Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī

    ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ

    4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavibhāvanā

    ੨੨. ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗਭੂਤੇਨ ਪਞ੍ਹਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਭਾવੋ વਿਭਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ‘‘ਕਤਮੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਦੇਸਨਾਹਾਰਾਦੀਸੁ ਹਾਰੇਸੁ ਕਤਮੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਜਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਕੋ વਿਤ੍ਥਾਰਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋਤਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋਤਿਆਦਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੨)। ‘‘ਅਯਂ ਇਦਾਨਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ વਿਤ੍ਥਾਰਭੂਤੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਦੇਸਿਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਿਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਤਿ ਸਂવਣ੍ਣੇਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਇਮਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਫਲਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ વਿਭਜਿਤੁਂ ‘‘ਅਯਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਬ੍ਬੇਸੁ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯਾਥਾવਤੋ ਅਸਮ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਯਾਥਾવਅਸਮ੍ਪਟਿવੇਧਲਕ੍ਖਣਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਸੁਭੇ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ। વਿਪਲ੍ਲਾਸੇ ਸਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ વਤ੍ਤਤਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਜਾਯਤਿ ਨ ਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਭવਨ੍ਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ વਟ੍ਟਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ વਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।

    22. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena yuttihāravibhaṅgabhūtena pañhāvissajjanādīnaṃ yuttāyuttabhāvo vibhatto, so saṃvaṇṇanāvisesabhūto yuttihāravibhaṅgo paripuṇṇo, ‘‘katamo padaṭṭhānahāravibhaṅgo’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hāro’’tiādi āraddhaṃ. Tattha tatthāti tesu niddiṭṭhesu soḷasasu desanāhārādīsu hāresu katamo saṃvaṇṇanāviseso padaṭṭhāno hāro padaṭṭhānahāravibhaṅgoti pucchati. ‘‘Dhammaṃ desesi jino’’tiādiniddesassa idāni mayā vuccamāno ‘‘ayaṃ padaṭṭhāno hāro’’tiādiko vitthārasaṃvaṇṇanāviseso padaṭṭhānahāravibhaṅgoti viññeyyo. Tena vuttaṃ – ‘‘tattha katamo padaṭṭhāno hārotiādi padaṭṭhānahāravibhaṅgo’’ti (netti. aṭṭha. 22). ‘‘Ayaṃ idāni vuccamāno vitthārabhūto padaṭṭhāno hāro piṭakattaye desitesu dhammesu kiṃ nāma dhammaṃ desayati saṃvaṇṇetī’’ti pucchaṃ ṭhapetvā ‘‘idaṃ āsannakāraṇaṃ imassa āsannaphalassa padaṭṭhāna’’nti niyametvā vibhajituṃ ‘‘ayaṃ padaṭṭhāno’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – sabbesu viññeyyadhammesu yāthāvato asampaṭivedho lakkhaṇaṃ etissā avijjāyāti sabbadhammayāthāvaasampaṭivedhalakkhaṇā, avijjā, tassā avijjāya asubhe ‘‘subha’’ntiādivipallāsā padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ. Vipallāse sati avijjā vattati uparūpari jāyati na hāyati, tasmā vipallāsā avijjāya padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ bhavanti. Avijjāya vaṭṭamūlakattā taṃ ādiṃ katvā padaṭṭhānaṃ vibhattanti daṭṭhabbaṃ.

    ਤਣ੍ਹਾਯਪਿ વਟ੍ਟਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ વਿਭਜਿਤੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਿਯਸਭਾવਂ ਸਾਤਸਭਾવਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿਧਮ੍ਮਜਾਤਂ। ਪਿਯਨੀਯਸਾਤਨੀਯੇ ਚਕ੍ਖਾਦਿਕੇ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ વਤ੍ਤਤਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਭવਤਿ।

    Taṇhāyapi vaṭṭamūlakattā tadanantaraṃ taṇhāya padaṭṭhānaṃ vibhajituṃ ‘‘ajjhosānalakkhaṇā’’tiādi vuttaṃ. Tattha piyarūpaṃ sātarūpanti piyasabhāvaṃ sātasabhāvaṃ cakkhādidhammajātaṃ. Piyanīyasātanīye cakkhādike sati taṇhā vattati uparūpari jāyati, tasmā piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṇhāya padaṭṭhānaṃ āsannakāraṇaṃ bhavati.

    ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਸਤਿ ਲੋਭੋ વਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਲੋਭਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਭવਤਿ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਞ੍ਹਿ ਏਕવਾਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਦੀਨવਦਸ੍ਸਨਤੋ ਲੋਭਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਭવਤ੍વੇવ।

    Adinnādāne sati lobho vattati, tasmā adinnādānaṃ lobhassa padaṭṭhānaṃ bhavati. Adinnādānañhi ekavāraṃ uppannampi anādīnavadassanato lobhassa āsannakāraṇaṃ bhavatveva.

    ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਅਸੁਭੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਯਪਿ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਨੀਲਾਦਿવਣ੍ਣਦੀਘਾਦਿਸਣ੍ਠਾਨਹਸਨਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ ਅਸਂવਰੋ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਭવਤਿ।

    Kesādīsu asubhesu pavattāyapi subhasaññāya nīlādivaṇṇadīghādisaṇṭhānahasanādibyañjanaggahaṇalakkhaṇattā cakkhundriyādīnaṃ asaṃvaro subhasaññāya padaṭṭhānaṃ bhavati.

    ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਯਪਿ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਸਾਸવਫਸ੍ਸੂਪਗਮਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Dukkhadukkhādīsu pavattāyapi sukhasaññāya sāsavaphassūpagamanalakkhaṇattā rūpādīsu assādo sukhasaññāya padaṭṭhānaṃ.

    ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਯਪਿ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਨਿਚ੍ਚਗ੍ਗਹਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Rūpakkhandhādīsu aniccesu pavattāyapi niccasaññāya saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ asamanupassanalakkhaṇattā rūpakkhandhādīsu niccaggahaṇaṃ viññāṇaṃ niccasaññāya padaṭṭhānaṃ.

    ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਯਪਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਅਹਂਮਮਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤੋ ਨਾਮਕਾਯੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Aniccadukkhānattasaṅkhātesu khandhādīsu pavattāyapi attasaññāya aniccasaññādukkhasaññānaṃ asamanupassanalakkhaṇattā ahaṃmamādivasena pavatto nāmakāyo attasaññāya padaṭṭhānaṃ.

    ਏવਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿવੇਧਲਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਯ વਿਜ੍ਜਾਯ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿવੇਧਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜ੍ਜਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Evaṃ avijjādīnaṃ akusalapakkhānaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānaṃ dassetvā idāni tappaṭipakkhānaṃ vijjādīnaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānaṃ dassetuṃ ‘‘sabbadhammasampaṭivedhalakkhaṇā’’tiādi vuttaṃ. Sabbesu ñeyyadhammesu pavattāya vijjāya sabbadhammasampaṭivedhalakkhaṇattā sabbaṃ neyyaṃ vijjāya padaṭṭhānaṃ.

    ਸਮਥਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਸਙ੍ਖਾਤਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਟਿਸਂਹਰਣਸਙ੍ਖਾਤવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਾ ਅਸੁਭਾ ਸਮਥਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਸੁਭਾਯ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਚ ਅਭਾવੇ ਸਮਥੋ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ।

    Samathassa cittavikkhepasaṅkhātauddhaccapaṭisaṃharaṇasaṅkhātavikkhambhanalakkhaṇattā paṭibhāganimittabhūtā asubhā samathassa padaṭṭhānaṃ. Asubhāya hi taṇhāpaṭipakkhattā, taṇhāya ca abhāve samatho tiṭṭhatīti.

    ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ વੇਰਮਣਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਲੋਭਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾવਚਰਪਟਿਸਂਹਰਣਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ વੇਰਮਣੀ ਅਲੋਭਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Adinnādānā veramaṇivasena pavattassa alobhassa icchāvacarapaṭisaṃharaṇalakkhaṇattā adinnādānā veramaṇī alobhassa padaṭṭhānaṃ.

    ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦੋਸਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣੀ ਅਦੋਸਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Pāṇātipātā veramaṇivasena pavattassa adosassa abyāpajjalakkhaṇattā pāṇātipātā veramaṇī adosassa padaṭṭhānaṃ.

    ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਮੋਹਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਅવਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਮੋਹਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Sammāpaṭipattivasena pavattassa amohassa vatthuavippaṭipattilakkhaṇattā sammāpaṭipatti amohassa padaṭṭhānaṃ.

    ਨਿਬ੍ਬਿਦਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਯ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ વਿਨੀਲਕવਿਪੁਬ੍ਬਕਗਹਣਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣੇਨ ਹਿ ਅਨਭਿਰਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਚ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾ ਠਿਤਾਤਿ।

    Nibbidāvasena pavattāya asubhasaññāya vinīlakavipubbakagahaṇalakkhaṇattā nibbidā asubhasaññāya padaṭṭhānaṃ. Nibbidāñāṇena hi anabhirati pavattati, anabhiratiyā ca asubhasaññā ṭhitāti.

    ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਯ ਸਾਸવਫਸ੍ਸਪਰਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Dukkhavedanāvasena pavattāya dukkhasaññāya sāsavaphassaparijānanalakkhaṇattā vedanā dukkhasaññāya padaṭṭhānaṃ.

    ਉਪ੍ਪਾਦવਯવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦવਯਾ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਉਪ੍ਪਾਦવਯਞ੍ਹਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ ਪવਤ੍ਤਾ।

    Uppādavayavasena pavattāya aniccasaññāya saṅkhatalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ samanupassanalakkhaṇattā uppādavayā aniccasaññāya padaṭṭhānaṃ. Uppādavayañhi samanupassitvā aniccasaññā pavattā.

    ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਯ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਅਭਿਨਿવੇਸਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Dhammamattasaññāvasena pavattāya anattasaññāya sabbadhammaabhinivesalakkhaṇattā dhammasaññā anattasaññāya padaṭṭhānaṃ.

    ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Kāmarāgassa rūpādipañcakāmaguṇārammaṇattā pañca kāmaguṇā kāmarāgassa padaṭṭhānaṃ.

    ਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਯੇ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਨੁਸਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Rūpasaṅkhāte kāye ārabbha pavattassa rūparāgassa cakkhādipañcindriyānaṃ anusārena pavattanato pañcindriyāni rūpāni rūparāgassa padaṭṭhānaṃ.

    ਭવਨਿਕਨ੍ਤਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭવਰਾਗਸ੍ਸ ਛਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭવਾਨੁਪਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ‘‘ਏਦਿਸਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਰੂਪਂ ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੁ, ਏਦਿਸਂ ਇਟ੍ਠਂ ਰੂਪਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੁ ਏਦਿਸੀ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੁ, ਏਦਿਸੀ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੂ’’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਭਿਨਨ੍ਦਨਾ, ਸਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Bhavanikantivasena pavattassa bhavarāgassa chaḷāyatanaṃ padaṭṭhānaṃ. Nibbattabhavānupassitāti ‘‘edisaṃ aniṭṭhaṃ rūpaṃ mā nibbattatu, edisaṃ iṭṭhaṃ rūpaṃ nibbattatu edisī dukkhā vedanā mā nibbattatu, edisī sukhā vedanā nibbattatū’’ti evamādinā pakārena pavattā rūpābhinandanā, sā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ padaṭṭhānaṃ.

    ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Kammassakataññāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇānugatattā pubbenivāsānussatiñāṇadassanaṃ kammassakataññāṇassa padaṭṭhānaṃ.

