| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๕. ปกิณฺณกนิเทฺทสวณฺณนา
5. Pakiṇṇakaniddesavaṇṇanā
๕๓. อิทานิ ปกิณฺณกํ ทเสฺสตุํ ‘‘สงฺฆิก’’นฺตฺยาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ โย ภิกฺขุ อิสฺสโร หุตฺวา สงฺฆิกํ ครุภณฺฑํ อญฺญสฺส เทติ, ตสฺส ถุลฺลจฺจยํ สิยาฯ เถยฺยาย อญฺญสฺส เทติ, ยถาวตฺถุ ปาราชิกาทิ สิยา, ทุกฺกฎวตฺถุ ทุกฺกฎํ, ถุลฺลจฺจยวตฺถุ ถุลฺลจฺจยํ, ปาราชิกวตฺถุ ปาราชิกํ สิยาติ วุตฺตํ โหติฯ
53. Idāni pakiṇṇakaṃ dassetuṃ ‘‘saṅghika’’ntyādi āraddhaṃ. Tattha yo bhikkhu issaro hutvā saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ aññassa deti, tassa thullaccayaṃ siyā. Theyyāya aññassa deti, yathāvatthu pārājikādi siyā, dukkaṭavatthu dukkaṭaṃ, thullaccayavatthu thullaccayaṃ, pārājikavatthu pārājikaṃ siyāti vuttaṃ hoti.
๕๔. กุสาทิมยจีรานีติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท วากผลกํ สงฺคณฺหาติ, กุสมยจีรํ วากมยจีรํ ผลกมยจีรนฺติฯ ตตฺถ กุเส คเนฺถตฺวา กตจีรํ กุสมยจีรํฯ วากมยจีรํ นาม ตาปสานํ วกฺกลํฯ ผลกมยจีรํ นาม ผลกสณฺฐานานิ ผลกานิ สิเพฺพตฺวา กตจีรํฯ กมฺพลํ เกสวาลชนฺติ เกสชํ กมฺพลํ วาลชํ กมฺพลํ, เกสกมฺพลํ วาลกมฺพลนฺติ อโตฺถฯ เกเสหิ ตเนฺต วายิตฺวา กตกมฺพลํ เกสกมฺพลํฯ จมริวาเลหิ วายิตฺวา กตกมฺพลํ วาลกมฺพลํฯ สมยํ วินาติ นฎฺฐจีวรกาลํ ฐเปตฺวาฯ ธารยโต ธารยนฺตสฺสฯ ลูกปกฺขาชินกฺขิปนฺติ อุลูกปกฺขิอชินกฺขิปํฯ ตตฺถ อุลูกปกฺขีติ อุลูกสกุณปเกฺขหิ กตนิวาสนํฯ อชินกฺขิปนฺติ สโลมํ สขุรํ อชินมิคจมฺมํฯ นฎฺฐจีวรกาลํ ฐเปตฺวา อิเมสุ สตฺตสุ วตฺถูสุ ยํ กิญฺจิ ธารยโต ถุลฺลจฺจยํ สิยาติ อโตฺถฯ
54.Kusādimayacīrānīti ettha ādi-saddo vākaphalakaṃ saṅgaṇhāti, kusamayacīraṃ vākamayacīraṃ phalakamayacīranti. Tattha kuse ganthetvā katacīraṃ kusamayacīraṃ. Vākamayacīraṃ nāma tāpasānaṃ vakkalaṃ. Phalakamayacīraṃ nāma phalakasaṇṭhānāni phalakāni sibbetvā katacīraṃ. Kambalaṃ kesavālajanti kesajaṃ kambalaṃ vālajaṃ kambalaṃ, kesakambalaṃ vālakambalanti attho. Kesehi tante vāyitvā katakambalaṃ kesakambalaṃ. Camarivālehi vāyitvā katakambalaṃ vālakambalaṃ. Samayaṃ vināti naṭṭhacīvarakālaṃ ṭhapetvā. Dhārayato dhārayantassa. Lūkapakkhājinakkhipanti ulūkapakkhiajinakkhipaṃ. Tattha ulūkapakkhīti ulūkasakuṇapakkhehi katanivāsanaṃ. Ajinakkhipanti salomaṃ sakhuraṃ ajinamigacammaṃ. Naṭṭhacīvarakālaṃ ṭhapetvā imesu sattasu vatthūsu yaṃ kiñci dhārayato thullaccayaṃ siyāti attho.
๕๕. สตฺถเกน กตฺตพฺพํ กมฺมํ สตฺถกมฺมํ, ตสฺมิํ สตฺถกเมฺมฯ วตฺถิมฺหิ กตฺตพฺพํ กมฺมํ วตฺถิกมฺมํ, ตสฺมิํ วตฺถิกเมฺมฯ สํ นิมิตฺตนฺติ อตฺตโน องฺคชาตํฯ ตํ ฉินฺทโต ถุลฺลจฺจยํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ มํสาทิโภชเนติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท อฎฺฐิโลหิตจมฺมโลมานิ สงฺคณฺหาติฯ ตสฺมา มนุสฺสานํ มํสอฎฺฐิโลหิตจมฺมโลมโภชนปจฺจยา ถุลฺลจฺจยํ สิยาติ อโตฺถฯ
55. Satthakena kattabbaṃ kammaṃ satthakammaṃ, tasmiṃ satthakamme. Vatthimhi kattabbaṃ kammaṃ vatthikammaṃ, tasmiṃ vatthikamme. Saṃ nimittanti attano aṅgajātaṃ. Taṃ chindato thullaccayaṃ siyāti sambandho. Maṃsādibhojaneti ettha ādi-saddo aṭṭhilohitacammalomāni saṅgaṇhāti. Tasmā manussānaṃ maṃsaaṭṭhilohitacammalomabhojanapaccayā thullaccayaṃ siyāti attho.
