| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
೪೩. ಪದೇಸವಿಹಾರಞಾಣನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
43. Padesavihārañāṇaniddesavaṇṇanā
೯೪. ಪದೇಸವಿಹಾರಞಾಣನಿದ್ದೇಸೇ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಮಾತಿಕಾಯ ಉದ್ದಿಟ್ಠೋ ಪದೇಸೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾಪಿ ವೇದಯಿತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತವೇದನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲವೇದನಾಪಿ ವಿಪಾಕವೇದನಾಪಿ। ತತ್ಥ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಅಕುಸಲಾವ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಂ ಪನ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಸಲಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅಕುಸಲಾಪಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಪಕ್ಖದಿವಸೇಸು ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ದೇನ್ತಿ, ಅನ್ಧಕುಟ್ಠಿಆದೀನಂ ವತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಚತುಮಹಾಪಥೇ ಸಾಲಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಾಪೇನ್ತಿ, ಪುಪ್ಫಾರಾಮಂ ಫಲಾರಾಮಂ ರೋಪೇನ್ತಿ, ನದೀವಿದುಗ್ಗೇಸು ಸೇತುಂ ಅತ್ಥರನ್ತಿ, ವಿಸಮಂ ಸಮಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಇತಿ ತೇಸಂ ಕುಸಲಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕೇ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ ವಧಬನ್ಧಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಾಣಂ ವಧಿತ್ವಾ ದೇವತಾನಂ ಉಪಹರನ್ತಿ। ಇತಿ ನೇಸಂ ಅಕುಸಲಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ವಿಪಾಕವೇದನಾ ಪನ ಭವನ್ತರಗತಾನಂ ಹೋತಿ। ಸಾ ಪನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಸಹಜಾತಾಯ ವೇದನಾಯ ಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪಯುತ್ತಅತ್ಥಿಅವಿಗತಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಸಮನನ್ತರನಿರುದ್ಧಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ವೇದನಾಯ ಅನನ್ತರಸಮನನ್ತರೂಪನಿಸ್ಸಯಆಸೇವನನತ್ಥಿವಿಗತಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಅಭಿನನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಲೋಭಸಹಗತವೇದನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲೇಹಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಆರಮ್ಮಣಮತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲವೇದನಾಯ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತವೇದನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾನಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲವೇದನಾನಂ ಭವನ್ತರೇ ವಿಪಾಕವೇದನಾನಞ್ಚ ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ।
94. Padesavihārañāṇaniddese yenākārena mātikāya uddiṭṭho padeso paccavekkhitabbo, taṃ dassento micchādiṭṭhipaccayāpi vedayitantiādimāha. Tattha micchādiṭṭhipaccayāti diṭṭhisampayuttavedanāpi vaṭṭati diṭṭhiṃ upanissayaṃ katvā uppannā kusalākusalavedanāpi vipākavedanāpi. Tattha micchādiṭṭhisampayuttā akusalāva hoti, diṭṭhiṃ pana upanissāya kusalāpi uppajjanti akusalāpi. Micchādiṭṭhikā hi diṭṭhiṃ upanissāya pakkhadivasesu yāgubhattādīni denti, andhakuṭṭhiādīnaṃ vattaṃ paṭṭhapenti, catumahāpathe sālaṃ karonti, pokkharaṇiṃ khaṇāpenti, pupphārāmaṃ phalārāmaṃ ropenti, nadīviduggesu setuṃ attharanti, visamaṃ samaṃ karonti. Iti tesaṃ kusalā vedanā uppajjati. Micchādiṭṭhiṃ pana nissāya sammādiṭṭhike akkosanti paribhāsanti vadhabandhādīni karonti, pāṇaṃ vadhitvā devatānaṃ upaharanti. Iti nesaṃ akusalā vedanā uppajjati. Vipākavedanā pana bhavantaragatānaṃ hoti. Sā pana micchādiṭṭhi sahajātāya vedanāya sahajātaaññamaññanissayasampayuttaatthiavigatapaccayehi paccayo hoti, samanantaraniruddhā micchādiṭṭhi paccuppannamicchādiṭṭhisampayuttāya vedanāya anantarasamanantarūpanissayaāsevananatthivigatapaccayehi paccayo hoti, micchādiṭṭhiṃ garuṃ katvā abhinandantassa lobhasahagatavedanāya ārammaṇaārammaṇādhipatiārammaṇūpanissayapaccayehi paccayo hoti, sabbākusalehi micchādiṭṭhiṃ ārammaṇamattaṃ karontassa sabbākusalavedanāya micchādiṭṭhiṃ paccavekkhantassa vipassantassa kusalābyākatavedanāya ārammaṇapaccayena paccayo hoti, micchādiṭṭhipaccayena uppajjamānānaṃ kusalākusalavedanānaṃ bhavantare vipākavedanānañca upanissayapaccayena paccayo hoti.
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮೋ ನಾಮ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ವೇದಯಿತಂ ವುತ್ತಂ, ತದೇವ ‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮೋ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
Micchādiṭṭhivūpasamapaccayāti micchādiṭṭhivūpasamo nāma sammādiṭṭhi, tasmā yaṃ sammādiṭṭhipaccayā vedayitaṃ vuttaṃ, tadeva ‘‘micchādiṭṭhivūpasamapaccayā’’ti veditabbaṃ. Keci pana ‘‘micchādiṭṭhivūpasamo nāma vipassanākkhaṇe sotāpattimaggakkhaṇe cā’’ti vadanti.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾಪಿ ವೇದಯಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತವೇದನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲವೇದನಾಪಿ ವಿಪಾಕವೇದನಾಪಿ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಕುಸಲಾವ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪನ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಬುದ್ಧಪೂಜಾ ದೀಪಮಾಲಾರೋಪನಂ ಮಹಾಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೇ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಚೇತಿಯಪತಿಟ್ಠಾಪನನ್ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಇತಿ ನೇಸಂ ಕುಸಲಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಮೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೇ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಉಕ್ಕಂಸನ್ತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇನ್ತಿ। ಇತಿ ನೇಸಂ ಅಕುಸಲಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ವಿಪಾಕವೇದನಾ ಪನ ಭವನ್ತರಗತಾನಂಯೇವ ಹೋತಿ। ಸಾ ಪನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಸಹಜಾತಾಯ ಸಮನನ್ತರನಿರುದ್ಧಾಯ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಯ ವೇದನಾಯ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ವುತ್ತಪಚ್ಚಯೇಹೇವ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಲೋಕಿಕಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ನಿಕನ್ತಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ಚ ವೇದನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಮಗ್ಗಫಲಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ವೇದನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ।
Sammādiṭṭhipaccayāpi vedayitanti etthāpi sammādiṭṭhisampayuttavedanāpi vaṭṭati sammādiṭṭhiṃ upanissayaṃ katvā uppannā kusalākusalavedanāpi vipākavedanāpi. Tattha sammādiṭṭhisampayuttā kusalāva hoti, sammādiṭṭhiṃ pana upanissāya buddhapūjā dīpamālāropanaṃ mahādhammassavanaṃ appatiṭṭhite disābhāge cetiyapatiṭṭhāpananti evamādīni puññāni karonti. Iti nesaṃ kusalā vedanā uppajjati. Sammādiṭṭhimeva nissāya micchādiṭṭhike akkosanti paribhāsanti, attānaṃ ukkaṃsanti, paraṃ vambhenti. Iti nesaṃ akusalā vedanā uppajjati. Vipākavedanā pana bhavantaragatānaṃyeva hoti. Sā pana sammādiṭṭhi sahajātāya samanantaraniruddhāya paccuppannāya vedanāya micchādiṭṭhiyā vuttapaccayeheva paccayo hoti, lokikasammādiṭṭhi paccavekkhaṇasampayuttāya vipassanāsampayuttāya nikantisampayuttāya ca vedanāya ārammaṇapaccayena paccayo hoti, micchādiṭṭhiyā vuttanayeneva upanissayapaccayena paccayo hoti, maggaphalasammādiṭṭhi paccavekkhaṇasampayuttāya vedanāya ārammaṇaārammaṇādhipatiārammaṇūpanissayapaccayavasena paccayo hoti.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾಪಿ ವೇದಯಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮೋ ನಾಮ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ವೇದಯಿತಂ ವುತ್ತಂ, ತದೇವ ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಪಚ್ಚಯಾ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಹಿ ‘‘ವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾವ ತಂ ತಂ ವೇದಯಿತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಾದೀಸು ಪನ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಂ ನಾಮ ಪಾಪಕಿರಿಯಾಸು ಉಪಾಯಚಿನ್ತಾ। ಅಥ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಂ ಮಿಚ್ಛಾಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ। ಸಮ್ಮಾಞಾಣಂ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಂ ಞಾಣಂ। ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತಿ ನಾಮ ಪಾಪಾಧಿಮುತ್ತಿತಾ। ಅಥ ವಾ ಅಯಾಥಾವವಿಮುತ್ತಿ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕವಿಮುತ್ತಿ ಅವಿಮುತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ವಿಮುತ್ತಿಸಞ್ಞೀತಿ। ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿ ನಾಮ ಕಲ್ಯಾಣಾಧಿಮುತ್ತಿತಾ ಫಲವಿಮುತ್ತಿ ಚ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಾಯೇವ।
Sammādiṭṭhivūpasamapaccayāpivedayitanti sammādiṭṭhivūpasamo nāma micchādiṭṭhi, tasmā yaṃ micchādiṭṭhipaccayā vedayitaṃ vuttaṃ, tadeva ‘‘sammādiṭṭhivūpasamapaccayā’’ti veditabbaṃ. Micchāsaṅkappapaccayā micchāsaṅkappavūpasamapaccayātiādīsupi eseva nayo. Yassa yassa hi ‘‘vūpasamapaccayā’’ti vuccati, tassa tassa paṭipakkhadhammapaccayāva taṃ taṃ vedayitaṃ adhippetaṃ. Micchāñāṇādīsu pana micchāñāṇaṃ nāma pāpakiriyāsu upāyacintā. Atha vā micchāñāṇaṃ micchāpaccavekkhaṇañāṇaṃ. Sammāñāṇaṃ nāma vipassanāsammādiṭṭhiṃ lokuttarasammādiṭṭhiñca ṭhapetvā avasesakusalābyākataṃ ñāṇaṃ. Micchāvimutti nāma pāpādhimuttitā. Atha vā ayāthāvavimutti aniyyānikavimutti avimuttasseva sato vimuttisaññīti. Sammāvimutti nāma kalyāṇādhimuttitā phalavimutti ca. Sammādiṭṭhiādayo heṭṭhā vuttatthāyeva.
ಛನ್ದಪಚ್ಚಯಾಪೀತಿಆದೀಸು ಪನ ಛನ್ದೋ ನಾಮ ಲೋಭೋ, ಛನ್ದಪಚ್ಚಯಾ ಅಟ್ಠಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತವೇದನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಛನ್ದವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾವ। ವಿತಕ್ಕಪಚ್ಚಯಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾ। ವಿತಕ್ಕವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ ದುತಿಯಜ್ಝಾನವೇದನಾ। ಸಞ್ಞಾಪಚ್ಚಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಸೇಸಾ ಛ ಸಮಾಪತ್ತಿವೇದನಾ। ಸಞ್ಞಾವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನವೇದನಾ।
Chandapaccayāpītiādīsu pana chando nāma lobho, chandapaccayā aṭṭhalobhasahagatacittasampayuttavedanā veditabbā. Chandavūpasamapaccayā paṭhamajjhānavedanāva. Vitakkapaccayā paṭhamajjhānavedanā. Vitakkavūpasamapaccayā dutiyajjhānavedanā. Saññāpaccayā ṭhapetvā paṭhamajjhānaṃ sesā cha samāpattivedanā. Saññāvūpasamapaccayā nevasaññānāsaññāyatanavedanā.
ಛನ್ದೋ ಚ ಅವೂಪಸನ್ತೋ ಹೋತೀತಿಆದೀಸು ಸಚೇ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾ ಅವೂಪಸನ್ತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಸೋ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾನಂ ಅವೂಪಸಮೋ ಏವ ಪಚ್ಚಯೋ ತಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ತಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ। ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾಅವೂಪಸಮಪಚ್ಚಯಾ ವೇದನಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾ ಅಟ್ಠಲೋಭಸಹಗತಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತವೇದನಾ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಛನ್ದೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾ ಅವೂಪಸನ್ತಾ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಸೋ ಛನ್ದಸ್ಸ ವೂಪಸಮೋ ವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾನಂ ಅವೂಪಸಮೋ ಏವ ಪಚ್ಚಯೋ ತಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ತಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ। ಸಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನವೇದನಾವ। ಸಚೇ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಸಞ್ಞಾ ಅವೂಪಸನ್ತಾ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಸೋ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಾನಂ ವೂಪಸಮೋ ಸಞ್ಞಾಯ ಅವೂಪಸಮೋ ಏವ ಪಚ್ಚಯೋ ತಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ತಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ। ಸಾ ದುತಿಯಜ್ಝಾನವೇದನಾವ। ಸಚೇ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾ ವೂಪಸನ್ತಾ। ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಸೋ ಛನ್ದವಿತಕ್ಕಸಞ್ಞಾನಂ ವೂಪಸಮೋ ಏವ ಪಚ್ಚಯೋ ತಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ತಸ್ಮಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ। ಸಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನವೇದನಾವ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಛನ್ದೋ ನಾಮ ಅಪ್ಪನಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಧಮ್ಮಚ್ಛನ್ದೋ, ಅಪ್ಪನಾಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸೋ ಛನ್ದೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ಹೋತಿ। ಪಠಮಜ್ಝಾನೇ ವಿತಕ್ಕೋ ಹೋತಿ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ಹೋತಿ। ಸತ್ತಸು ಸಮಾಪತ್ತೀಸು ಸಞ್ಞಾ ಹೋತಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಸಞ್ಞಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಇಧ ಪನ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ। ಅತ್ಥಿ ಆಯವನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ। ಆಯಾವನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಠಾನೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇತಿ ತಸ್ಸ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಸ್ಸ ವಸೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸ ಕಾರಣೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ । ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾಪಿ ವೇದಯಿತನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ಠಾನಪಚ್ಚಯಾ ವೇದಯಿತಂ। ಏತೇನ ಚತುಮಗ್ಗಸಹಜಾತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಲೋಕುತ್ತರವೇದನಾ ಗಹಿತಾ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಆಯವನ್ತಿ ಪಟಿಪತ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಠಾನೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇತಿ ತಸ್ಸಾ ಭೂಮಿಯಾ ಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ।
Chando ca avūpasanto hotītiādīsu sace chandavitakkasaññā avūpasantā hontīti attho. Tappaccayāti so chandavitakkasaññānaṃ avūpasamo eva paccayo tappaccayo, tasmā tappaccayā. Chandavitakkasaññāavūpasamapaccayā vedanā hotīti attho. Sā aṭṭhalobhasahagatacittasampayuttavedanā hoti. Sace chando vūpasanto vitakkasaññā avūpasantā. Tappaccayāti so chandassa vūpasamo vitakkasaññānaṃ avūpasamo eva paccayo tappaccayo, tasmā tappaccayā. Sā paṭhamajjhānavedanāva. Sace chandavitakkā vūpasantā saññā avūpasantā. Tappaccayāti so chandavitakkānaṃ vūpasamo saññāya avūpasamo eva paccayo tappaccayo, tasmā tappaccayā. Sā dutiyajjhānavedanāva. Sace chandavitakkasaññā vūpasantā. Tappaccayāti so chandavitakkasaññānaṃ vūpasamo eva paccayo tappaccayo, tasmā tappaccayā. Sā nevasaññānāsaññāyatanavedanāva. Keci pana ‘‘chando nāma appanaṃ pāpuṇissāmīti pubbabhāge dhammacchando, appanāppattassa so chando vūpasanto hoti. Paṭhamajjhāne vitakko hoti, dutiyajjhānappattassa vitakko vūpasanto hoti. Sattasu samāpattīsu saññā hoti, nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ca nirodhaṃ samāpannassa ca saññā vūpasantā hotī’’ti evaṃ vaṇṇayanti. Idha pana nirodhasamāpatti na yujjati. Appattassapattiyāti arahattaphalassa pattatthāya. Atthi āyavanti atthi vīriyaṃ. Āyāvantipi pāṭho. Tasmimpi ṭhāne anuppatteti tassa vīriyārambhassa vasena tasmiṃ arahattaphalassa kāraṇe ariyamagge anuppatte . Tappaccayāpi vedayitanti arahattassa ṭhānapaccayā vedayitaṃ. Etena catumaggasahajātā nibbattitalokuttaravedanā gahitā. Keci pana ‘‘āyavanti paṭipatti. Tasmimpi ṭhāne anuppatteti tassā bhūmiyā pattiyā’’ti vaṇṇayanti.
ಪದೇಸವಿಹಾರಞಾಣನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Padesavihārañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೪೩. ಪದೇಸವಿಹಾರಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ • 43. Padesavihārañāṇaniddeso
