Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၄၁. ပကိဏ္ဏကနိဒ္ဒေသော
41. Pakiṇṇakaniddeso
ပကိဏ္ဏကန္တိ –
Pakiṇṇakanti –
၃၃၅.
335.
သဒ္ဝာရဗန္ဓနေ ဌာနေ၊ သောဒုက္ခလကပာသကေ။
Sadvārabandhane ṭhāne, sodukkhalakapāsake;
သယန္တေန ဒိဝာ ဒ္ဝာရံ၊ ဗန္ဓေယ္ယ ပရိဝဋ္ဋကံ။
Sayantena divā dvāraṃ, bandheyya parivaṭṭakaṃ.
၃၃၆.
336.
သန္တေ ဝိညုမ္ဟိ ပုရိသေ၊ အာဘောဂော စာပိ ကပ္ပတိ။
Sante viññumhi purise, ābhogo cāpi kappati;
သဝသေ တံ ဝိနာကာရံ၊ သယန္တော ဒုက္ကဋံ ဖုသေ။
Savase taṃ vinākāraṃ, sayanto dukkaṭaṃ phuse.
၃၃၇.
337.
ရတနာနိတ္ထိရူပာနိ၊ ဓညမိတ္ထိပသာဓနံ။
Ratanānitthirūpāni, dhaññamitthipasādhanaṃ;
တူရိယာဝုဓဘဏ္ဍာနိ၊ အာမသန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Tūriyāvudhabhaṇḍāni, āmasantassa dukkaṭaṃ.
၃၃၈.
338.
သိတ္ထတေလောဒတေလေဟိ၊ ဖဏဟတ္ထဖဏေဟိ ဝာ။
Sitthatelodatelehi, phaṇahatthaphaṇehi vā;
ကောစ္ဆေနဝာပိ ယော ကေသေ၊ ဩသဏ္ဌေယ္ယသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Kocchenavāpi yo kese, osaṇṭheyyassa dukkaṭaṃ.
၃၃၉.
339.
နေကပာဝုရဏာ ဧကတ္ထရဏာ ဝာ တုဝဋ္ဋယုံ။
Nekapāvuraṇā ekattharaṇā vā tuvaṭṭayuṃ;
တထေကမဉ္စေ ဘုဉ္ဇေယ္ယုံ၊ ဧကသ္မိံ ဝာပိ ဘာဇနေ။
Tathekamañce bhuñjeyyuṃ, ekasmiṃ vāpi bhājane.
၃၄၀.
340.
စတုရင္ဂုလတော ဦနမဓိကဋ္ဌင္ဂုလံ တထာ။
Caturaṅgulato ūnamadhikaṭṭhaṅgulaṃ tathā;
ဒန္တကဋ္ဌံ န ခာဒေယ္ယ၊ လသုဏံ န အကလ္လကော။
Dantakaṭṭhaṃ na khādeyya, lasuṇaṃ na akallako.
၃၄၁.
341.
ဟီနုက္ကဋ္ဌေဟိ ဥက္ကဋ္ဌံ၊ ဟီနံ ဝာ ဇာတိအာဒိဟိ။
Hīnukkaṭṭhehi ukkaṭṭhaṃ, hīnaṃ vā jātiādihi;
ဥဇုံ ဝာညာပဒေသေန၊ ဝဒေ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဒဝာ။
Ujuṃ vāññāpadesena, vade dubbhāsitaṃ davā.
၃၄၂.
342.
ဒီဃေ နခေ စ ကေသေ စ၊ နာသလောမေ န ဓာရယေ။
Dīghe nakhe ca kese ca, nāsalome na dhāraye;
န လဗ္ဘံ ဝီသတိမဋ္ဌံ၊ သမ္ဗာဓေ လောမဟာရဏံ။
Na labbhaṃ vīsatimaṭṭhaṃ, sambādhe lomahāraṇaṃ.
၃၄၃.
343.
ယထာဝုဍ္ဎံ န ဗာဓေယ္ယ၊ သင္ဃုဒ္ဒိဋ္ဌံဝ သင္ဃိကံ။
Yathāvuḍḍhaṃ na bādheyya, saṅghuddiṭṭhaṃva saṅghikaṃ;
အဓောတအလ္လပာဒေဟိ၊ နက္ကမေ သယနာသနံ။
Adhotaallapādehi, nakkame sayanāsanaṃ;
သုဓောတပာဒကံ ဝာပိ၊ တထေဝ သဥပာဟနော။
Sudhotapādakaṃ vāpi, tatheva saupāhano.
၃၄၄.
344.
သင္ဃာဋိယာ န ပလ္လတ္ထေ၊ ဘိတ္တာဒိံ န အပသ္သယေ။
Saṅghāṭiyā na pallatthe, bhittādiṃ na apassaye;
ပရိကမ္မကတံ သန္တေ၊ ဥဒကေ နော န အာစမေ။
Parikammakataṃ sante, udake no na ācame.
၃၄၅.
345.
အကပ္ပိယသမာဒာနေ၊ ဒဝာ သိလာပဝိဇ္ဈနေ။
Akappiyasamādāne, davā silāpavijjhane;
ဒေသနာယ သဘာဂာယ၊ အာဝိကမ္မေ စ ဒုက္ကဋံ။
Desanāya sabhāgāya, āvikamme ca dukkaṭaṃ.
၃၄၆.
346.
ပဋိသ္သဝဝိသံဝာဒေ၊ သုဒ္ဓစိတ္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Paṭissavavisaṃvāde, suddhacittassa dukkaṭaṃ;
ပဋိသ္သဝက္ခဏေ ဧဝ၊ ပာစိတ္တိ ဣတရသ္သ တု။
Paṭissavakkhaṇe eva, pācitti itarassa tu.
၃၄၇.
347.
န ရုက္ခမဘိရူဟေယ္ယ၊ သတိ ကိစ္စေဝ ပောရိသံ။
Na rukkhamabhirūheyya, sati kicceva porisaṃ;
အာပဒာသု ယထာကာမံ၊ ကပ္ပတီ အဘိရူဟိတုံ။
Āpadāsu yathākāmaṃ, kappatī abhirūhituṃ.
၃၄၈.
348.
ဝိနာဒ္ဓာနံ ဝဇန္တသ္သ၊ ဒုက္ကဋံ ပရိသာဝနံ။
Vināddhānaṃ vajantassa, dukkaṭaṃ parisāvanaṃ;
ယာစမာနသ္သ အဒ္ဓာနေ၊ အဒဒန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Yācamānassa addhāne, adadantassa dukkaṭaṃ.
၃၄၉.
349.
ထုလ္လစ္စယံ ဖုသေ အင္ဂဇာတစ္ဆေဒေန ဒုက္ကဋံ။
Thullaccayaṃ phuse aṅgajātacchedena dukkaṭaṃ;
အာဗာဓပ္ပစ္စယာညတ္ရ၊ သေသင္ဂေ အတ္တဃာတနေ။
Ābādhappaccayāññatra, sesaṅge attaghātane.
၃၅၀.
350.
စိတ္တပောတ္ထကရူပာနိ၊ န ကရေ န စ ကာရယေ။
Cittapotthakarūpāni, na kare na ca kāraye;
န ဝုဋ္ဌာပေယ္ယ ဘုဉ္ဇန္တံ၊ အာရာမာရညဂေဟသု။
Na vuṭṭhāpeyya bhuñjantaṃ, ārāmāraññagehasu.
၃၅၁.
351.
ယာနာနိ ပုမယုတ္တာနိ၊ သိဝိကံ ဟတ္ထဝဋ္ဋကံ။
Yānāni pumayuttāni, sivikaṃ hatthavaṭṭakaṃ;
ပာဋင္ကိဉ္စ ဂိလာနသ္သ၊ ကပ္ပတီ အဘိရူဟိတုံ။
Pāṭaṅkiñca gilānassa, kappatī abhirūhituṃ.
၃၅၂.
352.
ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မဉ္စ သင္ဃဉ္စ၊ အာရဗ္ဘ ကရဏေ ဒဝံ။
Buddhaṃ dhammañca saṅghañca, ārabbha karaṇe davaṃ;
ဒုက္ကဋံ ပရိသံ ဝာပိ၊ အညသ္သ ဥပလာဠနေ။
Dukkaṭaṃ parisaṃ vāpi, aññassa upalāḷane.
၃၅၃.
353.
ကာယံ ဦရုံ နိမိတ္တံ ဝာ၊ ဘိက္ခုနီနံ န ဒသ္သယေ။
Kāyaṃ ūruṃ nimittaṃ vā, bhikkhunīnaṃ na dassaye;
ဝိဝရိတ္ဝာ န သိဉ္စေယ္ယ၊ တာ ကဒ္ဒမုဒကာဒိနာ။
Vivaritvā na siñceyya, tā kaddamudakādinā.
၃၅၄.
354.
န ဂဏ္ဟတော စ ဩဝာဒံ၊ န ပစ္စာဟရတောပိ စ။
Na gaṇhato ca ovādaṃ, na paccāharatopi ca;
ဗာလံ ဂိလာနံ ဂမိယံ၊ ဝဇ္ဇယိတ္ဝာန ဒုက္ကဋံ။
Bālaṃ gilānaṃ gamiyaṃ, vajjayitvāna dukkaṭaṃ.
၃၅၅.
355.
လောကာယတံ န ဝာစေယ္ယ၊ ပလိတံ န စ ဂာဟယေ။
Lokāyataṃ na vāceyya, palitaṃ na ca gāhaye;
ပေဠာယပိ န ဘုဉ္ဇေယ္ယ၊ န ကီဠေ ကိဉ္စိ ကီဠိတံ။
Peḷāyapi na bhuñjeyya, na kīḷe kiñci kīḷitaṃ.
၃၅၆.
356.
ပာရုပေ န နိဝာသေယ္ယ၊ ဂိဟိပာရုတနိဝာသနံ။
Pārupe na nivāseyya, gihipārutanivāsanaṃ;
သံဝေလ္လိယံ နိဝာသေယ္ယ၊ ဒာယံ နာလိမ္ပယေယ္ယ ဝာ။
Saṃvelliyaṃ nivāseyya, dāyaṃ nālimpayeyya vā.
၃၅၇.
357.
ဝဍ္ဎိံ ပယောဇယေ ယာစေ၊ နောညာတကပ္ပဝာရိတေ။
Vaḍḍhiṃ payojaye yāce, noññātakappavārite;
အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထံ၊ ဒိန္နမညသ္သ နော ဒဒေ။
Attano paribhogatthaṃ, dinnamaññassa no dade;
အဂ္ဂံ ဂဟေတ္ဝာ ဘုတ္ဝာ ဝာ၊ ကတိပာဟံ ပုနော ဒဒေ။
Aggaṃ gahetvā bhutvā vā, katipāhaṃ puno dade.
၃၅၈.
358.
ဥဒ္ဒိသ္သ ယာစနေ ရက္ခံ၊ ဉတ္ဝာဉတ္ဝာ ဝ ဒဏ္ဍိနံ။
Uddissa yācane rakkhaṃ, ñatvāñatvā va daṇḍinaṃ;
ဂီဝာသ္သ ဒဏ္ဍိတေ ဒဏ္ဍော၊ သယံ ဒဏ္ဍာပနေ ပန။
Gīvāssa daṇḍite daṇḍo, sayaṃ daṇḍāpane pana;
ဒဏ္ဍသ္သ အဂ္ဃဘေဒေန၊ ဉေယ္ယာ ပာရာဇိကာဒိကာ။
Daṇḍassa agghabhedena, ñeyyā pārājikādikā.
၃၅၉.
359.
ဟရန္တေသု ပရိက္ခာရံ၊ ‘‘စောရော စောရော’’တိ ဘာသိတေ။
Harantesu parikkhāraṃ, ‘‘coro coro’’ti bhāsite;
အနတ္ထာယေသံ ဂဏ္ဟန္တေ၊ ဒဏ္ဍံ ဂီဝာသ္သ တတ္တကံ။
Anatthāyesaṃ gaṇhante, daṇḍaṃ gīvāssa tattakaṃ.
၃၆၀.
360.
ဝိဃာသုစ္စာရသင္ကာရ-မုတ္တံ ဆဍ္ဍေယ္ယ ဒုက္ကဋံ။
Vighāsuccārasaṅkāra-muttaṃ chaḍḍeyya dukkaṭaṃ;
ဗဟိ ပာကာရကုဋ္ဋာနံ၊ ဝဠဉ္ဇေ နာဝလောကိယ။
Bahi pākārakuṭṭānaṃ, vaḷañje nāvalokiya;
ဟရိတေ ဝာပိ ဝီဟာဒိ-နာဠိကေရာဒိရောပိမေ။
Harite vāpi vīhādi-nāḷikerādiropime.
၃၆၁.
361.
ယောဇာပေတုံ ပယောဇေတုံ၊ ပယုတ္တာနိ စ ပသ္သိတုံ။
Yojāpetuṃ payojetuṃ, payuttāni ca passituṃ;
န လဗ္ဘံ ဓမ္မယုတ္တမ္ပိ၊ နစ္စံ ဂီတဉ္စ ဝာဒိတံ။
Na labbhaṃ dhammayuttampi, naccaṃ gītañca vāditaṃ;
‘‘ဥပဟာရံ ကရောမာ’’တိ၊ ဝုတ္တေ ဝာ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ။
‘‘Upahāraṃ karomā’’ti, vutte vā sampaṭicchituṃ.
၃၆၂.
362.
ရာဇာဂာရံ ပောက္ခရဏိံ၊ ဥယ္ယာနံ စိတ္တဂာရကံ။
Rājāgāraṃ pokkharaṇiṃ, uyyānaṃ cittagārakaṃ;
ကီဠတ္ထံ ဂစ္ဆတော ဒဋ္ဌုံ၊ အာရာမံ ဒုက္ကဋံ ကတံ။
Kīḷatthaṃ gacchato daṭṭhuṃ, ārāmaṃ dukkaṭaṃ kataṃ.
၃၆၃.
363.
နဝေ န ပဋိဗာဟေယ္ယာ-သနေနုဏ္ဟေ န စီဝရံ။
Nave na paṭibāheyyā-sanenuṇhe na cīvaraṃ;
နိဒဟေယ္ယ ခမာပေယ္ယ၊ ဂရုနာ စ ပဏာမိတော။
Nidaheyya khamāpeyya, garunā ca paṇāmito.
၃၆၄.
364.
အက္ကောသနေ ပရမ္မုခာ၊ အာပတ္တီဟိ စ သတ္တဟိ။
Akkosane parammukhā, āpattīhi ca sattahi;
ဘိက္ခုံ ဥပာသကံ ဝာပိ၊ အညေနေဝ စ ဒုက္ကဋံ။
Bhikkhuṃ upāsakaṃ vāpi, aññeneva ca dukkaṭaṃ.
၃၆၅.
365.
န လဗ္ဘံ ဝိနိပာတေတုံ၊ သဒ္ဓာဒေယ္ယဉ္စ စီဝရံ။
Na labbhaṃ vinipātetuṃ, saddhādeyyañca cīvaraṃ;
လဗ္ဘံ ပိတူနံ သေသာနံ၊ ဉာတီနမ္ပိ န လဗ္ဘတိ။
Labbhaṃ pitūnaṃ sesānaṃ, ñātīnampi na labbhati.
၃၆၆.
366.
ဝသ္သံဝုတ္ထောညတောညတ္ရ ၊ ဘာဂံ ဂဏ္ဟေယ္ယ ဒုက္ကဋံ။
Vassaṃvutthoññatoññatra , bhāgaṃ gaṇheyya dukkaṭaṃ;
ပဋိဒေယ္ယ နဋ္ဌေ ဇိဏ္ဏေ၊ ဂီဝာ နော ဒေယ္ယ စောဒိတော။
Paṭideyya naṭṭhe jiṇṇe, gīvā no deyya codito;
ဓုရနိက္ခေပတော တေသံ၊ ဟောတိ ဘဏ္ဍဂ္ဃကာရိယော။
Dhuranikkhepato tesaṃ, hoti bhaṇḍagghakāriyo.
၃၆၇.
367.
န သန္တရုတ္တရော ဂာမံ၊ ကလ္လော ဝာ သဥပာဟနော။
Na santaruttaro gāmaṃ, kallo vā saupāhano;
ပဝိသေယ္ယ န ဓာရေယ္ယ၊ စာမရီမကသဗီဇနိံ။
Paviseyya na dhāreyya, cāmarīmakasabījaniṃ.
၃၆၈.
368.
အဂိလာနော န ဆိန္ဒေယ္ယ၊ ကေသေ ကတ္တရိယာ ဗဟိ။
Agilāno na chindeyya, kese kattariyā bahi;
အာရာမတော န ဓာရေယ္ယ၊ ဆတ္တံ လဗ္ဘတိ ဂုတ္တိယာ။
Ārāmato na dhāreyya, chattaṃ labbhati guttiyā.
၃၆၉.
369.
ဂာဟေယ္ယ နုဘတောကာဇံ၊ ဧကန္တရိကကာဇကံ။
Gāheyya nubhatokājaṃ, ekantarikakājakaṃ;
သီသက္ခန္ဓကဋိဘာရာ၊ ဟတ္ထောလမ္ဗော စ လဗ္ဘတိ။
Sīsakkhandhakaṭibhārā, hattholambo ca labbhati.
၃၇၀.
370.
အာပတ္တိယာ အနောကာသ-ကတံ စောဒေယ္ယ ဒုက္ကဋံ။
Āpattiyā anokāsa-kataṃ codeyya dukkaṭaṃ;
သုဒ္ဓသ္သ စ အဝတ္ထုသ္မိံ၊ တထာ ဩကာသကာရဏေ။
Suddhassa ca avatthusmiṃ, tathā okāsakāraṇe.
၃၇၁.
371.
အဋ္ဌင္ဂုလာဓိကံ မဉ္စပဋိပာဒံ န ဓာရယေ။
Aṭṭhaṅgulādhikaṃ mañcapaṭipādaṃ na dhāraye;
ပကတင္ဂုလေန သတ္တာနံ၊ မဉ္စံ ဝာ ဥစ္စပာဒကံ။
Pakataṅgulena sattānaṃ, mañcaṃ vā uccapādakaṃ.
၃၇၂.
372.
မူဂဗ္ဗတာဒိံ ဂဏ္ဟေယ္ယ၊ ဒုက္ကဋံ တိတ္ထိယဗ္ဗတံ။
Mūgabbatādiṃ gaṇheyya, dukkaṭaṃ titthiyabbataṃ;
ခုရဘဏ္ဍံ ပရိဟရေ၊ တထာ န္ဟာပိတပုဗ္ဗကော။
Khurabhaṇḍaṃ parihare, tathā nhāpitapubbako.
၃၇၃.
373.
ယံ ကိဉ္စိ ယာစိတုံ ဟတ္ထကမ္မံ တဒနုသာရတော။
Yaṃ kiñci yācituṃ hatthakammaṃ tadanusārato;
လဒ္ဓံ ဂဟေတုံ နိက္ကမ္မမယာစိတ္ဝာပိ ကပ္ပတိ။
Laddhaṃ gahetuṃ nikkammamayācitvāpi kappati;
ကာရေတုမာဟရာပေတုံ၊ ယံ ကိဉ္စိပရသန္တကံ။
Kāretumāharāpetuṃ, yaṃ kiñciparasantakaṃ.
၃၇၄.
374.
ဂိဟီနံ ဂောပကေ ဒေန္တေ၊ ဂဟေတုံ ဒေတိ ယတ္တကံ။
Gihīnaṃ gopake dente, gahetuṃ deti yattakaṃ;
လဗ္ဘံ ယထာပရိစ္ဆေဒံ၊ သင္ဃစေတိယသန္တကေ။
Labbhaṃ yathāparicchedaṃ, saṅghacetiyasantake.
၃၇၅.
375.
ဒ္ဝီဟာပဇ္ဇေယ္ယ အာပတ္တိံ၊ ကာယဝာစာဟိ ဝာ ဆဟိ။
Dvīhāpajjeyya āpattiṃ, kāyavācāhi vā chahi;
အလဇ္ဇိညာဏကုက္ကုစ္စပကတတ္တာ သတိပ္လဝာ။
Alajjiññāṇakukkuccapakatattā satiplavā;
အကပ္ပိယေ ဝာ ကပ္ပိယေ၊ ကပ္ပာကပ္ပိယသညိတာ။
Akappiye vā kappiye, kappākappiyasaññitā.
၃၇၆.
376.
အလဇ္ဇိညာဏတာပတ္တိံ ၊ ကာယဝာစာဟိ ဆာဒယေ။
Alajjiññāṇatāpattiṃ , kāyavācāhi chādaye;
လိင္ဂေ သင္ဃေ ဂဏေကသ္မိံ၊ စတုဓာပတ္တိဝုဋ္ဌိတိ။
Liṅge saṅghe gaṇekasmiṃ, catudhāpattivuṭṭhiti.
၃၇၇.
377.
ပရိကထောဘာသဝိညတ္တိ၊ န လဗ္ဘာ ပစ္စယဒ္ဝယေ။
Parikathobhāsaviññatti, na labbhā paccayadvaye;
ဝိညတ္တိယေဝ တတိယေ၊ သေသေ သဗ္ဗမ္ပိ လဗ္ဘတိ။
Viññattiyeva tatiye, sese sabbampi labbhati.
၃၇၈.
378.
န ရူဟတစ္စယေ ဒာနံ၊ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိနံ။
Na rūhataccaye dānaṃ, pañcannaṃ sahadhamminaṃ;
သင္ဃသ္သေဝ စ တံ ဟောတိ၊ ဂိဟီနံ ပန ရူဟတိ။
Saṅghasseva ca taṃ hoti, gihīnaṃ pana rūhati.
၃၇၉.
379.
ဘိက္ခု ဝာ သာမဏေရော ဝာ၊ ကာလံ ကယိရာထူပသ္သယေ။
Bhikkhu vā sāmaṇero vā, kālaṃ kayirāthūpassaye;
ဘိက္ခုသင္ဃောဝ ဒာယဇ္ဇော၊ တတ္ထ သေသေပ္ယယံနယော။
Bhikkhusaṅghova dāyajjo, tattha sesepyayaṃnayo.
၃၈၀.
380.
ပုရိမသ္သေဝိမံ ဒိန္နံ၊ ဒေဟိ နေတ္ဝာသုကသ္သတိ။
Purimassevimaṃ dinnaṃ, dehi netvāsukassati;
ပစ္ဆိမသ္သေဝ ဒမ္မီတိ၊ ဒိန္နံ ဉတ္ဝာ ဣမံ ဝိဓိံ။
Pacchimasseva dammīti, dinnaṃ ñatvā imaṃ vidhiṃ;
ဂဏ္ဟေ ဝိသ္သာသဂာဟံ ဝာဓိဋ္ဌေ မတကစီဝရံ။
Gaṇhe vissāsagāhaṃ vādhiṭṭhe matakacīvaraṃ.
၃၈၁.
381.
လောဟဘဏ္ဍေ ပဟရဏိံ၊ ဒာရုဘဏ္ဍေ စ ဒာရုဇံ။
Lohabhaṇḍe paharaṇiṃ, dārubhaṇḍe ca dārujaṃ;
ပတ္တံ ပာဒုကပလ္လင္ကံ၊ အာသန္ဒိံ မတ္တိကာမယေ။
Pattaṃ pādukapallaṅkaṃ, āsandiṃ mattikāmaye;
ဌပေတ္ဝာ ကပ္ပတိ သဗ္ဗံ၊ ကတကံ ကုမ္ဘကာရိကန္တိ။
Ṭhapetvā kappati sabbaṃ, katakaṃ kumbhakārikanti.