| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī |
೪. ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ
4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavibhāvanā
೨೨. ಯೇನ ಯೇನ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೇನ ಯುತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗಭೂತೇನ ಪಞ್ಹಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾದೀನಂ ಯುತ್ತಾಯುತ್ತಭಾವೋ ವಿಭತ್ತೋ, ಸೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಭೂತೋ ಯುತ್ತಿಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ‘‘ಕತಮೋ ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಸು ಸೋಳಸಸು ದೇಸನಾಹಾರಾದೀಸು ಹಾರೇಸು ಕತಮೋ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ‘‘ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ ಜಿನೋ’’ತಿಆದಿನಿದ್ದೇಸಸ್ಸ ಇದಾನಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಅಯಂ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ’’ತಿಆದಿಕೋ ವಿತ್ಥಾರಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸೋ ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋತಿಆದಿ ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ’’ತಿ (ನೇತ್ತಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೨)। ‘‘ಅಯಂ ಇದಾನಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ವಿತ್ಥಾರಭೂತೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ ಪಿಟಕತ್ತಯೇ ದೇಸಿತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಕಿಂ ನಾಮ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಯತಿ ಸಂವಣ್ಣೇತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ಇಮಸ್ಸ ಆಸನ್ನಫಲಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ವಿಭಜಿತುಂ ‘‘ಅಯಂ ಪದಟ್ಠಾನೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು ಯಾಥಾವತೋ ಅಸಮ್ಪಟಿವೇಧೋ ಲಕ್ಖಣಂ ಏತಿಸ್ಸಾ ಅವಿಜ್ಜಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಯಾಥಾವಅಸಮ್ಪಟಿವೇಧಲಕ್ಖಣಾ, ಅವಿಜ್ಜಾ, ತಸ್ಸಾ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಸುಭೇ ‘‘ಸುಭ’’ನ್ತಿಆದಿವಿಪಲ್ಲಾಸಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ। ವಿಪಲ್ಲಾಸೇ ಸತಿ ಅವಿಜ್ಜಾ ವತ್ತತಿ ಉಪರೂಪರಿ ಜಾಯತಿ ನ ಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಪಲ್ಲಾಸಾ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ಭವನ್ತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ವಟ್ಟಮೂಲಕತ್ತಾ ತಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ ವಿಭತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
22. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena yuttihāravibhaṅgabhūtena pañhāvissajjanādīnaṃ yuttāyuttabhāvo vibhatto, so saṃvaṇṇanāvisesabhūto yuttihāravibhaṅgo paripuṇṇo, ‘‘katamo padaṭṭhānahāravibhaṅgo’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hāro’’tiādi āraddhaṃ. Tattha tatthāti tesu niddiṭṭhesu soḷasasu desanāhārādīsu hāresu katamo saṃvaṇṇanāviseso padaṭṭhāno hāro padaṭṭhānahāravibhaṅgoti pucchati. ‘‘Dhammaṃ desesi jino’’tiādiniddesassa idāni mayā vuccamāno ‘‘ayaṃ padaṭṭhāno hāro’’tiādiko vitthārasaṃvaṇṇanāviseso padaṭṭhānahāravibhaṅgoti viññeyyo. Tena vuttaṃ – ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hārotiādi padaṭṭhānahāravibhaṅgo’’ti (netti. aṭṭha. 22). ‘‘Ayaṃ idāni vuccamāno vitthārabhūto padaṭṭhāno hāro piṭakattaye desitesu dhammesu kiṃ nāma dhammaṃ desayati saṃvaṇṇetī’’ti pucchaṃ ṭhapetvā ‘‘idaṃ āsannakāraṇaṃ imassa āsannaphalassa padaṭṭhāna’’nti niyametvā vibhajituṃ ‘‘ayaṃ padaṭṭhāno’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – sabbesu viññeyyadhammesu yāthāvato asampaṭivedho lakkhaṇaṃ etissā avijjāyāti sabbadhammayāthāvaasampaṭivedhalakkhaṇā, avijjā, tassā avijjāya asubhe ‘‘subha’’ntiādivipallāsā padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ. Vipallāse sati avijjā vattati uparūpari jāyati na hāyati, tasmā vipallāsā avijjāya padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ bhavanti. Avijjāya vaṭṭamūlakattā taṃ ādiṃ katvā padaṭṭhānaṃ vibhattanti daṭṭhabbaṃ.
ತಣ್ಹಾಯಪಿ ವಟ್ಟಮೂಲಕತ್ತಾ ತದನನ್ತರಂ ತಣ್ಹಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ ವಿಭಜಿತುಂ ‘‘ಅಜ್ಝೋಸಾನಲಕ್ಖಣಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪನ್ತಿ ಪಿಯಸಭಾವಂ ಸಾತಸಭಾವಂ ಚಕ್ಖಾದಿಧಮ್ಮಜಾತಂ। ಪಿಯನೀಯಸಾತನೀಯೇ ಚಕ್ಖಾದಿಕೇ ಸತಿ ತಣ್ಹಾ ವತ್ತತಿ ಉಪರೂಪರಿ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಣ್ಹಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ಭವತಿ।
Taṇhāyapi vaṭṭamūlakattā tadanantaraṃ taṇhāya padaṭṭhānaṃ vibhajituṃ ‘‘ajjhosānalakkhaṇā’’tiādi vuttaṃ. Tattha piyarūpaṃ sātarūpanti piyasabhāvaṃ sātasabhāvaṃ cakkhādidhammajātaṃ. Piyanīyasātanīye cakkhādike sati taṇhā vattati uparūpari jāyati, tasmā piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṇhāya padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ bhavati.
ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ಸತಿ ಲೋಭೋ ವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಲೋಭಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಭವತಿ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಞ್ಹಿ ಏಕವಾರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಅನಾದೀನವದಸ್ಸನತೋ ಲೋಭಸ್ಸ ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ಭವತ್ವೇವ।
Adinnādāne sati lobho vattati, tasmā adinnādānaṃ lobhassa padaṭṭhānaṃ bhavati. Adinnādānañhi ekavāraṃ uppannampi anādīnavadassanato lobhassa āsannakāraṇaṃ bhavatveva.
ಕೇಸಾದೀಸು ಅಸುಭೇಸು ಪವತ್ತಾಯಪಿ ಸುಭಸಞ್ಞಾಯ ನೀಲಾದಿವಣ್ಣದೀಘಾದಿಸಣ್ಠಾನಹಸನಾದಿಬ್ಯಞ್ಜನಗ್ಗಹಣಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದೀನಂ ಅಸಂವರೋ ಸುಭಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಭವತಿ।
Kesādīsu asubhesu pavattāyapi subhasaññāya nīlādivaṇṇadīghādisaṇṭhānahasanādibyañjanaggahaṇalakkhaṇattā cakkhundriyādīnaṃ asaṃvaro subhasaññāya padaṭṭhānaṃ bhavati.
ದುಕ್ಖದುಕ್ಖಾದೀಸು ಪವತ್ತಾಯಪಿ ಸುಖಸಞ್ಞಾಯ ಸಾಸವಫಸ್ಸೂಪಗಮನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ರೂಪಾದೀಸು ಅಸ್ಸಾದೋ ಸುಖಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Dukkhadukkhādīsu pavattāyapi sukhasaññāya sāsavaphassūpagamanalakkhaṇattā rūpādīsu assādo sukhasaññāya padaṭṭhānaṃ.
ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾದೀಸು ಅನಿಚ್ಚೇಸು ಪವತ್ತಾಯಪಿ ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಯ ಸಙ್ಖತಲಕ್ಖಣಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾದೀಸು ನಿಚ್ಚಗ್ಗಹಣಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Rūpakkhandhādīsu aniccesu pavattāyapi niccasaññāya saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ asamanupassanalakkhaṇattā rūpakkhandhādīsu niccaggahaṇaṃ viññāṇaṃ niccasaññāya padaṭṭhānaṃ.
ಅನಿಚ್ಚದುಕ್ಖಾನತ್ತಸಙ್ಖಾತೇಸು ಖನ್ಧಾದೀಸು ಪವತ್ತಾಯಪಿ ಅತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾನಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಅಹಂಮಮಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ನಾಮಕಾಯೋ ಅತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Aniccadukkhānattasaṅkhātesu khandhādīsu pavattāyapi attasaññāya aniccasaññādukkhasaññānaṃ asamanupassanalakkhaṇattā ahaṃmamādivasena pavatto nāmakāyo attasaññāya padaṭṭhānaṃ.
ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಾದೀನಂ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ವಿಜ್ಜಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿವೇಧಲಕ್ಖಣಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬೇಸು ಞೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು ಪವತ್ತಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿವೇಧಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಸಬ್ಬಂ ನೇಯ್ಯಂ ವಿಜ್ಜಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Evaṃ avijjādīnaṃ akusalapakkhānaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānaṃ dassetvā idāni tappaṭipakkhānaṃ vijjādīnaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānaṃ dassetuṃ ‘‘sabbadhammasampaṭivedhalakkhaṇā’’tiādi vuttaṃ. Sabbesu ñeyyadhammesu pavattāya vijjāya sabbadhammasampaṭivedhalakkhaṇattā sabbaṃ neyyaṃ vijjāya padaṭṭhānaṃ.
ಸಮಥಸ್ಸ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪಸಙ್ಖಾತಉದ್ಧಚ್ಚಪಟಿಸಂಹರಣಸಙ್ಖಾತವಿಕ್ಖಮ್ಭನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಭೂತಾ ಅಸುಭಾ ಸಮಥಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಅಸುಭಾಯ ಹಿ ತಣ್ಹಾಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ, ತಣ್ಹಾಯ ಚ ಅಭಾವೇ ಸಮಥೋ ತಿಟ್ಠತೀತಿ।
Samathassa cittavikkhepasaṅkhātauddhaccapaṭisaṃharaṇasaṅkhātavikkhambhanalakkhaṇattā paṭibhāganimittabhūtā asubhā samathassa padaṭṭhānaṃ. Asubhāya hi taṇhāpaṭipakkhattā, taṇhāya ca abhāve samatho tiṭṭhatīti.
ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣಿವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಅಲೋಭಸ್ಸ ಇಚ್ಛಾವಚರಪಟಿಸಂಹರಣಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ ಅಲೋಭಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Adinnādānā veramaṇivasena pavattassa alobhassa icchāvacarapaṭisaṃharaṇalakkhaṇattā adinnādānā veramaṇī alobhassa padaṭṭhānaṃ.
ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣಿವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಅದೋಸಸ್ಸ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ ಅದೋಸಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Pāṇātipātā veramaṇivasena pavattassa adosassa abyāpajjalakkhaṇattā pāṇātipātā veramaṇī adosassa padaṭṭhānaṃ.
ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಅಮೋಹಸ್ಸ ವತ್ಥುಅವಿಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿ ಅಮೋಹಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Sammāpaṭipattivasena pavattassa amohassa vatthuavippaṭipattilakkhaṇattā sammāpaṭipatti amohassa padaṭṭhānaṃ.
ನಿಬ್ಬಿದಾವಸೇನ ಪವತ್ತಾಯ ಅಸುಭಸಞ್ಞಾಯ ವಿನೀಲಕವಿಪುಬ್ಬಕಗಹಣಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ನಿಬ್ಬಿದಾ ಅಸುಭಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ನಿಬ್ಬಿದಾಞಾಣೇನ ಹಿ ಅನಭಿರತಿ ಪವತ್ತತಿ, ಅನಭಿರತಿಯಾ ಚ ಅಸುಭಸಞ್ಞಾ ಠಿತಾತಿ।
Nibbidāvasena pavattāya asubhasaññāya vinīlakavipubbakagahaṇalakkhaṇattā nibbidā asubhasaññāya padaṭṭhānaṃ. Nibbidāñāṇena hi anabhirati pavattati, anabhiratiyā ca asubhasaññā ṭhitāti.
ದುಕ್ಖವೇದನಾವಸೇನ ಪವತ್ತಾಯ ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾಯ ಸಾಸವಫಸ್ಸಪರಿಜಾನನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ವೇದನಾ ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Dukkhavedanāvasena pavattāya dukkhasaññāya sāsavaphassaparijānanalakkhaṇattā vedanā dukkhasaññāya padaṭṭhānaṃ.
ಉಪ್ಪಾದವಯವಸೇನ ಪವತ್ತಾಯ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಯ ಸಙ್ಖತಲಕ್ಖಣಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮನುಪಸ್ಸನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಉಪ್ಪಾದವಯಾ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಉಪ್ಪಾದವಯಞ್ಹಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾ ಪವತ್ತಾ।
Uppādavayavasena pavattāya aniccasaññāya saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ samanupassanalakkhaṇattā uppādavayā aniccasaññāya padaṭṭhānaṃ. Uppādavayañhi samanupassitvā aniccasaññā pavattā.
ಧಮ್ಮಮತ್ತಸಞ್ಞಾವಸೇನ ಪವತ್ತಾಯ ಅನತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಅಭಿನಿವೇಸಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಧಮ್ಮಸಞ್ಞಾ ಅನತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Dhammamattasaññāvasena pavattāya anattasaññāya sabbadhammaabhinivesalakkhaṇattā dhammasaññā anattasaññāya padaṭṭhānaṃ.
ಕಾಮರಾಗಸ್ಸ ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ ಕಾಮರಾಗಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Kāmarāgassa rūpādipañcakāmaguṇārammaṇattā pañca kāmaguṇā kāmarāgassa padaṭṭhānaṃ.
ರೂಪಸಙ್ಖಾತೇ ಕಾಯೇ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತಸ್ಸ ರೂಪರಾಗಸ್ಸ ಚಕ್ಖಾದಿಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಅನುಸಾರೇನ ಪವತ್ತನತೋ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ರೂಪಾನಿ ರೂಪರಾಗಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Rūpasaṅkhāte kāye ārabbha pavattassa rūparāgassa cakkhādipañcindriyānaṃ anusārena pavattanato pañcindriyāni rūpāni rūparāgassa padaṭṭhānaṃ.
ಭವನಿಕನ್ತಿವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಭವರಾಗಸ್ಸ ಛಳಾಯತನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ನಿಬ್ಬತ್ತಭವಾನುಪಸ್ಸಿತಾತಿ ‘‘ಏದಿಸಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ರೂಪಂ ಮಾ ನಿಬ್ಬತ್ತತು, ಏದಿಸಂ ಇಟ್ಠಂ ರೂಪಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತು ಏದಿಸೀ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಮಾ ನಿಬ್ಬತ್ತತು, ಏದಿಸೀ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ನಿಬ್ಬತ್ತತೂ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ಪಕಾರೇನ ಪವತ್ತಾ ರೂಪಾಭಿನನ್ದನಾ, ಸಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Bhavanikantivasena pavattassa bhavarāgassa chaḷāyatanaṃ padaṭṭhānaṃ. Nibbattabhavānupassitāti ‘‘edisaṃ aniṭṭhaṃ rūpaṃ mā nibbattatu, edisaṃ iṭṭhaṃ rūpaṃ nibbattatu edisī dukkhā vedanā mā nibbattatu, edisī sukhā vedanā nibbattatū’’ti evamādinā pakārena pavattā rūpābhinandanā, sā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ padaṭṭhānaṃ.
ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾನುಗತತ್ತಾ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Kammassakataññāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇānugatattā pubbenivāsānussatiñāṇadassanaṃ kammassakataññāṇassa padaṭṭhānaṃ.
ಓಕಪ್ಪನಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಯಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ಓಕಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಾ ಸದ್ಧಾ। ಅಧಿಮುತ್ತಿ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ಯಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ಅಧಿಮುತ್ತಿಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ಚ ಸದ್ಧಾ। ಅನಾವಿಲಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಯಸ್ಸ ಪಸಾದಸ್ಸಾತಿ ಅನಾವಿಲಲಕ್ಖಣೋತಿ ಪಸಾದೋ। ಸಮ್ಪಸೀದನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ಯಸ್ಸ ಪಸಾದಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಪಸೀದನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ಚ ಪಸಾದೋ। ಸೋ ಪನ ಪಸಾದೋ ಸದ್ಧಾಯ ಏವ ಅವತ್ಥಾವಿಸೇಸೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅವೇಚ್ಚಪಸಾದೋ ಅಭಿಪತ್ಥಿಯನಲಕ್ಖಣಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಓಕಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಾ ಸದ್ಧಾ ಅನಾವಿಲಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಪಸಾದಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಮ್ಭಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಕಾಯಾದಿಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಅಪಿಲಾಪನಲಕ್ಖಣಾಯ ಸತಿಯಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಝಾನಸಹಿತಸ್ಸ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ವಿತಕ್ಕಾದಿಝಾನಾನಿ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಪಞ್ಞಾಯ ಕಿಚ್ಚಪಜಾನನಆರಮ್ಮಣಪಜಾನನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Okappanaṃ lakkhaṇaṃ yassā saddhāyāti okappanalakkhaṇā saddhā. Adhimutti paccupaṭṭhānaṃ yassā saddhāyāti adhimuttipaccupaṭṭhānā ca saddhā. Anāvilaṃ lakkhaṇaṃ yassa pasādassāti anāvilalakkhaṇoti pasādo. Sampasīdanaṃ paccupaṭṭhānaṃ yassa pasādassāti sampasīdanapaccupaṭṭhāno ca pasādo. So pana pasādo saddhāya eva avatthāvisesoti veditabbo. Aveccapasādo abhipatthiyanalakkhaṇāya saddhāya padaṭṭhānaṃ, okappanalakkhaṇā saddhā anāvilalakkhaṇassa pasādassa padaṭṭhānaṃ, catubbidhaṃ sammappadhānaṃ vīriyaṃ ārambhalakkhaṇassa vīriyassa padaṭṭhānaṃ, kāyādisatipaṭṭhānaṃ apilāpanalakkhaṇāya satiyā padaṭṭhānaṃ, jhānasahitassa samādhissa ekaggalakkhaṇattā vitakkādijhānāni samādhissa padaṭṭhānaṃ, paññāya kiccapajānanaārammaṇapajānanalakkhaṇattā saccāni paññāya padaṭṭhānaṃ.
‘‘ಯೇಸಂ ಅವಿಜ್ಜಾದೀನಂ ಪದಟ್ಠಾನಾನಿ ಆಚರಿಯೇನ ವಿಭತ್ತಾನಿ, ತೇ ಅವಿಜ್ಜಾದಯೋ ಕತಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ ತೇ ಅವಿಜ್ಜಾದಯೋಪಿ ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಪರೋ ನಯೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅವಿಜ್ಜಾ ಅಸ್ಸಾದಮನಸಿಕಾರಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಹಿ ಆದೀನವಚ್ಛಾದನತೋ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ಜಾತೋತಿ। ಸಚ್ಚಸಮ್ಮೋಹನಲಕ್ಖಣಾ ಅವಿಜ್ಜಾ ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಪುನಬ್ಭವವಿರೋಹನಲಕ್ಖಣಾ ತೇಭೂಮಕಚೇತನಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ವಿಪಾಕವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಓಪಪಚ್ಚಯಿಕಸಙ್ಖಾತೇನ ಉಪಪತ್ತಿಭವಭಾವೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ನಾಮಕಾಯರೂಪಕಾಯಸಙ್ಘಾತಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮರೂಪಂ ಛಳಾಯತನಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಸಹಜಾತಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ, ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಛನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪವತ್ತಾನಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಛಳಾಯತನಂ ಛಬ್ಬಿಧಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ನಿಸ್ಸಯಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ, ಚಕ್ಖುಪಸಾದರೂಪಾರಮ್ಮಣಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಸನ್ನಿಪಾತಲಕ್ಖಣೋ ಛಬ್ಬಿಧೋ ಫಸ್ಸೋ, ತಂ ವೇದನಾಯ ತೇನ ಛಬ್ಬಿಧೇನ ಫಸ್ಸೇನ ಸಹಜಾತಾಯ ಛಬ್ಬಿಧಾಯ ವೇದನಾಯ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಸಹಜಾತಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ, ಇಟ್ಠಾನುಭವನಅನಿಟ್ಠಾನುಭವನಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಾನುಭವನಲಕ್ಖಣಾ ತಿವಿಧಾ ವೇದನಾ, ತಂ ತಣ್ಹಾಯ ತಾಯ ತಿವಿಧಾಯ ವೇದನಾಯ ವಸೇನ ಪವತ್ತಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ, ಸಪರಸನ್ತಾನೇಸು ಅಜ್ಝೋಸಾನಲಕ್ಖಣಾ ತಣ್ಹಾ, ತಂ ಉಪಾದಾನಸ್ಸ ತಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ವಸೇನ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಚತುಬ್ಬಿಧಸ್ಸ ಉಪಾದಾನಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಾದಿಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ। ‘‘ಸೋ ವೇದನಾಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಸಾ ತಣ್ಹಾಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಸಾ ಉಪಾದಾನಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ಪಾಠೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸನಿದ್ದೇಸೋ ವಾ ಸಿಯಾ।
‘‘Yesaṃ avijjādīnaṃ padaṭṭhānāni ācariyena vibhattāni, te avijjādayo katamesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānānī’’ti pucchitabbattā te avijjādayopi imesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānāti dassetuṃ ‘‘aparo nayo’’tiādi vuttaṃ. Avijjā assādamanasikāralakkhaṇassa ayonisomanasikārassa padaṭṭhānaṃ. Avijjāya hi ādīnavacchādanato ayonisomanasikāro jātoti. Saccasammohanalakkhaṇā avijjā puññāpuññāneñjābhisaṅkhārānaṃ padaṭṭhānaṃ, punabbhavavirohanalakkhaṇā tebhūmakacetanā saṅkhārā vipākaviññāṇassa padaṭṭhānaṃ, opapaccayikasaṅkhātena upapattibhavabhāvena nibbattilakkhaṇaṃ paṭisandhiviññāṇaṃ nāmarūpassa padaṭṭhānaṃ, nāmakāyarūpakāyasaṅghātalakkhaṇaṃ nāmarūpaṃ chaḷāyatanassa padaṭṭhānaṃ sahajātādipaccayabhāvato, cakkhādīnaṃ channaṃ indriyānaṃ pavattānaṃ lakkhaṇaṃ chaḷāyatanaṃ chabbidhassa phassassa yathākkamaṃ padaṭṭhānaṃ nissayādipaccayabhāvato, cakkhupasādarūpārammaṇaṃ cakkhuviññāṇādisannipātalakkhaṇo chabbidho phasso, taṃ vedanāya tena chabbidhena phassena sahajātāya chabbidhāya vedanāya yathākkamaṃ padaṭṭhānaṃ sahajātādipaccayabhāvato, iṭṭhānubhavanaaniṭṭhānubhavanaiṭṭhāniṭṭhānubhavanalakkhaṇā tividhā vedanā, taṃ taṇhāya tāya tividhāya vedanāya vasena pavattāya taṇhāya padaṭṭhānaṃ upanissayādipaccayabhāvato, saparasantānesu ajjhosānalakkhaṇā taṇhā, taṃ upādānassa tāya taṇhāya vasena pavattassa catubbidhassa upādānassa padaṭṭhānaṃ upanissayādipaccayabhāvato. ‘‘So vedanāyā’’ti ca ‘‘sā taṇhāyā’’ti ca ‘‘sā upādānassā’’ti ca pāṭhena bhavitabbaṃ, liṅgavipallāsaniddeso vā siyā.
