Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౮. పదీపోపమసుత్తం
8. Padīpopamasuttaṃ
౯౮౪. ‘‘ఆనాపానస్సతిసమాధి , భిక్ఖవే, భావితో బహులీకతో మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. కథం భావితో చ, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి కథం బహులీకతో మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో?
984. ‘‘Ānāpānassatisamādhi , bhikkhave, bhāvito bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso. Kathaṃ bhāvito ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso?
‘‘ఇధ , భిక్ఖవే, భిక్ఖు అరఞ్ఞగతో వా రుక్ఖమూలగతో వా సుఞ్ఞాగారగతో వా నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా ఉజుం కాయం పణిధాయ పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో సతోవ అస్ససతి, సతోవ పస్ససతి. దీఘం వా అస్ససన్తో ‘దీఘం అస్ససామీ’తి పజానాతి…పే॰… ‘పటినిస్సగ్గానుపస్సీ అస్ససిస్సామీ’తి సిక్ఖతి, ‘పటినిస్సగ్గానుపస్సీ పస్ససిస్సామీ’తి సిక్ఖతి. ఏవం భావితో ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధి ఏవం బహులీకతో మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో.
‘‘Idha , bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So satova assasati, satova passasati. Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati. Evaṃ bhāvito kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso.
‘‘అహమ్పి సుదం, భిక్ఖవే, పుబ్బేవ సమ్బోధా అనభిసమ్బుద్ధో బోధిసత్తోవ సమానో ఇమినా విహారేన బహులం విహరామి. తస్స మయ్హం, భిక్ఖవే, ఇమినా విహారేన బహులం విహరతో నేవ కాయో కిలమతి న చక్ఖూని; అనుపాదాయ చ మే ఆసవేహి చిత్తం విముచ్చి.
‘‘Ahampi sudaṃ, bhikkhave, pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno iminā vihārena bahulaṃ viharāmi. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, iminā vihārena bahulaṃ viharato neva kāyo kilamati na cakkhūni; anupādāya ca me āsavehi cittaṃ vimucci.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘నేవ మే కాయో కిలమేయ్య న చక్ఖూని, అనుపాదాయ చ మే ఆసవేహి చిత్తం విముచ్చేయ్యా’తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘neva me kāyo kilameyya na cakkhūni, anupādāya ca me āsavehi cittaṃ vimucceyyā’ti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘యే మే గేహసితా సరసఙ్కప్పా తే పహీయేయ్యు’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘ye me gehasitā sarasaṅkappā te pahīyeyyu’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘అప్పటికూలే పటికూలసఞ్ఞీ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ , భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘పటికూలే అప్పటికూలసఞ్ఞీ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha , bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘పటికూలే చ అప్పటికూలే చ పటికూలసఞ్ఞీ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca paṭikūlasaññī vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘పటికూలే చ అప్పటికూలే చ అప్పటికూలసఞ్ఞీ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘అప్పటికూలఞ్చ పటికూలఞ్చ తదుభయం అభినివజ్జేత్వా ఉపేక్ఖకో విహరేయ్యం సతో సమ్పజానో’తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘appaṭikūlañca paṭikūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహరేయ్యం సతో చ సమ్పజానో, సుఖఞ్చ కాయేన పటిసంవేదేయ్యం, యం తం అరియా ఆచిక్ఖన్తి – ఉపేక్ఖకో సతిమా సుఖవిహారీతి తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihareyyaṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeyyaṃ, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సుఖస్స చ పహానా దుక్ఖస్స చ పహానా పుబ్బేవ సోమనస్సదోమనస్సానం అత్థఙ్గమా అదుక్ఖమసుఖం ఉపేక్ఖాసతిపారిసుద్ధిం చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సబ్బసో రూపసఞ్ఞానం సమతిక్కమా పటిఘసఞ్ఞానం అత్థఙ్గమా నానత్తసఞ్ఞానం అమనసికారా అనన్తో ఆకాసోతి ఆకాసానఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సబ్బసో ఆకాసానఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ అనన్తం విఞ్ఞాణన్తి విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ నత్థి కిఞ్చీతి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ , భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సబ్బసో ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha , bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు చేపి ఆకఙ్ఖేయ్య – ‘సబ్బసో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ సఞ్ఞావేదయితనిరోధం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’న్తి, అయమేవ ఆనాపానస్సతిసమాధి సాధుకం మనసి కాతబ్బో.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
‘‘ఏవం భావితే ఖో, భిక్ఖవే, ఆనాపానస్సతిసమాధిమ్హి ఏవం బహులీకతే, సుఖం చే వేదనం వేదయతి, సా ‘అనిచ్చా’తి పజానాతి, ‘అనజ్ఝోసితా’తి పజానాతి, ‘అనభినన్దితా’తి పజానాతి; దుక్ఖం చే వేదనం వేదయతి, ‘సా అనిచ్చా’తి పజానాతి, ‘అనజ్ఝోసితా’తి పజానాతి, ‘అనభినన్దితా’తి పజానాతి; అదుక్ఖమసుఖం చే వేదనం వేదయతి, ‘సా అనిచ్చా’తి పజానాతి, ‘అనజ్ఝోసితా’తి పజానాతి, ‘అనభినన్దితా’తి పజానాతి’’.
‘‘Evaṃ bhāvite kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhimhi evaṃ bahulīkate, sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā ‘aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti; dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti; adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti’’.
‘‘సుఖం 1 చే వేదనం వేదయతి, విసంయుత్తో నం వేదయతి; దుక్ఖం చే వేదనం వేదయతి, విసంయుత్తో నం వేదయతి; అదుక్ఖమసుఖం చే వేదనం వేదయతి, విసంయుత్తో నం వేదయతి. సో కాయపరియన్తికం వేదనం వేదయమానో ‘కాయపరియన్తికం వేదనం వేదయామీ’తి పజానాతి, జీవితపరియన్తికం వేదనం వేదయమానో ‘జీవితపరియన్తికం వేదనం వేదయామీ’తి పజానాతి, ‘కాయస్స భేదా ఉద్ధం జీవితపరియాదానా ఇధేవ సబ్బవేదయితాని అనభినన్దితాని సీతీభవిస్సన్తీ’తి పజానాతి’’.
‘‘Sukhaṃ 2 ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati; dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati; adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati. So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti’’.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, తేలఞ్చ పటిచ్చ, వట్టిఞ్చ పటిచ్చ తేలప్పదీపో ఝాయేయ్య, తస్సేవ తేలస్స చ వట్టియా చ పరియాదానా అనాహారో నిబ్బాయేయ్య; ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు కాయపరియన్తికం వేదనం వేదయమానో ‘కాయపరియన్తికం వేదనం వేదయామీ’తి పజానాతి, జీవితపరియన్తికం వేదనం వేదయమానో ‘జీవితపరియన్తికం వేదనం వేదయామీ’తి పజానాతి, ‘కాయస్స భేదా ఉద్ధం జీవితపరియాదానా ఇధేవ సబ్బవేదయితాని అనభినన్దితాని సీతీభవిస్సన్తీ’తి పజానాతీ’’తి. అట్ఠమం.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, telañca paṭicca, vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo jhāyeyya, tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānātī’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. పదీపోపమసుత్తవణ్ణనా • 8. Padīpopamasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౮. పదీపోపమసుత్తవణ్ణనా • 8. Padīpopamasuttavaṇṇanā