Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၅. ပကိဏ္ဏကနိဒ္ဒေသော
5. Pakiṇṇakaniddeso
၅၃.
53.
သင္ဃိကံ ဂရုဘဏ္ဍံ ယော၊ ဒေတိ အညသ္သ ဣသ္သရော။
Saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ yo, deti aññassa issaro;
ထုလ္လစ္စယံ ယထာဝတ္ထုံ၊ ထေယ္ယာ ပာရာဇိကာဒိပိ။
Thullaccayaṃ yathāvatthuṃ, theyyā pārājikādipi.
၅၄.
54.
ကုသာဒိမယစီရာနိ၊ ကမ္ဗလံ ကေသဝာလဇံ။
Kusādimayacīrāni, kambalaṃ kesavālajaṃ;
သမယံ ဝိနာ ဓာရယတော၊ လူကပက္ခာဇိနက္ခိပံ။
Samayaṃ vinā dhārayato, lūkapakkhājinakkhipaṃ.
၅၅.
55.
သတ္ထကမ္မေ ဝတ္ထိကမ္မေ၊ သံ နိမိတ္တဉ္စ ဆိန္ဒတော။
Satthakamme vatthikamme, saṃ nimittañca chindato;
ထုလ္လစ္စယံ မနုသ္သာနံ၊ မံသာဒိဘောဇနေပိ ဝာ။
Thullaccayaṃ manussānaṃ, maṃsādibhojanepi vā.
၅၆.
56.
ကဒလေရကက္ကဒုသ္သာနိ ၊ ပောတ္ထကံ သဗ္ဗနီလကံ။
Kadalerakakkadussāni , potthakaṃ sabbanīlakaṃ;
သဗ္ဗပီတာဒိကဉ္စာပိ၊ ဓာရယန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Sabbapītādikañcāpi, dhārayantassa dukkaṭaṃ.
၅၇.
57.
ဟတ္ထိသ္သုရဂသောဏာနံ၊ သီဟဗ္ယဂ္ဃစ္ဆဒီပိနံ။
Hatthissuragasoṇānaṃ, sīhabyagghacchadīpinaṃ;
တရစ္ဆသ္သ စ မံသာဒိံ၊ ဥဒ္ဒိသ္သကတကမ္ပိ စ။
Taracchassa ca maṃsādiṃ, uddissakatakampi ca.
၅၈.
58.
အနာပုစ္ဆိတမံသဉ္စ၊ ဘုဉ္ဇတော ဒုက္ကဋံ သိယာ။
Anāpucchitamaṃsañca, bhuñjato dukkaṭaṃ siyā;
ယာတာနုပုဗ္ဗံ ဟိတ္ဝာန၊ ဒကတိတ္ထာဒိကံ ဝဇေ။
Yātānupubbaṃ hitvāna, dakatitthādikaṃ vaje.
၅၉.
59.
သဟသာ ဝုဗ္ဘဇိတ္ဝာန၊ ပဝိသေ နိက္ခမေယ္ယ ဝာ။
Sahasā vubbhajitvāna, pavise nikkhameyya vā;
ဝစ္စပသ္သာဝကုဋိကံ၊ ဝိနာ ဥက္ကာသိကံ ဝိသေ။
Vaccapassāvakuṭikaṃ, vinā ukkāsikaṃ vise.
၆၀.
60.
နိတ္ထုနန္တော ကရေ ဝစ္စံ၊ ဒန္တကဋ္ဌဉ္စ ခာဒယံ။
Nitthunanto kare vaccaṃ, dantakaṭṭhañca khādayaṃ;
ဝစ္စပသ္သာဝဒောဏီနံ၊ ဗဟိ ဝစ္စာဒိကံ ကရေ။
Vaccapassāvadoṇīnaṃ, bahi vaccādikaṃ kare.
၆၁.
61.