    ਓਕਪ੍ਪਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਯਸ੍ਸਾ ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਓਕਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ। ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਯਸ੍ਸਾ ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਚ ਸਦ੍ਧਾ। ਅਨਾવਿਲਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਯਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾવਿਲਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਪਸਾਦੋ। ਸਮ੍ਪਸੀਦਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਯਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਪਸੀਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ ਚ ਪਸਾਦੋ। ਸੋ ਪਨ ਪਸਾਦੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਏવ ਅવਤ੍ਥਾવਿਸੇਸੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅવੇਚ੍ਚਪਸਾਦੋ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਯਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਓਕਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ ਅਨਾવਿਲਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਭਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਾਯਾਦਿਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਝਾਨਸਹਿਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ વਿਤਕ੍ਕਾਦਿਝਾਨਾਨਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਿਚ੍ਚਪਜਾਨਨਆਰਮ੍ਮਣਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ।

    Okappanaṃ lakkhaṇaṃ yassā saddhāyāti okappanalakkhaṇā saddhā. Adhimutti paccupaṭṭhānaṃ yassā saddhāyāti adhimuttipaccupaṭṭhānā ca saddhā. Anāvilaṃ lakkhaṇaṃ yassa pasādassāti anāvilalakkhaṇoti pasādo. Sampasīdanaṃ paccupaṭṭhānaṃ yassa pasādassāti sampasīdanapaccupaṭṭhāno ca pasādo. So pana pasādo saddhāya eva avatthāvisesoti veditabbo. Aveccapasādo abhipatthiyanalakkhaṇāya saddhāya padaṭṭhānaṃ, okappanalakkhaṇā saddhā anāvilalakkhaṇassa pasādassa padaṭṭhānaṃ, catubbidhaṃ sammappadhānaṃ vīriyaṃ ārambhalakkhaṇassa vīriyassa padaṭṭhānaṃ, kāyādisatipaṭṭhānaṃ apilāpanalakkhaṇāya satiyā padaṭṭhānaṃ, jhānasahitassa samādhissa ekaggalakkhaṇattā vitakkādijhānāni samādhissa padaṭṭhānaṃ, paññāya kiccapajānanaārammaṇapajānanalakkhaṇattā saccāni paññāya padaṭṭhānaṃ.

    ‘‘ਯੇਸਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਆਚਰਿਯੇਨ વਿਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਤੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਕਤਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਤੇ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਯੋਪਿ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਰੋ ਨਯੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਸ੍ਸਾਦਮਨਸਿਕਾਰਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਹਿ ਆਦੀਨવਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਜਾਤੋਤਿ। ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਮੋਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਪੁਨਬ੍ਭવવਿਰੋਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਤੇਭੂਮਕਚੇਤਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਪਾਕવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਓਪਪਚ੍ਚਯਿਕਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવਭਾવੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਨਾਮਕਾਯਰੂਪਕਾਯਸਙ੍ਘਾਤਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਛਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ, ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਛਲ਼ਾਯਤਨਂ ਛਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ, ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਸਨ੍ਨਿਪਾਤਲਕ੍ਖਣੋ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਫਸ੍ਸੋ, ਤਂ વੇਦਨਾਯ ਤੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਸਹਜਾਤਾਯ ਛਬ੍ਬਿਧਾਯ વੇਦਨਾਯ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ, ਇਟ੍ਠਾਨੁਭવਨਅਨਿਟ੍ਠਾਨੁਭવਨਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਨੁਭવਨਲਕ੍ਖਣਾ ਤਿવਿਧਾ વੇਦਨਾ, ਤਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਤਾਯ ਤਿવਿਧਾਯ વੇਦਨਾਯ વਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ, ਸਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇਸੁ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਂ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ વਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ। ‘‘ਸੋ વੇਦਨਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਾ ਤਣ੍ਹਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਾ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸਨਿਦ੍ਦੇਸੋ વਾ ਸਿਯਾ।