๕๖. กทเลรกกฺกทุสฺสานีติ เอตฺถ กทลิเอรกอกฺกวาเกหิ กตานิ วตฺถานิ ธารยนฺตสฺส ทุกฺกฎํฯ โปตฺถกนฺติ มกจิวาเกหิ กตํ โปตฺถกทุสฺสํฯ สพฺพปีตาทิกนฺติ เอตฺถ อาทิ-สเทฺทน สพฺพโลหิตกสพฺพกณฺหกสพฺพมเญฺชฎฺฐิกํ สงฺคณฺหาติฯ ตตฺถ สพฺพเมว นีลกํ สพฺพนีลกํฯ เอวํ เสเสสุปิฯ นีลํ อุมฺมารปุปฺผวณฺณํฯ ปีตํ กณิการปุปฺผวณฺณํฯ โลหิตํ ชยสุมนปุปฺผวณฺณํฯ กณฺหกํ อทฺทาริฎฺฐกวณฺณํฯ มเญฺชฎฺฐิกํ ลาขารสวณฺณํฯ อิเมสุ อฎฺฐสุ วตฺถูสุ ยํ กิญฺจิ ธารยนฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
56.Kadalerakakkadussānīti ettha kadalierakaakkavākehi katāni vatthāni dhārayantassa dukkaṭaṃ. Potthakanti makacivākehi kataṃ potthakadussaṃ. Sabbapītādikanti ettha ādi-saddena sabbalohitakasabbakaṇhakasabbamañjeṭṭhikaṃ saṅgaṇhāti. Tattha sabbameva nīlakaṃ sabbanīlakaṃ. Evaṃ sesesupi. Nīlaṃ ummārapupphavaṇṇaṃ. Pītaṃ kaṇikārapupphavaṇṇaṃ. Lohitaṃ jayasumanapupphavaṇṇaṃ. Kaṇhakaṃ addāriṭṭhakavaṇṇaṃ. Mañjeṭṭhikaṃ lākhārasavaṇṇaṃ. Imesu aṭṭhasu vatthūsu yaṃ kiñci dhārayantassa dukkaṭaṃ siyāti attho.
๕๗-๘. หตฺถิสฺสุรคโสณานนฺติ หตฺถิอสฺสอุรคโสณานํ มํสํ อฎฺฐิรุธิรจมฺมโลมานิฯ สีหพฺยคฺฆจฺฉทีปินนฺติ สีหพฺยคฺฆอจฺฉทีปีนํ มํสาทีนิฯ ตรจฺฉสฺส จ มํสาทิํ อุทฺทิสฺสกตมํสญฺจ อนาปุจฺฉิตมํสญฺจ ภุญฺชโต ทุกฺกฎํ สิยาฯ ทกติตฺถาทิกนฺติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท วจฺจปสฺสาวกุฎิโย สงฺคณฺหาติฯ เตน ยาตานุปุพฺพํ อาคตปฺปฎิปาฎิํ หิตฺวาน วเชฺชตฺวา นหานติตฺถญฺจ วจฺจกุฎิญฺจ ปสฺสาวกุฎิญฺจ วเช วเชยฺย คเจฺฉยฺย, ทุกฺกฎํ ตสฺส สิยาติ อโตฺถฯ
57-8.Hatthissuragasoṇānanti hatthiassauragasoṇānaṃ maṃsaṃ aṭṭhirudhiracammalomāni. Sīhabyagghacchadīpinanti sīhabyagghaacchadīpīnaṃ maṃsādīni. Taracchassa ca maṃsādiṃ uddissakatamaṃsañca anāpucchitamaṃsañca bhuñjato dukkaṭaṃ siyā. Dakatitthādikanti ettha ādi-saddo vaccapassāvakuṭiyo saṅgaṇhāti. Tena yātānupubbaṃ āgatappaṭipāṭiṃ hitvāna vajjetvā nahānatitthañca vaccakuṭiñca passāvakuṭiñca vaje vajeyya gaccheyya, dukkaṭaṃ tassa siyāti attho.
๕๙. สหสาติ เวคสา เวเคนฯ วุพฺภชิตฺวานาติ อนฺตรวาสกํ ทูรโตว อุกฺขิปิตฺวา, ว-กาโร สนฺธิวเสนาคโตฯ ปวิเสติ ปวิเสยฺยฯ วจฺจปสฺสาวกุฎิกนฺติ วจฺจกุฎิกํ ปสฺสาวกุฎิกํฯ วิเสติ ปวิเสยฺยฯ โย ภิกฺขุ วจฺจปสฺสาวกุฎิกํ สหสา ปวิเสยฺย วา นิกฺขเมยฺย วา, อุพฺภชิตฺวา วา ปวิเสยฺย วา นิกฺขเมยฺย วา, อุกฺกาสิกํ วเชฺชตฺวา ตํ ปวิเสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ
59.Sahasāti vegasā vegena. Vubbhajitvānāti antaravāsakaṃ dūratova ukkhipitvā, va-kāro sandhivasenāgato. Paviseti paviseyya. Vaccapassāvakuṭikanti vaccakuṭikaṃ passāvakuṭikaṃ. Viseti paviseyya. Yo bhikkhu vaccapassāvakuṭikaṃ sahasā paviseyya vā nikkhameyya vā, ubbhajitvā vā paviseyya vā nikkhameyya vā, ukkāsikaṃ vajjetvā taṃ paviseyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti yojanā.
๖๐. นิตฺถุนโนฺต วจฺจํ กเรยฺย ทนฺตกฎฺฐญฺจ ขาทโนฺต, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ วจฺจปสฺสาวโทณีนํ พหิ วจฺจาทิกํ วจฺจปสฺสาวํ กเรยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ
60. Nitthunanto vaccaṃ kareyya dantakaṭṭhañca khādanto, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Vaccapassāvadoṇīnaṃ bahi vaccādikaṃ vaccapassāvaṃ kareyya, tassa dukkaṭaṃ siyā.
๖๑. ขเรน จาวเลเขยฺยาติ ผาลิตกเฎฺฐน วา ผรุเสน วา คณฺฐิเกน วา ปูติกเฎฺฐน วา สุสิเรน วา อวเลเขยฺยาติ อโตฺถฯ กฎฺฐนฺติ อวเลขนกฎฺฐํฯ กูปเกติ วจฺจกูปเกฯ อูหตญฺจาติ คูถมกฺขิตญฺจฯ น โธเวยฺยาติ อตฺตนา วา น โธเวยฺย ปเรน วา น โธวาเปยฺยฯ อุกฺลาปญฺจาติ กจวรญฺจฯ น โสธเยน สมฺมเชฺชยฺยฯ
61.Kharenacāvalekheyyāti phālitakaṭṭhena vā pharusena vā gaṇṭhikena vā pūtikaṭṭhena vā susirena vā avalekheyyāti attho. Kaṭṭhanti avalekhanakaṭṭhaṃ. Kūpaketi vaccakūpake. Ūhatañcāti gūthamakkhitañca. Na dhoveyyāti attanā vā na dhoveyya parena vā na dhovāpeyya. Uklāpañcāti kacavarañca. Na sodhayena sammajjeyya.
๖๒. จปุจปูติ สทฺทํ กตฺวา อุทกกิจฺจํ กโรนฺตสฺส อาจมนฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ อนชฺฌิโฎฺฐวาติ อนาณโตฺตเยวฯ เถเรนาติ สงฺฆเตฺถเรนฯ ปาติโมกฺขนฺติ ปาติโมกฺขุเทฺทสํฯ อุทฺทิเส อุทฺทิเสยฺย, ทุกฺกฎํ สิยาฯ
62.Capucapūti saddaṃ katvā udakakiccaṃ karontassa ācamantassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Anajjhiṭṭhovāti anāṇattoyeva. Therenāti saṅghattherena. Pātimokkhanti pātimokkhuddesaṃ. Uddise uddiseyya, dukkaṭaṃ siyā.
๖๓. อนาปุจฺฉาย ปญฺหสฺส กถเน, อนาปุจฺฉาย ปญฺหสฺส วิสฺสชฺชเน, อนาปุจฺฉาย สชฺฌายกรเณ, อนาปุจฺฉาย ปทีปชาลเน, อนาปุจฺฉาย ปทีปวิชฺฌาปเนติ อิเมสุ จตูสุ ปจฺจเยสุ ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ
63. Anāpucchāya pañhassa kathane, anāpucchāya pañhassa vissajjane, anāpucchāya sajjhāyakaraṇe, anāpucchāya padīpajālane, anāpucchāya padīpavijjhāpaneti imesu catūsu paccayesu tassa dukkaṭaṃ siyā.
๖๔. อนาปุจฺฉา วาตปานกวาฎานิ วิวเรยฺย วา ถเกยฺย วา, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ วนฺทนาทินฺติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท วนฺทาปนํ สงฺคณฺหาติฯ โย ภิกฺขุ นโคฺค วนฺทนํ กเรยฺย, วนฺทาปนํ กเรยฺย, คมนํ กเรยฺย, โภชนํ กเรยฺย, ปิวนํ กเรยฺย, ขาทนํ กเรยฺย, คหณํ กเรยฺย, ทานํ กเรยฺย, ตสฺส สพฺพตฺถ ทุกฺกฎนฺติ สมฺพโนฺธฯ
64. Anāpucchā vātapānakavāṭāni vivareyya vā thakeyya vā, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Vandanādinti ettha ādi-saddo vandāpanaṃ saṅgaṇhāti. Yo bhikkhu naggo vandanaṃ kareyya, vandāpanaṃ kareyya, gamanaṃ kareyya, bhojanaṃ kareyya, pivanaṃ kareyya, khādanaṃ kareyya, gahaṇaṃ kareyya, dānaṃ kareyya, tassa sabbattha dukkaṭanti sambandho.
๖๕. ติปฎิจฺฉนฺนกํ วินาติ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ติโสฺส ปฎิจฺฉาทิโย ชนฺตาฆรปฺปฎิจฺฉาทิํ อุทกปฺปฎิจฺฉาทิํ วตฺถปฺปฎิจฺฉาทิ’’นฺติ (จูฬว. ๒๖๑) เอวํ วุตฺตา ติโสฺส ปฎิจฺฉาทิโย สมาหฎาติ ‘‘ติปฎิจฺฉาที’’ติ วุตฺตํฯ ติปฎิจฺฉนฺนกํ ฐเปตฺวา ปริกมฺมํ สยํ กเรยฺย, ปรํ การาเปยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถ ฯ โย ภิกฺขุ นหายํ นหายโนฺต กุเฎฺฎ วา ถเมฺภ วา ตรุมฺหิ วา กายํ อุปฆํเสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ
65.Tipaṭicchannakaṃ vināti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tisso paṭicchādiyo jantāgharappaṭicchādiṃ udakappaṭicchādiṃ vatthappaṭicchādi’’nti (cūḷava. 261) evaṃ vuttā tisso paṭicchādiyo samāhaṭāti ‘‘tipaṭicchādī’’ti vuttaṃ. Tipaṭicchannakaṃ ṭhapetvā parikammaṃ sayaṃ kareyya, paraṃ kārāpeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho . Yo bhikkhu nahāyaṃ nahāyanto kuṭṭe vā thambhe vā tarumhi vā kāyaṃ upaghaṃseyya, tassa dukkaṭaṃ siyā.
๖๖. โย ภิกฺขุ นหายโนฺต กุรุวินฺทกสุเตฺตน กายํ ฆํเสยฺย, กายโต กาเยน อญฺญมญฺญํ ฆํเสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ โย อคิลาโน สอุปาหโน พหาราเม พหิอาราเม จเรยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ
66. Yo bhikkhu nahāyanto kuruvindakasuttena kāyaṃ ghaṃseyya, kāyato kāyena aññamaññaṃ ghaṃseyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Yo agilāno saupāhano bahārāme bahiārāme careyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho.
๖๗. สพฺพนีลาทิกมฺปิ จาติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท โลหิโตทาตปีตกณฺหมเญฺชฎฺฐมหารงฺคมหานามรงฺครตฺตาทโย อุปาหนาโย สงฺคณฺหาติฯ โย ภิกฺขุ สพฺพนีลสพฺพโลหิตาทิกํ อุปาหนํ ธาเรติ, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ โย ภิกฺขุ รโตฺต รตฺตจิโตฺต ตทหุชาตายปิ อิตฺถิยา นิมิตฺตํ ปเสฺสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ โย ภิกฺขุ ภิกฺขทายิยา ภิกฺขทายิกาย อิตฺถิยา มุขํ ปเสฺสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ
67.Sabbanīlādikampi cāti ettha ādi-saddo lohitodātapītakaṇhamañjeṭṭhamahāraṅgamahānāmaraṅgarattādayo upāhanāyo saṅgaṇhāti. Yo bhikkhu sabbanīlasabbalohitādikaṃ upāhanaṃ dhāreti, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Yo bhikkhu ratto rattacitto tadahujātāyapi itthiyā nimittaṃ passeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Yo bhikkhu bhikkhadāyiyā bhikkhadāyikāya itthiyā mukhaṃ passeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā.
๖๘-๙. โย ภิกฺขุ อุชฺฌานสญฺญี หุตฺวา อญฺญสฺส ภิกฺขุโน ปตฺตํ วา ปเสฺสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ อาทาสาทิมฺหิ อุทกปเตฺต อตฺตโน มุขํ ปเสฺสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ อุจฺจาสนมหาสเน นิสชฺชาทิํ นิสีทนสยนาทิํ กโรนฺตสฺส ภิกฺขุโน ทุกฺกฎํ สิยาฯ อุกฺขิตฺตานุปสมฺปนฺนนานาสํวาสกาทีนํ วนฺทเนปิ ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ อุกฺขิโตฺตติ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิตฺตโก, อาปตฺติยา อปฺปฎิกเมฺม อุกฺขิตฺตโก, ปาปิกาย ทิฎฺฐิยา อปฺปฎินิสฺสเคฺค อุกฺขิตฺตโกติ ติวิโธปิ อิธาธิเปฺปโตฯ อนุปสมฺปโนฺนติ อิมินา ภิกฺขุนิสามเณรสามเณริสิกฺขมานปณฺฑกอิตฺถิสิกฺขาปจฺจกฺขาตกา คหิตาฯ นานาสํวาสกาติ ลทฺธินานาสํวาสกา คหิตาฯ อาทิ-สเทฺทน ฉินฺนมูลกา คหิตาฯ
68-9. Yo bhikkhu ujjhānasaññī hutvā aññassa bhikkhuno pattaṃ vā passeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Ādāsādimhi udakapatte attano mukhaṃ passeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Uccāsanamahāsane nisajjādiṃ nisīdanasayanādiṃ karontassa bhikkhuno dukkaṭaṃ siyā. Ukkhittānupasampannanānāsaṃvāsakādīnaṃ vandanepi dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Tattha ukkhittoti āpattiyā adassane ukkhittako, āpattiyā appaṭikamme ukkhittako, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhittakoti tividhopi idhādhippeto. Anupasampannoti iminā bhikkhunisāmaṇerasāmaṇerisikkhamānapaṇḍakaitthisikkhāpaccakkhātakā gahitā. Nānāsaṃvāsakāti laddhinānāsaṃvāsakā gahitā. Ādi-saddena chinnamūlakā gahitā.
๗๐-๗๑. โย ทีฆาสเน ปณฺฑกิตฺถีหิ ปณฺฑเกน วา อิตฺถิยา วา อุภโตพฺยญฺชเนน วา เอกโต นิสีเทยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ อทีเฆ อาสเนติ รเสฺส อาสเนฯ โย ภิกฺขุ รสฺสาสเน มเญฺจ วา ปีเฐ วา อสมานาสนิเกน เอกโต สเยยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ ผลปุปฺผาทิกนฺติ เอตฺถ อาทิ-สเทฺทน เวฬุจุณฺณทนฺตกฎฺฐมตฺติกาทโย สงฺคหิตาฯ กุลสงฺคหตฺถาย ผลปุปฺผาทิกํ ททโต ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ
70-71. Yo dīghāsane paṇḍakitthīhi paṇḍakena vā itthiyā vā ubhatobyañjanena vā ekato nisīdeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Adīghe āsaneti rasse āsane. Yo bhikkhu rassāsane mañce vā pīṭhe vā asamānāsanikena ekato sayeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Phalapupphādikanti ettha ādi-saddena veḷucuṇṇadantakaṭṭhamattikādayo saṅgahitā. Kulasaṅgahatthāya phalapupphādikaṃ dadato dukkaṭaṃ siyāti sambandho.
๗๒-๓. โย ภิกฺขุ คนฺถิมาทิํ สยํ กเรยฺย, ปรํ การาเปยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ โย ภิกฺขุ ชิเนน วาริตปจฺจเย ปริภุเญฺชยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ อพฺยโตฺต พาโล โย ภิกฺขุ อาจริยุปชฺฌาเย อนิสฺสาย นิสฺสยํ อคฺคเหตฺวา วเสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ โย ภิกฺขุ อนุญฺญาเตหิ มาตาปิตุอาทีหิ ปุคฺคเลหิ อญฺญสฺส ปุคฺคลสฺส เภสชฺชํ กเรยฺย วา วเทยฺย วา, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ สาปตฺติโก โย ภิกฺขุ อุโปสถปฺปวารณํ กเรยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ ชิเนน ภควตา วาริตา ชินวาริตา, ชินวาริตา จ เต ปจฺจยา เจติ ชินวาริตปจฺจยา, เต ชินวาริตปจฺจเยฯ เทฺวมาติกาอปฺปคุณตาย อพฺยโตฺตฯ
72-3. Yo bhikkhu ganthimādiṃ sayaṃ kareyya, paraṃ kārāpeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Yo bhikkhu jinena vāritapaccaye paribhuñjeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Abyatto bālo yo bhikkhu ācariyupajjhāye anissāya nissayaṃ aggahetvā vaseyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Yo bhikkhu anuññātehi mātāpituādīhi puggalehi aññassa puggalassa bhesajjaṃ kareyya vā vadeyya vā, tassa dukkaṭaṃ siyā. Sāpattiko yo bhikkhu uposathappavāraṇaṃ kareyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Tattha jinena bhagavatā vāritā jinavāritā, jinavāritā ca te paccayā ceti jinavāritapaccayā, te jinavāritapaccaye. Dvemātikāappaguṇatāya abyatto.
๗๔. โย ภิกฺขุ อาโภคํ วา นิโยคํ วา วเชฺชตฺวา ทฺวารพนฺธาทิเก ฐาเน ปริวตฺตกวาฎกํ อปิธาย ทิวา สเยยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ทฺวารพนฺธาทิเกติ เยน เกนจิ ปริกฺขิเตฺต อโพฺภกาเสปิ รุกฺขมูเลปิ อนฺตมโส อิมินา ลกฺขเณน ยุตฺตอากาสงฺคเณปิฯ อปิธายาติ อปิทหิตฺวาฯ วินาโภคนฺติ ‘‘เอส ทฺวารํ ชคฺคิสฺสตี’’ติ อาโภคํ ฐเปตฺวาติ อโตฺถฯ นิโยคนฺติ อวสฎฺฐานํ, อตฺตโน อวสํ พหุสาธารณฎฺฐานํ ฐเปตฺวาฯ ‘‘สวโส’’ติ วา ปาโฐ, สวโส หุตฺวาติ อโตฺถฯ ทิวาติ ทิวากาเลฯ
74. Yo bhikkhu ābhogaṃ vā niyogaṃ vā vajjetvā dvārabandhādike ṭhāne parivattakavāṭakaṃ apidhāya divā sayeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Dvārabandhādiketi yena kenaci parikkhitte abbhokāsepi rukkhamūlepi antamaso iminā lakkhaṇena yuttaākāsaṅgaṇepi. Apidhāyāti apidahitvā. Vinābhoganti ‘‘esa dvāraṃ jaggissatī’’ti ābhogaṃ ṭhapetvāti attho. Niyoganti avasaṭṭhānaṃ, attano avasaṃ bahusādhāraṇaṭṭhānaṃ ṭhapetvā. ‘‘Savaso’’ti vā pāṭho, savaso hutvāti attho. Divāti divākāle.
๗๕. ธญฺญนฺติ สาลิ วีหิ ยโว โคธุโม กงฺคุ วรโก กุทฺรูสโกติ สตฺตวิธํ ธญฺญํฯ อิตฺถิรูปนฺติ ทารุโลหมยาทิอิตฺถิรูปํฯ รตนนฺติ มุตฺตาทิทสวิธํ รตนํฯ อาวุธนฺติ สตฺติโตมราทิสพฺพาวุธภณฺฑํฯ อิตฺถิปสาธนนฺติ อิตฺถิยา สีสาทิอลงฺการํฯ ตูริยภณฺฑนฺติ ธมนสงฺขาทิสพฺพํ ตูริยภณฺฑํฯ ผลรุเกฺขติ ผลิตรุเกฺขฯ ปุพฺพณฺณาทิกนฺติ มุคฺคมาสาทิกํฯ อาทิ-สเทฺทน วากุรกุมินาทโย คหิตาฯ เอเตสุ ยํ กิญฺจิ อามเสยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
75.Dhaññanti sāli vīhi yavo godhumo kaṅgu varako kudrūsakoti sattavidhaṃ dhaññaṃ. Itthirūpanti dārulohamayādiitthirūpaṃ. Ratananti muttādidasavidhaṃ ratanaṃ. Āvudhanti sattitomarādisabbāvudhabhaṇḍaṃ. Itthipasādhananti itthiyā sīsādialaṅkāraṃ. Tūriyabhaṇḍanti dhamanasaṅkhādisabbaṃ tūriyabhaṇḍaṃ. Phalarukkheti phalitarukkhe. Pubbaṇṇādikanti muggamāsādikaṃ. Ādi-saddena vākurakuminādayo gahitā. Etesu yaṃ kiñci āmaseyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho.
๗๖. สสิโตฺถทกเตเลหีติ โย ปน มธุสิตฺถกเตเลน วา อุทกมิสฺสกเตเลน วา เยน เกนจิ จิกฺขเลฺลน วาฯ ผณหตฺถผเณหิ วาติ ทนฺตมยาทิผเณน วา ผณกิจฺจสาธเกหิ หตฺถงฺคุลีหิ วา โกเจฺฉน วา เกสโมสณฺฐเน ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ เอกสฺมิํ ภาชเน โภชนนิมิเตฺต ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
76.Sasitthodakatelehīti yo pana madhusitthakatelena vā udakamissakatelena vā yena kenaci cikkhallena vā. Phaṇahatthaphaṇehi vāti dantamayādiphaṇena vā phaṇakiccasādhakehi hatthaṅgulīhi vā kocchena vā kesamosaṇṭhane dukkaṭaṃ siyāti attho. Ekasmiṃ bhājane bhojananimitte dukkaṭaṃ siyāti attho.
๗๗. เทฺว ภิกฺขู เอกตฺถรณา สเยยฺยูํ, เทฺว ภิกฺขู เอกปาวุรณา สเยยฺยุํ, เทฺว ภิกฺขู เอกมญฺจเก สเยยฺยุํ, เตสํ ทุกฺกฎานิ โหนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ ปมาณโต อธิกํ วา อูนํ วา ทนฺตกฎฺฐํ ขาเทยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ ตตฺถ อธิกนฺติ อฎฺฐงฺคุลโต อธิกํฯ อูนนฺติ จตุรงฺคุลโต อูนํฯ
77. Dve bhikkhū ekattharaṇā sayeyyūṃ, dve bhikkhū ekapāvuraṇā sayeyyuṃ, dve bhikkhū ekamañcake sayeyyuṃ, tesaṃ dukkaṭāni hontīti sambandho. Pamāṇato adhikaṃ vā ūnaṃ vā dantakaṭṭhaṃ khādeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti yojanā. Tattha adhikanti aṭṭhaṅgulato adhikaṃ. Ūnanti caturaṅgulato ūnaṃ.
๗๘. โย ภิกฺขุ นจฺจญฺจ คีตญฺจ วาทิตญฺจ โยเชติ วา โยชาเปติ วา, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ เตสํ นจฺจานํ ทสฺสนํ, เตสํ คีตานํ สวนํ, เตสํ วาทิตานํ สวนญฺจ กโรนฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
78. Yo bhikkhu naccañca gītañca vāditañca yojeti vā yojāpeti vā, tassa dukkaṭaṃ siyā. Tesaṃ naccānaṃ dassanaṃ, tesaṃ gītānaṃ savanaṃ, tesaṃ vāditānaṃ savanañca karontassa dukkaṭaṃ siyāti attho.
๗๙. วีหาทิโรปิเมติ วีหิอาทีนํ รุหนฎฺฐาเนฯ พหิปาการกุฎฺฎเกติ ปาการกุฎฺฎานํ พหิฯ วจฺจาทิฉฑฺฑนาทิมฺหีติ วจฺจปสฺสาวสงฺการจลกาทีนํ ฉฑฺฑนวิสฺสชฺชนปจฺจยา ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ ทีฆเกสาทิธารเณติ ทีฆเกสธารเณ ทีฆนขธารเณ ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
79.Vīhādiropimeti vīhiādīnaṃ ruhanaṭṭhāne. Bahipākārakuṭṭaketi pākārakuṭṭānaṃ bahi. Vaccādichaḍḍanādimhīti vaccapassāvasaṅkāracalakādīnaṃ chaḍḍanavissajjanapaccayā dukkaṭaṃ siyāti attho. Dīghakesādidhāraṇeti dīghakesadhāraṇe dīghanakhadhāraṇe dukkaṭaṃ siyāti attho.
๘๐. นขมฎฺฐกรณาทิมฺหีติ เอตฺถ อาทิ-สเทฺทน รชนกรณํ คหิตํฯ สมฺพาเธ โลมหารเณติ สมฺพาเธ อุปกจฺฉกมุตฺตกรณฎฺฐาเน โลมุทฺธรเณฯ สอุปาหโน ภิกฺขุ ปริกมฺมกตํ ภูมิํ อกฺกเมยฺยาติ สมฺพโนฺธฯ
80.Nakhamaṭṭhakaraṇādimhīti ettha ādi-saddena rajanakaraṇaṃ gahitaṃ. Sambādhe lomahāraṇeti sambādhe upakacchakamuttakaraṇaṭṭhāne lomuddharaṇe. Saupāhano bhikkhu parikammakataṃ bhūmiṃ akkameyyāti sambandho.
๘๑. อโธตอลฺลปาเทหีติ โย ภิกฺขุ อโธตปาเทหิ วา อลฺลปาเทหิ วา สงฺฆิกํ มญฺจํ วา ปีฐํ วา อกฺกเมยฺย, ปริกมฺมกตํ ภิตฺติํ วา กายโต อามสนฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ
81.Adhotaallapādehīti yo bhikkhu adhotapādehi vā allapādehi vā saṅghikaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā akkameyya, parikammakataṃ bhittiṃ vā kāyato āmasantassa dukkaṭaṃ siyāti attho.
๘๒-๓. สงฺฆาฎิยาปิ ปลฺลเตฺถติ อธิฎฺฐิตจีวเรน วิหาเร วา อนฺตรฆเร วา ปลฺลตฺถิกํ กเรยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํฯ ทุปฺปริภุเญฺชยฺย จีวรนฺติ ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ ทุปฺปริโภเคน ปริภุเญฺชยฺยฯ อกายพนฺธโนติ กายพนฺธนวิรหิโต ภิกฺขุ คามํ วเชยฺย คเจฺฉยฺยฯ โย ภิกฺขุ วจฺจกํ อุจฺจารํ กตฺวาน อุทเก สเนฺต นาจเมยฺย อุทกสุทฺธิํ น กเรยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ สมาเทยฺย อกปฺปิเยติ ภิกฺขุํ วา สามเณราทิเก เสสสหธมฺมิเก วา อกปฺปิเย นิโยเชยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ สภาคาปตฺติยา เทสนาโรจนปจฺจยา ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ สภาคาติ เอตฺถ วตฺถุสภาคตาว อิธาธิเปฺปตา, น อาปตฺติสภาคตาฯ
82-3.Saṅghāṭiyāpipallattheti adhiṭṭhitacīvarena vihāre vā antaraghare vā pallatthikaṃ kareyya, tassa dukkaṭaṃ. Dupparibhuñjeyya cīvaranti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ dupparibhogena paribhuñjeyya. Akāyabandhanoti kāyabandhanavirahito bhikkhu gāmaṃ vajeyya gaccheyya. Yo bhikkhu vaccakaṃ uccāraṃ katvāna udake sante nācameyya udakasuddhiṃ na kareyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Samādeyya akappiyeti bhikkhuṃ vā sāmaṇerādike sesasahadhammike vā akappiye niyojeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Sabhāgāpattiyā desanārocanapaccayā dukkaṭaṃ siyāti attho. Sabhāgāti ettha vatthusabhāgatāva idhādhippetā, na āpattisabhāgatā.
๘๔. น วเส วสฺสนฺติ โย ภิกฺขุ วสฺสํ น วเสยฺย น อุปคเจฺฉยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ วิสํวาเท สุทฺธจิเตฺตติ เอตฺถ สมฺปทานเตฺถ ภุมฺมวจนํ, ปฎิสฺสวํ วิสํวาเทนฺตสฺส สุทฺธจิตฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ วสฺสํ วสิตฺวา อนนุญฺญาตกิจฺจโต อนนุญฺญาตกิเจฺจน ภิกฺขุโน คมเน ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ
84.Na vase vassanti yo bhikkhu vassaṃ na vaseyya na upagaccheyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Visaṃvāde suddhacitteti ettha sampadānatthe bhummavacanaṃ, paṭissavaṃ visaṃvādentassa suddhacittassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Vassaṃ vasitvā ananuññātakiccato ananuññātakiccena bhikkhuno gamane dukkaṭaṃ siyāti yojanā.
๘๕. อาปทํ วเชฺชตฺวา ตรุสฺส อุทฺธํ โปริสมฺหา อภิรุหเณ ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ อาปทนฺติ อนฺตรายํฯ ตรุสฺสาติ รุกฺขสฺสฯ โปริสมฺหาติ เอกโปริสปฺปมาณา มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส ปญฺจหตฺถาฯ อปริสฺสาวโน โย ภิกฺขุ อทฺธานํ คเจฺฉยฺย, โย จ ภิกฺขุ ตํ ปริสฺสาวนํ ยาจโต น ทเทยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ อทฺธานนฺติ อทฺธโยชนเมว อนฺติมมทฺธานํฯ
85. Āpadaṃ vajjetvā tarussa uddhaṃ porisamhā abhiruhaṇe dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Āpadanti antarāyaṃ. Tarussāti rukkhassa. Porisamhāti ekaporisappamāṇā majjhimassa purisassa pañcahatthā. Aparissāvano yo bhikkhu addhānaṃ gaccheyya, yo ca bhikkhu taṃ parissāvanaṃ yācato na dadeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti yojanā. Addhānanti addhayojanameva antimamaddhānaṃ.
๘๖. อตฺตโน ฆาตเน ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ โย ภิกฺขุ อิตฺถิรูปาทิรูปํ กเรยฺย วา การาเปยฺย วา, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ มาลาทิกํ วิจิตฺตํ ฐเปตฺวา ชาตกาทิวตฺถุํ สยํ กเรยฺย, ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ
86. Attano ghātane dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Yo bhikkhu itthirūpādirūpaṃ kareyya vā kārāpeyya vā, tassa dukkaṭaṃ siyā. Mālādikaṃ vicittaṃ ṭhapetvā jātakādivatthuṃ sayaṃ kareyya, dukkaṭaṃ siyāti sambandho.
๘๗. ภุญฺชนฺตมุฎฺฐเปติ โย ภิกฺขุ ภุญฺชนฺตํ อุฎฺฐาเปยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาฯ ภตฺตสาลาทีสุ วุฑฺฒานํ โอกาสํ อทตฺวา นิสีทโต ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ
87.Bhuñjantamuṭṭhapeti yo bhikkhu bhuñjantaṃ uṭṭhāpeyya, tassa dukkaṭaṃ siyā. Bhattasālādīsu vuḍḍhānaṃ okāsaṃ adatvā nisīdato dukkaṭaṃ siyāti yojanā.
๘๘. ยานานีติ วยฺหํ รโถ สกฎํ สนฺทมานิกาทีนิฯ กลฺลโกติ อคิลาโนฯ อคิลาโน โย ภิกฺขุ ยานานิ อภิรุเหยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ วเท ทวนฺติ เกฬิํ วเทยฺย, รตนตฺตยํ อารพฺภ เกฬิํ วเทยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ อญฺญปริสาย อุปลาลเน ทุกฺกฎํ โหติฯ
88.Yānānīti vayhaṃ ratho sakaṭaṃ sandamānikādīni. Kallakoti agilāno. Agilāno yo bhikkhu yānāni abhiruheyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Vade davanti keḷiṃ vadeyya, ratanattayaṃ ārabbha keḷiṃ vadeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Aññaparisāya upalālane dukkaṭaṃ hoti.
๘๙. กายาทินฺติ เอตฺถ อาทิ-สโทฺท อูรุนิมิตฺตํ สงฺคณฺหาติฯ กายํ วา อูรุํ วา นิมิตฺตํ วา วิวริตฺวา ภิกฺขุนีนํ น ทสฺสเย น ทเสฺสยฺยาติ อโตฺถฯ โลกายตํ ติรจฺฉานาทิวิชฺชํ น จ สยํ วาเจยฺย, ปรญฺจ น วาจาเปยฺยฯ ปลิตํ คเณฺหยฺย วา คณฺหาเปยฺย วา, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ โยชนาฯ
89.Kāyādinti ettha ādi-saddo ūrunimittaṃ saṅgaṇhāti. Kāyaṃ vā ūruṃ vā nimittaṃ vā vivaritvā bhikkhunīnaṃ na dassaye na dasseyyāti attho. Lokāyataṃ tiracchānādivijjaṃ na ca sayaṃ vāceyya, parañca na vācāpeyya. Palitaṃ gaṇheyya vā gaṇhāpeyya vā, tassa dukkaṭaṃ siyāti yojanā.
๙๐-๙๒. ยตฺถ กตฺถจิ เปฬายํ ปกฺขิปิตฺวา ภตฺตํ ภุญฺชนฺตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ปตฺตหตฺถโก โย ภิกฺขุ วาตปานํ วา กวาฎํ วา ปณาเม ปณาเมยฺย, โสทกํ ปตฺตํ อุเณฺหยฺย อุเณฺห โอตาเปยฺย วา ปฎิสาเมยฺย วา, โวทกํ ปตฺตํ อติอุเณฺหยฺย อติฐเปยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ โย ภิกฺขุ ปตฺตํ ภูมิยํ วา อเงฺก วา มเญฺจ วา ปีเฐ วา มิฑฺฒเนฺต วา ปริภณฺฑเนฺต วา ปาเท วา ฉเตฺต วา ฐเปยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ภูมิยนฺติ เยน เกนจิ อนตฺถตาย ปํสุสกฺขรมิสฺสายฯ อเงฺกติ ทฺวินฺนํ อูรูนํ มเชฺฌฯ มิฑฺฒเนฺตติ มิฑฺฒปริยเนฺตฯ ปริภณฺฑเนฺตติ พาหิรปเสฺส กตาย ตนุกมิฑฺฒิยา อเนฺตฯ โย ภิกฺขุ จลกาทิํ วา ปเตฺต ฐเปยฺย, ปเตฺต วา หตฺถโธวเน หตฺถสฺส โธวนปฺปจฺจยา ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ
90-92. Yattha katthaci peḷāyaṃ pakkhipitvā bhattaṃ bhuñjantassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Pattahatthako yo bhikkhu vātapānaṃ vā kavāṭaṃ vā paṇāme paṇāmeyya, sodakaṃ pattaṃ uṇheyya uṇhe otāpeyya vā paṭisāmeyya vā, vodakaṃ pattaṃ atiuṇheyya atiṭhapeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Yo bhikkhu pattaṃ bhūmiyaṃ vā aṅke vā mañce vā pīṭhe vā miḍḍhante vā paribhaṇḍante vā pāde vā chatte vā ṭhapeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho. Bhūmiyanti yena kenaci anatthatāya paṃsusakkharamissāya. Aṅketi dvinnaṃ ūrūnaṃ majjhe. Miḍḍhanteti miḍḍhapariyante. Paribhaṇḍanteti bāhirapasse katāya tanukamiḍḍhiyā ante. Yo bhikkhu calakādiṃ vā patte ṭhapeyya, patte vā hatthadhovane hatthassa dhovanappaccayā tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho.
๙๓. อุจฺฉิฎฺฐํ มุขโธวนํ อุทกมฺปิ ปเตฺตน นีหรนฺตสฺส ภิกฺขุโน ทุกฺกฎํ สิยาฯ โย ภิกฺขุ อกปฺปิยํ ปตฺตํ ปริภุเญฺชยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ ตตฺถ อกปฺปิยํ ปตฺตนฺติ ทารุมยปตฺตาทิํฯ
93. Ucchiṭṭhaṃ mukhadhovanaṃ udakampi pattena nīharantassa bhikkhuno dukkaṭaṃ siyā. Yo bhikkhu akappiyaṃ pattaṃ paribhuñjeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Tattha akappiyaṃ pattanti dārumayapattādiṃ.
๙๔. โย ภิกฺขุ ขิปิเต ‘‘ชีวา’’ติ วเท วเทยฺย, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ อโตฺถฯ โย ภิกฺขุ ปริมณฺฑลกาทิมฺหิ ปญฺจสตฺตติ เสขิเย อนาทโร หุตฺวา น สิกฺขติ, ตสฺส ทุกฺกฎํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ
94. Yo bhikkhu khipite ‘‘jīvā’’ti vade vadeyya, tassa dukkaṭaṃ siyāti attho. Yo bhikkhu parimaṇḍalakādimhi pañcasattati sekhiye anādaro hutvā na sikkhati, tassa dukkaṭaṃ siyāti sambandho.
๙๕. โย ภิกฺขุ ภณฺฑาคาเร ปยุโต มาตุยา ปิตุโน จ ภณฺฑกํ โคเปยฺย, อสฺส ภิกฺขุโน ปาจิตฺติยํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ ปยุโตติ ภณฺฑาคาเร พฺยาปารวเสน ยุตฺตปฺปยุโตฺตฯ โคปเยติ โคเปยฺยฯ โย ภิกฺขุ ทวาย หีเนน ชาติอาทินา อุตฺตมมฺปิ วเทยฺย, ทุพฺภาสิตํ สิยาติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ หีเนหิ วา อุกฺกเฎฺฐหิ วา ชาติอาทีหิ เอวํ อุกฺกฎฺฐํ วา หีนํ วา ‘‘จณฺฑาโลสี’’ติอาทินา นเยน อุชุํ วา ‘‘สนฺติ อิเธกเจฺจ จณฺฑาลเวนเนสาทา’’ติอาทินา นเยน อญฺญาปเทเสน วา อุปสมฺปนฺนํ วา อนุปสมฺปนฺนํ วา อโกฺกสาธิปฺปายํ วินา เกวลํ กีฬาธิปฺปาเยน วเทยฺย, ทุพฺภาสิตํ สิยาติฯ
95. Yo bhikkhu bhaṇḍāgāre payuto mātuyā pituno ca bhaṇḍakaṃ gopeyya, assa bhikkhuno pācittiyaṃ siyāti sambandho. Tattha payutoti bhaṇḍāgāre byāpāravasena yuttappayutto. Gopayeti gopeyya. Yo bhikkhu davāya hīnena jātiādinā uttamampi vadeyya, dubbhāsitaṃ siyāti sambandho. Tattha hīnehi vā ukkaṭṭhehi vā jātiādīhi evaṃ ukkaṭṭhaṃ vā hīnaṃ vā ‘‘caṇḍālosī’’tiādinā nayena ujuṃ vā ‘‘santi idhekacce caṇḍālavenanesādā’’tiādinā nayena aññāpadesena vā upasampannaṃ vā anupasampannaṃ vā akkosādhippāyaṃ vinā kevalaṃ kīḷādhippāyena vadeyya, dubbhāsitaṃ siyāti.
ปกิณฺณกนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pakiṇṇakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