ခရေန စာဝလေခေယ္ယ၊ ကဋ္ဌံ ပာတေယ္ယ ကူပကေ။
Kharena cāvalekheyya, kaṭṭhaṃ pāteyya kūpake;
ဦဟတဉ္စ န ဓောဝေယ္ယ၊ ဥက္လာပဉ္စ န သောဓယေ။
Ūhatañca na dhoveyya, uklāpañca na sodhaye.
၆၂.
62.
ဒကကိစ္စံ ကရောန္တသ္သ၊ ကတ္ဝာ ‘‘စပုစပူ’’တိ စ။
Dakakiccaṃ karontassa, katvā ‘‘capucapū’’ti ca;
အနဇ္ဈိဋ္ဌောဝ ထေရေန၊ ပာတိမောက္ခမ္ပိ ဥဒ္ဒိသေ။
Anajjhiṭṭhova therena, pātimokkhampi uddise.
၆၃.
63.
အနာပုစ္ဆာယ ပဉ္ဟသ္သ၊ ကထနေ ဝိသ္သဇ္ဇနေပိ စ။
Anāpucchāya pañhassa, kathane vissajjanepi ca;
သဇ္ဈာယကရဏေ ဒီပ-ဇာလနေ ဝိဇ္ဈာပနေပိ စ။
Sajjhāyakaraṇe dīpa-jālane vijjhāpanepi ca.
၆၄.
64.
ဝာတပာနကဝာဋာနိ၊ ဝိဝရေယ္ယ ထကေယ္ယ ဝာ။
Vātapānakavāṭāni, vivareyya thakeyya vā;
ဝန္ဒနာဒိံ ကရေ နဂ္ဂော၊ ဂမနံ ဘောဇနာဒိကံ။
Vandanādiṃ kare naggo, gamanaṃ bhojanādikaṃ.
၆၅.
65.
ပရိကမ္မံ ကရေ ကာရေ၊ တိပဋိစ္ဆန္နကံ ဝိနာ။
Parikammaṃ kare kāre, tipaṭicchannakaṃ vinā;
ကာယံ နဟာယံ ဃံသေယ္ယ၊ ကုဋ္ဋေ ထမ္ဘေ တရုမ္ဟိ ဝာ။
Kāyaṃ nahāyaṃ ghaṃseyya, kuṭṭe thambhe tarumhi vā.
၆၆.
66.
ကုရုဝိန္ဒကသုတ္တေန၊ အညမညသ္သ ကာယတော။
Kuruvindakasuttena, aññamaññassa kāyato;
အဂိလာနော ဗဟာရာမေ၊ စရေယ္ယ သဥပာဟနော။
Agilāno bahārāme, careyya saupāhano.
၆၇.
67.
ဥပာဟနံ ယော ဓာရေတိ၊ သဗ္ဗနီလာဒိကမ္ပိ စ။
Upāhanaṃ yo dhāreti, sabbanīlādikampi ca;
နိမိတ္တံ ဣတ္ထိယာ ရတ္တော၊ မုခံ ဝာ ဘိက္ခဒာယိယာ။
Nimittaṃ itthiyā ratto, mukhaṃ vā bhikkhadāyiyā.
၆၈.
68.
ဥဇ္ဈာနသညီ အညသ္သ၊ ပတ္တံ ဝာ အတ္တနော မုခံ။
Ujjhānasaññī aññassa, pattaṃ vā attano mukhaṃ;
အာဒာသာဒိမ္ဟိ ပသ္သေယ္ယ၊ ဥစ္စာသနမဟာသနေ။
Ādāsādimhi passeyya, uccāsanamahāsane.
၆၉.
69.
နိသဇ္ဇာဒိံ ကရောန္တသ္သ၊ ဒုက္ကဋံ ဝန္ဒနေပိ စ။
Nisajjādiṃ karontassa, dukkaṭaṃ vandanepi ca;
ဥက္ခိတ္တာနုပသမ္ပန္န-နာနာသံဝာသကာဒိနံ။
Ukkhittānupasampanna-nānāsaṃvāsakādinaṃ.
၇၀.
70.
ဧကတော ပဏ္ဍကိတ္ထီဟိ၊ ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနေန ဝာ။
Ekato paṇḍakitthīhi, ubhatobyañjanena vā;
ဒီဃာသနေ နိသီဒေယ္ယ၊ အဒီဃေ အာသနေ ပန။
Dīghāsane nisīdeyya, adīghe āsane pana.
၇၁.
71.
အသမာနာသနိကေန၊ မဉ္စပီဌေ သယေယ္ယ ဝာ။
Asamānāsanikena, mañcapīṭhe sayeyya vā;
ကုလသင္ဂဟတ္ထံ ဒဒတော၊ ဖလပုပ္ဖာဒိကမ္ပိ စ။
Kulasaṅgahatthaṃ dadato, phalapupphādikampi ca.
၇၂.
72.
ဂန္ထိမာဒိံ ကရေ ကာရေ၊ ဇိနဝာရိတပစ္စယေ။
Ganthimādiṃ kare kāre, jinavāritapaccaye;
ပရိဘုဉ္ဇေယ္ယ အဗ္ယတ္တော၊ အနိသ္သာယ ဝသေယ္ယ ဝာ။
Paribhuñjeyya abyatto, anissāya vaseyya vā.
၇၃.
73.
အနုညာတေဟိ အညသ္သ၊ ဘေသဇ္ဇံ ဝာ ကရေ ဝဒေ။
Anuññātehi aññassa, bhesajjaṃ vā kare vade;
ကရေ သာပတ္တိကော ဘိက္ခု၊ ဥပောသထပ္ပဝာရဏံ။
Kare sāpattiko bhikkhu, uposathappavāraṇaṃ.
၇၄.
74.
ဒ္ဝာရဗန္ဓာဒိကေ ဌာနေ၊ ပရိဝတ္တကဝာဋကံ။
Dvārabandhādike ṭhāne, parivattakavāṭakaṃ;
အပိဓာယ ဝိနာဘောဂံ၊ နိယောဂံ ဝာ သယေ ဒိဝာ။
Apidhāya vinābhogaṃ, niyogaṃ vā saye divā.
၇၅.
75.
ဓညိတ္ထိရူပရတနံ၊ အာဝုဓိတ္ထိပသာဓနံ။
Dhaññitthirūparatanaṃ, āvudhitthipasādhanaṃ;
တူရိယဘဏ္ဍံ ဖလံ ရုက္ခေ၊ ပုဗ္ဗဏ္ဏာဒိဉ္စ အာမသေ။
Tūriyabhaṇḍaṃ phalaṃ rukkhe, pubbaṇṇādiñca āmase.
၇၆.
76.
သသိတ္ထောဒကတေလေဟိ၊ ဖဏဟတ္ထဖဏေဟိ ဝာ။
Sasitthodakatelehi, phaṇahatthaphaṇehi vā;
ကေသမောသဏ္ဌနေကသ္မိံ၊ ဘာဇနေ ဘောဇနေပိ စ။
Kesamosaṇṭhanekasmiṃ, bhājane bhojanepi ca.
၇၇.
77.
ဧကတ္ထရဏပာဝုရဏာ၊ သယေယ္ယုံ ဒ္ဝေကမဉ္စကေ။
Ekattharaṇapāvuraṇā, sayeyyuṃ dvekamañcake;
ဒန္တကဋ္ဌဉ္စ ခာဒေယ္ယ၊ အဓိကူနံ ပမာဏတော။
Dantakaṭṭhañca khādeyya, adhikūnaṃ pamāṇato.
၇၈.
78.
ယောဇေတိ ဝာ ယောဇာပေတိ၊ နစ္စံ ဂီတဉ္စ ဝာဒိတံ။
Yojeti vā yojāpeti, naccaṃ gītañca vāditaṃ;
ဒသ္သနံ သဝနံ တေသံ၊ ကရောန္တသ္သ စ ဒုက္ကဋံ။
Dassanaṃ savanaṃ tesaṃ, karontassa ca dukkaṭaṃ.
၇၉.
79.
