ్ఝే పరిసఙ్కమానం ఏవం వదేహీతి తేన సద్ధిం ఏకతోపి వదన్తస్స అనాపత్తి. యం పన మహాపచ్చరియాదీసు ‘‘మయా సద్ధిం మా వదా’’తి వుత్తో యది వదతి, ‘‘అనాపత్తీ’’తి వుత్తం, తం మహాఅట్ఠకథాయం నత్థి, నత్థిభావోయేవ చస్స యుత్తో. కస్మా? కిరియసముట్ఠానత్తా. ఇతరథా హి కిరియాకిరియం భవేయ్య. సేసం ఉత్తానత్థమేవ.

    Yebhuyyena paguṇaṃ ganthaṃ bhaṇantaṃ opātetīti sace ekagāthāya eko pādo na āgacchati, sesaṃ āgacchati, ayaṃ yebhuyyena paguṇagantho nāma. Etena nayena suttepi veditabbo. Taṃ opātentassa evaṃ bhaṇāhīti ekatopi bhaṇantassa anāpatti. Osārentaṃ opātetīti suttaṃ uccārentaṃ parisamajjhe parisaṅkamānaṃ evaṃ vadehīti tena saddhiṃ ekatopi vadantassa anāpatti. Yaṃ pana mahāpaccariyādīsu ‘‘mayā saddhiṃ mā vadā’’ti vutto yadi vadati, ‘‘anāpattī’’ti vuttaṃ, taṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ natthi, natthibhāvoyeva cassa yutto. Kasmā? Kiriyasamuṭṭhānattā. Itarathā hi kiriyākiriyaṃ bhaveyya. Sesaṃ uttānatthameva.

    పదసోధమ్మసముట్ఠానం – వాచతో చ వాచాచిత్తతో చ సముట్ఠాతి, కిరియం, నోసఞ్ఞావిమోక్ఖం, అచిత్తకం, పణ్ణత్తివజ్జం, వచీకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.

    Padasodhammasamuṭṭhānaṃ – vācato ca vācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.

    పదసోధమ్మసిక్ఖాపదం చతుత్థం.

    Padasodhammasikkhāpadaṃ catutthaṃ.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧. ముసావాదవగ్గో • 1. Musāvādavaggo

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౪. పదసోధమ్మసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౪. పదసోధమ్మసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౪. పదసోధమ్మసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 4. Padasodhammasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౪. పదసోధమ్మసిక్ఖాపదం • 4. Padasodhammasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact