Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā |
பகிண்ணககதா²வண்ணனா
Pakiṇṇakakathāvaṇṇanā
பகிண்ணகந்தி வோமிஸ்ஸகனயங். ஸமுட்டா²னந்தி உப்பத்திகாரணங். கிரியாதிஆதி³ நித³ஸ்ஸனமத்தங் அகிரியாதீ³னம்பி ஸங்க³ஹதோ. வேத³னாய ஸஹ குஸலஞ்ச வேதி³தப்³ப³ந்தி யோஜேதப்³ப³ங். ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகவஸேனாதி ஸப்³பே³ஸங் ஸிக்கா²பதா³னங் ஸங்கா³ஹகவஸேன ‘‘காயோ வாசா காயவாசா காயசித்தங் வாசாசித்தங் காயவாசாசித்த’’ந்தி ஏவங் வுத்தானி ச² ஆபத்திஸமுட்டா²னானி. ஸமுட்டா²னாத³யோ ஹி ஆபத்தியா ஏவ ஹொந்தி, ந ஸிக்கா²பத³ஸ்ஸ. தங்தங்ஸிக்கா²பத³ஸ்ஸ நியதஆபத்தியா ஏவ க³ஹணத்த²ங் பன ஸிக்கா²பத³ஸீஸேன ஸமுட்டா²னாதீ³னங் கத²னங். ஏவஞ்ஹி ஆபத்திவிஸேஸோ பஞ்ஞாயதி ஆபத்தி-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸப்³பா³பத்திஸாதா⁴ரணத்தா, இமேஸு பன ச²ஸு ஸமுட்டா²னேஸு புரிமானி தீணி அசித்தகானி, பச்சி²மானி ஸசித்தகானி. ஸமாஸதோ தங் இமங் பகிண்ணகங் விதி³த்வா வேதி³தப்³ப³ந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ச² ஸமுட்டா²னானி ஏதஸ்ஸாதி ச²ஸமுட்டா²னங். ஏவங் ஸேஸேஸுபி.
Pakiṇṇakanti vomissakanayaṃ. Samuṭṭhānanti uppattikāraṇaṃ. Kiriyātiādi nidassanamattaṃ akiriyādīnampi saṅgahato. Vedanāya saha kusalañca veditabbanti yojetabbaṃ. Sabbasaṅgāhakavasenāti sabbesaṃ sikkhāpadānaṃ saṅgāhakavasena ‘‘kāyo vācā kāyavācā kāyacittaṃ vācācittaṃ kāyavācācitta’’nti evaṃ vuttāni cha āpattisamuṭṭhānāni. Samuṭṭhānādayo hi āpattiyā eva honti, na sikkhāpadassa. Taṃtaṃsikkhāpadassa niyataāpattiyā eva gahaṇatthaṃ pana sikkhāpadasīsena samuṭṭhānādīnaṃ kathanaṃ. Evañhi āpattiviseso paññāyati āpatti-saddassa sabbāpattisādhāraṇattā, imesu pana chasu samuṭṭhānesu purimāni tīṇi acittakāni, pacchimāni sacittakāni. Samāsato taṃ imaṃ pakiṇṇakaṃ viditvā veditabbanti sambandho. Cha samuṭṭhānāni etassāti chasamuṭṭhānaṃ. Evaṃ sesesupi.
அத்தி² கதி²னஸமுட்டா²னந்திஆதி³ ஸமுட்டா²னஸீஸவஸேன த்³விஸமுட்டா²னஏகஸமுட்டா²னானங் த³ஸ்ஸனங். தேரஸ ஹி ஸமுட்டா²னஸீஸானி பட²மபாராஜிகஸமுட்டா²னங் அதி³ன்னாதா³னஸமுட்டா²னங் ஸஞ்சரித்தஸமுட்டா²னங் ஸமனுபா⁴ஸனஸமுட்டா²னங் கதி²னஸமுட்டா²னங் ஏளகலோமஸமுட்டா²னங் பத³ஸோத⁴ம்மஸமுட்டா²னங் அத்³தா⁴னஸமுட்டா²னங் தெ²ய்யஸத்த²ஸமுட்டா²னங் த⁴ம்மதே³ஸனாஸமுட்டா²னங் பூ⁴தாரோசனஸமுட்டா²னங் சோரீவுட்டா²பனஸமுட்டா²னங் அனநுஞ்ஞாதஸமஉட்டா²னந்தி. தத்த² அத்தி² ச²ஸமுட்டா²னந்தி இமினா ஸஞ்சரித்தஸமுட்டா²னங் வுத்தங், பஞ்சஸமுட்டா²னஸ்ஸ அபா⁴வதோ ‘‘அத்தி² பஞ்சஸமுட்டா²ன’’ந்தி அவத்வா ‘‘அத்தி² சதுஸமுட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங், இமினா ச அத்³தா⁴னஸமுட்டா²னங் அனநுஞ்ஞாதஸமுட்டா²னஞ்ச ஸங்க³ஹிதங். யஞ்ஹி பட²மததியசதுத்த²ச²ட்டே²ஹி ஸமுட்டா²னேஹி ஸமுட்டா²தி , இத³ங் அத்³தா⁴னஸமுட்டா²னங். யங் பன து³தியததியபஞ்சமச²ட்டே²ஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் அனநுஞ்ஞாதஸமுட்டா²னங். அத்தி² திஸமுட்டா²னந்தி இமினா அதி³ன்னாதா³னஸமுட்டா²னங் பூ⁴தாரோசனஸமுட்டா²னஞ்ச ஸங்க³ஹிதங். யஞ்ஹி ஸசித்தகேஹி தீஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் அதி³ன்னாதா³னஸமுட்டா²னங். யங் பன அசித்தகேஹி தீஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் பூ⁴தாரோசனஸமுட்டா²னங். அத்தி² கதி²னஸமுட்டா²னந்திஆதி³னா பன அவஸேஸஸமஉட்டா²னஸீஸவஸேன த்³விஸமுட்டா²னங் ஏகஸமுட்டா²னஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி. தத்த² ஹி யங் ததியச²ட்டே²ஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் கதி²னஸமுட்டா²னங் நாம. யங் பன பட²மசதுத்தே²ஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் ஏளகலோமஸமுட்டா²னங். யங் ச²ட்டே²னேவ ஸமுட்டா²தி, இத³ங் து⁴ரனிக்கே²பஸமுட்டா²னங், ‘‘ஸமனுபா⁴ஸனஸமஉட்டா²ன’’ந்திபி தஸ்ஸேவ நாமங். இதி ஸரூபேன அட்ட² ஆபத்திஸீஸானி த³ஸ்ஸிதானி. ஆதி³ஸத்³தே³ன பனெத்த² அவஸேஸானி பட²மபாராஜிகஸமுட்டா²னபத³ஸோத⁴ம்மதெ²ய்யஸத்த²த⁴ம்மதே³ஸனாசோரீவுட்டா²பனஸமுட்டா²னானி பஞ்சபி ஸமுட்டா²னஸீஸானி ஸங்க³ஹிதானி. தத்த² யங் காயசித்ததோ ஸமுட்டா²தி, இத³ங் பட²மபாராஜிகஸமுட்டா²னங். யங் து³தியபஞ்சமேஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் பத³ஸோத⁴ம்மஸமுட்டா²னங். யங் சதுத்த²ச²ட்டே²ஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் தெ²ய்யஸத்த²ஸமுட்டா²னங். யங் பஞ்சமேனேவ ஸமுட்டா²தி, இத³ங் த⁴ம்மதே³ஸனாஸமஉட்டா²னங். யங் பஞ்சமச²ட்டே²ஹி ஸமுட்டா²தி, இத³ங் சோரீவுட்டா²பனஸமுட்டா²னங். எத்த² ச பச்சி²மேஸு தீஸு ஸசித்தகஸமுட்டா²னேஸு ஏகேகஸமுட்டா²னவஸேன ஏகஸமுட்டா²னானி திவிதா⁴னி. த்³விஸமுட்டா²னானி பன பட²மசதுத்தே²ஹி வா து³தியபஞ்சமேஹி வா ததியச²ட்டே²ஹி வா சதுத்த²ச²ட்டே²ஹி வா பஞ்சமச²ட்டே²ஹி வா ஸமுட்டா²னவஸேன பஞ்சவிதா⁴னீதி வேதி³தப்³பா³னி.
Atthi kathinasamuṭṭhānantiādi samuṭṭhānasīsavasena dvisamuṭṭhānaekasamuṭṭhānānaṃ dassanaṃ. Terasa hi samuṭṭhānasīsāni paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ adinnādānasamuṭṭhānaṃ sañcarittasamuṭṭhānaṃ samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ eḷakalomasamuṭṭhānaṃ padasodhammasamuṭṭhānaṃ addhānasamuṭṭhānaṃ theyyasatthasamuṭṭhānaṃ dhammadesanāsamuṭṭhānaṃ bhūtārocanasamuṭṭhānaṃ corīvuṭṭhāpanasamuṭṭhānaṃ ananuññātasamauṭṭhānanti. Tattha atthi chasamuṭṭhānanti iminā sañcarittasamuṭṭhānaṃ vuttaṃ, pañcasamuṭṭhānassa abhāvato ‘‘atthi pañcasamuṭṭhāna’’nti avatvā ‘‘atthi catusamuṭṭhāna’’nti vuttaṃ, iminā ca addhānasamuṭṭhānaṃ ananuññātasamuṭṭhānañca saṅgahitaṃ. Yañhi paṭhamatatiyacatutthachaṭṭhehi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti , idaṃ addhānasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ pana dutiyatatiyapañcamachaṭṭhehi samuṭṭhāti, idaṃ ananuññātasamuṭṭhānaṃ. Atthi tisamuṭṭhānanti iminā adinnādānasamuṭṭhānaṃ bhūtārocanasamuṭṭhānañca saṅgahitaṃ. Yañhi sacittakehi tīhi samuṭṭhāti, idaṃ adinnādānasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ pana acittakehi tīhi samuṭṭhāti, idaṃ bhūtārocanasamuṭṭhānaṃ. Atthi kathinasamuṭṭhānantiādinā pana avasesasamauṭṭhānasīsavasena dvisamuṭṭhānaṃ ekasamuṭṭhānañca saṅgaṇhāti. Tattha hi yaṃ tatiyachaṭṭhehi samuṭṭhāti, idaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma. Yaṃ pana paṭhamacatutthehi samuṭṭhāti, idaṃ eḷakalomasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ chaṭṭheneva samuṭṭhāti, idaṃ dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ, ‘‘samanubhāsanasamauṭṭhāna’’ntipi tasseva nāmaṃ. Iti sarūpena aṭṭha āpattisīsāni dassitāni. Ādisaddena panettha avasesāni paṭhamapārājikasamuṭṭhānapadasodhammatheyyasatthadhammadesanācorīvuṭṭhāpanasamuṭṭhānāni pañcapi samuṭṭhānasīsāni saṅgahitāni. Tattha yaṃ kāyacittato samuṭṭhāti, idaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ dutiyapañcamehi samuṭṭhāti, idaṃ padasodhammasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ catutthachaṭṭhehi samuṭṭhāti, idaṃ theyyasatthasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ pañcameneva samuṭṭhāti, idaṃ dhammadesanāsamauṭṭhānaṃ. Yaṃ pañcamachaṭṭhehi samuṭṭhāti, idaṃ corīvuṭṭhāpanasamuṭṭhānaṃ. Ettha ca pacchimesu tīsu sacittakasamuṭṭhānesu ekekasamuṭṭhānavasena ekasamuṭṭhānāni tividhāni. Dvisamuṭṭhānāni pana paṭhamacatutthehi vā dutiyapañcamehi vā tatiyachaṭṭhehi vā catutthachaṭṭhehi vā pañcamachaṭṭhehi vā samuṭṭhānavasena pañcavidhānīti veditabbāni.
ஏவங் ஸமுட்டா²னவஸேன ஸப்³ப³ஸிக்கா²பதா³னி தேரஸதா⁴ த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி கிரியாவஸேன பஞ்சதா⁴ த³ஸ்ஸேதுங் தத்ராபீதிஆதி³ வுத்தங். கிஞ்சீதி ஸிக்கா²பத³ங். கிரியதோதி பத²வீக²ணனாதி³ (பாசி॰ 84-85) விய காயவசீவிஞ்ஞத்திஜனிதகம்மதோ. அகிரியதோதி பட²மகதி²னாதி³ (பாரா॰ 459 ஆத³யோ) விய கத்தப்³ப³ஸ்ஸ அகரணேனேவ. கிரியாகிரியதோதி அஞ்ஞாதிகாய பி⁴க்கு²னியா ஹத்த²தோ சீவரபடிக்³க³ஹணாதி³ (பாரா॰ 508 ஆத³யோ) விய. ஸியா கிரியதோ, ஸியா அகிரியதோ ரூபியபடிக்³க³ஹணாதி³ (பாரா॰ 582 ஆத³யோ) விய, ஸியா கிரியதோ, ஸியா கிரியாகிரியதோ குடிகாராதி³ (பாரா॰ 342) விய. வீதிக்கமஸஞ்ஞாய அபா⁴வேன விமொக்கோ² அஸ்ஸாதி ஸஞ்ஞாவிமொக்க²ந்தி மஜ்ஜே²பத³லோபீஸமாஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. சித்தங்க³ங் லப⁴தி ஸசித்தகஸமுட்டா²னேஹேவ ஸமுட்ட²ஹனதோ. இதரந்தி யஸ்ஸ சித்தங்க³னியமோ நத்தி², தங், அனாபத்திமுகே²ன சேதங் ஸஞ்ஞாது³கங் வுத்தங், ஆபத்திமுகே²ன ஸசித்தகது³கந்தி எத்தகமேவ விஸேஸோ, அத்த²தோ ஸமானாவ.
Evaṃ samuṭṭhānavasena sabbasikkhāpadāni terasadhā dassetvā idāni kiriyāvasena pañcadhā dassetuṃ tatrāpītiādi vuttaṃ. Kiñcīti sikkhāpadaṃ. Kiriyatoti pathavīkhaṇanādi (pāci. 84-85) viya kāyavacīviññattijanitakammato. Akiriyatoti paṭhamakathinādi (pārā. 459 ādayo) viya kattabbassa akaraṇeneva. Kiriyākiriyatoti aññātikāya bhikkhuniyā hatthato cīvarapaṭiggahaṇādi (pārā. 508 ādayo) viya. Siyā kiriyato, siyā akiriyato rūpiyapaṭiggahaṇādi (pārā. 582 ādayo) viya, siyā kiriyato, siyā kiriyākiriyato kuṭikārādi (pārā. 342) viya. Vītikkamasaññāya abhāvena vimokkho assāti saññāvimokkhanti majjhepadalopīsamāso daṭṭhabbo. Cittaṅgaṃ labhati sacittakasamuṭṭhāneheva samuṭṭhahanato. Itaranti yassa cittaṅganiyamo natthi, taṃ, anāpattimukhena cetaṃ saññādukaṃ vuttaṃ, āpattimukhena sacittakadukanti ettakameva viseso, atthato samānāva.
காயவசீத்³வாரேஹி ஆபஜ்ஜிதப்³ப³ம்பி காயகம்மே வா வசீகம்மே வா ஸங்க³ய்ஹதி. தத்த² பா³ஹுல்லவுத்திதோ அதி³ன்னாதா³னமுஸாவாதா³த³யோ வியாதி அத்தி² ஸிக்கா²பத³ங் காயகம்மந்திஆதி³னா காயகம்மங் வசீகம்மஞ்சாதி து³கமேவ வுத்தங், விபா⁴க³தோ பன காயவசீகம்மேன ஸத்³தி⁴ங் திகமேவ ஹோதி. தேனேவ மாதிகாட்ட²கதா²யங் (கங்கா²॰ அட்ட²॰ பட²மபாராஜிகவண்ணனா) வுத்தங் ‘‘ஸப்³பா³ ச காயகம்மவசீகம்மதது³ப⁴யவஸேன திவிதா⁴ ஹொந்தீ’’தி. ததோயேவ இதா⁴பி அதி³ன்னாதா³னாதீ³ஸு (பாரா॰ 89) காயகம்மவசீகம்மந்தி தது³ப⁴யவஸேன த³ஸ்ஸிதங். அத்தி² பன ஸிக்கா²பத³ங் குஸலந்திஆதி³ ஆபத்திஸமுட்டா²பகசித்தவஸேன காரியே காரணோபசாரேன வுத்தங், ந பன ஆபத்தியா குஸலாதி³பரமத்த²த⁴ம்மதாவஸேன ஆபத்தியா ஸம்முதிஸபா⁴வத்தா. குஸலாகுஸலாதி³பரமத்த²த⁴ம்மே உபாதா³ய ஹி ப⁴க³வதா ஆபத்திஸம்முதி பஞ்ஞத்தா. வக்க²தி ஹி ‘‘யங் குஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜதி, தங் குஸல’’ந்திஆதி³ (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.66 பகண்ணககதா²). ந ஹி ப⁴க³வதோ ஆணாயத்தா ஆபத்தி குஸலாதி³பரமத்த²ஸபா⁴வா ஹோதி அனுபஸம்பன்னானங் ஆதி³கம்மிகானஞ்ச ஆபத்திப்பஸங்க³தோ, தஸ்ஸா தே³ஸனாதீ³ஹி விஸுத்³தி⁴அபா⁴வப்பஸங்க³தோ ச. ந ஹி காரணப³லேன உப்பஜ்ஜமானா குஸலாதி³ஸபா⁴வா ஆபத்தி அனுபஸம்பன்னாதீ³ஸு நிவத்ததி, உப்பன்னாய ச தஸ்ஸா கேனசி வினாஸோ ந ஸம்ப⁴வதி. ஸரஸவினாஸதோ தே³ஸனாதி³னா ச ஆபத்தி விக³ச்ச²தீதி வசனமத்தி², ந பன தேன அகுஸலாதி³ விக³ச்ச²தி. பிதுகா⁴தாதி³கம்மேன ஹி பாராஜிகங் ஆபன்னஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ கி³ஹிலிங்க³ங் க³ஹெத்வா பி⁴க்கு²பா⁴வபரிச்சாகே³ன பாராஜிகாபத்தி விக³ச்ச²தி, ந பாணாதிபாதாதி³அகுஸலங் ஆனந்தரியாதி³பா⁴வதோ. தஸ்மா து³ம்மங்கூனங் நிக்³க³ஹாதி³த³ஸஅத்த²வஸே (பாரா॰ 39; பரி॰ 2) படிச்ச ப⁴க³வதா யதா²பச்சயங் ஸமுப்பஜ்ஜமானே குஸலாகுஸலாதி³னாமரூபத⁴ம்மே உபாதா³ய பஞ்ஞத்தா ஸம்முதியேவ ஆபத்தி, ஸா ச யதா²விதி⁴படிகம்மகரணேன விக³தா நாம ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங், தேனாஹ த்³வத்திங்ஸேவ ஹி ஆபத்திஸமுட்டா²பகசித்தானீதிஆதி³. ஆபத்திஸமுட்டா²பகத்தேனேவ ஹெத்த² குஸலாதீ³னங் ஆபத்திதோ பே⁴தோ³ ஸித்³தோ⁴. ந ஹி தங்ஸமுட்டி²தஸ்ஸ ததோ அபே⁴தோ³ யுத்தோ ஸமுட்டா²னஸமுட்டி²தபே⁴த³ப்³யவஹாருபச்சே²த³ப்பஸங்க³தோ. ஸாரத்த²தீ³பனியங் (ஸாரத்த²॰ டீ॰ பாராஜிககண்ட³ 2.66 பகிண்ணககதா²வண்ணனா) பன ஆபத்தியா பரமத்த²தோ குஸலத்தமேவ ந ஸம்ப⁴வதி ‘‘ஆபத்தாதி⁴கரணங் ஸியா அகுஸலங், ஸியா அப்³யாகதங், நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸல’’ந்தி வசனதோ, ‘‘அகுஸலத்தங் பன அப்³யாகதத்தஞ்ச ஆபத்தியா ஸம்ப⁴வதீ’’தி ஸஞ்ஞாய குஸலசித்தஸமுட்டா²னக்க²ணேபி ரூபாப்³யாகதத்தங் ஆபத்தியா ஸமத்தே²துங் யங் குஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜதி, தங் குஸலங், இதரேஹி இதரந்தி (பாரா॰ அட்ட²॰ 1.66 பகிண்ணககதா²) இமங் அட்ட²கதா²வசனங் நிஸ்ஸாய வுத்தங் ‘‘யங் குஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜதீதி யங் ஸிக்கா²பத³ஸீஸே க³ஹிதங் ஆபத்திங் குஸலசித்தஸமங்கீ³ ஆபஜ்ஜதி, இமினா பன வசனேன தங் குஸலந்தி ஆபத்தியா வுச்சமானோ குஸலபா⁴வோ பரியாயதோ, ந பரமத்த²தோதி த³ஸ்ஸேதி. குஸலசித்தேன ஹி ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ ஸவிஞ்ஞத்திகங் அவிஞ்ஞத்திகங் வா ஸிக்கா²பத³வீதிக்கமாகாரப்பவத்தங் ரூபக்க²ந்த⁴ஸங்கா²தங் அப்³யாகதாபத்திங் ஆபஜ்ஜதீ’’தி. தத்த² யங் குஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜதீதி இமங் வசனங் உத்³தி³ஸ்ஸ ‘‘இமினா பன வசனேன தங் குஸலந்தி ஆபத்தியா வுச்சமானோ குஸலபா⁴வோ பரியாயதோ, ந பரமத்த²தோதி த³ஸ்ஸேதீ’’தி வுத்தங், ஏவங் இதரேஹி இதரந்தி வசனேன ‘‘யங் அகுஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜஹி, தங் அகுஸலங், யங் அப்³யாகதசித்தேன ஆபஜ்ஜதி, தங் அப்³யாகத’’ந்தி இமஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ வுத்தத்தா இதரேஹீதி வசனங் உத்³தி³ஸ்ஸ ‘‘இமினாபி வசனேன இதரந்தி ஆபத்தியா வுச்சமானோ அகுஸலபா⁴வோ அப்³யாகதபா⁴வோ ச பரியாயதோ த³ஸ்ஸேதீ’’தி வத்தப்³ப³ங். ஏவங் அவத்வா குஸலபக்கே² ஏவ கத²னஸ்ஸ காரணங் ந பஸ்ஸாம. யங் பன ஆபத்தாதி⁴கரணங் ஸியா அகுஸலந்திஆதி³வசனங் காரணத்தேன வுத்தங், தம்பி அகாரணங் யங் அகுஸலசித்தேன ஆபஜ்ஜதி, தங் அகுஸலந்திஆதி³னா ஹெட்டா² வுத்தனயேன அகுஸலாதி³பா⁴வஸ்ஸ பரியாயதே³ஸிதத்தா, ஆபத்தியா குஸலவோஹாரஸ்ஸ அயுத்ததாய நத்தி² ஆபத்தாதி⁴கரணங் குஸலந்தி வுத்தத்தா ச. ஆபத்தியா ஹி குஸலசித்தஸமுட்டி²தத்தேபி ப⁴க³வதா படிக்கி²த்தபா⁴வேன ஸாவஜ்ஜத⁴ம்மத்தா காரணூபசாரேனாபி அனவஜ்ஜகுஸலவோஹாரோ ந யுத்தோ ஸாவஜ்ஜானவஜ்ஜானங் அஞ்ஞமஞ்ஞவிருத்³த⁴த்தா. யதா² ஆகாஸாதி³ஸம்முதிஸச்சானங் உப்பன்னதாதி³வோஹாரோ விய ஜாதிஜராப⁴ங்கா³னங் உப்பன்னதாதி³வோஹாரோ அனவட்டா²னாதி³தே³ஸதோ அயுத்தோ, ஏவமிதா⁴பி குஸலவோஹாரோ அயுத்தோ விருத்³த⁴த்தா. அகுஸலாதி³வோஹாரோ பன யுத்தோ , காரணூபசாரேன பன அகுஸலாதி³ஸபா⁴வதா யதா²வுத்ததோ³ஸானதிவத்தனதோ. ஸுத்தஸ்ஸாபி ஹி யதா² ஸுத்தஸுத்தானுலோமாதீ³ஹி விரோதோ⁴ ந ஹோதி, ததே²வ அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³.
Kāyavacīdvārehi āpajjitabbampi kāyakamme vā vacīkamme vā saṅgayhati. Tattha bāhullavuttito adinnādānamusāvādādayo viyāti atthi sikkhāpadaṃ kāyakammantiādinā kāyakammaṃ vacīkammañcāti dukameva vuttaṃ, vibhāgato pana kāyavacīkammena saddhiṃ tikameva hoti. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘sabbā ca kāyakammavacīkammatadubhayavasena tividhā hontī’’ti. Tatoyeva idhāpi adinnādānādīsu (pārā. 89) kāyakammavacīkammanti tadubhayavasena dassitaṃ. Atthi pana sikkhāpadaṃ kusalantiādi āpattisamuṭṭhāpakacittavasena kāriye kāraṇopacārena vuttaṃ, na pana āpattiyā kusalādiparamatthadhammatāvasena āpattiyā sammutisabhāvattā. Kusalākusalādiparamatthadhamme upādāya hi bhagavatā āpattisammuti paññattā. Vakkhati hi ‘‘yaṃ kusalacittena āpajjati, taṃ kusala’’ntiādi (pārā. aṭṭha. 1.66 pakaṇṇakakathā). Na hi bhagavato āṇāyattā āpatti kusalādiparamatthasabhāvā hoti anupasampannānaṃ ādikammikānañca āpattippasaṅgato, tassā desanādīhi visuddhiabhāvappasaṅgato ca. Na hi kāraṇabalena uppajjamānā kusalādisabhāvā āpatti anupasampannādīsu nivattati, uppannāya ca tassā kenaci vināso na sambhavati. Sarasavināsato desanādinā ca āpatti vigacchatīti vacanamatthi, na pana tena akusalādi vigacchati. Pitughātādikammena hi pārājikaṃ āpannassa bhikkhuno gihiliṅgaṃ gahetvā bhikkhubhāvapariccāgena pārājikāpatti vigacchati, na pāṇātipātādiakusalaṃ ānantariyādibhāvato. Tasmā dummaṅkūnaṃ niggahādidasaatthavase (pārā. 39; pari. 2) paṭicca bhagavatā yathāpaccayaṃ samuppajjamāne kusalākusalādināmarūpadhamme upādāya paññattā sammutiyeva āpatti, sā ca yathāvidhipaṭikammakaraṇena vigatā nāma hotīti veditabbaṃ, tenāha dvattiṃseva hi āpattisamuṭṭhāpakacittānītiādi. Āpattisamuṭṭhāpakatteneva hettha kusalādīnaṃ āpattito bhedo siddho. Na hi taṃsamuṭṭhitassa tato abhedo yutto samuṭṭhānasamuṭṭhitabhedabyavahārupacchedappasaṅgato. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. pārājikakaṇḍa 2.66 pakiṇṇakakathāvaṇṇanā) pana āpattiyā paramatthato kusalattameva na sambhavati ‘‘āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalaṃ, siyā abyākataṃ, natthi āpattādhikaraṇaṃ kusala’’nti vacanato, ‘‘akusalattaṃ pana abyākatattañca āpattiyā sambhavatī’’ti saññāya kusalacittasamuṭṭhānakkhaṇepi rūpābyākatattaṃ āpattiyā samatthetuṃ yaṃ kusalacittena āpajjati, taṃ kusalaṃ, itarehi itaranti (pārā. aṭṭha. 1.66 pakiṇṇakakathā) imaṃ aṭṭhakathāvacanaṃ nissāya vuttaṃ ‘‘yaṃ kusalacittena āpajjatīti yaṃ sikkhāpadasīse gahitaṃ āpattiṃ kusalacittasamaṅgī āpajjati, iminā pana vacanena taṃ kusalanti āpattiyā vuccamāno kusalabhāvo pariyāyato, na paramatthatoti dasseti. Kusalacittena hi āpattiṃ āpajjanto saviññattikaṃ aviññattikaṃ vā sikkhāpadavītikkamākārappavattaṃ rūpakkhandhasaṅkhātaṃ abyākatāpattiṃ āpajjatī’’ti. Tattha yaṃ kusalacittena āpajjatīti imaṃ vacanaṃ uddissa ‘‘iminā pana vacanena taṃ kusalanti āpattiyā vuccamāno kusalabhāvo pariyāyato, na paramatthatoti dassetī’’ti vuttaṃ, evaṃ itarehi itaranti vacanena ‘‘yaṃ akusalacittena āpajjahi, taṃ akusalaṃ, yaṃ abyākatacittena āpajjati, taṃ abyākata’’nti imassa atthassa vuttattā itarehīti vacanaṃ uddissa ‘‘imināpi vacanena itaranti āpattiyā vuccamāno akusalabhāvo abyākatabhāvo ca pariyāyato dassetī’’ti vattabbaṃ. Evaṃ avatvā kusalapakkhe eva kathanassa kāraṇaṃ na passāma. Yaṃ pana āpattādhikaraṇaṃ siyā akusalantiādivacanaṃ kāraṇattena vuttaṃ, tampi akāraṇaṃ yaṃ akusalacittena āpajjati, taṃ akusalantiādinā heṭṭhā vuttanayena akusalādibhāvassa pariyāyadesitattā, āpattiyā kusalavohārassa ayuttatāya natthi āpattādhikaraṇaṃ kusalanti vuttattā ca. Āpattiyā hi kusalacittasamuṭṭhitattepi bhagavatā paṭikkhittabhāvena sāvajjadhammattā kāraṇūpacārenāpi anavajjakusalavohāro na yutto sāvajjānavajjānaṃ aññamaññaviruddhattā. Yathā ākāsādisammutisaccānaṃ uppannatādivohāro viya jātijarābhaṅgānaṃ uppannatādivohāro anavaṭṭhānādidesato ayutto, evamidhāpi kusalavohāro ayutto viruddhattā. Akusalādivohāro pana yutto , kāraṇūpacārena pana akusalādisabhāvatā yathāvuttadosānativattanato. Suttassāpi hi yathā suttasuttānulomādīhi virodho na hoti, tatheva attho gahetabbo.
யங் பன வுத்தங் ‘‘குஸலசித்தேன ஹி ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ…பே॰… ரூபக்க²ந்த⁴ஸங்கா²தங் அப்³யாகதாபத்திங் ஆபஜ்ஜதீ’’தி, தங் அயுத்தமேவ ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ க²ணிகதாய ஆபத்தியாபி தே³ஸனாதி³படிகம்மங் வினாவ படிபஸ்ஸத்³தி⁴ப்பஸங்க³தோ. ரூபபரம்பரா ஆபத்தீதி சே? தன்ன, படிகம்மேனாபி அவிக³மப்பஸங்க³தோ. ந ஹி ரூபஸந்ததிதே³ஸனாதீ³ஹி விக³ச்ச²தி ஸகாரணாயத்தத்தா, இதி ஸப்³ப³தா² ஆபத்தியா பரமத்த²தா அயுத்தா, ஏதேனேவ யங் வுத்தங் ‘‘நிபஜ்ஜித்வா நிரோத⁴ஸமாபன்னஸ்ஸ ஸஹஸெய்யவஸேன ததா²காரப்பவத்தரூபத⁴ம்மஸ்ஸேவ ஆபத்திபா⁴வதோ’’திஆதி³, தம்பி படிஸித்³த⁴ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். இத⁴ பன நிரோத⁴ஸமாபன்னானங் ரூபத⁴ம்மமேவ படிச்ச உப்பன்னத்தா ஆபத்தி அசித்தா அவேத³னா, அஞ்ஞத்த² பன ஸசித்தா ஸவேத³னாவ, ஸப்³ப³த்தா²பி பஞ்ஞத்திஸபா⁴வாதி வேதி³தப்³பா³. தேனேவ து³ட்ட²தோ³ஸஸிக்கா²பத³ட்ட²கதா²யங் ஆபத்தியா அகுஸலாதி³ஸபா⁴வங் பரபரிகப்பிதங் நிஸேதே⁴துங் ‘‘ஆதி³கம்மிகஸ்ஸ அனாபத்திவசனதோ…பே॰… பண்ணத்திமத்தமேவ ஆபத்தாதி⁴கரணந்தி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி ஸயமேவ வக்க²தி, தஸ்மா ‘‘தங்தங்குஸலாதி³த⁴ம்மஸமுப்பத்தியா ப⁴க³வதா பஞ்ஞத்தா ஆபத்திஸம்முதி ஸமுட்டி²தா’’தி ச, ‘‘யாவ படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴காரணா திட்ட²தீ’’தி ச, ‘‘படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴காரணேஹி வினஸ்ஸதீ’’தி ச வோஹரீயதி. ஆபத்தியா ச ஸம்முதிஸபா⁴வத்தேபி ஹி ஸஞ்சிச்ச தங் ஆபஜ்ஜந்தஸ்ஸ, படிகிரியங் அகரொந்தஸ்ஸ ச அனாத³ரே அகுஸலராஸி சேவ ஸக்³க³மக்³க³ந்தராயோ ச ஹோதீதி லஜ்ஜினோ யதா²விதி⁴ங் நாதிக்கமந்தி, அனதிக்கமனப்பச்சயா ச தேஸங் அனந்தப்பபே⁴தா³ ஸீலாத³யோ த⁴ம்மா பரிவட்³ட⁴ந்தீதி க³ஹேதப்³ப³ங். த்³வத்திங்ஸேவாதி நியமோ ஆபத்தினிமித்தானங் காயவசீவிஞ்ஞத்தீனங் ஏதேஹேவ ஸமுப்பஜ்ஜனதோ கதோ, ந பன ஸப்³பா³பத்தீனம்பி ஏதேஹேவ ஸமுப்பஜ்ஜனதோ. நிபஜ்ஜித்வா நித்³தா³யந்தானஞ்ஹி ஜா²னநிரோத⁴ஸமாபன்னானஞ்ச அவிஞ்ஞத்திஜனகேஹி விபாகஅப்பனாசித்தேஹி சேவ ரூபத⁴ம்மேஹி ச ஸஹஸெய்யாதி³ஆபத்தி ஸம்ப⁴வதி.
Yaṃ pana vuttaṃ ‘‘kusalacittena hi āpattiṃ āpajjanto…pe… rūpakkhandhasaṅkhātaṃ abyākatāpattiṃ āpajjatī’’ti, taṃ ayuttameva rūpakkhandhassa khaṇikatāya āpattiyāpi desanādipaṭikammaṃ vināva paṭipassaddhippasaṅgato. Rūpaparamparā āpattīti ce? Tanna, paṭikammenāpi avigamappasaṅgato. Na hi rūpasantatidesanādīhi vigacchati sakāraṇāyattattā, iti sabbathā āpattiyā paramatthatā ayuttā, eteneva yaṃ vuttaṃ ‘‘nipajjitvā nirodhasamāpannassa sahaseyyavasena tathākārappavattarūpadhammasseva āpattibhāvato’’tiādi, tampi paṭisiddhanti veditabbaṃ. Idha pana nirodhasamāpannānaṃ rūpadhammameva paṭicca uppannattā āpatti acittā avedanā, aññattha pana sacittā savedanāva, sabbatthāpi paññattisabhāvāti veditabbā. Teneva duṭṭhadosasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ āpattiyā akusalādisabhāvaṃ paraparikappitaṃ nisedhetuṃ ‘‘ādikammikassa anāpattivacanato…pe… paṇṇattimattameva āpattādhikaraṇanti veditabba’’nti sayameva vakkhati, tasmā ‘‘taṃtaṃkusalādidhammasamuppattiyā bhagavatā paññattā āpattisammuti samuṭṭhitā’’ti ca, ‘‘yāva paṭippassaddhikāraṇā tiṭṭhatī’’ti ca, ‘‘paṭippassaddhikāraṇehi vinassatī’’ti ca voharīyati. Āpattiyā ca sammutisabhāvattepi hi sañcicca taṃ āpajjantassa, paṭikiriyaṃ akarontassa ca anādare akusalarāsi ceva saggamaggantarāyo ca hotīti lajjino yathāvidhiṃ nātikkamanti, anatikkamanappaccayā ca tesaṃ anantappabhedā sīlādayo dhammā parivaḍḍhantīti gahetabbaṃ. Dvattiṃsevāti niyamo āpattinimittānaṃ kāyavacīviññattīnaṃ eteheva samuppajjanato kato, na pana sabbāpattīnampi eteheva samuppajjanato. Nipajjitvā niddāyantānañhi jhānanirodhasamāpannānañca aviññattijanakehi vipākaappanācittehi ceva rūpadhammehi ca sahaseyyādiāpatti sambhavati.
த³ஸாதி கிரியாஹேதுகமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துத்³வயேன ஸஹ அட்ட² மஹாகிரியசித்தானி. பஞ்ஞத்திங் அஜானித்வா இத்³தி⁴விகுப்³ப³னாதீ³ஸு அபி⁴ஞ்ஞானங் ஆபத்திஸமுட்டா²பகத்தங் வேதி³தப்³ப³ங். எத்த² ச கிஞ்சி ஸிக்கா²பத³ங் அகுஸலசித்தமேவ, கிஞ்சி குஸலாப்³யாகதவஸேன த்³விசித்தங், கிஞ்சி திசித்தந்தி அயமேவ பே⁴தோ³ லப்³ப⁴தி, நாஞ்ஞோதி வேதி³தப்³ப³ங். கிரியாஸமுட்டா²னந்தி பரூபக்கமேன ஜாயமானங் அங்க³ஜாதாதி³சலனங் ஸாதி³யனசித்தஸங்கா²தே ஸேவனசித்தே உப்பன்னே தேன சித்தேன ஸமுப்பாதி³தமேவ ஹோதீதி வுத்தங் இதரதா² ‘‘ஸியா கிரியஸமுட்டா²னங், ஸியா அகிரியஸமுட்டா²ன’’ந்தி வத்தப்³ப³தோ.
Dasāti kiriyāhetukamanoviññāṇadhātudvayena saha aṭṭha mahākiriyacittāni. Paññattiṃ ajānitvā iddhivikubbanādīsu abhiññānaṃ āpattisamuṭṭhāpakattaṃ veditabbaṃ. Ettha ca kiñci sikkhāpadaṃ akusalacittameva, kiñci kusalābyākatavasena dvicittaṃ, kiñci ticittanti ayameva bhedo labbhati, nāññoti veditabbaṃ. Kiriyāsamuṭṭhānanti parūpakkamena jāyamānaṃ aṅgajātādicalanaṃ sādiyanacittasaṅkhāte sevanacitte uppanne tena cittena samuppāditameva hotīti vuttaṃ itarathā ‘‘siyā kiriyasamuṭṭhānaṃ, siyā akiriyasamuṭṭhāna’’nti vattabbato.
யங் பன ஸாரத்த²தீ³பனியங் (ஸாரத்த²॰ டீ॰ பாராஜிககண்ட³ 2.66 பகிண்ணககதா²வண்ணனா) வுத்தங் ‘‘கிரியஸமுட்டா²னந்தி இத³ங் யேபு⁴ய்யவஸேன வுத்தங் பரூபக்கமே ஸதி ஸாதி³யந்தஸ்ஸ அகிரியஸமுட்டா²னபா⁴வதோ’’திஆதி³, தங் ந க³ஹேதப்³ப³ங் பட²மபாராஜிகஸ்ஸ அகிரியஸமுட்டா²னதாய பாளிஅட்ட²கதா²ஸு அவுத்தத்தா. ‘‘மனொத்³வாரே ஆபத்தி நாம நத்தீ²’’தி (கங்கா²॰ அட்ட²॰ பட²மபாராஜிகவண்ணனா; பாரா॰ அட்ட²॰ 2.583-4) ஹி வுத்தங். கத²ஞ்ஹி நாம பரூபக்கமேன மேது²னங் ஸாதி³யந்தோ அத்தனோ அங்க³ஜாதாதி³காயசலனங் ந ஸாதி³யெய்ய, ஸாதி³யனசித்தானுகு³ணமேவ பன ஸகலஸரீரே சித்தஜரூபஸமுப்பத்தியா விஞ்ஞத்திபி ஸுகு²மா ஸமுப்பன்னா ஏவ ஹோதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங், தேனாஹ காயத்³வாரேனேவ ஸமுட்டா²னதோ காயகம்மந்திஆதி³. சித்தங் பனெத்த² அங்க³மத்தங் ஹோதீதி காயவிஞ்ஞத்தி ஏவ காயகம்மபா⁴வே காரணங், ந சித்தங். தங் பனெத்த² காயஸங்கா²தாய விஞ்ஞத்தியாயேவ அங்க³மத்தங், ந காயகம்மபா⁴வஸ்ஸ, இதரதா² மேது²னஸ்ஸ ‘‘மனோகம்ம’’ந்தி வத்தப்³ப³தோ, தேனாஹ ‘‘ந தஸ்ஸ வஸேன கம்மபா⁴வோ லப்³ப⁴தீ’’தி. கம்மபா⁴வோதி காயகம்மபா⁴வோ. ஸப்³ப³ஞ்சேதந்தி ஏதங் ஸமுட்டா²னாதி³கங். ஸிக்கா²பத³ஸீஸேனாதி தங்தங்ஸிக்கா²பத³னியதஆபத்தியா ஏவ க³ஹணத்த²ங் ஸிக்கா²பத³முகே²ன.
Yaṃ pana sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. pārājikakaṇḍa 2.66 pakiṇṇakakathāvaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘kiriyasamuṭṭhānanti idaṃ yebhuyyavasena vuttaṃ parūpakkame sati sādiyantassa akiriyasamuṭṭhānabhāvato’’tiādi, taṃ na gahetabbaṃ paṭhamapārājikassa akiriyasamuṭṭhānatāya pāḷiaṭṭhakathāsu avuttattā. ‘‘Manodvāre āpatti nāma natthī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā; pārā. aṭṭha. 2.583-4) hi vuttaṃ. Kathañhi nāma parūpakkamena methunaṃ sādiyanto attano aṅgajātādikāyacalanaṃ na sādiyeyya, sādiyanacittānuguṇameva pana sakalasarīre cittajarūpasamuppattiyā viññattipi sukhumā samuppannā eva hotīti daṭṭhabbaṃ, tenāha kāyadvāreneva samuṭṭhānato kāyakammantiādi. Cittaṃ panettha aṅgamattaṃ hotīti kāyaviññatti eva kāyakammabhāve kāraṇaṃ, na cittaṃ. Taṃ panettha kāyasaṅkhātāya viññattiyāyeva aṅgamattaṃ, na kāyakammabhāvassa, itarathā methunassa ‘‘manokamma’’nti vattabbato, tenāha ‘‘na tassa vasena kammabhāvo labbhatī’’ti. Kammabhāvoti kāyakammabhāvo. Sabbañcetanti etaṃ samuṭṭhānādikaṃ. Sikkhāpadasīsenāti taṃtaṃsikkhāpadaniyataāpattiyā eva gahaṇatthaṃ sikkhāpadamukhena.
பகிண்ணககதா²வண்ணனானயோ நிட்டி²தோ.
Pakiṇṇakakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.