| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
பகிண்ணககதா²
Pakiṇṇakakathā
இமேஸு பன ரூபேஸு அஸம்மோஹத்த²ங் ஸமோதா⁴னங் ஸமுட்டா²னங் பரினிப்ப²ன்னஞ்ச ஸங்க²தந்தி இத³ங் ‘பகிண்ணகங்’ வேதி³தப்³ப³ங்.
Imesu pana rūpesu asammohatthaṃ samodhānaṃ samuṭṭhānaṃ parinipphannañca saṅkhatanti idaṃ ‘pakiṇṇakaṃ’ veditabbaṃ.
தத்த² ‘ஸமோதா⁴ன’ந்தி ஸப்³ப³மேவ ஹித³ங் ரூபங் ஸமோதா⁴னதோ சக்கா²யதனங்…பே॰… கப³ளீகாரோ ஆஹாரோ, பொ²ட்ட²ப்³பா³யதனங் ஆபோதா⁴தூதி பஞ்சவீஸதிஸங்க்²யங் ஹோதி. தங் வத்து²ரூபேன ஸத்³தி⁴ங் ச²ப்³பீ³ஸதிஸங்க்²யங் வேதி³தப்³ப³ங். இதோ அஞ்ஞங் ரூபங் நாம நத்தி². கேசி பன ‘மித்³த⁴ரூபங் நாம அத்தீ²’தி வத³ந்தி. தே ‘‘அத்³தா⁴ முனீஸி ஸம்பு³த்³தோ⁴, நத்தி² நீவரணா தவா’’திஆதீ³னி (ஸு॰ நி॰ 546) வத்வா மித்³த⁴ரூபங் நாம நத்தீ²தி படிஸேதே⁴தப்³பா³. அபரே ப³லரூபேன ஸத்³தி⁴ங் ஸத்தவீஸதி, ஸம்ப⁴வரூபேன ஸத்³தி⁴ங் அட்ட²வீஸதி, ஜாதிரூபேன ஸத்³தி⁴ங் ஏகூனதிங்ஸதி, ரோக³ரூபேன ஸத்³தி⁴ங் ஸமதிங்ஸதி ரூபானீதி வத³ந்தி. தேபி தேஸங் விஸுங் அபா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா படிக்கி²பிதப்³பா³. வாயோதா⁴துயா ஹி க³ஹிதாய ப³லரூபங் க³ஹிதமேவ, அஞ்ஞங் ப³லரூபங் நாம நத்தி². ஆபோதா⁴துயா ஸம்ப⁴வரூபங், உபசயஸந்ததீஹி ஜாதிரூபங், ஜரதாஅனிச்சதாஹி க³ஹிதாஹி ரோக³ரூபங் க³ஹிதமேவ. அஞ்ஞங் ரோக³ரூபங் நாம நத்தி². யோபி கண்ணரோகா³தி³ ஆபா³தோ⁴ ஸோ விஸமபச்சயஸமுட்டி²ததா⁴துமத்தமேவ. ந அஞ்ஞோ தத்த² ரோகோ³ நாம அத்தீ²தி ஸமோதா⁴னதோ ச²ப்³பீ³ஸதிமேவ ரூபானி.
