Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ
4. Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā
൬൬. സകസമ്പത്തിയാ വിയ സുസംവിഹിതസങ്കപ്പോ ഭവതി. ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരതാ സുചരിതപാരിപൂരിയാ ആസന്നകാരണന്തി ആഹ – ‘‘രക്ഖിതചിത്തസ്സാതി തിണ്ണം സുചരിതാനം പദട്ഠാന’’ന്തി. തസ്സത്ഥോ – ‘‘രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തി ഇദം തിണ്ണം സുചരിതാനം പദട്ഠാനവചനന്തി. നേക്ഖമ്മസങ്കപ്പാദിബഹുലസ്സ കാമച്ഛന്ദാദിനീവരണപ്പഹാനം സുകരന്തി നേക്ഖമ്മസങ്കപ്പാദയോ സമഥസ്സ ആസന്നകാരണന്തി ആഹ – ‘‘സമ്മാസങ്കപ്പഗോചരോതി സമഥസ്സ പദട്ഠാന’’ന്തി. കമ്മസ്സകതാസമ്മാദിട്ഠിയം സപ്പച്ചയനാമരൂപദസ്സനസമ്മാദിട്ഠിയഞ്ച ഠിതോ അത്താധീനം സംസാരദുക്ഖം പസ്സന്തോ തദതിക്കമനുപായം വിപസ്സനം ആരഭതീതി സമ്മാദിട്ഠിവിപസ്സനായ വിസേസകാരണന്തി ആഹ – ‘‘സമ്മാദിട്ഠിപുരേക്ഖാരോതി വിപസ്സനായ പദട്ഠാന’’ന്തി. ഉദയബ്ബയദസ്സനം ഉസ്സുക്കാപേന്തോ സമ്മത്തനിയാമം ഓക്കമതീതി തം പഠമമഗ്ഗാധിഗമസ്സ കാരണന്തി ആഹ – ‘‘ഞത്വാന ഉദയബ്ബയന്തി ദസ്സനഭൂമിയാ പദട്ഠാന’’ന്തി. ആലോകസഞ്ഞാമനസികാരാദീഹി ഥിനമിദ്ധസ്സ അഭിഭവനം വീരിയസ്സ ആസന്നകാരണന്തി ആഹ – ‘‘ഥിനമിദ്ധാഭിഭൂ ഭിക്ഖൂതി വീരിയസ്സ പദട്ഠാന’’ന്തി. യദിപി അരിയമഗ്ഗക്ഖണേ പഹാനഭാവനാ സമാനകാലാ ഏകാഭിസമയസ്സ ഇച്ഛിതത്താ, തഥാപി പഹാതബ്ബസ്സ പഹാനാഭാവേ ഭാവനാപാരിപൂരീ നത്ഥീതി പഹാനനിമിത്താ വിയ കത്വാ ഭാവനാ വുത്താ ‘‘സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹേതി ഭാവനായ പദട്ഠാന’’ന്തി. അഥ വാ ‘‘സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹേ’’തി ഇദം ഭഗവതോ വചനം യോഗീനം ഉസ്സാഹജനനത്ഥം ആനിസംസകിത്തനം ഹോതീതി ഭാവനായ വിസേസകാരണന്തി വുത്തം ‘‘സബ്ബാ…പേ॰… പദട്ഠാന’’ന്തി.
66. Sakasampattiyā viya susaṃvihitasaṅkappo bhavati. Indriyesu guttadvāratā sucaritapāripūriyā āsannakāraṇanti āha – ‘‘rakkhitacittassāti tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhāna’’nti. Tassattho – ‘‘rakkhitacittassā’’ti idaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhānavacananti. Nekkhammasaṅkappādibahulassa kāmacchandādinīvaraṇappahānaṃ sukaranti nekkhammasaṅkappādayo samathassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘sammāsaṅkappagocaroti samathassa padaṭṭhāna’’nti. Kammassakatāsammādiṭṭhiyaṃ sappaccayanāmarūpadassanasammādiṭṭhiyañca ṭhito attādhīnaṃ saṃsāradukkhaṃ passanto tadatikkamanupāyaṃ vipassanaṃ ārabhatīti sammādiṭṭhivipassanāya visesakāraṇanti āha – ‘‘sammādiṭṭhipurekkhāroti vipassanāya padaṭṭhāna’’nti. Udayabbayadassanaṃ ussukkāpento sammattaniyāmaṃ okkamatīti taṃ paṭhamamaggādhigamassa kāraṇanti āha – ‘‘ñatvāna udayabbayanti dassanabhūmiyā padaṭṭhāna’’nti. Ālokasaññāmanasikārādīhi thinamiddhassa abhibhavanaṃ vīriyassa āsannakāraṇanti āha – ‘‘thinamiddhābhibhū bhikkhūti vīriyassa padaṭṭhāna’’nti. Yadipi ariyamaggakkhaṇe pahānabhāvanā samānakālā ekābhisamayassa icchitattā, tathāpi pahātabbassa pahānābhāve bhāvanāpāripūrī natthīti pahānanimittā viya katvā bhāvanā vuttā ‘‘sabbā duggatiyo jaheti bhāvanāya padaṭṭhāna’’nti. Atha vā ‘‘sabbā duggatiyo jahe’’ti idaṃ bhagavato vacanaṃ yogīnaṃ ussāhajananatthaṃ ānisaṃsakittanaṃ hotīti bhāvanāya visesakāraṇanti vuttaṃ ‘‘sabbā…pe… padaṭṭhāna’’nti.
പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ • 4. Padaṭṭhānahārasampāto
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതാദിവണ്ണനാ • 4. Padaṭṭhānahārasampātādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ • 4. Padaṭṭhānahārasampātavibhāvanā