| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
லோகுத்தரகுஸலங்
Lokuttarakusalaṃ
பகிண்ணககதா²வண்ணனா
Pakiṇṇakakathāvaṇṇanā
பஞ்சதா⁴ உத்³தி³ஸதி பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தே⁴ அஜ்ஜ²த்தது³கவஸேன ரூபது³கவஸேன ச பி⁴ந்தி³த்வா அபி⁴ந்தி³த்வா ச நிமித்தவசனேனேவ உத்³தி³ஸதி பவத்தஸ்ஸபி ஸங்கா²ரனிமித்தபா⁴வானதிவத்தனதோ வுட்டா²தப்³ப³தாஸாமஞ்ஞதோ ச. தேனேவ உபாதி³ன்னானுபாதி³ன்னவஸேன பவத்தங் த்³விதா⁴ கத்வா நித்³தி³ஸித்வாபி ‘‘அயங் தாவ நிமித்தே வினிச்ச²யோ’’தி நிமித்தவஸேனேவ நிக³மேதி. எத்த² ச நிமித்தங் அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴, பவத்தங் பன அஜ்ஜ²த்தமேவாதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ. பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தி³விஸேஸந்தி பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஜா²னங்க³மக்³க³ங்கா³னங் அஸதி³ஸதங். அஸமாபஜ்ஜிதுகாமதாஸங்கா²தா விதக்காதி³விராக³பா⁴வனா அஸமாபஜ்ஜிதுகாமதாவிராக³பா⁴வனா. இதரஸ்ஸாதி பாத³கஜ்ஜா²னாதி³கஸ்ஸ. அதப்³பா⁴வதோதி யதா²வுத்தவிராக³பா⁴வனாபா⁴வஸ்ஸ அபா⁴வதோ. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யதா² மக்³கா³ஸன்னாய விபஸ்ஸனாய ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தத்தே மக்³க³ஸ்ஸ பட²மாதி³ஜ்ஜா²னிகதா ச உபெக்கா²ஸஹக³தத்தே பஞ்சமஜ்ஜா²னிகதா ஏவ ச தப்³ப³ஸேன ச பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தீ³னங் விஸேஸோதி தேஸங் நியமே ஆஸன்னகாரணங் பதா⁴னகாரணஞ்ச வுட்டா²னகா³மினிவிபஸ்ஸனா, ந ஏவங் பாத³கஜ்ஜா²னாத³யோதி.
Pañcadhāuddisati pañcupādānakkhandhe ajjhattadukavasena rūpadukavasena ca bhinditvā abhinditvā ca nimittavacaneneva uddisati pavattassapi saṅkhāranimittabhāvānativattanato vuṭṭhātabbatāsāmaññato ca. Teneva upādinnānupādinnavasena pavattaṃ dvidhā katvā niddisitvāpi ‘‘ayaṃ tāva nimitte vinicchayo’’ti nimittavaseneva nigameti. Ettha ca nimittaṃ ajjhattabahiddhā, pavattaṃ pana ajjhattamevāti ayametesaṃ viseso. Bojjhaṅgādivisesanti bojjhaṅgajhānaṅgamaggaṅgānaṃ asadisataṃ. Asamāpajjitukāmatāsaṅkhātā vitakkādivirāgabhāvanā asamāpajjitukāmatāvirāgabhāvanā. Itarassāti pādakajjhānādikassa. Atabbhāvatoti yathāvuttavirāgabhāvanābhāvassa abhāvato. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā maggāsannāya vipassanāya somanassasahagatatte maggassa paṭhamādijjhānikatā ca upekkhāsahagatatte pañcamajjhānikatā eva ca tabbasena ca bojjhaṅgādīnaṃ visesoti tesaṃ niyame āsannakāraṇaṃ padhānakāraṇañca vuṭṭhānagāminivipassanā, na evaṃ pādakajjhānādayoti.
இதா³னி அபாத³கபட²மஜ்ஜா²னபாத³கானங் பகிண்ணகஸங்கா²ரபட²மஜ்ஜா²னானி ஸம்மஸித்வா நிப்³ப³த்திதானஞ்ச மக்³கா³னங் ஏகந்தேன பட²மஜ்ஜா²னிகபா⁴வதோ விபஸ்ஸனானியமோயேவெத்த² ஏகந்திகோ பதா⁴னஞ்சாதி இமமத்த²ங் விபா⁴வெந்தோ ‘‘விபஸ்ஸனானியமேனேவா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² இதரேதி து³தியஜ்ஜா²னிகாதி³மக்³கா³. பாத³கஜ்ஜா²னாதிக்கந்தானங் அங்கா³னங் அஸமாபஜ்ஜிதுகாமதாவிராக³பா⁴வனாபூ⁴தா வுட்டா²னகா³மினிவிபஸ்ஸனா அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தேன பாத³கஜ்ஜா²னேன ஆஹிதவிஸேஸா மக்³க³ஸ்ஸ ஜா²னங்கா³தி³விஸேஸனியாமிகா ஹோதீதி ‘‘பாத³கஜ்ஜா²னவிபஸ்ஸனானியமேஹீ’’தி வுத்தங். யதா² ச அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தேன பாத³கஜ்ஜா²னேன, ஏவங் ஆரம்மணபூ⁴தேன ஸம்மஸிதஜ்ஜா²னேன உப⁴யஸப்³பா⁴வே அஜ்ஜா²ஸயவஸேன ஆஹிதவிஸேஸா விபஸ்ஸனா நியமேதீதி ஆஹ ‘‘ஏவங் ஸேஸவாதே³ஸுபி…பே॰… யோஜேதப்³போ³’’தி.
Idāni apādakapaṭhamajjhānapādakānaṃ pakiṇṇakasaṅkhārapaṭhamajjhānāni sammasitvā nibbattitānañca maggānaṃ ekantena paṭhamajjhānikabhāvato vipassanāniyamoyevettha ekantiko padhānañcāti imamatthaṃ vibhāvento ‘‘vipassanāniyamenevā’’tiādimāha. Tattha itareti dutiyajjhānikādimaggā. Pādakajjhānātikkantānaṃ aṅgānaṃ asamāpajjitukāmatāvirāgabhāvanābhūtā vuṭṭhānagāminivipassanā adhiṭṭhānabhūtena pādakajjhānena āhitavisesā maggassa jhānaṅgādivisesaniyāmikā hotīti ‘‘pādakajjhānavipassanāniyamehī’’ti vuttaṃ. Yathā ca adhiṭṭhānabhūtena pādakajjhānena, evaṃ ārammaṇabhūtena sammasitajjhānena ubhayasabbhāve ajjhāsayavasena āhitavisesā vipassanā niyametīti āha ‘‘evaṃ sesavādesupi…pe… yojetabbo’’ti.
பாத³கஜ்ஜா²னஸங்கா²ரேஸூதி பட²மஜ்ஜா²னஸங்கா²ரேஸு. ‘‘பட²மஜ்ஜா²னங் பாத³கங் கத்வா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 350) ஹி வுத்தங். தங்தங்விராகா³விராக³பா⁴வனாபா⁴வேனாதி விதக்காதீ³னங் விரஜ்ஜனாவிரஜ்ஜனபா⁴வனாபா⁴வேன. தேன ஆரம்மணஜ்ஜா²னஸ்ஸபி விபஸ்ஸனாய விஸேஸாதா⁴னங் உபனிஸ்ஸயதமாஹ.
Pādakajjhānasaṅkhāresūti paṭhamajjhānasaṅkhāresu. ‘‘Paṭhamajjhānaṃ pādakaṃ katvā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 350) hi vuttaṃ. Taṃtaṃvirāgāvirāgabhāvanābhāvenāti vitakkādīnaṃ virajjanāvirajjanabhāvanābhāvena. Tena ārammaṇajjhānassapi vipassanāya visesādhānaṃ upanissayatamāha.
பாத³கஜ்ஜா²னஸம்மஸிதஜ்ஜா²னானியேவ பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தி³விஸேஸானங் உபனிஸ்ஸயோ காரணந்தி பாத³கஜ்ஜா²னஸம்மஸிதஜ்ஜா²னுபனிஸ்ஸயோ , தஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வே. தத³பா⁴வாபா⁴வதோதி தஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயஸ்ஸ அபா⁴வாபா⁴வதோ.
Pādakajjhānasammasitajjhānāniyeva bojjhaṅgādivisesānaṃ upanissayo kāraṇanti pādakajjhānasammasitajjhānupanissayo, tassa sabbhāve. Tadabhāvābhāvatoti tassa ajjhāsayassa abhāvābhāvato.
சதுத்த²ஜ்ஜா²னிகஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ஆருப்பே அரூபஜ்ஜா²னமேவ பாத³கங் ஸியாதி ஆஹ ‘‘சதுத்த²ஜ்ஜா²னிகவஜ்ஜான’’ந்தி. அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஓளாரிகங்கா³திக்கமனூபனிஸ்ஸயா விபஸ்ஸனாய அதி⁴ட்டா²னாரம்மணபூ⁴தா து³தியஜ்ஜா²னாத³யோ. பஞ்சஹி அங்கே³ஹீதி பஞ்சஹி ஜா²னங்கே³ஹி. ‘‘தங்தங்வாதே³ஹி பஞ்ஞாபியமானானி பாத³கஜ்ஜா²னாதீ³னி வாத³ஸஹசாரிதாய ‘வாதா³’தி வுச்சந்தீ’’தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘தயோபேதே வாதே³’’தி ஆஹ. வத³ந்தி ஏதேஹீதி வா வாத³கரணபூ⁴தானி பாத³கஜ்ஜா²னாதீ³னி வாதா³.
Catutthajjhānikassa maggassa āruppe arūpajjhānameva pādakaṃ siyāti āha ‘‘catutthajjhānikavajjāna’’nti. Ariyamaggassa oḷārikaṅgātikkamanūpanissayā vipassanāya adhiṭṭhānārammaṇabhūtā dutiyajjhānādayo. Pañcahi aṅgehīti pañcahi jhānaṅgehi. ‘‘Taṃtaṃvādehi paññāpiyamānāni pādakajjhānādīni vādasahacāritāya ‘vādā’ti vuccantī’’ti adhippāyena ‘‘tayopete vāde’’ti āha. Vadanti etehīti vā vādakaraṇabhūtāni pādakajjhānādīni vādā.
விபாகஸந்தானஸ்ஸ…பே॰… ஸுஸங்க²தத்தாதி ஏதேன யஸ்மிங் ஸந்தானே கம்மங் உப்பஜ்ஜதி, தத்த² உப்பஜ்ஜமானமேவ கிஞ்சி விஸேஸாதா⁴னங் கரோதீதி தீ³பேதி. யதோ தஸ்மிங்யேவ ஸந்தானே தஸ்ஸ விபாகோ, நாஞ்ஞத்த².
Vipākasantānassa…pe…susaṅkhatattāti etena yasmiṃ santāne kammaṃ uppajjati, tattha uppajjamānameva kiñci visesādhānaṃ karotīti dīpeti. Yato tasmiṃyeva santāne tassa vipāko, nāññattha.
புரிமானுலோமங் விய தந்தி யதா² கொ³த்ரபு⁴ட்டா²னே உப்பன்னானுலோமதோ புரிமஅனுலோமஞாணங் தங் கொ³த்ரபு⁴ட்டா²னே உப்பன்னானுலோமங் அனுப³ந்த⁴தி, ஏவங். தத³பீதி கொ³த்ரபு⁴ட்டா²னே உப்பன்னானுலோமஞாணம்பி அஞ்ஞங் அனுலோமஞாணமேவ அனுப³ந்தெ⁴ய்ய, தஸ்ஸ அனந்தரங் உப்பஜ்ஜெய்ய. ஸா பூ⁴மீதி ஸா பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்த⁴ஸங்கா²தா கிலேஸானங் உப்பத்திட்டா²னதாய பூ⁴மி. ஏகோ ப⁴வோதி க³ஹெத்வா வுத்தந்தி ஏதேன ஸத்த ப⁴வே த்³வே ப⁴வேதி இத³ம்பி அதி⁴ப்பாயவஸேன நேதப்³ப³த்த²ங், ந யதா²ருதவஸேனாதி த³ஸ்ஸேதி. தத்தா²யங் அதி⁴ப்பாயோ – ஏகவாரங் காமாவசரதே³வேஸு ஏகவாரங் மனுஸ்ஸேஸூதி ஏவம்பி மிஸ்ஸிதூபபத்திவஸேன தேஸு ஏகிஸ்ஸா ஏவ உபபத்தியா அயங் பரிச்சே²தோ³. யங் பன ‘‘ந தே ப⁴வங் அட்ட²மமாதி³யந்தீ’’தி (கு²॰ பா॰ 6.9; ஸு॰ நி॰ 232) வுத்தங், தம்பி காமாவசரப⁴வங்யேவ ஸந்தா⁴யாஹ. மஹக்³க³தப⁴வானங் பரிச்சே²தோ³ நத்தீ²தி வத³ந்தி. ததா² ‘‘ட²பெத்வா த்³வே ப⁴வே’’தி எத்தா²பி காமாவசரதே³வமனுஸ்ஸப⁴வானங் மிஸ்ஸகவஸேனேவ, தஸ்மா காமதா⁴துயங் யே த்³வே ப⁴வாதி காமாவசரதே³வமனுஸ்ஸவஸேன யே த்³வே ப⁴வாதி அத்தோ². புரிமவிகப்பேஸு புக்³க³லபே⁴தே³ன படிபதா³ பி⁴ந்தி³த்வா கஸ்ஸசி சலதீதி, கஸ்ஸசி ந சலதீதி கத்வா ‘‘சலதி ஏவா’’தி அவதா⁴ரணமந்தரேன அத்தோ² வுத்தோ. யஸ்மா பன அட்ட²கதா²யங் (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 350 லோகுத்தரகுஸலபகிண்ணககதா²) ‘‘யதா² ச படிபதா³, ஏவங் அதி⁴பதிபி சலதி ஏவா’’தி வுத்தங், தஸ்மா ஸப்³பே³ஸம்பி படிபதா³ஸு அபே⁴தே³ன க³ஹிதாஸு ஏகந்தேன சலனங் ஸம்ப⁴வதீதி ‘‘சலதிச்சேவ வுத்தங், ந ந சலதீ’’தி ததியவிகப்போ சலனாவதா⁴ரணோ வுத்தோ.
Purimānulomaṃ viya tanti yathā gotrabhuṭṭhāne uppannānulomato purimaanulomañāṇaṃ taṃ gotrabhuṭṭhāne uppannānulomaṃ anubandhati, evaṃ. Tadapīti gotrabhuṭṭhāne uppannānulomañāṇampi aññaṃ anulomañāṇameva anubandheyya, tassa anantaraṃ uppajjeyya. Sā bhūmīti sā pañcupādānakkhandhasaṅkhātā kilesānaṃ uppattiṭṭhānatāya bhūmi. Eko bhavoti gahetvā vuttanti etena satta bhave dve bhaveti idampi adhippāyavasena netabbatthaṃ, na yathārutavasenāti dasseti. Tatthāyaṃ adhippāyo – ekavāraṃ kāmāvacaradevesu ekavāraṃ manussesūti evampi missitūpapattivasena tesu ekissā eva upapattiyā ayaṃ paricchedo. Yaṃ pana ‘‘na te bhavaṃ aṭṭhamamādiyantī’’ti (khu. pā. 6.9; su. ni. 232) vuttaṃ, tampi kāmāvacarabhavaṃyeva sandhāyāha. Mahaggatabhavānaṃ paricchedo natthīti vadanti. Tathā ‘‘ṭhapetvā dve bhave’’ti etthāpi kāmāvacaradevamanussabhavānaṃ missakavaseneva, tasmā kāmadhātuyaṃ ye dve bhavāti kāmāvacaradevamanussavasena ye dve bhavāti attho. Purimavikappesu puggalabhedena paṭipadā bhinditvā kassaci calatīti, kassaci na calatīti katvā ‘‘calati evā’’ti avadhāraṇamantarena attho vutto. Yasmā pana aṭṭhakathāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 350 lokuttarakusalapakiṇṇakakathā) ‘‘yathā ca paṭipadā, evaṃ adhipatipi calati evā’’ti vuttaṃ, tasmā sabbesampi paṭipadāsu abhedena gahitāsu ekantena calanaṃ sambhavatīti ‘‘calaticceva vuttaṃ, na na calatī’’ti tatiyavikappo calanāvadhāraṇo vutto.
லோகுத்தரகுஸலபகிண்ணககதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Lokuttarakusalapakiṇṇakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