    ‘‘Yesaṃ avijjādīnaṃ padaṭṭhānāni ācariyena vibhattāni, te avijjādayo katamesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānānī’’ti pucchitabbattā te avijjādayopi imesaṃ dhammānaṃ padaṭṭhānāti dassetuṃ ‘‘aparo nayo’’tiādi vuttaṃ. Avijjā assādamanasikāralakkhaṇassa ayonisomanasikārassa padaṭṭhānaṃ. Avijjāya hi ādīnavacchādanato ayonisomanasikāro jātoti. Saccasammohanalakkhaṇā avijjā puññāpuññāneñjābhisaṅkhārānaṃ padaṭṭhānaṃ, punabbhavavirohanalakkhaṇā tebhūmakacetanā saṅkhārā vipākaviññāṇassa padaṭṭhānaṃ, opapaccayikasaṅkhātena upapattibhavabhāvena nibbattilakkhaṇaṃ paṭisandhiviññāṇaṃ nāmarūpassa padaṭṭhānaṃ, nāmakāyarūpakāyasaṅghātalakkhaṇaṃ nāmarūpaṃ chaḷāyatanassa padaṭṭhānaṃ sahajātādipaccayabhāvato, cakkhādīnaṃ channaṃ indriyānaṃ pavattānaṃ lakkhaṇaṃ chaḷāyatanaṃ chabbidhassa phassassa yathākkamaṃ padaṭṭhānaṃ nissayādipaccayabhāvato, cakkhupasādarūpārammaṇaṃ cakkhuviññāṇādisannipātalakkhaṇo chabbidho phasso, taṃ vedanāya tena chabbidhena phassena sahajātāya chabbidhāya vedanāya yathākkamaṃ padaṭṭhānaṃ sahajātādipaccayabhāvato, iṭṭhānubhavanaaniṭṭhānubhavanaiṭṭhāniṭṭhānubhavanalakkhaṇā tividhā vedanā, taṃ taṇhāya tāya tividhāya vedanāya vasena pavattāya taṇhāya padaṭṭhānaṃ upanissayādipaccayabhāvato, saparasantānesu ajjhosānalakkhaṇā taṇhā, taṃ upādānassa tāya taṇhāya vasena pavattassa catubbidhassa upādānassa padaṭṭhānaṃ upanissayādipaccayabhāvato. ‘‘So vedanāyā’’ti ca ‘‘sā taṇhāyā’’ti ca ‘‘sā upādānassā’’ti ca pāṭhena bhavitabbaṃ, liṅgavipallāsaniddeso vā siyā.

