| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
३. पधानियङ्गसुत्तवण्णना
3. Padhāniyaṅgasuttavaṇṇanā
५३. ततिये पधानियङ्गानीति पधानं वुच्चति पदहनभावो, पधानमस्स अत्थीति पधानियो, पधानियस्स भिक्खुनो अङ्गानीति पधानियङ्गानि। सद्धोति सद्धाय समन्नागतो। सद्धा पनेसा आगमसद्धा अधिगमसद्धा ओकप्पनसद्धा पसादसद्धाति चतुब्बिधा। तत्थ सब्बञ्ञुबोधिसत्तानं सद्धा, अभिनीहारतो पट्ठाय आगतत्ता आगमसद्धा नाम। अरियसावकानं पटिवेधेन अधिगतत्ता अधिगमसद्धा नाम। बुद्धो धम्मो सङ्घोति वुत्ते अचलभावेन ओकप्पनं ओकप्पनसद्धा नाम। पसादुप्पत्ति पसादसद्धा नाम। इध ओकप्पनसद्धा अधिप्पेता। बोधिन्ति चतुमग्गञाणं। तं सुप्पटिविद्धं तथागतेनाति सद्दहति। देसनासीसमेव चेतं, इमिना पन अङ्गेन तीसुपि रतनेसु सद्धा अधिप्पेता। यस्स हि बुद्धादीसु पसादो बलवा, तस्स पधानवीरियं इज्झति।
53. Tatiye padhāniyaṅgānīti padhānaṃ vuccati padahanabhāvo, padhānamassa atthīti padhāniyo, padhāniyassa bhikkhuno aṅgānīti padhāniyaṅgāni. Saddhoti saddhāya samannāgato. Saddhā panesā āgamasaddhā adhigamasaddhā okappanasaddhā pasādasaddhāti catubbidhā. Tattha sabbaññubodhisattānaṃ saddhā, abhinīhārato paṭṭhāya āgatattā āgamasaddhā nāma. Ariyasāvakānaṃ paṭivedhena adhigatattā adhigamasaddhā nāma. Buddho dhammo saṅghoti vutte acalabhāvena okappanaṃ okappanasaddhā nāma. Pasāduppatti pasādasaddhā nāma. Idha okappanasaddhā adhippetā. Bodhinti catumaggañāṇaṃ. Taṃ suppaṭividdhaṃ tathāgatenāti saddahati. Desanāsīsameva cetaṃ, iminā pana aṅgena tīsupi ratanesu saddhā adhippetā. Yassa hi buddhādīsu pasādo balavā, tassa padhānavīriyaṃ ijjhati.
अप्पाबाधोति अरोगो। अप्पातङ्कोति निद्दुक्खो। समवेपाकिनियाति समविपाकिनिया। गहणियाति कम्मजतेजोधातुया। नातिसीताय नाच्चुण्हायाति अतिसीतलग्गहणिको हि सीतभीरुको होति, अच्चुण्हग्गहणिको उण्हभीरुको, तेसं पधानं न इज्झति, मज्झिमग्गहणिकस्स इज्झति। तेनाह – मज्झिमाय पधानक्खमायाति। यथाभूतं अत्तानं आविकत्ताति यथाभूतं अत्तनो अगुणं पकासेता। उदयत्थगामिनियाति उदयञ्च अत्थञ्च गन्तुं परिच्छिन्दितुं समत्थाय। एतेन पञ्ञासलक्खणपरिग्गाहकं उदयब्बयञाणं वुत्तं। अरियायाति परिसुद्धाय। निब्बेधिकायाति अनिब्बिद्धपुब्बे लोभक्खन्धादयो निब्बिज्झितुं समत्थाय। सम्मा दुक्खक्खयगामिनियाति तदङ्गवसेन किलेसानं पहीनत्ता यं दुक्खं खीयति, तस्स दुक्खस्स खयगामिनिया। इति सब्बेहिपि इमेहि पदेहि विपस्सनापञ्ञाव कथिता। दुप्पञ्ञस्स हि पधानं न इज्झति।
Appābādhoti arogo. Appātaṅkoti niddukkho. Samavepākiniyāti samavipākiniyā. Gahaṇiyāti kammajatejodhātuyā. Nātisītāya nāccuṇhāyāti atisītalaggahaṇiko hi sītabhīruko hoti, accuṇhaggahaṇiko uṇhabhīruko, tesaṃ padhānaṃ na ijjhati, majjhimaggahaṇikassa ijjhati. Tenāha – majjhimāya padhānakkhamāyāti. Yathābhūtaṃattānaṃ āvikattāti yathābhūtaṃ attano aguṇaṃ pakāsetā. Udayatthagāminiyāti udayañca atthañca gantuṃ paricchindituṃ samatthāya. Etena paññāsalakkhaṇapariggāhakaṃ udayabbayañāṇaṃ vuttaṃ. Ariyāyāti parisuddhāya. Nibbedhikāyāti anibbiddhapubbe lobhakkhandhādayo nibbijjhituṃ samatthāya. Sammā dukkhakkhayagāminiyāti tadaṅgavasena kilesānaṃ pahīnattā yaṃ dukkhaṃ khīyati, tassa dukkhassa khayagāminiyā. Iti sabbehipi imehi padehi vipassanāpaññāva kathitā. Duppaññassa hi padhānaṃ na ijjhati.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. पधानियङ्गसुत्तं • 3. Padhāniyaṅgasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ३-४. पधानियङ्गसुत्तादिवण्णना • 3-4. Padhāniyaṅgasuttādivaṇṇanā
