| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
੨੨. ਤੇਸਂ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨવਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ, ਤੇਨ ਯੇ ਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਯੇ ਚ ਤੇਸਂ ਕਾਰਣਭੂਤਂ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਯਾਥਾવਅਸਮ੍ਪਟਿવੇਧੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਪਨ ਸੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
22.Tesaṃtesanti anavasesapariyādānaṃ, tena ye sutte vuttā ca dhammā, ye ca tesaṃ kāraṇabhūtaṃ, tesaṃ sabbesampīti vuttaṃ hoti. Sabbadhammayāthāvaasampaṭivedhoti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘kattha pana so’’tiādi vuttaṃ.
ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਜਾਤਿਯਨ੍ਤਿ ਪੇਮਨੀਯਸਭਾવਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਤਿ ਪਮਾਦਾਪਤ੍ਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸੋ વਾ। ਏਕવਾਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਚੇਤਨਾ વੇਰਪ੍ਪਸવਨਤੋ ਦੋਸਸ੍ਸ, ਏਕવਾਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਪਮਾਦਾਪਤ੍ਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸੋ વਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅવੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਯਤੋ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੋਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ વਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਂ, ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ। ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਹਸਿਤਕਥਿਤਾਦਿ। ਫਸ੍ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ, ਤਂਭਾવੋ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਤਾ। ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਤਣ੍ਹਾ।
Piyāyitabbajātiyanti pemanīyasabhāvaṃ. Micchāpaṭipadāti pamādāpatti, micchābhiniveso vā. Ekavāraṃ uppannāpi pāṇātipātacetanā verappasavanato dosassa, ekavāraṃ uppannāpi pamādāpatti, micchābhiniveso vā mohassa uppattikāraṇanti pāḷiyaṃ avuttampi nayato niddhāretabbanti dassento ‘‘dosassa…pe… imināva nayena attho veditabbo’’ti āha. Nimittatthaggahaṇalakkhaṇaṃ vaṇṇasaṇṭhānaṃ, anubyañjanatthaggahaṇalakkhaṇaṃ anubyañjananti ‘‘nimittānubyañjanaggahaṇalakkhaṇā’’ti vuttaṃ. Tattha tattha nimittaṃ itthipurisanimittaṃ. Anubyañjanaṃ hatthapādahasitakathitādi. Phasso paccayo etissāti phassapaccayā, taṃbhāvo phassapaccayatā. Assādeti etāyāti assādo, taṇhā.
વਤ੍ਥੂਨਿ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋਤਿ ਆਹ ‘‘વਤ੍ਥੁਅવਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ વਿਸਯਸਭਾવਪਟਿવੇਧੋ’’ਤਿ। ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੀਲਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਦੇਸੁਪਲਕ੍ਖਣવਸੇਨ, વਣ੍ਣਗਨ੍ਧਰਾਗਿਸਪ੍ਪਾਯવਸੇਨ વਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘વਿਨੀਲਕવਿਪੁਬ੍ਬਕਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਾ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਤਸ੍ਸਨਤੋ વਿਸੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ વਿਸੇਸਿਤਂ। ਤਥਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਨਾਕਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਂ।
Vatthūni ñeyyadhammoti āha ‘‘vatthuavippaṭipatti visayasabhāvapaṭivedho’’ti. Idhādhippetaṃ sammāpaṭipattiṃ dassetuṃ ‘‘sīlasamādhisampadāna’’nti vuttaṃ. Ekadesupalakkhaṇavasena, vaṇṇagandharāgisappāyavasena vā pāḷiyaṃ ‘‘vinīlakavipubbakaggahaṇalakkhaṇā asubhasaññā’’ti vatvā ‘‘tassā nibbidāpadaṭṭhāna’’nti vuttaṃ nibbidaṃ dassento ‘‘nibbidā’’tiādi vuttaṃ. Tattha paritassanato visesetuṃ ‘‘ñāṇenā’’ti visesitaṃ. Tathā pavattanti nibbidanākārena pavattanaṃ.
ਯੋਨਿਸੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ વਿਦੇਹਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾਯ ਰੁਚਾਯ ਜਾਤਿਸ੍ਸਰਞਾਣਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਪਨ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਸੇਨਾਪਤਿਨੋ ਅਲਾਤਸ੍ਸ ਬੀਜਕਸ੍ਸ ਦਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਚ…ਪੇ॰… ਉਦਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋਤਿ ਪਸਾਦੋ। ਅવਤ੍ਥਾવਿਸੇਸੋਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਾવਿਲਭਾવਲਕ੍ਖਿਤੋ ਅવਤ੍ਥਾਭੇਦੋ। ਆਯਤਨਗਤੋਤਿ ਠਾਨਗਤੋ, ਰਤਨਤ੍ਤਯવਿਸਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅવਤ੍ਥਾવਿਸੇਸੇਨ વਿਨਾ ਸਭਾવਸਿਦ੍ਧਮੇવ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Yoniso ummujjantiyā videharañño dhītāya rucāya jātissarañāṇaṃ kammassakataññāṇassa kāraṇaṃ ahosi, na pana asappurisūpanissayato, ayoniso ummujjantassa tasseva rañño senāpatino alātassa bījakassa dāsassāti imamatthaṃ dassento ‘‘imassa ca…pe… udāharitabbo’’ti āha. Soti pasādo. Avatthāvisesoti sampayuttadhammānaṃ anāvilabhāvalakkhito avatthābhedo. Āyatanagatoti ṭhānagato, ratanattayavisayoti attho. ‘‘Kāyo’’tiādinā avatthāvisesena vinā sabhāvasiddhameva padaṭṭhānaṃ dasseti.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚ ਠਾਨੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਂ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਰੋ ਨਯੋ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਸ੍ਸਾਦਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਲਕ੍ਖਣੋ વੁਤ੍ਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਅਤ੍ਥੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਲੋਭવਸੇਨ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વਾ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਏવ ਓਪਪਚ੍ਚਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਓਪਪਚ੍ਚਯਿਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ। વવਤ੍ਥਿਤਭਾવੋਤਿ વવਤ੍ਥਿਤਭਾવੋ ਰੂਪਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਪਟਿਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਤਾ। ਭવਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਭવਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾਨਿ। ਦੁਤਿਯੇ ਅਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਅવਯવਾ, ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟਮ੍ਪਿ વਾ ਕਾਰਣਙ੍ਗਭਾવੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ।
Imasmiṃ ca ṭhāne pāḷiyaṃ pubbe yesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānaṃ niddhāritaṃ, te dhammā yesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānāni honti, te dassetuṃ ‘‘aparo nayo’’tiādi āraddhanti veditabbaṃ. Assādamanasikāro ayonisomanasikāralakkhaṇo vutto nidassanamattaatthoti veditabbo, yebhuyyena sattānaṃ lobhavasena ayonisomanasikārā saṃvattantītti dassanatthaṃ vā evaṃ vuttaṃ. Upapatti eva opapaccayaṃ, tassa bhāvo opapaccayikanti āha ‘‘upapattibhavabhāvenā’’ti. Vavatthitabhāvoti vavatthitabhāvo rūpassa dassanādipaṭiniyatārammaṇakiccatā. Bhavassa aṅgānīti bhavassa kāraṇāni. Dutiye aṅgānīti avayavā, kammavaṭṭampi vā kāraṇaṅgabhāvena yojetabbaṃ.
ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਭਾવਨਾਯ ਬ੍ਰੂਹਨਾ વਡ੍ਢਨਾ। ਤੇਸੂਤਿ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਞੁਤਾਦੀਸੁ। ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾਯਪੀਤਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧੇਨ ਸਬ੍ਬਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨੇਨ ਧਮ੍ਮੁਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਞੁਤਾ ਪੀਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਏવਂ ਯਾਯ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਾਕਟੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਰਿਮਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਏવਾ’’ਤਿ। ਸਹ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ ਹਿ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Kammaṭṭhānassāti bhāvanāya brūhanā vaḍḍhanā. Tesūti titthaññutādīsu. Kalyāṇamittassa sammadeva payirupāsanāyapīti taṃ nissāya laddhena sabbāya dhammassavanena dhammupasaṃhitaṃ pāmojjaṃ hotīti titthaññutā pītaññutāya padaṭṭhānaṃ. Evaṃ yāya vimuttiyā sati vimuttiñāṇadassanaṃ hotīti sā tassa padaṭṭhānanti ayamattho pākaṭoti āha ‘‘purimānaṃ…pe… suviññeyyo evā’’ti. Saha adhiṭṭhānenāti ñātapariññāya saddhiṃ. Ñātapariññā hi tīraṇapariññāya adhiṭṭhānaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavibhāvanā
