| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
7. Pādukavaggavaṇṇanā
੬੩੮. ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਦਣ੍ਡਕੇ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਂ ਅਪ੍ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਕੇવਲਂ ਪਾਦੁਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ। ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ। ਉਪਾਹਨਾਯਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਓਮੁਕ੍ਕੋਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਣ੍ਹਿਕਬਦ੍ਧਂ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ।
638.Akkantassāti chattadaṇḍake aṅgulantaraṃ appavesetvā kevalaṃ pādukaṃ akkamitvā ṭhitassa. Paṭimukkassāti paṭimuñcitvā ṭhitassa. Upāhanāyapi eseva nayo. Omukkoti panettha paṇhikabaddhaṃ omuñcitvā ṭhito vuccati.
੬੪੦. ਯਾਨਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇਪਿ ਦ੍વੀਹਿ ਜਨੇਹਿ ਹਤ੍ਥਸਙ੍ਘਾਟੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਸਾਟਕੇ વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ વਂਸੇਨ વਯ੍ਹਤਿ, ਅਯੁਤ੍ਤੇ વਾ વਯ੍ਹਾਦਿਕੇ ਯਾਨੇ , વਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ વਾ ਠਪਿਤੇ ਚਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਯਾਨਗਤੋਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਦ੍વੇਪਿ ਏਕਯਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ। વਿਸੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁਪਿ ਉਚ੍ਚੇ ਯਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਨੀਚੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸਮਪ੍ਪਮਾਣੇਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਨ ਉਚ੍ਚਤਰੇਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।
640.Yānagatassāti ettha sacepi dvīhi janehi hatthasaṅghāṭena gahito, sāṭake vā ṭhapetvā vaṃsena vayhati, ayutte vā vayhādike yāne , visaṅkharitvā vā ṭhapite cakkamattepi nisinno yānagatotveva saṅkhyaṃ gacchati. Sace pana dvepi ekayāne nisinnā honti, vaṭṭati. Visuṃ nisinnesupi ucce yāne nisinnena nīce nisinnassa desetuṃ vaṭṭati, samappamāṇepi vaṭṭati. Purime yāne nisinnena pacchime nisinnassa vaṭṭati. Pacchime pana uccatarepi nisinnena desetuṃ na vaṭṭati.
੬੪੧. ਸਯਨਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕਟਸਾਰਕੇਪਿ ਪਕਤਿਭੂਮਿਯਮ੍ਪਿ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚੇਪਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠੇ વਾ ਭੂਮਿਪਦੇਸੇ વਾ ਠਿਤੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ વਾ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਸਯਨਗਤੇਨ ਪਨ ਸਯਨਗਤਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਤਰੇ વਾ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣੇ વਾ ਨਿਪਨ੍ਨੇਨ ਦੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਨਿਪਨ੍ਨੇਨ ਚ ਠਿਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਦੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨਾਪਿ ਠਿਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ વਟ੍ਟਤਿ। ਠਿਤੇਨ ਠਿਤਸ੍ਸੇવ વਟ੍ਟਤਿ।
641.Sayanagatassāti antamaso kaṭasārakepi pakatibhūmiyampi nipannassa uccepi mañcapīṭhe vā bhūmipadese vā ṭhitena nisinnena vā desetuṃ na vaṭṭati. Sayanagatena pana sayanagatassa uccatare vā samappamāṇe vā nipannena desetuṃ vaṭṭati. Nipannena ca ṭhitassa vā nisinnassa vā desetuṃ vaṭṭati, nisinnenāpi ṭhitassa vā nisinnassa vā vaṭṭati. Ṭhitena ṭhitasseva vaṭṭati.
੬੪੨. ਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯਾਤਿ ਆਯੋਗਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ વਾ ਹਤ੍ਥਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ વਾ ਦੁਸ੍ਸਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ વਾ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।
642.Pallatthikāyāti āyogapallatthikāya vā hatthapallatthikāya vā dussapallatthikāya vā yāya kāyaci pallatthikāya nisinnassa agilānassa desetuṃ na vaṭṭati.
੬੪੩. વੇਠਿਤਸੀਸਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਸ੍ਸવੇਠਨੇਨ વਾ ਮੋਲ਼ਿਆਦੀਹਿ વਾ ਯਥਾ ਕੇਸਨ੍ਤੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ; ਏવਂ વੇਠਿਤਸੀਸਸ੍ਸ।
643.Veṭhitasīsassāti dussaveṭhanena vā moḷiādīhi vā yathā kesanto na dissati; evaṃ veṭhitasīsassa.
੬੪੪. ਓਗੁਣ੍ਠਿਤਸੀਸਸ੍ਸਾਤਿ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤਸ੍ਸ।
644.Oguṇṭhitasīsassāti sasīsaṃ pārutassa.
੬੪੫. ਛਮਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ। ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ વਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਿਣਾਨਿਪਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ।
645.Chamāyaṃ nisinnenāti bhūmiyaṃ nisinnena. Āsane nisinnassāti antamaso vatthampi tiṇānipi santharitvā nisinnassa.
੬੪੭. ਛਪਕਸ੍ਸਾਤਿ ਚਣ੍ਡਾਲਸ੍ਸ। ਛਪਕੀਤਿ ਚਣ੍ਡਾਲੀ। ਨਿਲੀਨੋਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋ ਹਿ ਨਾਮ। ਸਬ੍ਬਮਿਦਂ ਚਰਿਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਰਿਪਤੀਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਸਙ੍ਕਰਂ ਗਤੋ ਨਿਮ੍ਮਰਿਯਾਦੋ’’ਤਿ ਇਮਂ વਚਨਂ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਤੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਪਤਿਤੋ। ਪਤਿਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
647.Chapakassāti caṇḍālassa. Chapakīti caṇḍālī. Nilīnoti paṭicchanno hutvā. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Sabbamidaṃ carimaṃ katanti tattheva paripatīti ‘‘sabbo ayaṃ loko saṅkaraṃ gato nimmariyādo’’ti imaṃ vacanaṃ vatvā tattheva tesaṃ dvinnampi antarā rukkhato patito. Patitvā ca pana ubhinnampi purato ṭhatvā imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ਉਭੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਸ੍ਮਾ ਕੁਮ੍ਭਮਿવਾਭਿਦਾ’’ਤਿ॥
‘‘Ubho atthaṃ na jānanti…pe… asmā kumbhamivābhidā’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਉਭੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਜਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਰੇਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇ ਤੇ ਉਭੋਤਿ? ‘‘ਯੋ ਚਾਯਂ ਮਨ੍ਤਂ વਾਚੇਤਿ, ਯੋ ਚਾਧਮ੍ਮੇਨਧੀਯਤੀ’’ਤਿ। ਏવਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਞ੍ਚ ਰਾਜਾਨਞ੍ਚ ਉਭੋਪਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਭਾવੇ ਠਪੇਸਿ।
Tattha ubho atthaṃ na jānantīti dvepi janā pāḷiyā atthaṃ na jānanti. Dhammaṃ na passareti pāḷiṃ na passanti. Katame te ubhoti? ‘‘Yo cāyaṃ mantaṃvāceti, yo cādhammenadhīyatī’’ti. Evaṃ brāhmaṇañca rājānañca ubhopi adhammikabhāve ṭhapesi.
ਤਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਾਲੀਨਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਜਾਨਾਮਹਂ ਭੋ ‘‘ਅਯਂ ਅਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਮਯਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਜਨੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਕੋ ਸਾਲੀਨਂ ਓਦਨੋ ਭੁਤ੍ਤੋ। ਸੁਚਿਮਂਸੂਪਸੇਚਨੋਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰવਿਕਤਿਸਮ੍ਪਾਦਿਤਂ ਸੁਚਿਮਂਸੂਪਸੇਚਨਂ ਮਿਸ੍ਸੀਕਰਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਚਿਮਂਸੂਪਸੇਚਨੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੇ ਨ વਤ੍ਤਾਮੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਮਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਓਦਨੋ ਭੁਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਬਹੂ ਲਾਭਾ ਲਦ੍ਧਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੇ ਅਹਂ ਨ વਤ੍ਤਾਮਿ ਉਦਰੇ ਬਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਨ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਰਿਯੇਹਿ વਣ੍ਣਿਤੋ ਪਸਤ੍ਥੋ ਥੋਮਿਤੋਤਿ ਜਾਨਾਮਿ।
Tato brāhmaṇo sālīnanti gāthamāha. Tassattho – jānāmahaṃ bho ‘‘ayaṃ adhammo’’ti; api ca kho mayā dīgharattaṃ saputtadāraparijanena rañño santako sālīnaṃ odano bhutto. Sucimaṃsūpasecanoti nānappakāravikatisampāditaṃ sucimaṃsūpasecanaṃ missīkaraṇamassāti sucimaṃsūpasecano. Tasmā dhamme na vattāmīti yasmā evaṃ mayā rañño odano bhutto, aññe ca bahū lābhā laddhā, tasmā dhamme ahaṃ na vattāmi udare baddho hutvā, na dhammaṃ ajānanto. Ayañhi dhammo ariyehi vaṇṇito pasattho thomitoti jānāmi.
ਅਥ ਨਂ ਛਪਕੋ ‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਗਾਥਾਦ੍વਯੇਨ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਤਯਾ ਧਨਲਾਭੋ ਚ ਯਸਲਾਭੋ ਚ ਲਦ੍ਧੋ, ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਤਂ ਧਨਲਾਭਂ ਯਸਲਾਭਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ। ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਤਯਾ ਲਦ੍ਧੋ ਲਾਭੋ ਆਯਤਿਂ ਅਪਾਯੇਸੁ વਿਨਿਪਾਤਨਹੇਤੁਨਾ ਸਮ੍ਪਤਿ ਚ ਅਧਮ੍ਮਚਰਣੇਨ વੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏવਰੂਪਾ ਯਾ વੁਤ੍ਤਿ ਆਯਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤੇਨ ਇਧ ਅਧਮ੍ਮਚਰਣੇਨ વਾ ਨਿਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਤਾਯ વੁਤ੍ਤਿਯਾ? ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
Atha naṃ chapako ‘‘dhiratthū’’tiādinā gāthādvayena ajjhabhāsi. Tassattho – yo tayā dhanalābho ca yasalābho ca laddho, dhiratthu taṃ dhanalābhaṃ yasalābhañca brāhmaṇa. Kasmā? Yasmā ayaṃ tayā laddho lābho āyatiṃ apāyesu vinipātanahetunā sampati ca adhammacaraṇena vutti nāma hoti. Evarūpā yā vutti āyatiṃ vinipātena idha adhammacaraṇena vā nippajjati, kiṃ tāya vuttiyā? Tena vuttaṃ –
‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਤਂ ਧਨਲਾਭਂ, ਯਸਲਾਭਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
‘‘Dhiratthu taṃ dhanalābhaṃ, yasalābhañca brāhmaṇa;
ਯਾ વੁਤ੍ਤਿ વਿਨਿਪਾਤੇਨ, ਅਧਮ੍ਮਚਰਣੇਨ વਾ’’ਤਿ॥
Yā vutti vinipātena, adhammacaraṇena vā’’ti.
ਪਰਿਬ੍ਬਜ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇਤਿ ਮਹਾਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਇਤੋ ਦਿਸਾ ਸੀਘਂ ਪਲਾਯਸ੍ਸੁ। ਪਚਨ੍ਤਞ੍ਞੇਪਿ ਪਾਣਿਨੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਚਨ੍ਤਿ ਚੇવ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ; ਨ ਕੇવਲਂ ਤ੍વਞ੍ਚੇવ ਰਾਜਾ ਚ। ਮਾ ਤ੍વਂ ਅਧਮ੍ਮੋ ਆਚਰਿਤੋ ਅਸ੍ਮਾ ਕੁਮ੍ਭਮਿવਾਭਿਦਾਤਿ ਸਚੇ ਹਿ ਤ੍વਂ ਇਤੋ ਅਪਰਿਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਇਮਂ ਅਧਮ੍ਮਂ ਆਚਰਿਸ੍ਸਸਿ , ਤਤੋ ਤ੍વਂ ਸੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਏવਂ ਆਚਰਿਤੋ ਯਥਾ ਉਦਕਕੁਮ੍ਭਂ ਪਾਸਾਣੋ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ; ਏવਂ ਭੇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਮਯਂ ਤਂ વਦਾਮ –
Paribbaja mahābrahmeti mahābrāhmaṇa ito disā sīghaṃ palāyassu. Pacantaññepi pāṇinoti aññepi sattā pacanti ceva bhuñjanti ca; na kevalaṃ tvañceva rājā ca. Mā tvaṃ adhammo ācarito asmā kumbhamivābhidāti sace hi tvaṃ ito aparibbajitvā imaṃ adhammaṃ ācarissasi , tato tvaṃ so adhammo evaṃ ācarito yathā udakakumbhaṃ pāsāṇo bhindeyya; evaṃ bhecchati, tena mayaṃ taṃ vadāma –
‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਜ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਪਚਨ੍ਤਞ੍ਞੇਪਿ ਪਾਣਿਨੋ।
‘‘Paribbaja mahābrahme, pacantaññepi pāṇino;
ਮਾ ਤ੍વਂ ਅਧਮ੍ਮੋ ਆਚਰਿਤੋ, ਅਸ੍ਮਾ ਕੁਮ੍ਭਮਿવਾਭਿਦਾ’’ਤਿ॥
Mā tvaṃ adhammo ācarito, asmā kumbhamivābhidā’’ti.
ਉਚ੍ਚੇ ਆਸਨੇਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸੇਪਿ ਉਨ੍ਨਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।
Ucce āsaneti antamaso bhūmippadesepi unnataṭṭhāne nisinnassa desetuṃ na vaṭṭati.
੬੪੮. ਨ ਠਿਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸਚੇਪਿ ਥੇਰੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ। ਗਾਰવੇਨ ਪਨ ਥੇਰਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ વਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਕਥੇਮੀਤਿ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
648.Naṭhito nisinnassāti sacepi therupaṭṭhānaṃ gantvā ṭhitaṃ daharabhikkhuṃ āsane nisinno mahāthero pañhaṃ pucchati, na kathetabbaṃ. Gāravena pana theraṃ uṭṭhahitvā pucchathāti vattuṃ na sakkā, passe ṭhitabhikkhussa kathemīti kathetuṃ vaṭṭati.
੬੪੯. ਨ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਥੇਮੀਤਿ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਧਮ੍ਮਂ ਪਨ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸਮਧੁਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
649.Na pacchato gacchantenāti ettha sace purato gacchanto pacchato gacchantaṃ pañhaṃ pucchati, na kathetabbaṃ. Pacchimassa bhikkhuno kathemīti kathetuṃ vaṭṭati. Saddhiṃ uggahitadhammaṃ pana sajjhāyituṃ vaṭṭati. Samadhurena gacchantassa kathetuṃ vaṭṭati.
੬੫੦. ਨ ਉਪ੍ਪਥੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਚੇ ਦ੍વੇਪਿ ਸਕਟਪਥੇ ਏਕੇਕਚਕ੍ਕਪਥੇਨ વਾ ਉਪ੍ਪਥੇਨ વਾ ਸਮਧੁਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ।
650.Na uppathenāti etthāpi sace dvepi sakaṭapathe ekekacakkapathena vā uppathena vā samadhuraṃ gacchanti, vaṭṭati.
੬੫੧. ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸਾ ਉਚ੍ਚਾਰੋ વਾ ਪਸ੍ਸਾવੋ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਕਤੋ ਨਾਮ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ।
651.Asañciccāti paṭicchannaṭṭhānaṃ gacchantassa sahasā uccāro vā passāvo vā nikkhamati, asañcicca kato nāma anāpatti.
੬੫੨. ਨ ਹਰਿਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਮ੍ਪਿ ਜੀવਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਪਥવਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾਖਾ વਾ ਭੂਮਿਲਗ੍ਗਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਹਰਿਤਸਙ੍ਖਾਤਮੇવ। ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਤੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਸਹਸਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਗਿਲਾਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ। ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇ ਕਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਤਿਣਣ੍ਡੁਪਕਂ વਾ ਪਲਾਲਣ੍ਡੁਪਕਂ વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਤੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਹਰਿਤਂ ਓਤ੍ਥਰਤਿ, વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਖੇਲ਼ੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ।
652.Na hariteti ettha yampi jīvarukkhassa mūlaṃ pathaviyaṃ dissamānaṃ gacchati, sākhā vā bhūmilaggā gacchati, sabbaṃ haritasaṅkhātameva. Khandhe nisīditvā appaharitaṭṭhāne pātetuṃ vaṭṭati. Appaharitaṭṭhānaṃ olokentasseva sahasā nikkhamati, gilānaṭṭhāne ṭhito hoti, vaṭṭati. Appaharite katoti appaharitaṃ alabhantena tiṇaṇḍupakaṃ vā palālaṇḍupakaṃ vā ṭhapetvā katopi pacchā haritaṃ ottharati, vaṭṭatiyeva. Kheḷena cettha siṅghāṇikāpi saṅgahitāti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
੬੫੩. ਨ ਉਦਕੇਤਿ ਏਤਂ ਪਰਿਭੋਗਉਦਕਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, વਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕੇਸੁ ਪਨ ਅਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਦੇવੇ વਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਉਦਕੋਘੋ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
653.Na udaketi etaṃ paribhogaudakameva sandhāya vuttaṃ, vaccakuṭisamuddādiudakesu pana aparibhogesu anāpatti. Deve vassante samantato udakogho hoti, anudakaṭṭhānaṃ olokentasseva nikkhamati, vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ vuttaṃ – ‘‘etādise kāle anudakaṭṭhānaṃ alabhantena kātuṃ vaṭṭatī’’ti. Sesaṃ sabbasikkhāpadesu uttānatthameva.
ਸਤ੍ਤਮੋ વਗ੍ਗੋ।
Sattamo vaggo.
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਦੀਪਨਤ੍ਥਾਯ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ – ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਸਕਬਲ਼ੇਨ ਮੁਖੇਨ ਬ੍ਯਾਹਰਣਂ ਏਕਂ, ਛਮਾਨੀਚਾਸਨਠਾਨਪਚ੍ਛਤੋਗਮਨਉਪ੍ਪਥਗਮਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮਨੁਭਾਸਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਕਾਯવਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕਿਰਿਯਾਨਿ, ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ , ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ, ਲੋਕવਜ੍ਜਾਨਿ, ਕਾਯਕਮ੍ਮવਚੀਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਾਨੀਤਿ।
Samuṭṭhānādidīpanatthāya panettha idaṃ pakiṇṇakaṃ – ujjagghikauccāsaddapaṭisaṃyuttāni cattāri, sakabaḷena mukhena byāharaṇaṃ ekaṃ, chamānīcāsanaṭhānapacchatogamanauppathagamanapaṭisaṃyuttāni pañcāti imāni dasa sikkhāpadāni samanubhāsanasamuṭṭhānāni kāyavācācittato samuṭṭhahanti, kiriyāni, saññāvimokkhāni , sacittakāni, lokavajjāni, kāyakammavacīkammāni, akusalacittāni, dukkhavedanānīti.
ਸੂਪੋਦਨવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਤੋ ਕਾਯવਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਚ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਕਿਰਿਯਂ, ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਲੋਕવਜ੍ਜਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ, ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
Sūpodanaviññattisikkhāpadaṃ theyyasatthasamuṭṭhānaṃ kāyacittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
ਛਤ੍ਤਪਾਣਿਦਣ੍ਡਪਾਣਿਸਤ੍ਥਪਾਣਿਆવੁਧਪਾਣਿਪਾਦੁਕਉਪਾਹਨਯਾਨਸਯਨਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕવੇਠਿਤਓਗੁਣ੍ਠਿਤਨਾਮਕਾਨਿ ਏਕਾਦਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ વਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾਨਿ, ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ, ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ, ਲੋਕવਜ੍ਜਾਨਿ, વਚੀਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਾਨੀਤਿ।
Chattapāṇidaṇḍapāṇisatthapāṇiāvudhapāṇipādukaupāhanayānasayanapallatthikaveṭhitaoguṇṭhitanāmakāni ekādasa sikkhāpadāni dhammadesanasamuṭṭhānāni vācācittato samuṭṭhahanti, kiriyākiriyāni, saññāvimokkhāni, sacittakāni, lokavajjāni, vacīkammāni, akusalacittāni, dukkhavedanānīti.
ਅવਸੇਸਾਨਿ ਤੇਪਣ੍ਣਾਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ।
Avasesāni tepaṇṇāsa sikkhāpadāni paṭhamapārājikasamuṭṭhānānīti.
ਸਬ੍ਬਸੇਖਿਯੇਸੁ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਥੂਪੀਕਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਮ੍ਹੀਤਿ ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਗਿਲਾਨੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ।
Sabbasekhiyesu ābādhapaccayā anāpatti, thūpīkatapiṇḍapāte sūpabyañjanena paṭicchādane ujjhānasaññimhīti tīsu sikkhāpadesu gilāno natthīti.
ਸੇਖਿਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sekhiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਸੇਖਿਯਕਣ੍ਡਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Sekhiyakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗੋ • 7. Pādukavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 7. Pādukavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 7. Pādukavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 7. Pādukavaggavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੭. ਪਾਦੁਕવਗ੍ਗ-ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ • 7. Pādukavagga-atthayojanā
