| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೨. ಪಧಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Padhānasuttavaṇṇanā
೨. ದುತಿಯೇ ಉಭತೋಬ್ಯೂಳ್ಹಸಙ್ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಸದಿಸನ್ತಿ ಯುದ್ಧತ್ಥಾಯ ಉಭತೋರಾಸಿಕತಚತುರಙ್ಗಿನಿಸೇನಾಮಜ್ಝಪ್ಪವೇಸನಸದಿಸಂ। ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಾನಮಾಹೂತಿ ಏತ್ಥ ಕಥಂ ಪನೀದಮುಭಯಂ ಸಮಾನಂ? ಜೀವಿತವಿನಾಸಭೀರುಕೋ ಹಿ ಯುಜ್ಝಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಭೋಗಕ್ಖಯಭೀರುಕೋ ದಾನಂ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ‘‘ಜೀವಿತಞ್ಚ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹಿ ವದನ್ತೋ ನ ಯುಜ್ಝತಿ, ಜೀವಿತೇ ಪನ ಆಲಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘‘ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಚ್ಛೇದೋ ವಾ ಹೋತು ಮರಣಂ ವಾ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೇತಂ ಇಸ್ಸರಿಯ’’ನ್ತಿ ಉಸ್ಸಹನ್ತೋವ ಯುಜ್ಝತಿ । ‘‘ಭೋಗೇ ಚ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ದಾನಞ್ಚ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋಪಿ ನ ದದಾತಿ, ಭೋಗೇಸು ಪನ ಆಲಯಂ ಪಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಸ್ಸಹನ್ತೋವ ದೇತಿ। ಏವಂ ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಂ ಹೋತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಅಪ್ಪಾಪಿ ಸನ್ತಾ ಬಹುಕೇ ಜಿನನ್ತಿ, ಯಥಾ ಚ ಯುದ್ಧೇ ಅಪ್ಪಕಾಪಿ ವೀರಪುರಿಸಾ ಬಹುಕೇ ಭೀರುಪುರಿಸೇ ಜಿನನ್ತಿ, ಏವಂ ಸದ್ಧಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ದಾನಂ ದದನ್ತೋ ಬಹುವಿಧಂ ಲೋಭದೋಸಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾದಿಭೇದಂ ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಂ ಅಭಿಭವತಿ, ಬಹುಞ್ಚ ದಾನವಿಪಾಕಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಾನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ಚೇ ಸದ್ದಹಾನೋ ದದಾತಿ, ತೇನೇವ ಸೋ ಹೋತಿ ಸುಖೀ ಪರತ್ಥಾ’’ತಿ।
2. Dutiye ubhatobyūḷhasaṅgāmappavesanasadisanti yuddhatthāya ubhatorāsikatacaturaṅginisenāmajjhappavesanasadisaṃ. Dānañca yuddhañca samānamāhūti ettha kathaṃ panīdamubhayaṃ samānaṃ? Jīvitavināsabhīruko hi yujjhituṃ na sakkoti, bhogakkhayabhīruko dānaṃ dātuṃ na sakkoti. ‘‘Jīvitañca rakkhissāmi, yujjhissāmī’’ti hi vadanto na yujjhati, jīvite pana ālayaṃ vissajjetvā ‘‘hatthapādādicchedo vā hotu maraṇaṃ vā, gaṇhissāmetaṃ issariya’’nti ussahantova yujjhati . ‘‘Bhoge ca rakkhissāmi, dānañca dassāmī’’ti vadantopi na dadāti, bhogesu pana ālayaṃ pissajjetvā ‘‘mahādānaṃ dassāmī’’ti ussahantova deti. Evaṃ dānañca yuddhañca samaṃ hoti. Kiñca bhiyyo – appāpi santā bahuke jinanti, yathā ca yuddhe appakāpi vīrapurisā bahuke bhīrupurise jinanti, evaṃ saddhādisampanno appakampi dānaṃ dadanto bahuvidhaṃ lobhadosaissāmacchariyadiṭṭhivicikicchādibhedaṃ tappaṭipakkhaṃ abhibhavati, bahuñca dānavipākaṃ adhigacchati. Evampi dānañca yuddhañca samānaṃ. Tenāha ‘‘appampi ce saddahāno dadāti, teneva so hoti sukhī paratthā’’ti.
ಅಗಾರಸ್ಸ ಹಿತಂ ಕಸಿಗೋರಕ್ಖಾದಿ ಅಗಾರಿಯಂ, ತಂ ನತ್ಥಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅನಗಾರಿಯಂ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಗಾರಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜ’’ನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಉಪಧೀ – ಕಾಮುಪಧಿ, ಖನ್ಧುಪಧಿ, ಕಿಲೇಸುಪಧಿ, ಅಭಿಸಙ್ಖಾರುಪಧೀತಿ। ಕಾಮಾಪಿ ಹಿ ‘‘ಯಂ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ, ಅಯಂ ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೯.೩೪) ಏವಂ ವುತ್ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ, ತದಸ್ಸಾದನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ ಉಪಧೀಯತಿ ಏತ್ಥ ಸುಖನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ವಚನತ್ಥೇನ ‘‘ಉಪಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಖನ್ಧಾಪಿ ಖನ್ಧಮೂಲಕಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ, ಕಿಲೇಸಾಪಿ ಅಪಾಯದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ, ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾಪಿ ಭವದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ ‘‘ಉಪಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇಸಂ ಉಪಧೀನಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಪಹಾನಂ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ಖನ್ಧೂಪಧಿ…ಪೇ॰… ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ।
Agārassa hitaṃ kasigorakkhādi agāriyaṃ, taṃ natthi etthāti anagāriyaṃ, pabbajjāti āha ‘‘agārassa…pe… anagāriyaṃ pabbajja’’nti. Sabbūpadhipaṭinissaggatthāyāti ettha cattāro upadhī – kāmupadhi, khandhupadhi, kilesupadhi, abhisaṅkhārupadhīti. Kāmāpi hi ‘‘yaṃ pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (a. ni. 9.34) evaṃ vuttassa sukhassa, tadassādanimittassa vā dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato upadhīyati ettha sukhanti iminā vacanatthena ‘‘upadhī’’ti vuccanti. Khandhāpi khandhamūlakassa dukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, kilesāpi apāyadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato, abhisaṅkhārāpi bhavadukkhassa adhiṭṭhānabhāvato ‘‘upadhī’’ti vuccanti. Sabbesaṃ upadhīnaṃ paṭinissaggo pahānaṃ etthāti sabbūpadhipaṭinissaggaṃ, nibbānaṃ. Tenāha ‘‘sabbesaṃ khandhūpadhi…pe… nibbānassa atthāyā’’ti.
ಪಧಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Padhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೨. ಪಧಾನಸುತ್ತಂ • 2. Padhānasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಪಧಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Padhānasuttavaṇṇanā
