| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เนตฺติปฺปกรณ-อฎฺฐกถา • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
๔. ปทฎฺฐานหารสมฺปาตวณฺณนา
4. Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā
๖๖. สกสมฺปตฺติยา วิย สุสํวิหิตสงฺกโปฺป ภวติฯ อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวารตา สุจริตปาริปูริยา อาสนฺนการณนฺติ อาห – ‘‘รกฺขิตจิตฺตสฺสาติ ติณฺณํ สุจริตานํ ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ ตสฺสโตฺถ – ‘‘รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติ อิทํ ติณฺณํ สุจริตานํ ปทฎฺฐานวจนนฺติฯ เนกฺขมฺมสงฺกปฺปาทิพหุลสฺส กามจฺฉนฺทาทินีวรณปฺปหานํ สุกรนฺติ เนกฺขมฺมสงฺกปฺปาทโย สมถสฺส อาสนฺนการณนฺติ อาห – ‘‘สมฺมาสงฺกปฺปโคจโรติ สมถสฺส ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ กมฺมสฺสกตาสมฺมาทิฎฺฐิยํ สปฺปจฺจยนามรูปทสฺสนสมฺมาทิฎฺฐิยญฺจ ฐิโต อตฺตาธีนํ สํสารทุกฺขํ ปสฺสโนฺต ตทติกฺกมนุปายํ วิปสฺสนํ อารภตีติ สมฺมาทิฎฺฐิวิปสฺสนาย วิเสสการณนฺติ อาห – ‘‘สมฺมาทิฎฺฐิปุเรกฺขาโรติ วิปสฺสนาย ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ อุทยพฺพยทสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปโนฺต สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมตีติ ตํ ปฐมมคฺคาธิคมสฺส การณนฺติ อาห – ‘‘ญตฺวาน อุทยพฺพยนฺติ ทสฺสนภูมิยา ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ อาโลกสญฺญามนสิการาทีหิ ถินมิทฺธสฺส อภิภวนํ วีริยสฺส อาสนฺนการณนฺติ อาห – ‘‘ถินมิทฺธาภิภู ภิกฺขูติ วีริยสฺส ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ ยทิปิ อริยมคฺคกฺขเณ ปหานภาวนา สมานกาลา เอกาภิสมยสฺส อิจฺฉิตตฺตา, ตถาปิ ปหาตพฺพสฺส ปหานาภาเว ภาวนาปาริปูรี นตฺถีติ ปหานนิมิตฺตา วิย กตฺวา ภาวนา วุตฺตา ‘‘สพฺพา ทุคฺคติโย ชเหติ ภาวนาย ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ อถ วา ‘‘สพฺพา ทุคฺคติโย ชเห’’ติ อิทํ ภควโต วจนํ โยคีนํ อุสฺสาหชนนตฺถํ อานิสํสกิตฺตนํ โหตีติ ภาวนาย วิเสสการณนฺติ วุตฺตํ ‘‘สพฺพา…เป.… ปทฎฺฐาน’’นฺติฯ
66. Sakasampattiyā viya susaṃvihitasaṅkappo bhavati. Indriyesu guttadvāratā sucaritapāripūriyā āsannakāraṇanti āha – ‘‘rakkhitacittassāti tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhāna’’nti. Tassattho – ‘‘rakkhitacittassā’’ti idaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhānavacananti. Nekkhammasaṅkappādibahulassa kāmacchandādinīvaraṇappahānaṃ sukaranti nekkhammasaṅkappādayo samathassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘sammāsaṅkappagocaroti samathassa padaṭṭhāna’’nti. Kammassakatāsammādiṭṭhiyaṃ sappaccayanāmarūpadassanasammādiṭṭhiyañca ṭhito attādhīnaṃ saṃsāradukkhaṃ passanto tadatikkamanupāyaṃ vipassanaṃ ārabhatīti sammādiṭṭhivipassanāya visesakāraṇanti āha – ‘‘sammādiṭṭhipurekkhāroti vipassanāya padaṭṭhāna’’nti. Udayabbayadassanaṃ ussukkāpento sammattaniyāmaṃ okkamatīti taṃ paṭhamamaggādhigamassa kāraṇanti āha – ‘‘ñatvāna udayabbayanti dassanabhūmiyā padaṭṭhāna’’nti. Ālokasaññāmanasikārādīhi thinamiddhassa abhibhavanaṃ vīriyassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘thinamiddhābhibhū bhikkhūti vīriyassa padaṭṭhāna’’nti. Yadipi ariyamaggakkhaṇe pahānabhāvanā samānakālā ekābhisamayassa icchitattā, tathāpi pahātabbassa pahānābhāve bhāvanāpāripūrī natthīti pahānanimittā viya katvā bhāvanā vuttā ‘‘sabbā duggatiyo jaheti bhāvanāya padaṭṭhāna’’nti. Atha vā ‘‘sabbā duggatiyo jahe’’ti idaṃ bhagavato vacanaṃ yogīnaṃ ussāhajananatthaṃ ānisaṃsakittanaṃ hotīti bhāvanāya visesakāraṇanti vuttaṃ ‘‘sabbā…pe… padaṭṭhāna’’nti.
ปทฎฺฐานหารสมฺปาตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เนตฺติปฺปกรณปาฬิ • Nettippakaraṇapāḷi / ๔. ปทฎฺฐานหารสมฺปาโต • 4. Padaṭṭhānahārasampāto
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ขุทฺทกนิกาย (ฎีกา) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / เนตฺติปฺปกรณ-ฎีกา • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ๔. ปทฎฺฐานหารสมฺปาตาทิวณฺณนา • 4. Padaṭṭhānahārasampātādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ขุทฺทกนิกาย (ฎีกา) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / เนตฺติวิภาวินี • Nettivibhāvinī / ๔. ปทฎฺฐานหารสมฺปาตวิภาวนา • 4. Padaṭṭhānahārasampātavibhāvanā
