| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / नेत्तिविभाविनी • Nettivibhāvinī |
४. पदट्ठानहारसम्पातविभावना
4. Padaṭṭhānahārasampātavibhāvanā
६६. येन येन युत्तिहारसम्पातेन सुत्तप्पदेसत्थानं युत्तिभावो आचरियेन विभावितो, अम्हेहि च ञातो, सो युत्तिहारसम्पातो परिपुण्णो, ‘‘कतमो पदट्ठानहारसम्पातो’’ति पुच्छितब्बत्ता ‘‘तत्थ कतमो पदट्ठानो हारसम्पातो’’ति पुच्छति।
66. Yena yena yuttihārasampātena suttappadesatthānaṃ yuttibhāvo ācariyena vibhāvito, amhehi ca ñāto, so yuttihārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo padaṭṭhānahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hārasampāto’’ti pucchati.
पुच्छित्वा यस्मिं सुत्तप्पदेसे वुत्तानि पदट्ठानानि नीहरितानि, तं सुत्तप्पदेसं नीहरितुं ‘‘तस्मा रक्खितचित्तस्स, सम्मासङ्कप्पगोचरोति गाथा’’ति वुत्ता। गाथात्थो वुत्तोव। ‘‘कतमे गाथात्था कतमेसं धम्मानं पदट्ठानानी’’ति पुच्छितब्बत्ता ‘‘तस्मा रक्खितचित्तस्सा’’तिआदि वुत्तं। ‘‘तस्मा रक्खितचित्तस्सा’’ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूता इन्द्रियेसु गुत्तद्वारता तिण्णं सुचरितानं पदट्ठानं नाम सुचरितपारिपूरिया आसन्नकारणत्ता। ‘‘सम्मासङ्कप्पगोचरो’’ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूता नेक्खम्मसङ्कप्पादयो सम्मासङ्कप्पा समथस्स पदट्ठानं नाम कामच्छन्दआदिनीवरणविक्खम्भनस्स आसन्नकारणत्ता। ‘‘सम्मादिट्ठिपुरेक्खारो’’ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूता कम्मस्सकतासम्मादिट्ठि च सप्पच्चयनामरूपदस्सनसम्मादिट्ठि च विपस्सनाय पदट्ठानं नाम अनिच्चानुपस्सनादीनं विसेसकारणत्ता। ‘‘ञत्वान उदयब्बय’’न्ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूता उदयब्बयानुपस्सनापञ्ञा दस्सनभूमिया पदट्ठानं नाम पठममग्गाधिगमस्स आसन्नकारणत्ता। ‘‘थिनमिद्धाभिभू भिक्खू’’ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूतं थिनमिद्धाभिभवनं वीरियस्स पदट्ठानं नाम आसन्नकारणत्ता। ‘‘सब्बा दुग्गतियो जहे’’ति सुत्तप्पदेसस्स अत्थभूता पहातब्बजहनभावनाय अरियमग्गभावनाय पदट्ठानं नाम पहातब्बप्पहानेन अरियमग्गभावनापारिपूरिसम्भवतो।
Pucchitvā yasmiṃ suttappadese vuttāni padaṭṭhānāni nīharitāni, taṃ suttappadesaṃ nīharituṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaroti gāthā’’ti vuttā. Gāthāttho vuttova. ‘‘Katame gāthātthā katamesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānānī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti suttappadesassa atthabhūtā indriyesu guttadvāratā tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhānaṃ nāma sucaritapāripūriyā āsannakāraṇattā. ‘‘Sammāsaṅkappagocaro’’ti suttappadesassa atthabhūtā nekkhammasaṅkappādayo sammāsaṅkappā samathassa padaṭṭhānaṃ nāma kāmacchandaādinīvaraṇavikkhambhanassa āsannakāraṇattā. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro’’ti suttappadesassa atthabhūtā kammassakatāsammādiṭṭhi ca sappaccayanāmarūpadassanasammādiṭṭhi ca vipassanāya padaṭṭhānaṃ nāma aniccānupassanādīnaṃ visesakāraṇattā. ‘‘Ñatvāna udayabbaya’’nti suttappadesassa atthabhūtā udayabbayānupassanāpaññā dassanabhūmiyā padaṭṭhānaṃ nāma paṭhamamaggādhigamassa āsannakāraṇattā. ‘‘Thinamiddhābhibhū bhikkhū’’ti suttappadesassa atthabhūtaṃ thinamiddhābhibhavanaṃ vīriyassa padaṭṭhānaṃ nāma āsannakāraṇattā. ‘‘Sabbā duggatiyo jahe’’ti suttappadesassa atthabhūtā pahātabbajahanabhāvanāya ariyamaggabhāvanāya padaṭṭhānaṃ nāma pahātabbappahānena ariyamaggabhāvanāpāripūrisambhavato.
‘‘एत्तकोव पदट्ठानहारसम्पातो परिपुण्णो’’ति वत्तब्बत्ता ‘‘नियुत्तो पदट्ठानो हारसम्पातो’’ति वुत्तं। येन येन संवण्णनाविसेसभूतेन पदट्ठानहारसम्पातभूतेन सुत्तप्पदेसत्थानि पदट्ठानानि नीहरितानि, सो सो संवण्णनाविसेसभूतो पदट्ठानहारसम्पातो नियुत्तो यथारहं निद्धारेत्वा युज्जितब्बोति अत्थो गहेतब्बोति।
‘‘Ettakova padaṭṭhānahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto padaṭṭhāno hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena padaṭṭhānahārasampātabhūtena suttappadesatthāni padaṭṭhānāni nīharitāni, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto padaṭṭhānahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
इति पदट्ठानहारसम्पाते सत्तिबलानुरूपा रचिता
Iti padaṭṭhānahārasampāte sattibalānurūpā racitā
विभावना निट्ठिता।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
पण्डितेहि पन…पे॰… गहेतब्बोति।
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / नेत्तिप्पकरणपाळि • Nettippakaraṇapāḷi / ४. पदट्ठानहारसम्पातो • 4. Padaṭṭhānahārasampāto
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / नेत्तिप्पकरण-अट्ठकथा • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ४. पदट्ठानहारसम्पातवण्णना • 4. Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / खुद्दकनिकाय (टीका) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / नेत्तिप्पकरण-टीका • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ४. पदट्ठानहारसम्पातादिवण्णना • 4. Padaṭṭhānahārasampātādivaṇṇanā