    ਯਂ ਉਪਾਦਾਨਂ ਓਪਪਚ੍ਚਯਿਕਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਂ, ਤਂ ਉਪਾਦਾਨਂ ਦੁવਿਧਸ੍ਸ ਭવਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯੋ ਕਮ੍ਮਭવੋ ਨਾਮਕਾਯਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਭવਨਲਕ੍ਖਣੋ, ਸੋ ਕਮ੍ਮਭવੋ ਜਾਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭੂਤਾ ਜਾਤਿ ਖਨ੍ਧਪਾਤੁਭਾવਲਕ੍ਖਣਾ, ਤਂ ਸਾ ਜਾਤਿ ਜਰਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਾ ਜਿਣ੍ਣਜਰਾ ਉਪਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਾ, ਤਂ ਸਾ ਜਿਣ੍ਣਜਰਾ ਮਰਣਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਮ੍ਪਿ ਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਂ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਂ ਸੋਕਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਿਯਸ੍ਸ ਮਰਣਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸੋਕੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਯੋ ਸੋਕੋ ਞਾਤਿਆਦਿਪਿਯੇਸੁ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਕਾਰਕੋ, ਤਂ ਸੋ ਸੋਕੋ ਪਰਿਦੇવਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯੋ ਪਰਿਦੇવੋ ਲਾਲਪ੍ਪਕਾਰਕੋ, ਤਂ ਸੋ ਪਰਿਦੇવੋ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯੋ ਉਪਾਯਾਸੋ ਓਦਹਨਕਾਰਕੋ ਅવਦਹਨਕਾਰਕੋ, ਤਂ ਸੋ ਉਪਾਯਾਸੋ ਭવਸ੍ਸ ਉਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਸਨ੍ਤਾਨਭવਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Yaṃ upādānaṃ opapaccayikaṃ upapattikkhandhanibbattakaṃ, taṃ upādānaṃ duvidhassa bhavassa padaṭṭhānaṃ. Yo kammabhavo nāmakāyarūpakāyasambhavanalakkhaṇo, so kammabhavo jātiyā padaṭṭhānaṃ. Yā upapattibhūtā jāti khandhapātubhāvalakkhaṇā, taṃ sā jāti jarāya padaṭṭhānaṃ. Yā jiṇṇajarā upadhikkhandhaparipākalakkhaṇā, taṃ sā jiṇṇajarā maraṇassa padaṭṭhānaṃ. Yampi yassa sammutimaraṇaṃ jīvitindriyupacchedalakkhaṇaṃ, tampi tassa sammutimaraṇaṃ sokassa padaṭṭhānaṃ. Piyassa maraṇaṃ cintentassa yebhuyyena sokuppajjanato yo soko ñātiādipiyesu ussukkakārako, taṃ so soko paridevassa padaṭṭhānaṃ. Yo paridevo lālappakārako, taṃ so paridevo kāyikadukkhassa padaṭṭhānaṃ. Yaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasampīḷanalakkhaṇaṃ, taṃ kāyikaṃ dukkhaṃ domanassassa padaṭṭhānaṃ. Yaṃ domanassaṃ cittasampīḷanalakkhaṇaṃ, taṃ domanassaṃ upāyāsassa padaṭṭhānaṃ. Yo upāyāso odahanakārako avadahanakārako, taṃ so upāyāso bhavassa upāyāsassa nissayasantānabhavassa padaṭṭhānaṃ.

    ਭવਸ੍ਸਾਤਿ વੁਤ੍ਤਭવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਭવਙ੍ਗਾਨਿ ਕਿਲੇਸੋ ਭવਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਕਾਰਣਂ ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟવਿਪਾਕવਟ੍ਟਾਨਿ ਭવਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਅવਯવਾਨਿ। ਯਦਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਦਿਕਾਲੇ ਸਮਗ੍ਗਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਕਮ੍ਮવਟ੍ਟવਿਪਾਕવਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮਸਮੂਹੋ ‘‘ਭવਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭવੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤਂ ਭવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਕਮ੍ਮવਟ੍ਟવਿਪਾਕવਟ੍ਟਤ੍ਤਯਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਂ ਜਾਤਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਕਿਲੇਸਾਦਿવਟ੍ਟੇਨ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਯੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਲਕ੍ਖਣੋ, ਤਂ ਸੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕਹੇਤੁਭਾવਤੋ।

    Bhavassāti vuttabhavaṃ dassetuṃ ‘‘imānī’’tiādi vuttaṃ. Tattha bhavaṅgāni kileso bhavassa aṅgaṃ kāraṇaṃ kammavaṭṭavipākavaṭṭāni bhavasaṅkhātāni aṅgāni avayavāni. Yadā paccuppannādikāle samaggāni nibbattāni bhavanti, tadā so kilesavaṭṭakammavaṭṭavipākavaṭṭasaṅkhāto dhammasamūho ‘‘bhavassā’’ti ettha bhavoti daṭṭhabbo. Taṃ bhavasaṅkhātaṃ kilesavaṭṭakammavaṭṭavipākavaṭṭattayaṃ saṃsārassa padaṭṭhānaṃ purimaṃ purimaṃ jātinipphannakilesādivaṭṭena saṃsārassa abbocchinnuppajjanato, yo ariyamaggo niyyānikalakkhaṇo, taṃ so ariyamaggo nirodhassa nibbānassa padaṭṭhānaṃ sampāpakahetubhāvato.

    ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਸਬ੍ਬਸਿਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਤਿਤ੍ਥਂ વਿਯਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਞੂ, ਤਿਤ੍ਥਂ ਞੂਤਿ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਞੂ, ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਞੁਨੋ ਭਾવੋ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਞੁਤਾ, ਸਮ੍ਮਾਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾ, ਸਾ ਪੀਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾਯ ਧਮ੍ਮੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਬ੍ਰੂਹਨਾ ਜਾਯਤੀਤਿ ਸਪ੍ਪਾਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨੇਨ ਪੀਤਿਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪੀਤਞ੍ਞੂ, ਪੀਤਞ੍ਞੁਨੋ ਭਾવੋ ਪੀਤਞ੍ਞੁਤਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰੂਹਨਾ, ਸਾ ਪਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਬ੍ਰੂਹਨਾਯ ਹਿ ਭਾવਨਾਪਤ੍ਤਜਾਨਨਤਾ ਜਾਯਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ। ਭਾવਨਾਪਤ੍ਤਜਾਨਨਤਾ ਅਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਭਾવਨਾਪਤ੍ਤਜਾਨਨਤਾਯ ਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਨਨਤਾ ਜਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ

    Bahussuto sabbasissādīnaṃ patiṭṭhānattā titthaṃ viyāti titthaṃ, jānātīti ñū, titthaṃ ñūti titthaññū, titthaññuno bhāvo titthaññutā, sammāpayirupāsanā, sā pītaññutāya padaṭṭhānaṃ. Bahussutassa hi sammāpayirupāsanāya dhammūpasañhitaṃ pāmojjaṃ jāyati, pāmojjena ca kammaṭṭhānabrūhanā jāyatīti sappāyadhammassavanena pītiṃ jānātīti pītaññū, pītaññuno bhāvo pītaññutā, kammaṭṭhānassa brūhanā, sā pattaññutāya padaṭṭhānaṃ. Kammaṭṭhānabrūhanāya hi bhāvanāpattajānanatā jāyatīti pattaññutā. Bhāvanāpattajānanatā attaññutāya padaṭṭhānaṃ. Bhāvanāpattajānanatāya hi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgatassa attano jānanatā jāyatīti attaññutā pubbekatapuññatāya padaṭṭhānaṃ.

    ਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਜਾਨਨਤਾਯ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਞ੍ਞਕਰਣਂ ਜਾਤਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿ ਕਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੋ ਲਦ੍ਧੋ, ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੇਨ ਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਲਦ੍ਧੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਾਨਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਾਨਂ ਜਾਤਂ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਾਨਂ ਸੀਲਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਾਨੇਨ ਹਿ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ, ਸੀਲਾਨਿ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥੇવਾਤਿ, ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੇਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪੀਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪੀਤਿਯਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੀਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੁਖਂ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਸੁਖਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਸੁਖੇਨ ਸਮਾਧਿ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਖਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਮਾਧਿਨਾ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗੋ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। વਿਰਾਗੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਰਾਗੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਏવਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤਿ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬੋ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    Padhāniyaṅgesu samannāgatattajānanatāya hi pubbe puññakaraṇaṃ jātaṃ, pubbekatapuññatā patirūpadesavāsassa padaṭṭhānaṃ. Pubbe hi katena puññena patirūpadesavāso laddho, patirūpadesavāso sappurisūpanissayassapadaṭṭhānaṃ. Patirūpadesavāsena hi sappurisūpanissayo laddho, sappurisūpanissayo attasammāpaṇidhānassa padaṭṭhānaṃ. Sappurisūpanissayena hi attasammāpaṇidhānaṃ jātaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ sīlānaṃ padaṭṭhānaṃ. Attasammāpaṇidhānena hi sīlāni sampatiṭṭhitāni, sīlāni avippaṭisārassa padaṭṭhānaṃ. Attani hi sampatiṭṭhitaṃ sīlaṃ paccavekkhantassa vippaṭisāro natthevāti, avippaṭisārena pāmojjaṃ jāyati, tasmā avippaṭisāro pāmojjassa padaṭṭhānaṃ. Pāmojjena pīti jāyati, tasmā pāmojjaṃ pītiyā padaṭṭhānaṃ. Pītiyā passaddhi jāyati, tasmā pīti passaddhiyā padaṭṭhānaṃ. Passaddhiyā sukhaṃ jāyati, tasmā passaddhi sukhassa padaṭṭhānaṃ. Sukhena samādhi jāyati, tasmā sukhaṃ samādhissa padaṭṭhānaṃ. Samādhinā yathābhūtañāṇadassanaṃ jāyati, tasmā samādhi yathābhūtañāṇassa padaṭṭhānaṃ. Yathābhūtañāṇadassanena nibbidāñāṇaṃ jāyati, tasmā yathābhūtañāṇadassanaṃ nibbidāya padaṭṭhānaṃ. Nibbidāya virāgo jāyati, tasmā nibbidā virāgassa padaṭṭhānaṃ. Virāgena vimutti jāyati, tasmā virāgo vimuttiyā padaṭṭhānaṃ. Vimuttiyā vimuttiñāṇadassanaṃ jāyati, tasmā vimutti vimuttiñāṇadassanassa padaṭṭhānaṃ. Evaṃ yathāvuttanayena yo koci dhammo upanissayo hoti, yo koci dhammo paccayo hoti, sabbo so dhammo attano paccayuppannassa dhammassa padaṭṭhānanti daṭṭhabbo.

    ‘‘ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ વਾ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾવੋ ਕੇਨ ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੇਨਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਤੇਨਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾવੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਜਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਯਂ વਚਨਂ ਆਹ, ਤੇਨ વਚਨੇਨ ਤੇਸਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾવੋ ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ। ‘‘ਯਥਾવੁਤ੍ਤੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ ਕਿਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤ੍વਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਧ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅવਿਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਯਥਾਲਾਭવਸੇਨ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹਾਰੋ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, વਿਭਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।

    ‘‘Upanissayadhammassa, paccayadhammassa vā paccayuppannadhammassa padaṭṭhānabhāvo kena saddahitabbo’’ti vattabbattā ‘‘tenāhā’’tiādi vuttaṃ. Tattha tenāti yassa kassaci upanissayadhammassa, paccayadhammassa ca paccayuppannadhammassa padaṭṭhānabhāvena āyasmā mahākaccāno ‘‘dhammaṃ deseti jino’’tiādikaṃ yaṃ vacanaṃ āha, tena vacanena tesaṃ upanissayadhammapaccayadhammānaṃ padaṭṭhānabhāvo saddahitabboti. ‘‘Yathāvutto padaṭṭhāno hāro paripuṇṇo kiṃ, udāhu añño niddhāretvā yojetabbo atthi ki’’nti vattabbattā ‘‘niyutto padaṭṭhāno hāro’’ti vuttaṃ. Idha pāḷiyaṃ avibhattampi yathālābhavasena padaṭṭhāno hāro nīharitvā yutto yujjitabbo, vibhajitabbanti vuttaṃ hoti.

    ਇਤਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੇ ਸਤ੍ਤਿਬਲਾਨੁਰੂਪਾ ਰਚਿਤਾ

    Iti padaṭṭhānahāravibhaṅge sattibalānurūpā racitā

    વਿਭਾવਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Vibhāvanā niṭṭhitā.

    ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਨੁਸਾਰੇਨ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥੋ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।

    Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgo

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੪. ਪਦਟ੍ਠਾਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 4. Padaṭṭhānahāravibhaṅgavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact