| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
८. पदीपोपमसुत्तवण्णना
8. Padīpopamasuttavaṇṇanā
९८४. अट्ठमे नेव कायोपि किलमति न चक्खूनीति अञ्ञेसु हि कम्मट्ठानेसु कम्मं करोन्तस्स कायोपि किलमति, चक्खूनिपि विहञ्ञन्ति। धातुकम्मट्ठानस्मिञ्हि कम्मं करोन्तस्स कायो किलमति, यन्ते पक्खिपित्वा पीळनाकारप्पत्तो विय होति। कसिणकम्मट्ठाने कम्मं करोन्तस्स चक्खूनि फन्दन्ति किलमन्ति, निक्खमित्वा पतनाकारप्पत्तानि विय होन्ति। इमस्मिं पन कम्मट्ठाने कम्मं करोन्तस्स नेव कायो किलमति, न अक्खीनि विहञ्ञन्ति। तस्मा एवमाह।
984. Aṭṭhame neva kāyopi kilamati na cakkhūnīti aññesu hi kammaṭṭhānesu kammaṃ karontassa kāyopi kilamati, cakkhūnipi vihaññanti. Dhātukammaṭṭhānasmiñhi kammaṃ karontassa kāyo kilamati, yante pakkhipitvā pīḷanākārappatto viya hoti. Kasiṇakammaṭṭhāne kammaṃ karontassa cakkhūni phandanti kilamanti, nikkhamitvā patanākārappattāni viya honti. Imasmiṃ pana kammaṭṭhāne kammaṃ karontassa neva kāyo kilamati, na akkhīni vihaññanti. Tasmā evamāha.
सब्बसो रूपसञ्ञानन्तिआदि कस्मा वुत्तं, किं आनापाने कसिणुग्घाटनं लब्भतीति? तिपिटकचूळाभयत्थेरो पनाह – ‘‘यस्मा आनापाननिमित्तं तारकरूपमुत्तावलिकादिसदिसं हुत्वा पञ्ञायति, तस्मा तत्थ कसिणुग्घाटनं लब्भती’’ति। तिपिटकचूळनागत्थेरो ‘‘न लब्भतेवा’’ति आह। अलब्भन्ते अयं अरियिद्धिआदिको पभेदो कस्मा गहितोति? आनिसंसदस्सनत्थं। अरियं वा हि इद्धिं चत्तारि वा रूपावचरज्झानानि चतस्सो वा अरूपसमापत्तियो निरोधसमापत्तिं वा पत्थयमानेन भिक्खुना अयं आनापानस्सतिसमाधि साधुकं मनसिकातब्बो। यथा हि नगरे लद्धे यं चतूसु दिसासु उट्ठानकभण्डं, तं चतूहि द्वारेहि नगरमेव पविसतीति, जनपदो लद्धो च होति। नगरस्सेव हेसो आनिसंसो। एवं आनापानस्सतिसमाधिभावनाय आनिसंसो एस अरियिद्धिआदिको पभेदो, सब्बाकारेन भाविते आनापानस्सतिसमाधिस्मिं सब्बमेतं योगिनो निप्फज्जतीति आनिसंसदस्सनत्थं वुत्तं। सुखञ्चेति एत्थ सोति कस्मा न वुत्तं? यस्मा भिक्खूति इमस्मिं वारे नागतं।
Sabbasorūpasaññānantiādi kasmā vuttaṃ, kiṃ ānāpāne kasiṇugghāṭanaṃ labbhatīti? Tipiṭakacūḷābhayatthero panāha – ‘‘yasmā ānāpānanimittaṃ tārakarūpamuttāvalikādisadisaṃ hutvā paññāyati, tasmā tattha kasiṇugghāṭanaṃ labbhatī’’ti. Tipiṭakacūḷanāgatthero ‘‘na labbhatevā’’ti āha. Alabbhante ayaṃ ariyiddhiādiko pabhedo kasmā gahitoti? Ānisaṃsadassanatthaṃ. Ariyaṃ vā hi iddhiṃ cattāri vā rūpāvacarajjhānāni catasso vā arūpasamāpattiyo nirodhasamāpattiṃ vā patthayamānena bhikkhunā ayaṃ ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasikātabbo. Yathā hi nagare laddhe yaṃ catūsu disāsu uṭṭhānakabhaṇḍaṃ, taṃ catūhi dvārehi nagarameva pavisatīti, janapado laddho ca hoti. Nagarasseva heso ānisaṃso. Evaṃ ānāpānassatisamādhibhāvanāya ānisaṃso esa ariyiddhiādiko pabhedo, sabbākārena bhāvite ānāpānassatisamādhismiṃ sabbametaṃ yogino nipphajjatīti ānisaṃsadassanatthaṃ vuttaṃ. Sukhañceti ettha soti kasmā na vuttaṃ? Yasmā bhikkhūti imasmiṃ vāre nāgataṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. पदीपोपमसुत्तं • 8. Padīpopamasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ८. पदीपोपमसुत्तवण्णना • 8. Padīpopamasuttavaṇṇanā
