Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī |
൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ
4. Padaṭṭhānahārasampātavibhāvanā
൬൬. യേന യേന യുത്തിഹാരസമ്പാതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാനം യുത്തിഭാവോ ആചരിയേന വിഭാവിതോ, അമ്ഹേഹി ച ഞാതോ, സോ യുത്തിഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ, ‘‘കതമോ പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തത്ഥ കതമോ പദട്ഠാനോ ഹാരസമ്പാതോ’’തി പുച്ഛതി.
66. Yena yena yuttihārasampātena suttappadesatthānaṃ yuttibhāvo ācariyena vibhāvito, amhehi ca ñāto, so yuttihārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo padaṭṭhānahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hārasampāto’’ti pucchati.
പുച്ഛിത്വാ യസ്മിം സുത്തപ്പദേസേ വുത്താനി പദട്ഠാനാനി നീഹരിതാനി, തം സുത്തപ്പദേസം നീഹരിതും ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സ, സമ്മാസങ്കപ്പഗോചരോതി ഗാഥാ’’തി വുത്താ. ഗാഥാത്ഥോ വുത്തോവ. ‘‘കതമേ ഗാഥാത്ഥാ കതമേസം ധമ്മാനം പദട്ഠാനാനീ’’തി പുച്ഛിതബ്ബത്താ ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തിആദി വുത്തം. ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതാ ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരതാ തിണ്ണം സുചരിതാനം പദട്ഠാനം നാമ സുചരിതപാരിപൂരിയാ ആസന്നകാരണത്താ. ‘‘സമ്മാസങ്കപ്പഗോചരോ’’തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതാ നേക്ഖമ്മസങ്കപ്പാദയോ സമ്മാസങ്കപ്പാ സമഥസ്സ പദട്ഠാനം നാമ കാമച്ഛന്ദആദിനീവരണവിക്ഖമ്ഭനസ്സ ആസന്നകാരണത്താ. ‘‘സമ്മാദിട്ഠിപുരേക്ഖാരോ’’തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതാ കമ്മസ്സകതാസമ്മാദിട്ഠി ച സപ്പച്ചയനാമരൂപദസ്സനസമ്മാദിട്ഠി ച വിപസ്സനായ പദട്ഠാനം നാമ അനിച്ചാനുപസ്സനാദീനം വിസേസകാരണത്താ. ‘‘ഞത്വാന ഉദയബ്ബയ’’ന്തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതാ ഉദയബ്ബയാനുപസ്സനാപഞ്ഞാ ദസ്സനഭൂമിയാ പദട്ഠാനം നാമ പഠമമഗ്ഗാധിഗമസ്സ ആസന്നകാരണത്താ. ‘‘ഥിനമിദ്ധാഭിഭൂ ഭിക്ഖൂ’’തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതം ഥിനമിദ്ധാഭിഭവനം വീരിയസ്സ പദട്ഠാനം നാമ ആസന്നകാരണത്താ. ‘‘സബ്ബാ ദുഗ്ഗതിയോ ജഹേ’’തി സുത്തപ്പദേസസ്സ അത്ഥഭൂതാ പഹാതബ്ബജഹനഭാവനായ അരിയമഗ്ഗഭാവനായ പദട്ഠാനം നാമ പഹാതബ്ബപ്പഹാനേന അരിയമഗ്ഗഭാവനാപാരിപൂരിസമ്ഭവതോ.
Pucchitvā yasmiṃ suttappadese vuttāni padaṭṭhānāni nīharitāni, taṃ suttappadesaṃ nīharituṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaroti gāthā’’ti vuttā. Gāthāttho vuttova. ‘‘Katame gāthātthā katamesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānānī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti suttappadesassa atthabhūtā indriyesu guttadvāratā tiṇṇaṃ sucaritānaṃ padaṭṭhānaṃ nāma sucaritapāripūriyā āsannakāraṇattā. ‘‘Sammāsaṅkappagocaro’’ti suttappadesassa atthabhūtā nekkhammasaṅkappādayo sammāsaṅkappā samathassa padaṭṭhānaṃ nāma kāmacchandaādinīvaraṇavikkhambhanassa āsannakāraṇattā. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro’’ti suttappadesassa atthabhūtā kammassakatāsammādiṭṭhi ca sappaccayanāmarūpadassanasammādiṭṭhi ca vipassanāya padaṭṭhānaṃ nāma aniccānupassanādīnaṃ visesakāraṇattā. ‘‘Ñatvāna udayabbaya’’nti suttappadesassa atthabhūtā udayabbayānupassanāpaññā dassanabhūmiyā padaṭṭhānaṃ nāma paṭhamamaggādhigamassa āsannakāraṇattā. ‘‘Thinamiddhābhibhū bhikkhū’’ti suttappadesassa atthabhūtaṃ thinamiddhābhibhavanaṃ vīriyassa padaṭṭhānaṃ nāma āsannakāraṇattā. ‘‘Sabbā duggatiyo jahe’’ti suttappadesassa atthabhūtā pahātabbajahanabhāvanāya ariyamaggabhāvanāya padaṭṭhānaṃ nāma pahātabbappahānena ariyamaggabhāvanāpāripūrisambhavato.
‘‘ഏത്തകോവ പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘നിയുത്തോ പദട്ഠാനോ ഹാരസമ്പാതോ’’തി വുത്തം. യേന യേന സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതേന പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതഭൂതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാനി പദട്ഠാനാനി നീഹരിതാനി, സോ സോ സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതോ പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ നിയുത്തോ യഥാരഹം നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതബ്ബോതി അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോതി.
‘‘Ettakova padaṭṭhānahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto padaṭṭhāno hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena padaṭṭhānahārasampātabhūtena suttappadesatthāni padaṭṭhānāni nīharitāni, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto padaṭṭhānahārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ഇതി പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതേ സത്തിബലാനുരൂപാ രചിതാ
Iti padaṭṭhānahārasampāte sattibalānurūpā racitā
വിഭാവനാ നിട്ഠിതാ.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
പണ്ഡിതേഹി പന…പേ॰… ഗഹേതബ്ബോതി.
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതോ • 4. Padaṭṭhānahārasampāto
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ • 4. Padaṭṭhānahārasampātavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൪. പദട്ഠാനഹാരസമ്പാതാദിവണ്ണനാ • 4. Padaṭṭhānahārasampātādivaṇṇanā