ဝီဟာဒိရောပိမေ စာပိ၊ ဗဟိပာကာရကုဋ္ဋကေ။
Vīhādiropime cāpi, bahipākārakuṭṭake;
ဝစ္စာဒိဆဍ္ဍနာဒိမ္ဟိ၊ ဒီဃကေသာဒိဓာရဏေ။
Vaccādichaḍḍanādimhi, dīghakesādidhāraṇe.
၈၀.
80.
နခမဋ္ဌကရဏာဒိမ္ဟိ၊ သမ္ဗာဓေ လောမဟာရဏေ။
Nakhamaṭṭhakaraṇādimhi, sambādhe lomahāraṇe;
ပရိကမ္မကတံ ဘူမိံ၊ အက္ကမေ သဥပာဟနော။
Parikammakataṃ bhūmiṃ, akkame saupāhano.
၈၁.
81.
အဓောတအလ္လပာဒေဟိ၊ သင္ဃိကံ မဉ္စပီဌကံ။
Adhotaallapādehi, saṅghikaṃ mañcapīṭhakaṃ;
ပရိကမ္မကတံ ဘိတ္တိံ၊ အာမသန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။
Parikammakataṃ bhittiṃ, āmasantassa dukkaṭaṃ.
၈၂.
82.
သင္ဃာဋိယာပိ ပလ္လတ္ထေ၊ ဒုပ္ပရိဘုဉ္ဇေယ္ယ စီဝရံ။
Saṅghāṭiyāpi pallatthe, dupparibhuñjeyya cīvaraṃ;
အကာယဗန္ဓနော ဂာမံ၊ ဝဇေ ကတ္ဝာန ဝစ္စကံ။
Akāyabandhano gāmaṃ, vaje katvāna vaccakaṃ.
၈၃.
83.
နာစမေယ္ယ ဒကေ သန္တေ၊ သမာဒေယ္ယ အကပ္ပိယေ။
Nācameyya dake sante, samādeyya akappiye;
ဒေသနာရောစနာဒိမ္ဟိ၊ သဘာဂာပတ္တိယာပိ စ။
Desanārocanādimhi, sabhāgāpattiyāpi ca.
၈၄.
84.
န ဝသေ ဝသ္သံ ဝိသံဝာဒေ၊ သုဒ္ဓစိတ္တေ ပဋိသ္သဝံ။
Na vase vassaṃ visaṃvāde, suddhacitte paṭissavaṃ;
ဝသ္သံ ဝသိတ္ဝာ ဂမနေ၊ အနနုညာတကိစ္စတော။
Vassaṃ vasitvā gamane, ananuññātakiccato.
၈၅.
85.
ဝိနာပဒံ တရုသ္သုဒ္ဓံ၊ ပောရိသမ္ဟာဘိရူဟဏေ။
Vināpadaṃ tarussuddhaṃ, porisamhābhirūhaṇe;
အပရိသ္သာဝနောဒ္ဓာနံ၊ ဝဇေ တံ ယာစတော န ဒေ။
Aparissāvanoddhānaṃ, vaje taṃ yācato na de.
၈၆.
86.
အတ္တနော ဃာတနေ ဣတ္ထိ-ရူပာဒိံ ကာရယေယ္ယ ဝာ။
Attano ghātane itthi-rūpādiṃ kārayeyya vā;
ဟိတ္ဝာ မာလာဒိကံ စိတ္တံ၊ ဇာတကာဒိံ သယံ ကရေ။
Hitvā mālādikaṃ cittaṃ, jātakādiṃ sayaṃ kare.
၈၇.
87.
ဘုဉ္ဇန္တမုဋ္ဌပေ တသ္သ၊ သာလာဒီသု နိသီဒတော။
Bhuñjantamuṭṭhape tassa, sālādīsu nisīdato;
ဝုဍ္ဎာနံ ပန ဩကာသံ၊ အဒတ္ဝာ ဝာပိ ဒုက္ကဋံ။
Vuḍḍhānaṃ pana okāsaṃ, adatvā vāpi dukkaṭaṃ.
၈၈.
88.
ယာနာဒိမဘိရူဟေယ္ယ၊ ကလ္လကော ရတနတ္တယံ။
Yānādimabhirūheyya, kallako ratanattayaṃ;
အာရဗ္ဘ ဝဒေ ဒဝည-ပရိသာယောပလာလနေ။
Ārabbha vade davañña-parisāyopalālane.
၈၉.
89.
ကာယာဒိံ ဝိဝရိတ္ဝာန၊ ဘိက္ခုနီနံ န ဒသ္သယေ။
Kāyādiṃ vivaritvāna, bhikkhunīnaṃ na dassaye;
ဝာစေ လောကာယတံ ပလိတံ၊ ဂဏ္ဟေယ္ယ ဂဏ္ဟာပေယ္ယ ဝာ။
Vāce lokāyataṃ palitaṃ, gaṇheyya gaṇhāpeyya vā.
၉၀.
90.
ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပေဠာယံ၊ ဘုဉ္ဇတော ပတ္တဟတ္ထကော။
Yattha katthaci peḷāyaṃ, bhuñjato pattahatthako;
ဝာတပာနကဝာဋံ ဝာ၊ ပဏာမေ သောဒကမ္ပိ စ။
Vātapānakavāṭaṃ vā, paṇāme sodakampi ca.
၉၁.
91.
ဥဏ္ဟေယ္ယ ပဋိသာမေယ္ယ၊ အတိဥဏ္ဟေယ္ယ ဝောဒကံ။
Uṇheyya paṭisāmeyya, atiuṇheyya vodakaṃ;
ဌပေယ္ယ ဘူမိယံ ပတ္တံ၊ အင္ကေ ဝာ မဉ္စပီဌကေ။
Ṭhapeyya bhūmiyaṃ pattaṃ, aṅke vā mañcapīṭhake.
၉၂.
92.
မိဍ္ဎန္တေ ပရိဘဏ္ဍန္တေ၊ ပာဒေ ဆတ္တေ ဌပေတိ ဝာ။
Miḍḍhante paribhaṇḍante, pāde chatte ṭhapeti vā;
စလကာဒိံ ဌပေ ပတ္တံ၊ ပတ္တေ ဝာ ဟတ္ထဓောဝနေ။
Calakādiṃ ṭhape pattaṃ, patte vā hatthadhovane.
၉၃.
93.
ပတ္တေန နီဟရန္တသ္သ၊ ဥစ္ဆိဋ္ဌမုဒကမ္ပိ စ။
Pattena nīharantassa, ucchiṭṭhamudakampi ca;
အကပ္ပိယမ္ပိ ပတ္တံ ဝာ၊ ပရိဘုဉ္ဇေယ္ယ ဒုက္ကဋံ။
Akappiyampi pattaṃ vā, paribhuñjeyya dukkaṭaṃ.
၉၄.
94.
ဝဒေ ‘‘ဇီဝာ’’တိ ခိပိတေ၊ န သိက္ခတိ အနာဒရော။
Vade ‘‘jīvā’’ti khipite, na sikkhati anādaro;
ပရိမဏ္ဍလကာဒိမ္ဟိ၊ သေခိယေ ဒုက္ကဋံ သိယာ။
Parimaṇḍalakādimhi, sekhiye dukkaṭaṃ siyā.
၉၅.
95.
ယော ဘဏ္ဍဂာရေ ပယုတောဝ ဘဏ္ဍကံ၊
Yo bhaṇḍagāre payutova bhaṇḍakaṃ,
မာတူန ပာစိတ္တိယမသ္သ ဂောပယေ။
Mātūna pācittiyamassa gopaye;
ဒဝာယ ဟီနေနပိ ဇာတိအာဒိနာ၊
Davāya hīnenapi jātiādinā,
ဝဒေယ္ယ ဒုဗ္ဘာသိတမုတ္တမမ္ပိ ယောတိ။
Vadeyya dubbhāsitamuttamampi yoti.