Tattha ‘samodhāna’nti sabbameva hidaṃ rūpaṃ samodhānato cakkhāyatanaṃ…pe… kabaḷīkāro āhāro, phoṭṭhabbāyatanaṃ āpodhātūti pañcavīsatisaṅkhyaṃ hoti. Taṃ vatthurūpena saddhiṃ chabbīsatisaṅkhyaṃ veditabbaṃ. Ito aññaṃ rūpaṃ nāma natthi. Keci pana ‘middharūpaṃ nāma atthī’ti vadanti. Te ‘‘addhā munīsi sambuddho, natthi nīvaraṇā tavā’’tiādīni (su. ni. 546) vatvā middharūpaṃ nāma natthīti paṭisedhetabbā. Apare balarūpena saddhiṃ sattavīsati, sambhavarūpena saddhiṃ aṭṭhavīsati, jātirūpena saddhiṃ ekūnatiṃsati, rogarūpena saddhiṃ samatiṃsati rūpānīti vadanti. Tepi tesaṃ visuṃ abhāvaṃ dassetvā paṭikkhipitabbā. Vāyodhātuyā hi gahitāya balarūpaṃ gahitameva, aññaṃ balarūpaṃ nāma natthi. Āpodhātuyā sambhavarūpaṃ, upacayasantatīhi jātirūpaṃ, jaratāaniccatāhi gahitāhi rogarūpaṃ gahitameva. Aññaṃ rogarūpaṃ nāma natthi. Yopi kaṇṇarogādi ābādho so visamapaccayasamuṭṭhitadhātumattameva. Na añño tattha rogo nāma atthīti samodhānato chabbīsatimeva rūpāni.
‘ஸமுட்டா²ன’ந்தி கதி ரூபானி கதிஸமுட்டா²னானி? த³ஸ ஏகஸமுட்டா²னானி, ஏகங் த்³விஸமுட்டா²னங், தீணி திஸமுட்டா²னானி, நவ சதுஸமுட்டா²னானி, த்³வே ந கேனசி ஸமுட்ட²ஹந்தி.
‘Samuṭṭhāna’nti kati rūpāni katisamuṭṭhānāni? Dasa ekasamuṭṭhānāni, ekaṃ dvisamuṭṭhānaṃ, tīṇi tisamuṭṭhānāni, nava catusamuṭṭhānāni, dve na kenaci samuṭṭhahanti.
தத்த² சக்கு²பஸாதோ³…பே॰… ஜீவிதிந்த்³ரியந்தி இமானி அட்ட² ஏகந்தங் கம்மதோவ ஸமுட்ட²ஹந்தி. காயவிஞ்ஞத்திவசீவிஞ்ஞத்தித்³வயங் ஏகந்தேன சித்ததோ ஸமுட்டா²தீதி த³ஸ ‘ஏகஸமுட்டா²னானி’ நாம. ஸத்³தோ³ உதுதோ ச சித்ததோ ச ஸமுட்டா²தீதி ஏகோ ‘த்³விஸமுட்டா²னோ’ நாம. தத்த² அவிஞ்ஞாணகஸத்³தோ³ உதுதோ ஸமுட்டா²தி, ஸவிஞ்ஞாணகஸத்³தோ³ சித்ததோ. லஹுதாதி³த்தயங் பன உதுசித்தாஹாரேஹி ஸமுட்டா²தீதி தீணி ‘திஸமுட்டா²னானி’ நாம. அவஸேஸானி நவ ரூபானி தேஹி கம்மேன சாதி சதூஹி ஸமுட்ட²ஹந்தீதி நவ ‘சதுஸமுட்டா²னானி’ நாம. ஜரதா அனிச்சதா பன ஏதேஸு ஏகதோபி ந ஸமுட்ட²ஹந்தீதி த்³வே ‘ந கேனசி ஸமுட்ட²ஹந்தி’ நாம. கஸ்மா? அஜாயனதோ. ந ஹி ஏதானி ஜாயந்தி. கஸ்மா? ஜாதஸ்ஸ பாகபே⁴த³த்தா. உப்பன்னஞ்ஹி ரூபங் ஜீரதி பி⁴ஜ்ஜதீதி அவஸ்ஸங் பனேதங் ஸம்படிச்சி²தப்³ப³ங். ந ஹி உப்பன்னங் ரூபங் அரூபங் வா அக்க²யங் நாம தி³ஸ்ஸதி. யாவ பன ந பி⁴ஜ்ஜதி தாவஸ்ஸ பரிபாகோதி ஸித்³த⁴மேதங். ‘ஜாதஸ்ஸ பாகபே⁴த³த்தா’தி யதி³ ச தானி ஜாயெய்யுங் தேஸம்பி பாகபே⁴தா³ ப⁴வெய்யுங். ந ச பாகோ பச்சதி, பே⁴தோ³ வா பி⁴ஜ்ஜதீதி ஜாதஸ்ஸ பாகபே⁴த³த்தா நேதங் த்³வயங் ஜாயதி.
Tattha cakkhupasādo…pe… jīvitindriyanti imāni aṭṭha ekantaṃ kammatova samuṭṭhahanti. Kāyaviññattivacīviññattidvayaṃ ekantena cittato samuṭṭhātīti dasa‘ekasamuṭṭhānāni’ nāma. Saddo ututo ca cittato ca samuṭṭhātīti eko ‘dvisamuṭṭhāno’ nāma. Tattha aviññāṇakasaddo ututo samuṭṭhāti, saviññāṇakasaddo cittato. Lahutādittayaṃ pana utucittāhārehi samuṭṭhātīti tīṇi ‘tisamuṭṭhānāni’ nāma. Avasesāni nava rūpāni tehi kammena cāti catūhi samuṭṭhahantīti nava ‘catusamuṭṭhānāni’ nāma. Jaratā aniccatā pana etesu ekatopi na samuṭṭhahantīti dve ‘na kenaci samuṭṭhahanti’ nāma. Kasmā? Ajāyanato. Na hi etāni jāyanti. Kasmā? Jātassa pākabhedattā. Uppannañhi rūpaṃ jīrati bhijjatīti avassaṃ panetaṃ sampaṭicchitabbaṃ. Na hi uppannaṃ rūpaṃ arūpaṃ vā akkhayaṃ nāma dissati. Yāva pana na bhijjati tāvassa paripākoti siddhametaṃ. ‘Jātassa pākabhedattā’ti yadi ca tāni jāyeyyuṃ tesampi pākabhedā bhaveyyuṃ. Na ca pāko paccati, bhedo vā bhijjatīti jātassa pākabhedattā netaṃ dvayaṃ jāyati.
தத்த² ஸியா – யதா² ‘கம்மஸ்ஸ கதத்தா’தி ஆதி³னித்³தே³ஸேஸு ‘ரூபஸ்ஸ உபசயோ ரூபஸ்ஸ ஸந்ததீ’தி வசனேன ‘ஜாதி’ ஜாயதீதி ஸம்படிச்சி²தங் ஹோதி, ஏவங் ‘பாகோ’பி பச்சது ‘பே⁴தோ³’பி பி⁴ஜ்ஜதூதி. ‘‘ந தத்த² ‘ஜாதி ஜாயதீ’தி ஸம்படிச்சி²தங். யே பன த⁴ம்மா கம்மாதீ³ஹி நிப்³ப³த்தந்தி தேஸங் அபி⁴னிப்³ப³த்திபா⁴வதோ ஜாதியா தப்பச்சயபா⁴வவோஹாரோ அனுமதோ. ந பன பரமத்த²தோ ஜாதி ஜாயதி. ஜாயமானஸ்ஸ ஹி அபி⁴னிப்³ப³த்திமத்தங் ஜாதீ’’தி.
Tattha siyā – yathā ‘kammassa katattā’ti ādiniddesesu ‘rūpassa upacayo rūpassa santatī’ti vacanena ‘jāti’ jāyatīti sampaṭicchitaṃ hoti, evaṃ ‘pāko’pi paccatu ‘bhedo’pi bhijjatūti. ‘‘Na tattha ‘jāti jāyatī’ti sampaṭicchitaṃ. Ye pana dhammā kammādīhi nibbattanti tesaṃ abhinibbattibhāvato jātiyā tappaccayabhāvavohāro anumato. Na pana paramatthato jāti jāyati. Jāyamānassa hi abhinibbattimattaṃ jātī’’ti.
தத்த² ஸியா – ‘யதே²வ ஜாதி யேஸங் த⁴ம்மானங் அபி⁴னிப்³ப³த்தி தப்பச்சயபா⁴வவோஹாரங் அபி⁴னிப்³ப³த்திவோஹாரஞ்ச லப⁴தி, ததா² பாகபே⁴தா³பி யேஸங் த⁴ம்மானங் பாகபே⁴தா³ தப்பச்சயபா⁴வவோஹாரங் அபி⁴னிப்³ப³த்திவோஹாரஞ்ச லப⁴ந்து. ஏவங் இத³ம்பி த்³வயங் கம்மாதி³ஸமுட்டா²னமேவாதி வத்தப்³ப³ங் ப⁴விஸ்ஸதீ’தி. ‘ந பாகபே⁴தா³ தங் வோஹாரங் லப⁴ந்தி. கஸ்மா? ஜனகபச்சயானுபா⁴வக்க²ணே அபா⁴வதோ. ஜனகபச்சயானஞ்ஹி உப்பாதே³தப்³ப³த⁴ம்மஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணேயேவ ஆனுபா⁴வோ, ந ததோ உத்தரி. தேஹி அபி⁴னிப்³ப³த்திதத⁴ம்மக்க²ணஸ்மிஞ்ச ஜாதி பஞ்ஞாயமானா தப்பச்சயபா⁴வவோஹாரங் அபி⁴னிப்³ப³த்திவோஹாரஞ்ச லப⁴தி, தஸ்மிங் க²ணே ஸப்³பா⁴வதோ; ந இதரத்³வயங், தஸ்மிங் க²ணே அபா⁴வதோதி நேவேதங் ஜாயதீ’தி வத்தப்³ப³ங். ‘‘ஜராமரணங், பி⁴க்க²வே, அனிச்சங் ஸங்க²தங் படிச்சஸமுப்பன்ன’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 2.20) ஆக³தத்தா இத³ம்பி த்³வயங் ஜாயதீதி சே – ‘ந, பரியாயதே³ஸிதத்தா. தத்த² ஹி படிச்சஸமுப்பன்னானங் த⁴ம்மானங் ஜராமரணத்தா பரியாயேன தங் படிச்சஸமுப்பன்ன’ந்தி வுத்தங்.
Tattha siyā – ‘yatheva jāti yesaṃ dhammānaṃ abhinibbatti tappaccayabhāvavohāraṃ abhinibbattivohārañca labhati, tathā pākabhedāpi yesaṃ dhammānaṃ pākabhedā tappaccayabhāvavohāraṃ abhinibbattivohārañca labhantu. Evaṃ idampi dvayaṃ kammādisamuṭṭhānamevāti vattabbaṃ bhavissatī’ti. ‘Na pākabhedā taṃ vohāraṃ labhanti. Kasmā? Janakapaccayānubhāvakkhaṇe abhāvato. Janakapaccayānañhi uppādetabbadhammassa uppādakkhaṇeyeva ānubhāvo, na tato uttari. Tehi abhinibbattitadhammakkhaṇasmiñca jāti paññāyamānā tappaccayabhāvavohāraṃ abhinibbattivohārañca labhati, tasmiṃ khaṇe sabbhāvato; na itaradvayaṃ, tasmiṃ khaṇe abhāvatoti nevetaṃ jāyatī’ti vattabbaṃ. ‘‘Jarāmaraṇaṃ, bhikkhave, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppanna’’nti (saṃ. ni. 2.20) āgatattā idampi dvayaṃ jāyatīti ce – ‘na, pariyāyadesitattā. Tattha hi paṭiccasamuppannānaṃ dhammānaṃ jarāmaraṇattā pariyāyena taṃ paṭiccasamuppanna’nti vuttaṃ.
‘யதி³ ஏவங், தயம்பேதங் அஜாதத்தா ஸஸவிஸாணங் விய நத்தி²; நிப்³பா³னங் விய வா நிச்ச’ந்தி சே – ந, நிஸ்ஸயபடிப³த்³த⁴வுத்திதோ; பத²வீஆதீ³னஞ்ஹி நிஸ்ஸயானங் பா⁴வே ஜாதிஆதி³த்தயங் பஞ்ஞாயதி, தஸ்மா ந நத்தி². தேஸஞ்ச அபா⁴வே ந பஞ்ஞாயதி, தஸ்மா ந நிச்சங். ஏதம்பி ச அபி⁴னிவேஸங் படிஸேதே⁴துங் ஏவ இத³ங் வுத்தங் – ‘‘ஜராமரணங், பி⁴க்க²வே, அனிச்சங் ஸங்க²தங் படிச்சஸமுப்பன்ன’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 2.20). ஏவமாதீ³ஹி நயேஹி தானி த்³வே ரூபானி ந கேஹிசி ஸமுட்ட²ஹந்தீதி வேதி³தப்³ப³ங்.
‘Yadi evaṃ, tayampetaṃ ajātattā sasavisāṇaṃ viya natthi; nibbānaṃ viya vā nicca’nti ce – na, nissayapaṭibaddhavuttito; pathavīādīnañhi nissayānaṃ bhāve jātiādittayaṃ paññāyati, tasmā na natthi. Tesañca abhāve na paññāyati, tasmā na niccaṃ. Etampi ca abhinivesaṃ paṭisedhetuṃ eva idaṃ vuttaṃ – ‘‘jarāmaraṇaṃ, bhikkhave, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppanna’’nti (saṃ. ni. 2.20). Evamādīhi nayehi tāni dve rūpāni na kehici samuṭṭhahantīti veditabbaṃ.
அபிச ‘ஸமுட்டா²ன’ந்தி எத்த² அயமஞ்ஞோபி அத்தோ². தஸ்ஸாயங் மாதிகா – ‘கம்மஜங் கம்மபச்சயங் கம்மபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங், ஆஹாரஸமுட்டா²னங் ஆஹாரபச்சயங் ஆஹாரபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங், உதுஸமுட்டா²னங் உதுபச்சயங் உதுபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங், சித்தஸமுட்டா²னங் சித்தபச்சயங் சித்தபச்சயஉதுஸமுட்டா²ன’ந்தி.
Apica ‘samuṭṭhāna’nti ettha ayamaññopi attho. Tassāyaṃ mātikā – ‘kammajaṃ kammapaccayaṃ kammapaccayautusamuṭṭhānaṃ, āhārasamuṭṭhānaṃ āhārapaccayaṃ āhārapaccayautusamuṭṭhānaṃ, utusamuṭṭhānaṃ utupaccayaṃ utupaccayautusamuṭṭhānaṃ, cittasamuṭṭhānaṃ cittapaccayaṃ cittapaccayautusamuṭṭhāna’nti.
தத்த² சக்கு²பஸாதா³தி³ அட்ட²வித⁴ங் ரூபங் ஸத்³தி⁴ங் ஹத³யவத்து²னா ‘கம்மஜங்’ நாம. கேஸமஸ்ஸு ஹத்தி²த³ந்தா அஸ்ஸவாலா சமரவாலாதி ஏவமாதி³ ‘கம்மபச்சயங்’ நாம. சக்கரதனங் தே³வதானங் உய்யானவிமானாதீ³னீதி ஏவமாதி³ ‘கம்மபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங்’ நாம.
Tattha cakkhupasādādi aṭṭhavidhaṃ rūpaṃ saddhiṃ hadayavatthunā ‘kammajaṃ’ nāma. Kesamassu hatthidantā assavālā camaravālāti evamādi ‘kammapaccayaṃ’ nāma. Cakkaratanaṃ devatānaṃ uyyānavimānādīnīti evamādi ‘kammapaccayautusamuṭṭhānaṃ’ nāma.
ஆஹாரதோ ஸமுட்டி²தங் ஸுத்³த⁴ட்ட²கங் ‘ஆஹாரஸமுட்டா²னங்’ நாம. கப³ளீகாரோ ஆஹாரோ த்³வின்னம்பி ரூபஸந்ததீனங் பச்சயோ ஹோதி ஆஹாரஸமுட்டா²னஸ்ஸ ச உபாதி³ன்னஸ்ஸ ச. ஆஹாரஸமுட்டா²னஸ்ஸ ஜனகோ ஹுத்வா பச்சயோ ஹோதி, கம்மஜஸ்ஸ அனுபாலகோ ஹுத்வாதி இத³ங் ஆஹாரானுபாலிதங் கம்மஜரூபங் ‘ஆஹாரபச்சயங்’ நாம. விஸபா⁴கா³ஹாரங் ஸேவித்வா ஆதபே க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ திலககாளகுட்டா²தீ³னி உப்பஜ்ஜந்தி, இத³ங் ‘ஆஹாரபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங்’ நாம.
Āhārato samuṭṭhitaṃ suddhaṭṭhakaṃ ‘āhārasamuṭṭhānaṃ’ nāma. Kabaḷīkāro āhāro dvinnampi rūpasantatīnaṃ paccayo hoti āhārasamuṭṭhānassa ca upādinnassa ca. Āhārasamuṭṭhānassa janako hutvā paccayo hoti, kammajassa anupālako hutvāti idaṃ āhārānupālitaṃ kammajarūpaṃ ‘āhārapaccayaṃ’ nāma. Visabhāgāhāraṃ sevitvā ātape gacchantassa tilakakāḷakuṭṭhādīni uppajjanti, idaṃ ‘āhārapaccayautusamuṭṭhānaṃ’ nāma.
உதுதோ ஸமுட்டி²தங் ஸுத்³த⁴ட்ட²கங் ‘உதுஸமுட்டா²னங்’ நாம. தஸ்மிங் உது அஞ்ஞங் அட்ட²கங் ஸமுட்டா²பேதி, இத³ங் ‘உதுபச்சயங்’ நாம. தஸ்மிம்பி உது அஞ்ஞங் அட்ட²கங் ஸமுட்டா²பேதி, இத³ங் ‘உதுபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங்’ நாம. ஏவங் திஸ்ஸோயேவ ஸந்ததியோ க⁴ட்டேதுங் ஸக்கோதி. ந ததோ பரங். இமமத்த²ங் அனுபாதி³ன்னகேனாபி தீ³பேதுங் வட்டதி. உதுஸமுட்டா²னோ நாம வலாஹகோ. உதுபச்சயா நாம வுட்டி²தா⁴ரா. தே³வே பன வுட்டே² பீ³ஜானி விரூஹந்தி, பத²வீ க³ந்த⁴ங் முஞ்சதி, பப்³ப³தா நீலா கா²யந்தி, ஸமுத்³தோ³ வட்³ட⁴தி, ஏதங் உதுபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங் நாம.
Ututo samuṭṭhitaṃ suddhaṭṭhakaṃ ‘utusamuṭṭhānaṃ’ nāma. Tasmiṃ utu aññaṃ aṭṭhakaṃ samuṭṭhāpeti, idaṃ ‘utupaccayaṃ’ nāma. Tasmimpi utu aññaṃ aṭṭhakaṃ samuṭṭhāpeti, idaṃ ‘utupaccayautusamuṭṭhānaṃ’ nāma. Evaṃ tissoyeva santatiyo ghaṭṭetuṃ sakkoti. Na tato paraṃ. Imamatthaṃ anupādinnakenāpi dīpetuṃ vaṭṭati. Utusamuṭṭhāno nāma valāhako. Utupaccayā nāma vuṭṭhidhārā. Deve pana vuṭṭhe bījāni virūhanti, pathavī gandhaṃ muñcati, pabbatā nīlā khāyanti, samuddo vaḍḍhati, etaṃ utupaccayautusamuṭṭhānaṃ nāma.
சித்ததோ ஸமுட்டி²தங் ஸுத்³த⁴ட்ட²கங் ‘சித்தஸமுட்டா²னங்’ நாம. ‘‘பச்சா²ஜாதா சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா புரேஜாதஸ்ஸ இமஸ்ஸ காயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.11) இத³ங் ‘சித்தபச்சயங்’ நாம. ஆகாஸே அந்தலிக்கே² ஹத்தி²ம்பி த³ஸ்ஸேதி, அஸ்ஸம்பி த³ஸ்ஸேதி, ரத²ம்பி த³ஸ்ஸேதி , விவித⁴ம்பி ஸேனாப்³யூஹங் த³ஸ்ஸேதிதீ (படி॰ ம॰ 3.18) இத³ங் ‘சித்தபச்சயஉதுஸமுட்டா²னங்’ நாம.
Cittato samuṭṭhitaṃ suddhaṭṭhakaṃ ‘cittasamuṭṭhānaṃ’ nāma. ‘‘Pacchājātā cittacetasikā dhammā purejātassa imassa kāyassa pacchājātapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.11) idaṃ ‘cittapaccayaṃ’ nāma. Ākāse antalikkhe hatthimpi dasseti, assampi dasseti, rathampi dasseti , vividhampi senābyūhaṃ dassetitī (paṭi. ma. 3.18) idaṃ ‘cittapaccayautusamuṭṭhānaṃ’ nāma.
‘பரினிப்ப²ன்ன’ந்தி பன்னரஸ ரூபானி பரினிப்ப²ன்னானி நாம, த³ஸ அபரினிப்ப²ன்னானி நாம. ‘யதி³ அபரினிப்ப²ன்னா, அஸங்க²தா நாம ப⁴வெய்யுங்’. ‘‘தேஸங்யேவ பன ரூபானங் காயவிகாரோ ‘காயவிஞ்ஞத்தி’ நாம, வசீவிகாரோ ‘வசீவிஞ்ஞத்தி’ நாம, சி²த்³த³ங் விவரங் ‘ஆகாஸதா⁴து’ நாம, லஹுபா⁴வோ ‘லஹுதா’ நாம, முது³பா⁴வோ ‘முது³தா’ நாம, கம்மஞ்ஞபா⁴வோ ‘கம்மஞ்ஞதா’ நாம, நிப்³ப³த்தி ‘உபசயோ’ நாம, பவத்தி ‘ஸந்ததி’ நாம, ஜீரணாகாரோ ‘ஜரதா’ நாம, ஹுத்வா அபா⁴வாகாரோ ‘அனிச்சதா’ நாமாதி. ஸப்³ப³ங் பரினிப்ப²ன்னங் ஸங்க²தமேவ ஹோதீ’’தி.
‘Parinipphanna’nti pannarasa rūpāni parinipphannāni nāma, dasa aparinipphannāni nāma. ‘Yadi aparinipphannā, asaṅkhatā nāma bhaveyyuṃ’. ‘‘Tesaṃyeva pana rūpānaṃ kāyavikāro ‘kāyaviññatti’ nāma, vacīvikāro ‘vacīviññatti’ nāma, chiddaṃ vivaraṃ ‘ākāsadhātu’ nāma, lahubhāvo ‘lahutā’ nāma, mudubhāvo ‘mudutā’ nāma, kammaññabhāvo ‘kammaññatā’ nāma, nibbatti ‘upacayo’ nāma, pavatti ‘santati’ nāma, jīraṇākāro ‘jaratā’ nāma, hutvā abhāvākāro ‘aniccatā’ nāmāti. Sabbaṃ parinipphannaṃ saṅkhatameva hotī’’ti.
அட்ட²ஸாலினியா த⁴ம்மஸங்க³ஹஅட்ட²கதா²ய
Aṭṭhasāliniyā dhammasaṅgahaaṭṭhakathāya
ரூபகண்ட³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Rūpakaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