ಯಂ ಉಪಾದಾನಂ ಓಪಪಚ್ಚಯಿಕಂ ಉಪಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ, ತಂ ಉಪಾದಾನಂ ದುವಿಧಸ್ಸ ಭವಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯೋ ಕಮ್ಮಭವೋ ನಾಮಕಾಯರೂಪಕಾಯಸಮ್ಭವನಲಕ್ಖಣೋ, ಸೋ ಕಮ್ಮಭವೋ ಜಾತಿಯಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಾ ಉಪಪತ್ತಿಭೂತಾ ಜಾತಿ ಖನ್ಧಪಾತುಭಾವಲಕ್ಖಣಾ, ತಂ ಸಾ ಜಾತಿ ಜರಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಾ ಜಿಣ್ಣಜರಾ ಉಪಧಿಕ್ಖನ್ಧಪರಿಪಾಕಲಕ್ಖಣಾ, ತಂ ಸಾ ಜಿಣ್ಣಜರಾ ಮರಣಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಮ್ಪಿ ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿಮರಣಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯುಪಚ್ಛೇದಲಕ್ಖಣಂ, ತಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿಮರಣಂ ಸೋಕಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪಿಯಸ್ಸ ಮರಣಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಸೋಕುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಯೋ ಸೋಕೋ ಞಾತಿಆದಿಪಿಯೇಸು ಉಸ್ಸುಕ್ಕಕಾರಕೋ, ತಂ ಸೋ ಸೋಕೋ ಪರಿದೇವಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯೋ ಪರಿದೇವೋ ಲಾಲಪ್ಪಕಾರಕೋ, ತಂ ಸೋ ಪರಿದೇವೋ ಕಾಯಿಕದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಂ ಕಾಯಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಕಾಯಸಮ್ಪೀಳನಲಕ್ಖಣಂ, ತಂ ಕಾಯಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪೀಳನಲಕ್ಖಣಂ, ತಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪಾಯಾಸಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯೋ ಉಪಾಯಾಸೋ ಓದಹನಕಾರಕೋ ಅವದಹನಕಾರಕೋ, ತಂ ಸೋ ಉಪಾಯಾಸೋ ಭವಸ್ಸ ಉಪಾಯಾಸಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಸನ್ತಾನಭವಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Yaṃ upādānaṃ opapaccayikaṃ upapattikkhandhanibbattakaṃ, taṃ upādānaṃ duvidhassa bhavassa padaṭṭhānaṃ. Yo kammabhavo nāmakāyarūpakāyasambhavanalakkhaṇo, so kammabhavo jātiyā padaṭṭhānaṃ. Yā upapattibhūtā jāti khandhapātubhāvalakkhaṇā, taṃ sā jāti jarāya padaṭṭhānaṃ. Yā jiṇṇajarā upadhikkhandhaparipākalakkhaṇā, taṃ sā jiṇṇajarā maraṇassa padaṭṭhānaṃ. Yampi yassa sammutimaraṇaṃ jīvitindriyupacchedalakkhaṇaṃ, tampi tassa sammutimaraṇaṃ sokassa padaṭṭhānaṃ. Piyassa maraṇaṃ cintentassa yebhuyyena sokuppajjanato yo soko ñātiādipiyesu ussukkakārako, taṃ so soko paridevassa padaṭṭhānaṃ. Yo paridevo lālappakārako, taṃ so paridevo kāyikadukkhassa padaṭṭhānaṃ. Yaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasampīḷanalakkhaṇaṃ, taṃ kāyikaṃ dukkhaṃ domanassassa padaṭṭhānaṃ. Yaṃ domanassaṃ cittasampīḷanalakkhaṇaṃ, taṃ domanassaṃ upāyāsassa padaṭṭhānaṃ. Yo upāyāso odahanakārako avadahanakārako, taṃ so upāyāso bhavassa upāyāsassa nissayasantānabhavassa padaṭṭhānaṃ.
ಭವಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಭವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇಮಾನೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಭವಙ್ಗಾನಿ ಕಿಲೇಸೋ ಭವಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ ಕಾರಣಂ ಕಮ್ಮವಟ್ಟವಿಪಾಕವಟ್ಟಾನಿ ಭವಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಅಙ್ಗಾನಿ ಅವಯವಾನಿ। ಯದಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾದಿಕಾಲೇ ಸಮಗ್ಗಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಾನಿ ಭವನ್ತಿ, ತದಾ ಸೋ ಕಿಲೇಸವಟ್ಟಕಮ್ಮವಟ್ಟವಿಪಾಕವಟ್ಟಸಙ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮಸಮೂಹೋ ‘‘ಭವಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಭವೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತಂ ಭವಸಙ್ಖಾತಂ ಕಿಲೇಸವಟ್ಟಕಮ್ಮವಟ್ಟವಿಪಾಕವಟ್ಟತ್ತಯಂ ಸಂಸಾರಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿನಿಪ್ಫನ್ನಕಿಲೇಸಾದಿವಟ್ಟೇನ ಸಂಸಾರಸ್ಸ ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ, ಯೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಲಕ್ಖಣೋ, ತಂ ಸೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ನಿರೋಧಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಪಾಪಕಹೇತುಭಾವತೋ।
Bhavassāti vuttabhavaṃ dassetuṃ ‘‘imānī’’tiādi vuttaṃ. Tattha bhavaṅgāni kileso bhavassa aṅgaṃ kāraṇaṃ kammavaṭṭavipākavaṭṭāni bhavasaṅkhātāni aṅgāni avayavāni. Yadā paccuppannādikāle samaggāni nibbattāni bhavanti, tadā so kilesavaṭṭakammavaṭṭavipākavaṭṭasaṅkhāto dhammasamūho ‘‘bhavassā’’ti ettha bhavoti daṭṭhabbo. Taṃ bhavasaṅkhātaṃ kilesavaṭṭakammavaṭṭavipākavaṭṭattayaṃ saṃsārassa padaṭṭhānaṃ purimaṃ purimaṃ jātinipphannakilesādivaṭṭena saṃsārassa abbocchinnuppajjanato, yo ariyamaggo niyyānikalakkhaṇo, taṃ so ariyamaggo nirodhassa nibbānassa padaṭṭhānaṃ sampāpakahetubhāvato.
ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಸಬ್ಬಸಿಸ್ಸಾದೀನಂ ಪತಿಟ್ಠಾನತ್ತಾ ತಿತ್ಥಂ ವಿಯಾತಿ ತಿತ್ಥಂ, ಜಾನಾತೀತಿ ಞೂ, ತಿತ್ಥಂ ಞೂತಿ ತಿತ್ಥಞ್ಞೂ, ತಿತ್ಥಞ್ಞುನೋ ಭಾವೋ ತಿತ್ಥಞ್ಞುತಾ, ಸಮ್ಮಾಪಯಿರುಪಾಸನಾ, ಸಾ ಪೀತಞ್ಞುತಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಬಹುಸ್ಸುತಸ್ಸ ಹಿ ಸಮ್ಮಾಪಯಿರುಪಾಸನಾಯ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಂ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಜಾಯತಿ, ಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ಚ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಬ್ರೂಹನಾ ಜಾಯತೀತಿ ಸಪ್ಪಾಯಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇನ ಪೀತಿಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಪೀತಞ್ಞೂ, ಪೀತಞ್ಞುನೋ ಭಾವೋ ಪೀತಞ್ಞುತಾ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಬ್ರೂಹನಾ, ಸಾ ಪತ್ತಞ್ಞುತಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಬ್ರೂಹನಾಯ ಹಿ ಭಾವನಾಪತ್ತಜಾನನತಾ ಜಾಯತೀತಿ ಪತ್ತಞ್ಞುತಾ। ಭಾವನಾಪತ್ತಜಾನನತಾ ಅತ್ತಞ್ಞುತಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಭಾವನಾಪತ್ತಜಾನನತಾಯ ಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಪಧಾನಿಯಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಜಾನನತಾ ಜಾಯತೀತಿ ಅತ್ತಞ್ಞುತಾ ಪುಬ್ಬೇಕತಪುಞ್ಞತಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ।
Bahussuto sabbasissādīnaṃ patiṭṭhānattā titthaṃ viyāti titthaṃ, jānātīti ñū, titthaṃ ñūti titthaññū, titthaññuno bhāvo titthaññutā, sammāpayirupāsanā, sā pītaññutāya padaṭṭhānaṃ. Bahussutassa hi sammāpayirupāsanāya dhammūpasañhitaṃ pāmojjaṃ jāyati, pāmojjena ca kammaṭṭhānabrūhanā jāyatīti sappāyadhammassavanena pītiṃ jānātīti pītaññū, pītaññuno bhāvo pītaññutā, kammaṭṭhānassa brūhanā, sā pattaññutāya padaṭṭhānaṃ. Kammaṭṭhānabrūhanāya hi bhāvanāpattajānanatā jāyatīti pattaññutā. Bhāvanāpattajānanatā attaññutāya padaṭṭhānaṃ. Bhāvanāpattajānanatāya hi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgatassa attano jānanatā jāyatīti attaññutā pubbekatapuññatāya padaṭṭhānaṃ.
ಪಧಾನಿಯಙ್ಗೇಸು ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಜಾನನತಾಯ ಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಪುಞ್ಞಕರಣಂ ಜಾತಂ, ಪುಬ್ಬೇಕತಪುಞ್ಞತಾ ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪುಬ್ಬೇ ಹಿ ಕತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸೋ ಲದ್ಧೋ, ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸೇನ ಹಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಲದ್ಧೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅತ್ತಸಮ್ಮಾಪಣಿಧಾನಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯೇನ ಹಿ ಅತ್ತಸಮ್ಮಾಪಣಿಧಾನಂ ಜಾತಂ, ಅತ್ತಸಮ್ಮಾಪಣಿಧಾನಂ ಸೀಲಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಅತ್ತಸಮ್ಮಾಪಣಿಧಾನೇನ ಹಿ ಸೀಲಾನಿ ಸಮ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಿ, ಸೀಲಾನಿ ಅವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಅತ್ತನಿ ಹಿ ಸಮ್ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಸೀಲಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ನತ್ಥೇವಾತಿ, ಅವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೇನ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಪಾಮೋಜ್ಜಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ಪೀತಿ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಪೀತಿಯಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪೀತಿಯಾ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪೀತಿ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಸುಖಂ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಸುಖಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಸುಖೇನ ಸಮಾಧಿ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುಖಂ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಸಮಾಧಿನಾ ಯಥಾಭೂತಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಾಧಿ ಯಥಾಭೂತಞಾಣಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಯಥಾಭೂತಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನಿಬ್ಬಿದಾಞಾಣಂ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾಭೂತಞಾಣದಸ್ಸನಂ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗೋ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿದಾ ವಿರಾಗಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ವಿರಾಗೇನ ವಿಮುತ್ತಿ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿರಾಗೋ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಜಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಮುತ್ತಿ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಂ। ಏವಂ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ಯೋ ಕೋಚಿ ಧಮ್ಮೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಕೋಚಿ ಧಮ್ಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಸೋ ಧಮ್ಮೋ ಅತ್ತನೋ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Padhāniyaṅgesu samannāgatattajānanatāya hi pubbe puññakaraṇaṃ jātaṃ, pubbekatapuññatā patirūpadesavāsassa padaṭṭhānaṃ. Pubbe hi katena puññena patirūpadesavāso laddho, patirūpadesavāso sappurisūpanissayassapadaṭṭhānaṃ. Patirūpadesavāsena hi sappurisūpanissayo laddho, sappurisūpanissayo attasammāpaṇidhānassa padaṭṭhānaṃ. Sappurisūpanissayena hi attasammāpaṇidhānaṃ jātaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ sīlānaṃ padaṭṭhānaṃ. Attasammāpaṇidhānena hi sīlāni sampatiṭṭhitāni, sīlāni avippaṭisārassa padaṭṭhānaṃ. Attani hi sampatiṭṭhitaṃ sīlaṃ paccavekkhantassa vippaṭisāro natthevāti, avippaṭisārena pāmojjaṃ jāyati, tasmā avippaṭisāro pāmojjassa padaṭṭhānaṃ. Pāmojjena pīti jāyati, tasmā pāmojjaṃ pītiyā padaṭṭhānaṃ. Pītiyā passaddhi jāyati, tasmā pīti passaddhiyā padaṭṭhānaṃ. Passaddhiyā sukhaṃ jāyati, tasmā passaddhi sukhassa padaṭṭhānaṃ. Sukhena samādhi jāyati, tasmā sukhaṃ samādhissa padaṭṭhānaṃ. Samādhinā yathābhūtañāṇadassanaṃ jāyati, tasmā samādhi yathābhūtañāṇassa padaṭṭhānaṃ. Yathābhūtañāṇadassanena nibbidāñāṇaṃ jāyati, tasmā yathābhūtañāṇadassanaṃ nibbidāya padaṭṭhānaṃ. Nibbidāya virāgo jāyati, tasmā nibbidā virāgassa padaṭṭhānaṃ. Virāgena vimutti jāyati, tasmā virāgo vimuttiyā padaṭṭhānaṃ. Vimuttiyā vimuttiñāṇadassanaṃ jāyati, tasmā vimutti vimuttiñāṇadassanassa padaṭṭhānaṃ. Evaṃ yathāvuttanayena yo koci dhammo upanissayo hoti, yo koci dhammo paccayo hoti, sabbo so dhammo attano paccayuppannassa dhammassa padaṭṭhānanti daṭṭhabbo.
‘‘ಉಪನಿಸ್ಸಯಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಾ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಭಾವೋ ಕೇನ ಸದ್ದಹಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ತೇನಾಹಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತೇನಾತಿ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಉಪನಿಸ್ಸಯಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನಭಾವೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಜಿನೋ’’ತಿಆದಿಕಂ ಯಂ ವಚನಂ ಆಹ, ತೇನ ವಚನೇನ ತೇಸಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಭಾವೋ ಸದ್ದಹಿತಬ್ಬೋತಿ। ‘‘ಯಥಾವುತ್ತೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ ಕಿಂ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೋ ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ ಅತ್ಥಿ ಕಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ನಿಯುತ್ತೋ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಧ ಪಾಳಿಯಂ ಅವಿಭತ್ತಮ್ಪಿ ಯಥಾಲಾಭವಸೇನ ಪದಟ್ಠಾನೋ ಹಾರೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಯುತ್ತೋ ಯುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ವಿಭಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
‘‘Upanissayadhammassa, paccayadhammassa vā paccayuppannadhammassa padaṭṭhānabhāvo kena saddahitabbo’’ti vattabbattā ‘‘tenāhā’’tiādi vuttaṃ. Tattha tenāti yassa kassaci upanissayadhammassa, paccayadhammassa ca paccayuppannadhammassa padaṭṭhānabhāvena āyasmā mahākaccāno ‘‘dhammaṃ deseti jino’’tiādikaṃ yaṃ vacanaṃ āha, tena vacanena tesaṃ upanissayadhammapaccayadhammānaṃ padaṭṭhānabhāvo saddahitabboti. ‘‘Yathāvutto padaṭṭhāno hāro paripuṇṇo kiṃ, udāhu añño niddhāretvā yojetabbo atthi ki’’nti vattabbattā ‘‘niyutto padaṭṭhāno hāro’’ti vuttaṃ. Idha pāḷiyaṃ avibhattampi yathālābhavasena padaṭṭhāno hāro nīharitvā yutto yujjitabbo, vibhajitabbanti vuttaṃ hoti.
ಇತಿ ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೇ ಸತ್ತಿಬಲಾನುರೂಪಾ ರಚಿತಾ
Iti padaṭṭhānahāravibhaṅge sattibalānurūpā racitā
ವಿಭಾವನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪನ ಅಟ್ಠಕಥಾಟೀಕಾನುಸಾರೇನ ಗಮ್ಭೀರತ್ಥೋ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ।
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೪. ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೪. ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ೪. ಪದಟ್ಠಾನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā
