| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๘. ปทีโปปมสุตฺตวณฺณนา
8. Padīpopamasuttavaṇṇanā
๙๘๔. ‘‘เนว กาโยปิ กิลมติ น จกฺขูนี’’ติ อฎฺฐกถายํ ปทุทฺธาโร กโตฯ ‘‘กาโยปิ กิลมติ, จกฺขูนิปิ วิหญฺญนฺตี’’ติ วตฺวา ยตฺถ ยถา โหติ, ตานิ ทเสฺสตุํ ‘‘ธาตุกมฺมฎฺฐานสฺมิํ หี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ จกฺขูนิ ผนฺทนฺติ กิลมนฺตีติอาทิ อติเวลํ อุปนิชฺฌายเน โหตีติ กตฺวา วุตฺตํฯ อิมสฺมิํ ปน กมฺมฎฺฐาเนติ อานาปานกมฺมฎฺฐาเนฯ เอวมาหาติ ‘‘ภิกฺขุ เจปิ อากเงฺขยฺย, เนว กาโย กิลเมยฺยา’’ติ เอวมาหฯ
984. ‘‘Neva kāyopi kilamati na cakkhūnī’’ti aṭṭhakathāyaṃ paduddhāro kato. ‘‘Kāyopi kilamati, cakkhūnipi vihaññantī’’ti vatvā yattha yathā hoti, tāni dassetuṃ ‘‘dhātukammaṭṭhānasmiṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Cakkhūni phandanti kilamantītiādi ativelaṃ upanijjhāyane hotīti katvā vuttaṃ. Imasmiṃ pana kammaṭṭhāneti ānāpānakammaṭṭhāne. Evamāhāti ‘‘bhikkhu cepi ākaṅkheyya, neva kāyo kilameyyā’’ti evamāha.
ลพฺภตีติ อฎฺฐกถาธิปฺปาเย ฐตฺวา วุตฺตํ, ปรโต อาคเตน เถรวาเทน โส อนิจฺฉิโตฯ น หิ ตารกรูปมุตฺตาวฬิกาทิสทิสํ นิมิตฺตูปฎฺฐานาการมตฺตํ ขณมตฺตฎฺฐายินํ กสิณนิมิเตฺตสุ วิย อุคฺฆาฎนํ กาตุํ สโกฺกติฯ เตนาห ‘‘น ลพฺภเตวา’’ติฯ อานิสํสทสฺสนตฺถํ คหิโต, อานาปานสฺสติสมาธิสฺมิํ สิเทฺธ อยํ คุโณ สุเขเนว อิชฺฌตีติฯ ยสฺมา ภิกฺขูติ อิมสฺมิํ วาเร นาคตนฺติ ยถา ปุริมวาเร ‘‘ภิกฺขุ เจปิ อากเงฺขยฺยา’’ติ อาคตํ, เอวํ อิธ ‘‘ภาวิเต โข, ภิกฺขเว, อานาปานสฺสติสมาธิมฺหี’’ติ อาคตวาเร ภิกฺขุคฺคหณมกตํ, ตสฺมา ‘‘โส’’ติ น วุตฺตํฯ
Labbhatīti aṭṭhakathādhippāye ṭhatvā vuttaṃ, parato āgatena theravādena so anicchito. Na hi tārakarūpamuttāvaḷikādisadisaṃ nimittūpaṭṭhānākāramattaṃ khaṇamattaṭṭhāyinaṃ kasiṇanimittesu viya ugghāṭanaṃ kātuṃ sakkoti. Tenāha ‘‘na labbhatevā’’ti. Ānisaṃsadassanatthaṃ gahito, ānāpānassatisamādhismiṃ siddhe ayaṃ guṇo sukheneva ijjhatīti. Yasmā bhikkhūti imasmiṃ vāre nāgatanti yathā purimavāre ‘‘bhikkhu cepi ākaṅkheyyā’’ti āgataṃ, evaṃ idha ‘‘bhāvite kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhimhī’’ti āgatavāre bhikkhuggahaṇamakataṃ, tasmā ‘‘so’’ti na vuttaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๘. ปทีโปปมสุตฺตํ • 8. Padīpopamasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๘. ปทีโปปมสุตฺตวณฺณนา • 8. Padīpopamasuttavaṇṇanā
