| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಂ
Lokuttarakusalaṃ
ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Pakiṇṇakakathāvaṇṇanā
ತತ್ರಾತಿ ಲೋಕುತ್ತರಜ್ಝಾನೇ। ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಉಪಡ್ಢಗಾಥಾಯ ಅಭಿನಿವಿಸಿತಬ್ಬಂ ವುಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಭೂಮಿಂ ಪಞ್ಚಧಾ ಉದ್ದಿಸತಿ। ಸತ್ತಅಟ್ಠಾದೀನಿ ಅಙ್ಗಾನಿ ಸತ್ತಟ್ಠಙ್ಗಾನೀತಿ ಆದಿಸದ್ದಸ್ಸ ಲೋಪೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಯತೋ ವುಟ್ಠಾನಂ, ತಾನಿ ನಿಮಿತ್ತಪವತ್ತಾನಿ ನಿಮಿತ್ತವಚನೇನೇವ ಉದ್ದಿಸತಿ। ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಮೇವ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾದಿವಿಸೇಸಂ ನಿಯಮೇತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ತತೋ ತತೋ ದುತಿಯಾದಿಪಾದಕಜ್ಝಾನತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಸ್ಸ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಾತಿಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಅಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಕಾಮತಾವಿರಾಗಭಾವನಾಭಾವತೋ ಇತರಸ್ಸ ಚ ಅತಬ್ಭಾವತೋ। ತೇಸಮ್ಪಿ ವಾದೇಸು…ಪೇ॰… ವಿಪಸ್ಸನಾವ ನಿಯಮೇತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಸ್ಮಾ? ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇನೇವ ಹಿ ಪಠಮತ್ಥೇರವಾದೇಪಿ ಅಪಾದಕಪಠಮಜ್ಝಾನಪಾದಕಮಗ್ಗಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಾವ ಹೋನ್ತಿ, ಇತರೇ ಚ ಪಾದಕಜ್ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇಹಿ ತಂತಂಝಾನಿಕಾ। ಏವಂ ಸೇಸವಾದೇಸುಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೋ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ।
Tatrāti lokuttarajjhāne. Ajjhattañcāti upaḍḍhagāthāya abhinivisitabbaṃ vuṭṭhātabbaṃ vipassanābhūmiṃ pañcadhā uddisati. Sattaaṭṭhādīni aṅgāni sattaṭṭhaṅgānīti ādisaddassa lopo daṭṭhabbo. Nimittanti yato vuṭṭhānaṃ, tāni nimittapavattāni nimittavacaneneva uddisati. Saṅkhārupekkhāñāṇameva ariyamaggassa bojjhaṅgādivisesaṃ niyameti. Kasmā? Tato tato dutiyādipādakajjhānato uppannassa sasaṅkhārupekkhāñāṇassa pādakajjhānātikkantānaṃ aṅgānaṃ asamāpajjitukāmatāvirāgabhāvanābhāvato itarassa ca atabbhāvato. Tesampi vādesu…pe… vipassanāva niyametīti veditabbā. Kasmā? Vipassanāniyameneva hi paṭhamattheravādepi apādakapaṭhamajjhānapādakamaggā paṭhamajjhānikāva honti, itare ca pādakajjhānavipassanāniyamehi taṃtaṃjhānikā. Evaṃ sesavādesupi vipassanāniyamo yathāsambhavaṃ yojetabbo.
ಪಕಿಣ್ಣಕಸಙ್ಖಾರೇತಿ ಪಾದಕಜ್ಝಾನತೋ ಅಞ್ಞಸಙ್ಖಾರೇ। ತೇನ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಸಙ್ಖಾರೇಸು ಸಮ್ಮಸಿತೇಸು ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ರಾಪೀತಿ ದುತಿಯತ್ಥೇರವಾದೇಪಿ। ತಂತಂಝಾನಿಕತಾ ತಂತಂಸಮ್ಮಸಿತಸಙ್ಖಾರವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇಹಿ ಹೋತಿ। ತತ್ರಾಪಿ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ ತಂತಂವಿರಾಗಾವಿರಾಗಭಾವನಾಭಾವೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಚ ಹುತ್ವಾ ಝಾನಙ್ಗಾದಿನಿಯಮಂ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಕರೋತೀತಿ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Pakiṇṇakasaṅkhāreti pādakajjhānato aññasaṅkhāre. Tena pādakajjhānasaṅkhāresu sammasitesu vattabbameva natthīti dasseti. Tatrāpīti dutiyattheravādepi. Taṃtaṃjhānikatā taṃtaṃsammasitasaṅkhāravipassanāniyamehi hoti. Tatrāpi hi vipassanā taṃtaṃvirāgāvirāgabhāvanābhāvena somanassasahagatā upekkhāsahagatā ca hutvā jhānaṅgādiniyamaṃ maggassa karotīti evaṃ vipassanāniyamo vuttanayeneva veditabbo.
ತನ್ತಿ ತಂತಂಝಾನಸದಿಸಭವನಂ। ಸ್ವಾಯಮತ್ಥೋ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಸಮ್ಮಸಿತಜ್ಝಾನುಪನಿಸ್ಸಯೇಹಿ ವಿನಾ ಅಜ್ಝಾಸಯಮತ್ತೇನ ಅಸಿಜ್ಝನಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯೇನ ವಿನಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪಮತ್ತೇನ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲಾದೀನಂ ಅಸಿಜ್ಝನದೀಪಕೇನ ನನ್ದಕೋವಾದೇನ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೯೮ ಆದಯೋ) ದೀಪೇತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಹಿ ಸೋತಾಪನ್ನಾಯಪಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪಭಾವಂ ವದನ್ತೇನ ಭಗವತಾ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಾಮಕೋ, ನಾಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ತೇನ ತೇನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪತಾ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಪರಂ ಸಙ್ಕಪ್ಪಸಬ್ಭಾವೇಪಿ ಅಸಿಜ್ಝನತೋತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ದೀಪಿತೋ ಹೋತಿ। ಏವಮಿಧಾಪಿ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ದುತಿಯಾದಿಝಾನಿಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಾಮಕೋ, ನಾಞ್ಞಸ್ಸ ಸತಿಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸಿಜ್ಝನತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ವಾದೇ ಪಾದಕಸಮ್ಮಸಿತಜ್ಝಾನುಪನಿಸ್ಸಯಸಬ್ಭಾವೇ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಏಕನ್ತೇನ ಹೋತಿ, ತಂತಂಫಲೂಪನಿಸ್ಸಯಸಬ್ಭಾವೇ ತಂತಂಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ವಿಯಾತಿ ತದಭಾವಾಭಾವತೋ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಮೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ।
Tanti taṃtaṃjhānasadisabhavanaṃ. Svāyamattho pādakajjhānasammasitajjhānupanissayehi vinā ajjhāsayamattena asijjhanā upanissayena vinā saṅkappamattena sakadāgāmiphalādīnaṃ asijjhanadīpakena nandakovādena (ma. ni. 3.398 ādayo) dīpetabbo. Tattha hi sotāpannāyapi paripuṇṇasaṅkappabhāvaṃ vadantena bhagavatā yassa yassa upanissayo atthi, tassa tasseva ajjhāsayo niyāmako, nāññassāti tena tena paripuṇṇasaṅkappatā hoti, na tato paraṃ saṅkappasabbhāvepi asijjhanatoti ayamattho dīpito hoti. Evamidhāpi yassa yassa dutiyādijhānikassa maggassa yathāvutto upanissayo atthi, tassa tasseva ajjhāsayo niyāmako, nāññassa satipi tasmiṃ asijjhanato. Imasmiṃ pana vāde pādakasammasitajjhānupanissayasabbhāve ajjhāsayo ekantena hoti, taṃtaṃphalūpanissayasabbhāve taṃtaṃsaṅkappo viyāti tadabhāvābhāvato ajjhāsayo niyametīti vuttaṃ.
ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕವಜ್ಜಾನಂ ಪಾದಕಾನಿ ಲೋಕಿಯಜ್ಝಾನಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅಪ್ಪನಾಪ್ಪತ್ತಿ ಚ ಓಳಾರಿಕಙ್ಗಾತಿಕ್ಕಮನುಪನಿಸ್ಸಯಾಭಾವೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ವಿನಾ ನ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಮಗ್ಗೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಮಗ್ಗೋತಿ ಏತೇನ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕತಾಪಿ ಸಮಾನಾ ಅನುಸಯಸಮುಗ್ಘಾಟನಸಮತ್ಥಸ್ಸ ನ ಸಙ್ಖಾರಾವಸೇಸತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತೇ ಚ ವಾದಾ ನ ವಿರುಜ್ಝನ್ತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯವಸೇನ ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಿಕತಾಯ ಪಠಮಾದಿಜ್ಝಾನಿಕತಾಯ ಚ ಸಮ್ಭವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಚ ಸಾತ್ಥಕೋ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಥಾ ಪಾದಕಸಮ್ಮಸಿತಜ್ಝಾನೇಹೇವ ನಿಯಮಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ತಾ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಾಮಕೋ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಿರತ್ಥಕೋ ಸಿಯಾತಿ। ಇಧ ಪನ ಅಟ್ಠಸಾಲಿನಿಯಾ ನಿಯಾಮನೇ ಏಕನ್ತಿಕಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಮೇವ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ತೇಸಮ್ಪಿ ವಾದೇಸು ಅಯಂ…ಪೇ॰… ವಿಪಸ್ಸನಾವ ನಿಯಮೇತೀ’’ತಿ ವದನ್ತೇನ ತಯೋಪೇತೇ ವಾದೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವ ನಿಯಮೇತೀತಿ ದಸ್ಸಿತಂ। ತಂತಂವಾದಾನಞ್ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಹಿತಾನಮೇವ ಸಿದ್ಧಿ, ನಾಞ್ಞಥಾತಿ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ।
Yasmiṃ pana pādakajjhānaṃ natthīti catutthajjhānikavajjānaṃ pādakāni lokiyajjhānāni sandhāya vuttaṃ. Appanāppatti ca oḷārikaṅgātikkamanupanissayābhāve pañcahi aṅgehi vinā na hotīti ‘‘somanassasahagatamaggo hotī’’ti āha. Upekkhāsahagatamaggoti etena catutthajjhānikatāpi samānā anusayasamugghāṭanasamatthassa na saṅkhārāvasesatāti dasseti. Te ca vādā na virujjhanti ajjhāsayavasena pañcamajjhānikatāya paṭhamādijjhānikatāya ca sambhavatoti adhippāyo. Ajjhāsayo ca sātthako hoti, aññathā pādakasammasitajjhāneheva niyamassa siddhattā ajjhāsayo niyāmako vuccamāno niratthako siyāti. Idha pana aṭṭhasāliniyā niyāmane ekantikaṃ vipassanāsaṅkhātaṃ atthameva uddharitvā ‘‘tesampi vādesu ayaṃ…pe… vipassanāva niyametī’’ti vadantena tayopete vāde vipassanāva niyametīti dassitaṃ. Taṃtaṃvādānañhi vipassanāsahitānameva siddhi, nāññathāti dassitanti.
ಪವೇಧತೀತಿ ಗೋತ್ರಭುಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಭವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯದಿ ಪಞ್ಚಮಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇ ಜವನಂ ಪತಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ತದಾ ಗೋತ್ರಭು ತದನನ್ತರಞ್ಚ ಮಗ್ಗೋ ಜವನಸ್ಸ ಪತಿತಕ್ಖಣೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ? ಅಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಜವನನ್ತರಸ್ಸ ಪತಿತತಾಭಾವತೋ। ತದೇವ ಹಿ ಜವನಂ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಪವತ್ತಮಾನಂ ಪತಿತಂ ಸಿಯಾತಿ, ಗೋತ್ರಭು ಪನ ಆರಮ್ಮಣನ್ತರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಪುಬ್ಬಂ ಜವನಂ, ತಥಾ ಮಗ್ಗೋ ಭೂಮನ್ತರತೋ ಚಾತಿ। ನನು ಚ ಸತ್ತಮಜವನಚೇತನಾಯ ಬಲವತಾಯ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಭಾವೋ ಹೋತಿ ಆನನ್ತರಿಯತಾಪೀತಿ, ತತ್ಥಾಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಸಿಯಾ ‘‘ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯಭಾವಿನೋ ವಿಪಾಕಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ಅನ್ತಿಮಜವನಚೇತನಾಯ ಸುಸಙ್ಖತತ್ತಾ ಸಾ ಸತ್ತಮಜವನಚೇತನಾ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಾ ಆನನ್ತರಿಕಾ ಚ ಹೋತಿ, ನ ಅಪತಿತಜವನಚೇತನಾ ವಿಯ ಬಲವತಾಯಾ’’ತಿ।
Pavedhatīti gotrabhussa paccayo bhavituṃ na sakkotīti attho. Yadi pañcamacittakkhaṇe javanaṃ patitaṃ nāma hoti, kathaṃ tadā gotrabhu tadanantarañca maggo javanassa patitakkhaṇe uppajjatīti? Apubbassa javanantarassa patitatābhāvato. Tadeva hi javanaṃ anekakkhattuṃ pavattamānaṃ patitaṃ siyāti, gotrabhu pana ārammaṇantare uppannaṃ apubbaṃ javanaṃ, tathā maggo bhūmantarato cāti. Nanu ca sattamajavanacetanāya balavatāya upapajjavedanīyabhāvo hoti ānantariyatāpīti, tatthāyaṃ adhippāyo siyā ‘‘paṭisandhiyā anantarapaccayabhāvino vipākasantānassa anantarapaccayabhāvena antimajavanacetanāya susaṅkhatattā sā sattamajavanacetanā upapajjavedanīyā ānantarikā ca hoti, na apatitajavanacetanā viya balavatāyā’’ti.
ಪುನ ಅನುಲೋಮಂ ತಂ ಅನುಬನ್ಧೇಯ್ಯಾತಿ ಗೋತ್ರಭುಸ್ಸ ಹಿ ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣತ್ತೇ ಸತಿ ತದಪಿ ಅನುಲೋಮಮೇವಾತಿ ಪುರಿಮಅನುಲೋಮಂ ವಿಯ ತಂ ತದಪಿ ಅಞ್ಞಂ ಅನುಲೋಮಂ ಅನುಬನ್ಧೇಯ್ಯ, ನ ಮಗ್ಗೋತಿ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಚ ನ ಭವೇಯ್ಯ ಅತ್ತನೋ ಸದಿಸಾಲಮ್ಬನಸ್ಸ ಆವಜ್ಜನಟ್ಠಾನಿಯಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅಲಾಭಾ। ಅಪ್ಪಹೀನಭಾವೇನ ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಅನುಸಯಿತಾ ಕಿಲೇಸಾ ಸಾ ಭೂಮಿ ಏತೇಹಿ ಲದ್ಧಾತಿ ಕತ್ವಾ ಭೂಮಿಲದ್ಧಾ। ವಟ್ಟಂ ಸಿನೋನ್ತಿ ಬನ್ಧನ್ತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವಟ್ಟಸೇತೂ ಚ, ತೇಸಂ ಸಮುಗ್ಘಾತಕರಣನ್ತಿಪಿ ಏತದೇವಸ್ಸ ಲೋಭಕ್ಖನ್ಧಾದಿಪದಾಲನಂ ವುಚ್ಚತಿ। ತನ್ತಿ ಪವತ್ತಂ। ಏಕಂ ಭವನ್ತಿ ಅನಾಗಾಮಿನೋ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ ತತ್ಥೇವ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಅನಾಗಮನವಸೇನ ಏಕೋ ಭವೋತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
Puna anulomaṃ taṃ anubandheyyāti gotrabhussa hi saṅkhārārammaṇatte sati tadapi anulomamevāti purimaanulomaṃ viya taṃ tadapi aññaṃ anulomaṃ anubandheyya, na maggoti maggavuṭṭhānameva ca na bhaveyya attano sadisālambanassa āvajjanaṭṭhāniyassa paccayassa alābhā. Appahīnabhāvena pañcasu upādānakkhandhesu anusayitā kilesā sā bhūmi etehi laddhāti katvā bhūmiladdhā. Vaṭṭaṃ sinonti bandhantīti katvā vaṭṭasetū ca, tesaṃ samugghātakaraṇantipi etadevassa lobhakkhandhādipadālanaṃ vuccati. Tanti pavattaṃ. Ekaṃ bhavanti anāgāmino anekakkhattuñca tattheva upapajjantassa heṭṭhā anāgamanavasena eko bhavoti gahetvā vuttaṃ.
ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಉಪಾದಿನ್ನಕಪವತ್ತತೋ ವುಟ್ಠಾನಸ್ಸ। ಅಪಾಯೇಸು ಸತ್ತಮಭವತೋ ಉದ್ಧಂ ಸುಗತಿಯಞ್ಚ ವಿಪಾಕದಾಯಕಸ್ಸ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಘಾತೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ದ್ವೀಸು ಭವೇಸೂತಿ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇ ಅಭಾವಿತೇ ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಕಾಮಧಾತುಯಂ ಯೇ ದ್ವೇ ಭವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ತೇಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚಲತೀತಿ ಏತೇನ ಚಲನಸಭಾವಮೇವ ದಸ್ಸೇತಿ, ನ ಅಚಲನಾಭಾವಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಚಲನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಚಲನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಥಾಗತಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಯೇಪಿ ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಮಗ್ಗೇ ಸಮಾನಪಟಿಪದೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಭಾವತೋ ಅಚಲನಮೇವ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುಂ, ತೇಸಂ ತಂಗಹಣನಿವಾರಣತ್ಥಂ ‘‘ಚಲತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಚಲನಾವಧಾರಣತ್ಥನ್ತಿ ಯುತ್ತಂ ಉಭಯದಸ್ಸನಂ। ಅಥ ವಾ ಯದಿಪಿ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಮಗ್ಗಾ ಸಮಾನಪಟಿಪದಾ, ತಥಾಪಿ ಕಿಲೇಸಿನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಸಿಜ್ಝಮಾನಾ ಪಟಿಪದಾ ತೇಸಂ ವಸೇನ ಚಲನಪಕತಿಕಾ ಏವಾತಿ ‘‘ಚಲತಿ’’ಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ, ನ ‘‘ನ ಚಲತೀ’’ತಿ।
Imassa panatthassāti yathāvuttassa upādinnakapavattato vuṭṭhānassa. Apāyesu sattamabhavato uddhaṃ sugatiyañca vipākadāyakassa abhisaṅkhāraviññāṇassa paccayaghāto sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodho daṭṭhabbo. Dvīsu bhavesūti anāgāmimagge abhāvite sakadāgāmissa kāmadhātuyaṃ ye dve bhavā uppajjeyyuṃ, tesūti attho. Calatīti etena calanasabhāvameva dasseti, na acalanābhāvaṃ, tasmā acalanaṃ dassetvā puna calanaṃ dassetuṃ ‘‘tathāgatassa hī’’tiādimāha. Yepi vā katthaci cattāropi magge samānapaṭipade disvā sabhāvato acalanameva gaṇheyyuṃ, tesaṃ taṃgahaṇanivāraṇatthaṃ ‘‘calatī’’ti vuttaṃ, na calanāvadhāraṇatthanti yuttaṃ ubhayadassanaṃ. Atha vā yadipi kesañci cattāropi maggā samānapaṭipadā, tathāpi kilesindriyehi sijjhamānā paṭipadā tesaṃ vasena calanapakatikā evāti ‘‘calati’’cceva vuttaṃ, na ‘‘na calatī’’ti.
ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Lokuttarakusalapakiṇṇakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
