| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
२. पधानसुत्तवण्णना
2. Padhānasuttavaṇṇanā
२. दुतिये पधानानीति वीरियानि। वीरियञ्हि पदहितब्बतो पधानभावकरणतो वा पधानन्ति वुच्चति। दुरभिसम्भवानीति दुस्सहानि दुप्पूरियानि, दुक्करानीति अत्थो। अगारं अज्झावसतन्ति अगारे वसन्तानं। चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानपच्चयभेसज्जपरिक्खारानुप्पदानत्थं पधानन्ति एतेसं चीवरादीनं चतुन्नं पच्चयानं अनुप्पदानत्थाय पधानं नाम दुरभिसम्भवन्ति दस्सेति। चतुरतनिकम्पि हि पिलोतिकं, पसततण्डुलमत्तं वा भत्तं, चतुरतनिकं वा पण्णसालं, तेलसप्पिनवनीतादीसु वा अप्पमत्तकम्पि भेसज्जं परेसं देथाति वत्तुम्पि नीहरित्वा दातुम्पि दुक्करं उभतोब्यूळ्हसङ्गामप्पवेसनसदिसं। तेनाह भगवा –
2. Dutiye padhānānīti vīriyāni. Vīriyañhi padahitabbato padhānabhāvakaraṇato vā padhānanti vuccati. Durabhisambhavānīti dussahāni duppūriyāni, dukkarānīti attho. Agāraṃ ajjhāvasatanti agāre vasantānaṃ. Cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānuppadānatthaṃ padhānanti etesaṃ cīvarādīnaṃ catunnaṃ paccayānaṃ anuppadānatthāya padhānaṃ nāma durabhisambhavanti dasseti. Caturatanikampi hi pilotikaṃ, pasatataṇḍulamattaṃ vā bhattaṃ, caturatanikaṃ vā paṇṇasālaṃ, telasappinavanītādīsu vā appamattakampi bhesajjaṃ paresaṃ dethāti vattumpi nīharitvā dātumpi dukkaraṃ ubhatobyūḷhasaṅgāmappavesanasadisaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘दानञ्च युद्धञ्च समानमाहु,
‘‘Dānañca yuddhañca samānamāhu,
अप्पापि सन्ता बहुके जिनन्ति।
Appāpi santā bahuke jinanti;
अप्पम्पि चे सद्दहानो ददाति,
Appampi ce saddahāno dadāti,
तेनेव सो होति सुखी परत्था’’ति॥ (जा॰ १.८.७२; सं॰ नि॰ १.३३)।
Teneva so hoti sukhī paratthā’’ti. (jā. 1.8.72; saṃ. ni. 1.33);
अगारस्मा अनगारियं पब्बजितानन्ति गेहतो निक्खमित्वा अगारस्स घरावासस्स हितावहेहि कसिगोरक्खादीहि विरहितं अनगारियं पब्बज्जं उपगतानं। सब्बूपधिपटिनिस्सग्गत्थाय पधानन्ति सब्बेसं खन्धूपधिकिलेसूपधिअभिसङ्खारूपधिसङ्खातानं उपधीनं पटिनिस्सग्गसङ्खातस्स निब्बानस्स अत्थाय विपस्सनाय चेव मग्गेन च सहजातवीरियं। तस्माति यस्मा इमानि द्वे पधानानि दुरभिसम्भवानि, तस्मा। दुतियं।
Agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānanti gehato nikkhamitvā agārassa gharāvāsassa hitāvahehi kasigorakkhādīhi virahitaṃ anagāriyaṃ pabbajjaṃ upagatānaṃ. Sabbūpadhipaṭinissaggatthāya padhānanti sabbesaṃ khandhūpadhikilesūpadhiabhisaṅkhārūpadhisaṅkhātānaṃ upadhīnaṃ paṭinissaggasaṅkhātassa nibbānassa atthāya vipassanāya ceva maggena ca sahajātavīriyaṃ. Tasmāti yasmā imāni dve padhānāni durabhisambhavāni, tasmā. Dutiyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. पधानसुत्तं • 2. Padhānasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / २. पधानसुत्तवण्णना • 2. Padhānasuttavaṇṇanā
